LSA Bewonersberichten 106

Het vakblad voor bewoners

Bewoners berichten Gemeentegeld is op

Beheren jullie de openbare ruimte? • Protest in de wijken • BewonersBedrijven: geen participatie, maar zeggenschap

lente 2012

106

Colofon LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken Oudkerkhof 13b 3512 GH Utrecht, 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Henk Cornelissen Kristel Jeuring Pleuni Koopman Thijs van Mierlo Beeld: Iona Hogendoorn (fotograaf) Erik Kampherbeek (fotograaf) Mick Otten (fotograaf) Berend Vonk (cartoon) Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: Libertas Bunnik

In dit nummer:

6

Bewoners, beherEn jullie de openbare ruimte?

Gemeenten in krimpgebieden zien bewonersbeheer als een manier om kosten te besparen. Maar kunnen ze wel loslaten? En willen bewoners die verantwoordelijkheid?

PROTEST!

Er zijn voldoende redenen om eens flink te protesteren. Een foto-impressie.

Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: pleuni@lsabewoners.nl

10

Hoe gaan BEWONERSBEDRIJVEN het verschil maken?

Een antwoord op de meest gestelde vragen over het LSA experiment BewonersBedrijven.

16

En verder

3 Opening 12 Samen deskundiger 13 3x bellen met de nieuwe medewerkers 14 U Schrijft 15 LSA Nieuws 19 Publicaties

2

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

Web

Column van Henk Cornelissen

Naamsvacuüm What’s in a name; Achterstandswijken, Aandachtswijken, Probleemwijken, Vogelaarwijken, Krachtwijken en 40 plus wijken, het zijn de namen die door de jaren heen op steeds verschillende groepen van wijken zijn geplakt. Soms door beleidsnota’s, soms door de volksmond zoals Vogelaarwijken of Aandachtswijken.

Nu zitten we een beetje in een naamsvacuüm. De politieke partijen die in 2008 de (van de Engelsen afgekenen) wijkaanpak lanceerden met Ella Vogelaar als boegbeeld blijven roepen dat de wijkaanpak doorgaat! Wat is dat toch met die politiek. Waarom is het zo moeilijk om te bekennen dat zonder de pot met geld en daarbovenop nog grote bezuinigingen, van de wijkaanpak zoals hij beloofd was geen sprake meer is? Kern van die wijkaanpak was toch ‘met z’n allen er op af’.

Er is geen bewoner te vinden die dit nog gelooft. Zelfs het ministerie van minister Spies (BZK) verontschuldigt zich dat wegens technische redenen de kop Wijkenaanpak nog boven de nieuwsbrief staat. Het moet Woon- en Leefomgeving gaan heten. De PvdA is opgetogen over een motie die in maart door de Tweede Kamer is aangenomen waarin staat dat de wijkaanpak doorgaat en dat het Rijk dit blijft ondersteunen. Is men daar nu zo gehecht aan deze naam?

Ondertussen begint het in het land te bruisen van activiteit. Bewoners zien hun kans en maken van de nood een deugd door zelf initiatieven te nemen en niet bij de pakken neer te zitten. Behalve terecht verzet zijn er stiekem links en rechts zelfs geluiden te horen dat het een verademing is even niet te hoeven participeren in vergaderingen. Sinds de lancering van ons experiment met BewonersBedrijven stromen de aanmeldingen binnen van bewonersgroepen die hier verschrikkelijk enthousiast van worden of er al lang mee bezig zijn en nu hun kans schoon zien.

Die enthousiaste bewoners komen uit het hele land. In gemeenten zoals Alkmaar en Amersfoort biedt men bewoners aan om hun wijkhuis over te nemen en in het Limburgse Venray heeft de gemeente zelfs een nota over zelfsturing aangenomen: de bewoners krijgen een leidende rol, de gemeente faciliteert.

Beste politici tel uw zegeningen; kennelijk was vier jaar wijkaanpak voldoende om dit nieuw elan los te maken. En heel misschien is dat wel belangrijker dan met een vergrootglas in de statistieken speuren naar positieve ontwikkelingen die aan de wijkaanpak zijn toe te schrijven. Deze nieuwe ontwikkeling krijgt u er voor niets bij: noem het voor mijn part wijkaanpak 2.0. We hebben ‘Vertrouwen in de buurt’ gehad, ‘Vertrouwen in de burger’ (beide WRR adviezen) komt er aan. Zullen we de invulling van die ouder-kind relatietermen aan het professionele beleids- en conferentiecircuit overlaten? Bewoners kunnen intussen ongestoord experimenteren met nieuwe verantwoordelijkheden en dan hoeft deel 3 ‘Vertrouwen in de overheid’ wellicht nooit te verschijnen.

Onze website www.lsabewoners.nl staat nooit stil. In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.

Het duurt niet lang meer of onze hele website is totaal vernieuwd. De nieuwe website wordt gebouwd in Wordpress.

Dit maakt het makkelijker om up-to-date te blijven. Meer voordelen van de site die half mei live gaat: • een actuele blog • meer social media-mogelijkheden • een groot deel voor het project BewonersBedrijven • de site van ons project Kan wel! wordt geïntegreerd in de site • overzichtelijker nieuwsarchief • maandelijkse poll Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl

Agenda • 31 maart - Regiodag Onbeperkt Oost Amsterdam - Indische buurt • 8, 9 en 10 mei – Themadagen Veiligheid in Den Haag, Utrecht en Emmen • 1 juni – Regiodag Eindhoven - Kruidenbuurt • 9 juni - Platformvergadering Utrecht

Henk Cornelissen is directeur van het LSA.

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

3

Opening

Oproep Wijknieuws gezocht

Willen huurders wel kopen?

Het kabinet heeft gezegd dat zij mensen het recht wil geven hun huidige huurwoning te kopen tegen de marktwaarde (kooprecht). In een wetsvoorstel dat dit mogelijk maakt, worden woningcorporaties verplicht minimaal 75% van hun woningen te koop aan te bieden aan de zittende huurders. Het Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen heeft onderzocht of mensen dit ook willen.

Wij zijn voor dit blad en voor onze digitale LSA Nieuwsflits altijd op zoek naar nieuws uit de wijken. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.

Koopgeneidheid huurders Hoe tevreden bent u met uw woning?

Absoluut huren

Allen

Koopgeneigdheid - inkomen Koopgeneigdheid - leeftijd

Heel tevreden Tevreden

Vrij tevreden

Minder tevreden

100% 80%

35%

25%

23%

33%

53%

Bij voorkeur huren

22%

22%

28%

25%

18%

Neutraal

11%

13%

13%

10%

9%

Bij voorkeur kopen

17%

21%

19%

15%

13%

9%

14%

13%

8%

4%

Weet niet/ geen antwoord 6%

5%

4%

9%

3%

100%

100%

100%

100%

Zeker kopen Totaal

100%

60% 40% 20% 0%

< modaal 1-2 modaal 2 modaal wel kopen niet kopen

< 30 jaar

30-50 jaar

> 50 jaar

pluk de stad

Het is lente en wat is er dan lekkerder dan zelf je fruit en groente te plukken? Daarvoor hoef je niet op het platteland te wonen. Ook in de steden groeit er veel lekkers, denk dan niet alleen aan noten en appels, maar ook aan onkruid. Ja, er is veel eetbaar onkruid waar je bijvoorbeeld een lentesalade van kun maken. Elma Roelvink heeft een site gemaakt waar plukplekken in steden te vinden zijn, en ze nodigt je uit om plukplekjes toe te voegen. Ook veel recepten en tips om zelf bij te dragen aan een eetbare stad!

