IN-NAZZJON Il-{amis, 3 ta’ Novembru, 2011
12 Opinjoni#Ittri
Il-festa ta’ Halloween RADIO 101 – 20 SENA Din is-sena qed ikun i//elebrat l-20 anniversarju mill-ftu[ ta’ Radio 101. Dak l-avveniment m’g[andux biss relevanza medjatika i]da jimmarka punt important fl-istorja politika talpajji]. Fil-fatt, il-ftu[ tar-Radju se[[ b[ala konsegwenza ta’ ]mien ta[t re;im ta’ ripressjoni Mintoffjan, bl-a;enti tieg[u jikkontrollaw l-aspetti kollha tax-xandir f’Malta. Kien hemm ]mien meta l-Oppo]izzjoni Nazzjonalista tant kienet imblukkata mix-xandir nazzjonali li kellha ssib mezz kif ixxandar klandestinament minn Sqallija. Dik storja li Richard Muscat jaf jg[idha [afna a[jar minni, kif kien g[amel fil-ktieb important tieg[u G[andi Messa;; G[alik, li f’/ertu sens g[andu l-kwalità ta’ thriller politiku reali. Bis-sa[[a tal-politika ta’ plurali]mu introdotta mill-Partit Nazzjonalista malli kien elett fil-Gvern fl-1987, da[let arja ;dida ta’ libertà fil-mezzi tal-komunikazzjoni fejn tid[ol l-espressjoni politika, so/jali u kulturali. Ironikament, bis-sa[[a tal-plurali]mu, kien il-Partit Laburista li feta[ f’Malta l-ewwel stazzjon politiku. F’Settembru tal-1991 imbag[ad, kien imiss lill-Partit Nazzjonalista li jid[ol fl-airwaves, b’Radio 101 ippilotat min-nies b[al Victor Formosa, Lou Bondì, Noel Mallia u Charles Saliba, wie[ed mill-pilastri tal-istazzjon u li baqa’ konsistenti sal-lum.
Dak li se[[ g[oxrin sena ilu ma kienx biss avveniment biex titnieda g[odda importanti teknolo;ika, i]da kien stabbilit id-dritt sagrosant tal-libertà tal-kelma. Kien se[[ il-kollass ta’ awtokrazija arroganti u perikolu]a minn partit li pprova jsikket lil[na dissidenti kollha. Kien il-bidu ta’ pro/ess politiku-kulturali li wessa’ bis-s[i[ id-demokrazija fil-midja u li wkoll, skopra tant talent u tant kari]ma. PROTEST TAT-TRIQ KONTRA WALL STREET Ix-xahar li g[adda assistejna g[ax-xeni ta’ protesti kontra Wall Street fl-Istati Uniti. Il-protesti minn eluf ta’ /ittadini (l-aktar
]g[a]ag[) bdew fi New York u Washintgon u ma damux ma nfirxu ma’ bliet o[ra. L-istazzjonijiet internazzjonali ma damux ma bdew jirreferu g[all-protesti b[ala estensjoni tar-Rebbieg[a G[arbija. Il-paragun ma na[sibx li jag[mel wisq sens g[ax kemm ilmottivi kif ukoll il-kuntesti tal-protesti fil-Magreb u fl-Istati Uniti huma kompletament differenti. Fil-Medju Orjent irrivoluzzjonijiet se[[ew g[al jeddijiet ba]i/i, filwaqt li fl-Istati Uniti l-protesti se[[ew kontra l-poter tal-flus, kontra d-dominanza korporattiva u kontra l-inugwaljanza so/jali. Diversi analisti fuq ilkanali televi]ivi globali qablu li dawk fl-Amerika jirrappre]entaw oppo]izzjoni kontra dawk li jikkontrollaw il-qawwa tal-flus. Huma protesti kontra Wall Street, protesta kontra l-poter korporattiv tal-flus. L-g[ajta kienet li l-poter tal-flus g[andu jing[ata lura lill-poplu, g[ax hemm jappartjeni. Skont rapport differenti fil-midja, 75% tal-popolazzjoni Amerikana hi favur ilprotesti tat-triq. Il-frustrazzjoni bdiet tisplodi, u mhux importanti wisq tissejja[x American Spring jew American Autumn jew xi [a;a o[ra. Il-fatt hu li l-poplu beda jistenba[, beda jirvella u beda jkun imsikket: fl-ewwel jiem tal-protesti, mijiet