2015 01 02

Nru 13,940

Il-Ġimgħa, 2 ta‘ Jannar, 2015 €0.80

www.maltarightnow.com

Inċidenti f’Għawdex iħallu l-ewwel żewġ vittmi tas-sena

Ara paġna 3

MERĦBA 2015. Matul il-lejl li għadda miljuni ta’ nies madwar id-dinja taw merħba lill-2015 fost varjetà ta’ ċelebrazzjonijiet fejn il-kunċerti u l-logħob tan-nar spikkaw fost l-awguri. F’dan ir-ritratt jidhru grupp ta’ żgħażagħ lebsin in-nuċċalijiet tal-okkażjoni waqt li jifirħu fl-ewwel ftit minuti tas-sena ġdida f’Times Square, fi New York. L-għexieren tal-eluf f’din il-belt Amerikana raw il-famuż ballun tal-kristall nieżel fosthom waqt il-’countdown’ ta’ qabel nofsillejl u fost temperaturi ta’ tnejn taħt iz-zero. Aktar dwar il-bidu tas-Sena Ġdida f’paġni 15, 16 u 17.

Wara l-istorja esklussiva f’dan il-ġurnal l-Erbgħa li għadda u l-appelli biex tinstab it-tfajla ta’ 14-il sena li kienet ilha nieqsa mill-15 ta’ Diċembru...

Marilyn tmur minn jeddha fl-Għassa tal-Qawra

L-awguri tal-awtoritajiet u l-pubbliku għas-sena l-ġdida

Ara paġni 6 u 7

Kienet kommossa meta rat ir-rapport dwarha fil-gazzetta Joe Mikallef

Tispiċċa b’wiċċ il-ġid l-istorja ta’ Marilyn Cernigliaro, it-tifla Maltija ta’ 14-il sena li kienet ilha nieqsa mill-15 ta’ Diċembru, meta fl-aħħar lejl tas-sena marret minn jeddha fl-Għassa talPulizija tal-Qawra.

Sorsi qrib it-tifla qalulna li persuna li tafha skopriet nhar lErbgħa li għadda stess li Marilyn kienet tinsab f’appartament filQawra u ħaditilha kopja talgazzetta In-Nazzjon fejn kien hemm rapport dwarha fl-ewwel faċċata flimkien mal-appell talPulizija għall-għajnuna tal-pubbliku biex it-tifla tinstab.

Is-sorsi qalulna li t-tifla ma kkommettietx ruħha li sejra lura d-dar għand ommha jew għand social workers li ilhom żmien twil jippruvaw jgħinuha ssolvi lproblemi tagħha, imma fl-istess waqt dehret kommossa tara rrapport dwarha flimkien ma’ ritratti tagħha, minkejja li ma lissnet l-ebda kumment.

Kien proprju dak il-lejl li ttifla ddeċidiet li minn jeddha tmur fl-Għassa tal-Pulizija talQawra stess biex b’hekk temmet storja ta’ spekulazzjonijiet u inċertezzi dwarha.

Proprju ftit sigħat qabel, dan il-ġurnal kien irnexxielu wkoll jagħmel kuntatt ma’ omm ittifla, Marica Cernigliaro, li waqt li bdiet tolfoq u tibki għamlet appell imqanqal lil bintha: “Binti, fittex ejja lura. Aħna dejjem ħabbejniek u int dejjem kont f’qalbi u b’qalb ħutek l-oħra. Ilħin kollu nistenniek tiġi lura. Ilħin kollu nistenna li jħabbat ilbieb ta’ barra u narak hawn.”

L-omm qaltilna li dan kien liktar Milied diffiċli għaliha u li kienet tħossha se tiġġennen blinkwiet tal-inċertezza dwar bintha.

“Li għaddejna l-Milied u lfesti mingħajrek kienet xi ħaġa diffiċli ħafna. Issa li tinsab bogħod minna nħossni se niġġennen.” għal paġna 4

F’Jum il-Paċi l-Papa jħeġġeġ kontra t-traffikar tal-bnedmin

Ara paġna 12

Marilyn Cernigliaro, it-tifla ta’ 14-il sena li wara rapport dwarha f’dan il-ġurnal marret qawwija u sħiħa fl-Għassa tal-Pulizija tal-Qawra

www.maltarightnow.com

2

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

BANK OF VALLETTA. Nhar il-Ħamis, 11 ta’ Diċembru, l-impjegati tal-Bank of Valletta attendew ir-riċeviment annwali tal-Milied organizzat mill-Grupp Bank of Valletta. Din is-sena dan l-avveniment sar fix-Xara Lodge, ir-Rabat. Din kienet opportunità għall-impjegati mill-fergħat kollha tal-Bank biex jiltaqgħu u jissoċjalizzaw f’atmosfera rilassanti u informali.

LOKALI

Tlugħ ta’ lotteriji mill-boroż tradizzjonali tal-Milied fejn jintrebħu rigali li jvarjaw minn vouchers sa televiżjoni

Spirtu tal-festi fl-HSBC Contact Centre Malta L-impjegati tal-HSBC UK Contact Centre Malta (HBEU) qed jiċċelebraw l-istaġun talfesti b’diversi modi.

Bil-għan li joħolqu spirtu ta’ ferħ li tista’ tmissu b’idejk, lavvenimenti jinkludu extravaganza ta’ xiri, lotteriji ta’ divertiment, kompetizzjoni tal-kejkijiet, ħarġiet għat-tfal, xogħol volontarju mill-kbar, inbid sħun u mince pies lejlet il-Milied, u aktar.

Il-faċilità kollha nksiet bittiżjin tal-Milied, bis-swali u lkurituri mżejna b’oġġetti bħal

pillar posters, sinjali fit-twieqi u siġar mixgħula.

“Is-saħħa tal-impjegati hi lewwel prijorità għalina u ridna nużaw l-okkażjoni biex noħolqu esperjenza ġenerali fejn kollegi jistgħu jaqsmu l-ferħ tagħhom u jqawwu s-sens tagħhom ta’ komunità,” qal il-People Experience Manager ta’ HBEU, Richard Powell.

Il-Contact Centre, li jinsab fis-Swatar, jimpjega aktar minn 400 persuna li huma mħarrġa biex jgħinu klijenti fir-Renju Unit. Hu magħruf f’Malta

għall-atmosfera pożittiva, informali u soċjevoli grazzi għallenfasi fuq il-bilanċ bejn xogħol u ħajja.

Iċ-Ċentru jipprovdi firxa ta’ servizzi uniċi ta’ għajnuna lillimpjegati kollha. Dawn jinkludu servizz ta’ concierge, gym fil-post, sussidji għal child care, testijiet mediċi fil-post, self għad-djar b’rati mraħħsa, assigurazzjoni fuq il-ħajja, kura tas-saħħa privata, u l-faċilità li jinbidlu x-shifts biex ikun hemm ħinijiet ta’ xogħol flessibbli.

RESTAWR FIL-KNISJA TAL-VITORJA, IL-BELT. Il-Kap Eżekuttiv tal-Fondazzjoni Vodafone Malta Michel Macelli kien mistieden minn Simone Mizzi, President Eżekuttiv ta’ Din l-Art Ħelwa, biex biex jara l-progress fil-proġett ta’ restawr li għaddej bħalissa fil-Knisja tal-Vitorja fil-Belt Valletta. Din il-knisja, li issa hi miftuħa kuljum għall-viżitaturi, hi waħda mill-aktar postijiet storiċi fil-belt kapitali u għadha kemm għaddiet minn trasformazzjoni radikali kemm minn ġewwa kif ukoll minn barra. Il-Vodafone Malta Foundation ikkontribwiet għal dan ir-restawr tul l-aħħar tliet snin, b’din il-kontribuzzjoni tmur direttament lejn l-aspett tal-preżentazzjoni tal-proġett tar-restawr. Il-Fondazzjoni appoġġjat numru ta’ inizjattivi mmirati biex itejbu l-esperjenza tal-viżitaturi.

www.maltarightnow.com

LOKALI

Inċidenti f’Għawdex iħallu żewġ vittmi Sfortunatament tibda ħażin is-sena 2015 għal Matthew Meilak, żagħżugħ ta’ 22 sena mis-Swieqi li tilef ħajtu traġikament f’inċident tat-traffiku fi Triq ir-Rabat fin-Nadur Għawdex.

Iż-żagħżugħ kien passiġġier f’karozza Peugeot 106 misjuqa minn Terrance Tanti, żagħżugħ ieħor ta’ 22 sena minn San Ġwann meta għal xi raguni, għall-ħabta tal-3.45 a.m. tilef il-kontroll tal-vettura u baqa’ dieħel ġo ħajt u arblu tad-dawl.

Skont l-ewwel rapporti, li iktar tard kienu kkonfermati bi stqarrija tal-Pulizija, maddaqqa ż-żagħżugħ safa mixħut ’il barra mill-vettura.

Żagħżugħ ieħor li kien magħhom, Miguel Camilleri, kien rikoverat l-isptar fejn qiegħed f’qagħda gravi iżda mhuwiex fil-periklu tal-mewt filwaqt li ż-żewġ żagħżagħ loħra, Alexander Scerri Herrera u Edward James Cole, li kienu fil-karozza wkoll, sofrew ġrieħi ħfief.

Il-Magistrat tal-Għassa Joanne Vella Cuschieri kienet infurmata dwar il-każ u ħatret numru ta’ esperti biex jassistuha fl-istħarriġ. Minbarra lPulizija, issejħu wkoll membri tad-Dipartiment talProtezzjoni Ċivili biex jagħtu l-assistenza tagħhom.

F’inċident separat,

Il-Gvern iħabbar roħs żgħir fil-petrol u d-diesel

Imma nibqgħu fost l-ogħla fl-Ewropa

Wara xhur sħaħ bil-prezz internazzjonali taż-żejt jonqos u s-sewwieqa u l-industrija Maltija baqgħu jħallsu bil-għoli minħabba l-ftehim tal-hedging, il-Ministeru talEnerġija u s-Saħħa ħabbar li se jraħħas il-prezzijiet talpetrol b’żewġ ċenteżmi u ċenteżmu kull litru għaddiesel. Minn €1.44 għal €1.42 kull litru għall-petrol u minn €1.36 għal €1.35 kull litru għad-diesel b’seħħ mill-1 ta’ Jannar 2015.

Fil-ħarġa ta’din il-ġimgħa, ilġurnal The Malta Business Weekly qabbel il-prezzijiet tal-

petrol u d-diesel f’Malta ma’ dawk fl-Ewropa u sab li pajjiżna għandu s-sitt l-ogħla prezz għal kull litru diesel u t-tmien l-ogħla prezz għal kull litru petrol.

Ir-roħs li ħabbar il-Gvern ilbiera[ ma kienx biżżejjed biex Malta tiċċaqlaq imqar post wieħed ’l isfel. Kemm fil-każ tad-diesel kif ukoll f’dak talpetrol. L-aħħar darba li l-prezz internazzjonali taż-żejt kien f’livell daqshekk baxx kien fl2010 u dak iż-żmien il-petrol u d-diesel kienu 24 ċenteżmu u 29 ċenteżmu orħos rispettivament minn meta mqabbla mal-prezzijiet tal-lum.

3

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

f’Għawdex ukoll, anzjana ta’ 78 sena tilfet ħajjitha traġikament f’inċident ilbieraħ filgħodu fi Pjazza Assunta fiżŻebbuġ.

Stqarrija tal-Pulizija tgħid li għall-ħabta tas-6.40 a.m talbieraħ kuntistabbli tal-pulizija mill-Għassa taż-Żebbuġ innota persuna mixħuta mal-art wiċċha ’l isfel fit-triq. Hekk kif hu u xi persuni oħra ppruvaw jagħtu l-ewwel għajnuna ġie nnutat li l-mara kellha xi ġrieħi f’rasha.

Fuq il-post issejħet ambulanza li ħadet lill-mara fl-Isptar Ġenerali ta’ Għawdex, iżda sfortunatament, l-anzjana tilfet il-ġlieda mal-mewt.

Matthew Meilak, l-ewwel vittma tat-traffiku għall-2015

Il-ġenerożità tal-poplu Malti, partikolarment f’dawn iljiem ta’ festi, kompliet ilbiera meta minkejja l-maltemp, bosta nies żaru d-Dar tal-Providenza fis-Siġġiewi biex jagħtu ddonazzjoni tagħhom waqt maratona ta’ ġbir ta’ flus f’attività annwali organizzata minn Radju RTK b’risq din idDar. Sal-ħin li morna għallistampa s-somma miġbura kienet qabżet il-kwart ta’ miljun ewro, imma l-ġbir ta’ flus kellu

jibqa’ għaddej sa nofsillejl.

L-istazzjonijiet televiżivi lokali kollha taw sehemhom b’diversi xandiriet diretti waqt ilmaratona, li inkludiet spettaklu kontinwu ta’ mużika, kant u żfin bis-sehem ta’ wħud fost l-aqwa talent lokali.

Matul il-jum tal-bieraħ, diversi personalitajiet Maltin attendew fid-Dar tal-Providenza u għamlu l-appell tagħhom għallġenerożità tal-poplu. Fost dawn kien hemm il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca, il-

Prim Ministru Joseph Muscat, il-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil u l-Isqof Mons. Charles J. Scicluna, Amministratur Appostoliku.

Proprju f’din is-sena li għadha kemm bdiet, id-Dar talProvidenza se tkun qed tiċċelebra l-50 sena mit-twaqqif tagħha minn Monsinjur Mikiel Azzopardi. It-tema għal dawn iċċelebrazzjonijiet ta’ tifkira se tkun ‘Rispett, Drittijiet, Dinjità’.

F’ħidma kontinwa matul il-lejl li għadda sa sbieħ filgħodu f’diversi postijiet ta’ divertiment, il-Pulizija arrestat 19-il persuna wara li nstabu li kienu qed jabbużaw jew kellhom fil-pussess tagħhom sus-

tanzi suspettati li huma droga.

Stqarrija tal-Pulizija tgħid li 16 mill-persuni arrestati kienu Maltin u t-tliet persuni l-oħra kienu ta’ nazzjonalità Franċiża, Ingliża u Rumena. L-età

tagħhom tvarja bejn is-17 u d39 sena.

Id-droga misjuba aktarx li kienet kokaina, ecstasy, mephidrone u ħaxixa talkannabis. L-istħarriġ talPulizija għadu għaddej.

Il-ġenerożità tal-Maltin tkompli mad-Dar tal-Providenza

Ara wkoll l-editorjal f’paġna 9

19 arrestati fuq suspett ta’ droga

www.maltarightnow.com

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

4

LOKALI

L-awtoritajiet għandhom jiżviluppaw faċilitajiet għal xebbiet li jkollhom bżonn l-għajnuna

– Marica Cernigliaro, omm it-tifla ta’ 14-il sena li kienet ilha nieqsa 17-il jum

minn paġna 1

F’konverżazzjoni twila ma’ Marica Cernigliaro, li saħansitra għandha parir mit-tabib biex tidħol l-Isptar għall-kura iżda ppreferiet toqgħod id-dar tistenna lil bintha tirritorna, din l-omm imkissra fissret li mhux l-ewwel darba li bintha telqet mid-dar u rritornat xi jiem wara.

“Iżda din id-darba ilha wisq li telqet u fejn tinsab ma għandi lebda ħjiel. Li naf biss hu li hemm persuni li jgħidu li huma ħbieb tagħha u li huma lesti li joffrulha saqaf jekk mhux għandhom, għand ħbieb oħra tagħhom. Saħansitra wieħed minnhom kien imur jittawlilha wkoll meta hi kienet l-Isptar Monte Carmeli!”

Marica Cernigliaro, li b’kollox għandha ħames ulied u li Marilyn Cernigliaro tiġi t-tieni lakbar, qalet li ħutha wkoll kienu qed jimmissjawha ħafna lil oħthom u jixtiquha tirritorna immedjatament id-dar.

“Nista’ nistqarr miegħek li rrigali tagħha għadhom taħt issiġra tal-Milied. U għandha wkoll rigali oħra mdendla malistess siġra. Aħna lil Marilyn inħobbuha ħafna u nixtiquha tirritorna d-dar minnufih.”

Hi kompliet li bintha għandha bżonn ta’ ħafna għajnuna u hi bħala ommha qed tagħmel minn kollox biex bintha tingħata lkura u l-attenzjoni li għandha bżonn. “Sfortunatament ħafna drabi jkollha tiddaħħal l-Isptar Monte Carmeli fejn l-ambjent żgur li mhux adattat għaliha. Hi

ma kienet tieħu gost xejn tmur hemmhekk u tajjeb li l-awtoritajiet jieħdu l-inizjattiva biex jiżviluppaw faċilitajiet għal xebbiet bħal dawn li jkollhom bżonn l-għajnuna.”

Marica Cernigliaro kompliet li bintha kienet tmur l-Iskola Lilly of the Valley iżda mbagħad tkeċċiet minn hemm għax saru jafu li qed tieħu kura fl-Isptar Monte Carmeli. “Għalija dan kien ta’ xokk kbir għaliex flok sibt l-appoġġ, sibt sitwazzjoni fejn it-tifla ma riduhiex tmur aktar l-Iskola bħal sħabha. Din għalija kienet xi ħaġa ta’ kefrija kbira.”

Hi kompliet li anki hemm pulizija li ġieli weġġagħha bi kliemu meta xi drabi marret tirrapporta li bintha ma rritornatx id-dar u dan qalilha: “reġa’ ħarablek il-poodle!”

Marica Cernigliaro, il-ħin kollu tisgħol u tibki, qalet li kliem bħal dan mhux xieraq għax omm li tkun għaddejja minn passjoni bħal din għajnuna jkollha bżonn u mhux kummenti sarkastiċi bħal dawn.

“Madankollu ħafna, anzi l-parti l-kbira tal-Pulizija, li hi titlob lgħajnuna tagħhom, jagħtuha lgħajnuna kollha li jkollha bżonn.

Lill-Pulizija tajthom numru ta’ ismijiet ta’ persuni li jistgħu jafu fejn tinsab it-tifla... issa nħalli f’idejhom... jien ukoll nixtieq noħroġ infittixha imma bħalissa ma niflaħx ħafna...”

Hi temmet tappella mill-qalb lil bintha biex tfittex tirritorna ddar u appellat ukoll lil kulmin jista’ qiegħed jgħin biex bintha

Marilyn Cermigliaro flimkien ma’ ommha Marica f’mument sabiħ f’dar ommha

‘Dan kien għalija l-aktar Milied diffiċli... Ir-rigali ta’ Marilyn għadhom ippakkjati taħt il-Christmas Tree... kemm jien u kemm ħutha l-oħra nħobbuha ħafna u nixtiquha lura d-dar’ – Marica Cernigliaro tinħeba biex minnufih ma jibqax jagħmel dan għax wara kollox Marilyn Cernigliaro kulma għandha hu biss erbatax-il sena.

Sadattant il-Pulizija, immexxija mill-Assistent Kummissarju Norbert Ciappara, fil-jiem li għaddew komplew bit-tiftix għax-xbejba Marilyn Cernigliaro sakemm wara 17-il jum ta’ misteru, it-tfajla rritornat qawwija u sħiħa.

Din ma kinetx l-ewwel darba li din ix-xbejba ħarbet u sabet refuġju temporanju għal xi jiem.

Fil-fatt ftit tax-xhur ilu kienet għamlet l-istess iżda kienet instabet ftit wara fil-kumpanija ta’ xi ħbieb tagħha.

Dak li kien qed iħasseb l-aktar lill-Pulizija u lill-familjari ta’ Marilyn kien il-fatt li din iddarba ħarbet b’ta’ fuqha senduqha u ma kellhiex lanqas telefon ċellulari magħha.

Hu fatt sagrosant li t-tifla telgħet f’ambjent diffiċli ħafna u sorsi li lbieraħ reġgħu tkellmu ma’ In-Nazzjon urew id-diqa kbira tagħhom kif din ix-xbejba telgħet f’ambjent diffiċli fejn saħansitra wkoll rat lil ommha tissawwat.

Illum il-ġurnata x-xbejba hi deskritta bħala persuna ribelluża ħafna u diffiċli li tkun kontrollata, iżda fl-istess waqt hi deskritta wkoll bħala xbejba intelliġenti

ħafna tant li dan l-aħħar kienet anki esprimiet ma’ xi ħbieb tagħha l-interess li tkompli blistudji tagħha.

Is-sorsi li tkellmu ma’ InNazzjon fissru li x-xbejba ta’ spiss kienet turi t-tħassib tagħha li ż-żewġ ħutha iżgħar minnha jistgħu jispiċċaw jgħaddu millistess diffikultajiet li għaddiet minnhom hi fi tfulitha bir-riżultat li jispiċċaw mhux biss iduqu l-morr tal-ħajja sa mill-età ċkejkna tagħhom, iżda jgħaddu mill-istess tbatijiet li għaddiet u għaddejja minnhom hi minkejja li għad għandha biss erbatax-il sena.

Aspett ieħor hu li Merilyn Cernigliaro ftit kien hemm min emmen fil-kapaċitajiet tagħha bħala tifla normali li setgħet tmur l-iskola u titgħallem bħallkumplament tat-tfal l-oħra. U tajjeb li wieħed jinvestiga hawnhekk fejn din it-tifla suppost li kienet tintbagħat skola u jekk filfatt kinetx tmur l-iskola jew le u jekk ma kinetx tmur, x’kienu jkunu r-raġunijiet għal dan innuqqas. Iimportanti ħafna wkoll li jkun stabbilit jekk din it-tifla tkeċċietx mill-Iskola fejn kienet tattendi u x’kienet ir-raġuni għal dan u min ħa din id-deċiżjoni.

Naturalment, matul dawn laħħar xhur, hi għaddiet minn mument mill-aktar diffiċli kemm

meta kienet residenti għand ilCaritas f’Birkirkara fejn kienet tgħix ma’ nisa oħrajn adulti li għadhom qed isegwu programm ta’ riabilitazzjoni mid-droga; iżda agħar minn hekk meta kienet inżamm fl-Isptar Monte Carmeli fejn bla dubju ta’ xejn lambjent li kienet miżmuma fih ma kien adatt xejn għall-bżonnijiet u l-kura tagħha.

Bla dubju ta’ xejn li fiż-żmien li għamlet rikoverata fl-Isptar Monte Carmeli kienet esposta għal diversi esperjenzi li xejn ma kienu ta’ ġid għaliha.