Kijk op www.plukdestad.nl

Lees over bewonersbeheer van de openbare ruimte op pagina 6

‘Als een burger een initiatief start, dan heet dat... een burgerinitiatief. En als een ambtenaar een initiatief start, hoe heet dat dan?’

Jan Peter Bogers, adviseur, spreker, trainer in een discussie op de Group Burgerparticipatie | Gemeenten op Linkedin.

4

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

Ouderen gaan samen met jonge tieners cupcakes versieren

zwoegen voor een buurtkamer

De buurtkamer van de Koninginnelaan in Vlaardingen is geopend. Bewonersvereniging De Inzet heeft via een voucher geld toegekend gekregen. Nadat dit gelukt is, heeft een aantal vrijwilligers wekenlang gezwoegd om van twee oude schoollokalen een klein paleisje te maken, voor de bewoners uit de directe omgeving.

De eerste activiteiten in de buurtkamer zijn al begonnen. Zo is er iedere dinsdagochtend een koffie-ochtend en elke woensdagmiddag een kinderclub. De bewonersorganisatie heeft grootse plannen voor de toekomst.

Kan wél! Nieuws

284

miljoen euro

heeft de Nationale Postcode Loterij dit jaar uitgekeerd aan 85 goededoelenorganisaties.

Voor het eerst was het LSA een van deze goede doelen. Er wordt 1 miljoen (!) euro uitgekeerd om het project BewonersBedrijven te ondersteunen. Lees meer over dit project op pagina 16.

Kan wél! is een succesvol project van het LSA. In elke wijk in Nederland wonen mensen met hart voor hun wijk.

Zij hebben ideeën, plannen en zelfs dromen voor de wijk. Kan wél! daagt ze uit om dit te realiseren.

Meer informatie: www.kanwel.nl

van disco naar cupcakes Vier jonge tieners benaderden de buurtcoach Kristel in Delft. Het leek ze wel leuk om een disco te geven voor hun jaargenoten (laatste klas basisschool). Tja, dacht Kristel, het is mooi dat ze iets willen organiseren, maar dit is niet een project waar hun wijk iets aan heeft. Ze is met de meiden gaan praten en heeft hen gevraagd of ze geen project kunnen verzinnen voor anderen in de wijk. Al snel veranderde het project van het organiseren van een disco tot cupcakes maken met ouderen in een verzorgingshuis. Een groepje van 10 meiden gaat cupcakes versieren met ruim 45 ouderen.

nieuwe buurtcoaches

Ons project Kan wél! heeft in zijn bestaan een enorme piek en een behoorlijk dal gekend. Toen het LSA met dit bewonersactiveringsproject begon in 2006, wilden veel gemeenten en woningcorporaties deze unieke methodiek voor sociale activering naar hun wijken halen. Juichend konden we nieuwe projecten en initiatieven omarmen. Toen de financiële crisis kwam en woningcorporaties en gemeenten moesten bezuinigen, viel het aantal projecten hard terug. Helaas zagen we het project steeds kleiner worden.

Nu blijkt het prachtige project weer wat te groeien. Het is niet zo dat er ontzettend veel nieuwe projectgebieden zijn, zoals destijds bij de wervelende start. Wel merken we dat gemeenten en corporaties zien hoe goed Kan wél! werkt en dat ze met het project door willen gaan of het zelfs willen uitbreiden.

Daarom hebben we net weer twee nieuwe buurtcoaches kunnen aannemen.

Rismé en Oshin: veel succes met het ondersteunen en stimuleren van initiatieven van mensen met plannen en dromen voor hun wijk.

wijktweets

We kennen maar een paar wijktwitteraars en we willen ze allemaal kennen! Welke wijkkranten en bewonersgroepen twitteren? Volg @lsabewoners en wij volgen je graag terug.

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

5

Bewonersbeheer

Bewoners, beheren jullie de 6

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

Het beheren van openbare ruimte kost geld, nu gemeenten veel moeten bezuinigen zien ze bewonersbeheer als een goede mogelijkheid om kosten te besparen, zeker in krimpgebieden. Maar hoe goed zijn gemeenten in loslaten? En pakken bewoners de verantwoordelijkheid op? In opdracht van het ministerie van EL&I heeft Alterra hier onderzoek naar gedaan in Heerlen en Delfzijl. Zij schreven dit artikel voor LSA Bewonersberichten.

Nu veel gemeenten moeten bezuinigen, wordt burgerparticipatie gezien als een mogelijkheid om kosten te besparen op groenbeheer. Waar burgers vroeger hun inzet in het groen moesten bevechten, worden ze nu uitgenodigd om een grotere rol te nemen. Vooral in krimpgemeenten gebeurt dit. Krimpgemeenten hebben minder inkomsten door het dalend aantal bewoners en doordat er niet meer wordt gebouwd. Hun grond is minder waard en ze krijgen steeds meer grond in beheer doordat huizen worden gesloopt. Heerlen en Delfzijl zijn steden waar het effect hiervan al op grote schaal zichtbaar is, maar ook in andere steden zijn wijken waar sloop van huizen dreigt, of waar grond over is omdat bouwprojecten niet door gaan.

openbare ruimte?

Wat is het perspectief van beheer door burgers van braakliggende grond? In opdracht van het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) heeft Alterra onderzoek gedaan naar burgerinitiatief in Heerlen en Delfzijl. Deze gemeenten zijn interessant omdat krimp ze dwingt tot het verkleinen van hun eigen rol. Deze steden zijn daarmee ‘proeftuinen van het loslaten’ en een goede plek om te onderzoeken hoe burgers reageren op de verwachting dat zij meer gaan doen. Dit artikel is gebaseerd op gesprekken met vertegenwoordigers van bestaande initiatieven en bewonersorganisaties op wie nu een beroep wordt gedaan. Daarnaast hebben de onderzoekers enkele bijeenkomsten bijgewoond en stukken gelezen.

Heerlen en Delfzijl Zowel in Heerlen als in Delfzijl reageren bewonersorganisaties niet direct positief op de uitnodiging om zelf groen te beheren. Zij vinden het een gemeentetaak en staan niet te springen om het probleem van de gemeente op te lossen. In Delfzijl-Noord heeft dat te maken met de herstructurering die al meer dan 10 jaar duurt. De relatie tussen de gemeente en het wijkplatform is lang moeizaam geweest. Hele buurten zijn daar gesloopt, met open vlakten en een beschadigde sociale structuur tot gevolg. Mensen moesten verplicht verhuizen. De geplande nieuwbouw kwam er grotendeels niet. Bewoners waren ontevreden over het beheer van de braakliggende gronden. En de communicatie over de herstructurering liet volgens hen zeer te wensen over. Ook in Heerlen reageren bewoners terughoudend.

Heerlen heeft een netwerk van buurtorganisaties die nauw samenwerken met de buurtregisseurs van de gemeente. Dit netwerk is echter nog jong en moest worden opgebouwd in een wantrouwende omgeving.

Parkje in Heerlen Een van de projecten die in Heerlen lopen op dit gebied is het beheer van groen in een parkje op een pleintje.

Voor het opknappen van een pleintje in Heerlen benaderde de gemeente kunstenares Karin Peulen. Haar eerste idee was om er een moestuin van te maken maar bewoners zagen daar niets in. Ze heeft toen met een buurtwerker bij 100 gezinnen aangebeld met een vragenlijst om erachter te komen wat mensen wel wilden.