ta’ /ittadini Amerikani kienu arrestati, imsawtin u sprejjati bil-gass tal-b]ar, fost ir-rabja dejjem tikber tal-kompatrijotti. IL-QAG{DA DDISPRATA FIL-GRE?JA BBC World xandar servizz ie[or ta’ anali]i dwar il-Gre/ja. Ilmi]uri ta’ awsterità qeg[din jag[fsu b[al tnalja fuq il-poplu filfaxex tal-klassi tan-nofs u aktar u aktar, fuq dawk f’livell ta’ g[ajxien inferjuri. Fl-anali]i tal-BBC kien ]velat li tant kibret iddipressjoni fil-Gre/ja li f’dawn l-a[[ar sentejn ir-rata ta’ suwi/idji ]diedet b’40 fil-mija. Il-klassi tan-nofs qed tixtri biss dak li hu essenzjali u qed issir ekonomija stretta minn fa/ilitajiet b[all-elettriku, l-ilma u l-gass. In[oloq nuqqas drastiku ta’ impjiegi, 30,000 [addiema tal-Gvern kienu li/enzjati, ]died il-vagabonda;; u aktar u aktar familji qed ikollhom jirrikorru g[all-ikel imqassam minn /entri apposta b[ala mi]ura ta’ karità. Il-kri]i laqtet ukoll lill-istudenti, li minflok kotba, qed jing[ataw CDs ta’ kwalità fqira biex jistudjaw minn fuqhom. Issa bdew jintlaqtu l-g[alliema, nies professjonali o[ra, a;enti tal-proprjetà u eluf kbar ta’ studenti. Intervistata mill;urnalista tal-BBC, g[alliema qalet li fil-Gre/ja “qed tintilef il[ajja, qed jintilef kollox.” Mill-banda l-o[ra, hemm rabja mifruxa kontra l-[ela bla ra]an u kontra l-privile;;i li jgawdu nies fil-poter. Skont il-BBC, ixxjenzati politi/i fil-Gre/ja qed jib]g[u li se jkun hemm kollass totali tas-sistema so/jali: “Hemm sens qawwi ta’ qtug[ il-jies u l-poplu n[akem
minn disperazzjoni li [add ma jaf fejn se twassal e]attament.”
MARIO AZZOPARDI marpardi@maltanet.net
Min qal li Malta mhix miexja fuq il-passi moderni? Min ma jridx jemmen li pajji]na hu msie[eb fl-Unjoni Ewropea u g[alhekk ji//elebra kull festa li hi mfakkra fis-27 pajji]? Fejn qabel qatt ma kien i//elebrat Jum il-Halloween, (almenu bil-pompa), issa beda jkun /elebrat u osservat. I]da x’inhu jew x’inhi Halloween? Hemm min isostni li dan lisem hu dak mog[ti g[allquddiesa li ssir f’;ie[ ilqaddisin kollha. I]da jekk xi [add ikun jixtieq ifittex aktar, imqar permezz tal-internet, isib li l-ori;ini ta’ din il-festa hi marbuta mal-okkult. Nemmnu fl-okkult?
Nippruvaw nirridikolaw le]istenza ta’ Sidna :esù Kristu u n[addnu din i//elebrazzjoni? Din is-sena smajt kemm-il reklam – nassumi bi [las – li l-[abs tal-Ingli]i f’Kordin ;ie ttrasformat f’post tal-bi]a’ u jistieden lil min ikun irid imur i]uru, imqar sa tard ferm billejl. Naturalment, min imur, irid i[allas. B’hekk, u bi flusu, ji;i introdott u jissie[eb f’din i/-/elebrazzjoni ta’ dak kollu li mhux suprem. Id-diri;enti tal-Knisja jibqg[u indifferenti. Forsi rrabta bejn :esù Kristu u huma hi mxellfa? L-istess kif deher mill-programm Le Ieni
ta’ nhar l-Erbg[a 26 taxxahar, fejn l-intervistatri/i bdiet tistaqsi lis-sa/erdoti Kattoli/i, liema huma lKmandamenti. U tiskanta, [add mis-sa/erdoti ma kien jafhom bl-amment! Ilkoll talbu l-g[ajnuna jew sabu xi sku]a. G[aliex il-Knisja Maltija ma titlobx, u mqar bla [las ikollha xi avvi] ta’ servizz g[ar-riparazzjoni, jew jing[ad il-post fejn Sidna :esù Kristu jkun se ji;i espost? G[allqlig[ isir kollox, g[ar-ru[ ninqdew biss mill-pulptu. Spe/i ta’ nevan;elizzaw lil dawk evan;elizzati!
