Innovatie - LT Consultancy

in·no·va·tie 1: invoering van een nieuwigheid

1

2

INHOUD 1. VOORWOORD.........................................................................................

2. WAAROM INNOVEREN?.................................................................

3. WAAR LIGGEN DE KANSEN?......................................................

4. HET INNOVATIEF VERMOGEN..................................................

5. STRATEGIE IS DE KEY........................................................................

6. INNOVATIESCAN...................................................................................

7. PUBLICATIES..............................................................................................

8. CONTACT.....................................................................................................

3

4

1. VOORWOORD In innovatie zit het Latijnse woord novus, dat ‘nieuw’ betekent.

We kunnen wel stellen dat het woord innovatie dagelijks een nieuwe betekenis krijgt? Maar in hoeverre innoveren bedrijven nou werkelijk? Innovatie is namelijk geen wondermiddel. Innoveren is moeilijk en gewaagd, maar daarom ook zo aantrekkelijk.

De huidige technologie grijpt innovatie bij haar kern. Bedrijven testen nieuwe ideeën sneller en goedkoper dan ooit tevoren.

Dat maakt innovatie de levensader van het groeiproces.

Het fenomeen innovatie kent veel positieve aandacht, het kan de economie ten goede doen, maar niet als we er te naïef in stappen. Om de veranderende wereld voor te zijn, is het van belang dat we eerst onderzoeken, leren en plannen bijstellen.

De technologie kent veel interessante mogelijkheden, maar om deze in te zetten moet je eerst begrijpen waar je nu staat op de ladder en wat de visie en ambities binnen de organisatie zijn.

Sigrid Orgers Innovatiedeskundige LT Group

5

2. WAAROM INNOVEREN? Waarom zouden bedrijven tijd en moeite moeten steken in iets nieuws, terwijl datgene wat ze doen prima werkt. Waarom is innovatie zo belangrijk?

Onze leefomgeving is doorlopend aan het veranderen. Denk aan nieuwe technologieen, nieuwe wetgevingen en de globalisering. Om deze snel veranderende wereld bij te houden, is innovatie een verplichte factor binnen een bedrijf. Innovatie helpt bij het verbeteren van de productiviteit, het besparen van kosten, effectiever concurreren en een gewaarborgde kwaliteit van zowel het product als eventuele samenwerkingen.

Innovatieve bedrijven gemiddeld twee keer winstgevender zijn dan andere bedrijven. Voor veel bedrijven is dit dan ook de grootste drijfveer voor innovatie.

Als er serieus wordt gedacht over het bouwen van een innovatieve motor, is het van belang dat iedereen binnen de organisatie zijn innovatieve vaardigheden verbeterd, het eens is over de visie op innovatie, de huidige statistieken bestudeert en dat management processen worden herstructureerd om innovatie op elk gebied te stimuleren. Om innovatie te laten slagen moet er in harmonie worden gewerkt.

6

3. WAAR LIGGEN DE KANSEN? Met innovatie wordt ingespeeld op de veranderende behoefte van klanten. Hierbij kunnen bijvoorbeeld bestaande diensten en producten innoveren. Maar kan ook het bedrijfsproces geoptimaliseerd worden door deze efficiĂŤnter in te richten.

Op welke terrein u het beste kunt innoveren, hangt af van het bedrijf en specifieke situatie waar deze zich in bevindt. Wat zijn de trends en ontwikkelingen? Ontwikkelen en innoveren kunnen grote en kleine ontwikkelingen op allerlei gebieden.

7

3.1 VERSCHILLENDE INNOVATIES Innovatie of productontwikkeling kan een kleine of grote verandering zijn. Bij innovatie wordt al snel gedacht aan een nieuwe uitvinding of een nieuw product. Maar ook als een bestaand product of proces verbetert, vindt er een innovatie plaats. Er zijn verschillende soorten innovaties:

“Het onderscheid tussen een leider en een volger is innovatie.”

Contract innovatie - Een nieuwe strategie of aanpassing van bestaande strategie. Vernieuwing leidt tot best-cost-leadership.

Productinnovatie - Hierbij wordt een bepaald product technisch vernieuwd dan wel een nieuw product ontwikkeld; een technische innovatie. Vernieuwing leidt tot betere prestaties, meer gebruiksgemak of nieuwe functies.

Procesinnovatie - U richt uw productieproces opnieuw effectief en efficiënt in. Hierdoor ontstaat een nieuw of vernieuwd proces. De producten zelf hoeven dus niet innovatief te zijn, maar de manier waarop ze worden geproduceerd is dat wel.