Ook organiseerde ze bijeenkomsten. Het lukt haar om de wensen van alle groepen bewoners (van ouderen tot hangjongeren) in kaart te brengen. In haar uiteindelijke ontwerp heeft iedere groep een eigen plek op het plein gekregen. Het parkje werd ingericht met onder meer bomen, een veldje, speeltoestellen, smulhagen, een krijtplek en een stilteplek. Peulen betrok ook de gemeenteambtenaren, vanwege hun expertise en omdat zij hen medeverantwoordelijk wilde maken voor het resultaat en het na-traject. Ze had echter ook conflicten met de gemeente. Het bleek dat vanuit het budget dat zij had gekregen ook de grond gesaneerd moest worden.

En de gemeente vond dat bewoners van meet af aan het beheer op zich moesten nemen. Peulen verzette zich daartegen: ze vond het een oneigenlijke vraag. Ook de bewoners wilden zich niet ‘voor dat karretje laten spannen’. Na afloop van het project waren de bewoners echter zo trots en betrokken bij het park dat ze het nu wel zelf onderhouden, met hulp van de gemeente.

Verzoek in Delfzijl Ook de gemeente Delfzijl probeert bewoners te interesseren voor het nemen van een grotere rol in het beheer van open ruimten die in de wijk zijn ontstaan door de LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

7

Voor burgers is de ruimte voor initiatieven nu wellicht groter dan zij denken

grootschalige sloop. Onlangs heeft de gemeente het wijkplatform gevraagd om opdrachtgever te worden voor inrichting en beheer van een aantal gebieden dat braak is komen te liggen. Het wijkplatform heeft immers geld gekregen vanuit de 40+ regeling van het ministerie, aldus de gemeente. De gemeente hoopt dat het wijkplatform van dit geld adviseurs zal inhuren voor het maken van een ontwerp en een bedrijf zal inhuren om de aanleg uit te voeren. De gemeente wil dan ‘aanschuiven’, expertise inbrengen, meebetalen en helpen aanvullende financiering te vinden. Het wijkplatform staat niet afwijzend tegenover het verzoek. Het past in de lijn van de ‘verzelfstandiging’ die de betrokkenen nastrevenin de vorm van de bewonersstichting die ze los van de gemeente willen oprichten, en bij hun zoektocht naar het eventueel oprichten van een wijkonderneming.

Ze zijn zich nu aan het beraden op wat opdrachtgeverschap precies (juridisch) inhoudt en welke nieuwe verhoudingen ontstaan tussen bewoners en gemeente.

Het lukt soms om burgers een grotere rol in het beheer van de openbare ruimte te geven. In Heerlen zijn nu enkele projecten in uitvoering. Naast het parkje op het pleintje is er in dezelfde buurt op initiatief van de gemeente een moestuin gestart op een plek waar flats zijn gesloopt. Aanvankelijk leidde de grote diversiteit aan mensen qua afkomst en denkbeelden tot conflicten binnen de bewonersgroep. Maar de rust keerde terug toen men met hulp van een buurtwerker en een werkgroep elkaar beter leerde kennen.

Deze moestuin onder bewonersbeheer kreeg navolging in Kerkrade. Hier namen bewoners het initiatief om voor een zo laag mogelijk budget en met een milieu en mensvriendelijke aanpak (op basis van permacultuur) een moestuin te beginnen. De gemeente Kerkrade ondersteunt het initiatief met een kleine subsidie en met materialen als houtsnippers en stenen.

Nieuwe taakverdeling bewoners en gemeente Een andere taakverdeling tussen gemeente en bewoners bij het beheer van de openbare ruimte gaat niet zonder slag of stoot. Voor bewoners is deze nieuwe rol niet vanzelfsprekend en gemeenten moeten erg wennen aan loslaten. Het voorstel van de gemeente Delfzijl aan het wijkplatform is daarvan een voorbeeld. De gemeente bakent de rol van het wijkplatform af en kleurt die alvast in. Eisen die vanuit de gemeente aan het opdrachtgeverschap worden gekoppeld zijn bijvoorbeeld dat het plan budgetneutraal en representatief moet zijn, dat er een participatieplan moet worden gemaakt en een visie op de lange termijn. De gemeente stelt dus een aanpak voor die zij zelf zou kiezen als opdrachtgever. Maar misschien past de bewoners een andere aanpak beter? De keuzes voor de schaal, aard en wijze van aanpak van het proces en de plannen zouden logischerwijs vanuit de bewoners moeten komen. De gemeente kan daarbij helpen als de bewoners daar behoefte aan hebben. De bewoners van het Wijkplatform Delfzijl-Noord gaven aan behoefte te hebben aan kaders. Vooral om duidelijk te krijgen waar de gemeente op hoofdlijnen staat.

In Heerlen gaf de gemeente een deadline mee aan het pleinparkproject. Maar volgens Peulen kan juist de tijd nemen en aandacht geven het eigenaarschap opleveren dat wordt nagestreefd. Grip houden op de haalbaarheid en uitvoerbaarheid van een project is voor een gemeente kennelijk van groot belang. Zeker als de ideeën van bewoners komen, kent de gemeente onzekerheid over een goede afloop. De ideeën van bewoners passen vaak niet in het denkraam van de gemeente. Gemeenten moeten zich een andere manier van samenwerken nog eigen maken en ze missen de instrumenten daarvoor nog. Daarom grijpen ze terug op wat ze al kennen: het formele, het planmatige en het juridische.

Onderling vertrouwen Er is niet één recept voor succes bij meer bewonersparticipatie in het groen. Soms is de gemeente initiator, soms een bewonersgroep. Beide vormen tonen mooie voorbeeldprojecten. Persoonlijk contact en de tijd nemen om initiatieven te laten groeien, blijkt steeds essentieel voor het bouwen van vertrouwen.

Volgens de Heerlense buurtregisseurs is het bijna altijd nodig geweest dat de gemeente het initiatief nam of ondersteunde. Sommige buurten hebben volgens hen een gebrek aan sterke mensen die verantwoordelijk-

8

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

heid en leiding kunnen nemen als vrijwilliger in een buurtorganisatie. Een stevige buurtorganisatie is een goed begin voor meer buurtverantwoordelijkheid. De gebiedsregisseurs zien een rol voor zichzelf als aanjager om mensen met kleine stapjes meer betrokken te krijgen bij hun buurt. Zij helpen met ideeën en met de uitvoering. Het zijn langzame processen die tijd kosten.

Tijd nemen en luisteren naar de bewoners worden ook door kunstenares Peulen en wijkbeheerders in Heerlen genoemd als belangrijke factoren. Wijkbeheer Vrieheide bijvoorbeeld organiseert tentbijeenkomsten om ideeën van bewoners te verzamelen ten aanzien van de openbare ruimte.

In Heerlen worden vaak kunstenaars betrokken bij projecten in relatie tot krimp en de open ruimtes. Karin Peulen ziet haar rol als kunstenaar niet als een sociaal werker en ook niet als ‘een pias’. Het materiaal voor haar werk bestaat uit communicatie, de bewoners en het ontwerp. Door haar onafhankelijke positie en budget is zij in staat haar bijdrage grotendeels te richten op het opbouwen van betrokkenheid. Het voordeel van werken met kunstenaars is dat zij ‘vrije actoren’ zijn die minder afhankelijk zijn van een institutionele missie zoals een gemeente die heeft.

