Ponteareanas do S.XX
Señoras de... Mulleres casadas, fillas e compañeiras dos vencidos e represariados.
Mulleres casadas, nais e fillas dos vencedores.
Estraperlistas
O
término “estraperlo” provén dunha asociación co caso de corrupción que, en 1934, supuxo o derrumbe do Partido Radical, durante a II República. Tres empresarios, Strauss, Perel e Lowan, lograron introducir unha ruleta eléctrica (“Straperlo”) sobornando a cargos do goberno. Todos os españois participaron no mercado negro. Era algo necesario. O racionamiento, que perviviu ata 1952, non garantía a supervivencia. Houbo dous tipos de estraperlo diferenciados: o “gran estraperlo” e o “pequeno estraperlo” ou “estraperlo dos pobres”.
A necesidade agudiza o inxenio
Eran abastecidos polos
grandes estraperlistas, pero eran os únicos perseguidos polo réxime. As mulleres foron unha peza clave. As sancións non eran o único prezo que os estraperlistas debían pagar. Ao ser sorprendidos, as autoridades intervíñanlle a mercancía, o medio de
A independencia dentro da dependencia
O “Matriarcado galego”.
A ausencia dos homes fai que as mulleres tomen as rendas das explotacións do rural. (Exilio político, emigración, nais solteiras).
Galicia é a comunidade con menores índices de “domesticidade” feminina do conxunto estatal e, xunto con Asturias, aquela na que é maior o porcentaxe de mulleres que figuran como titulares de explotación.
SEA (1955), Economía Doméstica (1960).
Labores femininas Minifundio: Pequena explotación ligada ao ámbito doméstico. Esixe dunha labor especialmente intensiva no verán, pero continuada ao longo de todo o ano. As mulleres participan na toma de decisións (cultivos, agrupación parcelaria...). Pluriactividade Pequenas ventas na feira dos excedentes. Costureiras. Leiteiras. As guerras do leite. LARSA (1963).
Día a día “Las mujeres del rural labran la tierra, cuidan de los animales, atienden a niños y mayores y se ocupan de la casa. Sus jornadas comienzan hacia las ocho de la mañana, ordeñan, dan de comer al ganado, limpian las cuadras, preparan el desayuno a los niños y los mandan a la escuela. Hacen las camas, limpian, lavan la ropa, salen con las vacas, van a por hierba verde, trabajan en el huerto y hacia la una de la tarde preparan la comida. Después de comer, lavan los platos y limpian la cocina. Por la tarde, se ocupan sobre todo de cuestiones relacionadas con la explotación. Vuelven a sacar a las vacas, recogen forraje, labran la tierra y la huerta y van al monte a por leña o abono. A última hora de la tarde dan de comer a los animales, ordeñan y preparan la cama del ganado. Hacia las ocho preparan la cena, friegan, acuestan a los niños, planchan, cosen (mientras, a veces, ven la televisión) y se acuestan entre las once y las doce de la noche. En el verano el horario se prolonga por ser más intensivo el trabajo agrario”. Muñiz, R. (dir.) (1988): IV Xornadas Agrarias Galegas. A muller na agricultura, A Coruña, Publicacións do Seminario de Estudos Galegos, Edicións Do Castro.
Visita ao mercado
Papel da muller na emigración
Migración de corto radio.
Do campo á cidade. “Ir servir”.
Conservación do patrimonio.
Explotación do campo e xestión das remesas. Sogras e nais. Conservación da unidade familiar. Emigrante consorte.
Investigando ás heroínas
Invisivilidade da muller. Os censos non nos din moito: SUS LABORES. Presa e fotografías da época. Arquivos oficiais. As fontes orais. Onde se criaron as túas avoas? Se son de aldea, que facían co leite e os excedentes? Participaron nos cursos da “Agraria”? Foron a cursos da Sección Feminina? Compraron algo no mercado negro?...