Is-sorsi li tkellmu ma’ InNazzjon ilbieraħ enfasizzaw mill-ġdid il-ħtieġa li tfajliet ta’ età żgħira bħal dawn li jkollhom problemi ta’ saqaf fuq rashom, ta’ familja li tkun tħobbhom u tipproteġihom, problemi ta’ droga jew prostituzzjoni, għandhom isibu dar jew organizzazzjoni fejn jistgħu jmorru u jistkennu f’ambjent li joffri kenn u mħabba.

Sa issa f’pajjiżna hawn diversi organizzazzjonijiet li qed jagħmlu xogħol tajjeb ħafna, iżda esklussivament għas-subien u ġuvintur ta’ etajiet żgħar. Imma sa issa m’hawnx infrastruttura u organizzazzjoni li tieħu ħsieb tfajliet bħal dawn li jkollhom bżonn ta’ ħafna għajnuna, kura, attenzjoni u mħabba.

www.maltarightnow.com

5

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

KUNSILLI LOKALI

Is-sena l-ġdida 2015 Is-sena 2014 ċertament ma kinetx sena tajba għall-Kunsilli Lokali. Kienet sena fejn grazzi għall-Gvern Laburista u l-attentat tiegħu li għall-konvenjenza politika jħassar l-elezzjoni talKunsilli Lokali, kien hemm inċertezza kbira li fixklet mhux ftit il-ħidma tal-Kunsilli Lokali.

Sena fejn il-Gvern kompla għaddej full steam ahead bil-

politika tiegħu li jinjora għalkollox lill-Kunsilli Lokali; kemm fis-sens finanzjarju kif ukoll fis-sens politiku u konsultattiv.

Sena fejn baqa’ joħroġ b’mod ċar ix-xettiċiżmu qawwi talPartit Laburista dwar il-Kunsilli Lokali b’esponenti Laburisti saħansitra jiktbu fil-gazzetta dwar kemm f’Malta u Għawdex

għandna kunsilli żejda. Sena fejn is-saħħa tal-Kunsilli Lokali kompliet titnaqqar u tiddgħajjef u fejn il-proċess taċ-ċentralizzazzjoni tal-poter kompla b’pass imgħaġġel.

Wieħed għalhekk jistenna u jara x’se toffri s-sena 2015 għall-Kunsilli Lokali. Sena li suppost fiha se jsiru numru ta’ elezzjonijiet ta’ Kunsilli Lokali,

Ftit riflessjonijiet ċiniċi minn Marc Sant fuq Facebook

Ħtieġa li l-Gvern jaġixxi llum qabel għada dwar il-Kunsilli Lokali

Rapport magħmul mill-Kunsill tal-Ewropa dwar il-governanza lokali jgħid li l-qsim tar-responsabbiltajiet bejn il-Kunsilli Lokali u d-Dipartiment tal-Gvern f’Malta qiegħed iwassal għal konfużjoni fost ir-residenti.

“Eżempju ċar ta’ dan hi r-responsabbiltà dwar it-tiswija tad-dwal tat-toroq li hija maqsuma bejn ilkunsilli lokali u entità ċentrali fejn kollox ivarja skont jekk iddawl imsemmi huwiex imwaħħal ma’ ħajt jew ma’ arblu. Ir-rapport

jitkellem dwar l-importanza ta’ riforma llum qabel għada.

Jisħaq li filwaqt li l-Gvern esprima r-rieda ta’ riforma, s’issa naqas milli joħloq strateġija ċara dwar din ir-riforma. L-istess rapport jgħid li riforma serja tista’ ssir permezz ta’ kummissjoni indipendenti li tagħmel rakkomandazzjonijiet. Ir-raport qal ukoll li l-Gvern jeħtieġ li jirrevedi b’urġenza l-finanzjament tal-Kunsilli Lokali fejn il-formula użata fil-preżent, skont ir-

rapport, m’għadhiex tgħodd għall-isfidi tal-lum.

I-rapport jistona mhux ftit mad-diskors tas-Segretarju Parlamentari Stefan Buontempo li s-sena li għaddiet f’Novembru stqarr li taħt ittmexxija tiegħu l-Kunsilli Lokali raw rivoluzzjoni siekta mingħajr ebda daqq ta’ trombi.

Jidher li r-rivoluzzjoni tant kienet siekta li lanqas ir-rapport tal-Kunsill tal-Ewropa ma nduna biha!

Investigazzjoni magħmula mill-Uffiċċju tal-Ombudsman dwar l-imwejjed u siġġijiet li jinħarġu mill-istabbilimenti talikel waslet għal konklużjoni li lKunsilli Lokali għandhom jingħataw iktar awtonomija dwar il-permessi mogħtija lir-ristoranti biex jokkupaw spazji pubbliċi.

L-investigazzjoni talOmbudsman jidher li saret tul issena 2013 wara li xi xhur qabel kien hemm ilment fejn allegata-

ment kien hemm abbuż u nuqqas ta’ kontroll fil-mod kif l-imwejjed u s-siġġijiet tpoġġew fuq barra tal-istabbiliment konċernat.

L-investigazzjoni talOmbudsman tiżvela wkoll li lAssoċjazzjoni tal-Kunsilli Lokali wkoll hija tal-fehma li l-Kunsilli Lokali jkollhom ferm iktar awtonomija f’dan ir-rigward. Filpreżent biex wieħed iġib permess biex iqiegħed imwejjed u siġġijiet f’postijiet pubbliċi, il-mandat

jaqa’ f’idejn id-Diviżjoni talProprjetà tal-Gvern li min-naħa tagħhom jikkoordinaw malAwtorità Maltija għall-Ambjent u l-Ippjanar (il-MEPA), lAwtorità Maltija għat-Turiżmu (l-MTA) u Transport Malta.

Jidher li s’issa l-appelli waqgħu kollha fuq widnejn torox hekk kif is-Segretarjat Parlamentari mmexxi minn Stefan Buontempo baqa’ ċass għalkollox fil-konfront ta’ dan ir-rapport.

L-Ombudsman mill-ġdid injorat

għalkemm id-data għadha misteru grazzi għall-Gvern Laburista ta’ Joseph Muscat.

Sena fejn il-faqar ta’ baġit li offra l-Gvern mistenni jkompli jżid l-isfidi. Sena fejn wieħed jistenna u jara xi rwol se jagħti lill-Kunsilli Lokali fejn tidħol il-politika tiegħu dwar ittrasport, fosthom il-politika tiegħu dwar il-parkeġġ.

Sena fejn ħafna jistennew mill-Gvern li jibda juri xi ħjiel ta’ riforma mill-kliem favuluż u bombastiku li tant kellu fis-sena 2014. Sena fejn bl-azzjonijiet tiegħu l-Gvern jista’ jew ikompli jgħakkes lill-Kunsilli Lokali jew sa fl-aħħar joffrilhom nifs ta’ ħajja.

Nistgħu biss nistennew u naraw!

Viva l-filosofija!

Il-President tal-Assoċazzjoni tal-Kunsilli Lokali, li huwa wkoll Kunsillier Laburista fil-Kunsill Lokali ta’ Ħal Lija, Dr Marc Sant, iddeċieda li fuq Facebook jagħlaq is-sena 2014 b’naqra riflessjonijiet dwar is-sena li kienet qegħda tiġi fi tmiemha.

Riflessjonijiet li kien fihom ħafna x’tomgħod.

Dan hekk kif Sant kiteb, “Tgħallimt li fid-dinja ħafna drabi min hu lagħaqi, bla prinċipji u jaf idawwar ilkliem jispiċċa jakkwista u jilħaq... sakemm taqa’ l-maskra.

Il-kapaċità mhijiex daqstant importanti. Jiena kuntent li naf li fejn ilħaqt jien bil-kapaċità tiegħi

u mhux għax rakkomandat, għax xaħħamt jew għax gdibt.

Nippreferi ma nkunx popolari iżda ġenwin, milli maħbub għal dak li m’iniex.”

Il-ħsieb kif espress minn Sant b’riflessjoni fuq is-sena 2014 jistona bil-kbir mal-għajta Laburista ta’ soċjetà meritokratika. Ħsieb fejn bħal donnu Sant qiegħed jagħti ħjiel dwar xi inċident partikolari jew persuna partikolari għalkemm fl-ebda stadju ma jsemmi b’mod speċifiku għal min jew għal xiex qiegħed jirreferi.

Fl-istess kitba Sant iniżżel numru ta’ punti oħra; kollha ta’ xejra pjuttost ċinika fl-istess linja ta’ dan il-ħsieb.

www.maltarightnow.com

6

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

Mumenti mill-awguri għas-sena l-ġdida Ritratti: Joseph Galea

Minbarra l-awguri li l-Kap talOppożizzjoni u tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil laqa’ mingħand diversi awtoritajiet u membri tal-pubbliku f’lejlet l-aħħar tas-sena fid-Dar Ċentrali tal-Partit, kif inhi ttradizzjoni, fil-Palazz taPresident fil-Belt Valletta, ilPresident tar-Repubblika laqgħet ukoll lill-ogħla awtoritajiet talpajjiż u delegazzjonijiet oħrajn għall-iskambju tal-awguri għassena l-ġdida.

Din hija t-tieni sena li l-iskambju tal-awguri sar f’lejlet lEwwel tas-Sena. Fil-Palazz talPresident, Marie Louise Coleiro Preca u żewġha Edgar Preca laqgħu fost l-oħrajn lill-Kap talOppożizzjoni Simon Busuttil.

LOKALI

Anki membri Parlamentari millgrupp Nazzjonalista ltaqgħu malPresident għall-iskambju talawguri.

Dawn fil-fatt marru jagħtu lawguri tagħhom flimkien malIspeaker tal-Kamra tad-Deputati Anġlu Farrugia, li mexxa delegazzjoni ta’ membri parlamentari miż-żewġ naħat tal-Kamra.

Din id-delegazzjoni inkludiet ukoll lil xi membri parlamentari Ewropej.

Waqt il-laqgħa mal-President l-Ispeaker tenna l-prijoritajiet talKamra tad-Deputati, fosthom li lParlament fiż-żmien li ġej ikollu aktar awtonomija fil-mod ta’ kif jaħdem bil-għan li jkun wieħed mill-aqwa Parlamenti fl-Ewropa f’dan ir-rigward.

Hu ta ħarsa wkoll lejn din issena li għaddiet fejn irrefera

għall-mozzjonijiet li għaddew mill-Parlament, fosthom dawk li huma ta’ natura kostituzzjonali.

Min-naħa tagħha l-President ta’ Malta tenniet l-importanza tal-Kamra tad-Deputati bħala listituzzjoni li għandha r-responsabbiltà li tirrappreżenta lill-poplu Malti u Għawdxi. Hi ħeġġet lillmembri Parlamentari biex flimġiba tagħhom ikunu ta’ eżempju għan-nies, għax l-eżempju jkaxkar.

Matul il-ġurnata anki lIspeaker tal-Kamra tad-Deputati kien qed jilqa’ għandu delegazzjonijiet differenti għall-iskambju tal-awguri.

Il-President laqgħet ukoll għall-iskambju tal-awguri lillPrim Ministru Joseph Muscat, li mexxa delegazzjoni millKabinett tiegħu.

Min-naħa tiegħu, il-Prim Ministru Joseph Muscat irrefera għax-xogħol li sar matul is-sena 2014 mill-Gvern u semma wkoll il-prijoritajiet tal-Gvern għas-sena l-ġdida.

Fost delegazzjonijiet oħra li lPresident laqgħet għall-iskambju tal-awguri kien hemm dik magħmula minn membri talġudikatura, immexxija millPrim Imħallef Silvio Camilleri.

Anki l-Amministratur Appostoliku Monsinjur Charles J. Scicluna, akkumpanjat millArċisqof Emeritu Pawlu Cremona, taw l-awguri tagħhom lill-President Marie Louise Coleiro Preca fil-Palazz il-Belt.

Fil-każ taż-żewġ delegazzjonijiet, il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca

fakkret fl-importanza tal-irwoli tagħhom fis-soċjetà. Fil-każ talġudikatura, il-President qalet li x-xogħol tagħhom mhuwiex faċli, filwaqt li ħeġġet li tkompli ssir ġustizzja mill-ġudikatura, li skont il-President għandha tkun aktar proattiva.

L-Amministratur Appostoliku Monsinjur Charles J. Scicluna, akkumpanjat mill-Arċisqof Emeritu Pawlu Cremona, laqa’ wkoll fil-Palazz tal-Arċisqof lill-awtoritajiet tal-pajjiż għalliskambju tal-awguri. Fost dawn kien hemm il-Kap talOppożizzjoni Simon Busuttil, il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca, akkumpanjata mir-raġel tagħha Edgar Preca, u delegazzjonijiet oħra, fosthom mill-Eżekuttiv tal-Partit Nazzjonalista.

www.maltarightnow.com

LOKALI

7

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

8

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2014

Bonanza għad-dinja riżultat taż-żejt irħis Il-prezz taż-żejt mhux maħdum qabad in-niżla bil-kbir.

F’inqas minn sena barmil żejt mhux maħdum niżel minn qrib

Il-Fond Monetarju Internazzjonali bassar li jekk ikun hemm roħs fit-tul fil-prezz taż-żejt mhux maħdum lekonomija dinjija tikber b’madwar 0.7 fil-mija din is-sena u b’0.8 fil-mija fl-2016. B’dawn il-prezzijiet taż-żejt mhux maħdum l-Italja qed tqis li qed tiffranka madwar €4 biljun flimportazzjoni u żieda filProdott Domestiku Gross ekwivalenti għal madwar 0.5 filmija.

Hemm ħafna spekulazzjoni dwar x’wassal biex il-prezz tażżejt mhux maħdum niżel għal dawn il-livelli hekk baxxi. Biss tnejn huma r-raġunijiet ewlenin l-iktar li jissemmew. Ħafna jqisu t-tnaqqis fil-prezz taż-żejt bħala mossa Amerikana, mgħejjun mill-Arabja Sawdita, bl-iskop li ssir ħsara ekonomika lir-Russja wara li din ħatfet ilpeninżula tal-Krimea u bdiet tagħti għajnuna militari lil ribellu fil-Lvant tal-Ukrajna.

Flimkien mar-Russja, lAmerikani u l-Għarab Sawditi jridu wkoll jikkastigaw lill-Iran tal-appoġġ tiegħu għal reġim ta’ Assad fis-Sirja u għall-programm nukleari li qed iwettaq kontra r-rieda tan-nazzjonijiet tad-dinja.

L-Amerika trid tikkastiga lil Venezwela għallpolitika tagħha fl-emisfera Amerikana.

Biss hemm min qed jispekula li din hi ġlieda li ma tidhirx min-naħa tal-Arabja Sawdita li qed tħossha mminaċċjata millIstati Uniti bħala l-fornitur ewlieni ta’ żejt mhux maħdum.

L-Istati Uniti żiedet ħafna lproduzzjoni taż-żejt permezz tat-teknoloġija tax-shale-oil.

Dan wassal biex l-Istati Uniti m’għadiex aktar dipendenti fuq iż-żejt tal-pajjiżi tal-Golf għal ħtiġiet tagħha.

L-Arabja Sawdita tqis li jekk il-prezz ikompli jinżel ma jkunx vijabbli għall-kumpanniji Amerikani li jtellgħu ż-żejt mix-shale. Biss kumpanniji Amerikani jqisu li xorta jibqgħu fis-suq jekk il-prezz taż-żejt mhux maħdum jinżel sa madwar $40 il-barmil.

M’hemmx dubbju li prezz tażżejt baxx ser ikabbar l-iżbilanċi tal-pajjiżi li jiddependu minn dan is-sors naturali biex jibbilanċjaw n-nefqa tagħhom. Anke tal-istess Arabja Sawdita, li hu ikkalkulat li trid tipproduċi ż-

$120 għal $60. Bin-nofs! LArabja Sawdita, l-ikbar produttur taż-żejt fid-dinja, biex ma tnaqqasx mill-produzzjoni u

hekk titlef mis-sehem tagħha tas-suq internazzjonali taż-żejt mhux maħdum, hi lesta li tħalli l-prezz taż-żejt jinżel għal $20

il-barmil. Filwaqt li għal numru ta’ pajjiżi, fosthom r-Russja, lIran u l-Venezwela, dan ikun diżastru għall-parti l-kbira tad-

www.maltarightnow.com

OPINJONI

dinja prezz orħos taż-żejt mhux maħdum hu bonanza. Hu mezz biex ikabbru l-ekonomiji tagħhom u jnaqqsu l-iżbilanċi.

Li kieku l-gvern jgħaddi fuq il-konsumatur domestiku u kummerċjali r-roħs kollu fil-prezz taż-żejt, u fl-istess waqt iħalli lis-suq isuq, nemmen li kieku mmorru aħjar

Joe M. Zahra

joe.zahra@live.co.uk żejt u tbiegħu b’$106 il-barmil biex tibbilanċja l-budget tagħha.

Fl-istess waqt, b’riservi ta’ madwar $750 biljun, l-Arabja Sawdita tiflaħ prezzijiet baxxi għal sentejn. Xi ħaġa li ftit pajjiżi jistgħu jissaportu. Li jinteressa ħafna lil Arabja Sawdita hu li ma titlifx is-sehem tagħha mis-suq internazzjonali taż-żejt.

Dan lesta tagħmlu akkost li ddħul tagħha jbati għal żmien anke relattivament twil.

Pajjiżi bħar-Russja u l-Iran, li dan ir-roħs fil-prezz taż-żejt

mhux maħdum jiswielhom madwar 30 fil-mija tad-dħul tagħhom, żgur li ma jifilħux għal żmien twil ta’ prezzijiet baxxi. L-Iran diġa tilef nofs ilproduzzjoni tiegħu minħabba ssanzjonijiet u r-Russja, li tipproduċi madwar 10 miljun barmil ta’ żejt kuljum, jkollha tnaqqas il-produzzjoni jekk dan ikun parti minn ftehim bejn il-pajjiżi produtturi biex bi produzzjoni inqas dinjija jaslu biex jerġgħu jibdew jogħlew il-prezzijiet.

Quddiem dan ir-roħs kollu pajjiżna x’qed jieħu? Il-konsumatur ftit li xejn. Mil-bieraħ il-prezz tal-petrol roħos 2ċ illitru. Daħka kbira fil-wiċċ meta tqis il-prezzijiet taż-żejt bħalissa. Xi ħadd qed imur tajjeb. Lewwel li qed imur tajjeb hu lgvern permezz tal-kumpannija tiegħu li ħadet post it-Taqsima tal-Petroleum tal-Enemalta. Din bil-prezzijiet taż-żejt kif inhuma ara xi qligħ qed tagħmel.

Qed tmur tajjeb ukoll lEnemalta li nifhmu li l-gvern, permezz tal-kumpannija tiegħu,

F’inqas minn sena barmil żejt mhux maħdum niżel minn qrib $120 għal $60. Bin-nofs! L-Arabja Sawdita, l-ikbar produttur taż-żejt fid-dinja, biex ma tnaqqasx mill-produzzjoni hi lesta li tħalli l-prezz taż-żejt jinżel għal $20

qed ibiegħlha ż-żejt bi prezz tajjeb biex din tkun tista’ tagħmel tajjeb għar-roħs fit-tariffi talelettriku li jiswewlha aktar minn €80 miljun fis-sena. Ilgvern ma kienx kuntent li jaqla’ mir-roħs fil-prezz taż-żejt. Millbieraħ beda jaqla’ wkoll miżżieda fis-sisa fuq tista’ tgħid ittipi kollha ta’ żjut, żieda li ser tagħtih miljuni addizzjonali ta’ ewro.

Dan kollu juri li qed ikunu aħna, il-poplu kollu, li qed nagħmlu tajjeb għat-tnaqqis fittarriffi tal-elettriku. Li kieku lgvern jgħaddi fuq il-konsumatur domestiku u kummerċjali r-roħs kollu fil-prezz taż-żejt, u fl-ist-

ess waqt iħalli lis-suq isuq, nemmen li kieku mmorru aħjar. Ma jbati ħadd, inkluża l-kumpannija Enemalta li rat l-aqwa sors ta’ qligħ tagħha, it-Taqsima talPetroleum, tinxtara minn kumpannija tal-gvern. Biex imbagħad dak li daħħlet ħallsitu lura bħala parti minn dak li kellha tagħti lill-gvern f’sisa fuq il-petrol, diesel u prodotti oħra taż-żejt.

Il-bonanza li laqtet id-dinja minn prezzijiet orħos taż-żejt mhux maħdum, żgur li laqtet lill-pajjiżna wkoll. Iżda mhux lilna, l-individwi Maltin u Għawdxin.

Is-sena t-tajba lil kulħadd.

www.maltarightnow.com

EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL

Sena speċjali għad-Dar tal-Providenza

Is-sena li għadna kemm bdejna lbieraħ, l-2015, hi waħda tabilħaqq speċjali għad-Dar tal-Providenza, id-Dar li fiha laqgħet mijiet jekk mhux eluf ta’ ‘anġli’, kif kien jirreferi għalihom il-fundatur u l-ewwel direttur tad-Dar tal-Providenza Monsinjur Mikiel Azzopardi.

Dar speċjali għal persuni speċjali Monsinjur Mikiel Azzopardi jibqa’ mfakkar b’ittri tad-deheb għas-sehem imprezzabbli tiegħu b’risq dawn l-‘anġli’ u l-familjari tagħhom. Kien minn tal-bidu li għaraf f’dawn il-persuni ħiliet speċjali u ried jagħmel xi ħaġa fil-konkret biex jagħtihom id-dinjità li tixraq lil kull persuna, tinsab f’liema stat tinsab. Twieldet kif twieldet. Minflok lejn id-diżabbiltà tagħhom, bħalma jagħmlu bosta, ħares lejn l-abbiltà tagħhom. Riedhom jgħixu aħjar. U ħamsin sena ilu wettaq f’realtà l-ħolma tiegħu ta’ Dar speċjali li tiġbor fiha lil dawn l-‘anġli’ tas-soċjetà Maltija.

Bniedem b’viżjoni Kellu viżjoni Monsinjur Azzopardi. Fi ħsiebu kellu kelma li llum saret komuni f’ħalq bosta, imma li dak iż-żmien kienet għadha bilkemm tinftiehem: inklużjoni. Iva, anki dawn il-persuni għandhom post importanti f’soċjetà li tħaddan il-valur tas-solidarjetà u tal-imħabba lejn il-proxxmu, partikolarment lejn dawk bi bżonnijiet speċjali, għax differenti minn ta’ oħrajn.