Niet alleen in krimpgebieden Niet alleen in Heerlen en Delfzijl verandert de taakverdeling tussen gemeente en bewoners. Ook andere gemeenten hebben te maken met bezuinigingen op het openbaar groen en braakliggende grond. Voor burgers is de ruimte voor initiatieven nu wellicht groter dan zij denken. Veel gemeenten denken na over alternatieven en staan open voor nieuwe ideeën. Het zoeken naar de vorm waarop die ideeën goed kunnen worden gestimuleerd is begonnen. In eerste instantie zullen initiatiefnemers geduld moeten opbrengen, omdat de gemeente minder bekend is met tijdelijkheid, flexibiliteit en veranderende verantwoordelijkheden. Ook zullen er

TIPS

voor bewoners die iets met

het openbare groen willen: 1. Denk na over de rol die je wilt nemen 2. Wees proactief 3. Draagvlak hoeft geen voorwaarde te zijn (enkele actieven is ook genoeg) 4. Ook tijdelijke ideeën voor groengebruik zijn van belang 5. Informeer naar de bestaande ondersteuningsregelingen 6. Denk ook buiten de kaders die de gemeente aanreikt 7. Heb geduld met de gemeente, zij moet ook nog wennen 8. Persoonlijke en informele contacten met gemeenteambtenaren zijn belangrijk

Dit pleintje is ontworpen door een kunstenares en wordt geheel beheerd door bewoners

hindernissen opduiken die initiatieven vertragen of stilleggen. Het is zoeken naar mensen die bereid zijn om initiatieven van buiten de gemeentelijke organisatie te ondersteunen en helpen met opstarten en doorbouwen.

Wethouders zijn bijvoorbeeld vaak op zoek naar positief nieuws. Voor bewoners die willen en kunnen volhouden, zijn er veel mogelijkheden.

Wat kunnen bewoners met onderzoek?

De onderzoekers van Alterra zijn vaker betrokken geweest bij groene bewonersinitiatieven. We proberen kennis en ervaring te verwerven en te delen in de transitie naar meer burgerkracht. Behalve dat wij veel voorbeelden kennen die kunnen inspireren, willen wij ook graag leren van nieuwe initiatieven, door samen met bewoners aan de slag te gaan. Voor bewonersorganisaties met onderzoeksvragen is er bovendien de Wetenschapswinkel van Wageningen UR. Projecten van de Wetenschapswinkel worden altijd samen met de betrokkenen uitgevoerd. Zie www.wetenschapswinkel. wur.nl en www.alterra.wur.nl of neem contact op met Pat van der Jagt: Pat.vanderjagt@wur.nl.

Dit artikel is geschreven door Judith Westerink, Irini Salverda, Pat van der Jagt, Bas Breman, Alterra Wageningen UR, ingekort door het LSA. Het volledige artikel is te vinden op www.lsabewoners.nl/publicaties/ bewoners-berichten

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

9

Fotopagina

!

T s e t o Pr Van wijkhuizen die moeten sluiten,

bibliotheken die dichtgaan, welzijnswerkers die ontslagen worden, bezuinigingen op cultuur, tot parkeer- en hondenpoepproblemen: bewoners hadden veel redenen om te protesteren de afgelopen tijd. Een impressie.

10

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

De fotografen zijn Jos van Zetten, Wilna Bron, Fret van der Gonnetscher, Geertje Nieland en Luc van Berlo en anderen.

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

11

Project

Stel je voor: de flat waarin je woont wordt gesloopt en je bent het er niet mee eens. Wat zijn je rechten? Waar ga je heen voor informatie en steun? Een mogelijkheid is je te richten tot de LSA Bewonersdeskundigen

Samen deskundiger Bewoners zijn de deskundigen in de wijk, dat roept het LSA al lang. Maar dat betekent natuurlijk niet dat elke bewoner of elke bewonersgroep alle deskundigheid in huis heeft. Met elkaar hebben we dat wel. Dat is precies het idee achter het project Bewonersdeskundigen.

Het LSA zet een netwerk van ervaren bewoners op die andere bewoners kunnen adviseren. Dit netwerk heeft op dit moment tien Bewonersdeskundigen. Allemaal mensen die al jaren actief zijn in hun wijk. Ze hebben ieder hun eigen expertise en kunnen en willen andere bewoners adviseren. De bewonersdeskundigen zijn vrijwilligers uit het hele land die van het LSA een training coachingsvaardigheden hebben gehad.

Simpel Het project werkt heel simpel. Een bewoner met een vraag stuurt een mailtje naar info@lsabewoners.nl en het secretariaat van het LSA zoekt dan een bewonersdeskundige die de ervaring en de expertise heeft om de vraag te beantwoorden.

Om een beeld te geven van wat bewonersdeskundigen voor andere bewoners kunnen betekenen, hier een aantal voorbeelden van wat ze al hebben gedaan: • De bewonersdeskundige uit Eindhoven is, samen met wat mensen uit haar wijk, naar Heerlen geweest om daar een bewonersgroep te adviseren over onder meer hun rechten en de inspraakmogelijkheden bij de sloop van meerdere flats in hun wijk.

• Twee bewoners uit Rotterdam hebben een bewonersgroep uit Schiedam geadviseerd hoe ze hun achterban kunnen verbreden, hoe ze beter kunnen communiceren met de achterban en meer bekendheid kunnen krijgen in hun wijk.

• Bewonersdeskundigen uit Eindhoven ontvingen regiegroepleden uit Bergen op Zoom om kennis uit te wisselen over het vouchersysteem en de manier waarop een regiegroep werkt.

12

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

Gemiste kans Het gaat dus om uiteenlopende onderwerpen die zich kunnen aandienen rond herstructurering, wijkaanpak en bewonersparticipatie. Naast dit advieswerk kunnen onze bewonersdeskundigen ook worden ingezet op congressen en seminars op het gebied van bewonersparticipatie. Zo vaak wordt er op dat soort evenementen over bewoners gepraat, maar is er geen actieve bewoner te vinden. Een gemiste kans: want bewoners zijn de deskundigen in de wijk!

Gepokte en gemazelde bewoners gezocht Ook gepokt en gemazeld als actieve bewoner? Of heb je een bijzondere expertise die nuttig is voor ons netwerk?

En wil je tijd vrijmaken om je opgedane deskundigheid door te geven? Schrijf of bel ons en wij kijken of we je op kunnen nemen in ons netwerk. Het gaat een vrijwillige functie. Je onkosten zullen worden vergoed en het LSA zal je helpen om je te zo goed mogelijk te ontwikkelen als coach. Wil je meer inlichtingen over Bewonersdeskundigen, mail dan naar info@lsabewoners.nl.

3x bellen

Met drie nieuwe medewerkers van het LSA

De stelling:

De grootste uitdaging voor het LSA de aankomende jaren is:

Annemarie van Nieuwamerongen, Projectmedewerker LSA “te zorgen dat de omslag van standaard aanbod- en organisatiegericht werken naar bewonersgericht werken bij gemeenten écht van de grond komt. Zorgen dus dat gemeenten er écht in gaan geloven en het niet inzetten als een verkapte manier van bezuinigen (dus alleen maar omdat er op die manier minder welzijnswerkers nodig zijn).