S. Portelli
Ix-Xag[ra, G[awdex
Il-:onna ta' San Anton Ftit tal-jiem ilu mort indur fil-;onna sbie[ ta' San Anton qalb dik il-[dura sabi[a u l-fjuri sbie[ li j]ejnu dawn il-;onna. IlPalazz San Anton flimkien mal-;onna li jdawruh, inbnew bejn l-1623 u l1636, fi ]mien il-[akma talKavallieri, b[ala residenza tas-sajf tal-Gran Mastru Antoine De Paul. Fi ]mien l-Ingli]i kienet ir-residenza uffi/jali talGvernatur Ingli] u mirRepubblika ’l hawn, dan ilpalazz beda jservi b[ala residenza uffi/jali talPresident tar-Repubblika ta' Malta. X[in intasabt fuq wie[ed mill-bankijiet, b[al donni ntlift f'[olma u sibt ru[i waqt ri/eviment t'g[eluq snin il-Gvernatur fi ]mien il-gwerra. Dan il-festin fil;onna pubbli/i tal-palazz kien sar waranofsinhar peress li kien ]mien ilgwerra u filg[axija ma kienx permess li jidhru dwal. Kien hemm bosta mistednin mistiedna bit-tfal tag[hom. Biex jallegra lill-
mistednin, il-Gvernatur stieden lill-orkestra tarRi;ment Ingli] biex iddoqq xi g[anjiet. L-imrie]aq taxxemx bdew ile[[u fuq irram ileqq tal-uniformijiet tad-daqqaqa tar-ri;ment. Qatg[a ta’ tfal ]g[ar kienet ti;;erra malmog[dija, tilg[ab log[ob tradizzjonali Malti. Millbqija l-;onna kien fihom g[axqa b'mixeg[la fanali tal-larin;, port ta' dg[ajjes ]g[ar jg[idulhom wi]] flimkien ma' qtajja' ta' ]g[a]ag[ ji//a//raw bejniethom, ji//ajtaw u jinbxu lil xulxin. L-adulti u dawk l-aktar avvanzati fletà ppreferew joqog[du bilqieg[da fuq si;;ijiet apposta, jistennew lisservjenti j;orru fuq gabarrejiet ikel appetitu] g[all-okka]joni ta' dan ilfestin. Il-Gvernatur g[amel kelmtejn, fejn irringrazzja lill-mistednin u stedinhom biex igawdu l-a[[ar ftit mill-festin. Issa l-festin kien g[oddu wasal fi tmiemu u l-orkestra tar-
ri;ment bdiet iddoqq la[[ar Fox-trots u Rumba, imse[bin mal-Lambeth Walk u m]ewqin bir-Roll the Barrel, Wish me Luck u g[anjiet o[ra tal-gwerra. Mal-a[[ar daqq ta' dawn lg[anjiet, is-servjenti [ar;u j;orru gabbarrejiet mimlijin bl-aqwa [elu tad-dul/iera ta' dak i]-]mien. Kien hemm [elu ta' }errek iddul/ier u /itrati forma ta' salib ta' San :wann (/itrata tkun b[al torta ]g[ira, minn ;ewwa mimlija bl-intrita u minn barra bl-icing sugar.) It-tfal g[amlu festa bil-pasti qishom lan;as li bdew jinfaqg[u f'idejhom u jilag[qu l-;elu tag[hom. Servjent ie[or kien qieg[ed i;orr kannoli tal-irkotta ta' Catalogna, id-dul/ier talFurjana. U fl-a[[ar irru;;ati ming[and }ewwi;ni ta' Triq il-Merkanti, il-Belt Valleta. Hekk intemmet il[olma tieg[i dwar il-festin t'g[eluq snin il-Gvernatur fil-;onna sbie[ tal-Palazz ta' San Anton.
Emanuel Micallef {al Qormi
Attenti mill-Partiti I]lami/i minn pa;na 11
G[al aktar minn g[axar snin g[exna mal-“Gwerra kontra tTerrori]mu” fejn l-g[adu li qalu li konna qed nikkonfrontaw suppost li kien it-terrori]mu. I]da b'xi mod spi//ajna [bieb taddittaturi u g[edewwa talI]lami/i. Ma na[sibx li dan kien sew. Mhux qed ng[id li ma kienx hemm u m’g[adx hemm theddida terroristika u lanqas ma jien qed ng[id li ma je]istix ilfundamentali]mu I]lamiku (li hu [a]in b[al kull fundamentali]mu reli;ju] ie[or). Li qed ng[id hu li
bnejna idea kemxejn spropozjonata li da[[let fina [afna pre;udizzji li ma j[alluniex naraw /ar. Wasal i]-]mien li dawn ilpre;udizzji nne[[uhom. U l-ewwel okka]joni biex nittestjaw jekk a[niex lesti nne[[u dawn il-pre;udizzji, issa jidher li waslet blelezzjoni tal-Ennahda fitTune]ija. Ma nib]g[ux mill-Ennahda
Mela ejjew ma nib]g[ux mill-Ennahda. Jekk dawn kapa/i jsa[[u d-demokrazija f’pajji]hom, allura g[andna nkunu [bieb tag[hom. Jekk kapa/i jattakkaw il-faqar
f’pajji]hom, ine[[u lkorruzzjoni, jipprovdu xxog[ol li]-]g[a]ag[ u jag[tu d-dinjità li tixraq li/-/ittadini tag[hom, allura jkun jist[oqqilhom l-ammirazzjoni tag[na. Issa hu l-mument li nfittxu kif se na[dmu mag[hom u nisimg[u x’iridu minna. Hemm b]onn ta’ politi/i li jmorru hemm u jg[inuhom jirrikon/iljaw irwie[hom ma’ xulxin u jibdew jibnu pajji]hom mill-;did. E]att kif g[amilna a[na l-Ewropej wara tmiem it-Tieni Gwerra Dinjija. Fuq kollox g[al darba, ejjew nittrattawhom birrispett li jist[oqqilhom.