Monument ħaj Ħamsin sena ilu waqqaf monument ħaj Monsinjur Mikiel Azzopardi. Opra kbira li għadha tiffjorixxi sal-lum. Tajjeb li matul l-2015 ikun ċelebrat kif jixraq it-twelid tad-Dar tal-Providenza. U għandu jitfakkar kif jixraq ukoll il-fundatur tagħha, li emmen li lProvidenza mhi se tinsa qatt dan il-proġett ta’ fejda b’risq persuni vulnerabbli li kellhom u għad għandhom bżonn min iħobbhom u min jgħinhom u mhux min jitħassarhom jew jaħbihom.

Ġawhra tal-Knisja Maltija Id-Dar tal-Providenza hi wkoll ġawhra fi ħdan il-Knisja Maltija, li daħlet għal dan il-proġett f’fiduċja għamja filProvidenza u b’għotja ta’ ċekk ta’ 100 lira li mara dak iż-żmien tathom bħala donazzjoni lil Monsinjur Mikiel Azzopardi. Dan iċċekk kien iż-żerriegħa li nibtet, ixxettlet u kibret f’siġra sabiħa b’għeruq fondi. Eżempju ieħor ħaj ta’ Knisja li temmen bil-fatti fis-solidarjetà, fil-volontarjat, fl-inklużjoni u fuq kollox filProvidenza. Għax din id-Dar, għal ħamsin sena sħaħ, tat servizzi utli li jiswew eluf kbar ta’ ewro li ffinanzjathom dejjem bil-providenza, bil-ġenerożità tal-poplu Malti li sostnieha b’għotjiet ġenerużi bħalma reġa’ għamel ilbieraħ fil-maratona ta’ ġbir ta’ flus organizzata mir-Radju RTK.

Rispett, Drittijiet, Dinjità Din hi t-tema għaċ-ċelebrazzjonijiet tal-Ġublew tad-Deheb li dDar tal-Providenza se tkun qed tfakkar matul is-sena 2015. Tliet kelmiet sbieħ li 50 sena ilu ispiraw lil Monsinjur Mikiel Azzopardi u li għadhom jagħmlu sens sal-lum. Nirrispettaw lill-persuni b’diżabbiltà mhux nitħassruhom. Niggarantulhom id-drittijiet kollha bħal ħaddieħor. Nagħtuhom id-dinjità li tixraq lil kull persuna minflok l-istigma li tant sofrew minnha fl-imgħoddi. Jalla dan l-anniversarju jkompli jkattar l-imħabba li l-poplu Malti għandu lejn din id-Dar biex jibqa’ jsostniha bħalma dejjem għamel sa mit-twaqqif tagħha 50 sena ilu.

9

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

Skjavi tat-teknoloġija

Ftit ġranet ilu kont ma’ sħabi f’wieħed mill-istabbilimenti talikel li kien ippakkjat bin-nies.

Imma b’sorpriża kbira meta qgħadt nosserva lin-nies ta’ madwari, li kienu mqassma f’diversi mwejjed, irrealizzajt il-ġenerazzjoni tal-lum liema direzzjoni qed tieħu. Kważi kulħadd bilmowbajl f’idu u ħadd ma jkellem lil ħadd.

Dan jindika li fil-ftit ħin li qed insibu biex nissoċjalizzaw u niltaqgħu mal-ħbieb jew familjari, xorta waħda rasna qed tkun mgħaddsa ġol-ismart phones nibagħtu l-messaġġi, niċċekkjaw l-emails jew nilagħbu xi logħba jew naraw il-paġni tas-social media. Veru tirrabjak kif lavvanz tat-teknoloġija ġabna skjavi li f’mumenti li qegħdin imdawrin bil-ħbieb jew familja nispiċċaw lanqas nagħtu kashom! Minbarra li nħoss li tkun qed tinsulenta lil dawk ilpersuni li qed inkunu magħhom (jekk ma jkunux qed jagħmlu bħalek!)

Ikolli nammetti li jien mhux xi eċċezzjoni lanqas. Allura nixtieq nipproponi, u nibda bija nnifsi, li almenu meta nkun miġbura madwar mejda tal-ikel mal-ħbieb jew familjari, nibdew nitfu l-mowba-

jls. Lanqas nemmen lili nnifsi, possibbli messaġġ jew email huma iktar importanti minn dawk il-persuni li qegħda magħhom?

Messaġġ jew email ma jistax jistenna li jinqara jew jitwieġeb nofs siegħa jew siegħa wara?

Mela ejja nagħmlu riżoluzzjoni u nieħdu gost ingawdu l-mument li nkunu ma’ persuni oħra li magħhom suppost qed nissoċjalizzaw. Min jaf kemm indumu niftiehmu biex niltaqgħu kollha madwar mejda, biex meta din tirnexxi nispiċċaw inkellmu persuni oħra fuq il-mowbajl u mhux lil dawk li qegħdin magħhom.

Finalment, ejja nuru ftit aktar rispett lejn ta’ madwarna. Jekk jirnexxilna nagħmlu hekk almenu l-ġenerazzjoni futura se jibqa’ jkollha l-opportunità li tissoċjalizza billi tiltaqa’ ma dak li jkun wiċċ imb wiċċ. Imma jekk se nibqgħu ngħixu ħajja li lismart phone tagħna għandu prijorità, se nispiċċaw li lanqas insibu lil ħadd ma’ min nieklu filfutur u nkomplu nsaħħu ħajja ta’ solitudni.

Tassew ikun tajjeb kieku listabbilimenti jagħmlu din innota li darba rajt: Niskużaw ruħna li hawn m’għandniex wifi, ippruvaw ikkomunikaw ma’ dawk li ġejtu magħhom!

25 sena ilu f'In-Nazzjon

Rose Buttigieg Ħal Lija

Għarukaża!

Jien inħobb ħafna l-annimali, forsi għalhekk kelli ħames qtates. Għalija l-fatt li tħobb lannimali tagħmlek persuna aħjar għax issir sensittiva għal kull gwaj li jista’ jirrakkontalek ħaddieħor.

Minn ħames qtates imma kelli wieħed li ma kienx b’saħħtu.

Kont naf li kien marid meta wasal għandi, iżda xorta waħda żammejtu u ħabbejtu. Avolja annimal ippruvajt nagħmillu ħajja aħjar, iżda fid-19 ta’ Diċembru ħadt il-qatgħa ta’ ħajti meta sibtu mejjet fil-kċina.

Kemm tħoss meta jmutlek annimal hux? Naħseb min għandu lannimali jista’ jifhimni aħjar minn dawk li m’għandhomx.

Tkun qiesek tlift bniedem, qisek tlift lil xi ħadd li ħabbejt ħafna. Ċempilt fejn kelli nċempel biex jiġu għalih u jeħduh imma sibt intopp kbir għax biex jiġu għalih riedu €60. X’għarukaża!

Servizz li għandu jkun b’xejn trid tħallas għalih €60.

Onestament ma nafx liema Gvern ħa din id-deċiżjoni, imma min hu jidher kemm iħobb l-animali. Imbagħad nitkellmu fuq sptar għall-annimali! Kieku biex inparlaw ħadd ma jirbħilna!

Valerie Borg Valletta

Bidu trankwill għall-1990. Hekk tikkummenta In-Nazzjon fl-ewwel faċċata tagħha bħal-lum 25 sena. Tgħid li s-sens kbir u ġdid ta’ paċi li ħakem tmiem l-1989 kien rifless ukoll fl-ewwel sigħat tas-sena l-ġdida. Tant li wieħed jista’ jgħid b’sodisfazzjon li kemm f’Malta kif ukoll fiddinja kien hemm bidu ġeneralment trankwill u kalm għall-1990. F’Malta l-bidu tas-sena kien karatterizzat minn temp tajjeb wara ftit xita kmieni filgħodu u bl-ogħla personalitajiet talpajjiż jirċievu l-messaġġi ta’ xewqat tajba mingħand il-pubbliku, għaqdiet u korpi kostitwiti. Sinjal ieħor pożittiv kien il-fatt li fil-lejl tal-aħħar tas-sena ma kien rappurtat l-ebda inċident serju u fl-isptar ma ddaħħal ħadd b’konnessjoni ma’ xi inċident. Fid-dinja, minkejja li għadhom jippersistu għadd ta’ problemi, il-bidu tal-1990 kien x’aktarx l-aqwa wieħed mill-gwerra ’l hawn. F’parti oħra tal-istess paġna, InNazzjon tawgura doppjament lil Ninu Zammit, Segretarju Parlamentari għall-Ilma u l-Enerġija, għax l-ewwel tarbija tal-1990 f’Malta twieldet proprju lil martu Margaret fl-4 ta’ filgħodu.

Editur: Nathaniel Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-Ħamrun ĦMR 1000 e-mail: news@media.link.com.mt • Tel: 21243641 Dipartiment tal-Avviżi: Tel: 25965-317/318 E-mail: adverts@media.link.com.mt

www.maltarightnow.com

10

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

OPINJONI

Il-Presepju joffendik?

Tul il-jiem tal-festi talMilied laqtuni żewġ aħbarijiet differenti iżda marbutin madwar element komuni: il-presepju. L-ewwel waħda kienet dwar sid ta’ ħanut fil-belt Taljana ta’ Piacenza li ħoloq presepju “gay-friendly” billi neħħa l-figura ta’ Marija u minflokha poġġa żewġ pasturi ta’ San Ġużepp madwar ilBambin. Kif wieħed jistenna, qamu protesti qawwija li wasslu għat-tneħħija tal-presepju.

Imma x’hemm daqshekk offensiv fil-presepju tradizzjonali hekk li kellu jinħoloq wieħed iktar aċċettabbli għallpersuni omosesswali? Wara kollox fil-presepju naraw koppja ta’ persuni sempliċi, twajbin, u foqra (tant li l-anqas seħħilhom isibu post fejn iwelldu t-tarbija tagħhom). U din il-koppja u t-tarbija tagħhom, emarġinati lejn grotta użata bħala stalla, jiġbru madwarhom lil dawk li kienu fost liktar nies imwarrba f’dak iżżmien: ir-rgħajja, meqjusa bħala ‘mhux nodfa’. Fil-presepju naraw ukoll rappreżentata s-soċjetà kollha: ħaddiema għaddejjin b’xogħlhom u nies mehdija bil-ħajja ta’ kuljum.

Hemm ukoll l-għorrief millLvant li fit-tiftix tagħhom għall-verità jaslu f’riġlejn ittarbija ta’ Betlem? X’hemm offensiv f’din ix-xena?

M’għandi l-ebda pretensjoni li nitkellem għall-komunità LGBT, imma sinċerament naħseb li kieku kont omosesswali iktar kont noffendi ruħi bil-presepju hekk imsejjaħ ‘gay-friendly’ milli bi presepju ‘normali’. Għax dan il-presepju ta’ Piacenza donnu jassumi li l-gays ma jafux japprezzaw rappreżentazzjoni tradizzjonali u artistika ta’ ġrajja storika bħat-twelid ta’ Ġesù Kristu minn Marija ta’ Nazaret taħt il-ħarsien ta’ żewġha Ġużeppi.

It-tieninett il-presepju ‘gayfriendly’ donnu jassumi xi ħaġa ferm iktar perikoluża: li l-gays ser isibu offensiv is-sempliċi fatt bijoloġiku li tarbija tinġieb fid-dinja mir-rabta bejn raġel u mara (insa għal mument innatura mirakoluża tat-tnissil u t-twelid ta’ Ġesù Kristu).

Hemm xi ħaġa offensiva jew diskriminatorja fi presepju li jirrappreżenta tarbija mdawra minn ġenituri ta’ sess differenti, kif fil-fatt seħħ storikament fil-ġrajja ta’ Betlem u filmaġġoranza enormi ta’ familji tul l-istorja tal-bniedem?

It-tieni ġrajja kontroversjali marbuta ma’ presepju twettqet

Attivista tal-Femen tisraq il-Bambin mill-maxtura fil-pjazza tal-Vatikan

proprju nhar il-Milied fil-pjazza ta’ San Pietru fil-Vatikan minn attivista Ukraina talgrupp Femen, grupp suppost femminista imma ffinanzjat minn businessmen irġiel li jagħżlu l-attivisti għas-sbuħija tagħhom. It-tfajla neżgħet ‘topless’ (bil-kitba “God is a woman” fuq sidirha mikxuf) u serqet il-Bambin mill-presepju li jkun hemm armat kull sena f’din il-pjazza.

Fil-pront ġiet interċettata u miżmuma minn membru talġendarmerija Vatikana li għattiha bil-mantell tiegħu u ordnalha tilbes ħwejjiġha.

Inżammet ukoll arrestata għal xi siegħat.

Il-motivazzjoni ta’ din it-tfajla u tal-attività tagħha mhijiex ċara, għalkemm il-Knisja Kattolika f’dawn l-aħħar xhur kienet fil-mira ta’ azzjonijiet oħra. Niftakru fi protesta oħra, ferm iktar oxxena, fejn membri

Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com

ta’ dan il-grupp saħansitra ssimulaw atti sesswali sakrilegi (bl-użu ta’ kurċifissi) f’Novembru li għadda biex jipprotestaw kontra l-fatt li l-Papa Franġisku kien ser jindirizza lParlament Ewropew.

Mhuwiex ċar jekk il-‘ħtif’ tal-Bambin mill-presepju sarx biss għal skopijiet sensazzjonalistiċi, jew kienx ukoll intenzjonat biex jaqbel mal-messaġġ

tal-attivista: jiġifieri li, skont hi, “Alla huwa mara”. Forsi sabet offensiv il-fatt li fil-presepju hemm Bambin u mhux ‘bambina’? Ma naħsibx li għandi bżonn nidħol fi kwistjonijiet teoloġiċi ħlief biex infakkar, li għalina lInsara, Alla (li huwa spirtu infinit) la huwa raġel u anqas mara. Li nimmaġinaw lil Alla bħala raġel jew mara huwa riduttiv għall-aħħar għax Alla huwa ferm ‘il fuq u lilhinn minn dawn il-kategoriji bijoloġiċi tal-ħlejjaq.

Iktar minn hekk, bħalma kien innota l-Papa San Ġwanni Pawlu II, l-Iskrittura hija miżgħuda b’riferimenti li jitkellmu dwar Alla bħala ‘missier’ imma b’karatteristiċi speċifikament materni, ta’ omm li tindokra u tħares lil uliedha bil-ħlewwa.

Madankollu, l-ebda protesta ma tista’ tibdel il-fatt storiku li

– għal min jemmen – Alla għażel li jinkarna ruħu f’Ġesù Kristu li kien raġel. Forsi dan huwa offensiv għall-Femen jew għal xi kategorija oħra tas-soċjetà?

Il-konklużjoni hija li dawn iż-żewġ ġesti skandalużi li rajna fl-aħħar jiem ifakkruna li l-Inkarnazzjoni ta’ Ġesù kienet (u tibqa’) ferm iktar skandaluża. Skandaluża fis-sens li se jkun hemm min jitfixkel u jitħawwad quddiemha, u joġġezzjona għat-twemmin li Alla għażel li jsir bniedem partikolari, f’ċirkustanzi storiċi partikolari, b’tagħlim partikolari.

Wara kollox kien Kristu nnifsu li stieden lis-semmiegħa tiegħu għal għażla: jew miegħu (b’dak kollu li hu jfisser) jew kontrih.

Nixtieq is-sena 2015 millaqwa lill-qarrejja kollha ta’ din il-paġna.

www.maltarightnow.com

11

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2014

OPINJONI

Bdejna sena ġdida...

Joe M. Attard

Ninsabu fl-ewwel jiem taxxahar ta’ Jannar, l-ewwel xahar tas-sena 2015 u nittamaw li jkollna sena isbaħ u aħjar minn dik li għadha kemm ħallietna.

Diċembru għadda qisu ħolma forsi għall-fatt li jkun dominat minn bosta attivitajiet marbuta mal-festa sabiħa u għażiża talMilied. Naturalment qabel din ittifkira li teħodna lura mal-elfejn sena, kellna wkoll il-festa sabiħa tal-Kunċizzjoni li fil-qalba tal-Belt Victoria ssir bl-akbar pompa għand il-patrijiet Franġiskani (kif ukoll fir-raħal tal-Qala) li llum jistgħu jiftaħru li għandhom knisja mżejna u armata sewwa fejn il-pittur magħruf il-Kav Pawlu Camilleri Cauchi tana xogħlijiet ta’ pittura mill-isbaħ li biddlu dattempju mil-lejl għan-nhar.

Hawnhekk irrid nifraħ lil dan lartist Rabti li għadu kemm ġabar f’pubblikazzjoni tassew attraenti ħafna mix-xogħlijiet tiegħu li jinsabu mferrxa mal-arċipelagu Malti kollu.

Matul Diċembru kellna wkoll ilfesta ħelwa ta’ Santa Luċija.

Kif għidna Diċembru huwa ddominat mill-festi tal-Milied li nistgħu ngħidu kienu organizzati tajjeb u tgawdew minn kulħadd.

Nixtieq nifraħ lill-ħabib tiegħi Franco Ciangura li flimkien ma’ sħabu reġgħu tawna l-esperjenza sabiħa ta’ Betlem f’Għajnsielem li ġibdet l-attenzjoni tal-popolazzjoni kollha tagħna, waqt li bittħabrik tal-Għaqda Ħbieb talPresepju Għawdex-Malta 1985 reġa’ kellna għadd sabiħ ta’ presepji għall-wiri barra dawk li saru fid-djar privati.

Irrid ngħid grazzi lil dawk li laqgħuni fi djarhom biex nammira l-Presepju u l-faxxinu li joħloq fija.

Mhux se nsemmi ismijiet għax nibża’ li nħalli lil xi ħadd barra,

Nixtieq nifraħ lill-ħabib tiegħi Franco Ciangura li flimkien ma’ sħabu reġgħu tawna l-esperjenza sabiħa ta’ Betlem f’Għajnsielem li ġibdet lattenzjoni tal-popolazzjoni kollha tagħna

imma nistqarr li f’Għawdex għandna ħafna presepisti bravi, fosthom ħafna tfal u żgħażagħ, u dan jawgura ħafna tajjeb għallġejjieni tal-grotta. Il-wirja annwali tal-Presepji u Grotti li saret filMinisteru għal Għawdex kellha livell tajjeb ħafna waqt li lPresepju ħaj li sar kemm fin-Nadur kif ukoll fix-Xagħra ntlaqgħu tajjeb ferm.

L-iskola tal-Arti dis-sena għamlet kompetizzjoni għall-isbaħ kartolina tal-Milied fost l-istudenti tagħha li mbagħad intużat bħala lKartolina tal-Milied tal-Ministeru għal Għawdex. Kellna xi toroq imżejna u Triq ir-Repubblika

Matul Diċembru kellna wkoll il-festa ħelwa ta’ Santa Luċija.

Victoria ġibdet l-għajn u ħolqot tassew doża ta’ spirtu Miliedi. Rajt toroq oħra li għoġbuni wkoll!

Anke r-roundabouts mixgħulin billejl serqu l-għajn. Prosit ukoll lil Dr Joe Mifsud u l-Kumitat tiegħu fi ħdan il-Ministeru għal Għawdex li kkoordinaw bosta attivitajiet talMilied u anki tawna f’idejna pubbikazzjonijiet li għenuna ngawdu aħjar dak li kien għaddej fil-gżira Għawdxija u s-sens veru talMilied.

Il-pageant tal-Milied f’San Lawrenz kien suċċess u naħseb li mar aħjar li sar ftit jiem qabel ilMilied. Kellna wkoll xi kunċerti tal-Milied li kollha marru tajjeb kif

ukoll xi varjetajiet fosthom ukoll ‘school concerts’ li ħarġu barra mill-erba’ ħitan tal-iskola u saru fis-swali teatrali taż-żewġ teatri ewlenin li għandna fil-Victoria kif ukoll fuq il-palk tal-Oratorju Don Bosco.

Il-Knisja Għawdxija ma baqgħetx lura u ħafna kienu dawk li attendew għan-Novena talMilied li f’xi nħawi kienet tkun tassew kulurita kif ukoll għall-quddiesa ta’ nofsillejl u l-prietka tattifel. Fi pjazza San Gorġ, din issena eżatt kif spiċċat il-quddiesa ta’ nofs il-lejl f’din il-Bażilika, ilpubbliku seta’ jgawdi siegħa u nofs ta’ għanjiet tal-Milied li pprovdiet il-‘Gozo Youth Wind Band’ taħt id-direzzjoni tal-Fundatur u Surmast tagħha Joseph Grech bissehem tas-solista Ruth Portelli.

Jiena attendejt ukoll għaddimostrazzjoni bil-Bambin filmaxtura li jagħmlu l-membri talMuseum lejliet il-Milied fil-Belt Victoria u l-programm ħelu li jagħmlu fi tmiemha li dis-sena sar fil-knisja tal-Patrijiet Franġiskani billi bħalissa Pjazza Indipendenza qisha xi kamp tal-Battalja. Ċert li kulfejn hemm xi Qasam talMuseum, din il-purċissjoni u l-programm tal-Milied ma naqsux.

Fix-Xagħra u n-Nadur tieħu sehem ukoll il-banda tar-raħal u naħseb li dan jiġri wkoll f’irħula oħra Għawdxin. L-għada talMilied saret bħal kull sena lKampanja b’risq il-Community Chest Fund fejn il-qalb kbira tal-

poplu tagħna dehret fl-aqwa tagħha. Matul il-jiem ta’ qabel Għawdex laqa’ bil-ferħ lillPresident tar-Repubblika li daret mal-irħula u l-belt tagħna u żgur li ma marritx lura Malta b’idejha f’idejha!

Meta nħarsu ‘l quddiem mhemmx wisq fejn ninfixlu għax malwasla ta’ Jannar, hekk kif tgħaddi l-Istrina tal-Ħbieb, jerġgħu jiftħu liskejjel u kollox jerġa’ lura għannormal. Ikollna mbagħad fixXagħra l-festa ħelwa u tradizzjonali ta’ Sant’Anton Abbati, magħruf ukoll bħala Sant’Anton talĦanżira li għaliha jagħmlu mhux biss ix-Xagħrin imma wkoll bosta Għawdxin li jitilgħu x-Xagħra biex ibierku l-annimali u l-pets tagħhom.

