⚫
PRAWNE
| Dwie strony w umowie zlecenia – dający i przyjmujący
Dwie strony w umowie zlecenia – dający oraz przyjmujący zlecenie Julia Stypińska –
Studentka prawa na Wydziale Prawa,
Autor – Julia Stypińska
Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zgodnie z art. 734 KC "Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie" i dalej "W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie 1 pełnomocnictwa" . Umowa zlecenia należy do grupy umów, w których świadczenie jednej ze stron polega na spełnianiu czynności dla innej osoby, czyli na usługach. Przepisy regulujące umowę zlecenia mają rozszerzony zakres stosowania należy je stosować nie tylko do umowy zlecenia, ale również odpowiednio do umów o świadczenie usług (art. 750 KC) oraz odpowiednio i subsydiarnie, do umowy spedycji (art. 796 KC). Po stronie dającego zlecenie jak i zleceniobiorcy mogą występować wszelkie kategorie podmiotów prawa cywilnego - w tym także przedsiębiorcy. Czynność prawna mająca postać zlecenia, może być określona ściśle lub rodzajowo. Także jedną umową można zlecić dokonanie wielu czynności, a nawet stałego dokonywania czynności. Czynności są tutaj rozumiane zarówno jako czynności prawa materialnego jak i czynności procesowe i inne działania związane z reprezentowaniem dającego zlecenie w postępowaniach sądowych czy administracyjnych. Nie może być jednakże przedmiotem zlecenia dokonanie czynności, która jest ściśle osobista np. 2 sporządzenie testamentu . ZASTĘPCA BEZPOŚREDNI I POŚREDNI Przyjmujący zlecenie może być pełnomocnikiem (zastępcą bezpośrednim) - wtedy działa w czyimś imieniu, a skutek jego działań powstaje bezpośrednio po stronie dającego 2 zlecenie . Ustawa Kodeks Cywilny preferuje tę formę. Zgodnie z art. 734 par. 2 KC, przy braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie. Tzn. jeśli nie postanowiono inaczej w umowie, to przyjmujący zlecenie ma działać w imieniu dającego zlecenie oraz nie jest potrzebne dokonanie odrębnej czynności prawnej, której treścią byłoby udzielenie pełnomocnictwa. Przyjmujący zlecenie może być także zastępcą pośrednim dokonuje wówczas zleconej czynności we własnym imieniu, ale na rachunek dającego zlecenie i ma następnie obo-
12
fot. arch. prywatne
wiązek przenieść uzyskane prawa na dającego zlecenie, a 3 ten zaś ma go zwolnić z zaciągniętych zobowiązań . UMOWA KONSENSUALNA I DWUSTRONNIE ZOBOWIĄZUJĄCA Zlecenie jest umową konsensualną i dwustronnie zobowiązującą nawet wtedy, gdy nie ma charakteru odpłatnego. Zgodnie z art. 742 KC "Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi; powinien również zwolnić przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym". W ujęciu Kodeksu Cywilnego zlecenie nie obejmuje umów, których przedmiotem świadczenia jest spełnienie usługi polegającej na czynności faktycznej - jednak na mocy art. 750 KC stosuje się do nich odpowiednio przepisy o zleceniu. To np. umowy o leczenie, wychowanie, naukę, utrzymanie kogoś. Jak czytamy u Radwańskiego i Panowicz-Lipskiej „Zobowiązanie biorącego zlecenie polega na świadczeniu określonych zindywidualizowanych czynności prawnych w sposób pozwalający mu na samodzielne organizowanie 4 odpowiednich działań” . Przyjmujący zlecenie nie odpowiada za to, że nie został osiągnięty pożądany rezultat, zobowiązany jest on jedynie dokonać pewnych czynności i dołożyć należytej staranności, aby osiągnąć zamierzony cel. Stosunek zlecenia znamionuje wysoki stopień zaufania dającego zlecenie do przyjmującego je. DZIAŁANIE ZLECENIOBIORCY MOŻE POLEGAĆ NA: ⚫ Dokonaniu czynności w imieniu dającego zlecenie skutkuje to tym, że odpowiednie prawa i obowiązki nabywa bezpośrednio dający zlecenie. W takim przypadku dokonujący czynności działa jako pełnomocnik zleceniodawcy. Odrębne udzielenie pełnomocnictwa nie jest potrzebne, gdyż z art. 734 par. 2 KC wynika, iż "(…)w braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do dokonania czynności prawnej w imieniu dającego 5 zlecenie" . ➦
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. — Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). 2. Kodeks Cywilny Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, wyd. 5, C.H. Beck, Warszawa 2013. 3. Zobowiązania - część szczegółowa, Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska; wyd. 9, C.H Beck, Warszawa 2012. 4. Tamże. 5. Kodeks Cywilny.