Ledenblad van
België – Belgique
KONINKLIJKE
P.B. – B.P.
IMKERSGILDE
1840 Londerzeel
NEERBRABANT
BC25171
Verschijnt 5x per jaar: jan/feb. – mrt/april – mei/juni – sept/oct – nov/dec. Afgiftekantoor 1840 Londerzeel Erkenningsnr. P509236 Afzender: Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 e-mail: info@imkersgildeneerbrabant.be 19e jaargang, nummer 5, november - december 2019
Hernieuw nu uw lidgeld voor 2020 Het lidgeld voor 2020 bedraagt… 30€
22€ Konvib
2,5€ VBVI
5,5€ Neerbrabant
zie pagina 95
KONINKLIJKE IMKERSGILDE NEERBRABANT
Secretariaat:
Imkersgilde Neerbrabant, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: secretariaat@imkersgildeneerbrabant.be Rekeningnummer: BE55 9731 4593 7544
Bestuur: Voorzitter:
Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: mex.b.j.snep@gmail.com
Secretaris, penningmeester: Ria De Donder, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Ledenadministratie:
Tel: 0473/48 26 13 E-mail: ria.dedonder@telenet.be
Bestuursleden:
Marc De Bont Rudi Moeyersons Tom De Pauw
Redactie:
Jef Beuckelaers, Tom De Pauw
Lay-out:
Rudi Moeyersons
Opleidingsteam:
Jef Beuckelaers, Marc De Bont,
Bijenweide:
Marc De Bont
Webbeheer:
Marnik De Bont
Onze website:
www.imkersgildeneerbrabant.be
Tel: 0477/23 33 02 Tel: 0476/64 56 84 Tel: 0479/60 79 53
In de kijker Zondag 15 december: Ledenfeest 2019 in zaal Flandria te Steenhuffel. Zie pagina 104 86
Woordje van de voorzitter ’t Polleken van november/december geeft ons het signaal dat het lopende jaar er zo goed als opzit. We moeten er wel aan denken dat we tussen Kerst en Nieuwjaar onze bijenvolken een behandeling geven tegen de Varroamijten. We doen dit op een rustige dag als het rond de 5° C. is. Toch nog opmerken dat de bijen wel met een afbouwend broednest zitten en nog met veel zijn, terwijl er door het voorbije regenweer niet kon gevlogen worden, ze wel veel voedsel verbruikt hebben. Wees er aandachtig voor! Wat ik in het vorige ’t Polleken aanstipte dat we onze kasten moeten wegen, is het hulpmiddel om te weten hoe het gesteld is met de voedselaanwezigheid in de kasten. Wanneer we in deze periode moeten bijvoederen is een vast deegvoedsel aangewezen omwille van de lagere temperaturen waarbij de bijen bij mekaar kruipen en geen vloeibaar voedsel willen opnemen. Al is het jaar op zijn einde, we hebben nog heel wat activiteiten in de gilde in het vooruitzicht: zo hebben we op 17 nov. een voordracht over honingoogsten, op 30 nov. en op 1 dec. zullen we waswafelen en op 15 dec. het ledenfeest waarop we allemaal met onze partner verwacht worden. De jonge gezinnen brengen hun kroost mee; kijk verder in ’t Polleken voor de praktische details! Wat er traditioneel ieder jaar terugkomt is het vernieuwen van het lidgeld dat in 2020 hetzelfde bedraagt als in 2019 nl. € 30. Doe dit onverwijld om de secretaris geen bijkomend werk te geven en om voor u zelf ervoor te zorgen dat ge het maandblad ononderbroken zult ontvangen. Vermeld ook bij uw betaling met 87