Ftit wara, eżatt fl-24 jum ta’ Jannar, ikollna l-festa ta’ San Franġisk de Sales, Arċisqof ta’ Ġinevra u Duttur tal-Knisja u Patrun tal-Ġurnalisti u Kittieba, u l-Isqof Djoċesan qatt ma naqas li qaddes għal dil-kategorija ta’ nies u qasam magħhom xi ħsibijiet waqt kikkra kafè wara l-quddiesa.

Fl-aħħar ta’ Jannar infakkru lfesta tal-qaddis taż-żgħażagħ San Ġwann Bosco u t-tħejjijiet għaliha jinsabu diġà għaddejjin ġmielhom fl-Oratorju u l-kappella tiegħu fi pjazza Santu Wistin.

Ma niftakar xejn iżjed għal mument u allura sa nieqaf hawn.

Nixtiqilkom sena mill-aqwa b’dak kollu li tixtieq qalbkom! Jalla tkun sena li ma tkagħbarniex!

www.maltarightnow.com

12

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Il-Papa jħeġġeġ kontra t-traffikar tal-bnedmin IL-BELT TAL-VATIKAN

Il-Papa Franġisku, fl-ewwel diskors għall-2015, ħeġġeġ biex in-nies u l-kulturi li jħaddnu kull tip ta’ reliġjon jingħaqdu biex jiġġieldu kontra t-traffikar tal-bniedem u ssistemi moderni tal-iskjavitu.

Hu insista b’dan fil-Bażilika ta’ San Pietru waqt l-ewwel Quddiesa tal-2015, u fejn qal li kulħadd għandu ‘d-dritt mogħti minn Alla’ li jgħix ħieles.

Is-servizz f’Ruma jimmarka l-Jum Dinji tal-Paċi tal-Knisja Kattolika, bit-tema għal din issena tibbaża fuq il-messaġġ: Daqshekk skjavi, iżda progress bħala aħwa lkoll.

‘Alla jrid li aħna lkoll ngħixu ħielsa u bħala uliedu, skont ir-responsabbiltajiet tagħhom’, qal il-Papa, li insista li ‘kulħadd għandu ddmir li jikkumbatti l-forom tal-iskjavitu modern’. Hu għaldaqstant appella biex ‘innies kollha, irrispettivament mill-kultura u r-reliġjon, jingħaqdu f ’impenn wieħed biex dan id-dritt sagrosant ikun rispettat.

Ix-xahar li għadda, l-Papa kien appella lill-konsumaturi biex ma jixtrux il-prodotti ‘low cost’ li jistgħu jkunu frott ix-xogħol sfurzat u sistemi oħra fejn il-bniedem jispiċċa sfruttat u kkalpestat. Il-messaġġ kien intbagħat lillKapijiet tal-Istat u lGvernijiet, kif ukoll lillmexxejja tal-istituzzjonijiet internazzjonali u l-parroċċi affiljati mal-Knisja Kattolika.

Il-Papa Arġentin qed jagħti priorita lill-inizjattivi li jidde-

fendu d-drittijiet tal-ħaddiema u l-immigranti madwar iddinja, minbarra li jistinka biex jara lill-Gvernijiet jintroduċu aktar riformi li jevitaw labbużi.

F’Lejliet l-Ewwel tas-Sena, il-Papa anki kkundanna lillamministraturi u l-kriminali, f’Ruma, li huma akkużati b’li qed jieħdu għalihom il-fondi pubbliċi immarkati għallimmigranti foqra. Fl-istess ħin, il-Kap tal-Kattoliċi ħeġġeġ għal ‘tiġdid spiritwali u daqstant ieħor morali’.

It-tieni indiċi globali dwar liskavi fid-dinja li ħarġet ilWalk Free Foundation – grupp favur id-drittijiet umani bbażat fl-Awstralja – ikkalkulat li kważi 36 miljun persuna qed jaħdmu bħala skjavi.

Numru kbir ta’ dawn in-nies saru vittmi tat-traffikanti li qed ibiegħuhom lill-industrija tas-sess, b’oħrajn huma kostretti li jagħmlu xogħol iebes nieqes minn kull rispett għas-sigurta tagħhom. Oħrajn huma kostretti li jgħixu f’morsa ta’ djun relatati għal sitwazzjonijiet fejn saru skjavi ta’ ħaddieħor.

Wara l-quddiesa talbieraħ, il-Papa Franġisku wassal iddiskors tradizzjonali ta’ Jum lEwwel tas-Sena lill-għexieren tal-eluf tad-devoti fi Pjazza San Pietru, u wara li ħafna minnhom kienu ħadu sehem f ’marċijiet għall-paċi filVatikan.

Intant, il-Papa ħeġġeġ ‘biex kulħadd jitlob u anki jagħti sehem konkret għall-paċi li dejjem hu possibbli’.

Il-Papa jbus statwa ta’ Ġesù Bambin waqt li jiċċelebra l-Quddiesa tal-Ewwel tas-Sena fil-Bażilika ta’ San Pietru, fil-Vatikan. Dan kien anki t-48 Jum Dinji tal-Paċi tal-Knisja Kattolika (ritratt: EPA)

Ġuri ġdid għall-ġurnalisti L-EĠITTU

L-Ogħla Qorti tal-Eġittu ddeċidiet li tliet ġurnalisti tal-AlJazeera jridu jgħaddu minn proċess ġdid wara li huma spiċċaw il-ħabs fuq akkużi li kienu ferrxu l-aħbarijiet qarrieqa.

Id-deċiżjoni ttieħdet wara li, fil-Kajr, instama’ l-appell tal-ġurnalisti – Peter Greste, Mohamed Fahmy u Baher Mohamed – li qed jipprotestaw dwar ilpriġunerija tagħhom.

Intant, il-prosekuturi rrikonoxxew li l-verdett oriġinali għandu l-problemi kbar iżda fil-

waqt li l-ġurnalisti se jgħaddu minn proċess ieħor fi żmien xahar, l-awtoritajiet iddeċidew li huma m’għandhomx jingħataw il-liberta proviżorja.

Kelliema għall-Istazzjon Al Jazeera sejħu biex l-awtoritajiet Eġizzjani jeħilsu lill-ġurnalisti li qed jiċħdu l-akkużi inkwistjoni – fosthom li kkollaboraw malFratellanza Musulmana li hi pprojbita fl-Eġittu wara li l-eks President Iżlamiku (Eġizzjan) Mohammed Morsi kien tkeċċa mill-militar, fl-2013.

www.maltarightnow.com

13

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Jinstabu aktar katavri ta’ ‘Titjira QZ8501’ L-INDONEŻJA

Kompliet it-tfittxija għallpassiġġieri nieqsa tal-ajruplan tal-AirAsia li ġġarraf ftit taljiem ilu fil-Baħar ta’ Java, bilmaltemp qed ifixkel l-isforzi tal-iskwadri għall-emerġenza li għaddejjin bir-ronda fl-inħawi.

Intant, l-aħħar rapporti qalu li nstabu żewġ katavri oħra filbaħar, bl-ammont ta’ mejtin f’din it-traġedja issa jitla’ għal disgħa. Il-katavri twasslu f’bażi tal-ajru f’Borneo, blaħħar rapporti jirreferu għallfuneral ta’ flight attendant li kien fost il-vittmi.

L-ajruplan traġiku iġġarraf waqt vjaġġ mill-Indoneżja għal Singapore u meta kien qed iġorru 162 persuna.

Jidher, intant, li ma salva ħadd fost il-passiġġieri u lmembri tal-ekwipaġġ.

Minkejja ftit sigħat ta’ bnazzi fl-inħawi tat-tfittxija, il-maltemp jidher li rritorna ‘bil-kbir’, bl-ibħra slavaġ qed itellfu l-impenji tal-vapuri u lajruplani li qed iduru fil-Baħar

ta’ Java, ftit ‘il hinn minn Borneo.

L-awtoritajiet tal-Malasja, lAwstralja u t-Tajlandja, sadanittant, qegħdin jgħinu fittfittxija, waqt li nbagħat ukoll destroyer Amerikan – il-USS Sampson – lejn iz-zona biex jagħti l-għajnuna tiegħu.

Fl-istess ħin, il-bugħaddasa qed jittamaw li jistgħu jinvestigaw oġġett kbir fil-baħar li kien lemaħ pilota u li jaħsbu li jista‘ jkun parti mill-ajruplan talAirAsia.

Dan meta numru ta’ skwadri qed jittamaw ukoll li jirkupraw il-qafas tal-ajruplan minn qiegħ il-baħar minbarra li jsibu lkaxxi s-suwed tiegħu li kapaċi jipprovdu informazzjoni dwar l-aħħar ftit minuti ta’ ‘Titjira QZ8501’.

Kelliema għall-awtoritajiet ikkonċernati qalu wkoll li issa għaddejjin bi ġlieda ‘kontra lħin u t-temp’ u wara li nstabu numru ta’ fdalijiet mill-ajruplan fil-baħar.

Kundanna għall-passi tal-Palestinjani biex jissieħbu fl-ICC IL-LVANT NOFSANI

Iżrael ikkundanna l-pass talPalestinjani biex jissieħbu mal-Qorti Kriminali Internazzjonali (ICC) u wara li l-Mexxej Palestinjan, Mahmoud Abbas, iffirma ddokumenti relatati f ’Ramallah, fix-Xatt talPunent.

Abbas iffirma l-Istatut ta’ Ruma li hu t-trattat li waqqaf l-ICC u bl-isħubija potenzjali kapaċi twassal għal sitwazzjoni fejn il-Palestinjani jfittxu lil Iżrael rigward allegati abbużi tal-gwerra.

Fil-fatt, il-Prim Ministru Iżraeljan, Benjamin Netanyahu, ikkritika ħafna linizjattiva tal-Palestinjani.

Dan wara li l-Kunsill tasSigurta tan-Nazzjonijiet Uniti ma kienx aċċetta r-riżoluzzjoni li insistiet għat-tmiem

tal-okkupazzjoni Iżraeljana tat-territorji Palestinjani salaħħar xhur tal-2017.

L-Istatut ta’ Ruma kien fost xi 20 ftehim internazzjonali li ffirma Abbas waqt il-laqgħa f’Ramallah u dan jitqies bħala ‘l-pass inizjali’ qabel l-isħubija fl-ICC. Abbas kien ikkwotat li ‘lPalestinjani riedu jilmentaw għall-aggressjoni kontra arthom’, iżda Netanyahu wieġeb mal-ewwel fejn qal li Iżrael ‘se jieħu wkoll il-passi f’din is-sitwazzjoni u bl-iskop li jiddefendi lis-suldati tiegħu’.

Iżrael mhux membru tal-ICC u ma jirrikonoxxix il-ġurisdizzjoni tagħha, minbarra li jinsisti li ‘l-isħubija f’din l-entita għandha twitti t-triq għallproċessi kontra l-Palestinjani’.

Il-Prim Ministru Litwan, Algirdas Butkevicius, jippoża bl-ewwel karta tal-għaxar ewro, f’Vilnius (ritratt: EPA)

Il-Litwanja tibda l-2015 bis-sħubija fl-ewro L-UNJONI EWROPEA

Il-Litwanja laqgħet is-Sena Ġdida bħala membru ġdid talEwro u b’hekk saret l-aħħar Repubblika tal-Baltiċi – wara lLatvja u l-Estonja — li għamlet dan il-pass sinifikanti.

Intant il-Gvern f’Vilnius hu ottimist li l-isħubija fil-munita tixpruna t-tentattivi tiegħu lejn l-istabbilta minkejja l-inkwiet dwar l-inflazzjoni u l-problemi tad-djun fiz-Zona Ewro.

Hekk kif il-Litwani kienu qed jiċċelebraw l-ewwel minuti tal2015, il-Prim Ministru Litwan, Algirdas Butkevicius, ħareġ lewwel karta tal-għaxar ewro minn cash machine ta’ Vilnius,

fost spettaklu ta’ logħob tan-nar fl-inħawi tal-kapitali.

Preżenti għaċ-ċerimonja kien hemm anki uffiċjali millEstonja u l-Latvja, irRepubbliki Baltiċi l-oħrajn imsieħba fl-Unjoni Ewropea u li snin ilu kienu jiffurmaw parti mill-Unjoni Sovjetika l-antika.

Il-Litwanja issa saret id-19 ilmembru taz-Zona Ewro u lGvernatur tal-Bank Ċentrali Litwan, Vitas Vasiliauskas qal li t-tranżizzjoni għall-ewro imxiet mingħajr problemi.

Intant, il-Litwani kollha li daħlu fil-ħwienet ta’ pajjiżhom fl-Ewwel Jum tas-sena qalu li

‘jeħtieħu jidraw jevalwaw ilvalur tal-oġġetti f’termini ta’ ewro minflok bil-litas‘.

Min-naħa tiegħu, Pierre Moscovici, il-Kummissarju talUE għall-Affarijiet Ekonomiċi, qal li l-Litwani għażlu li jiffurmaw parti mill-ewro biex huma wkoll igawdu mill-istabbilita, is-sigurta u l-prosperita ta’ din iz-zona. Il-pass tal-Litwanja hu wkoll sinifikanti wara li rreġjun tiegħu kien ilu sena karatterizzat bl-allarm minħabba r-rwol tar-Russja fil-konflitt tal-Ukrajna u meta r-Russi, illum, qed jiffaċċjaw kriżi ekonomika.

14

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

www.maltarightnow.com

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Il-Facebook ma jġeddidx biss il-memorji sbieħ tal-2014...

L-ISTATI UNITI

L-UNGERIJA: Raġel jispikka bil-kuluri ta’ ħwejġu waqt li jiġri minn park kopert bis-silġ f’Nagykanizsa, lejn il-Lbiċ ta’ Budapest. Dawn il-jiem irreġistraw l-ewwel inżul tas-silġ tal-istaġun fid-diversi zoni Ungeriżi (EPA)

L-amministraturi ta’ Facebook talbu skuża lill-abbonaturi tal-websajt soċjali wara li ‘feature’ ġdid blisem Year in Review ta prominenza lir-ritratti ta’ persuni li mietu riċentement u li kienu l-ħbieb jew il-qraba ta’ ħafna fost l-istess abbonaturi. F’din is-sitwazzjoni, in-nies li sofrew traġedja personali bit-telfa tal-għeżież u li daħlu fuq il-paġna ta’ Facebook, ġew wiċċ imb wiċċ mal-ulied u qraba mejtin permezz tar-ritratti ‘inkwadrati’ bi sfond tipiku tal-parties, u li kienu preżentati fi stil artistiku.

F’dawn il-każi, ir-ritratti tal-Year in Review ikunu dehru b’messaġġi bħal ‘Dan jirrappreżenta s-sena tiegħek li għadha kemm għalqet’ u li jservu bħala ‘melħ fil-feriti’ tannies li jistgħu għadhom qed jidraw it-telfa ta’ xi qarib. L-application partikolari ta’ Facebook joffri selezzjoni ta’ avvenimenti prinċipali fil-ħajja tal-individwu (abbonatur) fl-aħħar tnax il-xahar, bis-sistema tal-algorithms tal-websajt jagħżel il-posts rispettivi li jiġġeneraw l-akbar interazzjoni.

Intant, il-Year in Review ta’ Facebook kien introdott ftit qabel il-Milied, bis-sistema tagħżel irritratti awtomatikament mill-profil tal-abbonatur, u bis-selezzjoni tikkonċentra fuq il-materjal li qanqal l-aktar reazzjonijiet. Iżda din is-sistema kkaġunat ukoll l-uġigħ u l-memorji ta’ swied il-qalb għal ħafna abbonaturi ta’ Facebook.

F’każ tipiku, Eric Meyer, missier Amerikan minn Cleveland, f’Ohio, daħal fuq Facebook ftit qabel il-Milied fejn sab jistennih

messaġġ biex hu joħloq kwadru tal-’Year in Review’, l-istess bħal ta’ sħabu. Ġara, iżda, li s-sistema ‘ippreżentatlu’ ritratt ta’ bintu Rebecca, li kienet mietet fl-eta ta’ sitt snin, fil-bidu tal-2014.

Meyer qal li r-ritratt ġeddidlu ‘sens kbir ta’ dwejjaq u disprament’, iżda sostna li din ma kenitx ‘provokazzjoni maħsuba’ millamministraturi ta’ Facebook iżda riżultat pervers tal-websajt li jfakkar lill-maġġoranza tal-abbonaturi dwar ‘is-sena brillanti li spiċċat’ u fejn, fuq kollox, jispikkaw ix-xeni u ‘selfies’ tannies qed jiddevertu waqt il-parties.

Wara li sar jaf bil-każ ta’ Meyer – li irrakkonta din l-esperjenza fuq blog — il-product manager ta’ Facebook, Jonathan Gheller bagħtlu email b’messaġġ ta’ apoloġija u fejn skuża ruħu talli lapplication fuq il-websajt ‘ġabitlu d-dwejjaq aktar milli ferħ’.

Is-sistema tal-algorithms ta’ Facebook ma tiddistingwix irraġuni għalfejn intuża ritratt partikolari fuq Facebook u jekk dan jinvolvix xi qarib li jkun miet ftit taż-żmien ilu — inkella xi esperjenza li l-persuna inkwistjoni tkun tixtieq li tinsa mill-aktar fis.

Min-naħa tiegħu, Meyer ikkritika l-Year in Review ta’Facebook li qal hi nieqsa mill-aspett uman u ma tipprovdix għażla lill-abbonatur, filkaż li hu jista’ jiddeċiedi biex ma jiftaħx l-application. Iżda Meyer anki talab skuża talli kkonċentra fuq Facebook ‘speċifikament’ għal problema li taffettwa ħafna servizzi oħra fuq l-Internet.

Jinqatlu minn missila waqt tieġ L-AFGANISTAN

Talanqas 20 persuna inqatlu waqt riċeviment ta’ tieġ, meta ddar li kienu fiha intlaqtet minn missila li ma kenitx diretta għalihom.

L-inċident seħħ fil-provinċja ta’ Helmand, lejn in-Nofsinar talAfganistan, bil-maġġoranza talvittmi jkunu nisa u tfal. Ir-rapporti rreferew ukoll għal għexieren ta’ midruba f’dan l-inċident li seħħ waqt li kien għaddej il-ġlied qalil bejn suldati Afgani u militanti Iżlamiċi mal-grupp Taliban.

Il-missila laqtet l-inħawi proprju fil-ħin meta l-mistednin kienu qed iħejju biex joħorġu u jilqgħu lill-għarus u l-għarusa.

It-traġedja seħħet ukoll fl-

aħħar jum tal-missjonijiet għallkumbattimenti tal-Istati Uniti u nNATO fit-territorji Afgani.

Minn issa ‘l quddiem, ir-rwol tal-Alleanza tal-Punent qed jaqleb għal impenji ta’ taħriġ u appoġġ lill-Armata talAfganistan, li assumiet ir-responsabbilta għas-sigurta ta’ pajjiżha.

Iżda l-militanti tat-Taliban xorta għadhom b’saħħithom, u, fl-aħħar xhur, wettqu sensiela ta’ attakki fuq miri militari. Dawn lestremisti huma partikolarment attivi fl-inħawi ta’ Helmand u lqawwiet tas-sigurta Afgani għandhom quddiemhom biċċa xogħol ferm diffiċli biex irażżnuhom.

www.maltarightnow.com

15

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Pulizija u l-kelb iduru fost in-nies li qed jiċċelebraw fi New York, fejn kien hemm sigurta kbira għal għeluq is-sena....Fir-ritratt tal-lemin, raġel Taljan jaqbeż mill-Ponte Cavour għal ġox-Xmara Tevere bħala tradizzjoni tipika tal-Ewwel tas-Sena, fl-Italja (ritratti: EPA)

Id-dinja tilqa’ l-2015 bl-awguri u t-tama

Il-pajjiżi tad-dinja, bħal kull sena, laqgħu is-Sena Ġdida – l2015 – bl-awguri u tamiet li din tkunaħjar minn ta’ qabilha, biċċelebrazzjonijiet ma’ jonqsux flibliet prinċipali tal-Ewropa, lIstati Uniti u l-Asja.

Is-siparju, bħal kull sena, fetaħ fi New Zealand u flAwstralja, fost il-logħob tan-nar tradizzjonali fil-Port ta’ Sydney fejn kien hemm preżenti mal-1.5 miljun persuna.

Sadanittant, l-Emirat tadDubaj, fil-Golf Għarbi, ipprova jikser ir-rekord dinji għall-akbar faċċata ta’ bini illuminata bid-

dwal tal-LED – bl-impenn jikkonċentra fuq l-itwal bini taddinja.

L-Istati Uniti kompliet bittradizzjoni tal-briju li spikka b’mod spettakolari f’Times Square, fi New York, fejn numru ta’ kantanti, fosthom Taylor Swift, allegraw lin-nies preżenti. Intant, dehret il-preżenza qawwija tal-pulizija minħabba s-sitwazzjoni delikata tal-aħħar xhur, fejn il-qawwiet għażżamma tal-liġi huma suġġetti għall-akkużi rigward vjolenza eżaġerata fuq is-suwed.

Hu minnu wkoll li Las Vegas,

Los Angeles u San Francisco kienu fost l-aħħar bliet ewlenin Amerikani li sellmu lis-sena antika u taw bidu għall-2015.

Fl-Ewropa, iċ-ċelebrazzjonijiet bdew f’Moska, fir-Russja, fost programm ta’ logħob tannar u bil-President Russu, Vladimir Putin, ifisser il-ħtif tatterritorju tal-Krimea millUkrajna bħala ‘avveniment storiku’ għal pajjiżu. Putin anki bagħat imessaġġi lil diversi mexxejja tad-dinja, fejn qal lillPresident tal-Istati Uniti, Barack Obama, li pajjiżhom għandhom interess komuni li jżommu l-

Imutu mgħaffġin f’Shangai wara ‘ċajta’ fatali IĊ-ĊINA

Talanqas 36 persuna mietu mgħaffġin, b’għexieren oħra jindarbu waqt rassa, fl-eqqel taċċelebrazzjonijiet tal-Ewwel tasSena, f’Shangai.

It-traġedja seħħet fil-Pjazza ta’ Chenyi, fid-distrett storiku ta’ Bund, li jħares għal fuq ixXmara Huangpu u fejn eluf kbar tan-nies kienu nġabru biex jifirħu u jawguraw lil xulxin.

Rapporti tal-media soċjali, intant, qalu li r-rassa seħħet meta n-nies, fil-parti kbira tagħhom tfajliet, waqfu biex jiġbru l-karti tad-dollari foloz li kienu twaddbu mill-ogħla sulari ta’ nightclub fil-viċinanzi.