Klantinnovatie - is een uitbreiding van de huidige klantensegmenten voor uw product. Of het richten op een ander (kleiner) segment binnen de huidige doelgroep door productvarianten te ontwikkelen.

8

4. HET INNOVATIEF VERMOGEN Innovatief vermogen is het vermogen van een organisatie om, over een lange tijd gemeten, een stroom van innovaties te (blijven) produceren.

De organisatie moet door middel van de meest wenselijke (organisatie)structuren zodanig worden opgezet dat veel innovatie-impulsen uit de omgeving opgevangen kunnen worden. De innovativiteit van een bedrijf betreft de mate waarin zij eerder een innovatie aanvaardt dan andere leden van het sociale systeem van het bedrijf. Niet alleen individuele factoren maar ook organisatie- en omgevingsfactoren zijn van invloed op het organisationeel innovatievermogen.

Innovatieve bedrijven hebben een aantal specifieke kenmerken die deze groep onderscheidt van niet-innovatieve bedrijven. Zo moet bij innovatieve bedrijven zowel de wil als de mogelijkheid aanwezig zijn om te innoveren.

Derhalve worden innovatieve bedrijven veelal gekenmerkt door een platte organisatiestructuur met goede horizontale contacten en een informele sfeer van openheid en vertrouwen. Niet-innovatieve bedrijven hebben veelal een steile en formele hiÍrarchie, waarbij bottom-up-initiatieven niet worden getolereerd en problemen worden toevertrouwd aan zelfstandig werkende specialisten. Een nuancering van de noodzaak van een hoog innovatievermogen is hier op z’n plek.

9

5. STRATEGIE IS DE KEY Een heldere strategie is een voorwaarde om impact te realiseren. Dat betekent niet dat elke strategie leidt tot het beste resultaat. De wereld om ons heen verandert continue, daarom is het belangrijk dat een strategie flexibel is en kan leiden tot verniewing om uiteindelijk duurzaam succes te realiseren. Wanneer een strategie zich hierop niet aanpast, bestaat de kans dat de organisatie onvoldoende voorbereid is op veranderingen in de markt, maatschappij en bij de concurrent.

Het hebben van een duidelijke visie en een actuele en goede analyse zijn daarom onmisbaar voor het realiseren van een heldere strategie. LT Consultancy biedt een concrete en toegepaste aanpak waarin verschillende onderwerpen en instrumenten gestructureerd aan bod komen. Afhankelijk van de uitgangssituatie en behoeften van de organisatie wordt gekeken welke aspecten meer of minder aandacht vragen. Op basis van de uitgangssituatie en behoeften kan onder andere ingegaan worden op onderwerpen als vaststellen van relevante trends en ontwikkelingen, toekomstscenario’s, visie ontwikkeling en concurrentie analyse.

10

“Het gaat veelal om een co-creatie waar samengewerkt dient te worden.”

Innoveren is meer dan vernieuwen alleen.

Het is ook meer dan het creëren van een nieuw product of dienst. Om te komen tot inderdaad nieuwe productideeën, marktkansen of strategie die ook in de toekomst van betekenis zullen zijn is ondernemend gedrag nodig. Het gaat veelal om een co-creatie waar samengewerkt dient te worden. Wij hebben het vermogen tot het bedenken en faciliteren van nieuwe ontwikkelingen passend bij de bedrijfssituatie.

11

5.1 SUCCESFACTOREN Visie en strategie vormen ĂŠĂŠn consistent geheel en dienen door het management nadrukkelijk gedeeld en onderschreven te worden. Dat is het vertrekpunt om het innovatievermogen en de veranderkracht structureel te kunnen verbeteren.

Vanuit diverse onderzoeken (NVDO 2016) wordt steeds meer duidelijke wat succesfactoren en valkuilen zijn om innovaties te stimuleren. Management hebben natuurlijke voorkeur voor harde factoren en zoeken het in concrete en zichtbare maatregelen.

Het hart van innovatie wordt echter gevormd door bedrijven, mensen en onderlinge relaties. Hierbij hebben we het over verbindende en zachte factoren. Hoewel zachte factoren vaak worden gezien als iets waarop je niet kan sturen, maar aleen voorwaarden voor kan scheppen, blijkt steeds meer dat hier wel degelijk op valt te sturen. De visie kan als weergeven op de volgende pagina worden samengevat.