hoeveel bijenvolken ge de winter in gaat! Aan de top van onze imkersgemeenschap met name de Koninklijke Vlaamse Imkersbond ( Kon VIB ) is er zorgvuldig denkwerk bezig om alle Vlaamse imkers onder één koepel te brengen, die dan de belangen van alle Vlaamse imkers zal behartigen zowel bij de Vlaamse overheid als in Europa en meestal gaat het over het bekomen van geldelijke middelen die moeten dienen om o.a. gepaste bekampingsmiddelen tegen de Varroamijten en opduikende virusaantastingen te bekomen. Vandaar de vraag om het aantal bijenvolken te vermelden want het is op basis van het aantal volken per land dat de subsidies toegekend worden door Europa. We doen met enkele mensen ons best om een leesbaar ’t Polleken te verzorgen waarin niet alleen de gilde activiteiten aangekondigd worden maar waarin ook andere onderwerpen behandeld worden over alles wat met de bijen en de imkers te maken heeft. Als er onder onze lezers kandidaat-auteurs zitten met een volle pen, neem gerust contact op en bezorg ons uw artikel om in ’t Polleken te laten lezen door de andere leden van onze gilde, – fotografen mogen ook hun bijen gerelateerde kiekjes ter publicatie aanbieden. Nu liep ik al enkele dagen met het woord “ Topinamboer “ in mijn hoofd rond zonder er de betekenis of een kenmerk aan vast te knopen tot ik op de boerenmarkt, waar we een standje verzorgd hebben de aardperen zag liggen en er ging een lichtje branden, Topinamboer en aardpeer zijn hetzelfde. Ergens in mijn hoofd had ik ook een recept van aardpeer met honing, maar het komt er niet uit, ik laat het aan onze maandblad receptenschrijver William over, die er wel iets zal van maken. 88
Wie herinnerd zich nog dat ik 2 jaar geleden een foto met beschrijving van een “ Stadsreus “ zowel in ‘t Polleken als in het maandblad aanbracht. De voorbije zomer hebben 2 exemplaren bijna dagelijks op de bloemen van de Sneeuwbes gefoerageerd. Voor wie de Stadsreus niet moest kennen. Het is een grote vlieg in de vorm van en met het kleurenpallet van de Europese Hoornaar. Kijk eens op Google! Bij leven en welzijn tot op het ledenfeest, vooruitkijkend naar het volgend ……….. ‘t Polleken! De voorzitter.
Onze imkers op de boerenmarkt Hoeveel eigen bereide producten, naast de bloemenzaden, boden we aan op onze stand?
Antwoord elders in ’t Polleken 89
Agenda 17 november:
9:00u Kwalteitsvol honing oogsten
30 november:
9:00u waswafelen
1 december:
9:00u waswafelen
15 december: 24 januari:
Ledenfeest 2019 in zaal Flandria te Steenhuffel. Nieuwjaarsbijeenkomst 19:00u in de tuinbouwschool te Peizegem
Je kan de agenda ook altijd raadplegen op www.imkersgildeneerbrabant.be.
Al eens aan een tattoo gedacht?
90
Kwaliteitsvol honing oogsten door Jozef De Ridder Op zondag 17 nov. 2019 vanaf 9 u. in lokaal B8 van de tuinbouwschool, Molenbaan 54 te Peizegem, komt Jozef De Ridder ons uitleggen hoe we, zoals hij dat noemt, “kwaliteitsvol honing oogsten “waarna we over het onderwerp en ander, nog kunnen napraten.We behandelen het onderwerp nu omdat we tijdens de komende winterrust goed kunnen nadenken hoe we het volgende honingseizoen met onze bijen zullen beleven!