L-awtoritajiet tal-belt qegħdin jinvestigaw dawn ir-rapporti,

b’numru ta’ ritratti li qed jiċċirkolaw fuq il-websajts soċjali juru diversi nies qed ikunu trattati għall-ġrieħi li ġarrbu firrassa, b’numru kbir ta’ pulizija jduru l-inħawi ta’ Shangai.

Jaħsbu li ħafna mill-mejtin huma tfajliet studenti, bilPresident taċ-Ċina, Xi Jinping, joħroġ direttivi stretti biex lamministrazzjoni ta’ Shangai ‘tipprovdi d-dettalji kollha’ waqt li ssib lin-nies responsabbli għattraġedja. L-awtoritajiet lokali, sigħat qabel, kienu ħassru programm pirotekniku għal dawk ilkwartieri ta’ Shangai għaliex beżgħu minn katastrofi potenzjali minħabba l-preżenza massiċċa tan-nies.

Sadanittant, l-investigazzjoni tista’ tikkonċentra fuq ‘ir-raġuni’ għalfejn daqstant nies marru xorta f’dik iz-zona ta’ Shangai minkejja li kienu tħassru llogħob tan-nar. Dan meta għad trid tingħata konferma ‘li kien hemm biżżejjed pulizija biex jikkontrollaw is-sitwazzjoni u jieħdu ħsieb in-nies’, fis-sigħat qabel it-traġedja.

Mifhum li qabel it-traġedja saret magħrufa, id-Dipartiment tal-Pulizija f’Shangai kien informa lill-pubbliku – permezz talmedia soċjali – li ‘kienu waqgħu’ numru ta’ turisti fid-distrett ta’ Bund u biex ‘in-nies jitilqu millinħawi mingħajr għaġla jew paniku’.

paċi.

Fil-Ġermanja, il-kunsill ta’ Berlin organizza kunċert kbir fil-miftuħ għall-pubbliku quddiem Brandenburg Gate waqt li fi Franza, in-nies ħonqu ċ-ċentru ta’ Pariġi biex jaraw spettaklu viżwali fuq l-Arc de Triomphe, ftit minuti qabel daqq nofs illejl.

Fi Spanja, miljuni ta’ nies ippakkjaw il-Puerto del Sol ta’ Madrid, biċ-ċelebrazzjonijiet ma jonqsux fil-belt ta’ Barċellona fejn spikkaw numru kbir ta’ street parties.

Fir-Renju Unit, miljuni oħra,

f’Londra, awguraw lil xulxin għal sena ġdida mimlija risq fost it-tokki tal-famuż arloġġ Big Ben waqt li fl-Asja kienu organizzati l-eluf tal-avvenimenti, inkluż spettaklu bis-’sound and light’ fis-Stadium Olimpiku ta’ Beijing minbarra wirjiet pirotekniċi f’Hong Kong.

Fil-Brażil, ‘il fuq minn miljun persuna iċċelebraw tul il-Bajja ta’ Copacabana, f’Rio de Janeiro, bil-Gżejjer Paċifiċi lejn il-Punent tad-’date line’ internazzjonali jilqgħu is-Sena Ġdida, sigħat qabel l-Ewropej.

(Ara ritratti f’paġni 16 u 17)

Xaqq ta’ dawl fil-kriżi?

IL-KOREA TA’ FUQ

Il-bidu tal-2015 jista’ jwassal għal żblokk pożittiv fir-relazzjonijiet bejn il-Korea ta’ Fuq komunista u l-Korea t’Isfel. Dan wara li l-Mexxej Korean komunista, Kim Jong-un, ħareġ blofferta ta’ taħditiet fuq l-ogħla livell ma’ Seoul, waqt messaġġ speċjali għal tmiem is-sena, fuq ilmezzi tax-xandir fi Pyongyang.

Kim Jong-un sostna li ‘jekk jintlaqgħu l-kundizzjonijiet ta’ pajjiżu’, hu ikun lest li jiltaqa’ mal-President tal-Korea t’Isfel, Park Geun-hye, waqt summit.

Min-naħa tagħha, il-Korea t’Isfel qalet li dan il-pass ta’ Kim Jong-un irid jitqies bħala wieħed ‘sinifikanti’ u ħeġġet biex kwalunkwe taħditiet potenzjali jinkludu ‘djalogu dirett u prattiku rigward l-issues ewlenin kollha li

Kim Jong-un

jikkonċernaw lill-Korej’.

Dan wara li Kim Jong-un qal li d-diviżjoni ‘traġika’ tal-Korej saret inaċċettabbli minbarra li m’għadhiex tollerabbli.

Madankollu, il-Mexxej Korean komunista ikkundanna l-eżerċizzji militari ta’ difiża li qed imexxu l-Istati Uniti u l-Korea t’Isfel u li qal kienu ‘l-kaġun tat-tisħiħ tattensjoni’ fil-peniżola Koreana.

16

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

www.maltarightnow.com

AĦBARIJIET TA’ BARRA

1 1) SPANJA: Żewġ tfajliet f’Madrid jitbissmu fil-minuti ta’ wara nofsillejl waqt li lebsin in-nuċċalijiet li jissimbolizzaw is-sena ġdida. Dan waqt li kienu għaddejjin iċ-ċelebrazzjonijiet tal-massa fil-Pjazza ta’ Puerta del Sol. 2) L-ISTATI UNITI: Il-kantanta Amerikana popolari Taylor Swift tkanta waqt iċ-ċelebrazzjonijiet ta’ Lejlet l-Ewwel tas-Sena f’Times Square, fi New York, fejn inġabru mal-miljun persuna

3) L-IŻVIZZERA: Il-logħob tan-nar jillumina s-sema mat-tokki ta’ nofsillejl fil-belt ta’ Zurich fejn jispikka dan is-siluwett ta’ katidral (Ritratti: EPA)

2

3

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

www.maltarightnow.com

17

AĦBARIJIET TA’ BARRA

1 1) L-AWSTRALJA: L-ispettaklu tal-piroteknika f’Sydney idawwal lOpera House (lemin) u l-Harbour Bridge, b’dan il-pajjiż ikun fost lewwel li beda biċ-ċelebrazzjonijiet tal-Ewwel tas-Sena

2) L-INGILTERRA: L-arloġġ tal-’Big Ben’, f’Londra jimmarka nofs il-lejl fost il-brijju u d-divertiment tal-miljuni

3) L-AWSTRIJA: Is-surmast Indjan, Zubin Mehta, imexxi l-Kunċert talVienna Philharmonic fil-kumpless ta’ Musikverein, fil-kapitali Awstrijaka 4) IĊ-ĊINA: Ritratt meħud minn telefon ċellulari juri l-paniku waqt irrassa tan-nies f’Shangai għal lejliet l-Ewwel tas-Sena, u fejn spiċċaw mietu mgħaffġin talanqas 35 persuna, b’għexieren oħra jisfaw feruti (ritratti: EPA)

2

4

3

18

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

Ktieb li jiċċelebra l-ħidma ta' mijiet ta' missjunarji Maltin

The Maltese Missionary Experience il-ktieb li jiċċelebra l-ħidma ta' mijiet missjunarji Maltin minn 70 pajjiż differenti se jkun għall-bejgħ eżatt qabel il-Milied, fit-23 ta' Diċembru.

Dan hu ktieb imdaqqas bi preżentazzjoni mill-isbaħ u ddaqs tiegħu hu ta' 230mm b' 240mm. Jikkonsisti f'400 faċċata mżewqin b'ritratti u stejjer ta' missjunarji Matin. Il-ktieb jirrakkonta ż-żminijiet diffiċli kif ukoll is-suċċessi ta' dawn ilmissjunarji li kellhom iħabbtu wiċċhom ma ċirkustanzi diffiċli ħafna, kull tant f'pajjiżi maħkumin minn faqar estrem, kull tant fejn l-awtoritajiet kienu kontra l-Knisja Kattolika għal raġunijiet diversi, kull tant f'pajjiżi vit-

timi ta' gwerer ċivili kontinwi.

Dun Ġwann Caruana li ilu missjunarju fil-Brażil għal dawn l-aħħar 30 sena għadda tlett snin jaħdem fuq dan ilktieb. Hu jiddeskrevieh bħala ktieb ta' ħafna awturi għax filfatt f'ħafna mill-ktieb hu jwassal lill-qarrej esperjenzi li nkitbu mill-missjunarji nfushom.

Il-ktieb kien ippreżentat lillpubbliku nhar it-Tnejn 29 ta' Diċembru fl-10 a.m fis-Sala San Pawl, fl-Istitut Kattoliku, lFurjana, ġentilment mislufa mid-Direttur Dun Ġwann Galea.

Dawk li diġa ħadu sehem flofferta ta' qabel il-pubblikazzjoni jkunu jistgħu jiġbru kopja tal-ktieb mill-Istitut Kattoliku..

Ikunu wkoll jistgħu jiġbru kopja mill-istamperija Guthenberg talGudja, mill-Erbgħa 5 ta' Jannar 2015 'l quddiem, hekk kif lIstamperja tkun reġgħet fetħet mill-ġdid wara l-waqfa talMilied.

Il-ktieb ikun jista' jinxtara mill-ħwienet tal-kotba ewlenin bil-prezz ta' €50.

Id-distribuzzjoni tal-ktieb hi responsabbilta' ta' BDL (telefon 2138 0351) li se jagħtu skont ta 25 fil-mija lil dawk li jixtru ħames kopji jew aktar. Il-ktieb jista' jkun ukoll ordnat permezz tal-website www. bdlbooks.com. Jekk wieħed juża l-internet biex jordna lktieb, għandu juża l-kodici TMME 25.

Il-kumpanija b’sidien Maltin, Premier Capital plc, li għandha l-liċenzja tal-iżvilupp ta’ McDonald’s fil-pajjiżi Baltiċi, dan l-aħħar fakkret l-20 sena tagħha fil-Latvja, waqt attività f'Riga.

McDonald’s fetħet l-ewwel ristorant tagħha fil-parti l-antika ta’ din il-belt fl-1994. Sallum, dan hu l-aktar ristorant fir-reġjun li jżuruħ nies, b’medja ta’ 9.6 miljun klijent fis-sena. Il-Premier Capital plc ingħatat il-liċenzja għalliżvilupp ta’ McDonald’s filLatvja, fil-Litwanja u flEstonja fl-2007. Il-kumpanija għandha wkoll il-liċenzji taliżvilupp ta’ McDonald's f'Malta u fil-Greċja.

McDonald’s għamlet rekord

importanti fil-Latvja - hemm il-Premier Restaurants, ilkumpanija operattiva talPremier Capital, tmexxi 11-il restorant ta’ McDonald’s b’diversi operati ta’ McDrive u McCafe.

Dan hu l-akbar investitur filqasam tal-ikel (eating-out) u lakbar kumpanija li tħaddem nies. F’dawn l-aħħar ftit snin, McDonald’s investiet €15.9 miljuni fl-iżvilupp tan-negozju tagħha.

Fil-Latvja ħolqot 650 impjieg fiss u fuq ix-xogħol għandha politika ta’ inklużjoni li tħaddan id-diversità. Kull sena tinvesti aktar minn €100,000 fi programmi ta’ taħriġ u ta’ motivazzjoni.

McDonald’s hi wkoll l-akbar

kontributur ta' taxxi fis-settur: fl-2013, għaddiet b’kemm jiswew €4.75 miljun lillawtoritajiet tat-taxxi Latvjani.

McDonald’s temmen bi sħiħ fir-responsabbiltà korporattiva u stabbiliet diversi standards fis-settur tagħha. Il-kumpanija tat 246,000 ktieb lill-benefiċċjarju primarju tagħha, id-Djar tal-Karità Ronald McDonald fil-Latvja. Appoġġjat ukoll din il-karità billi pprovdit servizz ta’ kura tas-saħħa b’xejn lil aktar minn 10,000 tifel u tifla fi nħawi rurali li m’għandhomx faċilitajiet mediċi qrib fejn joqogħdu.

Fl-isforzi tagħha biex tħeġġeġ lill-pubbliku jiekol aktar frott, jgħix stil ta’ ħajja attiva u jkun dejjem konxju aktar mill-ġid

Premier Capital tiċċelebra l-20 sena tal-McDonald’s fil-Latvja

tal-litteriżmu, f'dawn l-aħħar snin, McDonald’s tat 11,500 tuffieħa u 96,000 ktieb.

Tomasz Nawrocki, idDirettur Maniġerjali talPremier Restaurants, flEstonja, fil-Latvja u filLitwanja, qal lill-mistednin li, “it-tkabbir kbir li rreġistrajna s’issa fil-Latvja ġie bis-saħħa ta’ dedikazzjoin tal-impjegati u tal-klijenti leali tagħna.

McDonald’s Latvia se tkompli taħdem biex tkun l-aktar ristorant avvanzat għall-familji.

Dalwaqt se nintroduċu soluzzjonijiet diġitali uniċi u se nkomplu naraw li l-menù tagħna jkun dejjem varjat biex isostni l-investiment tagħna favur il-ħajja ferrieħa tat-tfal u tal-komunitajiet li noperaw

www.maltarightnow.com

MADWARNA

fihom.”

Khamzat Khasbulatov, ilPresident ta’ McDonald’s flEwropa Ċentrali u fir-Russja, faħħar is-suċċess ta' McDonald’s fil-Latvja u feraħ lill-Premier Capital, lit-tim tagħha u liċ-Chairman Melo Hili tar-riżultati rekord li kiseb l-operat f'dan ir-reġjun.

Sharon Hudson-Dean, Chargé d'Affaires fl-Ambaxxata Amerikana f’Riga, kienet fost ilmistednin tal-unur. Is-Sur Nawrocki għamel diskors f’isem Nils Ušakovs, il-President talKunsill tal-Belt ta’ Riga.

Matul l-istess attività, Julia Morozova ngħatat premju għall-20 sena servizz tagħha mal-Premier Restaurants filLatvja.

www.maltarightnow.com

19

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

MALTCO

Maltco Lotteries, illum toffri fis-suq aktar minn għaxar logħbiet differenti

Mis-suq tal-gaming f’pajjiżna u lil hinn minna

Titwila lejn l-2014: Sena pożittiva, dinamika u mill-aktar inkoraġġanti

Illum hu l-aħħar kummentarju għas-sena 2014 u tajjeb li nagħtu titwila lura lejn dak li sar matul din is-sena li ħabtet ukoll l-għaxar anniversarju minn meta Maltco Lotteries bdiet taħdem fil-gżejjer Maltin wara li kienet rebħet il-liċenzja maħruġa mill-Gvern Malti għall-privatizzazzjoni talLottu, il-Grand Lottery u sSuper 5.

Fil-fatt matul din is-sena kienu organizzati numru ta' attivitajiet bl-iskop preċiż li jkun iċċelebrat dan l-anniversarju importanti – għaxar snin ta' ħidma ma taqta' xejn li matulhom minn tlett logħbiet oriġinali li Maltco Lotteries wirtet fl-2004, illum toffri fissuq aktar minn għaxar logħbiet

differenti.

L-2014 tista' tkun deskritta bħala sena oħra tajba għallkumpanija Maltco Lotteries fejn matulha t-tmexxija kompliet tippilota dan il-proġett blaktar mod professjonali, blakbar serjetà u, fuq kollox, b'viżjoni u b'effiċjenza. Ħarsa lejn l-affarijiet minn lenti ta' dettall biex nassiguraw li dak kollu li nkunu qed nagħmlu, nagħmluh bl-aktar mod korrett u skont kif jitolbu l-affarijiet.

Tim professjonali u millaktar dedikat ikompli jarrikkixxi lil din il-kumpanija li hi kburija ħafna bil-ħaddiema tagħha u bis-sehem tagħhom li jidħlu għall-impennji b'entużjażmu u b'dinamiċità. Aħna kburin li għandna ħaddiema

kapaċi, bravi u li jieħdu l-inizjattiva biex jitwasslu mhux biss l-aqwa u l-aħjar prodotti, imma biex fuq kollox is-servizz jingħata dejjem bl-aktar mod effiċjenti. Ħolqa ferm importanti f'din il-katina huma l-Aġenti mxerrda ma' Malta u Għawdex li wkoll qed jagħmlu biċċa xogħol mill-aktar kruċjali u mill-aktar siewja biex ilprodott finali jitwassal għand dawk kollha li jkunu jridu jittantaw xortihom. Bla dubju ta' xejn li l-Aġenti ta' Maltco Lotteries qed jistinkaw u jaħdmu u minn żmien għal żmien qed iqumu wkoll għallokkażjoni biex jagħtu u joffru l-aqwa servizz possibbli u każ klassiku dwar dan kien matul l-

edizzjoni tat-Tazza tad-Dinja li saret fis-sajf fil-Brażil fejn minħabba l-ħinijiet fit-tard li fih saru numru ta' logħbiet, bosta minnhom baqgħu miftuħa biex jagħtu l-aħjar servizz.

Tislijiet kbira wkoll lil dawk kollha li jittantaw xortihom magħna u lil dawk li waħidhom jew flimkien ma' ħbieb tagħhom jagħżlu lil xi wieħed mill-ħwienet ta' Maltco Lotteries f'Malta u f'Għawdex biex jidħlu fl-eċċitament tal-logħba li jkunu se jilagħbu. Għalina dawn innies għandhom irwol millaktar speċjali u għalhekk nagħmlu ħilitna kollha biex nissoktaw noffru s-servizzi tagħna bl-akbar trasparenza,

bl-akbar serjetà u fuq kollox dan kollu filwaqt li nippromwovu dejjem l-importanza tarResponsible Gaming.

Kienet sena li offriet diversi sfidi li aħna lkoll flimkien għarafna ndawruhom f'opportunitajiet. Ħtafna l-okkażjoni u minn kull sfida għarafna nisiltu opportunità biex komplejna nimxu 'l quddiem u komplejna niktbu storja ta' suċċess.

L-2014 issa waslet biex tkun arkivjata. Intemmet u bdiet sena ġdida . Madankollu lmemorji li nieħdu minnha huma qatigħ u dawn ikomplu jagħmluna lkoll kburin li b'xi mod jew ieħor, direttament jew indirettament, għandna xi tip ta' involviment f'Maltco Lotteries.

www.maltarightnow.com

20

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

FEATURE

L-irqad ta' kwalita' jipproteġi s-saħħa mentali, is-saħħa fiżika, is-sigurta' u l-kwalita' tal-ħajja Charles Muscat L-irqad għandu importanza kbira fis-saħħa matul il-ħajja talbniedem u meta wieħed ikollu irqad ta' kwalita' biżżejjed filħinijiet propizji, jkun qed jipproteġi s-saħħa mentali, is-saħħa fiżika, il-kwalita' tal-ħajja u ssigurta' tiegħu.

Parti mill-mod kif wieħed iħossu waqt li jkun imqajjem, jiddependi minn dak li jiġri waqt li wieħed ikun rieqed. Waqt lirqad, il-ġisem ikun qed jaħdem biex jgħin ħalli l-moħħ jiffunzjona tajjeb u jżomm is-saħħa fiżika. Fit-tfal u l-adoloxxenti, lirqad jgħinhom jikbru u jiżviluppaw.

Nuqqas ta' irqad jista' jikkawża ħsara li tiġi f'daqqa waħda bħalma hu l-każ li persuna jkollha inċident tat-traffiku, jew il-ħsara tista' ssir fuq medda ta' żmien. Nuqqas kontinwu ta' irqad jista' jżid ir-riskju ta' problemi ta' saħħa kronika u jaffettwa wkoll kemm wieħed jaħseb, jirreaġixxi, jaħdem, jitgħallem tajjeb u kif imur ma nies oħra.

L-irqad jgħin lil moħħ jaħdem tajjeb L-irqad jgħin biex il-moħħ jaħdem tajjeb u waqt li wieħed ikun rieqed, moħħu jkun qed iħejji għal ġurnata li jmiss. Ilmoħħ ikun qed ifassal toroq ġodda biex jgħin lil dak li jkun jitgħallem u jiftakar l-informazzjoni. Studji juru li raqda tajba matul il-lejl ittejjeb il-mod kif wieħed jitgħallem. Kemm jekk wieħed ikun qed jitgħallem ilmatematika, kif idoqq il-pjanu, kif jitjieb fl-isport jew fissewqan tal-karozza, l-irqad itejjeb il-mod kif titgħallem u kif issolvi l-problemi. L-irqad jgħin

ukoll biex wieħed ikun aktar attent, biex jieħu d-deċiżjonijiet u biex ikun kreattiv.

Studji juru li nuqqas ta' irqad iwassal biex tinbidel l-attivita' f'partijiet tal-moħħ u jekk ma torqodx biżżejjed, jista' jkollok diffikulta' biex tieħu d-deċiżjonijiet, biex issolvi l-problemi, biex tikkontrolla l-emmozzjonijiet u l-imġiba u biex tadatta għallbidla. Nuqqas ta' irqad hu mar-

but ukoll mad-dipressjoni, massuwiċidju u ma imġiba perikoluża.

Tfal u adoloxxenti li ma jorqdux biżżejjed jista' jkollhom problemi dwar kif imorru ma sħabhom. Jista' jħossuhom irrabjati u impulsivi, ikollhom ħafna tibdil fil-burdati, iħossuhom imdejqin u dipressi b'nuqqas ta' motivazzjoni. Huma jista' wkoll ikollhom problemi biex joqogħ-

Studji juru li nuqqas ta' irqad iwassal biex tinbidel l-attivita' f'partijiet tal-moħħ u jekk ma torqodx biżżejjed, jista' jkollok diffikulta' biex tieħu d-deċiżjonijiet

L-irqad jgħin ukoll biex wieħed ikun aktar attent, biex jieħu d-deċiżjonijiet u biex ikun kreattiv du attenti u jistgħu ukoll iġibu gradi aktar baxxi u jħossuhom stressjati.

Is-saħħa fiżika L-irqad għandu rwol importanti fis-saħħa fiżika tal-bniedem għax l-irqad għandu sehem filfejqan u fit-tiswija tal-ħsara talvini tal-qalb. In-nuqqas kontinwu ta' rqad hu marbut maż-żieda fir-riskju tal-mard tal-qalb, mard tal-kliewi, pressjoni għolja fiddemm, dijabete u puplesija.