Graag wil ik hieraan bijdragen door bijeenkomsten te organiseren waarbij er veel ruimte is voor kennisuitwisseling en discussie tussen bewoners onderling, gemeenten onderling en organisaties onderling. Maar vooral ook door bewoners(organisaties) en gemeenten met elkaar in contact te brengen en het dan niet alleen over koetjes en kalfjes te hebben, maar gelijkwaardig met elkaar te spreken over actuele thema’s en zaken die er echt toe doen in de wijk. Dit heb ik met plezier vijf jaar lang in Rotterdam-Zuid gedaan en dat ga ik nu graag voor alle aandachtswijken doen!”

Kristel Jeuring, Projectmedewerker LSA BewonersBedrijven* “om bewoners te ondersteunen financieel onafhankelijker te worden. Subsidies voor bewonersactiviteiten zijn geen vaststaand gegeven meer. Zeker niet als bewoners de vrijheid willen hebben om de regie te nemen over het wat, waar en hoe van hun activiteiten. Dat is precies waarom ik gestart ben als projectmedewerker bij het Experiment BewonersBedrijven. Ik geloof dat BewonersBedrijven de potentie hebben om bewoners echt zelfstandig en onafhankelijk hun wijk economisch en sociaal te laten ontwikkelen. Om zelf inkomen te genereren moeten activiteiten naadloos aansluiten bij de wensen van de wijk. En als er dan een, van de gemeente onafhankelijke, inkomensstroom is, kunnen bewoners ook zelf bepalen aan welke activiteiten dit geld wordt besteed. Voor het LSA is het nu de uitdaging om samen met de eerste experimentele BewonersBedrijven te ontdekken op welke manier we duurzame en succesvolle BewonersBedrijven kunnen opzetten en beheren.”

Nicole Estejé, Projectleider LSA BewonersBedrijven* “om koers te houden in turbulente tijden.

De steeds luider klinkende roep van mensen om het heft in eigen hand te nemen, komt in een tijd van diepe economische crisis. Kansen voor bewoners (eigen zeggenschap) worden zo opeens ook kansen voor de overheid (bezuinigingen).

Het experiment BewonersBedrijven staat daardoor vol in de aandacht. Het opzetten van een BewonersBedrijf vereist van bewoners inzet en uithoudingsvermogen.

Maar het vereist ook dat de overheid de bakens verzet zodat bewoners de ruimte krijgen om zaken ook echt zélf te regelen.

Met zijn jarenlange ervaring kan het LSA een belangrijke voortrekkersrol spelen om de overheid deze keer ook echt zover te krijgen. Ik zie ernaar uit om samen het tij voorgoed te keren!

* Informatie over het experiment BewonersBedrijven op pag. 16.

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

13

Heeft u interessant nieuws uit uw wijk? Schrijf het ons!

Bewoners zorgen voor bijen

U schrijft...

Ingezonden bericht Wijkvereniging Spaland in Schiedam heeft van het braakliggende terrein bij de trambaan een mooie groenzone gemaakt, inclusief een ‘bijenbaan’. De strook langs de Slimme Watering wacht al jaren teve rgeefs op de tram, die er maar niet komt. Dus wilde de bew onersvereniging het hele stuk voorzien van bijenvrien delijke struiken en bomen. De Wijkvereniging Spaland had op een zaterdag een heleboel bewoners gemobiliseer d die zin hadden om te tuinieren en de gemeente heeft de struiken betaald.

Waarom een ‘bijenbaan’? Vele soorten wilde bijen zijn in gevaar. In de afgelopen jaren heeft er een onrustbarende bijensterfte plaats gevonden in Nederla nd. Dat is in meerdere opzichten vervelend. Zo is onze voedselvoorziening bijvoorbeeld voor een belangrijk deel afhankelijk van de bestuivende arbeid door bijen.

gt iedereen Opening Elthetokerk bren onder éénra dak

door Mirry Dijkst de Elthetokerk feestelijk rdam Oost is op 9 maart In de Javastraat in Amste een totale renovatie de Indische Buurt heeft in k ker tse tan tes pro r belofte: ze is heropend. De samen te vallen met haa nu t lijk k ker de van w ondergaan. De bou lokaal waar iedereen n en herbergt ook een eet transparant, ruim, moder binnenkort welkom is. herenigd: politici, raadsvoor even onder een dak en ere ied s wa g nin ope Bij de rs, buurtgenoten, vrienren, participatiemakelaa nso spo n, are ten mb dsa lieden, sta n van de kerk zelf. r Deliverance en de mense koo pel gos k, ker eto Elth den van de egenheid naar de kerk was speciaal voor de gel Minister Liesbeth Spies kerk nog een belangrijke in haar toespraak aan de afgereisd. Zij ontleende altijd de dienst afsloot: uw predikant uit haar jeugd k boodschap waarmee de en: wees ook als u de ker eindigt. Met andere woord de ook wil eld taak begint waar de mijne ar dit voorbe voor uw medeburgers. Na verlaat een goede burger heeft genomen te werk ek intr de Elthetokerk zijn en bov die p cha ens me leefge r bijdrage te leveren buurt in te trekken en haa de om sie mis r haa is t gaan. He daar waar nodig.

Het werd vertegenwas vandaag aanwezig. k ker eto Elth de van en de kerk. Hierop Ook het verled g werd teruggegeven aan daa van dat erk stw kun awoordigd in het van het dak van het voorm de kunstenaar wijlen nog rd. we pt loo prijkten de leistenen die ges alvorens het Kramatweg heeft gered lige kerkgebouw aan de ar wij in de Indische Buurt wa aar kerk maakt zichtb eto Elth de van g nin ope De patie van iedereen: de n: leefbaarheid en partici rke we aan cht ma en n ma met ls de stadsdeelvoorzitiedereen erbij hoort, zoa n ari wa ng evi enl sam e inclusiev ning van de kerk innerde de feestelijke ope her Zo e. ukt adr ben s ter nog een anitaire normen en maar soms vergeten hum e, end rek fsp zel van aan weer eens waarden.

14

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

Stut’s Surprise party

Ingezonden mededeling Het is 35 jaar geleden dat Wijktheater Stut is begonnen. Stut Theater maakt theater met en voor bewoners, over hun eigen leven. Hun verjaardag is grondig gevierd. Stut’s Surprise party was een avond vol verrassingen, een spannend en lekker viergangendiner en veel bomenaan tafels gemaakt van bomen uit Utrecht Overvecht.

LSA Nieuws

Publicist Van der Lans reikte het Manifest van de actieve Wijkbewoners uit aan toenmalig minister Donner op de Landelijke Bewonersdag 2011

Het Manifest en de Agenda Burgerschap Op 6 maart gingen minister Spies (BZK) en de leden van de Tweede Kamercommissie Wijkenaanpak in debat over de wijkenaanpak. Afgesproken is onder meer: niet te stoppen met de wijkaanpak en eindelijk met de Agenda Burgerschap te komen.

In die Agenda Burgerschap zal er veel aandacht zijn voor de ondersteunende rol die professionals zouden moeten hebben bij burgerparticipatie. De minister vertelde dat ze met het LSA wil spreken zodat het LSA dan zijn visie kan geven op de rol van de burgers in het wijkenbeleid. Voor het grootste deel staat deze visie beschreven in Manifest van Actieve Wijkbewoners.

Het manifest dat honderden bewoners op en voorafgaand aan de Landelijke Bewonersdag 2011 hebben gemaakt. Destijds beloofde toenmalig minister Donner al dat er op elk punt van het manifest wordt teruggekomen in de Agenda Burgerschap. Minister Spies sprak nu af in mei met deze agenda te komen.