91
Oproep tot varroabehandeling tussen Kerst en Nieuwjaar Door T. De Pauw Wanneer je winterbehandeling bij je bijenvolken tegen de varroamijt uitvoeren? Tot vorig jaar kon je hier ‘tussen Kerst en Oudjaar’ lezen. Ikzelf deer niet om dat dagje extra dat ik mij gun en hanteer de term ‘tussen Kerst en Nieuwjaar’. Immers vind ik deze benaming veel beter daar het de start is van een nieuw bijenjaar. Feit is echter dat een behandeling pas doeltreffend is wanneer iedereen deze op ongeveer hetzelfde moment uitvoert. Daarvoor een warme oproep vanuit onze gilde om deze ook effectief uit te
voeren tijdens de eindejaarsperiode. De meesten onder jullie zullen hiervoor oxaalzuur gebruiken. Ofwel door sublimatie (verdamping d.m.v. ontsteker) ofwel opgelost in suikerwater. Om zeker te zijn dat je bijenvolken geen fataal redmiddel krijgen toegediend, maak je dit laatste het best de dag van de behandeling zelf door een 92
suikeroplossing te maken bestaande uit 1l water met 1kg suiker (zeker de temperatuur laag houden) en bij de aldus bekomen oplossing per liter 35g oxaalzuur toe te voegen. Dit omwille oxaalzuur in suikeroplossing snel giftig voor de bijen wordt. Vb. 1kg suiker opgelost in 1l water geeft in jouw geval 1,6l suikeroplossing. Dan voeg je bij deze oplossing 45,5g (1,3*35) oxaalzuur. Van het zo bekomen ‘redmiddel’ spuit je 5cl tussen de ramen (straten). En wat met de temperatuur? Sommigen zweren bij een dagtemperatuur van boven de 8°C, anderen houden de mening erop na dat het een winterdag moet zijn zoals ik ze het liefste heb. Temperatuur net boven het vriespunt maar wel zeer zonnig daar ze dan lekker in tros zitten. Alleszins hebben we geen vat op het weer, op het tijdstip wel. Dus gewoon doen tijdens de eindejaarsperiode!
Waswafelen De waswafel activiteiten die in de gilde gedurende de voorbije 4 jaar georganiseerd werden, hebben als voornaamste doel: het vermijden van mogelijke vervuiling door vreemde stoffen allerhande. Zo was er enkele jaren terug in de was uit de handel het probleem met vreemde stoffen waarop de bijen niet wilden bouwen en als ze het wel al eens deden gingen de larven die erin geboren werden dood. We wafelen met onze eigen apparatuur en door ervaring op te doen, leren we steeds bij en passen we onze werkwijze, als nodig, aan om kwaliteit te verbeteren in het wafelproces. We vervangen, als vakkundig imker, op regelmatige basis, zo om de 3 á 4 jaar, de oudere ramen, die dan hersmolten worden. Als we het milieubesparend doen gebruiken we een zonnewassmelter waarin de temperatuur kan oplopen tot boven de 100 ° C. waardoor ook de houten ramen ontsmet worden. We laten 93
onze gerecupereerde was een 3-tal beurten door de smelter gaan om alle onzuiverheden van velletjes en bijenpoten te weren. Want die kunnen bij het wafelen storend optreden, zowel in het gegoten wasvel als aan het apparaat. Op hoge teperatuur gesmolten was laten we een week “herleven “vooraleer we er een wafelbeurt aan geven die rond de 80 ° C. als temperatuur bedraagt. Er zijn ook toestellen die met stoomverhitting de was kunnen smelten. Eertijds deden de imkers, die was wensten te smelten, deze in een jute zak en kookten deze in water waardoor de was bovendreef. De aangeboden zuivere was, om te wafelen, moet een herkenbaar identificatieteken hebben. Maak een afspraak om de was binnen te brengen (Tel. Marc De Bont 0477 23 33 02) en één om te komen wafelen bij de materiaalbeheerder. Om praktische redenen werd de wafellocatie verplaatst naar Marc De Bont, Eeckhout 39 te Londerzeel. Op de afgesproken tijdstippen zal de imker zijn/haar zuivere was ofwel binnenbrengen ofwel komen wafelen. De bekomen wafels worden gewogen en de gemaakte kosten voor o.a. energie worden ter plaatse geregeld. Wie komt wafelen neemt na afloop alle meegebrachte materiaal en was mee terug.