Nuqqas ta' irqad iżid ir-riskju tal-obeżita' u studju ta' adoloxxenti wera li ma kull siegħa ta' irqad mitlufa, il-periklu li wieħed ikollu ħxuna żejda jiżdied. In-nuqqas ta' irqad iżid ir-riskju tal-obeżita' anke f'etajiet oħrajn.

L-irqad jgħin ukoll biex wieħed iżomm bilanċ b'saħħtu tal-ormoni li jiftħu l-aptit imsejħa ghrelin jew li xbajt, imsejħa leptin. Meta wieħed ma jorqodx

biżżejjed, il-livell tal-ormoni gherlin jiżdied u l-livell talormoni leptin jinżel. Dan iwassal biex wieħed ikollu aktar ġuħ milli jkollu meta jkun mistrieħ.

L-irqad jeffettwa wkoll il-mod kif il-ġisem jirreaġixxi għallinsulina, l-ormoni li jikkontrollaw il-livell taz-zokkor fiddemm. In-nuqqas ta' irqad iwassal għall-livell għoli aktar minnormal ta' zokkor fid-demm li jżid ir-riskju tad-dijabete.

L-irqad jgħin ukoll biex wieħed jikber u jiżviluppa b'saħħtu. Raqda fil-fond twassal biex il-ġisem joħroġ l-ormoni li jippromwovu t-tkabbir normali fit-tfal u fl-adoloxxenti. Dawn lormoni jgħinu wkoll fit-tisħiħ tal-muskoli u biex tissewwa lħsara taċ-ċelloli u tat-tissues fittfal, fl-adoloxxenti u fl-adulti. Lirqad ukoll għandu rwol filpuberta' u fil-fertilita'.

Is-sistema immunitarja talġisem tiddependi mill-irqad biex

www.maltarightnow.com

21

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

FEATURE

Nuqqas ta' irqad hu marbut ukoll mad-dipressjoni, mas-suwiċidju u ma imġieba perikoluża

tibqa' b'saħħitha. Din is-sistema tiddefendi lil ġisem minn sustanzi barranin u li jagħmlu lħsara. Nuqqas kontinwu ta' irqad jista' jibdel il-mod kif is-sistema immunitarja tal-ġisem tirrispondi u n-nuqqas ta' irqad, per eżempju jwassal biex wieħed ikollu diffikulta' biex jiġġieled infezzjonijiet komuni.

Il-ħidma matul il-ġurnata u s-sigurta' Jekk wieħed ikollu irqad ta' kwalita' biżżejjed fil-ħinijiet propizji, jgħinu jaħdem tajjeb matul il-jum. Dawk li jkollhom nuqqas ta' irqad huma inqas produttivi fix-xogħol tagħhom u fliskola. Huma jieħdu aktar ħin biex ilestu biċċa xogħol, idumu aktar biex jirreaġixxu u jagħmlu aktar żbalji.

Jekk wieħed jagħmel diversi iljieli b'inqas irqad, anke siegħa jew sagħtejn inqas kull lejl, ilkapaċita' tiegħu biex jiffunzjona tbati daqs li kieku ma jkun raqad xejn għal ġurnata jew jumejn

sħaħ. In-nuqqas ta' irqad jista' jwassal ukoll għal dak li jissejjaħ microsleep, jiġifieri jkun hemm mumenti qosra ta' irqad waqt li wieħed normalment ikun imqajjem. Wieħed ma jistax jikkontrolla dan il-fenomenu u wieħed jista' wkoll ma jkunx jaf bih.

Wieħed jista' jsuq għal destinazzjoni u wara ma jiftakarx li għadda minn parti minn dik it-triq. Dan jista' jkun kaġun tal-microsleep.

Anke jekk wieħed ma jkunx qed isuq, il-microsleep jista' jeffettwa l-mod kif wieħed jiffunzjona. Jekk wieħed ikun qiegħed għal lecture, jista' jitlef parti millinformazzjoni jew iħoss li ma jistax jifhem tajjeb. Fil-verita', wieħed jista' jkun li raqad waqt parti mill-lecture u lanqas biss induna.

Xi nies lanqas biss jagħrfu lperikli tan-nuqqas ta' irqad. Filfatt huma jistgħu lanqas biss jirrealizzaw li għandhom nuqqas ta' irqad. Huma jaħsbu li bi ftit irqad jew b'irqad li mhux ta' kwalita',

jistgħu jiffunzjonaw tajjeb.

Eżempju, xufiera li jkollhom nuqqas ta' irqad, jħossuhom li huma kapaċi jsuqu. Imma studji juru li nuqqas ta' irqad jnaqqas ilkapaċita' tas-sewqan, daqs, jew aktar milli wieħed ikun fis-sakra.

Hu stmat li xufiera li jorqdu waqt li jkunu qed isuqu, jikkawżaw mal-100,000 inċident tat-traffiku kull sena u li jwasslu għal 1,500 mewt fit-toroq.

Imma mhux biss ix-xufiera huma effettwati min-nuqqas ta' irqad għax dan jista' jeffettwa lil ħaddiema fid-dinja kollha taxxogħol, fosthom dawk fil-kura tas-saħħa, piloti, studenti, avukati, mekkaniks u anke ħaddiema tal-fabbriki.

Għalhekk, in-nuqqas ta' irqad mhux biss hu ta' ħsara għal dak li jkun, imma jista' jwassal ukoll għal ħsara fuq skala kbira.

Eżempju hu kif in-nuqqas ta' irqad wassal għal żbalji umani marbutin ma inċidenti traġiċi, bħalma huma il-qerda ta' reatturi nukleari, l-għarqa ta' vapuri kbar

In-nuqqas kontinwu ta' rqad hu marbut maż-żieda fir-riskju tal-mard tal-qalb, mard tal-kliewi, pressjoni għolja fid-demm, dijabete u puplesija

u anke inċidenti tal-ajru.

Stħarriġ li sar dan l-aħħar wera li aktar nies qed jorqdu inqas minn sitt sigħat kull lejl u li 75 fil-mija tan-nies ikollhom diffikulta' biex jorqdu f'diversi iljieli kull ġimgħa. Li wieħed ibati biex jorqod għal ftit, ġeneralment wieħed m'għandux għaliex jinkwieta. Imma hu ta' tħassib li wieħed ikollu nuqqas ta' irqad kroniku li jista' jwassal għal problemi ta' saħħa, inkluż l-obeżita', pressjoni għolja fid-demm u nuqqas fis-sistema tal-immunita'.

Il-Harvard Women's Health Watch jissuġġerixxi sitt raġunijiet għaliex wieħed għandu jorqod biżżejjed; 1 L-irqad jgħin lil moħħ iżomm aktar informazzjoni fil-memorja.

2 In-nuqqas ta' irqad jikkawża żieda fil-piż għax jaffettwa l-mod kif il-ġisem jipproċessa u jaħżen il-carbohydrates u kif iżomm ilbilanċ tal-livelli tal-ormoni li jeffettwaw l-aptit.

3 In-nuqqas ta' irqad jikkontribwixxi għat-tendenza li wieħed jorqod matul il-ġurnata u dan jista' jikkawża żbalji u inċidenti.

4 In-nuqqas ta' irqad iwassal għal nuqqas ta' konċentrazzjoni, telqa u tibdil tal-burdata.

5 In-nuqqas ta' irqad hu marbut ma żieda fl-istress u taħbit irregolari tal-qalb.

6 In-nuqqas ta' irqad jibdel issistema immunitarja, inkluż lattivita' taċ-ċelloli qerrieda filġisem. L-irqad tajjeb jgħin filġlieda kontra l-kanċer.

www.maltarightnow.com

22

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2014

06:00 06:00 07:55 08:00 09:00 09:02 10:00 10:02 11:00 11:03 11:55 12:00 12:15 14:30 15:00 15:02 16:00 16:02 17:55 18:00 18:30 19:00 20:00 20:02 20:30 21:30 22:30 22:40 22:45

TV/RADJU

News Update Radio 101 Breakfast Club Obituaries/Angelus Radio 101 Breakfast Club (ikompli) News Update Magazine 101 News Update Magazine 101 (ikompli) Editorjal Club 101 Obituaries/Angelus News Bulletin The Big Show Hitsteria News Update Hitsteria (ikompli) News Update Hitsteria (ikompli) Obituaries News Bulletin Muzajk Rockna News Update Rockna (ikompli) Mill-Parlament Talktime Ghada Fl-Istampa Editorjal Lounge Friday

Għat-tfal fuq il-Cable Disney Channel 06:05 - Austin & Ally 06:30 - So Random! 06:55 - A.N.T. Farm 07:20 - Austin & Ally 07:45 – Jessie 08:10 - Liv & Maddie 08:35 - Gotta Kick It Up 10:15 - Austin & Ally 10:40 – Jessie 11:05 - I Didn’t Do It 11:30 So Random! 11:55 - Shake It Up! 12:20 - So Random! 12:45 - Mickey Mouse 12:55 - A.N.T. Farm 13:20 Austin & Ally 13:45 - Liv & Maddie 14:10 - Austin & Ally 14:35 - Gravity Falls 15:00 - Finding Nemo 16:40 Good Luck Charlie 17:05 - Liv & Maddie 17:30 - Liv & Maddie 17:55 - Austin & Ally 18:20 - Wizards of Waverly Place 18:45 - The Suite Life on Deck 19:10 - Hannah Montana 19:35 - That’s So Raven 20:00 - The Suite Life on Deck 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Shake It Up! 21:10 – Wolfblood 21:35 - Wolfblood 22:00 Violetta 22:45 - The Hive 22:50 - Art Attack 23:15 - Art Attack 23:40 Jungle Junction 23:50 - Jungle Junction Nickelodeon 06:15 - The Penguins of Madagascar 06:40 - SpongeBob SquarePants 07:05 - SpongeBob SquarePants 07:30 - The Fairly OddParents 07:55 - The Fairly OddParents 08:20 - Dora the Explorer 08:45 – Umizoomis 09:10 Tickety Toc 09:28 Little Kingdom 09:35 PAW Patrol 10:00 Zack and Quack 10:25 Olive the Ostrich 10:50 Bubble Guppies 11:15 Winx Club 11:40 - Totally Spies! 12:05 - Totally Spies! 12:30 - iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 - Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 - iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - T.U.F.F. Puppy 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 - Victorious 20:05 iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 - The Penguins of Madagascar 22:35 - The Penguins of Madagascar 23:00 – iCarly 23:25 – iCarly 23:50 - Victorious JIM JAM 06:05 - Monkey See, Monkey Do 06:15 - Barney and Friends 06:45 -

Angelina Ballerina 07:00 - Nouky & Friends 07:05 – Rubbadubbers 07:15 Gombby’s Green Island 07:30 - Fluffy Gardens 07:40 – Noksu 07:45 – Jarmies 08:00 - Kipper 08:10 – Shapes 08:20 - What’s The Big Idea? 08:25 What’s The Big Idea? 08:30 – Gazoon 08:35 - Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Hip Hip Hurray 09:55 - Benjamin’s Farm 10:00 - See the Sea 10:05 – Igloo-Gloo 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 - Rubbadubbers 11:10 – Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Woody Buddies 11:25 - Woody Buddies 11:30 - Monkey See, Monkey Do 11:40 - Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 Noksu 12:25 - Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea? 12:50 - Hip Hip Hurray 13:05 Heroes of the City 13:20 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 13:45 Gombby’s Green Island 14:00 - Woody Buddies 14:05 - Woody Buddies 14:10 - Snapatoonies 14:35 - My Animal Family 14:50 - Gazoon 14:55 - See the Sea 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 Gombby’s Green Island 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 - Monkey See, Monkey Do 17:45 - Dougie in Disguise 17:55 - Heroes of the City 18:10 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:35 - Hip Hip Hurray 18:50 - What’s The Big Idea?

18:55 - What’s The Big Idea? 19:00 My Animal Family 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 - Barney and Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Woody Buddies 20:20 - Gombby’s Green Island 20:35 - Connie the Cow 20:45 Hip Hip Hurray 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea?

21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 - Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 – Kipper 23:15 - My Animal Family 23:30 - Woody Buddies 23:35 Woody Buddies 23:40 - What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea?

23:50 - Barney and Friends

Malta Llejla – NET Television

Bħal kull nhar ta’ Ġimgħa, ma’ Stephanie Spiteri jingħaqdu Noelene Miggiani u Marisa Grima – ilFashion Gagas – għal siegħa u nofs ta’ diskussjoni dwar moda u hafna suġġetti nteressanti ohra. Fil-bidu tal-programm, Stephanie tilqa' wkoll l-istilista tax-xagħar Gordon Mayo . Logħob mat-telespettaturi permezz tat-telefon u Facebook, ħafna premjijiet x’jintrebħu u diversi affarijiet oħra fuq Malta Llejla, bi produzzjoni ta’ FMJ Productions u Net Television.

TVM 07:00 - TVAM 08:30- L-irkant 09:30 - Kurrenti 10:30 – MEA 11:00 – Venere 11:30 – Ħbieb u Għedewwa12:00 News 12:10 - TVPM 15:00 – News 15:05 – Ħbieb u Għedewwa 15:45 – Teleshopping 16:20 – Absolute genius 16:50 – MP4 Force 17:20 – Mia & Me 17:10 – Twelid tal-kelma 18:00 - News 18:15 – Crosscraft teleshopping 18:45 – Gourmet 19:45 – Paq paq on test 20:00 - News 20:50 – Xarabank 21:50 - News 21:50 – Ikompli Xarabank 23:00 – News 23:30 – Ħbieb u Għedewwa.

TVM 2 06:00 - Euronews 07:00 – News loop 08:30 – TVAM 10:00 – Sports Science 11:00 – Il-gwerra l-kbira 11:30 – Għawdex illum 12:00 – L-irkant 13:00 – The magic flute 14:00 – Sports Science 15:10 - TVPM 18:00 PaqPaq on test 18:15 – Sports panorama 19:45 – Nisga Maltija 20:00 Treasure Island 20:30 - News for the hearing impaired 20:40 – Malta u lilhinn minnha 22:15 – Sports panorama 23:15 - Sports News 23:30 – Financial News 23:35 – News in English.

One 07:30 - One news 07:00 – One Breakfast 09:00 – Siegħa Żmien 10:00 – Telebejgħ 11:00 Aroma Mattina 12:30 – One News 12:40 – Kalamita 16:15 – Popcorn 16:50 – Telebejgħ 17:30 – One News 17:40 – Telebejgħ 18:00 – In D House 19:00 Samara 19:05 Snajja’ Maltija 19:30 – One News 20:15 – Ieqaf 20 minuta 21:45 – Sejjaħtli mill-pjazza 22:50 – Bin 61 23:30 – One News Smash 07:00 – News 07:40 – Erġa’ lura 08:40 – News 09:00 – Ħabbejtek 10:00 – Kċina ma’ Farah 10:50 – TSN Teleshopping 13:00 – A to Z teleshopping 14:20 – Ma’ majsi 16:10 – Kċina ma’ Farah 17:10 – Erġa’ lura 17:50 –

Foreign news 18:15 – Bingo 75 18:40 – TV Shop 19:30 – Ħabbejtek 20:30 – Grand Lottery 20:40 – Qegħdin sew!

21:30 – Malta u l-EU 22:00 – News 22:30 – Poker

6 stelle 23:25 – TG3/ TG Regione/ Meteo 23:40 - Localeuropa 01:10 – Rai Cultura 01:35 – Fuori orario 01:45 – Il settimo compagno di viaggio. Film 1968

Raidue 07:10 – Army wives 08:30 – Il tocco di un angelo 10:00 - Tg2 Flash 10:10 – TG2 Dossier 11:00 – I fatti vostri 13:30 - TG2 eat parade 14:00 – Detto fatto 16:20 – La mia amica immaginaria. Film 2006 18:05- TG Sport 18:50 – NCIS: Los Angeles 19:40 – NCIS – Unità Anticrimine 20:30 - TG2 20.30 21:00 – Zio Ganni 21:10 – Voyager – Ai confini della conoscenza 24:00 –La Pantera Rosa 2. Film 2009 01:30 – Tornado – La furia del cielo. Film 03:45 – Video comic..

Italia 1 06:10 – True Jackson VP 06:45 – I puffi 07:10 – Heidi 07:35 – L'incantevole creamy 08:00 – Sailor Moon 08:30 – Piccolo grande eroe.

Film 2006 10:10 – Piccoli campioni.

Film 1994 12:05 – Cotto e mangiato 12:25 – Studio aperto / Meteo.It 13:00 – Sport mediaset 14:05 – I Simpson 14:35 – Dennis la minaccia. Film 1993 16:45 – Dennis La minaccia di Natale.

Film 2007 18:30 – Studio aperto / Meteo.It 19:20 – CSI: NY 21:10 –The musketeers 23:30 –Sherlock – L'ultimo giuramento. Film 2014 01:20 - Sport mediaset 01:45 - Studio Aperto – La Giornata 01:55 – Trasformat.

Raiuno 06:45 - Unomattina (Jinkludi t-Tg 1 u r-rapport tat-temp) 10:00 – Storie vere 11:10 – A conti fatti 12:00 – I menu delle feste de “la prova del cuoco” 13:30 – Telegiornale 14:00 TG1 Economia 14:05 – legàmi 14:55 – Nome in codice: Rose. Film 2013 16:30 - TG 1 16:45 – La leggenda di Zanna Bianca. Film 1994 18:50 L'eredità 20:00 – Telegiornale 20:30 – Affari tuoi 21:15 – Ribelle – The Brave. Film 2012 22:55 – Gli incredibili. Film 2004 00:30 - Tg1 notte 01:55 - Sottovoce.

Raitre 07:00 – Buongiorno Italia 08:00 – Cinema d'oggi 08:10 – A che prezzo hollywood? Film 1932 09:35 – Suggestione. Film 1948 11:00 – L'evaso/ Carlot innamorato/ Pazzo per amore 12:00 – TG3 12:25 – La signora del west 13:10 – Rai Cultura 14:00 – TG Regione 14:50 – TGR Leonardo 15:105 – Terra nostra 2 16:00 – Aspettando geo 16:40 - Geo 19:00 – TG3 19:30 - TG Regione 20:00 – Blob 20:15 – Disney Classic cartoons 20:35 – Un posto al sole 21:05 – La Grande Storia 23:05 Hotel

Canale 5 06:00 – Prima Pagina 08:45 – |Un ciclone in famiglia 2 11:00 – Forum 13:00 – Tg 5 / Meteo.It 13:40 - Le Ali della vita 2 16:00 – E se... fosse andata diversamente? Film 2010 18:45 – Avanti un altro 20:00 – Tg 5 / Meteo.It 20:40 – Striscia la notizia 21:10 – Senza identità 23:30 – Supercinema 00:05 – Tg 5/ Meteo.It 00:25 – Striscia la notizia

Rete 4 06:50 – Zorro 07:10 – Fantaghiro.

Film 1991 09:30 – Carabinieri 7 10:35 – Sai cosa mangi? 10:45 – Ricette all'italiana 12:00 – Un detective in corsia (TF) 13:00 – La signora in giallo 14:00 – Lo sportello di forum 15:30 – I cavalieri della tavola rotunda. Film 1953 18:55 – Tg 4 / Meteo.It 19:35 – Il segreto 20:05 - Centovetrine 20:35 – Tempesta d'amore 21:15 – The untouchables – Gli intoccabili. Film 1987 02:45 – Nell'anno del Signore.

Film 1969 05:05 – Mio padre monsignore. Film1971

www.maltarightnow.com

23

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

TV/RADJU

Melita More 08:30 - Rude Tube 09:00 - Grey's Anatomy 09:45 - Private Practice 10:30 - Criminal Minds 11:15 - Supernatural 12:00 - Person Of Interest 13:00 - Days Of Our Lives 13:45 - Rude Tube 14:15 - Grey's Anatomy 15:00 - Private Practice 15:45 - Criminal Minds 16:30 - Suits 17:15 - Psych 18:15 - Days Of Our Lives 19:00 - Devious Maids 19:45 - Psych 20:30 - Hit The Floor 21:15 Glee 22:00 – Are we there yet? 23:40 Guinness World Records Unleashed 00:40 – Suits 01:25 - Rude Tube 01:55 - Criminal Minds Go Stars 07:30 - Big Miracle 09:15 - The Reef 2: High Tide 10:40 - Pete's Christmas 12:10 - Home Run 14:00 – A.C.O.D. 15:25 - Big Miracle 17:10 - Red 2 19:05 - Escape Plan 21:00 The 07:39 22:40 The Tourist 00:20 - Red 2 02:20 - Pete's Christmas 03:50 - The Reef 2: High Tide 05:15 - Escape Plan 07:10 CLOSE

Mediaset Italia 06:35 - Avanti un altro! 07:25 – Sarabanda 08:10 - Pomeriggio cinque 09:35 - Forum 11:01 - Centovetrine 11:25 - Mattino cinque 13:05 - Uomini e donne 14:10 - Vivere IV 14:35 Avanti un altro! 15:25 - Sarabanda 16:15 - Due Per Tre I 16:40 – Forum 18:05 – Centovetrine 18:30 - A cuccia di cuori 19:00 - TG5 19:35 - Sai cosa mangi? 19:45 – Carabinieri 20:30 Mattino cinque 22:10 - Uomini e donne 23:15 - Avanti un altro!

BBC Entertainment 06:00 - Woolly & Tig 06:05 - Show Me Show Me 06:30 - Gigglebiz 06:45 Boogie Beebies 07:00 - Nina and the Neurons: In the Lab 07:15 - Woolly & Tig 07:20 - Show Me Show Me 07:45 Gigglebiz 08:00 - Boogie Beebies 08:15 - The Weakest Link 09:00 - My Family 09:30 - The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 10:00 – EastEnders 10:30 - Call the Midwife 11:25 - Call the Midwife 12:20 - Call the Midwife 13:15 - Call the Midwife 14:10 - EastEnders 14:40 - Call the Midwife 15:30 - Call the Midwife 16:25 - Edinburgh Military Tattoo 2010

- 17:25 - The Weakest Link 18:10 - My Family 18:40 - The Impressions Show With Culshaw and Stephenson 19:10 Casualty 20:00 - Blackadder II 20:30 The Mimic 21:00 - Sherlock 22:30 Michael McIntyre’s Comedy Roadshow 23:15 - Alan Carr: Chatty Man

TCM 310 06:20 - The long gray line 08:55 – The searchers 11:10 – Rio Bravo 13:50 - Gunsmoke 16:00 – Blood Alley 18:10 – Mark of the Gorilla 19:25 – Fury of the Congo 20:45 – Tarzan and the mermaids 22:00 – The Silence of the lamb.