12

ZACHTE FACTOREN

VERBINDENDE FACTOREN

- Innovatie ecosysteem

- Strategie

- Co-creatie

- Vertrouwen

- Kartrekkers

- Goed spel

- Support - Leiderschap - Duurzaamheid

- Heldere koers (KPI’s) - Inspelen op nieuwe situaties

HARDE FACTOREN

- Taakstelling - Resultaat - Nog te realiseren - Ingediend - Ingevoerd - Financiering - Rapportage

13

6. INNOVATIESCAN Wij hebben het vermogen tot het bedenken en faciliteren van nieuwe ontwikkelingen passend bij de bedrijfssituatie. Aan de hand van een presentatie geven we informatie aan een geselecteerde groep mensen en creĂŤren zo draagvlak voor het traject. Vervolgens wordt binnen bedrijfs-keten in overleg een groep mensen gevraagd om een vragenlijst in te vullen. Deze In2 scan geeft inzicht in (de beoordeling van) de huidige en de gewenste situatie.

De resultaten worden zowel individueel als in de groep gedeeld.

De In2 innovatiescan helpt organisaties die hun innovatiemanagement willen verbeteren. De rapportage van de In2 scan geeft zeer bruikbare informatie over de verbeter punten en knelpunten op operationeel, tactisch en strategisch niveau en zet aan tot actie.

14

6.1 HOE DOEN WE HET ONDERZOEK De scan heeft als doel om op 7 factoren het huidige en gewenste profiel weer te geven zodat duidelijk wordt welke verandering in de organisatie nodig is om tot de gewenste waarde strategie te komen.

Het geeft een beeld waar de samenwerking staat en waar die zou moeten staan, dan wel naar toe moet. Op basis hiervan kan bepaald worden hoe het innovatievermogen en de veranderkracht opgevoerd kan worden, alsmede het besheersen van de risico’s. Tenslotte kan in dialoog nieuwe perspectieven worden besproken.

Strategie & Leiding

Risico & Sturing

Systematisch werken FACTOREN

Duurzaamheid

Support Organisatie

Samen Leren 15

Verbindingen & Netwerk

6.2 DE 7 FACTOREN Strategie en leiding De visie van de leiding op innovatie is van groot belang voor de resultaten die goed innovatiemanagement voort moet brengen. Het gaat er om dat de leiding het belang aangeeft van innovatie en commitment toont.

Woorden en bemoediging zijn belangrijk, maar niet genoeg. Wordt bijvoorbeeld tijd ingepland voor onderzoek en innovatie¬activiteiten, of is de organisatie te druk met lopende zaken? De visie van de leiding komt tot uiting in de strategie van de organisatie. De strategie kan verschillende vormen aannemen – van een meer globale stip aan de horizon, tot een heldere roadmap en werken met een innovatieportfolio.

Risico en sturing Organisaties met bewust risicomanagement beseffen dat risico’s bij innovaties horen – experimenten geven nu eenmaal geen gegarandeerd succes – en geven sturing aan risicomanagement. Dat kan door bijvoorbeeld een innovatie¬activiteit klein te beginnen en bij succes op te schalen, of door besluitvormingstraject dat de potentie van een innovatie goed afweegt tegen de risico’s. Sturing betekent ook werken aan de voortgang van nieuwe initiatieven vanuit overzicht, innoveren vanuit een innovatieportfolio met componenten van tijd, geld en risico die afgezet worden tegen de waarde die gecreëerd kan worden.

16

Verbindingen en netwerken Van gesloten en naar binnen gerichte organisaties zijn doorgaans weinig innovaties te verwachten. Samenwerken en kennisdelen zijn in de huidige sleutelbegrippen geworden: organisaties die samen met klanten, leveranciers en kennispartners zoeken naar nieuwe concepten, nieuwe kansen en mogelijkheden (open innovatie) hebben een veel grotere kans om tot succesvolle innovaties te komen.

Open innovatie wil niet zeggen dat alles met iedereen gedeeld moet worden – dat wordt wel eens gedacht – maar dat in samenwerking naar wederzijds voordeel wordt gezocht en dat in netwerken en verbindingen het principe van wederkerigheid wordt toegepast. Afhankelijk van de aard van de organisatie en de aard van de innovatie, kan samenwerking met anderen veel opleveren (of veel verspilling van tijd voorkomen), vanaf de idee fase tot en met de business development fase van innovaties.

17

Samen leren Leren is intrinsiek verbonden met innoveren – bij het aangaan van iets nieuws in de organisatie wordt geleerd.

Mensen leren in innovatietrajecten en als het goed is delen zijn hun kennis met anderen, of borgen de opgedane kennis en leerervaring. Bedoeling is dat individueel leren teamleren wordt, en dat het leren van mensen zich ontwikkelt tot ‘de lerende organisatie’. Lerende organisatie is een moeilijk begrip; hier betekent het dat management en professionals leergierig zijn, leren aanmoedigen en leren tot een collectief en tot een productief proces maken. Dan is reflecteren op ervaring, op ervaring, zoals evaluaties uitvoeren, een vanzelfsprekende activiteit.vatieportfolio met componenten van tijd, geld en risico die afgezet worden tegen de waarde die gecreëerd kan worden.