94
Lidgelden De jaarlijkse aansluitingsbijdrage als lidgeld voor het jaar 2020 bedraagt 30€ Hoe is dit bedrag samengesteld? Voor de Koninklijke Vlaamse Imkersbond = KonVIB: 22€ Voor het Vlaams-Brabants Verbond van Imkersverenigingen = VBVI: 2,5€ Voor de Koninklijke Imkersgilde Neerbrabant = Neerbrabant: 5,5€ Totaal: 30€ Wat krijgen we hiervoor? KonVIB: het maandblad (10 nummers), imkersverzekering, stelt het informatiecentrum ten dienste VBVI: ondersteunt de plaatselijke bonden met informatie en begeleiding bij cursussen en bijeenkomsten Neerbrabant: richt voor onze leden bijeenkomsten met een educatief karakter in. Zorgt voor opleiding en scholing in cursussen. Verzorgt het plaatselijk ledenblad ’t Polleken met allerhande imkersen andere bijeninformatie. Stort uw lidgeld van €30 op rekening BE55 9731 4593 7544 ten name van Imkersgilde Neerbrabant, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel. Gelieve eveneens je geboortejaar en het aantal volken te vermelden. Sympathisanten van de bijen die ook ’t Polleken wensen te ontvangen en willen deelnemen aan onze activiteiten, storten hiervoor 10€ op hetzelfde rekeningnummer. 95
Tombola Door Jef Beuckelaers Tijdens een gesprek over het ledenfeest en de tombola stelde ik vast dat jonge mensen niet weten wat een tombola betekent en van waar hij komt. Een woordje uitleg! In onze streken is het gebruik van een tombola ontstaan op het einde van een voor de mensen moeilijke periode, laat ons zeggen, wanneer het herstel op gang kwam. Zo herinner ik mij dat na de 2de wereldoorlog er overal teerfeesten van de oudstrijders doorgingen. Men moest toen nog het eigen mes en vork naar het feest meebrengen. Er werd dan dikwijls worst en schep opgediend waarna de tombola voor de afsluiter zorgde met nuttige prijzen. Het prijzenpakket bestond voor het grootste deel uit goederen die meegebracht werden zoals: een zak ajuin, een witte kool, een bakje appelen, een fles cider, enz … het was een manier om dorpsgenoten een extraatje te bezorgen. Onze gilde bestaat van vóór de 1ste wereldoorlog en onze voorgangers hebben de tombola meegenomen in het jaarlijks ledenfeest. De tombola is dan wel een beetje oudmodisch en sommigen suggereren om hem weg te laten terwijl anderen hem als een traditioneel gebruik willen vasthouden op het ledenfeest. Aldus hebben wij nog een tombola op ons feest op 15 december 2019 al is het niet direct om noodlijdende medeimkers in leven te houden. We kopen een aantal prijzen bij collega’s imkers met bijenteeltmaterialen en verder doen we een oproep(je) naar de feestgangers iets mee te brengen. Zolang er enthousiasme is bij de tombola houden we hem in ere! 96
Bijen-, wespen- en hommelgif allergie Door Jef Beuckelaers De lezing door Prof. Dr. Christine Breynaert op vrijdagavond 25 october was een pracht van een mooi gedocumenteerde kennis
presentatie. We hadden, met onze imkers, in de grote zaal van het G.C. Walschap in Londerzeel -St -Jozef 100 stoelen klaargezet die bijna allemaal een bezoeker hadden. Er waren geĂŻnteresseerden uit de ruime omgeving, van Leuven tot Halle. De prof. deed eerst uit de doeken dat een voor bijen- of wespengifgevoelig lichaam wel iets anders is dan een gif allergie waarbij er een anafylactische shock kan optreden. Bij een ernstige 97
reactie na een prik kan er behandeld worden met adrenaline en niet met antibiotica zoals het wel eens gebeurt. De adrenaline zit ook in de Epipen die sommige mensen altijd bij hebben. Voor al de gradaties van bijen- of wespengif werden er behandelings therapiĂŤn ontwikkeld. Deze boeiende avond was een topevenement. Getuige de talrijke lovende woorden van menig aanwezige bezoeker. De imkers hebben dat weer goed gedaan!
Nieuw onderzoek bevestigt sneller wondherstel met honing Nieuws www.dehoefslag.nl okt 28, 2019 Dierenartsen vertrouwen al langer op middeltjes met honing als heilzaam bestanddeel. Nieuw onderzoek bevestigt opnieuw de kracht van dit middel. Wonden, die gehecht moesten worden en behandeld werden met honing, herstellen echt sneller, concluderen de onderzoekers.
