çok İstanbullu tüccarın teknesinin İzmitliler tarafından yapıldığı hakkında bizleri bilgilendiriyor. Olasıdır ki bu yer, erken dönemlerde de denizcilikte ileri idi. Froelich’in yapıtındaki gravürler arasında gördüğüm Commodius dönemi (180-192) pirinç bir Nikomedia sikkesindeki, “geminin pruvasına çivi çakan bir adam” resmi bunu doğruluyor. Froelich’in konu sikke hakkındaki yorumu şöyle:259
Bu notlar, yapıtı kaybolmuş Arrianus’un elimize ulaşan çalışmalarına gönderme yapmadan değerlendirilmemelidir. Photius’un bize aktardığı üzere Bithynia tarihini yazmış ve kendisi de Nikomedialı bir ailenin çocuğu olarak İzmit’te doğmuş.
Ancak, Photius’un kimi notlarına göre, her nekadar Bithynia tarihi adlı yapıtı bir çok açıdan saygıdeğer derecede doğru idiyse de kendi ülkesi hakkında inanılması zor hikayeler de barındırmaktaydı.
Bizanslı Stephanos tarafından da “Bithyniaca”dan alıntılar260 yapılmış ve Nikomedia ile Olbia’nın aynı kent olduğuna dair bilgiyi bu yapıttan devşirdiğini ve Arianus’un da bu iki kenti Astakos ile karıştırdığını sanıyorum. Böylece, Astacus’un Neptün ile su perisi Olbia’nın olduğu gibi doğduğu kentin tarihini masallarla abartma yanlışına düşmüştür.261 Arrianus tarafından Nikomedia için nasıl bir kök öngörülürse görülsün Bithynia hakkındaki kayıp sekiz kitabı için üzüntü duymalıyız… Biliyoruz ki aynı zamanda Kappadokia valisi idi ancak kurallara uymama tehlikesini göze alarak önceki yapıtımda yer verdiğim ve ortaya çıkardığım bir mezar yazıtından262 hareketle kişisel geçmişi ile ilgili olarak belki de Sapanca’da (antik Sophon) gömülmüş olduğu, 48 yaşına kadar yaşadığını ve babasının adının Doedalsus olduğunu söylemek olası. Her ne kadar bu tür bilgiler ıvır zıvır gibi gelse de Arrianus gibi bir kişiye bağlanınca önem kazanıyorlar. Yazıtın bir kopyesini burada sunuyorum.
259 Gezgin: Bkz. RE, Numeria Vetere, Quatuor Tentamina, s. 225, Viyana 137 260 Gezgin: Amazonium, Astacus ve Bithonopolis 261 Gezgin: Bizanslı Stephonos’un (de Urbibus) Astacus, Nicomedia ve Olbia hakkındaki yorumları için bkz. Thomas de Pinedo. 262 Gezgin: Bkz. Travels, c. III, s. 512 & levha LIX
122