MGM Channel 06:30 - Movie 09:20 – Movie 11:00 – Movie 12:30 - Movie 14:00 – Movie 15:40 - Movie 17:20 - Movie 19:00 Movie 21:00 - Movie

Diva Universal 06:00 - Agatha Christie’s Poirot 06:55 - Law & Order 07:50 - Agatha Christie’s Poirot 09:30 - Great Women 09:50 - JAG 10:50 - Agatha Christie’s Poirot 11:50 - Agatha Christie’s Poirot 13:30 - Bella di papà 13:50 – JAG 14:50 - Quincy, M.E. 15:50 - Agatha Christie’s Poirot 16:50 - Agatha Christie’s Poirot 18:35 - Great Women 18:50 - Quincy, M.E. 19:50 - Agatha Christie’s Poirot 20:50 - Great Women 21:00 - Mystery Woman: Snapshot 22:40 - Great Women 22:50 Introducing Dorothy Dandridge

Discovery Channel 06:00 - How It’s Made 06:25 Auction Kings: Elvis Bracelet; Silver Columbus Ships 06:50 - Storage Hunters: Wine Country 07:15 - Extreme Engineering: Subways in America 08:10 - Fast N’ Loud: Awesome Aussies and Olds 09:05 - Overhaulin’: Search & Rescue 09:55 - Gold Rush: Virgin Ground 10:50 - Ice Cold Gold: There’s No Place Like Storo 11:40 - Wheeler Dealers: Lamborghini Urraco 12:35 AmeriCarna: Moonshiners and the 1940 - Ford 13:05 AmeriCarna: Marty Robbins Resto 13:30 - FantomWorks: 1966 VW Beetle and 1976 TR6 Convertible 14:25 - You Have Been Warned: Homemade Heroes 15:20 You Have Been Warned: Human Guinea

Pigs 16:15 - You Have Been Warned: Natural Born Thrillers 17:10 - Flip Men: Drive Through Meth Lab 17:40 Storage Hunters: Wine Country 18:05 Auction Hunters: Money Makin’ Monster Machines 18:35 - Auction Kings: Elvis Bracelet; Silver Columbus Ships 19:00 - How Do They Do It?: Saffron; Ice Roads; Shelby 19:30 - How Do They Do It?: Leatherman, Formula 1, Glassware 20:00 - What Happened Next? 20:30 - What Happened Next?

21:00 - How the Universe Works: Saturn 22:00 - The Unexplained Files: The Yeti 23:00 - Through the Wormhole with Morgan Freeman: What Happened Before the Beginning?

Discovery World 06:00 - Buena Vista Fishing Club 06:25 - Surviving the Cut 07:15 Mystery Cars 07:40 - Mystery Cars 08:05 - Mystery Cars 08:30 - Mystery Cars 08:55 - Mystery Cars 09:20 Mystery Cars 09:45- The Petrol Age 10:35 - The Petrol Age 11:25 - The Petrol Age 12:15 - The Petrol Age 13:05 - Skywire with Nik Wallenda 13:55 - Skyscraper Live With Nik Wallenda 14:45 - The Petrol Age 15:35 - The Petrol Age 16:25 - The Petrol Age 17:20 - The Petrol Age 18:15 - Victoria Wood’s Nice Cup of Tea 19:10 - Heroes of Hell Island: The Men Who Saved Malta 20:05 - Dream Racer 21:00 Legend Detectives 21:55 - Royal Inquest

National Geographic 06:00 - Inside Area 51’s Secrets 07:00 - Secret History of UFOs 09:00 Building Invincible 10:00 - Building Invincible 11:00 - Building Invincible 12:00 - Time Scanners: Egyptian Pyramids 13:00 - Time Scanners: Petra 14:00 - Nazi Megastructures: Atlantic Wall 15:00 - WWII’s Greatest Raids: Sas vs Rommel 16:00 - Apocalypse: World War I: Fury 17:00 - Apocalypse: World War I: Fear 18:00 - Apocalypse: World War I: Hell 19:00 - Apocalypse: World War I: Rage 20:00 - Apocalypse: World War I: Deliverance 21:00 Drugs, Inc.: Breakdown 22:00 Ultimate Airport Dubai: Missing Passenger 23:00 - Drugs, Inc.: Ketamine

07:00 08:30 09:00 09:30 12:00 14:00 15:45 16:00 16:05 16:45 18:00 18:05 18:30 19:00 19:30 19:50 20:40 21:10 21:40 21:45 23:00

Sport fuq il-Cable

Fox Sports Europe 06:00 - MLB Whiparound 07:00 NASCAR Race Hub 08:00 - PGA EuroPro Tour Golf 10:00 - MLB 162 10:30 - Major League Baseball 13:00 - MLB Whiparound 14:00 NASCAR Race Hub 15:00 - Major League Baseball 17:30 - MLB Whiparound 18:30 - NASCAR Race Hub 19:30 – Speedmakers 20:30 MLB Whiparound 21:30 - Live: Major League Baseball GO sports 1 07:00 - Barclays Premier League Week 20 - Hull City v Leicester City 09:00 - Aviva Premiership - Round 11 - Harlequins v Northampton Saints 11:00 - Trans World Sport /1444 12:00 - Barclays Premier League Week 20 - Stoke City v West Brom Albion 14:00 - Guinness Pro12 Round 11 - Munster v Leinster LIVE 16:00 - Barclays Premier League - Week 21 - Manchester City v Sunderland LIVE 18:00 - Guinness Pro12 - Round 12 - Connacht v Munster 20:00 - Barclays Premier League -Week 21 - Aston Villa v Crystal Palace 22:00 Trans World Sport /1444 23:00 - Vincennes Horseracing 00:30 - Serie A Round 16 - Inter v Lazio 02:30 Premier League World/20 03:00 Barclays Premier League - Week 21 West Ham Utd v West Brom Albion 05:00 - Ligue 1 - Round 19 - Paris Saint-Germain v Montpellier Herault SC

The Untouchables, Rete 4 - 21.15

News feed (ripetizzjoni) Klinika (ripetizzjoni) Telebejgħ Eli & I Telebejgħ NET News Jekk Jogħġobkom NET News Jekk Jogħġobkom Malta Llejla NET News Malta Llejla Klinika News feed NET News News feed Flusek Elle (ripetizzjoni) NET News An intimate Night at The Palace NET News

GO sports 7 07:00 - Vincennes Horseracing 08:30 - PGA European Tour - Alfred Dunhill Links Championship - Day 3 12:35 - Premier League Sunday Review - Week 20 13:25 Guinness Pro12 - Round 11 - Glasgow

Warriors v Edinburgh 15:25 Premier League World/20 LIVE 16:00 - Barclays Premier League Week 21 - Queens Park Rangers v Swansea City 18:00 - PGA European Tour - Alfred Dunhill Links Championship - Day 4 23:00 Barclays Premier League - Week 21 Tottenham H v Chelsea 01:00 Guinness Pro12 - Round 12 Connacht v Munster 03:00 - Serie A - Round 16 - Fiorentina v Empoli 05:00 - Barclays Premier League Week 21 - Hull City v Everton GO sports 8 09:00 - Vincennes Horseracing 10:30 - PGA European Tour - Alfred Dunhill Links Championship - Day 3 14:35 - Premier League Sunday Review - Week 20 LIVE 16:00 Barclays Premier League - Week 21 Aston Villa v Crystal Palace 18:00 - Guinness Pro12 - Round 11 Glasgow Warriors v Edinburgh 20:00 - PGA European Tour - Alfred Dunhill Links Championship - Day 4 01:00 - Barclays Premier League Week 21 - Tottenham H v Chelsea 03:00 - Guinness Pro12 - Round 12 Connacht v Munster 05:00 - Serie A - Round 16 - Fiorentina v Empoli 07:00 - Barclays Premier League Week 21 - Hull City v Everton GO sports 2 12:35 - Premier League Match Pack - Week 21 13:05 - Premier League Preview - Week 21 LIVE 13:45 - Barclays Premier League Week 21 - Stoke City v Manchester Utd LIVE 16:00 - Barclays Premier League - Week 21 Southampton v Arsenal LIVE 18:30 - Barclays Premier League Week 21 - Tottenham H v Chelsea 20:30 - Milan Channel

www.maltarightnow.com

24

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

AVVIŻI PN

Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil simon.busuttil@teampn.org

Kap tal-Oppożizzjoni

Mario de Marco mario.demarco@teampn.org

Kelliem għall-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapriżi ż-Żgħar

Chris Said chris.said@teampn.org

Segretarju :enerali tal-Partit Nazzjonalista

Beppe Fenech Adami Kelliem għall-:ustizzja beppe.fenechadami@teampn.org

Ċensu Galea ċensu.galea@teampn.org

Deputat Speaker u Kelliem għall-Agrikultura u s-Sajd

Fredrick Azzopardi fredrick.azzopardi@teampn.org

Deputat Whip u Kelliem għas-Servizzi tas-Saħħa u l-Edukazzjoni f’Għawdex

David Agius david.agius@teampn.org

Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem għall-Gvern Lokali

Giovanna Debono Kelliema għal Għawdex giovanna.debono@teampn.org George Pullicino george.pullicino@teampn.org

Kelliem għall-Enerġija u l-Konservazzjoni tal-Ilma

Joe Cassar joe.cassar@teampn.org

Kelliem dwar l-Edukazzjoni

Tonio Fenech tonio.fenech@teampn.org

Jason Azzopardi jason.azzopardi@teampn.org Francis Zammit Dimech francis.zammitdimech @teampn.org

Kelliem għall-Finanzi

Kelliem għall-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Kelliem għall-Kultura u l-Komunikazzjoni

Carm Mifsud Bonnici Kelliem għall-Affarijiet Barranin carm.mifsudbonnici@teampn.org

Clyde Puli clyde.puli@teampn.org

Kelliem għall-Familja u s-Solidarjetà Soċjali

Robert Arrigo robert.arrigo@teampn.org

Kelliem għat-Turiżmu

Stephen Spiteri stephen.spiteri@teampn.org

Kelliem għall-Impjiegi u l-Persuni b’Diżabbiltà

Mario Galea mario.galea@teampn.org

Kelliem għall-Anzjani

Charlò Bonnici charlo.bonnici@teampn.org

Kelliem għall-Iżvilupp Soċjali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima

Michael Gonzi michael.gonzi@teampn.org

Kelliem għad-Drittijiet tal-Annimali

Antoine Borg antoine.borg@teampn.org

Kelliem għall-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej

Toni Bezzina toni.bezzina@teampn.org

Kelliem għat-Trasport u l-Infrastruttura

Claudette Buttigieg Kelliema għad-Djalogu Soċjali claudette.buttigieg@teampn.org u l-Libertajiet Ċivili Ryan Callus ryan.callus@teampn.org

Robert Cutajar robert.cutajar@teampn.org Kristy Debono kristy.debono@teampn.org

Albert Fenech albert.fenech@teampn.org

Claudio Grech claudio.grech@teampn.org

Kelliem għall-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Proċessi Amministrattivi Kelliem għaż-Żgħażagħ u l-Isport

Kelliema għall-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku

Kelliem għar-Riċerka u l-Innovazzjoni Kelliem għas-Saħħa

Paula Mifsud Bonnici Kelliema għall-Kompetizzjoni paula.mifsudbonnici@teampn.org u d-Drittijiet tal-Konsumatur

Marthese Portelli Kelliema għall-Affarijiet Ewropej marthese.portelli@teampn.org

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN IL-MELLIEĦA. Kull nhar ta’ Ħamis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffiċċju PN. Għal appuntament ċemplu 79990757.

SANTA VENERA. Kull nhar ta’ Ħamis bejn id-9:30am u nofsinhar se jkun hemm uffiċjal biex jiltaqa’ miegħek fl-Uffiċċju Dar il-Ħaddiem, Triq Fleur de Lys, Santa Venera. Tista’ tikkuntattjana wkoll billi ċċempel 21441438 / 21441682 jew tibgħat e-mail fuq pnsantavenera@pn.org.mt. ĦAL TARXIEN. Kull nhar ta’ Tnejn u l-Ġimgħa bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffiċċju PN. Għal appuntament ċemplu 77771529, 79704491 jew 99262634.

AVVIŻI SOĊJALI

NADUR. Il-Kumitat Sezzjonali PN Nadur se jorganizza Pizza u Tombla Night nhar it-Tnejn, 5 ta’ Jannar f’Ta Kenuna Bar and Restaurant, inNadur. Ħafna rigali x’jintrebħu.

SAN PAWL IL-BAĦAR. IlKumitat Sezzjonali PN San Pawl il-Baħar se jorganizza riċeviment fl-okkazzjoni tassena l-ġdida, nhar it-Tnejn, 5 ta’ Jannar, fit-8pm fis-sala talistess każin. Mistiedna ser ikun hemm l-għaqdiet kollha tat-tliet paroċċi (San Pawl il-Baħar, Qawra u Burmarrad) tesserati u ħbieb tal-partit. Mistieden speċjali l-Kap tal-Partit Simon Busuttil.

ŻURRIEQ. Il-Kumitat Sezzjonali PN Żurrieq se jorganizza Party għall-Anzjani Nazzjonalist tal-lokalita’ u lĦbieb, nhar it-Tlieta, 6 ta’ Jannar 2015 fil-Każin tal-Partit, mis-2pm ‘il quddiem.

TARXIEN. Il-Kumitat Sezzjonali PN Tarxien se jorganizza Get Together għattesserati u l-ħbieb nhar ilĠimgħa, 9 ta’ Jannar fil-Każin tal-Partit fis-7pm. Tattendi lamministrazzjoni tal-Partit.

MELLIEĦA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Mellieħa se jorganizza Riċeviment għatTesserati fl-okkazzjoni tal-Festi tal-Milied u l-Ewwel tas-Sena, nhar is-Sibt, 10 ta’ Jannar, fis7:30pm fil-Każin tal-Partit.

ŻURRIEQ. Il-Kumitat Sezzjonali PN Żurrieq se jorganizza Get Together għanNazzjonalisti tal-lokalita’, nhar is-Sibt, 10 ta’ Jannar 2015 flAida Hall, Żurrieq mis-7:30pm ‘il quddiem.

MELLIEĦA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Mellieħa se jorganizza attivita’ politika li fiha jieħu sehem id-Deputat Jason Azzopardi, nhar il-Ħadd, 18 ta’ Jannar fl-10:30am fil-Każin talPartit.

KRISTY DEBONO. Il-Ħbieb ta’ Kristy Debono se jorganizzaw Ikla Buffet fl-okkazzjoni tas-Sena l-Ġdida u għeluq snin Kristy Debono, nhar is-Sibt 24 ta’ Diċembru fil-Lukanda Fortina, Tas-Sliema fit-8:30pm.

Jattendi għal din l-attivita’ ilKap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil. Prezz 22 ewro u tfal minn ħames snin sa 12-il sena 10 ewro. Għal aktar informazzjoni jew biex tixtri l-biljetti ċempel 99473932 jew 99993707 jew ibgħat e-mail fuq info@kristydebono.com .

AVVIŻI OĦRA

TONI BEZZINA. Id-Deputat tal-PN jixtieq javża li qed jiltaqa’ man-nies, nhar ta’ Erbgħa mis7pm ‘il quddiem fl-Uffiċċju tażŻurrieq fi 2, Triq is-Sajjieda, Żurrieq u nhar ta’ Ħamis mill4pm ‘il quddiem fl-Uffiċċju f’B’Buġia li jinsab 23, Misraħ ilPjazza, B’Buġia. Għall-appuntament ċemplu 21 490826.

STEPHEN SPITERI. IdDeputat tal-PN jixtieq javża li qed jiltaqa’ u jara l-kostitwenti flewwel ħadd tax-xahar bejn l10m u l-11am fil-Każin talPartit. Għal appuntament ċemplu fuq 99490593.

BALZAN. Il-Kumitat Sezzjonali PN jixtieq javża li ttesseri l-ġodda jistgħu jinġabru

mill-Każin, jew inkella billi titkelmu ma’ xi membru talKumitat.

NAXXAR. Il-Kumitat Sezzjonali PN javża li qed jilqa’ offerti għat-tmexxija tal-bar talKażin PN Naxxar. Il-Kumitat javża li dawk kollha interessati għandhom jibgħatu l-offerta tagħhom bid-dettalji kollha lisSegretarju Kumitat PN Naxxar, Dar id-9 ta’ Mejju 1987, Vjal ilLabour, Naxxar, sa mhux aktar tard mill-Ħamis 8 ta’ Jannar fis7pm. Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jirrifjuta kwalunkwe offerta anke dik l-aktar vantaġjuża.

L-ISLA. Il-Kumitat Sezzjonali PN javża li l-Bar tal-Uffiċċju PN qed jitmexxa minn Management ġdid. Qed ikun miftuħ kuljum sa tard filgħaxija, u s-Sibt u l-Ħadd jiftaħ fid-9 a.m. Qed ikunu servuti wkoll appetizers. ĦAL-SAFI. Il-Kumitat Sezzjonali PN javża li l-bar talKażin qed jitmexxa taħt management ġdid tas-Sur Ray Axiaq.

Qed jiftaħ mit-Tlieta sal-Ħadd u qed jieħu booking għal ikliet.

Għal iktar informazzjoni ċempel 79614916.

SANTA VENERA. Il-Kumitat Sezzjonali PN javża li qed isir tqassim tat-tesseri fid-djar. Għal min ma jkunx id-dar meta jiġu rrappreżentanti tal-Partit, l-uffiċjali tal-kumitat se jkunu fil-Każin biex iġeddu t-tesseri kull nhar ta’ Ħamis bejn id-9:30am u 12pm flUffiċċju Dar il-Ħaddiem, Triq Fleur de Lys u nhar ta’ Ħamis filgħaxija bejn is-7:15pm u t8:30pm fl-Uffiċċju Enrico Mizzi, Triq Reġjonali. Tistaw iċċemplu ukoll fuq 99845132 jew e-mail fuq pnsantavenera@pn.org.mt biex isir appuntament u niġu ddar.

TA’ XBIEX. Il-Kumitat Sezzjonali PN javża li l-Bar talUffiċċju PN tal-lokalità qed jitmexxa minn Management ġdid u b’esperjenza. Bħalissa qed ikun miftuħ kuljum bejn il-5 p.m. u l10 p.m. mit-Tnejn sas-Sibt u lĦadd bejn id-9 a.m. u t-3 p.m.

Qed jitqassmu wkoll appetizers.

Min jixtieq jorganizza xi fenkata jew ikla, jista’ jċempel 79813505.

www.maltarightnow.com

25

IL-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar\, 2014

TAĦBIL IL-MOĦĦ U TAGĦRIF

TISLIBA

Rapport tat-temp

UV INDEX

2

IT-TEMP Ftit jew wisq imsaħħab b’ħalbiet iżolati tax-xita li jistgħu jkunu lokalment bir-ragħad u bilbuffuri tar-riħ kultant VIŻIBBILTÀ Tajba minbarra fil-ħalbiet tax-xita IR-RIĦ Ħafif l-aktar mill-Grieg il-Lvant, lokalment ħafif għal moderat f’xi waqtiet, li jdur mitTramuntana filgħaxija BAĦAR Moderat li jsir ħafif għal moderat IMBATT Baxx mill-Punent Majjistru XITA F’dawn l-aħħar 24 siegħa 4.0mm

Il-ħamest ijiem li ġejjin

IL-ĠIMGĦA L-ogħla 18˚C L-inqas 13˚C

2

UV

IS-SIBT L-ogħla 19˚C L-inqas 13˚C

2

UV

IL-ĦADD L-ogħla 18˚C L-inqas 14˚C

2

UV

IT-TNEJN L-ogħla 18˚C L-inqas 14˚C

2

UV

Temperaturi fi bliet barranin

Mimdudin:5. Allat foloz (5) 6. Xeħta (5) 7. Impusturaġni (5) 10. Ħlas ta’ renta fuq art (5) 11. Ħares lejja, trid! (5) 12. Ħadd ma jiftakar fih (5) 14. Sisija (5) 16. Straħ bis-saħħa tal-proża? (5) 17. Uragan qalb il-fatti fundamentali? (5) 18. Merħija (5)

Weqfin:-

1. Saqqu (6) 2. Maħdum, innittjat, meħjut (6) 3. Ħlas b’kiri ta’ biċċa raba’(6) 4. Jintlibsu fil-Karnival (6) 8. Frotta li tkun sewda meta mqadda (5) 9. Avvilixxa (5) 12. Ħuta (6) 13. Rass biex isir dak li ried (6) 14. Baldakkin (6) 15. Imdaħħal fiż-żmien (6)

Soluzzjoni tat-Tisliba tal-bieraħ

Mimdudin: 5. Abjad; 6. Iżola; 7. Fidil; 10. Tħokk; 11. Anton; 12. u 14. Iddiskutew; 16. Qabel; 17. Darsa; 18. Isfar.

Weqfin: 1. Marbut; 2. u 3. Iddiskrimina; 4. Baqqun; 8. Sodda; 9. Stati; 12. Issoda; 13. Stabat; 14.

Kretin; 15. Werwru.

Sudoku

Qiegħed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru lkbir. Kull numru għandu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru żgħir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.

Soluzzjoni Sudoku

IT-TLIETA L-ogħla 17˚C L-inqas 13˚C

2

UV

It-temperatura u t-temp f’dawn il-bliet kapitali (f’nofsinhar ħin ta’ Malta) lbieraħ kienu: Malta 17˚ imsaħħab, Alġeri 16˚C imsaħħab, Amsterdam 13˚C imsaħħab, Ateni 13˚C xita, Liżbona 12˚C xemxi, Berlin 9˚ xita, Brussell 9˚C imsaħħab, il-Kajr 22˚C imsaħħab, Dublin 11˚C imsaħħab, Kopenħagen 8˚C xita, Frankfurt 10˚C xita, Milan 10˚C imsaħħab, Istanbul 13˚C ftit imsaħħab, Londra 14˚C imsaħħab, Madrid 10˚C ftit imsaħħab, Moska 2˚C imċajpar, Pariġi 14˚C imsaħħab, Barċellona 17˚C ftit imsaħħab, Ruma 16˚C xemxi, Tel Aviv 21˚C imsaħħab, Tripli N/A, Tuneż 14˚C xita, Vjenna 10˚C imsaħħab, Zurich 9˚C imsaħħab, Munich 4˚C imċajpar, St. Petersburg 1˚C borra

Tagħrif

Wirja ta' presepju Se ssir wirja ta' presepju kbir maħdum mill-jablo u l-ġibs, b’pasturi magħmulin fuq stil bibliku u bit-terrakotta. Il-presepju fih effetti ta' dawl u ta' ilma. Il-wirja se tkun miftuħa għall-pubbliku f'134, Garage Redentur, Triq Gilormu Cassar, il-Mosta, sal-4 ta' Jannar 2015.