Langdurig traject Het voorkomen van infecties of het opnieuw opengaan, zijn de grootste uitdagingen bij de behandeling van wonden bij paarden. 98
Daarnaast ligt ook resistentie voor middelen met antibiotica op de loer. Daarom kan het herstel van ernstige wonden een langdurig traject zijn. Voorgaande studies werden in een testomgeving gedaan, maar voor het nieuwe onderzoek hadden de onderzoekers de beschikking over ‘echte’ wonden, die de paarden op een ‘natuurlijke’ manier hadden opgelopen. Speciale medicinale (gesteriliseerde) honing bleek het herstelproces aanzienlijk te verbeteren.
Compleet herstel De honing werd aangebracht op wonden voordat deze door een dierenarts werden gehecht. De kans op compleet herstel binnen twee weken, nog voordat de hechtingen werden verwijderd, was veel groter bij de paarden die behandeld werden met honing, dan bij paarden waarbij deze behandeling niet werd toegepast. Volgens Gal Kelmer van de Hebrew University of Jerusalem was de kans op infecties daarnaast veel kleiner. “De dierenartsen waren over het algemeen veel tevredener over het wondherstel,” aldus Kelmer. De onderzoeker is niet verbaasd over de uitkomsten van het onderzoek. “Ik gebruik zelf altijd honing bij operaties, vlak voor het hechten. Ik ben erg blij met de resultaten.”
Willekeurig wonden Voor het onderzoek werden 127 paarden behandeld aan willekeurig verwondingen, waarvan 69 met honing. Voor het overige was de
99
aanpak bij alle wonden, van 2 tot en met 37 centimeter en op verschillende delen van het paardenlichaam, hetzelfde. Van de paarden waarbij geen honing werd gebruikt, herstelde 31 procent nog voordat de hechtingen werden verwijderd. Bij de paarden die wel werden behandeld met honing was dat aandeel de helft. “Beenwonden hebben een ander herstelproces dan wonden op het lichaam, maar omdat ze over beide groepen verdeeld waren, zijn de resultaten vergelijkbaar.” Het goede herstel zou te danken zijn aan de antibacteriële eigenschappen van honing, zonder het risico op resistentie van de diverse soorten antibiotica. “Het gebruik van dit natuurlijke middel geniet dus absoluut de voorkeur.” Bron: The Horse
Foto: Jennifer-Fotografie (archief)
Telling van het aantal bijenvolken in België 2019-10-10
Bron Honeybee Valley
De uitvoering van het Vlaams Bijenteeltprogramma steunt op subsidie van de Vlaamse Overheid en de Europese Commissie. De hoeveelheid subsidie dat Europa aan haar lidstaten uitbetaalt, wordt berekend op basis van het gemiddeld aantal bijenvolken per imker voor iedere lidstaat. Tot 3 jaar geleden werd dit aantal ruwweg geschat, waardoor een gemiddeld aantal van 10 bijenvolken per imker werd gehanteerd. Bij de start van het ondertussen reeds afgelopen Vlaams Bijenteeltprogramma 2016100
2019 werd vanuit Europa gevraagd om de bepaling van dit aantal bijenvolken per imker correcter te berekenen. Sindsdien wordt rond deze periode van het jaar aan de voorzitters van de imkersverenigingen in België gevraagd om het aantal bijenkasten van hun leden te tellen en door te geven. Belangrijk om weten, is dat ook 6-ramers als bijenvolken meegeteld dienen te worden. Steekproefsgewijs gaat een medewerker van het Departement Landbouw en Visserij daarenboven langs bij 25% van de voorzitters en worden 5% van de imkers bezocht. Finaal wordt het totaalaantal getelde bijenvolken gedeeld door het aantal imkers, waardoor men de laatste 3 jaar telkens rond de 6 à 7 bijenvolken per imker uitkomt, een stuk lager dus dan de ruwe inschatting van vroeger. Dit heeft echter, zoals je begrijpt, belangrijke consequenties voor de toekenning van subsidie aan het Vlaams Bijenteeltprogramma. De EU landen die de hoogste financiële Uniebijdrage krijgen, zijn Roemenië en Spanje. In België zien we al verschillende jaren een tendens van vele nieuwe startende imkers die maar enkele bijenvolken houden, wat mogelijks het gemiddelde voor België naar beneden haalt. Anderzijds ontbreken er in de steekproef mogelijks een aantal imkers die veel bijenvolken houden, wat eveneens kan resulteren in een vertekend beeld. Voor deze telling is het noodzakelijk een zo correct mogelijk aantal bijenvolken door te geven. Het is belangrijk te weten dat deze monitoring volledig los staat van het aantal bijenvolken dat imkers dienen op te geven aan het FAVV bij registratie. Het aantal bijenvolken bij deze monitoring worden anoniem aan de Vlaamse Overheid bezorgd en worden nooit overgemaakt aan het FAVV. 101
De komende weken zal opnieuw gevraagd worden vanuit de verenigingen om jullie aantal bijenvolken door te geven. De vlotte medewerking van voorzitters en imkers om deze gegevens over te maken aan het Departement Landbouw & Visserij wordt hierbij sterk gewaardeerd. Alvast vriendelijk bedankt!