Tijdens het debat werd verder afgesproken dat er meer mogelijkheden moeten komen om huiseigenaren aan te pakken die hun bezit verwaarlozen, denk hierbij met name aan huisjesmelkers. De minister heeft toegezegd voor de zomer te komen met een evaluatie van de Rotterdamwet oftewel de veel bekritiseerde Wet Bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek. Ook zegde de minister toe voorstellen te leveren voor een Rotterdamwet 2.0.

Nieuwe bestuursleden gekozen

Op zaterdag 17 maart werden twee bestuursleden gekozen tijdens de LSA jaarvergadering. Het LSA bestuur bestaat uit bewoners uit de aandachtswijken en toegevoegde leden die vanwege hun kwaliteiten en netwerken zijn gevraagd. Nu waren twee functies verkiesbaar, beide voor het bewonersbestuur.

Er waren zes kandidaten. En na een spannende verkiezing is Harry Binkerink uit Deventer, Rivierenwijk herkozen als algemeen bestuurslid en Maria Yigit uit Enschede, Velve Lindenhof is gekozen als secretaris.

Beiden van harte gefeliciteerd! En grote dank voor de afgelopen jaren aan de aftredend secretaris Arie van Diepen uit Alkmaar, Overdie.

Landelijke Bewonersdag 2012

Natuurlijk komt er ook dit jaar weer een grote Landelijke Bewonersdag. En wel in Amsterdam Zuid-Oost op zaterdag 3 november. Houd onze site in de gaten voor nieuws rond de grootste bewonersconferentie van het jaar!

Wat kunnen bewoners doen aan een veilige wijk?

In mei organiseren we drie bijeenkomsten rondom het thema Veiligheid. In deze bijeenkomsten gaan we steeds op zoek naar een antwoord op dezelfde vragen: wat wil en kun je als bewoner doen aan het verhogen van de veiligheid in je wijk? En: wat heb je daarvoor wel en niet nodig?

In het programma komt onderzoek naar bewonersparticipatie bij veiligheid aan bod. We kijken naar landelijke en lokale voorbeelden. Er zullen verschillende sprekers zijn die kritisch ondervraagd mogen worden. Zij zullen ook vragen stellen aan de deelnemers. Iedereen in het LSA-bestand ontvangt nog een uitnodiging.

Data (onder voorbehoud) • 8 mei: Den Haag • 9 mei: Utrecht • 11 mei: Emmen LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

15

Experiment

Hoe gaan

BewonersBedrijven het verschil maken?

Een antwoord op de meest gestelde vragen over dit spannende nieuwe experiment van het LSA.

Er klinken spannende verhalen over het nieuwe project van het LSA, maar wat zijn BewonersBedrijven eigenlijk. Zijn dat bv-tjes?

Nee, BewonersBedrijven die het LSA gaat helpen opzetten zijn organisaties van actieve bewoners die in een bepaald gebied diensten en projecten ontwikkelen en uitvoeren, met als doel de inwoners vooruit te helpen. Belangrijk hierbij is dat BewonersBedrijven ontstaan van onderop: op initiatief van bewoners. Ze zijn onafhankelijk en werken samen met anderen wanneer dat past in hun activiteiten. Ze verwerven inkomsten door projectsubsidies, exploitatie van gebouwen, activiteiten, deelnemersbijdragen en bijdragen uit fondsen. BewonersBedrijven zullen zoveel mogelijk hun eigen geld gaan verdienen en daardoor losser komen te staan van subsidies en hun verstrekkers. Bewoners zullen de bestuurlijke leiding hebben in BewonersBedrijven en zij zullen beslissen of en zo ja, welke beroepskrachten ingehuurd moeten en kunnen worden.

Kunnen die bewoners in dat bestuur daar een lekker zakcentje aan overhouden?

Nee, een BewonersBedrijf kan geld verdienen en als maatschappelijke organisatie winst maken. Het geld dat verdiend wordt, wordt echter nooit aan personen uitgekeerd, maar geïnvesteerd in de eigen wijk, bijvoorbeeld door projecten of activiteiten te organiseren.

Het LSA raadt de BewonersBedrijven sterk aan om een beroepskracht in te huren die financiële kansen ziet en grijpt, een zogeheten zakelijk leider. Deze beroepskracht zal in dienst werken van het BewonersBedrijf.

16

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

Maar wat gaan ze doen dan, die BewonersBedrijven?

Er bestaat geen blauwdruk van een BewonersBedrijf.

Elke buurt is uniek en veruit de belangrijkste factor van dit experiment is de individuele inzet van personen.

De mensen die deze experimenten opzetten, moeten veel ruimte krijgen om naar eigen inzicht te kunnen handelen.

Ja maar wat zijn de activiteiten van een BewonersBedrijf? Waarmee gaan zij het verschil maken in de wijk?

Ook de activiteiten zijn niet eenduidig. Heel vaak gaat het om het goedkoper aanbieden van diensten die er nu ook al zijn, maar die te duur zijn voor bewoners van aandachtswijken. Denk aan lokaal vervoer, kinderopvang, taallessen, verhuur van ruimten voor bruiloften en partijen, cursussen e.d. BewonersBedrijven kunnen zich toeleggen op het vergroten van de economische kansen van de bewoners, of het duurzamer maken van de buurt, of zich richten op de sociale cohesie. De kans is groot dat, zeker op termijn, BewonersBedrijven zich met een mix van activiteiten bezighouden.

Waarom wordt er steeds over gebouwen gesproken, wat heeft vastgoed met dit project te maken?

Het bezit of het in bruikleen hebben van een gebouw kan voor een BewonersBedrijf van belang zijn. Immers: met het exploiteren van dit gebouw kan het inkomen genereren. In een BewonersBedrijf kunnen bewoners dus zelf diverse buurtfuncties organiseren en vervullen.

Zo wordt het BewonersBedrijf een verzameling van diensten en ondernemingen, bij voorkeur samengebracht in één gebouw in de wijk. Een organisatie die de eigen broek ophoudt en die wordt bestuurd door bewoners zelf.

Waar komt dit idee van het LSA opeens vandaan?

Bewoners die zelf de regie voeren over de verbetering van hun wijk, is waar het LSA al jaren voor pleit. Wij hebben het idee afgekeken uit Engeland waar meer dan 500 development trusts bestaan. Meer informatie

daarover is te vinden op de site van het LSA: www.lsabewoners.nl. Het LSA onderhoudt ook een nauwe samenwerking met Locality, dat is de parapluorganisatie voor development trusts en de community enterprise.

Nu is het toch ‘het project van één miljoen’ geworden? Het LSA heeft toch dat enorme bedrag gekregen van de Nationale Postcode Loterij?

Ja met dit geld van de Nationale Postcode Loterij kunnen de BewonersBedrijven een startkapitaal verkrijgen. En ook Aedes Fonds Werken aan Wonen heeft hiervoor een bijdrage geleverd, namelijk 7 ton. Het LSA heeft daarbij van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een tweejarige subsidie ontvangen om dit innovatieve experiment op te zetten.

Indrukwekkend. Maar waarom is het project nu nodig? We hadden toch de wijkaanpak? Moeten de successen van de wijkaanpak niet gewoon meer aandacht en navolging krijgen?