Support organisatie De factor Support organisatie bundelt kenmerken die te maken hebben met een op innovatie gerichte organisatie – en dat behelst zowel de menskant als de organisatie ¬ontwerpkant (structuur en coördinatie). Het gaat erom of de organisatie ondersteunende acties regelt om innoveren te bevorderen. Aan de menskant hebben we het over het waarderen van nieuwe initiatieven van mensen, het erkennen en belonen van mensen met ideeën en teams die aan innovaties werken. En het gaat over interne samenwerking, die vanzelfsprekend moet zijn en onderdeel van de cultuur van de organisatie.

Ook is de organisatie gericht op training en ontwikkeling – en dan niet alleen om meer efficiency te bereiken, maar ook om te ontwikkelen, nieuw dingen te leren.

18

Systematisch werken Innovatie is veel meer dan creativiteit. Het is een mix van systematisch werken en spontaniteit. Innovatie wordt gezien als een bedrijfsproces, en afspraken over de manier van werken en samenwerken helpen bij de totstandkoming van innovaties. De systemen en processen in de organisatie moeten op orde zijn, dat wil zeggen dat zij ondersteunend zijn en niet belemmeren en tot onnodige regels leiden. Het innovatieproces start met zoeken naar kansen – vanuit de visie en strategie – en kent afhankelijk van de aard van de opgave, verschillende fasen (ideevorming, selectie, uitwerking, vermarkten, en dergelijke). Hoe het proces verloopt en hoe wordt geselecteerd, moet bekend en duidelijk zijn voor de betrokkenen in de organisatie.

Duurzaamheid Strikt genomen is duurzaamheid geen eis voor innovatie en innovatiemanagement, want ook op een niet duurzame manier kan vernieuwd worden en geld worden verdiend op de korte termijn. Maar duurzaamheid heeft wel veel toekomst en, nog los van de maatschappelijke waarde, loont duurzaam innoveren ook (minder energiekosten, tegemoetkomen aan marktwensen). Veel grote en kleine bedrijven hebben dit begrepen en nemen duurzaamheid als beginsel voor hun bedrijfsvoering en innovatie.

19

6.3 OPBOUW INNOVATIESCAN RAPPORTAGE De scan geeft een rapportage, met een inleiding op de scan, een uitslag van alle factoren en uitslagen van de individuele factoren plus de vragen. Op iedere vraag (totaal 56 vragen) worden de scores van de invullers (geanonimiseerd) weergegeven op een schaal van 1 tot en met 7. De afbeeldinghieronder is een voorbeelduit een rapportage, het geeft de uitslag over alle factoren weer.

20

6.3 VAN SCAN NAAR ACTIE Er is geen vast stramien voor het werk dat in de organisatie gedaan moet worden na de In2 scan. Belangrijk is een terugkoppeling geven van de uitslagen van de scanresultaten naar alle deelnemers aan de scan, en het bespreken van de uitslagen van de scan en het trekken van conclusies. Meer kennis over het innovatiemanagement van de organisatie betekent niet veel – conclusies trekken en acties ondernemen is waar het om gaat. Doel is te inventariseren hoe innovatiemanagement in de huidige situatie binnen de samenwerking tussen beide bedrijven wordt beoordeeld en waar de verbeterpunten en knelpunten liggen.

21

7. PUBLICATIES Samenwerken biedt kansen voor groei en vernieuwing en creëert onderscheidend vermogen. Innovaties ontstaan vaak vanuit verrassende combinaties van technologieën, sectoren of partijen.

Wij kijken naar kansen binnen sectoren en over sectoren heen.

LT Consultancy is nauw verbonden aan de NVDO. Binnen de NVDO wordt regelmatig het thema innovatie wetenschappelijk onderzocht. Hierdoor signaleren wij kansrijke maatschappelijke thema’s, innovatieve ontwikkelingen en marktbehoeften en vertalen dat naar nieuwe business mogelijkheden. Deze innovatieve ontwikkelingen willen wij niemand onthouden en zullen dan ook geregeld onderzoeken en innovatietrajecten publiceren.

22

8. CONTACT

Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Piet van der Linden via Piet@lt-group.org of telefonisch via onderstaand telefoonnummer.

LT Group Heijplaatstraat 1b 3089 JB Rotterdam 085-30 30 299 www.lt-group.org

23

24