Hoeveel eigen bereide producten, naast de bloemenzaden boden we aan op onze stand? Oplossing: Honing 2 variëteiten, Honingmosterd, Propolistinctuur, Vlierbessensiroop met honing, Huisbereide wijnazijn, Koninginnebrij (thuis af te halen)
Bijenwas WAT IS BIJENWAS
bijdrage door Maurice De Waele
Bijen "zweten" tussen hun twaalfde en achttiende levensdag was. Zij zetten de suikers uit honing om in was. De wasklieren vervullen deze taak. De acht wasklieren, gelegen tussen de laatste vier chitineschilden onderaan hun lichaam, scheiden een dikvloeibare substantie af welke stolt bij het verlaten van het bijenlichaam. Om 1 kg was uit te zweten verbruiken onze bijen ongeveer 10 kg honing. Een moergoed bijenvolk kan in één jaar tot 500 gram was aanmaken. Deze wasplaatjes worden met de poten afgestreken, naar de monddelen gebracht en tot raatwas gekauwd. Deze minuscule schubjes wegen 0,08 mg. Tijdens dit proces wordt speeksel aan de was toegevoegd. De kleur van de was wordt 102
bepaald door het voedsel dat in de bijenkast op dat moment binnenkomt. Wanneer bijen acacianectar verzamelen blijft de was wit, bij zonnebloemennectar wordt de was geel. De verkleuring is te wijten aan de natuurlijke kleurstoffen aanwezig in stuifmeel en propolis. Met het bebroeden gaan de raten (was) nog donkerder worden. Bijen zullen deze was gebruiken om werkster-, darren- en koninginnencellen te bouwen. De afmetingen van deze zeshoekige cellen verschillen: Werkster
Dar
Koningin
Diepte/lengte
10 Ă 12 mm
13 mm
20 Ă 25 mm
Doorsnede
5,37 mm
6,91 mm
> 7 mm
Aantal/dm2
400
300
Vorm
Zeshoekig prisma Zeshoekig prisma
Eikelvormig
Kleur
Wit tot lichtbruin Wit tot lichtbruin
Bruin
Plaats
Overal
Onderaan de raten Onderaan de /zijkanten/ ... raten/ zijwanden, Bron: Konvib.be
103
Feesten rond Nieuwjaar Door T. De Pauw Naar aloude gewoonte beëindigen we het afgelopen bijenjaar met een schitterend feest dat, zoals de voorbije jaren ook al het geval, doorgaat in zaal Flandria te Steenhuffel (Steenhuffeldorp 54-56). De deelnameprijs bedraagt 30 euro per persoon, storten op rekening BE55 9731 4593 7544 en dit voor 7 december, en is ‘all inclusive’ op uitzondering van een tombolaprijs (1/persoon) die we gaarne in ontvangst zullen nemen bij het begin van ’t feest. We beginnen eraan op zondag 15 december om 14.00u.
Menu Ledenfeest 15 december Brabants witloofsoep Stoofvlees (met Palm), slaatje en frietjes Dessert met koffie/thee
104