49tbl Trodningur by Gudmundur R Ludviksson

Troðningur

NETTÍ

ARIT M

FRÍTT

TBL 49 JANÚAR 2021

Meðal efnis: Listaverk sem tengjast flugi... Regnhlífalist... Land Art.... Gluggar í list.... Rotterdam.. Útilist í Bergen Noregi... Vissir þú... Þjóðsaga... Minstu skór í heiminum... Kjaftstærst... ? Mail art... .

ART MAGAZINE ICELANDIC "Umbrella" in Bergen Norway. Art work by Ludviksson

Regnhlífa list

Fyrir þrjú þúsund árum voru regnhlífar og sólhlífar búnar til í Egyptalandi til forna, Assýríu, Indlandi og Kína. Þær fluttu síðar til Evrópu og hafa þróast í hönnun, efni og vinsældum á tímum nútímans. Auðvitað eru handhlíf regnhlíf og sólhlíf notuð sem skjöldur frá frumefnunum. Með tilliti til orðaforða eru hugtökin regnhlíf og sólhlíf oft notuð á milli landa. Samtímis eru regnhlífar nútímans (á latínu umbra „skuggi“) búnar til með þyngri vatnsheldum efnum eins og pólýester og næloni til að hindra rigningu, snjó og hagl. Almennt hefur regnhlíf bogið handfang til að auðvelda grip og geymslu. Sólhlíf er þó (á latínu para fyrir „skjól eða skjöldur“ og sól „sól“) venjulega smíðuð úr viðkvæmari efnum eins og blúndur, bómull, silki, líni, striga og plasti. Ólíkt regnhlífum er sólhlífin fyrst og fremst notuð til varnar gegn sólarljósi. Að auki er gert ráð fyrir að sólhlíf muni innihalda íburðarmikla hönnun. Að lokum eru bein skaft og handfang staðal einkenni sólhlífamyndunar. Til viðbótar mismuninum á skilgreiningu og tilgangi er táknmynd þeirra breytileg milli menningarheima og tímabila. Þeir geta táknað vernd, velmegun, kóngafólk, vald, skjól, álit, kvenleika og tísku innan menningarheima um allan heim. Þessir eiginleikar eru táknaðir í myndlist, skúlptúr, fígúrur, trúarbrögð, bókmenntir og iðkun. Regnhlíf og sólhlífaframleiðsla er kunnátta í sjálfu sér. Í dag eru þau áfram handgerð innan sumra menningarheima.

RegnhlĂfa list

Umbrella in Bergen Norway. Art work by Ludviksson

Listaverk tengd flugi

Land Art Landlist er gerð beint í landslaginu með því að höggva landið sjálft eða með því að gera mannvirki í landslaginu með náttúrulegum efnum. ... Sumir listamenn notuðu vélrænan jarðtengibúnað til að vinna jarðvinnu sína, en aðrir gerðu lágmarks og tímabundin inngrip í landslagið.

Land Art

Kjaftstærst.. ?

Samantha Ramsdell, er þrítug, er sennilega með stærsta munn í heiminum, svo vitað sé. Hún segir að munnurinn gæti verið stærri en núverandi Guinness heimsmet, 3,75 tommur frá efri til neðri framtennur - þegar hún mældi það var málið „næstum fjórar tommur“. Hér fyrir neðan eru fulltrúar karlpeningsins:

t r A l i a M

Minstu skรณr...

Viss

ir þú

að.. .

...fyrsta fimleikafélag á Íslandi var stofnað á Eskifirði árið 1876. ...fyrsti fríkirkjusöfnuðurinn var á Eskifirði og þar reis fyrsta fríkirkjan á Íslandi árið 1881. ...fyrsta rafveitan sem þjónaði heilu bæjarfélagi var reist á Eskifirði árið 1911. ...næst fyrsti kvennaskóli á Íslandi reis á Eskifirði árið 1875. ...raunsæisstefnan kom fyrst fram í íslenskum bókmenntum í ritinu Skuld (og fylgiritinu Nönnu) sem gefin voru út frá Eskifirði. ...Skuldarprentsmiðjan var fyrsta prentsmiðja á Austurlandi. ...Myndir komu fyrst fram í íslensku tímariti í blaðinu Skuld. ...Kjartan Ísfjörð, sem stofnaði verslun í Framkaupstað, var fyrsti íslenski verslunarmaðurinn. ...Einar Bragi rithöfundur var frá Eskifirði. ...Dagný Jónsdóttir fyrrverandi alþingiskona er frá Eskifirði. ...Jón Ársæll þáttagerðarmaður ólst upp á Eskifirði. ...Valtýr Björn íþróttafréttamaður er ættaður frá Eskifirði. ...Róbert Arnfinnsson leikari var tíu ár á Eskifirði meðan faðir hans, Arnfinnur Jónsson, var skólastjóri á Eskifirði. ...krókódílar geta ekki rekið út úr sér tunguna. ...hjarta rækju er í hausnum á henni. ...í rannsókn á 200.000 strútum í yfir 80 ár hefur ekki einn stungið hausnum í sand. ...rottur og hestar geta ekki ælt.