In de afgelopen twintig jaar is veel onderzoek gedaan naar de resultaten en tekortkomingen van deze vormen van achterstandsbeleid. Deze laten een aantal hardnekkige knelpunten zien. De belangrijkste zijn: de samenhang ontbreekt en de coördinatie is zwak. De bewoners participeren gebrekkig. Successen zijn voornamelijk afhankelijk van persoonlijk commitment van individuen. De vele partijen werken slecht samen.

In 2011 concludeerde de visitatiecommissie wijkaanpak dat ook binnen de huidige aanpak op deze problemen wordt gestuit. Een van de belangrijkste aanbevelingen is dat echt moet worden doorgepakt met zeggenschap voor bewoners. Bewoners worden wel betrokken, maar van werkelijke invloed is weinig tot geen sprake.

Met veel financiële inzet is het dus niet gelukt om de bekende knelpunten weg te nemen. Anders gezegd komt het geld niet terecht bij de bewoners waar het voor bedoeld was maar bij salarissen voor professionals. En de aankomende tijd zullen er veel minder financiële middelen zijn. Daarom is juist nú het moment dat veranderingen een grote kans van slagen hebben.

Op de conferentie ‘Ruimte voor burgers’ in 2011 zegde minister Donner toe te willen experimenten met BewonersBedrijven.

Geen participatie maar zeggenschap Oke, maar er zijn natuurlijk al zóveel inititiatieven en er is al zo veel geprobeerd. Wat maakt het Experiment BewonersBedrijven nou zo bijzonder, nieuw en innovatief?

• Omdat bewoners werken op basis van reële behoefte van wijkbewoners. Met periodieke wijkenquêtes worden de behoeften van wijkbewoners in kaart gebracht waarop het aanbod kan worden afgestemd.

BewonersBedrijven houden continue de vinger aan de wijkpols.

• Omdat het BewonersBedrijf het gebouw dat ze in bezit heeft, pacht of huurt, gaat exploiteren om geld mee te verdienen. Zo krijgen de organisaties toegang tot kapitaal en daarmee de mogelijkheden om zelf economische waarde te ontwikkelen.

• Omdat het BewonersBedrijf niet gebaseerd is op bewonersparticipatie maar bewonerszeggenschap.

• Omdat het BewonersBedrijf een organisatie is met een gezonde afstand tot subsidies.

• Omdat beroepskrachten in dienst van bewoners gaan werken. Bewoners voeren een eigen agenda, een agenda die dus kan afwijken van die van een landelijke welzijnsorganisatie of van de gemeente.

Als ik het goed begrijp moeten bewoners het zelf gaan doen, wat is dan de rol van het LSA? Het LSA is als vereniging van bewoners initiatiefnemer en aanjager van dit project. Dit projectplan is ontstaan in overleg met de aangesloten bewonersorganisaties. Het LSA heeft bewezen realistische innovaties landelijk te kunnen invoeren, zoals: Kan wél!, Vouchers voor bewoners en Wijkontwikkeling op eigen kracht (ABCD).

Dat werd mede mogelijk gemaakt door samenwerking met buitenlandse partners. Hierbij is het toepassen in, en aanpassen van concepten uit die landen aan de Nederlandse context een specialiteit van het LSA geworden.

Dit experimentele project zal in de praktijk met vallen en opstaan vorm moeten krijgen en net als bij de andere projecten zullen er problemen, weerstand en teleurstellingen opdoemen. Daarom is het van belang dat de initiatiefnemers vanaf de beginfase met en van elkaar leren, elkaar helpen te ontwikkelen en ondersteuning krijgen. Het LSA voorziet in die rol, zowel naar de bewonersbesturen met hun nieuwe verantwoordelijkheden, als ook naar de professionele kartrekkers met hun pioniersrol.

Dus het project is er, het geld is er, de groepen bewoners zijn er, wat nu?

Nu stellen de kandidaat-BewonersBedrijven zelf een meerjarig ondernemingsplan op. Het LSA ondersteunt de kandidaat-BewonersBedrijven in het maken van deze plannen.

En het LSA gaat nu juryleden benaderen. Zo’n onafhankelijke jury kan de door het LSA voorgestelde LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

17

BewonersBedrijven zullen zoveel mogelijk hun eigen geld gaan verdienen kandidaat-BewonerBedrijven al dan niet de status BewonersBedrijf kunnen geven. We vragen drie externe juryleden die we uitnodigen vanwege hun kennis, vaardigheden en maatschappelijke positie. Zij zullen de bedrijfsplannen beoordelen op haalbaarheid.

Behalve een degelijk ondernemingsplan zullen voor de experimenten een aantal aanvullende voorwaarden van toepassing zijn.

En wat zijn de stappen die daarna komen?

Dan moeten de besturen van de BewonersBedrijven formeel worden gevormd en beëdigd. Het LSA biedt de besturen een training aan. Het bestuur kan worden uitgebreid met mensen met bijzondere kwaliteiten of een voor het bedrijf belangrijk netwerk, bijvoorbeeld een schoolhoofd of een raadslid. Ook moet op dit moment begonnen worden met het aantrekken van een zakelijk leider. Hierbij kan het LSA een ondersteunende rol spelen.

En bewonersgroepen die nu nog bij het project willen aansluiten, wat moeten die doen?

Wegens grote belangstelling hebben we een wachtlijst aangemaakt voor initiatieven die mogelijk later deel kunnen nemen aan het experiment. Zij kunnen ons informatie sturen over hun plannen en hun project, zodat wij hen op deze wachtlijst kunnen opnemen. Het uiteindelijke doel van dit tweejarig experiment is om bewoners te inspireren, informeren en enthousiasmeren om zelf met dit soort initiatieven in hun eigen wijk aan de slag te gaan. Het LSA zal daarom informatiebijeenkomsten organiseren om alle kennis en ervaring die we opdoen te delen met geïnteresseerden en overig betrokkenen. Via onze site en een speciale nieuwsbrief kan iedereen ook op de hoogte blijven van de actuele stand van zaken.

Als je vragen nog niet beantwoord zijn na dit artikel, surf dan naar www.bewonersbedrijven.nl voor nog veel meer informatie!

“Er is geen welzijnsorganisatie die zich op de wijkeconomie richt” Ruud Sikking wil een BewonersBedrijf beginnen in de Hambaken, Den Bosch.

“Ons plan is om het gebouwtje Noorderpoort in handen te krijgen. Dit gebouw is nu in handen van de gemeente en komt vrij omdat de welzijnsonderneming die erin zit, gaat vertrekken. Ik zou graag zien dat het teruggegeven wordt aan de bewoners. In het verleden is dit gebouw ook een buurthuis geweest.

We willen dan vanuit dit gebouw geld verdienen met diensten die ook nog eens erg nuttig zijn voor de wijk. Ten eerste willen we werkplekken verhuren aan zelfstandige ondernemers. In onze wijk zijn daar namelijk erg veel van, en er is behoefte aan betaalbare werkplekken.

Daarnaast willen we een horecagelegenheid maken in het gebouw, om preciezer te zijn: een lunchroom. Sinds de renovatie van het winkelcentrum hier is alle horeca namelijk vetrokken. Omdat er nog twee grote winkels zitten (de Lidl en de Action) zijn hier wel veel mensen op de been. Die

18

LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

mensen hebben dus niet de mogelijkheid om even samen een kop koffie te drinken, daarin kan dit buurtgebouw dan voorzien.

Met het geld dat we met deze activiteiten gaan verdienen, kunnen we de exploitatiekosten van dit BewonersBedrijf dragen. En in de toekomst kunnen we met verdiend geld activiteiten organiseren voor de buurt. Welke? Wat ik wil is niet van belang.

