4. ÜNİTE
Vaizlik görevini yürüten kimse insanlara doğru bilgiler sunabilmek ve onları dinî konularda aydınlatmak için gerekli araştırmaları yapar. Karşılaştıkları yeni problemlere çözüm bulmaya çalışır. Böylece kendisini sürekli yeniler. Vaaz yoluyla toplumla sağlıklı bir iletişim kurarak onları iyi ve doğruya yönlendirir.
BULALIM Peygamberler, tebliğ görevlerini vaaz ve irşat metodunu da kullanarak yapmışlardır. Kur’an-ı Kerim peygamberlerin vaaz ve irşatlarından örnekler sunar. Örneğin, A’râf suresinin 85. ayetinde Hz. Şuayb’ın kavmine verdiği öğütler yer almaktadır: “Medyen’e de kardeşleri Şuayb’ı (gönderdik). Dedi ki: Ey kavmim! Allah’a kulluk edin, sizin ondan başka ilahınız yoktur. Size Rabb’inizden açık bir delil gelmiştir; artık ölçüyü, tartıyı tam yapın, insanların eşyalarını eksik vermeyin. Düzeltilmesinden sonra yeryüzünde bozgunculuk yapmayın. Eğer inananlar iseniz bunlar sizin için daha hayırlıdır.” Siz de Kur’an’dan peygamberlerin öğütlerinden örnekler bularak sınıfta okuyunuz.
3. Vaazın Hazırlanışı İle İlgili Hususlar Vaiz, cemaatin kültür durumunu, anlayış seviyesini, ihtiyaçlarını, günün ve çevrenin şartlarını dikkate alarak vaazın konusunu seçer. Vaazın yapılacağı yere ve zamana göre planlama yapar. Konu ile ilgili bilgi ve dokümanları toplar. Bütün bunları değerlendirerek vaaz metnini hazırlar. İyi ve etkili bir sunum yapabilmek için hazırladığı metni birkaç kez okuyarak gözden geçirir.
3.1. Konu Seçimi Vaaz hazırlığı, konunun seçimi ile başlar. Vaiz, öncelikle İslam’ın iman esaslarını, ibadet ilkelerini ve ahlaki öğütlerini vaaz konusu olarak ele alır. Cemaatin ilgi, istek ve ihtiyaçlarını dikkate alarak bir konu belirler. Konu seçiminde dinleyenlerin kültür, anlayış ve yaş seviyelerini göz önünde bulundurur. Çevre şartlarını, içinde bulunulan zamanı ve mekânı dikkate alır. Örneğin, kutlu doğum haftasında Peygamberimizin hayatıyla ilgili bir konu seçer. Vaaz süresi dikkate alınarak konunun sınırlandırılması gerekir. Çünkü vaazın süresi, hutbeye göre fazla olsa da bir konunun bütün boyutları ile incelenmesine yetmeyebilir. Örneğin, “Peygamberimizin hayatı” şeklinde genel bir konunun yerine “Bir eş olarak Hz. Muhammed” gibi sınırlı bir konu seçilebilir. Vaiz, gündemi iyi takip ederek cemaatin ihtiyaç duyduğu ve ilgiyle takip edeceği bir konuyu ele alabilir. Özellikle cuma ve bayram gibi günlerde, gelişen olaylara dinî bakış açısı verebilecek bir konu belirleyebilir. Vaiz, kişi ve kurumları hedef alacak, toplumun birlik ve bütünlüğünü bozacak ve yanlış anlaşılmalara yol açacak konuları seçmemelidir. 68