Þjóðsagan

HVER Á HÉRNA HÖNDUR ? Þegar ég var hér um bil átta eða níu ára sat ég upp í rúmi hjá móður minni, hliðsmeð fyrir framan knén á henni, um vökuna. Valgerður Guðbrandsdóttir bræðrunga mín var að prjóna peysu sem hún átti, móti móður minni.Þá seildist móður mín aftur fyrir sig eftir hnykli sem lá við bakið á henni við gaflhlaðið. Þar öðrumegin bitans var gat niður við loftsendann móti bæjardyrunum.Þegar móðir mín atlaði að taka hnykilinn koma höndur í hönd henni.Þá segir móður mín glaðlega: "Hver á hérna höndur?" því hún hélt fyrst það mundi vera Jakob Magnússon, siðferðisgóður en rælnisfullur uppvaxandi unglingur hér á bæ, og rétta hendurnar upp af glettum.Gægist ég þá baka til við móður mína er hún hallaði sér til svo að ljósið skein á hendurnar; sáum við þær bæði, heldur litlar, feitar, þriflegar og hvítar.Föður mínum datt í hug það mundi vera fáráðlingsstúlka hér á bæ sem kynnt var að því að rjáska sér því sem hún kunni, en mundi hafa leynst inn í bænum í þess háttar snatti, greip því ljósið og fór með það ofan. En er hann var að fara ofan stigann drógust höndurnar úr höndum móður minnar eins og þær færu átakalaust, jafnvel þó hún atlaði að halda.Faðir minn lýsti innan um bæinn og fann ekkert; var hann þá læstur. Þau töluðu þá um hvað þetta mundi vera. Gátu þau þá þess til að gömul kerling sem var hér í næstu sókn og víst unni móður minni eins og flestir góðir gamlir menn gera þeim sem veita þeim einhvern góðvilja, og mundi það svipur hennar eður systur móður minnar; nundu dánar. En það var hverigt. (Þjóðsagnasafn Jóns Árnasonar)

LÁTRASELIÐ Einhverju sinni bar svo við á Látrum í Rauðasandshrepp í Barðastrandarsýslu að smalana þar, sem voru unglingspiltur og unglingsstúlka, vöntuðu nokkrar kindur og leituðu þeirra út á Látrabjarg. Mikil þoka var á um daginn; þau fundu brátt nokkuð af kindunum og héldu með þær heim á leið, en töluðu um að koma við um leið í selinu frá Látrum sem er þar á bjarginu ef ske kynni að nokkuð af kindunum hefði slangrað þar inn.Þegar þau koma að selinu sjá þau að hurð er í hálfa gátt. Gengur þá pilturinn inn, en stúlkan beið hans á meðan í dyrunum. Gáir hann fyrst í eldhús, síðan í búr og seinast í baðstofu.Veit þá ekki stúlkan fyrri til en pilturinn kemur fram og gengur aftur á bak. Stúlkan verður þá mjög hrædd og spyr því hann láti svona. Segir hann henni þá að engar kindur sé í selinu, en stúlku hafi hann séð og sofi hún í rúmi þar í selinu.Hún segir hann sé að skrökva þessu til að hræða sig. Hann segir nei og segir henni að koma inn með sér, en biður hana að hafa ekki hátt.Nú ganga þau inn hljóðlega og sjá þau þá hvar stúlka lítil vexti og fríð í andliti með bjart hár sefur í rúmi í selinu; klút hafði hún breitt ofan á kinnina á sér. Hún var á bláum vaðmálsfötum með röndótta vefjarsvuntu, í dökkum sokkum, með nýja óbrydda sauðskinnsskó með hvítum þvengjum. Ekki vissu þau hvert hún var sofandi, en heyrðu léttan andardrátt til hennar.Biðu þau ekki boðanna og stukku út og heim og sögðu frá sögu þessari.

(Þjóðsagnasafn Jóns Árnasonar)

Veggjalist Ă Bergen Noregi

Gluggar Ă myndlist og gluggagallerĂ˝

Gluggar hafa löngum verið myndlistamönnum hugðarefni í aldir. Málverk og allskonar gjörningar hafa tengst órjúfanlegum böndum við myndlistina. Hér fyrir ofan ( efri mynd ) er mynd af gluggagallerýinu í Reykjavík, og neðri mynd sýnir galleríið de Schovw í Rotterdam sem hefur verið rekið í 30 ár. Þar fær hver listamaður aðeins að sýna verk eftir sig einu sinni. Á næstu síðu sjáum við nokkur verk þar sem gluggar koma við sögu.

Gluggar í myndlist og gluggagallerý

Gluggar Ă myndlist og gluggagallerĂ˝

Troรฐningur TBL 49 JANร AR 2021

ART MAGAZINE ICELANDIC