Il-ħinijiet li fihom tkun miftuħa huma dawn: ġranet tax-xogħol bejn il-5.30 p.m. u t-8.30 p.m., is-Sibtijiet bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. u mill-5.30 p.m. sat8.30 p.m. Fil-Ħdud u l-festi mill-10.30 a.m. sa 12 p.m. u mit-3.30 p.m. sat-8.30 p.m.

Id-39 edizzjoni tal-Għanja Tal-Poplu Il-kanzunetti għad-39 edizzjoni tal-Għanja tal-Poplu se jintlaqgħu nhar il-Ġimgħa 23 ta’ Jannar 2015. F’dan il-festival ta’ kanzunetti oriġinali bilMalti, il-lirika tingħata importanza daqs il-melodija u l-kant u l-akkumpanjament iridu ikunu live. Ir-regolamenti u lapplikazzjoni jinstabu fis-sit tal-festival għanjafest.com.

Il-Ħamis 15 ta’ Jannar 2015 fis-7pm, il-Kumitat L-Għanja tal-Poplu flimkien mad-direzzjoni taċ-Ċentru għallKreattivita' se jniedu L-Għanja tal-Poplu 2015. F’din l-

okkażjoni se jkunu interpretati kanzunetti mill-Għanja talPoplu, tingħata informazzjoni dwar L-Għanja tal-Poplu 2015 u wara jkun hemm riċeviment.

Min jixtieq jattendi jikkonferma mill-website tal-festival. Iddħul huwa mingħajr ħlas.

Is-serata finali ta’ L-Għanja tal-Poplu se tittella’ fit-Teatru Sir Temi Zammit fl-Universita' ta' Malta nhar is-Sibt 21 ta’ Marzu. Id-disinn tal-Palk huwa fdat f’idejn Ino Bonello.

BESTEAM-Audio se jieħdu ħsieb is-sound. Jimmy Grima iddisinja l-logo L-Għanja talPoplu 2015. Kemm id-disinn tal-palk kif wkoll dak tal-logo għandhom xeħta lokali li tirrifletti n-natura ta’ dan il-festival.

B'risq ir-restawr ta' pittura f'Ħal Lija 'Ħal Lija fi tfuliti' miktub minn Salvu Sammut hu ktieb ġdid ta' 352 paġna li ġie ppubblikat mill-Kunsill Lokali Ħal Lija u li l-qligħ mill-bejgħ tiegħu se jmur b'risq ir-restawr tal-pittura ta' Giuseppe Cali li żżejjen is-saqaf tal-Knisja Parrokkjali ta' Ħal Lija. L-awtur, illum pensjonant, twieled u għex dejjem f'Ħal Lija, u għaldaqstant il-lokalità jafha sew u għandu bosta x'jirrakkonta.

www.maltarightnow.com

26

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

KLASSIFIKATI

PROPRJETÀ GĦALL-BEJGĦ

AVVIŻI

Il-Ħamrun GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bil-bitħa, dawl, ilma u toilet. Bil-permess Class B. Ċemplu 77200983.

Paola MAISONETTE arjuż ħafna f’area kwieta b’żewġ kmamar tas-sodda, salott, kċina, kamra tal-banju u bitħa. Ċemplu 99428000.

Tiswijiet fil-pront u fil-post TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, eċċ. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-irħas prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel.

Spare parts għal kull tip ta’ appliances. Ċemplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Jekk se ssuq tixrobx

www.maltarightnow.com

27

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

SPORT

Sebastian Vettel sar l-ewwel sewwieq sa mill-1998 li naqas milli jirbaħ tellieqa sena wara li ġie inkurunat champion.

FORMULA 1

Il-Mercedes waqqfu diversi rekords fl-istaġun tal-2014

F’Novembru li għadda ġie fi tmiemu staġun ieħor tal-Formula 1 fejn wieħed assista għal dominju sħiħ u fl-istess ħin, dwell, bejn is-sewwieqa tal-Mercedes, tim li grazzi għall-wirjiet ta’ dawn iżżewġ sewwieqa waqqaf diversi rekords. Eventwalment kien issewwieq Ingliż Lewis Hamilton li rebaħ il-kampjonat meta għeleb lisfida ta’ sieħbu Nico Rosberg li ġab 67 punt inqas minnu.

Ir-rebħ tat-titlu ġie deċiż proprju fl-aħħar Grand Prix li sar f’Abu Dhabi. Jekk wieħed iħares lejn illaps li għamel fuq quddiem Hamilton dawn jammontaw għal total ta’ 495 filwaqt li Rosberg kien quddiem għal 483 lap. Kienu sitta d-drabi li sewwieq talMercedes beda fuq quddiem u iddefenda l-vantaġġ li kellu salaħħar. Rosberg għamel dan fil-GP tal-Awstralja, ta’ Monaco u talĠermanja filwaqt li Hamilton beda mill-bidu u baqà hemm salaħħar fil-Malasja, ċ-Ċina u rRussja.

L-uniku sewwieq li offra kemmxejn ta’ sfida lil Hamilton u Rosberg kien Daniel Ricciardo tar-Red Bull. B’Kollox, issewwieq Awstraljan, rebbieħ ta’ tliet Grand Prix, għamel 72 lap fuq quddiem. Wieħed jista’ jgħid li Ricciardo kien is-sorpriża talistaġun għax ħafna bassru li lewwel staġun tiegħu mar-Red Bull kien se jkun staġun fejn jitħalem u jistudja lil sieħbu u ċchampion (ta’ dak iż-żmien) Sebastian Vettel. Madankollu dan tal-aħħar iddiżappunta bil-kbir u mhux biss ma rebaħx tellieqa imma anke għamel dawra biss fuq

quddiem. Fernando Alonso talFerrari, li issa se jkun qed isuq mal-McLaren għamel 32 lap fuq quddiem filwaqt li Felipe Massa, li kellu staġun ferm pożittiv malWilliams, għamel 30 lap fuq quddiem.

B’kollox Hamilton rebaħ 11-il tellieqa u l-aktar rebħa diffiċli waslet meta dan, fil-Grand Prix ta’ Spanja, spiċċa 0.636’ quddiem Rosberg. Dan kien l-iżgħar distakk li bih intrebħet tellieqa flistaġun li għadda filwaqt li l-akbar distakk kien reġistrat meta Hamilton spiċċa 30.135’ quddiem Bottas biex rebaħ il-Grand Prix tar-Renju Unit quddiem il-pubbliku tiegħu stess.

Minn total ta’ 19-il Grand Prix il-Mercedes rebħu 16 (bit-tlieta loħra jintrebħu minn Ricciardo).

Dan hu rekord ġdid ta’ dominju minn naħa tal-Mercedes li għelbu r-rekord preċedenti li kellhom ilMcLaren meta fl-1988 kienu rebħu 15-il tellieqa. Madankollu wieħed irid jiftakar li dik is-sena kienu saru 16-il Grand Prix jiġifieri r-rekord tal-Mercedes jikkonċerna biss in-numru ta’ tlielaq mirbuħa minn tim wieħed fi staġun u mhux il-medja ta’ GP mirbuħa.

Fil-passat kien hemm staġuni oħra fejn kienu biss tliet sewwieqa li rebħu xi tellieqa. Dan seħħ fl-istaġuni tal-1950, 1952, 1963 u l-1988. Rekord ieħor li egwaljaw il-Mercedes kien dak ta’ numru ta’ pole positions li kiseb tim fi staġun wieħed. Minn 19-il Grand Prix, fi 18 minnhom kienet karozza tal-Mercedes li bdiet minn fuq quddiem. Ta min

jinnota li l-pole position l-oħra intrebħet minn Felipe Massa talWilliams, tim li għandu magna Mercedes. Dan ifisser li lMercedes għamlu dak li kienu għamlu l-Cosworth fl-1969 fejn kull karozza b’magna tagħhom kienet kiseb il-pole position.

Il-wirjiet mill-aqwa li kellhom Hamilton u Rosberg fissru li lMercedes waqqfu anke rekord ta’ drabi fejn iż-żewġ sewwieq tagħhom spiċċaw fl-ewwel żewġ postijiet. Kienu 11 id-drabi fejn Hamilton u Rosberg alternaw flewwel żewġ postijiet u barra minn hekk, it-tim tal-Mercedes ġab total ta’ 701 punt f’dik li hi klassifika tal-kostrutturi. B’hekk huma waqqfu rekord f’din il-klassifika u rebħu t-titlu b’distakk kbir ta’ 296 minn mal-eqreb rivali rRed Bull li kienu ilhom erba’ snin konskekuttivi jirbħu t-titlu mondjali.

Kellu jistenna sitt snin Fl-2008 Hamilton kien rebaħ lewwel titlu mondjali meta kien għadu mal-McLaren. Ħafna kienu tal-opinjoni li meta dan ħalla lilMcLaren biex jingħaqad malMercedes kien se jagħmel ‘pass lura fil-karriera’. Madankollu żżmien wera mod ieħor u sitt snin wara dan rebaħ it-tieni titlu fi staġun li kważi iddomina millbidu sal-aħħar u fi staġun fejn leks tim tiegħu iddiżappunta bilkbir. Ħarsa lejn l-istatistika turi li Hamilton hu l-aktar sewwieq li kellu jistenna fl-istorja biex rebaħ l-ewwel żewġ titli mondjali.

Hamilton sar it-tielet sewwieq, wara l-leġġendarju Michael

Schumacher u l-eks champion Sebastian Vettel li rebaħ aktar minn 10 tlielaq f’sena waħda.

Barra minn hekk, kien anke lewwel sewwieq wara Schumacher li rebaħ titli mondjali ma’ żewġ timijiet differenti.

Rekord ieħor li kellu f’idejh biss Schumacher u issa qiegħed anke f’idejn Hamilton hu li kull meta dan spiċċa t-tellieqa dejjem kiseb post fuq il-podju.

Madankollu tajjeb wieħed jinnota li fl-2002 Schumacher kien spiċċa t-tlielaq kollha (17) filwaqt li din is-sena Hamilton spiċċa 14.

Fatt kurjuz hu li Nico Rosberg kien l-aktar sewwieq veloċi waqt is-sessjonijiet ta’ kwalifiki li jsiru nhar ta’ Sibt. Dan kiseb il-pole position 11-il darba imma minkejja dan naqas milli jirbaħ it-titlu.

L-uniku sewwieq fl-istorja li kiseb l-akbar numru ta‘ pole positions imma ma rebaħx it-titlu kien Ayrton Senna fl-1989.

Iddiżappuntaw bil-kbir Filwaqt li Hamilton waqqaf diversi rekords li wieħed jista’ jkun kburi bihom, ħarsa lejn statistika relatata ma’ Vettel turi li dan sar l-ewwel sewwieq sa mill1998 li naqas milli jirbaħ tellieqa sena wara li ġie inkurunat champion. Ta min jiftakar li fl-istaġun li ġej Vettel se jkun qed isuq malFerrari fejn ħa post Fernando Alonso li mar mal-McLaren.

Il-Ferrari issa se jittamaw li Vettel se jkun ta’ għajnuna għalihom hekk kif dawn se jkunu qed jippruvaw iqumu fuq saqajhom wara l-istaġun diżastruz li kellhom u li wassal biex fi ħdan it-tim

issir rivoluzzjoni.

Għall-ewwel darba sa mill1993 il-Ferrari naqqsu milli jiksbu rebħa tul l-istapun filwaqt li lMcLaren issa ilhom żewġ staġuni konsekuttivi ma jirbħu tellieqa. Xi ħaġa bħal din kienet ilha ma sseħħ sa mill-1980. B’kollox il-Ferrari ilhom ma jirbħu 33 tellieqa u parti minn dan id-diżappunt kien anke Kimi Raikkonen. Ħafna ħasbu li dan, flimkien ma’Alonso kienu se jkunu koppja mil-aqwa madankollu l-wirjiet tas-sewwieq Finlandiż kienu deludenti u għallewwel darba sa mill-2006 dan naqas milli jirbaħ tellieqa fi staġun wieħed.

Filwaqt li l-Ferrari iddiżappuntaw, wieħed jista’ jgħid li lWilliams kellhom staġun ferm pożittiv fejn spiċċaw fit-tielet post f’dik li hi klassifika tal-kostrutturi. Dan hu l-ahjar riżultat li ġabu sa mill-2003 meta dakinhar ġew it-tieni. Biex wieħed ikompli jenfasizza fuq kemm marru tajjeb ilWilliams, din is-sena dawn kisbu numru akbar ta’ pożizzjonijiet fuq il-podju milli kisbu f’dawn laħħar disa’ snin f’daqqa. Tim ieħor li ġab numru rekord ta’ punti kien dak tal-Force India fejn dawn spiċċaw fis-sitt post filklassifika tal-kostrutturi u kisbu wkoll l-ewwel post fuq il-podju f’dawn l-aħħar ħames snin grazzi għall-wirja mill-aqwa li kellu Sergio Perez fil-Bahrain.

Fl-istaġun li ġej wieħed se jkun qed jistenna reazzjoni minn naħa tal-Ferrrari u tal-McLaren b’mod speċjali filwaqt li l-isfida bejn Nico Rosberg u Lewis Hamilton se terġa’ tkun waħda kbira.

28

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

Mumenti mis-sena sportiva 2014

www.maltarightnow.com

SPORT

BOXING - Il-boxer Kuban Yoandris Maceo (xellug) jitlef il-protezzjoni ta’ snienu meta jaqla’ daqqa minn Arlslanbek Makhmudov (lemin) talAżerbajġan waqt il-ġlieda mill-World Boxing Serie f’Havana f’Kuba.

Makhmudov kien rebaħ il-ġlieda.

COMMONWEALTH Fl-Iskozja din is-sena saret l-20 edizzjoni tal-Logħob tal-Commonwealth. F’dawn ilLogħob ħadu sehem madwar 4950 atleta minn 71 pajjiż differenti f’18-il dixxiplina differenti. L-aktar pajjiż li rebaħ midalji kien dak tal-Ingilterra. B’kollox l-Ingliżi rebħu 174, 58 minnhom tad-deheb. Iċ-ċerimonja talftuħ saret f’Celtic Park fil-belt ta’ Glasgow.

RALLY DAKAR - Il-Franċiż Bruno da Costa (nofs) u Xavier de Soultrait (lemin) jikkompetu waqt id-disa’ tappa tar-Rally Dakar 2014 bejn Calama u Iquique fiċ-Ċile. Ir-rally sar fl-Arġentina, Bolivja u ċ-Ċile.

EUSEBIO - Nies ipoġġu xalel u fjuri fuq l-istatwa tal-leġġenda Portugiża Eusebio da Silva Ferreira quddiem il-Luz stadium f’Lisbon, fil-Portugall.

Fil-bidu ta’ Jannar il-Portugall iddikjara tliet ijiem ta’ luttu wara l-mewt tal-leġġenda Portugiża li kien miet fil-5 ta’ Jannar tal-2014 fl-età ta’ 71 sena.

SOCHI - Eva Samkova (bib ħamra) tar-Repubblika Ċeka quddiem (mixxellug) it-Taljani Michela Moioli, il-Bulgara Alexandra Jekova, il-Kanada Dominique Maltais, l-Franċiża Chloe Trespeuch u l-Amerikana Faye Gulini fiq triqtiha lejn ir-rebħ tal-midalja tad-deheb fis-Snowboard Cross f’Rosa Khutor Extreme Park f’Sochi waqt l-Olimpjadi fir-Russja.

GĦAWM SINKRONIZZAT - Il-Griegi Antonios Fokaidis (lemin), Spyridon Gianniotis u Kalliopi Araouzou waqt l-għawma ta’ 5km fil-baħar miftuħ fil-finali tat-32 edizzjoni tal-Kampjonati Ewropej tal-għawm f’Regattastrecke Gruenau f’Berlin, fil-Ġermanja.

www.maltarightnow.com

SPORT

Mumenti mis-sena sportiva 2014

FORMULA 1 - Is-sewwieq Ingliż tal-Mercedes Lewis Hamilton rebaħ it-titlu mondjali meta għeleb l-isfida ta’ sieħbu Nico Rosberg li ġab 67 punt inqas minnu. Għal Hamilton dan kien it-tieni titlu li rebaħ fil-karriera wara li kien rebħu anke mal-McLaren.

VOLLEYBALL - Il-Pollakk Michal Winiarski (nofs) jgħolli t-trofew waqt li jiċċelebra ma’ sħabu fuq il-podju wara li rebħu l-final kontras l-Brażil tal-Kampjonati tad-Dinja tal-irġiel tal-FIVB li saru f’Spodek f’Katowice, filPolonja.

29

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

ATLETIKA - L-atleta Paralampiku Oscar Pistorius intbagħat ħames snin ħabs talli qatel lill-għarusa tiegħu, il-mudella Reeva Steenkamp, fl-14 ta’ Frar tas-sena 2013 fid-dar tiegħu. Minn naħa tiegħu Pistorius kien dejjem ammetta li qatel lil Steenkamp imma kien qal li għamel dan għax ħasibha ħalliel li kien daħal fid-dar tiegħu.

SUPERBOWL - Il-quarterback ta’ Seattle Seahawks, Russell Wilson iwaddab il-Gatorade fuq ras il-kowċ Pete Carroll waqt it-tieni taqsima tas-Super Bowl XLVIII fil-MetLife Stadium f’East Rutherford, New Jersey fl-Istati Uniti. Il-logħba mis-Super Bowl XLVIII kienet bejn Denver Broncos u Seattle Seahawks.

FUTBOL - Il-Ġermanja saru l-ewwel tim Ewropew li rebaħ it-Tazza tad-Dinja fl-Amerika t’Isfel meta għelbu lill-Arġentina 1-0 fil-ħin barrani. Din kienet it-tielet darba li dawn it-timijiet iltaqgħu kontra xulxin f’finali tat-Tazza tad-Dinja u din kienet it-tieni darba li l-Ġermaniżi ħarġu rebbieħa.

Għall-Ġermanja din kienet ir-raba’ darba’ fl-istorja tagħhom li rebħu t-titlu mondjali u fl-istess ħin ċaħħdu lill-Arġentina mir-rebħ tat-tielet titlu dinji.

ATLETIKA - Christine Waring ta’ New Zealand tikompeti fil-finali riservata għan-nisa ta’ l-fuq minn 70 sena waqt il-WMA World Indoor Championships f’Syma Hall in Budapest, fl-Ungerija.

www.maltarightnow.com

32

Il-Ġimgħa, 2 ta’ Jannar, 2015

LOKALI

100,000 persuna mistennija jżuru Betlem f’Għajnsielem sa tmiem din il-ġimgħa L-għadira fil-villaġġ Betlem f’Għajnsielem fejn il-pubbliku setgħu jesperjenzaw vjaġġ bid-dgħajsa. Din l-attrazzjoni kienet fost l-aktar li attirat nies.

It-tliet ‘Slaten Maġi’ se jitilqu minn Cologne, fil-Ġermanja, u jaslu Għawdex nhar il-Ħadd Sa tmiem il-ġimgħa mistennija jkunu żaru ‘Betlem f’Għajnsielem’ mitt elef persuna meta dakinhar tintemm l-edizzjoni ta’ din is-sena bil-miġja tattliet Maġi.

Dan se jkun rekord minn kemm ilha tkun organizzata din l-attività f’Għawdex. Il-Maġi mistennija jaslu Għajnsielem nhar il-Ħadd li ġej ftit wara t-tlieta ta’ waranofsinhar wara li jitilqu mill-Mellieħa filgħodu.

S’issa dawk li żaru Betlem f’Għajnsielem qabżu t-tmenin elf persuna. Bħalissa s-sena li għaddiet kienu żaru l-post 74,000 persuna.

Is-sitt edizzjoni ta’ Betlem f’Għajnsielem kienet inawgurata fis-6 ta’Diċembru mill-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca.

L-organizzazzjoni ta’ Betlem f’Għajnsielem kienet fdata f’idejn kumitat magħmul millMinisteru għal Għawdex, ilKunsill Lokali ta’ Għajnsielem, il-Parroċċa Madonna ta’ Loretu u l-Għaqdiet Volontarji ta’ Għajnsielem.

Fost l-attrazzjonijiet li l-aktar ġibdu nies lejhom kien hemm lgħadira fejn persuni setgħu jesperjenzaw vjaġġ bid-dgħajsa kif

ukoll villaġġ tar-Rumani f’Chambray.

Ftit tas-sigħat ilu kontinġent magħmul minn atturi lokali ħalla Malta lejn Cologne fil-Ġermanja fejn se ssir iċ-ċerimonja tat-tluq tat-tliet maġi.

Bħalissa f’Cologne qegħdin ifakkru t-850 anniversarju meta r-relikwiji tattliet maġi Caspar, Melchior u Balthazar waslu hemm. Fl-1164 r-relikwi tat-Tliet Maġi ttieħdu għall-belt ta’ Cologne.

Dawn ġew imqiegħda f’kaxxa tad-deheb fil-katidral famuż mibni f’ġieħ it-Tliet Slaten ta’ Cologne.

L-Arċisqof ta’ Cologne, ilKardinal Rainer Maria Woelki, wara ċelebrazzjoni fil-Katidral li fiha se jieħdu sehem kor b’aktar minn tlett elef persuna, jibgħat ittliet Maġi lejn Malta biex jibdew il-vjaġġ tagħhom mill-ajruport għall-Mellieħa, jaqbdu l-vapur biex jaslu fil-villaħħ Betlem f’Għajnsielem fil-ħin għaċ-ċelebrazzjoni tal-adorazzjoni talMaġi lil Ġesù Bambin.

Għada s-Sibt Betlem f’Għajnsielem se jkun animat bejn l-4.30pm u t-8pm u l-Ħadd 4 ta’ Jannar bejn is-2 pm u t-8 pm.

Il-ħanut tal-mastrudaxxa: waħda mill-bosta xeni f’Betlem f’Għajnsielem li jfakkruk fil-ġrajja tat-twelid ta’ Kristu