Sinema
PARAZİT ÜZERİNE: SINIFIN KOKUSU BİR KERE SİNMİŞSE? Bong Joon-Ho imzalı film bir ritim ve mekân oyunu. Özellikle, yoksul ve varsıl ailenin evleri, evlerin içindeki mekânlar her iki aile arasındaki sınıfsal farkı, güç ilişkisini somutlayacak şekilde kullanılmakta: Yoksul ailenin bodrum kattaki evine karşı varsıl ailenin bahçeli ve iki katlı villası. PR O F. D R . M U T LU B İ N A R K H A C E T T E P E Ü N İ V E R S İ T E S İ İ L E T İ Ş İ M F A K Ü LT E S İ R A D Y O T V. V E S İ N E M A B Ö L Ü M Ü Ö Ğ R E T İ M Ü Y E S İ 5 DAKİK A
B
ong Joon-Ho’yu Türkiye’de Snowpiecer (2013), Okja (2017) ve Gwoemul (2006) filmleriyle tanıyoruz. Bong Joon-ho’nun Parasite (Parazit) (Gisaengchung) (2019), filmi 2019 yılında Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye Ödülünü, 2020 yılında ise 92. Akademi Ödülleri'nde en iyi senaryo, en iyi film, en iyi yönetmen ve en iyi uluslararası film olmak üzere dört Oscar ödülü kazandı. Yönetmen Bong Kore sinema endüstrisinde, farklı türleri farklı yapım kaynakları ile deneyen bağımsız bir yönetmen. Snowpiecer’de uluslararası iş birliği ile distopya anlatısı üretirken, Okja’da Netflix kaynakları ile yerel bir hikâyenin anlatıcılığını yapmaktaydı. İncelikli mizah gücü tartışmasız olan yönetmen Bong, Akademi Ödülleri dönüşü Seul’de yaptığı basın toplantısında “Hikâyemin komik kısımları olmasına rağmen, modern toplumun sınıf bölünmesini ve diğer acı yönlerini açıkça ortaya koyuyor ve mesajdan 1 santimetre bile kaçmak gibi bir niyetim yoktu çünkü film tamamen bununla ilgili.” şeklinde, Parazit’in sınıfsal ayrım ve eşitsizliğe temellenen ilişkiler üzerine olduğunu söylemekte. Bong, The Guardian’a verdiği söyleşide ise, "Kore, teknolojisi, müziği ve yüksek hızda interneti ile yüzeyden baktığınızda zengin ve ışıltılı bir ülke gibi gözüküyor. Ancak varsılla yoksul arasındaki uçurum sürekli artıyor. Özellikle de genç kesim, büyük bir umutsuzluk içerisinde. Londra'nın merkezinde dolaşırken köşede çadırda
Bodrumda başlayan komedi anlatısı, mahzende sonlanan bir gerilime doğru bilinçli bir şekilde evriliyor.
yatan insanların olması gibi, Kore'nin merkezi yerinde evsiz insanlar görülüyor. Onlar toplumun kör noktasında olan insanlar" demekte. Görüldüğü üzere, eşitsizlik ve sınıfsal ayrım Bong’un bu filminde ana derdi. Bong’un Kore’de, özellikle Seul’de yoksulların yaşadığı bodrum katı evler olarak adlandırılan “banjiha”lara ilişkin gözlemleri de oldukça yerinde. Güney Kore'de son 10 yılda, 35 yaş altı genç bireylerin aylık gelirlerinin neredeyse yüzde 50’sini kiraya harcadığını söylenmekte. Bu nedenle bodrum katlarında yaşama giderek yoksul gençler için yaygınlaşmakta. Böylece kentin çeperinde ama kentteki işinizi de kaybetmeden yaşamı idame ettirmek olanaklı hale gelmekte. Yoğun ve uzun saatler boyu çalışmanın hâkim, emek gücünün ikamesinin kolay ve yarım zamanlı çalışmanın özellikle kadın emek gücünde yaygın olduğu ülkede, Bong’un filmindeki yoksul Kim ailesi aslında tekil bir örmek değil. Parazit Kore toplumu üzerinden oldukça başarılı Konfüçyen ahlâk ve kapitalizm eleştirisi. Bilindiği üzere, Konfüçyen ahlâka temellenen ataerkil Kore ailesi ve toplum yapısı eğitim durumu, toplumsal köken, ekonomik sermaye, meslek ve toplumsal mevki gibi farklı sermaye sahipliğine göre bireye toplum içinde değer ve yer biçer. Toplumsal cinsiyetler ve sınıflar arası güç farkları Konfüçyanizmin çağdaş Kore toplumunda hala süre giden kalıtlarıdır. Günümüzde, genç işsizliği ve intiharı rakam-
001 // Kent // 94