Het is aan de bewoners. Is er behoefte aan ondersteuning bij het opzetten van een vereniging of willen bewoners liever plantjes voor de buurt, alles kan! De vraag is wel of we veel geld gaan verdienen, we moeten nu eerst flink investeren. Er moet een verbouwing komen, ook om het gebouw gastvrijer eruit te laten zien. Ook computers en een keukeninventaris: alles moet er nog komen. Wat dat betreft hoop ik erg dat we het startkapitaal via het LSA zullen krijgen. Maar dat moet de jury natuurlijk gaan beoordelen.

Op dit moment moet de gemeente nog beslissen of wij als bewoners inderdaad het gebouw in handen krijgen. Maar ik heb wel al begrepen dat de gemeente zelf ook geïnteresseerd is om van ons te huren als het inderdaad in handen is van bewoners.

Want zij zijn ook geïnteresseerd in een laagdrempelige plek om wekelijks een inloop te houden bijvoorbeeld.

Dat we bij de eerste veertien initiatieven zitten die in aanmerking komen voor een startsubsidie van het LSA komt omdat ik er al een tijd mee bezig ben. Ik was begin 2011 bij een bezuinigingsavond van de gemeente. Daar werd verteld dat zij graag taken en verantwoordelijkheden over wil dragen aan burgers. Ja, pleitte ik toen al: maar dan wel in combinatie met zeggenschap. Als platformlid van het LSA werd ik ook uitgenodigd voor de conferentie: Ruimte voor burgers, waar LSA zijn plannen uiteenzette voor het experiment BewonersBedrijven. Ook had ik al de wens om het gebouwtje Noorderpoort terug te geven aan de bewoners en dus combineerde ik alles met elkaar.

Nu zie ik veel mooie mogelijkheden om een economisch gezondere buurt te maken.

Van bewoners die af en toe hun hapjes kunnen verkopen in de lunchroom tot zaterdagwinkels voor bewoners die de stap naar een eigen winkel nog niet kunnen of durven zetten. Er is geen welzijnsorganisatie die zich op de wijkeconomie richt, terwijl dit belangrijk is voor een wijk. Mijn hoop is dan ook dat onze wijk er over een paar jaar economisch en sociaal sterker voor staat, dankzij een florerend BewonersBedrijf!”

Publicaties

Het LSA selecteert voor u

Over bijzondere Rotterdammers

Het boek Thuis in Rotterdam West verhaalt over bijzondere mensen en plekken in Rotterdam West, zoals meneer Rafiek de kleermaker, Brenda en haar pony Dolly en de legendarische Rotterdamse danspionier Stalusa Pera. Het zijn verhalen die samen een wijk vormen waarin vele oude en nieuwe Rotterdammers zich thuis voelen.

Het boek is geschreven om de bewoners bij elkaar te brengen en ouders te stimuleren om hun kinderen voor te lezen. Het boek is dan ook onderdeel van een voorleesproject.

Thuis in Rotterdam West werd bedacht en samengesteld door bewoonster Margi Geerlinks. Geerlinks: “Het Nieuwe Westen is een heel fijne plek om te wonen, maar komt vaak negatief in het nieuws. Aan de hand van verhalen uit de wijk wilde ik laten zien wat er allemaal voor bijzondere mensen en plekken zijn.”

Thuis in Rotterdam west, Idee: Margi Geerlinks, Tekst: Pieter van Oudheusden, Illustraties Caroline van Pelt, Fotografie: Margi Geerlinks, Druk Veenman+, ISBN 978 90 818572 0 8, te downloaden via ThuisinRotterdamwest.nl

Bizarre buurtverhalen

Waarom zwerven peuters ‘s avonds om tien uur nog op straat, gijzelt een man zijn vrouw, slaat een vader zijn kind verrot en hebben kinderen van elf jaar seks in de plaatselijke speeltuin? Wijkagenten werken in buurten waar mensen elkaar soms nauwelijks meer kennen. Ze bestrijden misdaad, en handhaven de breekbare vrede. Van burenruzies tot sterfgevallen: ze komen in De wijkagent bizarre buurtverhalen allemaal voorbij. Journalist Mickelle Haest sprak in Amsterdam met verschillende vrouwelijke wijkagenten.

In totaal heeft dit 44 korte hoofdstukjes opgeleverd. Dit boekje geeft op een toegankelijke manier een beeld van het werk dat deze politievrouwen doen. De journaliste gaat niet diep op de verhalen in, maar door de korte beschrijvingen wordt wel duidelijk hoe zwaar én hoe zinvol het beroep is.

De wijkagent - bizarre buurtverhalen, Auteur: Mickelle Haest, Uitgever: Thomas Rap, ISBN10 9060058844, Prijs 12,90

Fitte aandachtswijken

Het CBS heeft al vaker geconcludeerd dat de gezondheid en de leefstijl van mensen in aandachtswijken minder goed is dan die van de gemiddelde Nederlander. Het was de belangrijkste reden om het project Gezonde Wijk uit te voeren in dertien steden. In de digitale publicatie Gezonde Wijk in Praktijk zijn de uitkomsten en ervaringen van de steden gebundeld. Deze publicatie is een tussentijdse balans. Het is mede uitgebracht om andere steden en gemeenten te inspireren om meer samen te werken aan gezondheid in de wijk. In de digitale publicatie vind je veel voorbeelden en successen uit de praktijk. Het geeft lessen en tips aan geïnteresseerden die hun wijken en hun bewoners sneller in con-

ditie willen laten komen. In de persberichten over het boek wordt vooral de Utrechtse wijk Overvecht aangehaald: daar heeft de aanpak dan ook veel resultaten geboekt: er is minder overgewicht onder kinderen, volwassenen bewegen meer en er zijn lagere zorgkosten.

Het e-boek ‘Gezonde Wijk in Praktijk, gemaakt in opdracht van het Ministerie van BZK/WWI, is te downloaden via www.experimentgezondewijk.nl

Doet KEI het goed?

Kenniscentrum Stedelijke Vernieuwing KEI bestaat tien jaar. Nu gaat het binnenkort fuseren met andere kenniscentra, te weten Nirov, Nicis Institute en SEV. Op het laatste moment heeft het centrum zichzelf eens stevig tegen het licht gehouden en zich laten evalueren. Daartoe besloten het KEI-bestuur en het toenmalig ministerie van VROM. Twee onafhankelijke onderzoekers concludeerden in De kern van KEI onder meer het volgende • KEI moet meer aandacht hebben voor sociale en economische aspecten van de stedelijke vernieuwing.

• KEI moet meer aandacht hebben voor het strategische spel in de stedelijke vernieuwing • KEI moet zich moderner presenteren • KEI moet huurders meer als stakeholder in de stedelijke vernieuwing behandelen • KEI is een gemotiveerd netwerk van professionals en bestuurders • KEI is actueel en weet de relevante thema’s op te pikken • De werkvormen van KEI zijn lichtvoetig, verrassend en nodigen uit tot gesprek De kern van KEI, Auteurs: Herman Schartman en Eric van Dorst, te downloaden via de site van KEI: www.kei-centrum.nl LSA Bewoners Berichten / lente 2012 / nummer 106

19

Buurten in de regio Eindhoven Kruidenbuurt

Vrijdag 1 juni 2012

Op www.lsabewoners.nl vind je de volledige uitnodiging

Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken