Grond Weg Waterbouw 01 2016

VAKTIJDSCHRIFT OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR

I

WWW.GWW-BOUW.NL

Jaargang 6 | nummer 01 | 2016

‘ONZICHTBAAR’ MEGAPROJECT KRIJGT STEEDS MEER VORM | OPEN ONDERDOORGANG MET BIJZONDER BETONWERK TOTAALOPLOSSING VOOR TUNNELVERLICHTING A4: MAXIMAAL VEILIG ÉN DUURZAAM | NIEUWE DAMWANDPLANKEN ZIJN ‘TRENDING’

Ervaren specialisten voor openbare verlichting, verkeerslichten en camerasystemen Openbare verlichting aanleggen? Verkeerslichten, camerasystemen?

Ziut is al jarenlang dĂŠ specialist. We kunnen u adviseren in het voortraject, desgewenst verzorgen we de inkoop en gehele realisatie, of we nemen het beheer en onderhoud onder onze hoede. Vanzelfsprekend hebben we oog voor duurzaamheid en veiligheid, en werken we zorgvuldig volgens de afgesproken planning. Als dochter van Enexis en Alliander weten we alles van energienetten en hebben we toestemming om te werken aan het ondergrondse netwerk. Ook bovengronds zijn we deskundig: onze installateurs zijn door de wol geverfd en we zijn leveranciersonafhankelijk. Zo kunnen we de gehele elektrotechnische infrastructuur van uw bouwproject verzorgen, bedingen we scherpe prijzen bij leveranciers, en verzorgen we de complete installatie. Bovendien bent u klaar met ĂŠĂŠn partij: Ziut, uw partner in de openbare ruimte.

www.ziut.nl

Licht-, Zicht- en Mobiliteitsoplossingen

Photo Staffan Andersson

Waarin grote onderdelen gigantisch zijn Tunnelboren krijgen nogal wat voor hun kiezen. De prestaties zijn gigantisch. Een loepzuivere nauwkeurigheid is vereist. Grensverleggende techniek maakt gedroomde resultaten waar. Maar daarvoor is absoluut betrouwbare techniek vereist en zijn gecertificeerde materialen en bewerkingen noodzakelijk. ISO 9001, ISO 3834-2, EN 1090.

EN 287, ASME IX, API6A en gecertificeerd elektrode en MIG, TIG lassen en Hot-Wired TIG (ETR).

Voor de realisatie van ambitieuze projecten - groot of klein - kiezen kritische opdrachtgevers voor Made by Boessenkool.

Carrouseldraaien tot 5 meter doorsnee, 4 meter hoog en tot een gewicht van 60 ton.

Machinefabriek Boessenkool bv, Turfkade 13, 7602 PA Almelo, Tel.: +31 (0)546 - 488 800, Fax: +31 (0)546 - 488 801, www.boessenkool.com

Voorwoord

nummer

01

CROWDFUNDING In de culturele en creatieve sector is het fenomeen crowdfunding niet meer weg te denken. Crowdfunding is een vorm van financiering waarbij ondernemers, stichtingen maar ook particulieren een beroep doen op de ‘crowd’ om samen een bepaald doelkapitaal bij elkaar brengen. Crowdfunding is sterk in opkomst, ook buiten de creatieve en culturele sector. Jawel, zelfs in de infra zien we dergelijke initiatieven ontstaan.

Werd er in ons land in 2013 nog 32 miljoen euro opgehaald via de crowd, vorig jaar stond de teller al op 200 miljoen euro. Wereldwijd brachten alle kleine geld gevers samen ruim 30 miljard euro bij elkaar. De groei in deze dynamische vorm van financiering ligt wereldwijd dan ook tegen de honderd procent per jaar. Het blijkt dat veel ondernemingen dan ook bewust kiezen voor het ophalen van het beoogde doelkapitaal. Voor ondernemingen kan crowdfunding namelijk veel voordelen hebben. Denk aan zichtbaarheid creëren, gemakkelijke publiciteit, mogelijkheid tot combinaties van financieringen en het testen van belangstelling of het ontvangen van feedback.

In de infrasector ziet men ook steeds meer de mogelijkheden van financiering met behulp van de crowd. Een mooi voorbeeld is de Stichting IJbaan Amsterdam, die een crowdfundingsactie is gestart om een haalbaarheidsonderzoek te bekostigen naar een kabelbaan over het IJ. Wie 10 euro doneert, zal een van de eerste 2.000 tickets voor een ritje met de kabelbaan ontvangen. Tevens zullen de namen van deze ‘investeerders’ straks vastgelegd worden op de kabelbaan. Een kabelbaan is een duurzame manier van openbaar vervoer, volgens initiatiefnemer Dekker. Hij stelt dat de beoogde kabelbaan kan draaien op groene stroom en zodoende geen CO2 en fijnstof uitstoot. Ook geluidsoverlast is tot een minimum beperkt. De gemeente Amsterdam heeft al aangegeven positief tegenover het concept van een kabelbaan te staan.

Over kabelbanen gesproken, ook in Groningen is een groep ondernemers actief, verenigd in de groep Flyover Groningen, die een initiatief ontplooien voor de aanleg van een kabelbaan. In het haalbaarheidsonderzoek wordt geconcludeerd dat met de aanleg van de beoogde kabelbaan zo’n 60 miljoen euro is gemoeid. Dat is ruim een derde van alternatieve vervoerssystemen.

Roel van Gils

|5

Vaktijdschrift & website over civiele techniek & infrastructuur nummer 01 Jaargang 6 | 2016 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 2212-9979

UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T 31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIECOÖRDINATOR EN EINDREDACTIE

8

Roel van Gils Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95

13

21

REDACTIEMEDEWERKERS

Anniek Heijs, Jean van Pol, Jerry Helmers, Patricia van der Beek, Roel van Gils, e.a.

BLADMANAGER

Robert Vermanen E r.vermanen@louwersuitgevers.nl

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

31

ADVERTENTIES Online aanleveren: www.wetransfer.com o.v.v. Grond/Weg/Waterbouw en uw naam Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 495 45 00 95 E traffic@louwersuitgevers.nl

ABONNEMENTSPRIJS Nederland: € 63,00 per jaar excl. BTW Buiten Nederland: € 90,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Grond/Weg/Waterbouw Informatie over abonnementen: T +31 495 45 00 95

42

PROJECT NOORD/ZUIDLIJN ‘Onzichtbaar’ megaproject krijgt steeds meer vorm Metrostations zijn ware glaspaleizen Strakke aluminium plafonds in alle stations 124 transportinstallaties Stalen consoles en meer Beveiligingsinstallaties

8 11 13 14 15 17

De Pen: Alexander van den Berg, SHEQ Officer Royal IHC

18

ADRESWIJZIGINGEN Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

MATERIEEL SPECIAL BWMT: duurzaam rendement door veilig & duurzaam te werken

20

Dieplader oplossingen, ook voor BE-rijbewijs

23

Schade bedrijfseconomische stilstand is groter dan schade van diefstal

24

Bouwplaatsinrichting

26

Work management systeem voor maximaal rendement

28

E studio@louwersuitgevers.nl

Nieuwe Komatsu serie 8 wiellader

31

DRUKWERK

Grootste internationale vakbeurs voor bouwmaterieel

32

Totaaloplossing voor tunnelverlichting A4: maximaal veilig én duurzaam

34

Nieuwe attractie ‘Waterwerken’ in Zuiderzeemuseum

38

DOELGROEP Directies en management van bedrijven uit de infraketen, betrokken ministeries en rijksdiensten, provinciale, gemeentelijke en andere betrokken overheden, landelijke, regionale en lokale organisaties, stichtingen en instellingen m.b.t. wegenbouw, aannemers, ingenieursbureaus en toeleveranciers.

VORMGEVING/ART DIRECTION

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­ kelijke toestemming van de uitgever en zon­ der bronvermelding.

Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­lijkheid voor schade, van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Inhoud

49

57

71

64

80

PROJECT BLAUWE KLAP

VAKTIJDSCHRIFT OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR

I

WWW.GWW-BOUW.NL

Jaargang 6 | nummer 01 | 2016

‘ONZICHTBAAR’ MEGAPROJECT KRIJGT STEEDS MEER VORM | OPEN ONDERDOORGANG MET BIJZONDER BETONWERK TOTAALOPLOSSING VOOR TUNNELVERLICHTING A4: MAXIMAAL VEILIG ÉN DUURZAAM | NIEUWE DAMWANDPLANKEN ZIJN ‘TRENDING’

GWW_NL_01_Sacha.indd 1

Coverbeeld | Centraal station Amsterdam foto: Ge Dubbelman

03-03-16 14:24

Beweegbare verkeersbrug de ‘Blauwe Klap’ brengt dynamiek terug in Drentse hoofdstad

40

Productie hameitorens en balanspriemen

42

Hydraulische installaties

45

Aanbrengen randbalken en slijtlaag

46

Specialistisch staalwerk

47

Dijkverbetering in de Alblasserwaard technisch hoogstandje Nieuwe damwandplanken zijn ‘trending’ Groepsvervanging armaturen en lampen Journaal Bedrijfsreportage Vrijenban Column Liesbeth Schippers Kwaliteitsdienst Beton Noord-Hollandse Stolperophaalbrug Rotonde in vezelmixbeton met slechts 6 voegen Nieuw zee- en binnenvaartsteiger opgeleverd aan Rubis Terminal Onderdoorgang Kasteelherenlaan Engineering onderdoorgang Kasteelherenlaan Alkmaar opent Nelson Mandelabrug Dag van de Sportaccommodaties 2016 Duurzame productiefaciliteit voor Jiffy in Zwijndrecht ‘Certificering Mobilis stimulans voor hele sector’ Wie doe wat

49 52 54 56 62 64 66 68 71 74 76 79 80 82 85 86 88

AMSTERDAM | Noord/Zuidlijn Tekst: Roel van Gils Beeld: VIA NoordZuidlijn en Roel van Gils

‘Onzichtbaar’ megaproject krijgt steeds meer vorm In de Amsterdamse ondergrond is al jaren een megaproject aan de gang. Nu de ruwbouw van de Noord/Zuidlijn is afgerond wordt door VIA NoordZuidlijn, een handelsnaam van Visser & Smit Bouw bv., hard gewerkt aan de afbouw van de zeven metrostations en de Lijninfra.

De ‘bouwcombinatie’ heeft een bewogen jaar achter de rug. En dat is nog zacht uitgedrukt. We zijn een kijkje gaan nemen ter plekke en afgedaald naar de metrohal onder het Stationsplein in hartje Amsterdam.

8|

AMSTERDAM | Noord/Zuidlijn

De gemeente Amsterdam heeft het afbouwcontract van de Noord/Zuidlijn, ook wel TT&A contract (Transport Techniek en Afbouw) genoemd, gegund aan VIA NoordZuidlijn. VIA is sinds 19 september 2011 betrokken bij het Noord/ Zuidlijn project en in oktober 2012 begonnen met de eerste uitvoerende werkzaamheden. Aanvankelijk bestond VIA NoordZuidlijn uit twee combinanten, maar in 2015 heeft technisch dienstverlener Imtech Building Services faillissement aangevraagd. Sindsdien staat Visser & Smit Bouw er dus alleen voor.

“Ondanks het faillissement hebben we veel van de betrokken personen aan boord kunnen houden, mede doordat ons zusterbedrijf HOMIJ een deel van het personeel heeft overgenomen,” vertelt Bas van Straten van VIA NoordZuidlijn.

‘BEST FOR PROJECT’ Behalve het faillissement van de bouwpartner had Visser & Smit Bouw in 2015 ook nog te maken met een faillissement van een grote onderaannemer Oskomera. Van Straten: “Ook dat faillissement heeft een enorme impact gehad op de hele organisatie, aangezien de staalconstructies en de specifieke glazen wandbekleding die zij zouden leveren en monteren integraal onderdeel uitmaakt van het hele project. We hebben de projecten moeten herverdelen en deels zelfs opnieuw moeten ontwerpen. De stations vormen immers allemaal op zichzelf staande, unieke projecten. Al deze ontwikkelingen laten uiteraard de planning ook niet ongemoeid. En daar proberen we nu een draai aan te geven. Het streven is zeker nog om medio 2017 een werkend metrosysteem op te leveren. Het is echt een multidisciplinair project dat we benaderen vanuit ‘best for project’.”

De afbouw van de metrolijn behelst voor VIA NoordZuidlijn behalve het aanbrengen van de voorzieningen ten behoeve van een rijdende metro en de esthetische bekleding ook het aanbrengen van de brandwerende constructie en de verschillende automatische transportinstallaties. Van Straten: “Zo

'Het glas is speciaal voor dit project ontwikkeld en heeft een zogeheten ‘unfocusable’ uitstraling' plaatsen we in totaal 93 roltrappen, 27 liften en vier rolpaden, maar ook 20.000 m2 aan glazen wanden en 12.000 m2 aan brandwerende beplating om de integriteit van het betonnen casco te bewaken.”

‘BOUWEN IS BIJZAAK’ De Noord/Zuidlijn loopt pal onder de middelste voetgangerstunnel van het monumentale Centraal Station van Amsterdam. Onder het Stationsplein wordt de nieuwe centrale metrohal aangelegd die aansluit op een tunnel die onder het Centraal Station is ‘ingezonken’. De gemiddelde bezoeker in de nieuwe winkelpassage aan het IJ of reizigers die de bestaande Oostlijn of het treinstation benutten, merken eigenlijk nauwelijks iets van de enorme bouwactiviteiten in de ondergrond. “We handelen volgens de filosofie ‘Bouwen is Bijzaak’,” zegt Van Straten. “Bovengronds aanvoeren van materialen gebeurt slechts sporadisch. Voor het transport van materiaal en materieel maken we gebruik van de metrobuis om zo de omgeving zo veel mogelijk te ontlasten.

Hiertoe hebben we een tunnel transport voertuig (ttv) ontwikkeld, die zowel op banden als op rails kan rijden. Het ttv is elektrisch aangedreven en wordt bevoorraad via de twee logistieke centra in Amsterdam Noord en Amsterdam Zuid, middels een sparing in het dek van de metrobuis.” ›

|9

AMSTERDAM | Noord/Zuidlijn

'Het is echt een multidisciplinair project dat we benaderen vanuit het ‘best for project' UNFOCUSABLE UITSTRALING Benthem Crouwel Architects heeft een bijzondere aankleding bedacht voor de metrostations. “Langs het perron in metrostation Centraal Station is gekozen voor een specifieke glazen wandbekleding uit gelaagd en gehard glas waarin een reliëf is aangebracht. Het glas is tevens voorzien van een zeefdruk in een grijze emaille in combinatie met een zeefdruk met een stippenpatroon in een witte tint,” licht Simon Visser van VIA NoordZuidlijn toe. “Het glas is door Saint Gobain speciaal voor dit project ontwikkeld en heeft een zogeheten ‘unfocusable’ uitstraling. Met andere woorden, het laat voorwerpen, objecten of personen niet weerspiegelen. De verhouding tussen de grijze emaille en de witte stippen is exact door de architect vastgelegd om te voorkomen dat de beoogde uitstraling teniet wordt gedaan. De toleranties zijn dan ook minimaal, maar het resultaat mag er zeker zijn.” Om te voorkomen dat het geluid van een voorbijrazende metro het comfort in de centrale metrohal verstoort, zijn akoestische plafonds toegepast met geperforeerde lamellen.

Visser: “Ook aan deze lamellen worden torenhoge eisen gesteld. Ze moeten immers ook bestand zijn tegen de luchtverplaatsing van een voorbijrazende metro. Daarnaast maken de plafondpanelen onderdeel uit van het lichtplan en reflecteren op een bepaalde manier het licht.”

PASSAGIERSBEWEGINGEN Als enige station dient VIA NoordZuidlijn bij de metrohal onder het Stationsplein tijdens de bouwwerkzaamheden rekening te houden met passagiersbewegingen. Visser” “De bestaande Oostlijn is aangesloten op de vernieuwde Verdeelhal van de NoordZuidlijn. Van de drie stijgpunten mogen we er slechts één afsluiten en benutten. Dat brengt tevens hoge veiligheidsfactoren met zich mee. Ondanks alle perikelen het afgelopen jaar is er het ontzettend veel gebeurd,” realiseert Visser zich. “De metrohal Centraal Station is inmiddels voor 90 tot 95 procent gereed in de voorbereiding. In de laatste weken van 2015 is een start gemaakt met het plaatsen van de eerste glazen wandbekleding. Nu de glazen wandbekleding grotendeels is geplaatst, geeft dat een enorme positieve boost aan alle betrokken partijen.”

VIA NoordZuidlijn levert, naast een aantal nevenopdrachtnemers, een belangrijke bijdrage om straks een werkende Noord/Zuidlijn over te dragen aan de gemeente Amsterdam. Momenteel wordt ook al op bepaalde trajecten getest met een testtrein op lage snelheid. “Het aantal en soort testen zal de komende periode steeds meer toenemen om uiteindelijk een compleet werkende metrolijn te kunnen opleveren,” besluit Van Straten. ❚

DE NOORD/ZUIDLIJN De Noord/Zuidlijn van de Amsterdamse metro loopt van Amsterdam Noord (station Noord, vlak bij het Buikslotermeerplein) onder het centrum van Amsterdam door naar station Zuid. De lijn telt twee bovengrondse en vijf ondergrondse stations, is 9,7 kilometer lang en verkort de duur van de rit van Amsterdam Noord naar Zuid van 31 naar 16 minuten. In totaal zullen dagelijks circa 120.000 passagiers gebruik gaan maken van de metrolijn.

10 |

AMSTERDAM | Noord/Zuidlijn

Tekst & beeld: Roel van Gils

Metrostations zijn ware glaspaleizen De stations van de Noord/Zuidlijn zijn straks na oplevering stuk voor stuk heuse glaspaleizen. De afwerking van de wanden van de perrons, de 45 graden brandhangende gevels, een groot aantal rookschermen en alle liftschachten zijn bekleed met glazen delen in verschillende samenstellingen. De productie van het glas is in handen van Saint-Gobain Glass. Dochteronderneming INTERIOR GLASSOLUTIONS BV uit Veenendaal neemt een groot deel van de levering en montage voor haar rekening.

In de afbouw van metrostation Centraal Station komen vrijwel alle voor het project geselecteerde glassamenstellingen voor, begint Rob Helmons van Saint-Gobain Glass INTERIOR GLASSOLUTIONS BV. “Zo beglazen we de liftschachten met een extra heldere veiligheidsbeglazing door middel van SPIDER-bevestigingselementen aan de staalconstructie. Bijzonder uitdagend zijn ook de zogenaamde 45 graden gevels. Deze brandhangende gevels dienen minimaal dertig minuten een rookgastemperatuur van 400 graden Celsius te doorstaan. Dit om bij een eventuele brand de mensen veilig te kunnen laten vluchten. Samen met VETROTECH Saint-Gobain hebben we SYSTEMS STRUCTURE SPIDER E30, een extra heldere rookwerende beglazing classificatie E-klasse 30, in combinatie met het specifieke ophangsysteem, eveneens voorzien

van SPIDER-bevestigingselementen, met succes in de praktijk getest. De minimale eis werd ruimschoots behaald.”

TULPEN PALEPAI Ook de afwerking tegen de wanden van de perrons is door Saint-Gobain Glass geproduceerd. Het gaat om samengestelde glaspanelen bestaande uit een extra heldere gefigureerde beglazing gecombineerd met een gezeefdrukt stippenpatroon. Helmons: “Beide ruiten zijn met elkaar gelamineerd met een PVB-folie, vergelijkbaar met de voorruit van een auto. Het glas blijft dus aan elkaar kleven, mocht de toplaag verbrijzelen. Deze samengestelde panelen zijn eveneens met mini SPIDER-bevestigingselementen aan de achterconstructie verankerd en voldoen aan de gevraagde 30 minuten rookgaseis.”

INTERIOR GLASSOLUTIONS is ook verantwoordelijk voor het aanbrengen van de rookschermen in metrostation Centraal Station. “Ter plaatse van de vide brengen we een rookbarrière aan uit E30-beglazing. Daarnaast helpen we kunstenares Jennifer Tee een handje bij het samenstellen van haar kunstwerk ‘Tulpen Palepai’ in de centrale verdeelhal. Ook hiervoor verzorgen we de levering en montage van de beglazing.” INTERIOR GLASSOLUTIONS werd volgens Helmons al in het voortraject betrokken bij het maakbaar maken van de door de architect bedachte afwerkingen. “Destijds zijn keuzes gemaakt die met de techniek van toen niet eens uitvoerbaar waren,” zegt Helmons. “Nu weten we wel beter. Het is met recht een zeer uitdagend project te noemen, op alle fronten. Maar het resultaat is dan ook zeer spectaculair.” ❚

| 11

INTERIOR GLASSOLUTIONS BV

Project: entree parkeergarage van Heekplein | Foto: Hans Oude Luttikhuis fotografie - Rossum

INTERIOR GLASSOLUTIONS BV is de expert in speciale glastoepassingen en constructies.

Denk bijvoorbeeld aan de brandwerende geschroefde glasconstructies bij de stations van de Noord/Zuidlijn.

Interior GLASSOLUTIONS BV Wageningselaan 42 • 3903 LA Veenendaal T +31 (0)318 - 246 000 E info@sgg-igs.com www.interiorglassolutions.com • www.SGG-IGS.com

SPIDER GLAS CONSTRUCTIES

AMSTERDAM | Noord/Zuidlijn Tekst: Roel van Gils Beeld: Verwol Projectafbouw

Strakke aluminium plafonds in alle stations De stations van de Noord/Zuidlijn worden voorzien van een snaarstrakke plafondafwerking. De zogeheten HD XL-plafondpanelen van Hunter Douglas worden door Verwol Projectafbouw uit Delft gemonteerd.

In totaal gaat het om ruim 22.000 m2 aan plafondpanelen. En daar blijft het niet bij, want de projectafbouwer doet meer.

In de voorbereiding heeft Verwol Projectafbouw bijvoorbeeld een belangrijke rol gespeeld door samen op te trekken met VIA NoordZuidlijn om de D&C-uitdaging in goed overleg op werkbare tekeningen te krijgen. Aanvankelijk had de architect een ander systeem in gedachte voor de plafondafwerking van de perrons en de verdeelhallen. “De suggestie van Verwol bleek uitvoeringstechnisch ten goede te komen aan de maakbaarheid,” begint Jos Glorie van Verwol Projectafbouw. “Er is een alternatief aangedragen in de vorm van de HD XL-panelen.

Groot voordeel van deze panelen is dat de pasplaten in het werk op maat gemaakt kunnen worden. Het is een kwestie van doorzagen, een hoeklijn monteren en verwerken. Dat was met de oorspronkelijke panelen niet mogelijk. Bovendien zijn de HD XL-panelen in een grotere maat te verkrijgen: 1800 bij 900 mm en 1250x2500 mm in plaats van 1200 bij 600 mm. Ook dat komt de efficiency ten goede.”

SAMENGESTELD PANEEL De HD XL-panelen zijn opgebouwd uit een aluminium buitenhuid met een kern in een honingraatstructuur. Dat maakt de panelen volgens Glorie uitermate sterk en stijf. Ze mogen volgens specificatie niet meer dan een millimeter doorbuigen. Voor-

'De verdeelhal van Centraal Station is reeds afgerond. De overige metrostation worden dit jaar nog afgerond. Een project als dit is op ons lijf geschreven' dat de panelen gemonteerd konden worden, heeft Verwol Projectafbouw eerst een achterconstructie geplaatst. Glorie: “Het paneel wordt met behulp van een scharnier verticaal aan de achterconstructie

bevestigd om vervolgens in een draaiende beweging horizontaal afgemonteerd te kunnen worden in een montageprofiel. Elk paneel is zodoende afzonderlijk uitneembaar.”

De plafondpanelen zijn met de looprichting mee geplaatst en hebben een hoge reflectiewaarde wat positief bijdraagt aan het energieverbruik.

Ook hebben de panelen een akoestische functie, ze dempen het geluid van een voorbijrazende metro. “Ten behoeve van de geluidsabsorptie in de stations monteren we boven de sporen houtwolcementplaten (HWC) in de kleur zwart, koud tegen de brandwerende beplating,” voegt Glorie nog toe.

“Ook dat is in totaal nog een aardig volume van zo'n 6.000 m2. Daarnaast maken we ook de koven die het HWC-plafond scheidt van het 60 centimeter lager hangende HD XL-plafond. De koven bekleden we met hetzelfde hoogwaardige aluminium(zetwerk). ❚

| 13

AMSTERDAM | Noord/Zuidlijn Tekst: Roel van Gils Beeld: ThyssenKrupp Liften BV

124 transportinstallaties Dat de Noord/Zuidlijn een megaproject is, is inmiddels wel duidelijk. Ook een groot aantal leveranciers profiteert van de aanleg van de nieuwe metrolijn. Voor ThyssenKrupp Liften BV bijvoorbeeld is het in aantallen de grootste opdracht ooit in de Nederlandse geschiedenis van het bedrijf. De firma levert en monteert liefst 124 transportinstallaties, waaronder 27 liften, 4 hellingbanen en 93 roltrappen.

Het ontwerp van de metrolijn kent een lange geschiedenis. Ook ThyssenKrupp werd al in een vroeg stadium bij het ontwerpproces betrokken. “We hebben zelf invulling gegeven aan de transportinstallaties aan de hand van de kaders van de architect en de contracteisen,” vertelt Harry Beukeveld van ThyssenKrupp. “Het zijn absoluut stuk voor stuk maatwerkproducten die we hier hebben ontwikkeld. De opvoerhoogte van de roltrappen is per stijgpunt verschillend, alleen de hoek van de roltrappen is in alle gevallen 30 graden.

Dat heeft te maken met de vluchtwegfunctie van onze roltrapinstallaties. De optrede bedraagt minder dan 21 centimeter, zodat reizigers ook makkelijk over een stilstaande roltrap kunnen vluchten.”

LOGISTIEKE UITDAGING ThyssenKrupp heeft inmiddels al 85 transportinstallaties geïnstalleerd. “Op metrostation Centraal Station plaatsen we in totaal 35 roltrappen, 4 hellingbanen en 6 liften. In verband met de afbouwwerkzaamheden hebben we nog 6 roltrappen en 19 liften in opslag,” vertelt Beukeveld. “Met het installeren van de resterende liften beginnen we medio maart en de laatste 6 roltrappen worden in mei geïnstalleerd op het Centraal Station.”

14 |

VIA NoordZuidlijn voert waar mogelijk de afbouwmaterialen ondergronds aan om zo de overlast voor de omgeving te minimaliseren. De grootste uitdaging voor ThyssenKrupp was daarom volgens Beukeveld de logistiek. “Al onze transportinstallaties die fysiek in de stations zijn gelegen, worden met behulp van het tunneltransportvoertuig via de metrobuis naar de eindbestemming getransporteerd. Ook het benodigd materieel voor de montage, zoals heftrucks en hoogwerkers, gaan op diezelfde wijze door de metrobuis. We hebben dan ook heel veel energie gestoken in de voorbereiding en dat heeft in de uitvoering zijn vruchten afgeworpen, zo mogen we nu toch wel stellen. Er hebben zich nagenoeg geen problemen voorgedaan.”

De toegepaste roltrappen zijn speciale verkeersroltrappen en voor de buitenopstelling uitgevoerd in weatherklasse 4, geschikt voor alle weersomstandigheden. “Er zijn extra voorzieningen getroffen voor waterafvoer, alle delen zijn verzinkt of uitgevoerd in rvs, de kettingen zijn afgeschermd en het frame en de leuningbanden zijn voorzien van verwarming.” ❚

AMSTERDAM | Noord/Zuidlijn

STALEN CONSOLES EN MEER Constructiebedrijf Broecks bv is door VIA NoordZuidlijn, een handelsnaam van Visser & Smit Bouw bv, betrokken bij de afbouwwerkzaamheden van de Noord/Zuidlijn. “Onze bijdrage varieert van het fabriceren van leuningwerk, bordessen en trappen tot het vervaardigen van stalen consoles voor de oplegging van de roltrappen, achterconstructies voor glaswanden en roosterwanden en RVS316-perronranden,” zegt Harry Broecks trots.

Al meer dan drie jaar produceert Constructiebedrijf Broecks nu allerhande stalen constructies voor de stations op de Noord/Zuidlijn. Broecks: “We zijn niet actief op één station, maar over het gehele traject. We beperken ons niet alleen tot het produceren van de diverse onderdelen maar verzorgen het complete pakket van engineeren, berekenen, tekenen, productie tot montage, alsmede de administratie die er bij dit project komt kijken.” Aan de constructies worden door VIA NoordZuidlijn hoge eisen gesteld. “Denk dan aan aspecten als ingangscontroles van het materiaal, tussentijdse maatvoeringcontroles en het laten keuren van de laswerkzaamheden die onze gekwalificeerde lassers maken. Aan elk product dat we uitleveren, hangt een stukje documentatie en administratie vast.”

Constructiebedrijf Broecks bestaat al sinds 1932 en is in de loop der jaren verschillende keren van

vader op zoon overgegaan. Inmiddels staat de vierde generatie aan het roer. “We zijn met name actief op het gebied van kleine staalwerken, maar schuwen ook de grotere en ingewikkeldere producten en projecten niet, evenals het zwaardere ‘werk’. Ons specialisme zit hem vooral in het meedenken en ontzorgen van de klant en dat allemaal snel en eerlijk tegen een concurrerende prijs. We werken dan ook regelmatig voor zowel de grotere aannemers, maar ook voor de lokale ‘kleine’ aannemer.” Volgens Harry Broecks heeft het bedrijf vooral de laatste drie jaar een enorme sprong vooruit gemaakt, mede te danken aan het project de Noord/Zuidlijn. “Behalve engineering en productie verlangt de opdrachtgever ook een degelijke documentatie (Ce) en administratie.

We hebben ons daarin thuis gemaakt, zowel op kantoor als in de werkvoorbereiding en productie.

Dat werpt zijn vruchten af, ook voor toekomstige projecten.” ❚

| 15

STAALCONSTRUCTIES • STALEN RAMEN EN PUIEN • CORTEN STAAL • RVS • ALUMINIUM

NEN-EN 1090-2

Constructiebedrijf Broecks BV • 035 - 624 90 34 • www.broecks.nl

PRISMA BEVEILIGING uw partner in tijdelijke en permanente toegangscontroleoplossingen

Prisma Beveiliging is gespecialiseerd in het beveiligingen van bouwlocaties en infrastructurele projecten. Toegangscontrole gecombineerd met indentificatie- en registratiesystemen vormen de kern van onze activiteiten waarbij het beheer op afstand tot de mogelijkheden behoort.

Onze fysieke oplossingen waaronder tourniquetcontainers, slagboominstallaties en speedlanes zijn speciaal ontwikkeld voor op de bouwplaats. Met de softwareoplossingen die wij bieden voldoet u aan de eisen die de wetgever stelt.

Indien u een terrein tevens wenst te voorzien van beveiliging bieden wij volledig te integreren camera-observatie- en inbraaksignaleringsoplossingen.

• TERREINBEVEILIGING • MOBIELE BEVEILIGING • TOEGANGSCONTROLE • SERVICE EN ONDERHOUD • ICT-OPLOSSINGEN

WWW.PRISMABEVEILIGING.NL

AMSTERDAM | Noord/Zuidlijn Tekst: Roel van Gils Beeld: Prisma Beveiliging

Securitymanagement Plus Het traject van de Noord/Zuidlijn loopt deels bovengronds, deels onder de grond, kent veel in- en uitgangen en loopt bovendien dwars door het centrum van Amsterdam. Prisma Beveiliging is vanaf dag één van de afbouw verantwoordelijk voor de afscherming van het complete project voor onbevoegden en draagt daarmee ook bij aan de veiligheid van de bouwers. Voor dat laatste aspect zet Prisma Beveiliging nog meer troeven in.

In de tunnel hebben we te maken met situaties die feitelijk altijd om een maatwerkoplossing vragen en daar ligt de kracht van Prisma Beveiliging, zegt Ed Lampe zelfverzekerd. Nadat door VIA NoordZuidlijn, een handelsnaam van Visser & Smit Bouw bv., het afbouwcontract werd gegund, zijn we direct gevraagd mee te denken over de beveiliging en toegangscontroles voor het project. We zijn gespecialiseerd in het verzorgen van passende installaties voor nietstandaard situaties. De synergie tussen Prisma Beveiliging en ons zusterbedrijf PBH Techniek, die technische installaties bouwt, is dan ook heel groot. De basis voor het uitgebreide systeem op de Noord/Zuidlijn vormt een glasvezelnetwerk dat we hebben aangelegd van Noord tot Zuid.

Op dat netwerk kunnen we allerlei verschillende componenten aansluiten, waaronder toegangs-

controle, beveiliging, telefonie, gasdetectie en tijdelijke keetconstructies. We praten hier met recht over 'Security Management Plus."

uitgegeven. De toegang is geregeld per locatie.

Iemand die op station Rokin gaat werken, heeft geen toegang tot station Vijzelgracht."

GASDETECTIE

Ook de ketenparken zijn aangesloten op het glasvezelnetwerk van Prisma Beveiliging. Dat geldt eveneens voor de gasdetectie. "Binnenstedelijk bouwen betekent dat op sommige plekken in de tunnel een ophoping aan gas kan ontstaan," zegt Lampe. "Gas is immers zwaarder dan lucht en zakt naar beneden. In de tunnelbuis staan daarom ventilatoren opgesteld om voldoende doorstroming te genereren en gasophopingen te voorkomen. Wij monitoren voortdurend het gasniveau en meten de windsnelheid in de tunnel. Bij eventuele afwijkingen wordt het ventilatieniveau aangepast of treedt een ontruimingsprocedure in werking." ❚

Lampe vervolgt: "Als het gaat om de beveiliging hebben we een virtueel hekwerk aangelegd. De complete tunnel is voorzien van slimme camera's met videocontent-analyse. Zodra een onbevoegd persoon de virtuele lijn passeert, wordt er automatisch alarm geslagen in de meldkamer. Daarnaast hebben we bij alle stations tourniquets geplaatst als fysieke barrière om de toegangscontrole te regelen. Medewerkers kunnen zich vooraf online registreren, om zich vervolgens fysiek bij VIA NoordZuidlijn op Sixhaven te melden en identificeren, waarna ze een toegangsbadge krijgen.

We hebben al meer dan 5.000 van deze badges

| 17

DE PEN

18 |

DE PEN

Alexander van den Berg, SHEQ Officer Royal IHC

Duurzame Inzetbaarheid en wij Ik Een grootse term, maar wel heel hard nodig. We willen allemaal lang en gezond leven en datgene kunnen blijven doen waar we een passie voor hebben. Sinds enkele maanden ben ik aan boord gekomen van Royal IHC om als Safety, Health, Environment, Quality Officer met mijn collega’s stappen te zetten om ons veiligheidsbewustzijn te verhogen. Veiligheid en Gezondheid gaan hand in hand, een gezond mens in een gezond lichaam heeft tot 70% minder kans betrokken te raken bij een arbeidsongeval en/of ziekte. Meer aanmoediging had ik dus niet nodig om werk te maken van mijn persoonlijke duurzame inzetbaarheid.

Bij Royal IHC is beleidsmatig en operationeel een breed scala van gezondheidsmanagement ingericht om mij een zetje in de rug te geven. Er is niet alleen een groot sportaanbod en een volledig ingerichte fitnessruimte inclusief begeleiding en fysiotherapie beschikbaar, maar mijn organisatie is zelfs ook goud gecertificeerd voor een internationaal gezondheidsmanagement certificaat. Daar kwam ik achter door met een team deel te nemen aan de Vitaliteitsbattle 2015, een jaarlijks terugkerende strijd waarin gerenommeerde ondernemingen strijden om nieuwe wegen te verzinnen om medewerkers duurzamer inzetbaar te maken door sport.

Tijdens de Vitaliteitsbattle maakten we de volgende analyse: om verzuim en of stress te reduceren beoefent zo’n 20% van onze mensen actief uit eigen beweging een sport, zo’n 20% van de mensen draait mee in risicogroep programma’s en zo’n 20% wil of kan niet deelnemen. Dit betekent dat een groep van 40% van onze medewerkers ‘ertussen’ zweeft: wel wil, maar een duwtje in de rug kan gebruiken om ook echt aan te sluiten bij de sportende groep.

Op die groep bedachten we een uniek plan waarbij we op basis van bestaande Management Drives profielen in de huid van de medewerker kruipen om te komen tot sport- en beweegaanbod op maat dat past bij het persoonlijk profiel van de medewerker. Daarmee voelt het aanbod als ‘natural fit’ en krijgt de medewerker net dat duwtje dat nodig is om mee te doen met een sport die bij hem of haar past.

En hoe is het met de ‘natural fit’ van deze medewerker? Ik ben gestart met het opbouwen van conditie en versterken van de grote spiergroepen om gecontroleerder te kunnen skiën en in het voorjaar vanuit een basisconditie te kunnen wielrennen. Zien sporten heeft een aanzuigende werking op mijn directe collega’s, waarvan er eentje zich heeft aangesloten en een ander overweegt ook de lunchpauze te verruilen voor een actieve ‘reset’.

Na een korte intensieve sportperiode ben ik weer opgeladen om ook in de middag optimaal te presteren vanuit mijn passie veiligheidsbewustzijn te versterken. ❚

De Pen wordt doorgegeven aan Mark Sturrus SHEQ desk coördinator Boskalis.

| 19

Tekst: Anniek Heijs Beeld: BMWT

DUURZAAM RENDEMENT Veilig en duurzaam werken. Elke zichzelf respecterende organisatie past dit tegenwoordig toe in de dagelijkse praktijk. Maar niet altijd even consequent en met de juiste kennis, zo wijst diezelfde praktijk uit. Dat is waar organisaties zoals de BMWT uitkomst bieden.

De BMWT is een landelijke belangenbehartiger van leveranciers van bouwmachines, magazijninrichtingen, wegenbouwmachines, en transportmateriaal.

Jan Hommes, directeur van de BMWT: “We helpen onze leden en hun klanten de juiste keuzes te maken op het gebied van veilig en duurzaam werken. Dat doen we bijvoorbeeld door onze technische keuringen van machines en werktuigen. De daarvoor ontwikkelde BMWT-Keur is inmiddels de maatstaf binnen de Nederlandse inspectiemethodieken om te bepalen of een machine veilig genoeg is om mee te werken. Jaarlijks keuren 111 bij ons aangesloten en gecertificeerde bedrijven ruim 240.000 mobiele werktuigen. Zo zorgen we dat onze leden, hun klanten zekerheid kunnen bieden. Er wordt voldaan aan de wettelijke verplichting. Dat is belangrijk, want mocht het tot een incident komen, dan is de klant er zeker van dat onder de BMWT-Keur het niet aan het werktuig of de machine heeft gelegen.”

20 |

SPREEK OOK DE BAAS AAN “Wij hanteren een aantal kernwaarden die allesomvattend zijn voor onze werkwijze. Dat zijn betrouwbaarheid, samenwerken, deskundig, service gericht en proactief,” aldus Hommes. “Dit zijn waarden waarop ik door onze leden wil worden afgerekend en die wij spiegelen aan de praktijk van onze

'Een landelijke erkend keurmerk voor het keuren van zo’n 240.000 mobiele werktuigen'

'Een CO2-footprint heeft niet alleen maar te maken met energiebesparing. Het gaat ook over rendement' leden. Dat begint met het stellen van twee belangrijke vragen: ‘Mag iedereen binnen onze organisatie het proces stilleggen bij een onveilige situatie?’ En vervolgens ‘Durf ik de hoogste baas aan te spreken wanneer hij zich niet aan de veiligheidsregels houdt?’ Veilig werken moet meer zijn dan alleen een sticker bij de deur of een certificaat in de directiekamer. Het moet onderdeel van het proces worden waarin blijvende resultaten worden geboekt op het gebied van veiligheid en duurzaamheid. De interne houding is hierbij ontzettend belangrijk. Er moet ruimte zijn om te sturen op verbetering, dat kan alleen als ook het management dit uitdraagt. Het keuren van machines en het goed opleiden van personeel is een belangrijke basis.”

HET NIEUWE DRAAIEN “Veiligheid begint met een veilige machine. Er zeker van zijn dat er geen technische mankementen of achterstallig onderhoud op de loer ligt,” vervolgt Hommes. “De volgende belangrijke stap is de bediening van de machine.

Gebeurt dit door mensen met de juiste knowhow en papieren?” Onderdeel van het programma van BMWT is het certificeren van de beroepstrainingen die haar leden verzorgen. Als voorbeeld noemt Hommes ‘Het Nieuwe Draaien’, dat als training binnen de GWW-sector steeds belangrijker wordt.

“Dit tekent het groeiende duurzaamheidsbesef binnen de GWW-sector,” aldus Hommes. “De winst van deze werkmethode kan je vertalen in een brandstofbesparing van wel 5 tot 10% in de grondverzet. Iedereen met een beetje idee van kraankosten ziet hier al snel de voordelen van in.”

CO2-PRESTATIELADDER

Opdrachtgevers, vooral in de publieke sector, stellen scherpere eisen aan de CO2-uitstoot bij de werkzaamheden. “Een duurzame bedrijfsvoering met een CO2 footprint, is van meerwaarde voor onze leden. Zo voldoen ze aan de voorwaarden van de CO2-prestatieladder trede 5,” aldus Hommes. “Mens en machine, dat moet met elkaar kloppen. Onze leden ontwikkelen hun adviserende rol richting hun klanten steeds meer. Zoals bij issues als de CO2-eisen, veiligheidsnormen en nieuwe samenwerkingsvormen, zoals lease.”

DUURZAAM RENDEMENT De BMWT ziet de positieve opmaat in een meer veilige en duurzame bedrijfsvoering bij haar leden. Daarom ontwikkelde BMWT het Keur Duurzame Bedrijfsvoering. Daarmee hebben de leden zelf de mogelijkheid hun CO2-footprint in kaart te brengen. “Het is interessant om te zien dat bedrijven stapje voor stapje bezig gaan met het integreren van veiligheid en duurzaamheid in alle lagen van hun bedrijfsvoering. Dit heeft een positieve uitwerking op niet alleen hun zakelijke prestaties, maar ook op de medewerkers-tevredenheid en de efficiëntie in het proces. Met minder kosten dezelfde output en dus meer rendement.”

ONTWIKKELING Hommes: “Samenwerking is één van onze kernwaarden. We zoeken daarom samenwerking met andere brancheorganisaties waar we duidelijke raakvlakken mee hebben, zoals Bouwend Nederland, CumeLa, LTO en verladersorganisatie EVO. Zo bereik je meer en krijg je oog voor elkaars belangen. De komende jaren willen we ons bovendien verdiepen op het gebied van het aan duurzaamheid verwante onderwerp ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’. Daar zien we de nodige ruimte voor ontwikkeling binnen onze branche.” Het is duidelijk dat BMWT binnen de branche en daarbuiten als een toonaangevend instituut kan worden beschouwd. We houden ze in de gaten. ❚

'De interne houding bij organisaties bepaalt het resultaat van veilig en duurzaam werken' | 21

eid veiligh iteit kwal aa m duurz en ndig desku uwbaar betro

duurzaam werken in het grondverzet www.bmwt.nl

Oprijvrachtwagens van 7 tot 22 ton

Groenekan T. 0346 25 96 00 | Zwolle T. 0529 46 94 00 | www.veldhuizen.eu | info@veldhuizen.eu oprijCFOussorenGrondWegWaterbouw.indd 1

26-1-2016 13:00:03

Tekst: Anniek Heijs Beeld: Veldhuizen Wagenbouw

VAN A NAAR B MET EEN BE

Dieplader oplossingen, ook voor BE-rijbewijs Voor het transport van graaf-, bouw- en asfalteermachines heeft Veldhuizen Wagenbouw uit Groenekan een aantal mooie oplossingen.

Ooit gestart in de landbouwmechanisatie heeft het bedrijf zich geëvolueerd tot dé fabrikant en verhuurder van transportoplossingen, zoals diepladers, die ze vandaag de dag zijn.

Je zou onze activiteiten kunnen verdelen in twee onderdelen, vertelt directeur Pieter Veldhuizen. “Eén is de verhuur van kleine trekkers met opleggers voor het vervoer van machines met een gewicht van 3 tot 7 ton. Bestuurders in het bezit van een BE-rijbewijs kunnen hiermee prima uit de voeten. In de verhuur staan er zo’n 300 opleggers en 200 auto’s klaar.”

circa dertig combinaties in de verhuur. Deze wagens zijn eveneens goed te gebruiken in de stad. Vooral vanwege de lagere brandstofuitstoot en kleine oprijhoek.” Veldhuizen noemt ook het voordeel voor aannemers binnen EMVIcriteria voor binnenstedelijke projecten. “Het lijkt een detail, maar het duurzaam omgaan met brandstof en slimme logistiek kan het verschil maken.”

FLEXIBEL EN WENDBAAR

MAATWERK

Door de kleine assen en lage wielbasis zijn deze diepladers eenvoudig te beladen. De oprijhoogte en oprijhoek zijn daardoor zeer gunstig. Veldhuizen legt uit dat deze voertuigen vanwege hun optimale wendbaarheid met een kleine draaicirkel, vooral uitkomst bieden bij transport in binnensteden.

“Hoge lading zoals kozijnen of brugdelen, vervoeren onze combinaties zonder problemen naar krappere binnenstedelijke situaties.” Ook in het transport van zwaardere machines en voertuigen met een gewicht van 7 tot 27 ton wordt voorzien. “Dat is het tweede deel van ons bedrijf. Hiervoor hebben we

“De ontwikkeling van een wide-spread oplossing voor zandauto’s en betonmixers, is een innovatie waarmee we onze productenlijn uitbreiden,” aldus Veldhuizen. “Dit is een verlenging van 40 cm tussen de assen, waardoor het maximale gewicht onder de assen 4 ton meer wordt. Momenteel bouwen we zo’n veertig onderstellen per jaar om; die productie willen we de komende jaren uitbreiden.” Veldhuizen noemt ook de verbetering van de verdeling in de belading. “Met onze wide-spread aanpassing kunnen transporteurs de boetes voor verkeerde belading en asbelasting in de toekomst voorkomen.” ❚

'Het lijkt een detail, maar slimme logistiek en brandstofverbruik kan het verschil maken binnen EMVI-criteria' | 23

24 |

Tekst: Jerry Helmers Beeld: Boels Rental

VOORKOMEN IS BETER DAN…..

Schade bedrijfseconomische stilstand is groter dan schade van diefstal In de afgelopen jaren is diefstal op bouwplaatsen toegenomen. En, de verwachting is dat dit nog verder stijgt in de komende jaren. Aan het woord is Rogér Heldens, manager van de afdeling Bouwplaatsinrichting bij Boels Rental. “Een heel hoog hek om de bouwplaats heen voldoet niet. Bij lange na niet.”

Dat het aantal pogingen tot diefstal zal stijgen, is geen irreële verwachting, zo meent Rogér. “De internationale markt voor grondstofprijzen is onrustig. Vooral de koperprijs staat onder druk en dus ontstaan er illegale circuits waar koper wordt verhandeld. Op bouwplaatsen vind je veel koper; precies daarom zijn dat de plekken waar criminelen hun handel willen binnenhalen.”

Rogér erkent dat je uiteraard een verzekering kunt afsluiten om je financieel in te dekken tegen de diefstal van materialen. “Vanzelfsprekend hebben verzekeringsmaatschappijen eisen waar je aan moet voldoen, wil je niet geconfronteerd worden met een premieverhoging, maar de vraag is wat mij betreft vooral of je alle rompslomp wel wilt hebben. Je zit toch niet te wachten op alle ellende als je bouwplaats is leeggeroofd? De schade van bedrijfseconomische stilstand is groter dan de schade van diefstal. En dús moet je dat voorkomen.”

meldkamers van Trigion. Real-time-detectie is het toverwoord. De software is bovendien slim. Als er een konijntje over de bouwplaats huppelt, dan wordt er geen alarm geslagen, maar als er andere onregelmatigheden zijn, dan signaleert het systeem dit wel. Belangrijk is bovendien dat het systeem ongekend preventief werkt. De groene verlichting vanuit de masten en de camera’s, gericht op het te beveiligen gebied, schrikt beslist af. Een crimineel bedenkt zich nog wel drie keer alvorens hij het terrein betreedt. Die vraagt zich absoluut af of hij dáár wel zijn slag moet slaan. Hij bezoekt liever een plek waar de pakkans kleiner is.”

Rogér en zijn medewerkers zorgen er bovendien voor dat er grote zichtbare zeilen worden opgehangen waarop staat vermeld dat het terrein beveiligd is met (slimme) camera’s. “Los van de technische hoogstandjes die het PROF GUARD-systeem in zich heeft, is zo’n simpel zeil ook al van grote waarde voor wat betreft de preventie.”

'De groene verlichting vanuit de masten en de camera’s, gericht op het te beveiligen gebied, schrikt beslist af'

Een open deur? “Soms niet,” zegt Rogér. “Wij komen regelmatig op bouwplaatsen en helaas zien we dat die plekken niet goed – of soms helemaal niet – beveiligd zijn. Ja, ik ben op plekken geweest waar alleen een hek stond dat je een beetje opzij kon schuiven, waardoor je zomaar toegang had tot de bouwplaats. Ik zie nog veel te veel dat materialen, ook koper, los liggen. Of soms is alleen de bouwkeet beveiligd. Soms heb ik het idee dat er eerst iets moet gebeuren voordat degenen die verantwoordelijk zijn voor een bouwplaats, tot actie over willen gaan.”

De PROF GUARD is volgens Rogér de oplossing. Het gaat hierbij om een volwaardig beveiligingssysteem met slimme detectiecamera’s die alle eerder genoemde zorgen wegnemen. “Het is mogelijk om het systeem voor één dag in te zetten of uiteraard voor de gehele bouwperiode, die vooral in de grond-, weg- en waterbouw meerdere jaren kan beslaan.”

Rogér legt uit dat de met diverse partners ontwikkelde software op hoogwaardig niveau tot stand is gekomen. “Ook is deze altijd gekoppeld aan de

De PROF GUARD heeft volgens Rogér een aantal unieke kenmerken. “Zo kan de PROF GUARD niet alleen op een stroomvoorziening worden aangesloten, maar ook volledig functioneren op eigen stroom, bijvoorbeeld door middel van zonnepanelen, brandstofcellen of generatoren met een zeer laag brandstofverbruik. Dit is een interessante, groene oplossing. De PROF GUARD is daarnaast eenvoudig te verplaatsen; dit is geen overbodige luxe, want juist op bouwplaatsen kun je dan meegroeien met de ontwikkeling van het project.

De te bewaken objecten verschuiven immers ook.” Rogér voegt er nog aan toe dat het systeem binnen 24 uur leverbaar en operationeel is.

Tot slot benadrukt Rogér het principe van Live View, dat is gekoppeld aan de PROF GUARD. “Met Live View kan de politie meteen zien of ongewenste indringers nog aanwezig zijn. Ook kan een particuliere alarmcentrale de status van een melding vooraf verifiëren. Indringers weten dat de politie rechtstreeks in contact staat met de beveiligde locatie. En dus zullen ze hun slag niet zo snel daar willen slaan. Mag ik eindigen met een credo dat iedereen kent? Voorkomen is beter dan…. Juist ja, genezen.” ❚

| 25

Tekst: Anniek Heijs Beeld: RECO

BOUWPLAATSINRICHTING MET EEN PLUS Wanneer men een willekeurig bouwproject beschouwt, wordt er niet altijd stil gestaan bij de stille helden achter de schermen. Dat zijn partners die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het succes van een bouwwerk. Zoals de wijze waarop het tijdelijk materieel is ingezet binnen het bouwproces. Hoe hiermee onderscheidend vermogen kan worden gecreëerd legt Melvin Twaalfhoven, werkvoorbereider bij RECO uit Koudekerk a/d Rijn, uit.

“Wij onderscheiden ons in de markt door het bieden van totaaloplossingen.

Van gereedschap tot steigers, van accommodatie, bouwliften, tijdelijke stroom tot transport, van tijdelijke verwarming tot complete bouwplaatsinrichtingen,” vertelt Twaalfhoven. “RECO is groot geworden in de bouw, maar is inmiddels in diverse andere branches actief waaronder de infra, industrie en maritiem. Wij zijn een echte gespecialiseerde totaalpartner op het gebied van materieel en tijdelijke oplossingen.”

EEN STAP EXTRA ZETTEN “Sinds 1953 voorzien wij onze klanten van materieel en tijdelijke huisvesting.

Daarbij onderscheiden we ons door maatwerk te leveren. We zetten een stap extra om zo onze klanten compleet te ontzorgen. De verschillende branches waarin wij actief zijn vragen om vakinhoudelijke kennis. Die bieden wij omdat al onze medewerkers van de accountmanagers tot monteurs buiten beschikken over de nodige kennis en expertise. Of het nu gaat om een civiel technische opgave, een evenement of ondersteuning bij een calamiteit, onze klanten kunnen 24/7 een beroep op ons en onze kennis doen.”

DESKUNDIG IN TENDERS Twaalfhoven benadrukt de ervaring die RECO heeft met het meewerken in de tenderfase van projecten. “Optimale ondersteuning en advies in de voorbereidingsfase is één van onze speerpunten. Door te adviseren en mee te

'Maatwerk in een markt waar grote druk op kostenbesparing aan de orde van de dag is' 26 |

werken aan de ideale oplossing waarmee onze klanten hun opdrachtgevers overtuigen. Vooral in de bouw en infra kijken we graag in de tenderfase al mee. We zijn sterk in het projectmatig opzetten van een oplossing op maat. In alle gevallen zorgen wij voor deskundigheid, vakmanschap én materieel van topkwaliteit, waarmee onze klanten een stap voor blijven op de concurrentie.”

TOTAALOPLOSSINGEN VOOR GWW RECO biedt ook ondersteuning met diensten zoals engineering, productontwikkeling, montage, onderhoud, keuringen, service en transport. “Zo bedienen wij een markt waar de grote druk op procesbeheersing en kostenbesparing aan de orde van de dag zijn,” aldus Twaalfhoven. “Het is van belang in te spelen op het volcontinue karakter van deze markt. Dag en nacht inzetbaar zijn en in vroeg stadium al meewerken aan het juiste materieelplan.”

CO2-FOOTPRINT

Duurzaamheid is een belangrijk item binnen RECO’s eigen bedrijfsvoering, maar vooral ook om de klant verder te helpen. Twaalfhoven: “We leveren bijvoorbeeld tijdelijke units die als accommodatie voor scholen worden ingezet. Deze zijn volledig selfsupporting qua energie; met behulp van een windturbine en zonnepanelen.” Een ander voorbeeld dat Twaalfhoven noemt is de investering die RECO doet in het aanbieden van schone generatoren door te innoveren op het gebied van brandstof. “Zo kunnen we onze klanten helpen om de CO2-footprint te verkleinen.”

SAMEN STERK Een ander onderscheidend aspect is dat al het materieel van RECO volledig geschikt is om in te zetten in de industriële sector. “Via de ervaringen in deze sector van ons zusterbedrijf Eekels Pompen zijn we in staat om deze cross-over goed in te richten,” aldus Twaalfhoven. “Dat betekent in de praktijk dat we extra keuringen en normen toepassen op ons materieel.” In de weg- en waterbouw is er veel vraag naar mobiele verlichting en elektriciteit. “RECO levert aggregaten en towerlights die volledig mobiel, duurzaam en energiezuinig zijn. Met de toepassing van LED-armaturen en de mogelijkheid om zowel op het elektriciteitsnet als op de interne generator of een extern aggregaat te draaien. Met onze zuinige aggregaten en generatoren in combinatie met schonere brandstof wordt de uitstoot beperkt.”

KWALITEIT ALS HANDELSMERK “Al ons materieel is gekeurd en gecontroleerd voordat we het uitgeven en plaatsen bij onze klanten. Dat is ons handelsmerk; 100% kwaliteit. Onze montageteams zijn volledig selfsupporting en werken snel en flexibel.” Dat, samen met de storing- en calamiteitendienst, die 24 uur per dag 7 dagen per week bereikbaar en actief is, maakt het leven van de klanten van RECO een stuk aangenamer. ❚

'Een stap voor op de concurrentie met RECO als totaalpartner'

| 27

Tekst: Patricia van der Beek Beeld: Sitech Nederland BV

Het uitgelezen work management systeem voor maximaal rendement Hoe zet ik mijn machines zo efficiënt mogelijk in? Hoe bespaar ik op de verbruiks- en onderhoudskosten van mijn voertuigen? En hoe haal ik het hoogste rendement uit mijn assets? Dit soort vragen houden bedrijven in onder meer de bouw-, transport- en dienstverlenende sector steeds meer bezig. SITECH Nederland beantwoordt deze vragen met Trimble Field Service Management (FSM).

“Sinds eind vorig jaar brengen wij Trimble FSM op de markt,” vertelt verkoper buitendienst Jon Verburg van SITECH Nederland. “Wij leveren meerdere Trimble-producten en hebben daarin ook een adviserende rol. Wat Trimble FSM betreft, denken wij vooral mee in het behalen van het hoogste rendement. Op basis van de wensen en situatie van de opdrachtgever adviseren wij hiervoor de best passende oplossing. Dit varieert van het eenvoudigweg inzichtelijk maken van de motordraaiuren van een graafmachine tot het uitrusten van vrachtauto’s met Driver Safety.” In Engeland wordt Trimble FSM al op grote

28 |

schaal toegepast door onder meer energieleveranciers en gerenommeerde bedrijven als DHL en Caterpillar. In 2015 werd Trimble FSM voor het derde jaar op rij uitgeroepen tot ‘ABI Research’s Top Provider of Commercial Fleet Telematics’.

MANAGEMENT VAN WAGENPARK, VOERTUIGEN EN MACHINES “Trimble FSM is een zeer breed inzetbaar track & trace en work management systeem voor vaste en stilstaande machines,” vervolgt Verburg. “Daarnaast

biedt het uitgebreide mogelijkheden voor bijvoorbeeld vrachtwagens en gewone auto’s. Het systeem bestaat uit een unit, die op de machine of het voertuig geplaatst wordt en alle gegevens verzamelt, en een softwareprogramma om die gegevens in beeld te brengen. De functie van het systeem is drieledig. Zo kun je er voertuigen en machines mee traceren, registreren en/of volgen. Daarnaast kun je bijhouden hoe er met de voertuigen wordt omgegaan en je kunt werknemers of monteurs inplannen aan de hand van de uit het systeem verkregen informatie.”

UNITS EN SOFTWARE Het systeem wordt uitgevoerd met een basis- of een uitgebreidere unit. De basisunit, de TAG200, is geschikt voor bijvoorbeeld compressoren, aggregaten, lichtmasten en voertuigen waar geen uitgebreide informatie van benodigd is. De TAG200 is uitgerust met een eigen accu en updatet de locatie elke 15 minuten of real-time wanneer deze handmatig wordt opgevraagd.

De uitgebreide unit is de TVG-660. Deze biedt extra mogelijkheden, zoals de Driver Safety functie, uitgebreidere rapportagefuncties met betrekking tot rust/stilstand en het delen van de positie met programma’s als Fleettrack.

Daarnaast is het mogelijk om twee signalen aan te sluiten ten behoeve van een rapportage. Verburg: “De TVG-660 is geschikt voor trucks en bussen, maar ook voor personenauto’s. Het is namelijk mogelijk om een rapportage te maken voor de bijtelling.” De software die de verzamelde gegevens in beeld brengt, is Geomanager. Dit programma maakt de devices in het systeem zichtbaar. Ook voertuigen uit Visionlink, een ander softwarepakket dat wordt toegepast bij Trimble-producten, kunnen zichtbaar gemaakt worden.

RAPPORTAGES Concrete data die met Trimble FSM uitgelezen en gerapporteerd kunnen worden, zijn onder meer de draaiuren, werkuren, registratie en melding van onderhoud, start- en stoptijden, start- en stoplocaties en stilstanduren. Ook is het mogelijk om, mits de machine of het voertuig dit ondersteunt, diagnostische functies uit te lezen. Denk hierbij aan het brandstofverbruik en de kilo-

'Trimble FSM is een zeer breed inzetbaar track & trace en work management systeem'

Graafmachine voorzien van de TVG-660, als onderdeel van Trimble FSM.

'Wij denken mee in het behalen van het hoogste rendement' meterstand uit de boordcomputer of meldingen van storingen. Verburg: “Met het systeem kun je real-time de locatie en status van een auto of machine tracken. Wanneer je deze data inzichtelijk hebt, kun je daar sturing aan geven voor maximaal rendement. Blijkt bijvoorbeeld dat bepaalde machines te weinig draaien op een werk, dan is het efficiënter om ze op een ander werk in te zetten.”

DRIVER SAFETY Een functie die zeer geschikt is voor gebruik in trucks, bedrijfswagens en personenauto’s is Driver Safety. Deze functie brengt het rijgedrag van de chauffeur in beeld, met als doel: dit rijgedrag verbeteren en het brandstofverbruik verminderen. Verburg: “Met Driver Safety kan uitgelezen worden of de chauffeur hard of juist rustig optrekt, hoe hij de bochten neemt, hoe hard hij rijdt en hoe hij remt. Op de wegen waar de snelheid gemeten is, laat het systeem ook zien of er snelheidsovertredingen gemaakt zijn.” Verder is het mogelijk om een zogenaamd stoplichtje in de auto te plaatsen. Deze geeft met drie kleuren het rijgedrag van de bestuurder aan: groen staat voor net rijgedrag, oranje voor een stevig rijgedrag en rood voor agressief rijgedrag.

Het is ook mogelijk om een hele groep een cijfer te geven.

Op deze Safety Scorecard is te zien dat de truck ‘hard’ optrekt. Dit komt doordat de truck is uitgerust met een automatische versnellingsbak. Deze parameters kunnen aangepast worden, zodat dit wat anders weergegeven wordt. Zoals te zien is, rijdt deze truck heel netjes en worden er geen snelheidsovertredingen gemaakt.

Heeft Trimble FSM de toekomst? “Natuurlijk,” antwoordt Verburg. “Het systeem zal steeds meer mogelijkheden bieden om data uit andere machines te verkrijgen. Daarnaast moet je ook denken in eenvoudigere toepassingen, waardoor het voor bedrijven snel aantrekkelijk wordt om het field service management systeem te implementeren. En daardoor het rendement van zijn assets te verhogen en de operationele kosten te verlagen.” ❚

Trimble FSM is een zeer breed inzetbaar track & trace en work management systeem voor machines en voertuigen.

| 29

DE TEKENTAFEL VERBONDEN MET DE UITVOERING

YES WE CAN Een efficiënte samenwerking tussen kantoor en de bouwplaats is essentieel voor een succesvol project. Vanaf nu kunnen aannemers profiteren van een geïntegreerde workflow die kantoor verbindt met de bouwplaats door Trimble’s Business Center – HCE verbinding te laten maken met de maatvoeringssystemen (SPS) in het veld.

Draadloos synchroniseren van data, optimaliseren van processen en effectiever samenwerken. Duik in de wereld van 3D modellen vol actuele data en ben efficiënter dan ooit tevoren.

Lees meer op: www.sitechsolutions.nl

SITECH Nederland BV 0493-681000 info@sitech-nederland.com © 2015 Trimble Navigation Limited. Alle rechten voorbehouden. TC-214 (11/15)

Pels Rijcken zet de zaak in beweging Beweging in teams en in processen.

Laat u daarom op tijd adviseren door dé juridisch adviseur van infrastructurele projecten in Nederland. Kijk voor meer informatie op pelsrijcken.nl/omgevingsrecht.

UW CONSTRUCTIETECHNOLOGIE PROVIDER

Nieuwe Komatsu serie 8 wiellader Machinebouwer KOMATSU kondigt de lancering aan van zijn eerste generatie Serie 8 wielladers. Met een netto vermogen van 142 kW/194 pk voldoet de WA380-8 aan de EU Stage IV emissienormen en verbruikt hij tot 6% minder dan het voorgaande WA380-7 model.

De Serie 8 wiellader van 18,5 ton is uitgerust met de selectieve katalytische reductie (SCR) die de NOx uitstoot nog verder beperkt met AdBlue, en met de nieuwe werkmodus E (voor Economy) die het brandstofverbruik tot 8% vermindert bij het laden en tot 7% bij het laden en vervoer (load and carry) ten opzichte van haar voorganger, de WA380-7. Bovendien geniet de machine van de voordelen van het Komatsu CARE-onderhoudsprogramma dat werd uitgebreid tot het SCR-systeem en een garantie van vijf jaar of 9.000 werkuren op de katalysator van de nieuwe WA380-8. Daarnaast is er nog het nieuwe, automatische graafsysteem dat een ideaal laadvermogen biedt en de vermoeidheid van de operator vermindert.

De wiellader is voorzien van het nieuwe KOMTRAX versie 5 satellietvolgsysteem met als voordelen: gemoedsrust, lagere exploitatiekosten, meer winst, aansluiting via 3G-smartphone, identiteit van de operator, controle van het AdBlue vloeistofpeil, gebruiksrapporten in geval van bovenmatig brandstofverbruik en statusrapport van de wiellader met het SCR-systeem.

Met het oog op tijdwinst en de veiligheid van de operator, bezit de wiellader brede, vleugelvormige deuren die met gascilinders bediend worden. De gemakkelijke en snelle toegang zorgt ervoor dat hoger gelegen onderdelen moeiteloos en in alle veiligheid bereikt kunnen worden. En om de zijkanten van de machine makkelijker bereikbaar te maken, werden achteraan het chassis van de wiellader brede opstappen voorzien. Anders dan op de WA380-7, bevindt de koelventilator zich hier vóór de radiator voor een vlotte toegang en makkelijke reiniging.

In de cabine, tot slot, bevindt zich een nieuwe, verstelbare stoel met luchtvering waarop de operator snel de juiste werkstand vindt, met drie armsteunstanden naar keuze: hoogste stand, hoogste stand met horizontale armsteun en laagste stand. Voordelen: een comfortabelere werkomgeving, minder vermoeidheid en een betere concentratie op de werken. De multifunctionele EPC-bedieningshendel is overigens rechtstreeks ingebouwd in de bestuurdersstoel. â?š

'Voordelen: een comfortabelere werkomgeving, minder vermoeidheid en een betere concentratie op de werken'

| 31

Grootste internationale vakbeurs voor bouwmaterieel

Nu al heeft bauma alle beschikbare ruimte op het beursterrein van Messe M端nchen ingenomen.

32 |

Van 11 tot 17 april vormt Messe München het decor van de 31e editie van bauma. Hoewel de grootste vakbeurs voor bouwmaterieel al een gigantische beursoppervlakte van maar liefst 605.000 m² bestrijkt, barst ze toch nog steeds uit haar voegen. 3.400 exposanten uit bijna zestig landen zullen er hun laatste nieuwigheden voorstellen, terwijl niet minder dan zeshonderd exposanten intussen een plekje op de wachtlijst bekleden.

Elke drie jaar scheert bauma een week lang erg hoge toppen. Op wereldschaal bekeken is het niet alleen de grootste vakbeurs voor bouwmaterieel, het is simpelweg ook de grootste vakbeurs die er bestaat. Nu al heeft ze alle beschikbare ruimte op het beursterrein van Messe München ingenomen. Exposanten die daardoor jammerlijk uit de boot vallen, krijgen ter compensatie een plekje in de

'Op wereldschaal bekeken is bauma niet enkel de grootste vakbeurs voor bouwmaterieel, het is simpelweg ook de grootste vakbeurs die er bestaat'

Bauma blijft zich als beurs heruitvinden via de introductie van een reeks nieuwigheden. (beeld: Margarethe Wichert)

onlinecatalogus, die in wezen fungeert als een gerenommeerde industriecatalogus en zich dus niet langer louter beperkt tot de beurs an sich. De groei van bauma is dan ook niet te stuiten. Steeds meer worden er ook in andere delen van de wereld edities georganiseerd – denk maar aan bauma Conexpo Africa in Johannesburg, bauma Conexpo India in Delhi, bauma China in Sjanghai en CTT in Moskou.

Inmiddels blijft bauma zich als beurs heruitvinden via de introductie van een reeks nieuwigheden. In en rond Messe München zal bijvoorbeeld de grootste hotspot ter wereld op poten worden gezet om iedereen in de buurt van het beursterrein te voorzien van gratis wifi. Bauma is prominenter dan ooit aanwezig op de sociale media, er is de lancering van het liefdadigheidsplatform bauma Charity Alliance en een nieuwe service voor de sector met bauma Open Innovation, een onlineplatform dat experts uit het netwerk van Messe München kunnen raadplegen voor ondersteuning. ❚

Op wereldschaal bekeken is het niet alleen de grootste vakbeurs voor bouwmaterieel, het is simpelweg ook de grootste vakbeurs die er bestaat. (beeld: Alex Schelbert)

(beeld: Alex Schelbert)

| 33

MIDDEN-DELFLAND | Ketheltunnel

34 |

MIDDEN-DELFLAND | Ketheltunnel Tekst: Joost Rekers

Totaaloplossing voor tunnelverlichting A4: maximaal veilig én duurzaam Met de verlichting van de Ketheltunnel, onderdeel van de nieuwe A4 snelweg tussen Delft en Schiedam, heeft Philips de lat voor veilige en duurzame tunnelverlichting opnieuw hoger gelegd. De verlichtingsinstallatie van de tunnel voldoet niet alleen aan de hoge eisen van de nieuwe landelijke tunnelstandaard (LTS) 1.2, maar komt ook tegemoet aan de wens om tunnel én toegangswegen onzichtbaar in het landschap te integreren.

Het ontbrekende stukje A4 tussen Delft en Schiedam. Hoe eenvoudig het ook klinkt, deze rijksweg kwam er niet zomaar. Tientallen jaren hebben milieu- en lokale organisaties geprobeerd te voorkomen dat het natuuren poldergebied van Midden-Delfland werd doorsneden door een drukke rijksweg. Met een weg van 7 kilometer die knap in het landschap is ingepast, lijken voor- en tegenstanders elkaar nu gevonden hebben. Nadat de automobilist eerst een deels verdiept stuk weg van 2,5 kilometer en daarna een verdiept gedeelte van 1,5 kilometer heeft afgelegd, rijdt hij de 2 kilometer lange Ketheltunnel in... en weer uit richting knooppunt Kethelplein. Is de weg naar de tunnel vanaf het maaiveld nog redelijk zichtbaar, de tunnel zelf is vrijwel onzichtbaar. Die is op gelijke hoogte met het maaiveld gebouwd en gaat dankzij taluds over de tunnelconstructie mooi op in het omringende landschap.

TUNNELTECHNIEK

'De tunnel is volledig uitgevoerd met FlowStar puntverlichting in plaats van lijnverlichting'

Voor ons was dit een van de grootste projecten in ons bestaan, zegt Frans van den Blink, verantwoordelijk projectmanager van Bouwbedrijf Heijmans niet zonder trots. “Ik kijk er met een goed gevoel op terug en dat heeft zeker ook te maken met de verlichtingsinstallatie.” Heijmans, dat deel uitmaakt van het voor dit project opgerichte consortium A4ALL, waarin ook Boskalis en VolkerWessels plaatnemen, koos Philips als partner voor de verlichting. “De belangrijkste reden daarvoor is hun knowhow op het gebied van verlichting en de visie op tunneltechniek,” legt hij uit. “Bovendien wilden we niet voor verrassingen komen staan. Bij een dergelijk complex project gaat er altijd wel ergens iets mis. Het blijft nu eenmaal mensenwerk. Maar juist dan komt het er op aan dat je het snel en goed oplost. En die ervaring hebben we al jaren met Philips: je weet dat het goed komt. Zo ook bij dit project.” ›

| 35

MIDDEN-DELFLAND | Ketheltunnel

100% LED Wat deze tunnel speciaal maakt is dat we een 100% LED-verlichtingsoplossing hebben gerealiseerd, zegt Van den Blink. “Rijkswaterstaat ging uit van een oplossing met 90% energiezuinige LED-verlichting, aangevuld met conventionele verlichting met hoge vermogens. Uiteindelijk hebben we de volledige tunnelverlichting in LED kunnen uitvoeren dankzij Philips FlowStar puntverlichting in plaats van standaard lijnverlichting.” FlowStar biedt daarnaast meer voordelen. Het armatuur heeft een hoogte van slechts 6,5 cm waardoor minder montageruimte nodig is. Dit maakt het mogelijk om puntverlichting in één rij aan te leggen met de verdeeldozen in één rij geïntegreerd. Bovendien hoeft er vanwege de lange levensduur vrijwel geen onderhoud aan de tunnel gepleegd te worden, wat de beschikbaarheid van de tunnel ten goede komt. Of zoals Rijkswaterstaat het noemt: minder voertuigverliesuren. De FlowStar puntverlichting in de Ketheltunnel is afgestemd op twee zones: de ingangszone en de centrale zone van de tunnel. Om overdag de overgang van licht naar donker zo zacht mogelijk te maken heeft de ingangszone een hoog lichtniveau. Na de gewenning (oogadaptatie) neemt de tunnelverlichting het over met een lager lichtniveau in de centrale zone van 40% ten opzichte van de ingangszone. Het witte licht is daarbij prettig voor de ogen en geeft een optimale kleurherkenning, wat belangrijk is voor de sociale veiligheid.

INTEGRALE AANPAK Maar Philips leverde meer dan alleen goede LED-verlichting: een totaaloplossing waarin veiligheid en beschikbaarheid de boventoon voeren. Zo kan elk armatuur individueel worden aangestuurd. De tunneloperator kan vanaf zijn werkplek daardoor in real-time zien wat de status van de lichtbronnen is en meteen actie nemen als dit nodig is. Daarnaast bestaat elke zone uit een aantal secties, zodat bij uitval niet de hele zone uitvalt. “Na de SallandTwentetunnel in Nijverdal is dit de eerste grote tunnel die voldoet aan de nieuwe landelijke tunnelstandaard,” zegt Arjan Tromp, technisch manager technische installaties van Rijkswaterstaat. “Het belangrijkste verschil met vroeger is dat we minder technische eisen, maar voornamelijk functionele eisen stellen. Zo hebben we gevraagd om één bedienings-, besturings- en bewakingssysteem dat ervoor zorgt dat alle individuele functies in de tunnel op de juiste manier samenwerken. De verlichting is één van deze zogenaamde functievervullers. We hebben zo geborgd dat bij calamiteiten met één druk op de knop meteen de juiste installaties worden aangestuurd.”

GEEN LICHTVERVUILING Buiten de tunnel doet de LED-verlichting opnieuw van zich spreken. Als extra architecturaal accent is de tunnelmond, die omkranst is met bosschages, aangelicht met LED wat het binnenrijden extra prettig maakt. De verdiepte toegangswegen aan weerszijden van de tunnel worden aangelicht door Iridium 2-armaturen. Deze armaturen zijn op palen van 4,5 meter geïnstalleerd op gelijke hoogte met het maaiveld. De hoek van de armaturen is zodanig ontworpen dat alleen de weg wordt aangelicht en er 'naar boven' geen lichtvervuiling optreedt. Bij avond en nacht is deze straatverlichting dus vanaf het maaiveld niet te zien.

Tromp is net als Van den Blink zeer tevreden over de verlichtingsinstallatie van Philips. Hij geeft toe dat er tijdens de bouw best spannende momenten waren over het tijdig gereedkomen van het project. “Gelukkig heb ik me over de verlichting nooit zorgen hoeven te maken.” ❚ Voor meer informatie over tunnel verlichting, ga naar www.philips.nl/buitenverlichting.

36 |

MIDDEN-DELFLAND | Ketheltunnel

'De verlichting is integraal onderdeel van ĂŠĂŠn bedienings-, besturings- en bewakingssysteem dat ervoor zorgt dat alle individuele functies in de tunnel op de juiste manier samenwerken'

| 37

ENKHUIZEN | Zuiderzeemuseum

'Als je goed omgaat met hout, heb je een product voor generaties'

Tekst: Roel van Gils Beeld: Oosterhof Holman, Frank Bedijs, Mariel Kolmschot, Madelon Dielen

NIEUWE ATTRACTIE ‘WATERWERKEN’ IN ZUIDERZEEMUSEUM Het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen is vorig jaar uitgebreid met een nieuwe, grootschalige buitenattractie ‘Waterwerken’. Het waterpark bestaat uit de vier voormalige Zuiderzee eilanden Urk, Wieringen, Marken en Pampus, die bereikbaar zijn met een roeibootje, alsmede het eiland Schokland grenzend aan vaste wal. Hier bevindt zich tevens een grote houten loopsteiger, die is uitgevoerd in de voor ons land wat minder toegepaste houtsoort Bilinga van leverancier Hupkes Houthandel Dieren BV.

38 |

Van oktober 2014 tot eind maart 2015 is hard gewerkt aan de uitbreiding van het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. De eerste ideeën voor de nieuwe grootschalige buitenattractie ‘Waterwerken’ dateren uit 2010, maar het sponsorbedrag van 780.000 euro van de BankGiro Loterij in februari 2013 bracht schot in de zaak. Al duurde de aanbesteding langer dan verwacht, omdat de opdracht uniek is in Nederland. Voor veel technische uitdagingen moest een oplossing worden bedacht, zoals het verschil tussen het winter­ en zomerpeil in het IJsselmeer. Ook de veiligheid van de bezoekers was een essentieel onderdeel. Uiteindelijk werd de opdracht gegund aan Oosterhof Holman Beton- en Waterbouw. De attractie is een ontwerp van Annemieke Diekman Landschapsarchitecten en Ontwerpbureau Carve.

gen, Marken en Pampus, die bereikbaar zijn met een roeibootje. Elk eiland heeft een eigen activiteit. Op het plein aan de vaste wal ligt het vijfde eiland Schokland, een speeleiland met een kijkwand en picknicktafels. Tussen het plein en het water ligt een vijftig meter lange watergoot. Met verschillende stroomprofielen regelen bezoekers hier de beweging en stroming van het water, waardoor ze zelf de kracht van water ondervinden. Naast de watergoot is een houten loopsteiger met een scheepshelling en pieren voor kleine roeiboten en waterfietsen aangelegd. De steiger is uitgevoerd met zo’n 15 kubieke meter Bilinga hout van leverancier Hupkes Houthandel Dieren, een partij waar Oosterhof Holman Beton- en Waterbouw al jaren in alle tevredenheid mee samenwerkt.

LOOPSTEIGER

HOGE DUURZAAMHEID

De aanleg van de attractie ‘Waterwerken’ was de grootste ingreep sinds de opening van het buitenmuseum dertig jaar geleden. Het project besloeg een civieltechnisch en installatiedeel en het realiseren van een vijftal eilanden.

Het waterpark bestaat uit de vier voormalige Zuiderzee eilanden Urk, Wierin-

In de waterbouwsector in Nederland wordt vaak Azobé of Angelim Vermelho hardhout toegepast, zegt Stefan Meinhardt van Hupkes Houthandel Dieren.

“Voor het project Waterwerken hebben we onze opdrachtgever geadviseerd om Bilinga toe te passen. Bilinga is een populaire hardhoutsoort uit West-Afrika

ENKHUIZEN | Zuiderzeemuseum

'De aanleg van de attractie ‘Waterwerken’ was de grootste ingreep sinds de opening van het buitenmuseum dertig jaar geleden' (FSC® gecertificeerd voor aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout) en heeft zeer gunstige sterkte eigenschappen en een hoge duurzaamheid. Dit maakt het goed toepasbaar voor speeltoestellen, waarmee de houtsoort voldoet aan het Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen (WAS). Bilinga vergrijst op een mooie manier en is bovendien ook eenvoudig te schaven, omdat het minder kruisdraad heeft dan bijvoorbeeld Azobé of Angelim Vermelho.”

GROTE MATEN Veel houtbedrijven werken met standaardmaten. In de grond-, weg- en waterbouw is vaak maatwerk vereist. Denk aan remmingwerken, damwandplanken, beschoeiingen, meerpalen en draglineschotten. Hupkes Houthandel in het Gelderse Dieren is nog één van de weinige bedrijven in Nederland die is gespecialiseerd in het zelf zagen, schaven en bewerken op maat van tropisch rondhout. “De unieke combinatie van eigen productie en een ruim gesorteerde voorraad (5.000 m3) maakt dat wij al tientallen jaren dé leverancier zijn voor de natte infrastructuur,” zegt Meinhardt. “Daarbij kan het ons niet lang, zwaar of ingewikkeld genoeg zijn. Zo zijn we in staat om zeer grote kopmaten te zagen en te bewerken tot een lengte van 15 meter en in buitengewoon grote dwarsdoorsneden. Ook onze schaverij kan de allerzwaarste maten aan; schaven van hout tot 11 meter lengte en 30 x 40 centimeter kopmaat kan niet iedereen. Op de schaafbank wordt het hout voorzien van vellingkanten, ronde kanten, groeven of elk ander gewenst profiel.

Als je goed omgaat met hout, heb je een product voor generaties, weet Meinhardt. Hupkes Houthandel richt zich bovendien steeds meer op het herzagen van gebruikt hout. “Daarbij moet je bijvoorbeeld denken aan paalhout dat jarenlang dienst heeft gedaan in een remmingwerk, dukdalf of sluisdeurbrug.

Wij herzagen bijvoorbeeld getrokken Basralocus-palen dan tot vierkant gezaagde palen. Zodoende krijgt het hout bij ons een tweede leven.” ❚

| 39

ASSEN | Blauwe Klap Tekst: Patricia van der Beek Beeld: J. v/d Helm (Cicero), P. Meijer (21 MM Fotografie)

LANDMARK IN HARTJE ASSEN

Beweegbare verkeersbrug de ‘Blauwe Klap’ brengt dynamiek terug in Drentse hoofdstad Het centrum van Assen tot een aantrekkelijke bestemming maken in de vaarroute Meppel – Assen – Groningen. Dat is wat de gemeente Assen voor ogen heeft met de ontwikkeling van het project Blauwe As: het opengraven van het Kanaal, dat zijn oorspronkelijke breedte van 15 meter terugkrijgt en – net als vroeger – een rondvaart door de stad mogelijk maakt. De Blauwe As is onderdeel van het ontwikkelprogramma Florijnas, dat tevens een nieuw stationsgebied en de Stadsboulevard omvat.

Om de doorstroming over het vernieuwde Kanaal te optimaliseren, komen er zes nieuwe beweegbare bruggen en twee sluizen. De vierde brug die in ontwikkeling ging, is de Blauwe Klap. Deze beweegbare verkeersbrug vervangt de aanwezige gronddam en kruist de Stadsboulevard Noord.

Het slanke, onderscheidende ontwerp maakt van de Blauwe Klap een landmark, zowel vanaf het land als vanaf het water bezien.

VOLKERWESSELS-PROJECT De opdracht voor de Blauwe Klap omvat het ontwerp, de bouw en twintig jaar onderhoud van de brug en de herinrichting van de directe omgeving. Na een tender met EMVI-procedure verleende de gemeente Assen deze opdracht in mei 2014 aan Van Hattum en Blankevoort, in samenwerking met diverse VolkerWesselsbedrijven: Volker Staal en Funderingen voor de stalen brugonderdelen inclusief bewegingswerken, KWS Infra voor de herinrichting van de openbare ruimte, ELJA Beton- en Waterbouw (onderdeel Van Hattum en Blankevoort) voor de

40 |

betonconstructies en de oevervoorzieningen van het Kanaal, en Vialis voor de elektrotechnische onderdelen van de brug. De overkoepelende projectcoördinatie ligt bij Van Hattum en Blankevoort, onder leiding van Rudy Mulder.

VOORGEBOORDE PREFAB PALEN Na een moeizame aanvang, onder andere door de aanwezigheid van kabels en leidingen in de ondergrond, ging in het voorjaar van 2015 de bouw van de brug van start. De productie van de stalen onderdelen was toen al in volle gang.

'Het slanke, onderscheidende ontwerp maakt van de Blauwe Klap een landmark'

“De brug is gebouwd op een paalfundering,” zegt Mulder. “Vanwege de verwachte zware grondslag, de bestaande rioolbuizen in de grond en aanpalende bebouwing pasten we voor een deel voorgeboorde prefab palen toe. Direct rondom de bestaande rioolbuizen zijn er boorpalen toegepast. De betreffende naastgelegen bebouwing, waaronder een schoolgebouw dat op palen boven het maaiveld staat, hebben we gedurende het heiwerk gemonitord.” In de grond bevonden zich tevens funderingspalen van een oude brug.

Deze palen konden pas vlak voor het aanbrengen van de paalfundatie worden opgezocht. Ze bleken te lang te zijn om te trekken en bleven dus in de grond zitten. “Gevolg hiervan was dat het palenplan en de paalproductie aangepast moesten worden,” aldus Mulder. “Dat was wat de planning betreft een behoorlijke uitdaging.”

BETON EN STAAL Het betonnen deel van de brug bestaat uit twee landhoofden en een middenpijler. Aan één zijde van de landhoofden bevinden zich het bewe-

ASSEN | Blauwe Klap

'Op verschillende wijzen werd de overlast tot een minimum beperkt' gingswerk, de hameitorens en de installatiekelder met elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties. Van hieruit worden de oost- en westbrug aangestuurd. Mulder: “De hameitorens van 11 ton per stuk, met elk een balanspriem van 65 ton, zorgen voor een stabiele bediening van de bewegende brugdelen. Met één hameitoren en balanspriem gaan twee vallen, bestaande uit een baan voor auto’s en een baan voor fietsers en voetgangers, omhoog en omlaag. In totaal zijn er twee keer twee, dus vier vallen.”

PLANNING EN VEILIGHEID Afgezien van de bypass voor het doorgaande verkeer die gedurende de bouw om de bouwlocatie gemaakt moest worden en de aanvoeren van de grote stalen onderdelen van de brug, vormde het project logistiek gezien geen extreme uitdaging: de brug werd in den droge gebouwd en scheepvaartverkeer was er nog niet. “De planning was wel een aandachtspunt,” laat Mulder weten.

“We hadden te maken met een harde deadline, verschillende disciplines en werkwijzen die op elkaar afgestemd moesten worden. Met de VolkerWessels-bedrijven maakten we een lean-planning, die we ook lean uitvoerden. We zaten regelmatig met elkaar om de tafel om de voortgang te monitoren en waar mogelijk te optimaliseren.”

Een ander aandachtspunt betrof veiligheid.

Ten tijde van de bouw vond in Alphen aan den Rijn het incident met de bouwkraan plaats, wat iedereen op scherp zette. Er werden immers zware onderdelen door de lucht getransporteerd. De montage van deze onderdelen moest zorgvuldig

TECHNISCHE OPTIMALISATIES IN COMPOSIET

ingepland worden, continu rekening houdend met het valbereik van de kranen en de last.

COMMUNICATIE Niet alleen op het gebied van veiligheid hield het projectteam rekening met de omgeving. Op verschillende wijzen werd ook de overlast tot een minimum beperkt. Mulder: “We stemden onze werkzaamheden zo veel mogelijk met de directe stakeholders af, waaronder het Drenthe College.

Het contact met de school verliep prima. Zo brachten we de damwanden en de funderingspalen aan tijdens de schoolvakanties. Daarnaast communiceerden we via diverse kanalen met de omgeving.

We hadden veelvuldig contact met de communicatieafdeling van de gemeente en stuurden zelf nieuwsbrieven rond. Verder hadden we veel direct contact met omwonenden, door het openstellen van een klachtenlijn. Dit werd positief ontvangen.”

IN GEBRUIK Eind 2015 werd de Blauwe Klap in gebruik genomen voor het verkeer. Door aanvullende werkzaamheden die nu plaatsvinden, bijvoorbeeld het opheffen van een tijdelijke rotonde, is er momenteel één brugdek in gebruik. In april 2016 gaat het verkeer ‘om’ en is de gehele brug in gebruik.

In 2017 gaat de nieuwe vaarroute open voor de recreatievaart. ❚

Binnen het project ‘de Blauwe Klap’ heeft hoofdaannemer Van Hattum en Blankevoort (VHB), gezocht naar technische optimalisaties binnen het ontwerp. Voor het afdekken van de kamer waarin zich de draai-as bevindt waren aanvankelijk stalen luiken voorzien, echter de beperkte beschikbare bouwhoogte van 170 mm – ter plaatse van de inkassingen nog minder zelfs – en de vermoeiings-gevoeligheid hiervan noopten tot een andere oplossingsrichting. Composiet (vezelversterkte kunststof) is niet alleen onderhoudsarm en lichtgewicht vergeleken met andere bouwmaterialen, het kent ook geen vermoeiing. In samenspraak tussen VHB en FiberCore Europe werd een bevestigingssysteem ontwikkeld met ingebouwde bussen, die de luiken op de betonnen landhoofden klemden. Een ander voordeel van composiet was dat ze een paar dagen voor de levering op maat gezaagd konden worden op basis van de inmeetgegevens van de bouwplaats. Om nader kennis te maken met het materiaal composiet heeft het team van VHB FiberCore’s productielocatie bezocht, waarbij duidelijk bleek dat de luiken een voorbeeld van klein-maarfijn waren: de luiken lagen in de fabriekshal waar op dat moment ook de 13 meter hoge composiet sluisdeuren voor het Wilhelminakanaal werden geproduceerd.

| 41

ASSEN | Blauwe Klap Tekst: Patricia van der Beek Beeld: Machinefabriek Boessenkool

PRODUCTIE HAMEITORENS EN BALANSPRIEMEN VEREIST NAUWKEURIGE MAATVOERING

Grote afmetingen, kleine toleranties De hameitorens en balanspriemen van de Blauwe Klap zijn gebouwd en geleverd door Machinefabriek Boessenkool. In deze Twentse machinefabriek zag Volker Staal en Funderingen een ervaren co-maker die zowel de grote afmetingen als de kleine toleranties van de te vervaardigen brugonderdelen aankon.

“Wij zijn gespecialiseerd in werkstukken van groot formaat,” vertelt directeur-eigenaar Eelco Osse van Machinefabriek Boessenkool. “Daarnaast zijn wij extreem nauwkeurig in maatvoering, tot op een honderdste millimeter, en we produceren

meestal in kleinere oplagen.” Als onderdeel van de Osse Equipment Manufacturing Group ontwerpt en produceert Machinefabriek Boessenkool onderdelen voor machinebouw, complete machines en apparaten. Andere werkzaamheden

bestaan uit machinereparatie, renovatie en opwaardering van bestaande machines.

BALANSPRIEMEN EN HAMEITORENS Op basis van de aangeleverde ontwerpen voor de Blauwe Klap werkte Machinefabriek Boessenkool de constructiedossiers uit. Ook de benodigde tests en keuringen, waaronder een aantal load tests, voerde de machinefabriek in eigen huis uit. Osse: “In totaal bouwden we twee hameito-

'De scharnierpunten moesten extreem nauwkeurig in lijn bewerkt worden'

42 |

ASSEN | Blauwe Klap

'De balanspriemen vormden de grootste uitdaging' rens en twee balanspriemen, inclusief laswerk, constructiewerk en verspaning. De pennen die de hameitorens en de balanspriemen verbinden, worden in onderaanneming ook door Boessenkool gemaakt.” De hameitorens en balanspriemen vormen belangrijke onderdelen voor het beweegbare deel van de brug, waarbij één hameitoren en één balanspriem samen een brugdeel voor rekening nemen. De hameitoren doet dienst als juk. De balanspriem bevindt zich bovenop de hameitoren, als scharnierend onderdeel met aan de voorzijde de hangstang en aan de achterzijde het contragewicht.

65 TON PER STUK Osse vervolgt: “Vanwege het grote formaat vormden de balanspriemen – met een lengte van 16 meter, een breedte van 3 meter en een hoogte van 5 meter – de grootste uitdaging. Bovendien wegen ze per stuk 65 ton. De hameitorens zijn met een gewicht van 11 ton per stuk veel lichter en waren iets eenvoudiger te bouwen.” Machinefabriek Boessenkool bouwde de hameitorens en balanspriemen volgens de Europese standaarden. De onderdelen voldoen aan de NEN-EN 1090 norm. Bovendien geldt er een garantieperiode van tien jaar.

VIJFASSIGE CNC-KOTTERBANK De kleine toleranties waren vooral van toepassing op de balanspriemen. Met name de scharnierpunten moesten extreem nauwkeurig in lijn bewerkt worden. Dit om te voorkomen dat zij, wanneer ze

operationeel zijn, in conflict zouden komen met de hameitorens. “Om deze grote onderdelen te vervaardigen met minimale toleranties, beschikken wij over een gespecialiseerde freesmachine,” vertelt Osse. “Dit betreft de vijfassige Juaristi floortype CNC-kotterbank, die werkstukken aankan tot 20,5 x 6 x 3 meter. Er kan tot 200 ton gewicht voor bewerking op de tafel worden gebracht. En wat de tolerantie betreft: de machine heeft een nauwkeurigheid van 10 micron over een afstand van 5 meter.” De kotterbank is tevens voorzien van een gereedschapswisselaar met zestig gereedschappen en een gereedschapskoppenwisselaar met vier gereedschapskoppen. Bovendien is er een geïntegreerde rotatietafel beschikbaar van 3 x 3,5 meter met een V-beweging slag van 2,5 meter. Op deze rotatietafel kan 50 ton product bewerkt worden.

PLANNING EN TRANSPORT Medio 2015 startte Machinefabriek Boessenkool met de bouw van de balanspriemen en de hameitorens. De totale bouwtijd, inclusief de inkoop van materialen, bedroeg drie maanden. Om de onderdelen binnen deze relatief korte tijd op de

bouwplaats te krijgen, schaalde Machinefabriek Boessenkool het laswerk op. Osse: “Het transport van de brugonderdelen vergde eveneens de nodige aandacht. Vanwege de hoogtes vervoerden we de onderdelen per dieplader. Omdat de transportcombinatie – met een totaalgewicht van ruim 80 ton – nog altijd erg hoog was, konden we niet onder alle viaducten en bruggen door.

We moesten dus een behoorlijke omweg nemen.

Bovendien vonden de transporten ’s nachts en onder begeleiding plaats, waarbij er ook nog eens enkele wegafsluitingen nodig waren.”

CO-MAKERSHIP Een mooi project, zo blikt Osse op de Blauwe Klap terug. “Qua afmetingen bleven de hameitorens en balanspriemen binnen ons reguliere werk, maar het blijven imposante werkstukken die zeer tot de verbeelding spreken. Het co-makership waar ons bedrijf voor staat, kwam op dit werk eveneens tot uiting. We hadden veelvuldig overleg met Volker Staal en Funderingen en dachten met elkaar mee in kwalitatief hoogwaardige en efficiënte oplossingen. Zo kwamen we gezamenlijk tot een goed eindproduct.” ❚

| 43

Wagenmakersstraat 14 8601 VA Sneek

Hydraulische aandrijvingen

Engineering

Machinebouw

Wij richten ons op het ontwerpen en bouwen

van

klant-specifieke

hydrauliek installaties. Veel van onze projecten

spelen

in

de

weg-

en

waterbouw.

Onze monteurs verlenen service door heel Europa. Daarnaast kunt u bij ons terecht voor het ontwerpen en bouwen van

uw

(speciaal)

machine.

Ook

kunnen wij verspanende bewerkingen voor u uitvoeren. Meer weten?

0515 – 434 226 info@molenmaker-techniek.nl

Sinds jaar en dag ontwikkelt, ontwerpt en realiseert Smits Neuchâtel Infrastructuur voegovergangen voor zowel de nieuwbouw als renovatie van bruggen en tunnels. Daarnaast is Smits Neuchâtel Infrastructuur specialist in het aanbrengen van afwerkingen op brugdekken en in tunnels, op ondergronden van asfalt, beton, staal of hout.

Voor alle overheden maar ook voor particulieren kan Smits Neuchâtel infrastructuur in elke situatie een geschikte oplossing aandragen en realiseren.

Het specialistisch verschil

een

onderneming

Smits Neuchâtel Infrastructuur Taatsendijk 18, Utrecht | Postbus 8294, 3503 RG Utrecht T 030 2840750 | E info@smitsneuchatel.nl | www.smitsneuchatel.nl

ASSEN | Blauwe Klap Tekst: Patricia van der Beek Beeld: Molenmaker Techniek B.V.

IN ZESTIG SECONDEN OPEN OF DICHT In opdracht van Volker Staal en Funderingen engineert, fabriceert en levert Molenmaker Techniek B.V. de hydraulische installaties voor de brug de Blauwe Klap in Assen. De specialist in hydraulische systemen is tevens verantwoordelijk voor het 20-jarig onderhoud van de installaties.

Deze opdracht is ons op het lijf geschreven, begint projectmanager Paul Heuwekemeijer van Molenmaker Techniek. “Bijna de helft van ons werk bestaat uit het ontwikkelen en vervaardigen van aandrijvingen voor beweegbare brugdelen en sluizen. Daarnaast verrichten we revisie- en onderhoudswerkzaamheden en zijn we actief in de offshore, industrie en machinebouw.”

PASSEND ONTWERP In 2014 startte Molenmaker Techniek met het ontwerpen en uittekenen van de hydraulische installaties en cilinders voor de Blauwe Klap. “Het basisontwerp van de brug lag er toen al,” zegt Heuwekemeijer. “Samen met Volker zochten wij naar de best mogelijke oplossing voor de positie van de cilinders en ons systeem. Op basis van de op het systeem werkende krachten bepaalden we welke cilinder het meest geschikt was. Bijkomende eis was dat de brug in zestig seconden open of dicht moest.”

OPEN SYSTEEM We kozen voor een open hydraulisch systeem met remventielen, vervolgt Heuwekemeijer. “Per brugdeel, er zijn er twee in totaal, vervaardigen we één cilinder. Elke cilinder heeft een boring van

'We kozen voor een open hydraulisch systeem met remventielen' 320 mm, een stang van 210 mm diameter, een slaglengte van 1.930 mm en een rvs-reservoir van 1.650 liter. De reservoirs bevatten een verwarmingselement om de olie in de winter op temperatuur te houden. Verder zijn de cilinders voorzien van een wegmeetsysteem en eindschakelaars.” De cilinders zijn compleet doorgerekend volgens de NEN 6786.

DUBBELE POMPSETS Elk brugdeel wordt aangedreven door twee pompsets van 22 kilowatt elektrisch vermogen en een pompcapaciteit van 165 liter per minuut.

Heuwekemeijer: “We passen dubbele pompsets toe, voor als er eentje uitvalt. Daarnaast is het systeem uitgerust met een noodpomp van 3 kilo-

watt. Valt de stroom uit, dan kan de brug bediend worden met een motor van 230 volt. Bovendien is het altijd mogelijk om de brug handmatig te laten zakken.”

UITVOERING Begin 2015 startte Molenmaker Techniek met de productie van de hydraulische installaties, om ze in een doorlooptijd van tien weken op de bouwplaats aan te leveren. De fabricage en aansluiting van het tussenliggende leidingwerk lag eveneens bij Molenmaker Techniek. “Een goed verlopen traject,” blikt Heuwekemeijer terug. “In november 2015 zijn de installaties in bedrijf gesteld en door de opdrachtgever afgenomen.” ❚

| 45

ASSEN | Blauwe Klap

Specialistische oplossingen bij brugkleppen en landhoofden Infrastructuur is, naast Bouw en Marine Department, een van de drie bedrijven binnen het ruim 140 jaar oude Smits Neuchâtel. Als onderdeel van VolkerWessels werkt Smits Neuchâtel Infrastructuur ook regelmatig als specialistische onderaannemer voor de diverse werkmaatschappijen binnen het concern, zoals in dit geval voor Van Hattum en Blankevoort. Smits Neuchâtel Infrastructuur ontzorgt de opdrachtgever door adviezen te geven die naar de optimale oplossing leiden. De klant wordt van start tot oplevering in het project meegenomen.

VAN RANDBALKEN TOT KUNSTSTOF SLIJTLAAG Vanuit onze veelzijdigheid voerden we op De Blauwe Klap in Assen meerdere disciplines uit, vertelt projectleider Willem Koops. “Onze werkzaamheden bestonden onder meer uit het aanbrengen van randbalken ter plaatse van de brugkleppen en de landhoofden. Deze zijn uitgevoerd in een kunststofmortel, de zogenoemde SN Proflex. Door zijn specifieke eigenschappen kan de mortel ongewapend worden aangebracht, zoals op dit project is uitgevoerd.” Tevens bracht Smits Neuchâtel Infrastructuur op alle landhoofden handmatig een kunststof slijtlaag aan. Deze slijtlaag, type SN PU4018, is ingestrooid met rode en donkergrijze steenslag. Dit om te zorgen voor een veilig stroef oppervlak voor voetgangers, fietsers en automobilisten.

VOEGOVERGANGEN Binnen het veelzijdige aanbod behoort het ontwikkelen, ontwerpen en realiseren van voegovergangen tot de specialismen van Smits Neuchâtel Infrastructuur. Er zijn vele typen voegovergangen, zoals bitumineuze voegen, voegen met kunststofmortel en stalen voegen met betonbalken. Welke toepassing het meest geschikt is, hangt af van de situatie. Met name de stalen nieuwbouw- en renovatievoegovergangen worden de laatste jaren veel toegepast in de geluidsarme (type SN ESV NG1 en RG1) en niet-geluidsarme variant (type SN ESV N1 en R1).

Op het langste landviaduct van Nederland in de Westrandweg bij Amsterdam leverde en plaatste Smits Neuchâtel Infrastructuur bijvoorbeeld 2,5 kilometer aan stalen voegen.

BESCHERMENDE SYSTEMEN Een ander specialisme betreft het leveren en aanbrengen van systemen voor betonbescherming tegen vocht en dooizouten. Ook kantvoorzieningen als bitumineuze flexigoten of gietasfaltstroken zijn hiervan een onderdeel.

Smits Neuchâtel Infrastructuur past al decen-

46 |

nialang gietasfalt toe als slijtlaag op stalen brugdekken. Zo voorzag de infraspecialist zes grote verkeersbruggen over het Amsterdam Rijnkanaal van gietasfalt. Daarnaast brengt Smits Neuchâtel Infrastructuur kunststofslijtlagen aan op ondergronden als staal, beton of hout.

LICHTGEVENDE WEGEN De nieuwste ontwikkeling van Smits Neuchâtel Infrastructuur is FloWithDGlow®. Dit is een energie-onafhankelijke, lichtgevende begeleiding, toepasbaar op wegen en rijwielpaden die onvoldoende of zelfs helemaal niet worden verlicht.

Zelfs in bosrijke gebieden laadt het materiaal zichzelf op om vervolgens twaalf uur licht te geven in het duister. Het vergroot de attentiewaarde en daarmee de verkeersveiligheid voor de weggebruiker. ❚

ASSEN | Blauwe Klap Tekst: Patricia van der Beek

SPECIALISTISCH STAALWERK Het realiseren van een beweegbare brug is een specialistisch vak. Voor de detailengineering, productie en montage van de beweegbare delen van de Blauwe Klap schakelde Volker Staal en Funderingen dan ook de expertise van Slangen Staal in.

de materialen – platen, buizen en assen met asmaten tot 580 mm – waarmee we de onderdelen samenstelden. Wij beschikken over CNC-gestuurde draaien freesbanken om alle onderdelen in eigen huis te vervaardigen.”

Het bedrijf van Alex Slangen en Alwin Steenbergen is van ontwerp tot en met oplevering verantwoordelijk voor alle hoofddraaipunten, hangstangen en lagers van de brug. “De opdrachtgever vroeg hoge garanties voor de draaipunten en lagers,” vertelt Steenbergen. “Om tot een eindproduct te komen waarvan we de levensduur konden garanderen, moest de kwaliteit gedurende het gehele traject maximaal zijn.”

Op verzoek van Volker Staal en Funderingen begeleidden twee monteurs en een projectleider van Slangen Staal de montage van de beweegbare onderdelen op locatie. “Voorafgaand hieraan vond de voormontage plaats,” legt Steenbergen uit. “Denk hierbij aan de montage van de lagers of het met stikstof afkoelen en monteren van de hoofdas. Daarna werkten we het schilderwerk bij en konden de voorgemonteerde onderdelen naar de projectlocatie.” ❚

PLATEN, BUIZEN EN ASSEN Steenbergen zet de werkzaamheden van Slangen Staal uiteen: “Vanuit het basisontwerp werkten we de detailengineering van de beweegbare onderdelen in een 3D-tekenpakket uit. Ook stelden we de las- en werkplannen op conform de NEN-EN 1090 norm, executieklasse 3. Vervolgens bestelden we

MONTAGE

'De kwaliteit moest gedurende het gehele traject maximaal zijn'

‘Alles draaide om een goede voorbereiding’ Na de Ramspolbrug in Kampen is de Blauwe Klap het volgende project waarop Vialis en Langezaal & Inniger samenwerken op elektrotechnisch gebied. In opdracht van Vialis engineerde, vervaardigde en installeerde Langezaal & Inniger de besturingskasten van de brug. Het familiebedrijf, waar Marcel Langezaal namens de vierde generatie aan het roer staat, ontwikkelde en leverde tevens de bijbehorende software.

De twee vallen van de brug worden tegelijk bediend, vertelt Langezaal.

“Op verzoek van de opdrachtgever pasten we hier een reguliere bediening toe met drukknoppen. Bijzonder is dat de noodbediening is uitgevoerd met een touchpanel. Hiermee kan de brugwachter de twee vallen afzonderlijk bedienen.” Met 110 jaar ervaring gaf Langezaal & Inniger vrijwel probleemloos invulling aan de opdracht, maar, zo benadrukt Langezaal: “We hebben het hier nog altijd over een machine met bewegende onderdelen, waarvoor uiteenlopende eisen gelden voor wat betreft de besturing. Wij voeren die eisen volgens de normen uit.”

UITVOERIG GETEST Gezien de relatief grote afstand tussen de productiehal in Leiden en de projectlocatie in Assen, was er alles aan gelegen om het installeren en inregelen ter plekke zo soepel mogelijk te laten verlopen. Langezaal: “Alles draaide om een goede voorbereiding. We besteedden veel aandacht aan het testen

'Bijzonder is dat de noodbediening is uitgevoerd met een touchpanel' van de kasten en de software. Zowel intern als met de opdrachtgever. Alle verbeterpunten die daaruit naar voren kwamen, voerden we in onze eigen productieomgeving uit. Pas daarna gingen de besturingskasten naar Assen, waar we ze zonder tegenslagen konden aansluiten. Ook wat de software betreft. De programmeur is slechts twee keer op locatie geweest om kleine wijzigingen aan te brengen. Door een draadloze verbinding met de brug konden we bovendien vanuit Leiden in de software. Dit alles leidde tot een vlot lopend proces dat eind november 2015 werd afgerond.” ❚

| 47

Langezaal & Inniger B.V. Elektrotechnisch bureau Langezaal & Inniger B.V. Elektrotechnisch bureau

Engineering PLC software Engineering Besturingssystemen PLC software Besturingssystemen Bruggen en sluizen Utiliteit, industrie en onderhoud Bruggen en sluizen Utiliteit, industrie en onderhoud

Adm. Banckertweg 30, 2315 SR Leiden Tel. (071) 5686777 - www.langezaaleninniger.nl Adm. Banckertweg 30, 2315 SR Leiden Tel. (071) 5686777 - www.langezaaleninniger.nl Naamloos-1 1 03-02-16

08:59

DONDERDAG

2 JUNI 2016 BUNNIK

AAnmelden & info: geometius.nl

ALBLASSERWAARD

| Dijkverbetering

Tekst: Anniek Heijs Beeld: Cees van der Wal

Dijkverbetering in de Alblasserwaard technisch hoogstandje 'Dijkverzwaring met een innovatieve klimaatdijk is nog niet eerder toegepast in Nederland'

Aan het werk in je eigen achtertuin. Dat is waar Mourik Groot-Ammers sinds oktober 2013 mee bezig is bij het grootste dijkverbeteringsproject van Nederland in de Alblasserwaard. De Combinatie Dijkverbetering Molenwaard (CDVM), waar Mourik deel van uitmaakt, gaat voor Waterschap Rivierenland (WSRL) de primaire waterkering versterken tussen Kinderdijk en Schoonhovenseveer. ›

| 49

DIJKVERBETERING Is meer dan een laag klei en stenen

www.mourik.com

Wij geloven in Maatschappelijke Toegevoegde Waarde. Dijken zijn van levensbelang voor Nederland.

Ze moeten versterkt worden met minimale overlast voor de omgeving en voor een redelijke prijs.

Daarmee ontzorgt Mourik de maatschappij.

Uw Maatschappelijk Toegevoegde Waarde begint vandaag. Met Mourik. 0184-66 72 00.

Mourik Groot-Ammers B.V. E info@mourik.com @MourikHolding

Sterk in ontwikkeling

Hout voor grond-, wegen waterbouw

www.ltl.nl

Leyenaar Taapken Lamaker B.V. Kamerlingh Onnesweg 7, 4131 PK Vianen Postbus 191, 4130 ED Vianen Tel. +31 (0) 347 374 844 E-mail: verkoop@ltl.nl

ALBLASSERWAARD

| Dijkverbetering

'Door toenemende waterdruk in de rivier neemt het risico op het afschuiven van de dijk toe' In opdracht van Waterschap Rivierenland, wordt over een lengte van 17 kilometer tussen Kinderdijk en Schoonhovenseveer de Lekdijk versterkt.

Vanwege de ruim 400 panden langs en zelfs in de dijk, het drukke verkeer en de grote bedrijvigheid op het water blijkt dit geen overbodige luxe. “Op dit deel van de rivierdijk is er sprake van een faalmechanisme dat we binnenwaartse macrostabiliteit noemen,” vertelt projectdirecteur Kees Scheer. “De waterdruk in de rivier neemt toe.

Met als gevolg dat de binnendijkse polder kan verschuiven waardoor de dijk kan bezwijken.”

AFSCHUIVENDE RIVIERDIJK “Om het afschuiven tegen te gaan, brengen we binnendijks grond aan waardoor de stabiliteit toeneemt,” legt Scheer uit. “Ter versterking wordt op drie locaties een betonnen diepwand aangebracht in de kruin van de dijk. Naast grondoplossingen worden in het binnentalud van de dijk damwanden en palenwanden aangebracht. Dat is een precies karwei omdat de werkzaamheden vlakbij aangrenzende woningen plaatsvinden.”

In april 2014 is gestart met de uitvoering buiten en in december 2017 moet het project klaar zijn.

Mourik is binnen de combinatie van dit UAV-gc project belast met de uitvoering van het grondwerk, de verhardingen, de faseringswerkzaamheden, het project- en omgevingsmanagement, Franki maakt de constructies en Martens van Oord levert het zand en de klei.

RUIMTE VOOR INNOVATIE

eerder is toegepast,” zegt Scheer. De klimaatdijk is honderd keer sterker dan de norm voorschrijft.

Het is de bedoeling dat er op deze dijk woningen terug gebouwd worden. Daarmee wordt de beeldkwaliteit van het dorp hersteld.

OPVIJZELEN “Beeldbepalende huizen en gebouwen die de ruimtelijke kwaliteit van dit gebied sterk bepalen worden met maximaal 2 meter omhoog gebracht met een speciale vijzelconstructie,” legt Scheer uit.

“De dijkverbreding binnendijks wordt zo onder deze woning door aangebracht en de bewoners zijn zeker van een veilige woning en een hernieuwd uitzicht.” Binnen het project worden zoveel mogelijk grondstoffen hergebruikt. Scheer: “Zoals het gefreesde asfalt dat op het project wordt verwerkt tot grondstof voor betonnen keerwanden die weer worden toegepast in het project.” Via twee loswallen wordt alle aan- en afvoer via het water verzorgd. “Daarmee voorkomen we verkeersoverlast door vrachtwagens op de drukke dijkweg. En er is aanzienlijk minder CO2-uitstoot.”

Trots zijn ze bij Mourik Groot-Ammers. “Dit is een project dat op elke verjaardag besproken wordt.

Veel van onze medewerkers wonen binnen de gemeente Molenwaard. Dat geeft toch wel een extra dimensie aan het project. We zorgen ervoor dat alles netjes erbij ligt en goed verloopt. En natuurlijk is er ook wel eens kritiek. Dat krijg je dan op diezelfde verjaardag gelijk terug.” ❚

Om de macrostabiliteit te verbeteren is gekozen voor een binnendijkse constructie op basis van boorpalen. “Damwanden kunnen niet overal worden toegepast, daarvoor is de omgeving te kwetsbaar,” vertelt Scheer. Hij doelt hiermee niet alleen op de dijk maar vooral op de woningen waar veelal pal achter gewerkt wordt. “Enorme overlast en schade door trillingen voorkomen we met deze grondverdringende toepassing. Dit was een EMVI-criterium in de tenderfase. Deze kwalitatieve oplossing is in ons plan goed uit de verf gekomen.”

KLIMAATDIJK Een deel van de dijk wordt extra breed en hoog uitgevoerd. “In Streefkerk en Nieuw-Lekkerland zijn circa vijftig woningen gesloopt om ruimte te maken voor de dijkverzwaring. In Streefkerk wordt nu een zogenaamde klimaatdijk van ruim 400 meter lengte gebouwd. Een innovatie die nog niet

| 51

Damwandplanken Tekst: Patrick Mulders, Technical Sales Engineer, Projects Europe Beeld: ArcelorMittal

Nieuwe damwandplanken zijn ‘trending’ In november 2015 schreven wij al over de nieuwe mijlpaal in de geschiedenis van de damwand: ArcelorMittal heeft de volgende generatie van AZ-damwandplanken, de AZ-800 serie, gelanceerd. De AZ-800 profielen zijn breder, wat een snellere installatie mogelijk maakt, en zijn bovendien lichter. Beide voordelen brengen een kostenbesparing met zich mee. Inmiddels zijn er nieuwe secties geïntroduceerd en zijn er al meerdere referentieprojecten voor kademuren en dijkversterkingsprojecten. Eén daarvan is de Herinrichting Haven Lauwersoog in Groningen.

52 |

Damwandplanken

De AZ-800 profielen bieden verschillende voordelen. Ze zijn breder en profiteren van een geoptimaliseerde geometrie: een kleinere lijfdikte in combinatie met een toename in de hoogte en flensdikte leiden tot lichtere damwandprofielen.

Vergeleken met de bestaande range kan de gewichtsbesparing van een AZ-800 profiel (op basis van vergelijkbaar weerstandsmoment) oplopen tot meer dan 10%. Daarnaast kan de aannemer besparen op de installatiekosten. De toegenomen breedte vermindert het vereiste aantal profielen en stelt de aannemer in staat om de wand sneller te installeren. Verder zijn de AZ-800 profielen geschikt voor alle grondsoorten, waarbij zij een goede heibaarheid vertonen ten opzichte van de AZ-700, en kunnen ze worden aangebracht met standaard heimaterieel.

In 2015 is hiervoor een grootschalige heiproef gedaan in Limelette, België. Daarbij is de heibaarheid van de AZ 25-800 vergeleken met de AZ 26-700 en de AZ 26-700N. Van elk type zijn er driedubbele planken van 16 meter aangebracht waarbij de eerste 8 meter is getrild met een ICE 40HV trilblok en het laatste deel is nageheid met een IHC S90 hydraulische hamer. Uit de proef blijkt duidelijk dat de tril- en heibaarheid van het bredere AZ 25-800 profiel vergelijkbaar is met de bestaande 700 serie. De AZ25-800, de AZ 50-700 en de AZ 30-750 zijn inmiddels in productie genomen. De AZ 30-750 is een exclusiviteit in de

3.000 cm3/m range, waardoor ontwerpers meer flexibiliteit krijgen. De AZ 50-700 is ‘s werelds sterkste damwand, beschikbaar in 700 mm breed, met een gewichtsbesparing van 6%. De AZ20-800 zal einde van dit semester in productie genomen worden.

Voor de Herinrichting Haven Lauwersoog heeft aannemer Tebezo Waterbouw & Nautische Dienstverlening gekozen voor AZ 28-750. In totaal wordt hier 670 ton in lengtes van 20 meter geleverd.

Ten opzichte van de oude AZ 28-700 is dat een gewichtsbesparing op dit project van ongeveer 15%.

Bovendien wordt er een reductie gerealiseerd op installatietijd, omdat er minder profielen in de grond gebracht hoeven te worden. Op het moment van schrijven vindt de daadwerkelijke installatie plaats.

De verlenging van de havenkade had heel wat voeten in aarde. Oorspronkelijk zou deze langgekoesterde wens van de (garnalen)visserij in Lauwersoog al vorig jaar in vervulling gaan. Het project werd echter lang opgehouden door de Europese Commissie vanwege een bijdrage van de provincie van 3 miljoen euro. ‘Brussel' gaf pas groen licht nadat was vastgesteld dat deze bijdrage niet valt aan te merken als ongeoorloofde staatssteun. In totaal vergt het project een investering van 3,5 miljoen euro. De rest van de kosten is voor de Exploitatiemaatschappij Haven-

complex Lauwersoog. Behalve de verlenging van de kade (met 250 meter) wordt ook de buitendijkse jachthaven gemoderniseerd en komt er een drijvende steiger voor recreatievissers. Het werk is onderdeel van een breder plan om het toerisme in Lauwersoog te stimuleren en tegelijkertijd de visserij beter te faciliteren.

Een ander project waarbij de nieuwe damwandplanken reeds zijn en worden toegepast is het dijkversterkingsproject rondom Goole in GrootBrittannië. Bij dit project wordt er totaal 1.270 ton aan AZ 30-750 profielen geleverd in lengtes van 15 meter. Het eerste deel van 75 ton is in december 2015 al succesvol geïnstalleerd. ❚

PROJECTS EUROPE Wilt u een geoptimaliseerde complete stalen funderingsoplossing, inclusief Project Management en technische assistentie in ontwerp en installatie, neem dan contact op met Projects Europe. Wij bieden de meest efficiënte, economische en innovatieve funderingsoplossingen aan, en vertellen u graag nog veel meer over de AZ-800 serie en hoe u hiermee kosten kunt besparen.

| 53

HOORN | Verlichting Tekst: Roel van Gils Beeld: Ziut

Groepsvervanging armaturen en lampen Van een groot aantal armaturen en lampen aan de wijkontsluitingswegen in de gemeente Hoorn is de ‘houdbaarheidsdatum’ verstreken.

Reden voor de gemeente om een grootschalige groepsvervanging uit te gaan voeren. Ziut heeft de opdracht naar zich toegetrokken en vervangt de komende periode circa 1.650 armaturen op de lichtmasten en 1.700 lampen.

Het bestek is volgens Raymond Out van Ziut opgedeeld in twee deelopdrachten met elk weer afzonderlijke fasen. “Dat heeft te maken met het feit dat voor een deel van de werkzaamheden geen uitgebreide verkeersafsluiting noodzakelijk is,” zegt hij. “Bij deelopdracht één is een minimale afzetting nodig, terwijl voor deelopdracht twee zwaardere verkeersmaatregelen en –afzettingen nodig zijn. Het betreft hier hoofdzakelijk de lichtmasten gelegen aan de ringweg van Hoorn.

Deelopdracht één loopt nog tot 1 maart, met deelopdracht twee starten we eind maart.”

SLIJTAGE BEPAALT LEVENSDUUR Onder invloed van weersomstandigheden, uv-stra-

54 |

ling van de zon, mogelijke roestvorming en het gedateerd raken van de software, zijn de armaturen op een gegeven moment aan vervanging toe. “Iedere gemeente heeft daarin zijn eigen beleid opgesteld,” weet Raymond Out. “De gemeente Hoorn hanteert een maximale levensduur voor armaturen van twintig tot vijfentwintig jaar, een levensduur van de lampen van vier jaar en voor de masten zelf veertig

jaar.” Vanwege de veiligheid pleit Ziut ervoor om overdag de situatie veilig te stellen om vervolgens ’s avonds om en om de armaturen en/of lampen te vervangen. “Dat brengt dubbele handelingen met zich mee, maar dan brandt in de avond en nacht wel gewoon de helft van de verlichting. Dat komt de veiligheid voor de omwonenden én onze medewerkers ook ten goede.”

'De gemeente Hoorn hanteert een maximale levensduur voor armaturen van twintig jaar'

HOORN | Verlichting

GEEN LED De gemeente Hoon heeft volgens Raymond Out bewust gekozen om de nieuwe verlichting niet uit te voeren in LED, maar met zogenaamde long-life lampen (PLL) met een lange levensduur. “Enerzijds is die beslissing gemaakt uit kostenoverwegingen, maar anderzijds ook vanwege het feit dat de ontwikkeling van LED nog steeds gaande is.

Afhankelijk van de locatie installeren we armaturen van Philips en Schreder. Hiervan zijn de snoeren voorbewerkt met twee extra aders ten behoeve van toekomstige (intelligente) sturing op afstand.

De bestaande armaturen zijn overigens redelijk eenvoudig demontabel. Dat maakt dat de werkzaamheden uiterst efficiënt uitgevoerd kunnen worden. Elke deelopdracht hebben we gesplitst in een aantal fasen, waarvoor we een gedetailleerde planning opgeven aan de gemeente. Zo is deelop-

dracht één bijvoorbeeld opgesplitst in elf fasen.

Anders dan in het oorspronkelijk bestek om de werkzaamheden uitsluitend in de avond- en nachtelijke uren uit te voeren, hebben we toestemming gekregen om een deel ook overdag te vervangen.”

De armaturen en lampen bevinden zich op lichtmasten variëren in hoogte van 5 tot 10 meter.

Raymond Out: “We ontzorgen de gemeente volledig. Zo bestellen we de producten, voeren de

werkzaamheden uit in eigen beheer en verzorgen de bijbehorende documentatie. In hoofdzaak vervangen we de armaturen en lampen, maar een enkele keer vervangen we ook de mast zelf of verrichten wat kleine (onderhoud)werkzaamheden aan de mast.” Ziut is trouwens geen onbekende speler van de gemeente Hoorn. “Vorig jaar hebben we ook een aantal armaturen en lampen mogen vervangen in de gemeente. Deze opdracht is daarop een mooi vervolg,” zegt Out tot besluit. ❚

'Elke deelopdracht is gesplitst in een aantal fasen, waarvoor een gedetailleerde planning wordt opgeven aan de gemeente'

| 55

Journaal CEE HydroSytems

Zaaggeweld op IJsselbrug

Met ingang van dit jaar heeft Geometius de exclusieve vertegenwoordiging in de Benelux van de echoloden en getijdesensoren van CEE Hydrosystems.

Hiermee wordt het assortiment op het gebied van hydrografische apparatuur uitgebreid met hoge kwaliteit single en dual frequency echoloden, waarbij de focus ligt op toepassingen in ondiep water en op kleine vaartuigen. Ook voor onderhoud en reparatie van deze apparatuur kan men bij Geometius terecht.

Met een gezamenlijk vermogen van 360 pk ploegt een konvooi van zes zware Husqvarna wegenzagen dwars door het wegdek van de hoofdrijbaan van de IJsselbrug in Doesburg. In recordtijd is over een lengte van 750 meter het versleten betondek 20 centimeter diep doorgezaagd. Maar liefst 550 ton puin is afgevoerd en de rijbaan werd meteen van een nieuwe laag asfalt voorzien. Mede vanwege de tijdsdruk koos betonzaagbedrijf Wiha BV uit Dinxperlo voor de op dit moment meest geavanceerde diamantzaagmachines met emissiearme dieselmotoren, waaronder de Husqvarna FS7000D met Tier 4 Final-motor. In maximaal 9 uur werd de megazaagklus geklaard. Het werk maakte deel uit van een totale renovatie van de IJsselbrug (1951), waar dagelijks 20.000 voertuigen overheen rijden. Inmiddels is de brug weer geheel beschikbaar voor het verkeer.

Kenmerkend voor de apparatuur van CEE HydroSystems is dat deze draagbaar en compact is in een robuuste, waterbestendige behuizing. De systemen zijn ontworpen om gemakkelijk van vaartuig te kunnen wisselen. De productlijn loopt uiteen van een single frequency echolood (de CEEPULSE), tot een compleet hydrografisch systeem met dual frequency transducer en geïntegreerde GNSS-ontvanger (de CEESCOPE).

Boskalis acquireert marktleider Duitse baggersector

Dag van de Openbare Ruimte Na twaalf jaar in Expo Houten te hebben plaatsgevonden, verhuist de Dag van de Openbare Ruimte naar de Jaarbeurs in Utrecht. De eerstvolgende editie van deze jaarlijks groeiende vakbeurs voor ontwerp, inrichting, onderhoud en beheer van openbare ruimte is op 28 en 29 september 2016 in de Jaarbeurs. De reden van de verhuizing is het capaciteitstekort in Expo Houten terwijl er juist nog behoefte is aan uitbreiding. De jaarlijks groeiende bezoekersstroom kan in Expo Houten niet meer goed worden gefaciliteerd. En voor geïnteresseerde bedrijven waarvoor eerder geen plek was, is er vanaf nu wel gelegenheid om een stand te reserveren (zie volgende artikel in deze nieuwsbrief). Marcel Beelen, operationeel directeur bij ExpoProof, kijkt terug op een zeer goede jarenlange samenwerking met Expo Houten. “We hebben altijd zeer plezierig samengewerkt en de locatie in Houten was perfect vanwege de sfeer. We zijn ons zeer goed bewust dat de Dag van de Openbare Ruimte mede daardoor heeft kunnen groeien tot wat hij nu is. Met de overstap naar de Jaarbeurs hebben we daarom ook gefocust op drie belangrijke aspecten. De sfeer blijft in tact, de organisatie blijft volledig in handen van ExpoProof en het concept blijft hetzelfde. Geen enorm grote stands maar standaard standbouw van bescheiden omvang, gratis koffie, thee en fris in de gangpaden en gratis lezingen. De grote winst zit hem in de ruimschoots aanwezige parkeerfaciliteiten bij de Jaarbeurs, de uitstekende bereikbaarheid via openbaar vervoer en de professionele uitstraling van de Jaarbeurs.”

56 |

Koninklijke Boskalis Westminster N.V. (Boskalis) heeft op hoofdlijnen overeenstemming bereikt met STRABAG SE over de acquisitie van de baggeractiviteiten en activa van STRABAG Wasserbau GmbH, voorheen Möbius Wasserbau. STRABAG Wasserbau, gevestigd te Hamburg, is marktleider in de Duitse baggersector met een jaaromzet van circa EUR 50 miljoen en een breed spectrum aan materieel. De overeengekomen aankoopprijs bedraagt EUR 70 miljoen, kent geen goodwill en zal uit de eigen middelen worden gefinancierd. De transactie beperkt zich tot de overname van het materieel en het personeel, evenals enkele onderhoudscontacten. De belangrijkste activa bestaan uit twee jonge, ondiepstekende sleephopperzuigers met een capaciteit van 7.350 m3, een grote moderne backhoedredger en vier zelfvarende bakken. Met deze acquisitie versterkt Boskalis haar positie op de Duitse thuismarkt. Daarenboven wordt met het verwerven van deze sleephopperzuigers invulling gegeven aan de vlootvernieuwing in het hoppersegment tussen 6.000 m3 en 9.000 m3.

Journaal Renovatie start- en landingsbaan Vliegbasis Eindhoven

Prefab betonnen ZIP railbalken voor Koningin Máximabrug

Het Rijksvastgoedbedrijf heeft BAM Infra geselecteerd voor de renovatie van de start- en landingsbaan van Vliegbasis Eindhoven. Van maandag 30 mei tot donderdag 16 juni werkt het bedrijf 24 uur per dag aan de vernieuwing van de baan en is er geen vliegverkeer mogelijk. De baan wordt gebruikt door Defensie en Eindhoven Airport. De aanneemsom bedraagt 10,7 miljoen euro.

Het asfalt van de huidige baan is twaalf jaar oud en aan vervanging toe.

Ook komen er ongeveer 100 verlichte borden met aanwijzingen voor de vliegers. Op de nieuwe baan komt circa 30.000 ton asfalt. Om aan de hoge kwaliteitseisen voor het asfalt te voldoen, worden voor de deklaag gelijktijdig negen asfaltmachines ingezet. Door het asfalt in één stroom op de 45 meter brede en 3 kilometer lange start- en landingsbaan aan te brengen, ontstaan er geen naden. Op de asfaltdeklaag komt een antiskidlaag, een stroeve laag met groot waterbergend vermogen die voor optimale grip voor de vliegtuigen zorgt en de levensduur van de baan verlengt. De voorbereidende werkzaamheden starten medio mei, op 16 juli zijn alle werkzaamheden afgerond. Het vliegverkeer wordt al een maand eerder, op donderdag 16 juni weer hervat.

Door 18 dagen lang 24 uur per dag door te werken, kan de sluiting van het vliegveld worden beperkt. De hinder voor bedrijven op en rond de luchthaven, luchtvaartmaatschappijen en voor reizigers is dus zo kort mogelijk.

Spanbeton uit Koudekerk aan den Rijn levert 147 prefab betonnen ZIP railbalken voor de Koningin Máximabrug in Alphen aan den Rijn. De brug bestaat uit zeven overspanningen van circa 25 meter en een beweegbare basculeklep om de scheepvaart door te laten. Spanbeton heeft in dit project op twee manieren een adviserende rol gespeeld en daarmee efficiënte bijdragen geleverd. Ten eerste biedt Spanbeton een duurzaam alternatief voor de bovenzijde van het dek, dat in een dwarshelling ligt. Dankzij deze helling wordt hemelwater afgevoerd naar de zijkanten van de brug. Om deze helling te realiseren, is eigenlijk veel materiaal nodig.

Met de oplossing van Spanbeton wordt echter grofweg 100 kubieke meter beton bespaard. Dit past bij de duurzame pijler binnen de aanbesteding, die is gegund aan TBI-onderneming Mobilis. Aan de ene zijde van de brug zijn liggers van 900 millimeter toegepast, aan de andere zijde liggers van 1.000 millimeter. Het brugdek krijgt op die manier een kanteling, zodat alsnog regenwater afgevoerd wordt. Daarnaast is gekozen voor een constructie met natte knopen. Dit is een verbinding van beton en wapening die ter plaatse wordt gestort tussen het prefab wegdek en de kolommen. Met deze methode ontstaat een brugdek met inwendige pijlerbalken, die de brugdekbelasting over de kolommen spreidt. Het voordeel is dat de onderzijde hierdoor vlak is, wat de brug een transparant karakter geeft.

Start knooppunt Joure

Zes grote aannemers maken keurmerk Beton Bewust tot standaard Tijdens het Nieuwjaarsevenement op 21 januari van MVO Nederland hebben VolkerWessels, BAM, Dura Vermeer, Heijmans, Strukton en TBI getekend om bij voorkeur beton toe te passen met het keurmerk Beton Bewust en keurmerkhouders in een vroeg stadium in de projecten te betrekken. “De stap van deze aannemers geeft een enorme impuls aan het keurmerk Beton Bewust.

Wij zijn blij dat marktpartijen hier hun verantwoordelijkheid nemen,” aldus directeur Willem Lageweg van MVO Nederland. “Dit is een belangrijke stap in het mainstream maken van duurzaam beton.” Hierbij gaat het niet alleen om CO2-reductie, maar ook om de productie en toepassing van beton in de breedte te verbeteren en verduurzamen.

Met een kilometerslange leiding is eind januari 2016 het eerste zand uit de Langwarder Wielen naar Joure gebracht. Het zand wordt gebruikt voor de aanleg van het nieuwe knooppunt Joure. Over twee jaar moet zowel het knooppunt als het verdiepen van het meer klaar zijn. In november is aannemer Gebroeders Van der Lee begonnen met het aanleggen van de pijpleiding en het maken van een zanddepot langs de A6. Op deze plaats komt het nieuwe knooppunt en verrijzen straks de fly-overs die de doorgaande weg Heerenveen-Lemmer verbinden met Sneek. Het hoogste punt van de fly-overs ligt op bijna zeven meter. Het zand komt uit de Langwarder Wielen. Daarmee wordt invulling gegeven aan een lang gekoesterde wens om het meer uit te diepen. Het hele meer krijgt een diepte van 2,30 meter, zodat het bevaarbaar is voor schepen met een diepgang tot 1,90 meter. Het winnen van het zand gaat door tot april 2017. Door het zand met een leiding naar Joure te transporteren, scheelt dat erg veel vrachtwagens op de weg.

| 57

Journaal en Deventer. Zij hebben de kennis, middelen, en ervaring in huis om ook een uitstekende partner voor onze andere vestigingen te zijn. Daarom gaan wij een langdurige contractuele samenwerking aan voor het transport van ArcelorMittal Staalhandel in heel Nederland.”

Wim Strijk, directeur IJmond Transport Groep: “Deze strategische overname sluit aan op onze ambitie om klanten compleet te ontzorgen zodat zij zich volledig kunnen concentreren op hun kernactiviteiten. Daarnaast stelt het ons in staat om met één planning alle transportbewegingen efficiënter te plannen en uit te voeren.”

Unieke pompreinigingsfunctie lost verstoppingen zelf Rioolwater bevat steeds vaker afval dat er niet in thuis hoort, zoals niet afbreekbare doekjes, plastic, vet en textiel. Als een pomp verstopt, heeft dit direct gevolgen voor de totale pompcapaciteit die cruciaal kan zijn. De schade van ongewenst lozingsgedrag kan voor particulieren, waterschappen en gemeenten oplopen tot tientallen miljoenen euro’s. Daar komt ook nog bij dat het eigenlijke werk van het handmatig ontstoppen van de afvalwaterpompen een niet prettige bezigheid en vaak een lastige taak is. Flygt SmartRun met zelfreinigend vermogen minimaliseert deze vervelende werkzaamheden voor de gemaalbeheerders. De SmartRun monitort continu de prestaties van de pomp en detecteert (dreigende) verstoppingen. Door het toepassen van de Pump Cleaning kan de SmartRun verstoppingen voorkomen en zelf oplossen. Bij een (dreigende) verstopping wordt de pomp meerdere keren gestart en gestopt en wordt de draairichting veranderd - linksom en rechtsom.

De tijdsduur tussen deze cycli wordt afgewisseld. De unieke combinatie van het linksom en rechtsom draaien, samen met een hoog koppel, maakt het mogelijk de ontstane verstopping op te lossen. Zonder daarbij de maximale stroom te overschrijden.

Laserscan nauwkeurig en kostenbesparend hulpmiddel Een bouwtekening en een bestek zijn onmisbaar bij ieder project. Toch geven die niet altijd voldoende informatie. In veel situaties kan een driedimensionaal model een zeer waardevolle aanvulling zijn. De toepassingsmogelijkheden zijn nagenoeg eindeloos. Bas Notenboom kan er alles over vertellen.

Met twintig jaar praktijkervaring in weg- en waterbouw startte hij drie jaar geleden samen met Esther de Bruijn het bedrijf Leap3D. Esther studeerde landmeetkunde en was al in de jaren negentig betrokken bij laserscanning vanuit vliegtuigen. Door middel van laserscan brengt Leap3D een project of een omgeving haarfijn in beeld. Die werkwijze is vele malen nauwkeuriger en sneller dan traditionele meetmethodes. Het resultaat kan voor de klant een gigantisch voordeel opleveren. Het ruimtelijk in beeld brengen van een omgeving kan verhelderend werken als het gaat om oplossingen voor praktische vraagstukken, zodat vervelende en vooral dure misstappen voorkomen worden. Bovendien wordt het met een duidelijke driedimensionale presentatie een stuk eenvoudiger opdrachten binnen te halen. Leap3D heeft verschillende scanapparaten die voor talloze doeleinden ingezet kunnen worden. Wie echter regelmatig van deze diensten gebruik wil maken, kan ook overwegen zelf de apparatuur aan te schaffen.

Steel Express naar IJmond Transport Groep ArcelorMittal Staalhandel draagt de transporttak Steel Express over aan IJmond Transport Groep uit Beverwijk. ArcelorMittal Staalhandel gaat daarnaast een langdurige samenwerking aan met IJmond Transport Groep voor het transport in heel Nederland. Vanuit een nieuwe vestiging in Born zal IJmond Transport Groep tevens de activiteiten in Limburg verder uitbouwen.

ArcelorMittal Staalhandel heeft uit strategische overwegingen tot afstoot besloten. Een hoge mate van efficiency en een optimale bezettingsgraad is noodzakelijk voor de continuïteit van interne transportactiviteiten. De bedrijfsovergang betreft 9 medewerkers, 10 vrachtwagens, en 28 opleggers.

Cees de Graaf, directeur ArcelorMittal Staalhandel: “IJmond Transport Groep is al jarenlang een betrouwbare partner voor de vestigingen in Rotterdam

Nieuwe inzichten rond bufferzone Beerzerveld Gedeputeerde Staten stellen Provinciale Staten voor om de bufferzone ten zuiden van het Beerzerveld in de gemeente Ommen (Overijssel) te schrappen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat een bufferzone niet nodig is om de waterstand in dit natuurgebied voldoende hoog te kunnen houden.

Het onderzoek is in samenspraak met de partners van Samen werkt Beter uitgevoerd. Uit dit onderzoek blijkt dat er een dichte scheidende laag in de bodem aanwezig is. Deze scheidende bodemlaag ligt aaneengesloten onder een groot deel van het Beerzerveld en ligt veel minder diep dan voorheen gedacht. De waterstand binnen het natuurgebied blijft daardoor voldoende hoog om de kwaliteit van het (herstellend) hoogveen te behouden.

58 |

Journaal Project Noordzeekanaal officieel van start Rijkswaterstaat en SPIE hebben het startschot gegeven voor het onderhoudsproject Noordzeekanaal. In een informele setting werd de eerste opgeknapte informatiezuil voor het publiek op de Oranjesluizen onthuld. SPIE onderhoudt de komende vijf jaar de sluizen, het Noordzeekanaal en het grootste gemaal van Europa. SPIE verzorgt zowel de civiele techniek als de elektromechanische en industriële automatisering en werkt hiervoor nauw samen met Van Doorn en Dura Vermeer. Tot nu toe werd gewerkt met drie losse onderhoudscontracten voor het natte areaal. Dit prestatiecontract voegt die onderhoudsfuncties samen, hetgeen efficiencyvoordelen oplevert. Rijkswaterstaat heeft voor SPIE met Van Doorn en Dura Vermeer gekozen omdat deze combinatie sterk en vernieuwend wil inzetten op het beperken van de hinder voor weg- en vaargebruikers en bewoners en bedrijven in NoordHolland. “In deze regio, komen alle functies samen die water heeft voor alle gebruikers. Het is een uitdaging om alle water- en infrastructuurgebruikers hier goed te bedienen,” aldus Jan Hendrik Dronkers, directeur-generaal van Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat heeft wat dat betreft hoge verwachtingen van de samenwerking met SPIE. De opdrachtgever en de opdrachtnemer willen samen periodiek inspecties uitvoeren en samen bepalen wanneer onderhoud nodig is, in goed overleg met belanghebbenden in de omgeving.

Dronkers: “Ik zie hier de wil om te investeren in korte lijnen, een goede relatie en een soepele samenwerking. Het doet me plezier dat ik de Marktvisie in afspraken en de contacten tussen Rijkswaterstaat en SPIE terugvind.”

Nederland is klaar voor massa stabilisatie Massa Stabilisatie International B.V. ontwerpt, begeleidt en adviseert massa stabilisatie-projecten binnen de randvoorwaarden van een opdrachtgever.

Massa stabilisatie, oftewel grondverbetering, wil zeggen dat zachte ondergronden versterkt worden door het toevoegen van organische bindmiddelen.

Zo wordt de grond, zoals veen, slappe klei, leem en baggerspecie, geschikt gemaakt voor duurzame infrastructuur projecten. Massa stabilisatie past perfect bij de cradle-to-cradle gedachte (duurzaam ondernemen, hergebruik grondstoffen). Door het toepassen van massa stabilisatie is de aanleg van wegen, fietspaden, spoorlijnen en pijpleidingen makkelijker. Ook is de techniek uitermate geschikt voor het bouwrijp maken van bouwplaatsen voor havens, industrie of woonomgevingen. Met deze methode kan bodemerosie goed worden tegengegaan. Massa Stabilisatie International neemt het complete projectmanagement van de civiele projecten voor de opdrachtgever uit handen. Als specialist wordt een compleet pakket aangeboden, inclusief haalbaarheidsstudies en kostenramingen alsmede de selectie en controle van uitvoering.

Branche gaat voor betonakkoord

Topcon investeert in Viasys VDC Topcon Positioning Group heeft een aanzienlijk aandeel verworven in het bedrijf Viasys VDC, dat is gevestigd in Espoo, Finland. Viasys VDC heeft een compleet pakket tools en diensten ontwikkeld om klanten te ondersteunen bij het maken van Virtual Design & Construction-modellen (VDC) voor infrastructuurprojecten en projecten op locatie. VDC-modellen worden gecreëerd met behulp van geavanceerde Building Information Modeling-technologieën (BIM). Deze optimaliseren het bouwproces gedurende de gehele looptijd van het project en leiden tot een hogere kwaliteit en efficiëntie en lagere kosten.

Topcon biedt nu al verschillende oplossingen aan voor BIM en locatiebeheer op afstand, die gericht zijn op de vele markten waar Viasys VDC actief is.

“Met onze investering in Viasys VDC zijn we een partnerschap aangegaan met de technologieleider om ons in staat te stellen een uitgebreider platform te bieden voor de toekomstige generatie geavanceerde Topcon VDC-oplossingen. Onze partners en klanten kunnen deze naadloos combineren met verschillende BIM-systemen,” zegt Ewout Korpershoek, algemeen directeur van Topcon voor fusies en overnames.

Ruim 60 bestuurders vanuit de betonketen en relevante stakeholders hebben toegezegd te gaan werken aan een ketenakkoord met nationale impact. Een akkoord gericht op een economisch gezonde betonsector door verdere verduurzaming. CO2-reductie, circulariteit, biodiversiteit en sociale aspecten zijn speerpunten in het plan dat de komende maanden wordt uitgewerkt.

Staatssecretaris Dijksma van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu complimenteerde de sector in een videoboodschap met hetgeen reeds is bereikt. Tegelijkertijd daagde ze de aanwezigen uit om nieuwe stappen te zetten en riep op om gezamenlijk afspraken te maken voor de lange termijn.

De staatssecretaris riep de aanwezigen op ‘unaniem voor het betonakkoord te stemmen’, en zo geschiedde.

Met deze steun om te komen tot een ambitieus akkoord is de kwartiermakersfase afgerond en kunnen de besprekingen beginnen. Het speelveld is gecreëerd; wat de inhoud van het ketenakkoord wordt is aan de sector.

Om te komen tot een sterk en gedragen akkoord gaan de komende maanden alle betrokken partijen rond de tafel om verduurzamingsambities en doelstellingen te formuleren en de daarvoor benodigde maatregelen te benoemen.

| 59

Journaal Kolossale prefab brugliggers Haitsma Beton levert voor beide bruggen over de Gaasp enorme voorgespannen kokerliggers, waarvan de grootste een lengte hebben van 57 meter, een breedte van 2 meter en een gewicht van 230 ton. “Nee, het is net geen record. Want in mei 2014 leverde Haitsma al 68 meter lange en 240 ton zware kokerliggers voor een nieuwe brug in de N355 bij Zuidhorn: goed voor een wereldrecord. Maar met een lengte van 57 meter en een gewicht van 230 ton horen de HKP-liggers voor de brug over de Gaasp nog altijd tot de top,” zegt Jasper Doornbos, projectleider Haitsma Beton BV. De brug is onderdeel van een megaproject. Rijkswaterstaat verbreedt de komende jaren de drukke snelwegen tussen Schiphol, Amsterdam en Almere (SAA) met één of meer rijstroken. Hierdoor verbetert de doorstroming en daarmee de bereikbaarheid van de noordelijke Randstad. Onderdeel van het project is de verbreding van de A9 tussen de knooppunten Holendrecht en Diemen (Gaasperdammerweg). In het oog springend bij dit deelproject is de 3 kilometer lange landtunnel, die daarmee de langste landtunnel van Nederland wordt. Bovenop de tunnel komt een park dat twee keer zo groot wordt als het Vondelpark. Daarnaast omvat het project de nieuwe brug over de Gaasp en de vernieuwing van 14 andere kunstwerken.

Dit streefbedrag werd bereikt binnen een periode van twee maanden.

Ruim 300 deelnemende burgers en bedrijven schreven in voor een bedrag van gemiddeld iets meer dan 1.000 euro. Zij zijn straks mede-eigenaar van de waterkrachtcentrale. Daarnaast zijn door de Stichting Doen, Rabobank, gemeente Sint-Michielsgestel en Het Groene Woud financiële toezeggingen gedaan. Bij elkaar is dit voldoende om de aannemer nu de opdracht te geven om met de voorbereidingen van de bouw van de centrale te beginnen. Er volgt overigens nog een tweede ronde crowdfunding met als doel nog eens een bedrag van 400.000 euro op te halen. De totale kosten voor de aanleg van de elektriciteitscentrale bedragen namelijk 1 miljoen euro. De realisatie van de centrale in de Dommel volgt deze zomer. De komst van de waterkrachtcentrale is nu nog een kwestie van tijd.

Geen tramlijn Vlaanderen – Maastricht

Bouw waterkrachtcentrale Dommelstroom van start De bouw van de waterkrachtcentrale in de Dommel bij Sint-Michielsgestel kan van start. Donderdag 11 februari jongstleden bereikte de crowdfunding van de coöperatie Dommelstroom de stand van 350.000 euro.

De gemeenteraad van Maastricht had er niet van mogen uitgaan dat het bestemmingsplan 'Tramlijn Vlaanderen - Maastricht' uitvoerbaar is. Daarom heeft de Afdeling bestuursrechtspraak het bestemmingsplan vernietigd dat het Nederlandse deel van de tramlijn tussen Hasselt (B) en het NS-station Maastricht mogelijk maakt. Een hotelketen en een aantal particulieren waren tegen dat bestemmingsplan in beroep gekomen. Tegen de uitspraak is geen hoger beroep mogelijk.

Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak mocht de gemeenteraad van Maastricht er niet van uitgaan dat het bestemmingsplan binnen de wettelijke periode van tien jaar wordt uitgevoerd. Uit een eind februari 2015 naar buiten gebrachte 'review' blijkt dat er technische problemen zijn bij de Wilhelminabrug in Maastricht waarvoor nog geen oplossing is gevonden.

Verder is er onvoldoende budget om het traject tot aan het NS-station Maastricht aan te leggen. Daarom is de planning niet haalbaar. Deze problemen waren naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak in de kern al bekend of hadden dat kunnen zijn toen de gemeenteraad het bestemmingsplan vaststelde.

60 |

Journaal Eerste composietbrug voor gemeente Beverwijk De houten brug aan de Hoflanderweg in Beverwijk is deze winter vervangen door een composieten BIJL-brug. De nieuwe constructie zorgt ervoor dat zowel fietsers als wandelaars veilig de brede sloot kunnen oversteken. De nieuwe overbrugging is gerealiseerd door het Nieuw-Vennepse bedrijf Griekspoor, in samenwerking met Bijl Profielen.

Nieuwe hopperzuiger voor Van den Herik Sliedrecht OP ZATERDAG 6 FEBRUARI DOOPTE VAN DEN HERIK SLIEDRECHT HAAR NIEUWE HOPPERZUIGER Charlock tijdens een feestelijke doopceremonie te Harlingen. De Charlock, gebouwd door Barkmeijer Shipyards, gaat in maart 2016 operationeel op haar eerste project bij de uitvoering van een vooroeversuppletie voor de Nederlandse kust, nabij Bloemendaal-Zandvoort. Het project is in opdracht van Rijkswaterstaat, die in 2007 mede prikkel heeft gegeven tot het initiatief voor deze investering. De Charlock betreft een vervangingsinvestering. Van den Herik kende in het verleden een aantal sleephoppers, te weten Antaios, Asopos en Christophorus. Twee daarvan zijn uit de vaart genomen, de laatste is operationeel. De classificatie van het schip betreft een ‘clean ship’, waarmee bij de investeringsbeslissing vooruitgelopen is op het akkoord van Parijs.

Het ontwerp van de nieuwe hopperzuiger is uitgelegd op duurzaamheid: minder brandstof (CO2 reductie), minder uitstoot (uitlaatgassen, stikstof en zwavel) en past meer bij de huidige eisen van de maatschappij. Van den Herik kent haar maatschappelijke verantwoordelijkheid en draagt bij aan de zorg voor de omgeving waarin zij werken.

De nieuwe brug heeft een lengte van 12 meter en is 5 meter breed. De liggers en dekdelen van de brug bestaan uit vezelversterkte kunststof (VVK). Ook is het leuningwerk van de brug en de kademuur vervangen.

Deze nieuwe delen zijn van staal en voor een hoge levensduur gestraald, voorzien van een zinkaluminium beschermlaag en nat afgelakt. Als toevoeging is er in de brug ter plaatse van de rijbaanscheiding LEDverlichting ingebouwd. Deze verlichting werkt op zonne-energie en heeft geen externe energiebron nodig. De BIJL-brug heeft minimaal onderhoud, is duurzaam en heeft een levensduur van meer dan 50 jaar. Het produceren van composieten bruggen verbruikt erg weinig energie in vergelijking met staal- en/of betonbouw. Dit maakt het geheel tot een uitermate duurzaam product en een goede aanwinst voor de gemeente Beverwijk.

Specialistisch bodemonderzoek met drones Bodemonderzoeksbureau T&A Survey en Remote Sensing specialist Ursus Airborne hebben hun krachten gebundeld in T&A Survey Drone Services. T&A Survey is het eerste bureau in Nederland wat specialistisch bodemonderzoek gaat uitvoeren met drones. Door kennis en ervaring met geofysische en hyperspectrale technieken voor bodemonderzoek te combineren met de nieuwste technologie op het gebied van drones, biedt T&A Drone Services een breed scala aan drone diensten die het mogelijk maken specialistisch bodemonderzoek efficiënter, veiliger en tegen een aantrekkelijkere prijs uit te voeren.

T&A Survey Drone Services gebruikt drones om in combinatie met verschillende sensoren en geofysische technieken specialistische informatie over de omgeving te verzamelen, processen en interpreteren. De drones worden ingezet voor explosievenopsporing, archeologisch, milieukundig en vegetatie onderzoek, onderzoek voor mijnbouw en geothermie en voor het uitvoeren van inspecties van gebouwen, windmolens of hoogspanningskabels.

Specialistisch bodemonderzoek vanuit de lucht met drones heeft verschillende voordelen. Drone onderzoek levert een beter overzicht op, is veiliger en sneller dan onderzoek vanaf het maaiveld en maakt het mogelijk om onderzoek te doen in anders moeilijk toegankelijke gebieden. Ten opzichte van onderzoek met bemande vluchten is het gebruik van drones minder kostbaar. Ook zijn de resultaten van betere kwaliteit omdat drones dichter bij het onderzoeksdoel kunnen komen.

Jeroen Lammertse Algemeen Directeur Aboma Holding Per 1 februari 2016 is Jeroen Lammertse benoemd tot Algemeen Directeur van Aboma Holding bv en bijbehorende werkmaatschappijen. Hij neemt daarmee het stokje over van Harry Hertsenberg. Jeroen Lammertse heeft ruime ervaring in de technische dienstverlening. Zo vervulde hij eerder directiefuncties bij Imtech Building Services en Cofely GDF SUEZ. De Raad van Commissarissen van Aboma is verheugd met deze benoeming en heeft het volle vertrouwen dat hij samen met de medewerkers verder invulling zal geven aan de ambities van de organisatie. Jeroen Lammertse is enthousiast over zijn komst naar Aboma: “Ons motto, Duurzaam bouwen aan veiligheid en kwaliteit, dat is wat zowel klanten als medewerkers van Aboma van mij mogen verwachten.”

| 61

Advertorial Tekst: Roel van Gils Beeld: Betoncentrale Vrijenban

BETONCENTRALE VRIJENBAN

Combinatie van vakmanschap en moderne techniek


'We produceren net zo makkelijk gevelelementen als poeren voor de railinfra, trottoirbanden, tramhaltes of zitelementen voor de openbare ruimte' 62 |

Advertorial

Uitgerekend op de laatste dag van 2015 heeft betonindustrie Vrijenban nog een bijzondere overname gedaan. De firma met bestaande vestigingen in Delft en Vianen heeft per 31 december de productiefaciliteit voor geprefabriceerde betonelementen in Zuidbroek overgenomen van Koninklijke BAM Groep. Volgens directeur Bas Aalbers van Vrijenban wordt daarmee het aanbod van betonoplossingen, zowel seriematig als maatwerk, verder uitgebreid.

De geschiedenis van Betonfabriek Vrijenban gaat terug naar 1911, opgericht door de familie Hoeke in Delft als aannemersbedrijf. Al snel werd de focus verlegd naar de betonsector. Het bedrijf specialiseerde zich in de productie van cementspecies en betonwaren. Vrijenban werd een belangrijke toeleverancier voor de kassenbouw met de productie van het zogeheten kasvoetenbeton. Door de jaren heen heeft de firma zich ontwikkeld van beton- en cementspeciefabrikant naar een specialist in prefab betonoplossingen. In 2006 is het bedrijf overgenomen door Bas Aalbers en fors gemoderniseerd. Ook werd het zichtveld verbreed en heeft men de GWW-sector omarmd. Niet zonder succes, zo weten we inmiddels.

VEELZIJDIG De combinatie van vakmanschap en moderne techniek maakt Vrijenban tot een veelzijdig kwaliteitsbedrijf. Aalbers: “Wij zijn een specialiteitenbedrijf voor kleine- en grote oplages. We produceren maatwerkproducten, maar wel machinaal. Dat doen we voor infra- en bouwprojecten, industriële toepassingen en sinds enige tijd ook voor de railinfra. Onze kracht zit hem echt in de diversiteit. Zo produceren we net zo makkelijk gevelelementen als poeren voor de railinfra, trottoirbanden, tramhaltes of zitelementen voor de openbare ruimte. De overname van Zuidbroek past naadloos binnen onze ambitie om verder te verbreden. De moderne locatie vormt een welkome aanvulling op de productiemogelijkheden. Zo kunnen we nu ook betonoplossingen van groter volume produceren. In deze fabriek heeft BAM in het verleden vele betonproducten gemaakt voor de Weenatunnel, een verkeerstunnel in het centrum van Rotterdam.

De fabriek biedt dan ook vele mogelijkheden, zoals het produceren van specifieke barriers: aan alle kanten geknikt of inwendig rond, om maar eens een voorbeeld te geven."

Betonindustrie Vrijenban beschikt dus voortaan over drie locaties, in Delft, Vianen en Zuidbroek. "Elke locatie heeft zijn eigen specialisme met een ervaren team van gedreven medewerkers," benadrukt Aalbers.

"In Delft worden vooral kleine series gemaakt, maatwerk, waarbij het ambacht nog hoog in het vaandel staat. In Vianen produceren we seriematig onder andere bedrijfsvloerplaten, mobiele milieustraten en keerwanden. En in Zuidbroek kunnen we veel grotere volumes aan, ook qua gewicht. De capaciteit in Delft is 5 ton per object, in Zuidbroek kunnen we tot 50 ton gaan. Het feit dat we nu over drie locaties beschikken, betekent ook dat we prefab betonoplossingen snel kunnen produceren en leveren." ❚

| 63

COLUMN | Liesbeth Schippers

Géén teamwork, géén Een paar weken geleden verklaarde de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State bijna alle beroepen tegen de RijnlandRoute ongegrond. Als gevolg van de uitspraak kan met de aanleg van de nieuwe provinciale weg tussen Katwijk en Leiden worden begonnen. Die dag plaatste ik een link op LinkedIn naar NU.nl, met daarbij ‘Trots op ons team RijnlandRoute’. Ik kreeg hierop maar liefst 40 likes. Dat is veel op LinkedIn, in ieder geval voor mij. Waarom zoveel bijval? Ik denk omdat men zich realiseert hoeveel werk het is om zo’n nieuwe weg van tekentafel tot uitvoering te krijgen. Hoeveel mensen in zo’n team zitten; ontwerpers, verkeerskundigen, deskundigen op het gebied van geluid, lucht, natuur, tunnelveiligheid, water, externe veiligheid, archeologie, landschap, de schrijvers van het MER en de (in dit geval 3) besluiten, omgevingsmanagers, verwervers, juristen en ga zo maar door.

'Alleen als alle afzonderlijke bijdragen kloppen en zorgvuldig zijn afgestemd, klopt ook het totaal' Het was niet de eerste keer dat onze sectie Ruimte en Milieu in zo’n groot infraproject mocht meedraaien. Eerder waren er de A4 Delft-Schiedam, de A2 ’s Hertogenbosch-Eindhoven, Schiphol-Amsterdam-Almere, de Tweede Coentunnel/Westrandweg en de A4 Burgerveen-Leiden. Stuk voor stuk enorme projecten, met hun eigen dynamiek en problematiek, maar ook met overeenkomsten. Elk infraproject begint met de vraag naar nut en noodzaak en dus met onderzoek door verkeerskundigen.

Waar loopt het vast en wordt dat met het project opgelost? Dan zijn er de alternatieven die in beschouwing moeten worden genomen, en natuurlijk de keuze voor het voorkeursalternatief. Welk tracé wordt het en waarom? Daarvoor is een MER nodig, voorzien van alle onderliggende onderzoeken naar de verschillende milieuaspecten. Is er mogelijk significant effect op een Natura 2000-gebied, dan moet er een passende beoordeling komen. En niet te vergeten de veldinventarisaties om de flora en fauna in beeld te brengen.

Uiteindelijk is de tracékeuze er één van het bevoegd gezag, de minister van Infrastructuur en Milieu of Provinciale Staten. Zij hebben daarbij beleidsruimte. Als het bevoegd gezag in redelijkheid tot de keuze heeft kunnen komen, zal de rechter niet ingrijpen. Van belang is ook dat de uitkomsten van de MER niet bepalend zijn. Men hoeft niet te kiezen voor het alternatief met de minste milieueffecten. Andere aspecten kunnen de doorslag geven, zoals het verkeersoplossende effect, de robuustheid van het verkeerssysteem of de kosten. Ook dat moet dan wel weer worden onderbouwd.

Waar wil ze naartoe, zult u misschien denken. Wat heeft dit met teamwork te maken? Simpelweg alles! Eenmaal voor de rechter is het project in een juridische dimensie beland, maar dat wil niet zeggen dat je een project op uitsluitend juridische argumenten langs de rechter krijgt. Het zijn de feiten, de technische onderbouwing, de deskundige oordelen, de juiste onderzoeken en analyses en de zorgvuldige onderbouwing van de keuzes, die maken dat de bezwaren voor de rechter overtuigend weerlegd kunnen worden. Daarbij komt het aan op teamwork. Alleen als alle afzonderlijke bijdragen kloppen en zorgvuldig zijn afgestemd, klopt ook het totaal. Denk dus nooit, de verkeerskundige of de ecoloog heeft z’n rapport afgerond, die hebben we niet meer nodig. Alles grijpt in elkaar. Iedereen heeft en houdt zijn rol, ook de advocaat. ❚

Liesbeth Schippers.

Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn NV advocaat, partner

64 |

COLUMN | Liesbeth Schippers

project

(Foto Pieter-Rim de Kroon)

| 65

Kwaliteitsbeton Tekst: Anniek Heijs Beeld: Kwaliteitsdienst Beton, Meppel

MEER KWALITEIT EN MINDER FAALKOSTEN

Betontechnoloog Jurjen Talsma, van de Kwaliteitsdienst Beton uit Meppel, is fanatiek als over beton gaat. Dat bijzondere goedje van cement, zand, grind en water is zijn passie. En als hij eenmaal begint te vertellen over zijn passie, dan word je heel wat wijzer.

“Het verbaast me nog elke dag, dat er veel vakmensen zijn, die eigenlijk niet goed weten wat beton nu eigenlijk is en hoe je daarmee moet werken,” steekt Talsma van wal. “Bijvoorbeeld de misvatting dat beton moet ‘drogen’ in plaats van verharden. Dan begrijp je het product en de technologie erachter totaal verkeerd. Met als gevolg dat er al tijdens het bouwproces al busjes van betonreparateurs de

bouwplaats op draaien. Zonde en met de juiste training totaal niet nodig.”

TRAINING De Kwaliteitsdienst Beton ondersteunt mensen die technisch te maken krijgen met beton en betonspecie. Talsma verzorgt daarvoor cursussen en nascholingsprogramma’s voor de sector. Maatwerk noemt hij dit omdat elk product weer eigen

'Met goede voorlichting worden faalkosten voorkomen' 66 |

specificaties vraagt, al naar gelang de toepassing.

“Beton is een halffabricaat dat op de bouwplaats tot eindproduct wordt verwerkt,” vervolgt hij.

“Het belang van de juiste bekisting, uithardingstijd, temperatuur en de essentie van water in het beton is nog niet bij iedereen bekend. Het doel is meer bewustwording over de mogelijkheden die er zijn wanneer er binnen de betonketen, vanaf de centrale tot de jongens met de trilnaalden op de bouwplaats, goed wordt samengewerkt.”

LANGERE VERHARDINGSTIJD Talsma heeft een aantal aansprekende praktijkvoorbeelden waarbij samen met de aannemer is

Kwaliteitsbeton

'Het is een goed huwelijk tussen cement en water. Maar de huwelijkse voorwaarden zijn nog niet iedereen duidelijk'

gekozen voor een iets andere aanpak met als resultaat een sterkere en kwalitatief betere betonoplossing. “In opdracht van provincie Fryslân is onlangs een nieuw betonnen fietspad, een fietssnelweg, aangelegd tussen Sneek en Jutrijp,” vertelt Talsma.

“Daar hebben we de opdrachtgever ervan weten te overtuigen een beton toe te passen dat een uitharding van 56 dagen vroeg. De standaard 28 dagen uithardingstijd, of sneller, is voor veel betonwerkers een crime en draagt niet altijd bij aan een goed eindresultaat. Vooral door de snelle verwerking, is het lastig alles in één keer goed te maken. Dat is hier wel gelukt dankzij de goede afstemming tussen de Kwaliteitsdienst Beton en de provincie Fryslân.”

ADVIES EN EXPERTISE Naast training en voorlichting, verzorgt de Kwaliteitsdienst Beton ook advies voor constructeurs en

betoncentrales. “Als getuige expert, word ik ook gevraagd door de rechtbanken om malversaties toe te lichten,” aldus Talsma. “Het is daarom altijd mooi om te zien dat er steeds meer aannemers zijn die dit proces wel onder controle krijgen.”

Als voorbeeld noemt Talsma de betontoepassing bij de verbouw van het schaatspaleis Thialf in Heerenveen, De betonvloer onder het ijs is daar van een bijzonder hoge kwaliteit.

FAALKOSTENREDUCTIE Een ander voorbeeld uit de praktijk noemt Talsma een fabrieksvloer, waar zoveel aandacht aan een goede en egale afwerking is besteed, dat dit bijdraagt aan een verbeterd proces in het bedrijf.

“Ik blijf het benadrukken, betonstorten is vakwerk, is teamwerk en is een specialistisch proces dat je serieus moet nemen als aannemer,” aldus Talsma.

“Aan aannemers de oproep: geef me een uur voor goede voorlichting in de bouwkeet en faalkosten door onjuiste betonverwerking behoren tot het verleden.” ❚

DE DIENSTVERLENING VAN DE KWALITEITSDIENST BETON • Kwaliteitscontrole op de bouwplaats • Kwaliteitscontrole achteraf • Betonkwaliteit voor aannemers en verwerkers • Betononderzoek voor bouwbedrijven • Voorlichting over beton

| 67

NOORD-HOLLAND | Stolperophaalbrug Tekst: Anniek Heijs Beeld: Gebr. Beentjes GWW B.V.

MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK VOOR VEILIGHEID EN BEREIKBAARHEID

Noord-Hollandse Stolperophaalbrug Rondom de Stolperophaalbrug over het kanaal tussen Stolpen en Schagen in de kop van Noord-Holland is in het afgelopen jaar een scala aan werkzaamheden verricht. Niet alleen is de oude brug vervangen voor een nieuw en eigentijds exemplaar, ook is het gebied rondom de brug is aangepakt.

Op in juni 2015 heeft Gebr. Beentjes GWW B.V. dit multidisciplinaire project opgeleverd aan de opdrachtgever Provincie Noord Holland. Fred Bonsink, werkvoorbereider bij Gebr. Beentjes GWW vertelt” “Het vervangen van de ophaalbrug is het meest in het oog springende onderdeel van onze werkzaamheden. De oude Stolperophaalbrug was aan het einde van zijn levensduur en voldeed niet meer aan de eisen van deze tijd. De toename in verkeersintensiteit leidde regelmatig tot problemen. Bovendien was de brug door averij beschadigd. Daardoor was de brug alleen nog toegankelijk voor fietsers en voetgangers.”

MULTIDISCIPLINAIR De nieuwe brug is naast de oude gebouwd en sluit aan op het nieuwe tracé van de Kanaalweg (N248) en de gereconstrueerde aansluiting met de N249 (Anna Paulownaweg). “Met recht multidisciplinair,” zo omschrijft Bonsink de opgave waar Gebr. Beentjes mee aan de slag is gegaan. “Als bedrijf hebben we laten zien wat we in huis hebben met dit project. Al onze specialiteiten kwamen aan bod; grondwerk, civiele techniek en weg& waterbouw. De scope omvatte naast de bouw van de nieuwe Stolperophaalbrug, ook de aanleg van de rotonde waarbij de N249 en de Dijkweg aanhaken op de N248. En de aanleg twee nieuwe bruggen, de aanleg fietstunnel onder de N248, het verleggen van sloten en aanleg eerste deel parallelweg tot de Korte Ruigeweg en de vernieuwing openbare verlichting. We hebben dit werk samen met Constructiebedrijf Hillebrand uit Middelburg aangenomen en zijn erg trots op het eindresultaat.”

SLANKE BRUG De herinrichting van het knooppunt van de provinciale wegen N248/ N249 is ook afgerond. Er ligt nu een doorgaande weg, waar het verkeer vlot en veilig kan rijden. Er is een vrijliggend voet- en fietspad gerealiseerd. “Voor Beentjes is dit een bijzonder project,” aldus Bonsink. “Voor ons als middelgroot familiebedrijf is het geen alledaagse opdracht

'Stolperophaalbrug is een verbinding voor de toekomst' 68 |

'Onze kracht ligt in de combinatie tussen grond-, weg-, water- & betonbouw' geweest. De slanke ophaalburg met alle bijkomende technische aspecten, was een mooie uitdaging.” Bonsink doelt hiermee op de uitdaging die de constructie van de brug vormde; de uiterst slanke middenpijlers waarop het betonnen deel van het brugdek rust. “De verhouding tussen maatvoering en wapening heeft tot een intensief engineeringstraject geleidt. Maar het is uiteindelijk gelukt om dit naar wens te maken.”

STOLPEROPHAALBRUG Het verkeer kan sinds juli 2015 weer gebruik maken van de Stolperophaalbrug. Met twee rijstroken met een totale breedte van 5,80 meter voldoet de brug aan de capaciteitseisen voor de toekomst. De brug wordt op afstand bediend en is voorzien van slagbomen, verlichting en camerabewaking. Zo is de verbinding in dit gebied voor de toekomst gerealiseerd.

Beentjes heeft er voor gekozen om het werk aan de brug in den natte te maken. “Daarbij dienden we rekening te houden met de vrije doorvaar op het kanaal voor schepen,” vertelt Bonsink. “We waren gebonden aan een beperkt aantal toegestane stremmingen van de waterweg. Voor de bouw van de brug hebben we gebruik gemaakt van stalen damwanden.”

IN EIGEN BEHEER Bonsink: “De stalen val van de brug, met afmetingen van 14 bij 14 meter met een totaal gewicht van 95 ton is vanaf het water ingehezen. Een bijzondere operatie, die veel voorbereiding vereiste. Daarbij hebben we veel in eigen beheer kunnen uitvoeren. Dat is het voordeel van onze werkwijze. Gebr. Beentjes heeft al haar materiaal in eigen beheer. Met het merendeel van onze vijftig medewerkers ‘buiten’, proberen we zoveel mogelijk onderdelen zelf uit te voeren. Onze kracht ligt in de combinatie tussen grond-, weg-, water- en betonbouw. Dat hebben we op dit project laten zien.” ❚

NOORD-HOLLAND

| Stolperophaalbrug

| 69

Keurmerk voor beton

BEL OF MAIL ROBERT VERMANEN T +31 495 45 00 95 E r.vermanen@louwersuitgevers.nl

Het keurmerk Beton Bewust van de Vereniging van Ondernemingen van Betonmortelfabrikanten in Nederland (VOBN) garandeert de duurzame productie en kwaliteit van beton.

De zekerheden van Beton Bewust: ■ Advies over het milieuprofiel van beton ■ Meetbare prestaties (lage CO2-uitstoot) ■ Verantwoorde herkomst van grondstoffen ■ Hoge kwaliteit beton ■ Keurmerkhouder is een Duurzame Leverancier ■ Veiligheid is topprioriteit ■ A-leverancier m.b.t. de CO2-prestatieladder

VOBN

Postbus 383 3900 AJ Veenendaal t 0318 55 74 74

Heeft u een project of onderwerp dat interessant is voor Grond/Weg/Waterbouw?

Kijk voor keurmerkhouders op www.betonbewust.nl

LITHOYEN | Rotonde Tekst: Wim Kramer Beeld: Cement&BetonCentrum

Rotonde in vezelmixbeton met slechts 6 voegen De bestaande T-aansluiting op de N625 (Oss - Lithoyen) met de Beatrixweg was zeer onveilig en er vonden regelmatig ongevallen plaats als gevolg van de hoge snelheden, beperkte zichtbaarheid en onveilige fietsoversteekplaatsen. In het kader van Duurzaam Veilig was reconstructie van deze kruising met een rotonde noodzakelijk geworden. Met de ervaringen van rotondes in doorgaand gewapend beton en de ervaringen met vezelmix beton in andere toepassingen, wilde de Provincie Noord-Brabant deze rotonde als pilotproject in vezelmixbeton uitvoeren. ›

| 71

DIMCO bedankt Rubis Terminal voor de prettige samenwerking. Veel succes!

078 - 632 10 20 • www.deme-group.com/dimco

Vaktijdschrift over civiele techniek en infrastructuur Grond/Weg/Waterbouw is een onafhankelijk vakblad dat zes keer per jaar de actuele projecten in Nederland presenteert. Verder biedt het een overzicht van innovatieve ontwikkelingen, trends, beleid en techniek voor directies en management van bedrijven uit de infraketen zoals ingenieursbureaus, aannemers, toeleveranciers, opdrachtgevers, brancheorganisaties en betrokken (semi) overheden.

BEL VOOR MEER

INFORMATIE

0495 - 450095

WWW.GWW-BOUW.NL gww advertentie 197x130.indd 1

03-03-16 14:48

LITHOYEN | Rotonde

LAAGDIKTE BETONVERHARDING

ENKELE PROJECTGEGEVENS VAN DE ROTONDE LITHOYEN: T-kruising in N625 nabij Oss Enkelstrooks rotonde met een rijbaanbreedte van: 5,25 m Diameter: 50 m tot aan de buitenzijde verharding Dikte van vezelmixbeton wegconstructie: 25 cm Vezelmixbeton met 2 typen staalvezel (50kg/m3) en 1 type polypropyleen vezel (0,6 kg/m3) Slechts 6 gedeuvelde voegen De rotonde is in de periode mei – juni 2015 aangelegd.

Opdrachtgever: Provincie Noord-Brabant Ontwerp verhardingen: Via Aperta, Deventer Uitvoering: Den Ouden Aannemingsbedrijf BV, Schijndel Vezelmixbeton: BouwOort, Lithoyen

Voor de bepaling van de betondikte is het CROW-ontwerpprogramma Vencon 2.0 gebruikt. In het programma Vencon 2.0 is het evenwel niet mogelijk om direct met het materiaal staalvezelbeton te rekenen. Om met vezelmixbeton te kunnen rekenen wordt een fictief hogere sterkteklasse dan C35/45 aangehouden, dat overeenkomt met de werkelijke eigenschappen (hogere treksterkte en elasticiteitsmodulus) van Fibricon. Hieruit volgt een bestekdikte van 236 mm.

Als betondikte is de standaard betondikte voor rotondes van 0,25 m toegepast.

De opbouw van de betonverharding is als volgt: - 0,25 m vezelmixbeton 145/55W, sterkteklasse C35/45 - 0,05 m Asfalt (AC 16 base 40/60) - 0,250 m menggranulaat - 0,500 m zand voor zandbed - natuurlijke zandondergrond.

DETAILLERING Vezelmixbeton kent enkele specifieke ontwerp- en uitvoeringsaspecten. De principeoplossingen en de detaillering hangt samen met de uitvoeringswijze en de gekozen oplossingen voor o.a. de betonbanden, de rotondeband en de overrijdbare strook. In het ontwerp zijn 2,0 m brede en 25 cm dikke betonnen onderslagplaten ter plaatse van aansluiting met toe- en afritten van de rotonde aangebracht en verloopplaten bij de aansluiting van het beton op het asfalt van de toeleidende weg om onder andere aan de eis van maximale zetting te kunnen voldoen.

UITGANGSPUNTEN ONTWERP MET VEZELMIXBETON

CONTRACT In tegenstelling tot de gebruikelijke RAW-contractvorm werd dit pilotproject als Engineer & Construct contract op de markt gebracht. De opdrachtnemer dient te zorgen voor het ontwerp en de uitvoering van deze rotonde en bijkomende werkzaamheden. In het contract waren door de opdrachtgever onder meer de navolgende eisen opgenomen: - uitvoering in vezelmixbeton; - zo weinig mogelijk voegen; - 10 jaar onderhoudsvrij; - ontwerplevensduur verharding 40 jaar; - zettingen maximaal 0,10 cm in 30 jaar; - gebruikelijke eisen t.a.v. stroefheid, vlakheid; - standaard details zoveel mogelijk aansluiten op de Details 2011 van Provincie Noord-Brabant.

Met vezelmixbeton zijn grotere plaatmoten mogelijk. In het ontwerp is uitgegaan dat de rotonde gestort wordt in een uniforme breedte. Verder moet het beton in de lengterichting vrijelijk kunnen uitzetten. Ervaring heeft geleerd dat ten minste 4 dwarsvoegen nodig zijn. Bij een omtrek van ca. 160 m betekent dit een lengte van 40 m. De voegen dienen echter enigszins samen te vallen met de toe- en afritten. Op basis van symmetrie zijn in rotonderijbaan 6 voegen aangebracht aan de uiteinden van de onderslagplaten. De mootlengte is daardoor enigszins variabel; (zie figuur 1). â?š

ONTWERP De provincie heeft voor het ontwerp en de engineering een vraagspecificatie opgesteld. In aanvulling op de vermelde contracteisen moet met betrekking tot het laagdikteontwerp voor de toeleidende wegen en de rotonde onder andere rekening gehouden worden met: - de wegconstructie dient over de gehele breedte uniform van opbouw te zijn; - de restzetting van de nieuwe wegconstructie dient na 27 jaar (10.000 dagen) beperkt te blijven tot maximaal 0,10 m; - de overgang c.q aansluiting tussen de verharding van asfaltbeton en vezelmixbeton zodanig uitvoeren dat gedurende 30 jaar na oplevering gewaarborgd is dat de overgang van betonverharding naar de asfaltbetonverharding (en omgekeerd) vloeiend verloopt.

Figuur 1: Rotonde met locatie van de onderslagplaten en de voegen

BETONINFRA Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met BetonInfra. BetonInfra is een samenwerkingsverband tussen het Cement&BetonCentrum, de Vereniging van Ondernemingen van Betonmortelfabrikanten in Nederland (VOBN) en de Commissie Cementbeton Wegenbouw van de Vakgroep Specialistische Wegenbouw van Bouwend Nederland. Voor meer informatie: www.betoninfra.nl

| 73

ROTTERDAM | Rubis Terminal

NIEUW ZEE- EN BINNENVAARTSTEIGER OPGELEVERD AAN RUBIS TERMINAL In december 2015 heeft DIMCO (deels het voormalige GEKA, zie kader, red.) uit Dordrecht de bouwwerkzaamheden van de zee- en binnenvaartsteiger voor Rubis Terminal in de Rotterdamse haven opgeleverd. Ir. Jan Verschueren, algemeen directeur bij DIMCO BV en Hans Schutte, commercieel directeur, vertellen dat het ontwerp van de steiger geschiedde met de eigen engineeringsafdeling. “Hoewel we Rubis Terminal al vanaf 2006 tot onze opdrachtgevers mogen rekenen, moeten we onszelf uiteraard elke keer weer bewijzen,” zegt het tweetal. “We hebben ons echter in de loop van de jaren in deze vorm van maritieme constructies gespecialiseerd. Sterker nog: we hebben eigen specialisten in dienst. We doen dus alles zelf met eigen materieel en personeel. En dat biedt gemak voor de opdrachtgever.”

74 |

ROTTERDAM | Rubis Terminal

Innovatie staat bij het Dordtse bedrijf dan ook hoog in het vaandel. “Wij weten hoe we optimaal moeten ontwerpen en bouwen,” zegt Hans. “En daarmee bedoel ik dat we voorkomen dat we te zwaar bouwen. Het ontwerp, zoals we dat hebben toegepast voor Rubis Terminal, is vanzelfsprekend uitgekiend, natuurlijk binnen de normen van het Havenbedrijf Rotterdam.

Daarbij hebben we onder ander naar de materiaalkeuze gekeken. Zo hebben we kunststof toegepast voor de leuningen. Dat is lichter. En dus beter voor de onderhoudskosten. En dát had en heeft tot gevolg dat er minder CO2-uitstoot is omdat er simpelweg minder staal is geproduceerd. Dit past bovendien in het algemene duurzaamheidsstreven van ons concern.”

Hans stipt ook het gebruik van de zonnecollectoren op de trospalen van de steiger aan. “Deze bedienen de sliphaken. We hoeven hierdoor nu ondergronds – onder het water – geen kabels aan te leggen die de stroom leveren.

Dat geschiedt nu via de zonnecollectoren. Daardoor is de kans op beschadiging van kabels geminimaliseerd. Of beter gezegd: tot nul gereduceerd. En daarmee is de bedrijfscontinuïteit van onze opdrachtgever – in dit geval dus Rubis Terminal – vergroot. Er is minder kans op storingen.”

Dat DIMCO deze expertise heeft, is uiteraard terug te voeren op het feit dat het bedrijf al meer dan 130 jaar bestaat. “Vanaf de jaren tachtig zijn we ons bovendien gaan specialiseren in waterbouwkundige activiteiten,” zegt Jan. “Bij elk project doen we dus nieuwe ervaringen op die we meenemen naar de volgende uitdagingen. Bovendien doen we intern veel aan scholing en opleidingen. Zo zitten veel van onze engineers in CUR-commissies, waardoor we elke keer weer dicht bij het vuur zitten op het gebied van kennisvergaring en –deling.”

DEME start eigen Maritieme Infra afdeling

HET DOEL? ‘WE WILLEN GLOBAL SOLUTIONS PROVIDER WORDEN’

DEME is per 1 januari gestart met een eigen afdeling Maritieme Infra; naast de bestaande poten baggeren (met DI en BDC), milieu (DEC) en offshore (Tideway en GeoSea). Concreet betreft het de oprichting van DEME InfraSea Solutions (DISS NV), dat enerzijds het bedrijf DEME Infra Marine Contractors (DIMCO NV) zal omvatten en later eveneens bedrijven die zijn gespecialiseerd in speciale grondtechnieken. Onder DIMCO NV zijn onder andere de op de Benelux-markt gerichte Nederlandse bedrijven CFE Nederland BV en Geka Bouw BV geïntegreerd tot DIMCO BV. Deze bedrijven behoorden tot groep CFE NV en zullen nu onder DEME internationale groeikansen krijgen. DEME is eveneens onderdeel van de groep CFE. Ir.J. Verschueren is General Manager van Dimco BV en Area Manager Benelux van Dimco NV. Hans Schutte gaat aan de slag als Commercieel Manager van Dimco BV, waarbij hij vooral de maritiem gerelateerde projecten zal blijven opvolgen.

Volgens het tweetal zal ook het 3D-ontwerpen veel meer gekoppeld worden aan het werken met BIM. “Ik voorzie dat dit de komende jaren een belangrijke ontwikkeling in het vakgebied zal zijn,” zegt Hans. “Onze mensen volgen daar nu al cursussen voor.”

De twee verwachten bovendien dat in de komende vijf jaar DIMCO haar eigen marktbereik zal hebben verstevigd. “Daar zijn immers al strategische en organisatorische keuzes voor gemaakt (zie kader, red.). Natuurlijk willen we de reguliere markt in de marinesector in Nederland blijven behouden, maar door de integratie van verschillende bedrijfsonderdelen kunnen we nu veel expertise wereldwijd gaan uitdragen. We kunnen makkelijker gebruik gaan maken van de netwerken die door die integratie zijn ontstaan en die niet alleen wederzijds maar ook complementair zijn.” ❚

Jan Verschueren en Hans Schutte: “We voorkomen dat we te zwaar bouwen.”

| 75

HELMOND | Onderdoorgang Kasteelherenlaan Tekst: Patricia van der Beek Beeld: Colijn Beton- en Waterbouw

Open onderdoorgang met bijzonder betonwerk De bereikbaarheid, doorstroming en leefbaarheid in Helmond gaan er flink op vooruit. Zo wordt de stedelijke ring in Helmond West verbeterd met een nieuw wegtracé: de Kasteelherenlaan. Onderdeel hiervan is een onderdoorgang onder de spoorlijn Venlo-Eindhoven ter vervanging van de oorspronkelijke gelijkvloerse spoorkruising.

De spooronderdoorgang is een brede, goed verlichte open onderdoorgang van zo’n 210 meter lengte. De open tunnelbak biedt ruimte aan twee rijstroken met aan weerszijden een verhoogd voet- en fietspad. Boven de onderdoorgang bevinden zich een spoordek, verkeersdek (Houtse Parallelweg) en een fiets- en voetgangersdek. De realisatie van dit kunstwerk valt onder de eindverantwoording van hoofdaannemer Colijn Beton- en Waterbouw, onder de dagelijkse leiding van projectleider Paul Posthoorn. “In de uitvoering nemen we, als Colijn Beton- en Waterbouw, zelf het betontechnische deel voor onze rekening. Hieronder vallen de vloeren, de middenwanden, de buitenwanden, de fietspadwanden, het verkeersdek, het spoordek en het fietsdek.”

D&C LIGHT Begin mei 2014 kreeg Colijn Beton- en Waterbouw, na een aanbesteding met EMVI-procedure, de opdracht van ProRail gegund. In september 2014 ging de bouw van de onderdoorgang van start. “We realiseren dit werk onder een zogenoemd ‘D&C light’ contract,” aldus Posthoorn. “Dit houdt in dat wij vanaf de uitwerking van het voorontwerp, dat er al lag, eindverantwoordelijk zijn tot aan de oplevering. In het voorontwerp stonden enkele zaken al vast.

Bijvoorbeeld de bijzondere vormen van het fietsdek en de middenwanden, waarvoor we speciale bekistingen lieten maken door timmerfabriek Verhoeven, maar ook de afbouwmaterialen.”

DUBBEL GETOOGD FIETSDEK De vorm van het fietsdek laat zich het beste omschrijven als ‘dubbel getoogd’, met zowel een horizontale als verticale curve. Van bovenaf bezien heeft het fietsdek een S-vorm. Dit fietsdek is voorzien van voorspanning om de toogwerking en overspanning van circa 30 meter mogelijk te maken.

Deze voorspanning is door zusterbedrijf Tensa aangebracht. De middenwanden beginnen aan weerszijden als relatief lage wand, waaruit in het dieper gelegen gedeelte van de onderdoorgang twee pijlers ontspruiten die

76 |

samen een ‘U’ vormen. De ‘poten’ van die U-vorm ondersteunen de spoor- en verkeersbrug. De afbouw van de onderdoorgang kenmerkt zich onder meer door thermisch verzinkte leuningen voorzien van rvs-kabels en grijs tegelwerk. Ook is LED-verlichting voorzien op onder meer de buitenwanden van de onderdoorgang, in de leuningen van de fietsbrug en onder het spoor- en verkeersdek.

MINI CUTTERZUIGER De diepere moten van de onderdoorgang zijn gerealiseerd in een natte bouwkuip voorzien van stempels, damwanden en onderwaterbeton. De damwanden zijn grotendeels trillingsvrij aangebracht. Uitdaging bij het natte grondverzet betrof de grondslag, die door het hoge leemgehalte zeer hard was. Posthoorn: “Bij het ontgraven in den natte stonden we voor nog een andere uitdaging. De ontgravingswerkzaamheden vonden plaats onder het nieuwe spoordek, dan toen al op zijn definitieve positie lag. Voor de

'De vorm van het fietsdek laat zich het beste omschrijven als ‘dubbel getoogd' lastig bereikbare delen, vanwege de hoogtebeperking tussen het waterpeil in de bouwkuip en de onderzijde van het spoordek, pasten we een mini cutterzuiger toe. Deze woelde de grond los en zoog deze op. Op de plekken waar de cutterzuiger niet bij kon, bijvoorbeeld rond de tubex-palen, zetten we duikploegen in.” Na het storten van het onderwaterbeton en vervolgens het droogzetten van de natte bouwkuipdelen bracht Colijn Beton- en Waterbouw de vulvloer gefaseerd aan, om vervolgens te starten met de constructievloer

HELMOND | Onderdoorgang Kasteelherenlaan

en daarna de wanden van de onderdoorgang. Ten behoeve van de vloeren en wanden voor de eerste en laatste twee moten aan de noord- en zuidzijde van de onderdoorgang werd de grond in den droge ontgraven en de vloer op staal gefundeerd.

DEKKEN INRIJDEN Posthoorn: “Om tijdwinst te behalen, kozen we ervoor om het spoor- en fietsdek separaat te bouwen en vervolgens in te rijden. Bij het spoordek gebeurde dit tijdens twee buitendienststellingen van elk 52 uur. Tijdens de eerste buitendienststelling troffen we de voorbereidingen, waaronder het tijdelijk weghalen van het spoor en het aanbrengen van de funderingspalen en damwanden ter plaatse van de spoormoot. Tijdens de tweede buitendienststelling brachten we het nieuwe spoordek op zijn definitieve positie door dit spoordek in te rijden.” Om het betonwerk van de vloeren en wanden van de onderdoorgang aan de noordzijde in een continu proces door te laten gaan en tijdwinst te behalen, is ervoor gekozen om tegelijkertijd het fietsdek aan

de zijkant van de onderdoorgang voor te bouwen. Deze is vervolgens na gereedkomen ingereden met SPMT’s. Bijkomende spoor gerelateerde werkzaamheden zijn het verleggen van de spoorse kabels en leidingen rondom het sporendek. Colijn Beton- en Waterbouw was tevens verantwoordelijk voor de circa 350 meter aan geluidsschermen langs het spoor.

SYNERGIE “Complicerende factoren op dit project waren de raakvlakken met nevencontracten die vlak bij de onderdoorgang werden uitgevoerd,” benoemt Posthoorn. “Naast ons was Rasenberg Infra bijvoorbeeld bezig met een wegfasering. Normaal gesproken is dit een uitdaging, maar als zusterondernemingen konden we die goed het hoofd bieden. In plaats van elkaar in de weg te zitten, maakten we gebruik van de synergie binnen de Strukton-groep.

Dat kwam de voortgang van het werk ten goede. De werkzaamheden buiten zijn inmiddels nagenoeg gereed. De oplevering is naar verwachting eind maart 2016.” ❚

| 77

Goed in vorm!

Verhoeven Timmerfabriek Nederland BV Verhoeven Timmerfabriek Nederland BV Verhoeven Timmerfabriek Nederland BV Verhoeven Timmerfabriek Nederland heeft meer

in vorm!

Goed inGoed vorm!

Goed in vorm!

SPECIFIEKE dan 30 jaar ervaring in het bouwen van houten mallen voor prefab beton producten en voor

het produceren op de bouwplaats. Onze mallen

Verhoeven Timmerfabriek Nederland BV duurzaam, breed inzetbaar.

Verhoeven Timmerfabriek Nederland BVvolledig en Nederland Verhoeven Timmerfabriek heeft meer Verhoeven Timmerfabriek Nederland heeft meerzijn Verhoeven Timmerfabriek Nederland heeft meer

BEKISTINGEN

Indien kunneninwij u adviseren over dan 30 nodig jaarhouten ervaring het bouwen van houten dan 30 jaar ervaringdan in het van houten 30 bouwen jaar ervaring in het bouwen van

Goed in vorm!

malindeling, productievolgorde en constructiemallen voor prefab beton producten en voor mallen voor prefab beton enbeton voor producten mallenproducten voor prefab en voor

opbouw.

Ook met structuurmatten het produceren oprondingen, de bouwplaats.

Onze mallen het produceren op de hetbouwplaats. producerenOnze op demallen bouwplaats.

Onze mallen

In april en of afwijkende vormen hebben wij 2015 zijngrote duurzaam, zijn duurzaam, volledig breed inzetbaar. zijn en duurzaam, volledig en breed inzetbaar. volledig en breed inzetbaar.

is timmerfabriek Verhoeven gevraagd voor het maken van de bekisting voor een dubbel gekromde fiets- en voetganruime Indien ervaring. nodig over Indien nodig kunnenIndien wij u nodig adviseren overwij u adviseren kunnen over kunnen wij u adviseren gersbrug en de dubbel gekromde bekisting voor de middenpijler.

Timmerfabriek gaan we malindeling, productievolgorde en constructiemalindeling, productievolgorde en constructieUitgangspunten waren: een bekisting die aan de Cur 100 moet malindeling, productievolgorde en constructievoldoen, te plaatsen, en volledig klaar is voor de stort. We Bij Verhoeven Timmerfabriek we ervan snel uit ervanOok uitmetdat je kennis kunt opbouw.

Ook met rondingen,gaan structuurmatten opbouw. Ook met rondingen, structuurmatten opbouw. rondingen, structuurmatten zijn gestart met de engineeren van de bekisting en hebben paraldatgrote je kennis kunt vermenigvuldigen door en ofwij afwijkende vormen hebben wijkennis en grote of afwijkende vormen hebben wij vormen envermenigvuldigen grote of afwijkende hebben door lel onze constructeur aan het werk gezet voor de berekeningen. te delen.

U bent daarom van harte welkom in ruime ervaring. ruime ervaring. ruime ervaring.

In goed overleg met de hoofdaannemer zijn we gekomen tot een kennis te delen. U bent onze moderne fabriek. Wij latendefinitief u graag zienontwerp van de bekisting en constructie. Hierna zijn we gestart met de het maken van de dubbel gekromde bekisting bij daarom van harteBijgaan welkom wijwe onze kennis inzetten.

Bij Verhoeven ervan uit voor u kunnen Verhoeven Timmerfabriek gaan we ervan uit Bij Verhoeven Timmerfabriek gaanTimmerfabriek we ervan uit hoe ons in de werkplaats.

Bij Verhoeven

in onze moderne fabriek.

dat je kennis kuntdoor vermenigvuldigen door kunt kennis vermenigvuldigen door kennis dat je kennis kunt vermenigvuldigen kennisdat je kennis te delen. bentwelkom daaromin van Macroweg harte welkom in daarom het maken te delen.

U bent welkom in te delen. U bent daarom van U harte 18 Tel: +31 (0van ) 478harte 51 Na 75 90

van de jukken constructie is timmerfabriek Verhoeven begonnen met het aanbrengen van de bekistingshuid. Bij ons in de werkplaats is de gehele brug compleet gemonteerd en afge5800 AA wij onze kennis voor uVenray www.verhoeven.nl onze kennis voor u kunnen hoe wijinzetten. onze kennis voor u kunnen inzetten. hoe wij onze kennis hoe voorwij u kunnen inzetten. werkt. Na het gereedkomen van de bekisting is deze door Colijn kunnen inzetten. volledig 3D ingemeten. Dit om de passing van de brug in het werk te controleren en de maat van de oplegblokken te kunnen 1851 75 90Tel: +31 (0 ) 478 51 75 90 18 Macroweg Tel: +31 (0 ) 478 51 75 90 Macroweg 18 Tel: Macroweg +31 (0 ) 478 5804 CL Venray Fax: +31 (0 ) 478 51 75 De bekisting is geleverd in vier segmenten die in een 5804 CL99 Venray Fax: +31 (0 ) 478 51 bepalen.

75 99 5804 CL Venray Fax: +31 (0 ) 478 51 75 99 Postbus 45 Macroweg 18 info@verhoeven.nl Tel: +31 (0 ) 45 478 517590 Postbus info@verhoeven.nl Postbus 45 info@verhoeven.nl halve dag zijn gemonteerd op de ondersteuning in het werk. Na 5800 AA Venray 18 www.verhoeven.nl Macroweg Tel: +31 (0 ) 478 517590 5800 Venray www.verhoeven.nl 5800 AA Venray www.verhoeven.nl 5804 CL Venray Fax: +31 (0AA ) 478 517599 het aanbrengen van de wapening is de brug gestort.

5804 CL 45 Venray Fax: +31 (0 ) 478 517599 Postbus info@verhoeven.nl

Wij laten u graag 5804 zien hoe CL Venray

Fax: +31 (0 ) 478 51 75 99

onze moderne Wij laten u graag zien onze fabriek.

Wij laten u graag zien onze moderne fabriek.

Wij laten u fabriek. graag zien Postbusmoderne 45 info@verhoeven.nl

Postbus 5800 AA45 Venray 5800 AA Venray

info@verhoeven.nl www.verhoeven.nl www.verhoeven.nl

Spooronderdoorgang nodig?

(Of toch een sluis inclusief een beweegbare brug...)

Wilt u een spooronderdoorgang aanleggen? Weet dan dat de ingenieurs en adviseurs van Antea Group alles in huis hebben om dat voor elkaar te krijgen. Van ontwerp, engineering tot en met de realisatie en het beheer.

En heeft u toevallig geen spooronderdoorgang nodig, maar wĂŠl een nieuw gemaal of een sluizencomplex? Ook dan kunt u bij ons terecht. Antea Group is namelijk het ingenieurs- en adviesbureau achter vele infrastructurele projecten.

In Nederland en daarbuiten.

Kijk voor al onze projecten op www.anteagroup.nl

Understanding today.

Improving tomorrow.

HELMOND | Onderdoorgang Kasteelherenlaan Tekst: Patricia van der Beek

‘Bouwkuip vormde de grootste uitdaging’ Ruim anderhalf jaar geleden werd Antea Group bij de onderdoorgang Kasteelherenlaan in Helmond betrokken. Opdrachtgever Colijn Beton- en Waterbouw B.V., die als hoofdaannemer de opdracht verworven had, vond in het ingenieurs- en adviesbureau de geschikte partij voor de totaalengineering van het project.

Antea Group werkt met grote regelmaat aan verbindingen over land, water en onder de grond.

De volledige keten, van planstudie tot assetmanagement, wordt hierbij beheerst. “Ook op dit project namen wij de gehele engineering op ons,” vertelt projectmanager Peter Vos. “Wij waren verantwoordelijk vanaf het voorlopig ontwerp tot en met het uitvoeringsontwerp, inclusief een complexe bouwkuip met tal van faseringen.”

EXTRA GROTE BELASTING Medio 2014 ging de engineering van start.

Medio 2015 was het uitvoeringsontwerp gereed.

“De bouwkuip vormde de grootste uitdaging,” aldus Vos. Deze had, naast het creëren van bouwruimte, nog een andere functie: het dragen van het spoordek tijdens de aanleg van de onderdoorgang. Door de grote kruisingshoek met dit spoordek moest de bouwkuip berekend zijn op extreme belastingen. Het stempelraam was

eveneens erg complex. Aandachtspunt hierbij was dat de tussensteunpunten van het spoordek door het stempelraam doorkruist werden.

INRIJDEN DEKKEN Na het gereedkomen van het ontwerp bleef Antea Group bij het project betrokken. Het ingenieurs- en adviesbureau stond Colijn Beton- en Waterbouw het afgelopen half jaar met raad en daad bij om in te spelen op ad hoc-situaties en wijzigingen in de uitvoering. Het meest ingrijpend was de gewijzigde bouwwijze van het spoordek en fietsdek. Vos: “In plaats van de dekken op de definitieve locatie te storten, bouwde Colijn Beton- en Waterbouw ze naast het tracé om

ze vervolgens in te rijden. De wijze waarop die dekken belast werden, veranderde hierdoor. Dit hebben we opgevangen met extra wapening. De onderdoorgang zelf pasten we ook aan op een hogere belasting, vanwege het bijzondere transport dat nodig was om zo’n dek in te rijden.”

SUCCESVOL Met de uitvoering achter de rug en de eindoplevering nabij kijkt Vos terug op een mooi, goed verlopen infrawerk waarbij de complexiteit dus vooral in de bouwkuip lag: “De uitvoerbaarheid ervan was een uitdaging, maar daar hebben we met het hele projectteam succesvol op ingespeeld.” ❚

'Het meest ingrijpend was de gewijzigde bouwwijze van het spoordek en fietsdek' | 79

ALKMAAR | Nelson Mandelabrug

ALKMAAR OPENT GROOTSTE BEWEEGBARE VERKEERSBRUG VAN COMPOSIET

De Nelson Mandelabrug in Alkmaar is geopend. Deze nieuwe brug voldoet aan alle eisen en wensen voor een brug van de toekomst. Het zorgt voor een betere doorstroming van het verkeer en biedt belangrijke voordelen vanuit economisch perspectief. Daarnaast is het beweegbare deel van het duurzame composiet (vezelversterkte kunststof) gemaakt.

Het deel is 22,5 meter lang en daardoor de grootste beweegbare verkeersbrug in composiet ter wereld. Royal HaskoningDHV zorgde voor het ontwerp en de benodigde hoogwaardige kennis van composiet in bruggen.

80 |

De brug verbetert de regionale bereikbaarheid en heeft belangrijke voordelen vanuit economisch perspectief. “Voor het college is het van belang om het bedrijventerrein zo aantrekkelijk te houden voor bestaande en nieuwe bedrijven,� aldus wethouder Jan Nagengast van de gemeente Alkmaar.

ALKMAAR | Nelson Mandelabrug

HELFT LICHTER Door de toepassing van composiet (vezelversterkte kunststof) is het beweegbare deel van de brug met een gewicht van 90 ton maar liefst de helft lichter dan een traditionele, stalen uitvoering. Composiet is een sterk, lichtgewicht, onderhoudsarm en daardoor een duurzaam materiaal. Door gebruik te maken van composiet kan niet alleen het beweegbare deel, maar ook het bewegingsmechanisme lichter worden uitgevoerd, een kleinere fundering worden toegepast en zijn kleinere contragewichten mogelijk. Een ondergrondse draaikelder is bovendien niet langer nodig. Er is ook veel minder energie nodig om de brug te openen. Daarbij is composiet nagenoeg onderhoudsvrij.

BRUG VAN DE TOEKOMST De brug werd in opdracht van de gemeente Alkmaar en provincie Noord-Holland gebouwd door de combinatie CFE-Demako, naar ontwerp van Joris Smits van Royal HaskoningDHV en tech-

nische ondersteuning van Movares en Technisch Adviesbureau Sliedrecht. Delft Infra Composites is verantwoordelijk voor de bouw van het composieten brugdeel. De totale kosten bedragen 9,15 miljoen euro. Architect Joris Smits van Royal HaskoningDHV: “De Nelson Mandelabrug is in ontwerp en materiaalgebruik een brug die volledig aan de eisen en wensen voor de brug van de toekomst voldoet.”

NEDERLAND LEIDEND IN DE WERELD Royal HaskoningDHV heeft veel kennis van toepassing van composiet in de infrastructuur en zet zich samen met de rijksoverheid in voor behoud van een leidende positie in composiet van Nederland in de wereld. Zo werken beide partijen samen aan de herziening van de CUR96-richtlijn voor sluizen en bruggen, nodig om deze constructies te kunnen bouwen, en zijn onlangs de grootste kunststof-composietdeuren ter wereld geplaatst in het Wilhelminakanaal in Tilburg. ❚

| 81

Tekst: Roel van Gils Beeld: ExpoProof

Dag van de Sportaccommodaties 2016 Op 10 maart aanstaande vindt in Expo Houten de Dag van de Sportaccommodaties 2016 plaats, de jaarlijkse vakbeurs over ontwerp, bouw, aanleg, inrichting, onderhoud en beheer van sportaccommodaties. De vijfde editie van deze beurs kent een gratis lezingenprogramma waar kennis wordt gedeeld over actuele onderwerpen met betrekking tot sportaccommodaties, maar ook over subsidieregelingen. We blikken alvast vooruit met Sjoerd Veldboer van beursorganisator ExpoProof.

In 2015 bezochten 1.308 geïnteresseerden de Dag van de Sportaccommodaties, een stijging van 22% ten opzichte van de editie daarvoor. Ook de komende editie verwacht de organisatie weer een groeiend aantal geïnteresseerden, in lijn met de ontwikkeling van het aantal exposanten. “Het evenement is interessant voor een breed scala aan doelgroepen,” zegt Veldboer.

Hij doelt op onder meer gemeenteambtenaren, bestuurs- en commissieleden van sportverenigingen, (verenigings-)adviseurs, architecten, ontwerpers, schoolbestuurders, vakleerkrachten en exploitanten van binnen- en buitensportaccommodaties.

BINNEN- EN BUITENSPORTACCOMMODATIES Aanvankelijk richtte de Dag van de Sportaccommodaties zich op buitensportaccommodaties, maar inmiddels zijn daar de binnensportaccommodaties aan toegevoegd. Veldboer: “De aanwezige leveranciers gericht op binnensportaccommodaties vertellen op deze dag alles over bijvoorbeeld het gebruik van LED-verlichting, het inrichten van (multifunctionele) sportaccommodaties of het onderhouden van een sportcomplex.” In totaal presenteren zo’n 150 exposanten op de beursvloer hun producten en diensten bestemd voor zowel binnen- als buitensportaccommodaties. Deze bedrijven opereren volgens Veldboer in de sectoren bouw, gebouwinrichting, ondergronden (gras, kunstgras, gravel en kunststofvloeren), terreininrichting, sportmaterialen en dienstverlening. “De beurs zal in het teken staan van de meest recente ontwikkelingen op het gebied van sportaccommodaties.”

SUBSIDIEREGELING Sportverenigingen hebben te maken met bezuinigingen en dalende sponsorinkomsten. Energieverbruik is een belangrijke kostenpost, waaraan verenigingen opvallend genoeg nog weinig aandacht besteden. “Tijdens de vakbeurs wordt onder andere uitgebreid aandacht besteed aan de nieuwe subsidieregeling voor sportverenigingen en stichtingen waarmee de verduurzaming van sportaccommodaties wordt gestimuleerd,” zegt Veldboer. “Maatregelen zoals het

82 |

'In totaal presenteren zo’n 150 exposanten op de beursvloer hun producten en diensten bestemd voor zowel binnen- als buitensportaccommodaties' vervangen van de veldverlichting en het installeren van zonnepanelen komen sinds 1 januari 2016 in aanmerking voor de Subsidieregeling Energiebesparing Sportverenigingen, de nieuwe regeling die de Ecotax teruggave vervangt.

Er valt dus nog veel te besparen bij sportverenigingen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is van plan tijdens de beurs via het Kenniscentrum Sport, het eerste gedeelte van een programma te lanceren dat de ontwikkeling, exploitatie en het beheer van MFA’s ondersteunt.”

BELANGRIJK ONTMOETINGSPUNT De Dag van de Sportaccommodaties staat bekend als een sfeervol en professioneel evenement. “De beurs is voor veel bezoekers een jaarlijks ontmoetingsmoment met hun leveranciers en tegelijk een interessante gelegenheid om zich te laten informeren over de laatste ontwikkelingen,” weet Veldboer.

“Zeker omdat men gratis kennis op kan doen. Behalve het aanbod op de beursvloer is er ook een interessant inhoudelijk programma. Ondanks alle online ontwikkelingen die we in de maatschappij doormaken, blijkt de combinatie van een persoonlijk ontmoetingsmoment met het vergaren van kennis toch nog zeer gewild.” Meer informatie over de beurs of aanmelden voor gratis entree kan op de website (www.dvdsa.nl) van de Dag van de Sportaccommodaties 2016. ❚

Bedrijf

standnummer

18 Hekwerk 1.932 A. Hak 1.917 AAA-LUX Lighting 2.086 Aannemersbedrijf Van Wijlen 2.028 ABC Terreininrichting 2.060 ABN AMRO 1.714 ACO 2.067 Acour Lawaaibestrijding 2.021 Adviesburo R.I.E.T. 2.121 Aerolux Nederland 1.706 Agterberg 2.032 AH Vrij Groen, Grond en Infra B.V. 1.904 AkoestiekPro 2.010 Allkoestiek 1.806 Anatec 2.015 Antea Group Sport 2.124 Aquaco 2.131 Arko Sports Media media ASC Sports & Water 1.924 AT Machines 2.017 Atletiekunie 1.720 Avalite 1.608 B&J Burgum 1.707 B.A.S. Begeleiding en Advies Sportterreinen 2.004 Bbn adviseurs 2.056 Bosan 1.607 Bose 1.918 Bouma Sport & Groen 1.907 Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek 2.096 Bright Buildings 1.816 BTL Advies 2.034 BTL Realisatie 2.113 C.S.C Ceelen Sport Constructies 2.046 Cleanfix Benelux 1.712 Copier Groep 2.024 Data Control Transponder Technology 2.089 Data Display 1.926 Datronics 2.005 De Graaf en van Stijn 2.110 Desso Sports 1.906 DLF 2.051 Domo Sports Grass 2.037 DSV zaden Nederland 2.040 Du Mont Beton 2.055 Duvano 2.008 Eiki Neede 2.022 Energiefonds Overijssel 2.129 ERMA Sport 1.911 Eszet Lighting 2.072 European Turf Group 1.713 EVA Optic 2.100 Expoline ( RLB Systemen bvba) 1.812 ExpoProof (organisatie) 2.000 Fielddrain 2.117 FieldTurf Benelux 1.908 Flexbord 2.057 Forza HM 2.080 GKB Machines 2.091 GRAS Advies 2.087 GrasMeesters 1.610 Greenengineers 2.083 Groen-aannemingsbedrijf 1.808 Haafkes Sport & Recreatie 2.130 Hauraton GmbH & Co KG 2.006 HB Adviesbureau 2.052 HeBlad - Bladel 2.076 Hekbouw 2.120 Herculan sport-/gietvloeren 2.062 Hexta hekwerk & terreinbeveiliging 1.910 Hofmeijer Civiel- en Cultuurtechniek BV 2.071 Holland Sport Systems 1.815 HSB Austria 1.913 Huisman Sportveldinnovatie 2.018 Inter Design BV 2.078 IPC Groene Ruimte 2.031 J. de Ridder 2.094

Janssen-Fritsen 2.013 Jos Scholman Bedrijven 2.048 K&A Houtbouw 1.611 Kiwa ISA Sport 2.109 KNBSB 1.720 KNGU 1.720 KNHB 1.720 KNKV 1.720 KNLTB 1.720 KNVB 1.720 KNZB 1.720 Kragten 1.915 Krinkels 2.114 Kybys 2.111 Lano Sports 2.128 Limagrain Nederland 2.068 Lumeco 2.012 Lumosa LED 2.126 Malsen Advies en Contracting 1.709 Maredo 2.074 Mรถlder Sportveldberegening 1.905 Neptunus 2.066 Nering Bรถgel 2.003 Nevobo 1.720 Nijha 1.621 NOC*NSF 1.720 Oostendorp Nederland 2.038 Oosthoek Groep 1.914 OVI- Enschede 2.075 Philips Lighting 2.050 Pluim & Sports 2.118 Polytan 2.084 ProGrasS 2.044

Proludic 1.810 Redexim 2.116 Rei-Lux Benelux 2.098 SABsoftware 1.711 Sallandse United 2.099 Samenwerkende Specialisten 2.119 SellcoRent 2.033 SGS INTRON 2.036 Silica Nova 2.025 Smits 2.011 SPEQ Innovations 1.811 Sport FM 2.073 Sporthal.net / Accommodatiehuur.nl 1.710 Sports Labs 1.930 Sportverlichting.com 1.620 Stedon 2.115 Stichting Stimular 2.029 Strago Electro installatietechniek 1.922 Tamminga Sports 1.916

TenCate 2.054 TIG Akoestiek 2.112 Tint 2.064 Ton de Rooij Tennis 2.020 TopGrass 1.909 Tribune-bouw 2.132 Tuf Recycling 2.026 Van den Borne 1.805 Van Kessel Sport & Cultuurtechniek 2.041 Van Vliet Buitenruimte 1.605 Variopool 1.809 Veldeman Structure Solutions 2.088 VGR Verschoor Almkerk 2.009 Vitagro 2.092 Vos Capelle 2.125 W&H Sports 1.715 Wilco van Lent Trading B.V. 2.090 Yalp 2.070

Voorlopige deelnemerslijst.

| 83

Where engineering meets nature.

LievenseCSO.com

LievenseCSO is een middelgroot advies- en ingenieursbureau op het gebied van infrastructuur, bouw, water en milieu- en omgevingsvraagstukken.

Met meer dan 400 medwerkers is LievenseCSO een prominente speler op de markt. Onze diensten leveren wij van plan- en studiefase tot en met realisatie van een project.

hupkes houthandel dieren bv

MAATWERK IN HOUT VOOR GROND-, WEG- EN WATERBOUW Hupkes Houthandel Dieren BV 15702441_Hupkes.indd 1

•

Tel: 0313 419100

•

Mail: sales@hupkes.nl 07-09-15 11:35

ZWIJNDRECHT | Jiffy International

DUURZAME PRODUCTIEFACILITEIT VOOR JIFFY IN ZWIJNDRECHT Aan de Oude Maasweg in Zwijndrecht is aannemer Heembouw gestart met de realisatie van een productielocatie met havenfaciliteiten voor Jiffy International, met een gebouwoppervlak van ruim 25.000 m2.

In Zwijndrecht komen in de productiehallen substraten voor de vermeerdering en de teelt van planten. De grondstoffen voor productie worden met coasters (grote zeeschepen) aangevoerd. Bartels en LievenseCSO namen de engineering voor de havenfaciliteiten en de productielocatie voor hun rekening.

Jiffy International, dat haar hoofdkantoor in Noorwegen heeft, produceert groeimedia en substraten voor de professionele tuinbouw. Door het gebruik van hernieuwbare grondstoffen en bio-based materialen zoals veen, kokos, pulp en andere biomassa en plantaardige grondstoffen, is Jiffy al vele jaren een van de koplopers op het gebied van duurzaamheid. Op dit moment zijn er in Nederland nog meerdere kleine productielocaties. Deze productielocaties worden samengevoegd tot één locatie op industrieterrein Groote Lindt in Zwijndrecht.

VAN INSTEEKHAVEN TOT ZEEHAVEN Sinds de overname van Bartels door LievenseCSO eind 2015 is dit een van de eerste projecten waarin echt samen kon worden gewerkt. De bestaande Develhaven was niet geschikt voor schepen van deze omvang, voor de aanvoer van grondstoffen.

De diepte van de haven was onvoldoende en een afmeervoorziening ontbrak. Er moeten immers zeeschepen kunnen insteken en aanmeren. Voor de aanpassing van insteekhaven tot zeehaven moesten er diverse aanpassingen plaatsvinden.

Hiervoor maakte LievenseCSO het ontwerp van de afmeervoorzieningen en de opstelplaats van de losvoorziening. Daarnaast maakte LievenseCSO het ontwerp van de havenmond. Het gehele traject van vergunningsontwerp tot besteksontwerp en de begeleiding van de aanbesteding is doorlopen.

Ook het vergunningentraject, voor de aanpassingen van de haven, werd begeleid en verzorgd door LievenseCSO. Vanwege de verregaande aanpassingen aan de haven en de bouw van de nieuwe faciliteit, vraagt de overheid onder andere om een waterbodem, flora- en faunaonderzoek en een archeologisch onderzoek. Er moet uitgesloten worden dat hier bijvoorbeeld beschermde dieren/of plantensoorten leven, die verstoord worden

door de nieuwe bestemming van de locatie. Deze onderzoeken zijn door LievenseCSO uitgevoerd of begeleid. Op basis van deze onderzoeken en het advies zijn uiteindelijk de vergunningen verleend aan Jiffy International.

ONTWERPEN IN BIM De door Habeon Architecten ontworpen productiefaciliteit is door Bartels helemaal constructief uitgewerkt. Samen met Habeon werd gewerkt volgens BIM, waarbij het complete gebouw in Revit 3D is opgezet. Het mooie is dat het BIMmodel vervolgens na bestek gebruikt is als startpunt voor de onderaannemers, zoals de beton- en staalleverancier. Bartels is in deze fase betrokken als controlerend en coördinerend constructeur.

relatief kort, zeker gezien de omvang van het project. Bartels heeft een lange relatie met zowel Heembouw als Habeon, waardoor deze snelheid van werken ook gegarandeerd kan worden. In december 2015 is aannemer Heembouw gestart met het heiwerk, met als doel om in juli 2016 de productiefaciliteit voor Jiffy op te leveren. In juni 2015 is gestart met het vergunningsontwerp van de haven. Op 1 november 2016 dient het werk gerealiseerd te zijn. De totale doorlooptijd voor de haven is dus maar 17 maanden. Hierdoor stond er grote druk op de ontwerpwerkzaamheden, vergunningsprocedures en de onderzoeken. Sommige vergunningen kennen een proceduretijd van 26 weken. Door de goede samenwerking lopen we op dit moment op planning. ❚

De productiefaciliteit bestaat uit een opslaghal voor bulkgoederen van bijna 8.000 m2, twee productiehallen van eveneens ongeveer 8.000 m2, een verpakkingshal, een vrachtwagenbeladingshal en een tweelaags kantoor. Voor de opslag- en productiehallen is productkering noodzakelijk tot een hoogte van 6 meter. Na een variantenstudie heeft Bartels gekozen voor een constructieve opbouw bestaande uit in het werk gestorte betonnen langs- en dwarswanden op een in het werk gestorte vloer gefundeerd op palen. Daarnaast vormde de fundering van het gebouw vooral een constructieve uitdaging. De draagkrachtige laag bevindt zich aan één zijde van het bouwterrein op 22 meter beneden NAP en aan de andere zijde op 35 meter beneden NAP. Uiteindelijk worden de palen allemaal rond het niveau van 22 meter beneden NAP geheid. Deels gefundeerd op de punt en de overige palen gefundeerd op schachtwrijving.

RAZENDSNEL ONTWERPTRAJECT De voorbereidingstijd voor het project was

| 85

Veiligheidsladder Tekst: Patrick Buck

‘Certificering Mobilis stimulans voor hele sector’ Bouwplaatsen zijn gevaarlijke werkplekken. De kans op ongevallen is er volgens de statistieken relatief groot. Van veiligheid wordt door de bouwsector dan ook op allerlei manieren echt werk gemaakt. Bij opdrachtgevers, aannemers en toeleveranciers.

“Veiligheid doe je met elkaar, in de hele keten,” aldus Patrick Buck, directeur Projecten van ProRail, “iedereen moet aan het eind van de werkdag weer gezond thuiskomen. Blijvend leed door onveilig werken is onacceptabel.” Veiligheid is daarom, met betrouwbaarheid, punctualiteit en duurzaamheid, een strategisch doel van ProRail. Na Rijkswaterstaat is ProRail de grootste investeerder in bouwprojecten in ons land. Maar liefst 1,3 miljard euro steekt de spoorbeheerder op jaarbasis in nieuwbouw en onderhoud van sporen, wissels, seinen, overwegen, onderdoorgangen en stations.

86 |

AANTAL ONVEILIGE SITUATIES TERUGDRINGEN Om veiligheidsbewustzijn en veilig handelen te stimuleren, ontwikkelde ProRail de Veiligheidsladder, geïnspireerd op de reeds bestaande CO2-Prestatieladder voor duurzaamheid. “We hebben dat samen met spooraannemers, ingenieurs, architecten en wetenschappers gedaan,” vertelt Patrick Buck. “Concreet moet de Veiligheidsladder helpen het aantal onveilige situaties terug te dringen.

Het aantal incidenten zal dan afnemen. Met als positief gevolg minder letsel en minder schade.”

Volgens de zogenoemde ijsbergtheorie is bij één

dodelijk ongeval aan de – zichtbare – top van de ijsberg sprake van maar liefst dertigduizend onveilige handelingen en drieduizend (bijna) ongevallen met gering letsel. Hoe kleiner dit deel onder de waterspiegel hoe kleiner de kans op dodelijke ongevallen. De in 2012 geïntroduceerde Veiligheidsladder geeft duidelijke kaders.

Hoe alert zijn mensen op (on)veilige situaties in hun werk? Is de bedrijfscultuur zo dat iedereen elkaar makkelijk aanspreekt op risicovol gedrag?

De 5 ‘laddertreden’ geven aan in welke ontwikkelingsfase een bedrijf zich bevindt. Mobilis, onderdeel van TBI Infra, is de eerste civiele

Veiligheidsladder

aannemer die gecertificeerd is voor Trede 3 van de Veiligheidsladder van ProRail. Patrick Buck: “Dat bewijst dat we op de goede weg zijn. Mobilis geeft het goede voorbeeld aan alle niet spoorse aannemers en leveranciers in de sector. Ik hoop dat die proactieve houding veel navolging krijgt.”

VEILIG GEDRAG BELONEN Directeur Jan de Jong van Mobilis benadrukt dat zijn bedrijf al vijf jaar intensief werk maakt van veilig werken. Dat gebeurt met speciale trainingen en programma’s die zich richten op bewustwording en gedragsverandering. Jan de Jong: “Veiligheid is nooit af. Elke dag loop je risico’s.

De ontwikkeling van een echte veiligheidscultuur is heel belangrijk. Zoiets moet groeien. Je maakt afspraken met elkaar over veilig werken en houd je daaraan. Dat betekent dus dat je elkaar erop aanspreekt. Iedereen is individueel verantwoordelijk voor de veiligheid op het werk. Wij kiezen daarbij bewust voor een positieve benadering. Belonen van veilig gedrag werkt beter dan sancties bij onveilig gedrag, zo is onze ervaring. We proberen het werken aan veiligheid dus ook leuk te maken.

Met een ‘sterrensysteem’ voor onze bouwplaatsen bijvoorbeeld en blijken van waardering, zoals het geven van een persoonlijk compliment of een traktatie op de bouwplaats. Het werkt.”

SESSIES MET LEVERANCIERS EN ONDERAANNEMERS Naast de interne veiligheidssessies organiseert Mobilis bijeenkomsten met de directies van een twintigtal bouwpartners. Dit zijn de leveranciers en onderaannemers waarmee intensief wordt samengewerkt.

Thema: veiligheid in brede zin. Jan de Jong: “In die veiligheidsbijeenkomsten is alles bespreekbaar en mag alles gezegd worden. Zo proberen we veilig werken met elkaar naar een hoger plan te brengen.”

Hij vervolgt: “Het is goed als een opdrachtgever als ProRail er dwingend in zit, maar wij, de gehele TBI-organisatie, zien het duidelijk als een deel van onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. Je werkt veilig of je werkt niet.” Patrick Buck geeft een fraai voorbeeld uit zijn eigen praktijk. “In een vorige functie ben ik eindverantwoordelijk geweest voor de aanleg van de Betuweroute. Bij de start heb ik toen een in bouwveiligheid gespecialiseerde professor een verhaal laten houden voor onze projectleiders. Op een zeker moment zei die man dat in de bouw op elke 300 miljoen inves-

tering een dodelijk bedrijfsongeval plaatsvindt.

De aanleg van de Betuweroute was becijferd op 4,7 miljard… Toen zag je mijn mensen denken ‘dat gaat ons niet gebeuren’. Uiteindelijk viel er één dode te betreuren. Dat is er één te veel, maar ik weet zeker dat juist die speciale veiligheidsbijeenkomst voor extra bewustwording en motivatie heeft gezorgd.”

De directeur Projecten van ProRail heeft de gevolgen van onveilig werken ook zelf aan den lijve ondervonden. Patrick Buck is in zijn jonge jaren van een viaduct gevallen en lag zes weken in het ziekenhuis. “We waren een stuk rijksweg aan het aanleggen en ik was nota bene zelf toezichthouder.” Het werkongeval was eenvoudig te voorkomen geweest, zegt Buck. Met betere verlichting, betere valbescherming en vooral: beter opletten.

“Maar van een serieuze veiligheidscultuur was toen nog geen sprake.”

HIËRARCHIE TELT NIET Patrick Buck en Jan de Jong zijn van mening dat veiligheid in de praktijk concreet wordt. “Op papier kan het mooi geformuleerd staan, de mensen op de bouwplaats moeten het doen. Zij mogen op geen enkele manier belemmerd worden in het veilig werken, het tonen van veilig gedrag en het aanspreken van anderen op onveilig gedrag.” Jan de Jong: “Hiërarchie telt niet. Ik ben weleens door een van onze uitvoerders teruggestuurd naar de keet omdat ik geen oranje hesje over mijn veilig-

'In de veiligheidsbijeenkomsten is alles bespreekbaar en mag alles gezegd worden.

Zo proberen we veilig werken met elkaar naar een hoger plan te brengen'

heidsjas droeg. Prima, want we moeten elkaar het goede voorbeeld geven.”

IK HEB HAAST, DUS IK NEEM DE TIJD Jan de Jong: “Als het om veiligheid gaat vind ik ‘Ik heb haast, dus ik neem de tijd’ een heel toepasselijke uitdrukking. Routine maakt minder alert. Je hoort nog te vaak ‘We doen het altijd zo’ en ‘Ja maar...’. Daarin moeten we elkaar scherp houden. Goed nieuws is natuurlijk dat we in de bouw steeds betere hulpmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen tot onze beschikking krijgen. De kunst is om het klimaat te scheppen waarin ze ook echt gebruikt worden.”

Veilig bouwen begint bij veilig ontwerpen. Daar zijn beide heren het zeer over eens. “Een machinist die door een rood sein rijdt veroorzaakt levensgevaar. Zorg dan in je ontwerp voor zo min mogelijk seinen. Alles wat we aan de voorkant tot in detail doordenken, verhoogt de veiligheid in de realisatiefase en in de gebruiksfase. Veiliger werken verhoogt ook de kwaliteit. Een ordelijke bouwplaats is pure tijdwinst, wat zich weer vertaalt in minder kosten. Je zit in een permanent verbetertraject. Als de veiligheid verbetert gaan niet alleen de faalkosten omlaag, maar ook de kosten van letsel en verzuim.”

NAAR TREDE 4 Patrick Buck: “Als ProRail scoren wij zelf eveneens Trede 3 op de Veiligheidsladder. Dat is goed, maar er blijft dus veel te doen. Want de organisatie wil uiteraard naar 4. We zijn continu bezig met de veiligheid van de reizigers en van iedereen die op en aan het spoor werkt. Maar ook van alle mensen en bedrijven die in de nabijheid van onze infrastructuur en gebouwen wonen en werken.

Een complexe operatie.” Mobilis-directeur Jan de Jong, afsluitend: “Certificeringsinstantie KIWA gaf ons een ruime 3 met de boodschap dat er meer in zit. Dat motiveert.” ❚

| 87

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek.

U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Grond/Weg/Waterbouw met Robert Vermanen: T +31 495 45 00 95 - E r.vermanen@louwersuitgevers.nl

WWW.GWW-BOUW.NL HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR DE CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR

Staat u nog niet op www.gww-bouw.nl?

Neem dan voor meer informatie contact op met Janneke van Kemenade: j.vankemenade@louwersuitgevers.nl

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

Wie doet wat ADVIES EN ONTWERP

AVAN BV M.C. van Voordenstraat 14 1483 GB DE RIJP T +31 299 72 00 37 F +32 84 723 59 71 E info@avan.nl W www.avan.nl

PERI NEDERLAND BV Bekistingen, steigers en Engineering Postbus 304, 5480 AH SCHIJNDEL T +31 73 547 91 00 F +31 73 549 36 51 E info@peri.nl W www.peri.nl

BETON

WACO® Lelyweg 23, 4112 PS BERGEN OP ZOOM Postbus 219, 4600 AE BERGEN OP ZOOM T

+31 164 27 42 00

F

+31 164 23 43 64

E

info@waco.nl

W www.waco.nl

BOUWGRONDSTOFFEN

IPV DELFT Oude Delft 39, 2611 BB DELFT T +31 15 750 25 75 E info@ipvdelft.nl W www.ipvdelft.nl

BASF NEDERLAND B.V. CONSTRUCTION CHEMICALS Postbus 132, 4900 AC OOSTERHOUT T +31 162 47 66 60 E basf-cc-nl@basf.com W www.master-builders-solutions.basf.nl

DE BEIJER BOUWGRONDSTOFFEN BV Partner in grondstoffen en logistiek!

Kekerdomse Ward 3 6579 JG KEKERDOM Postbus 64 6566 ZJ MILLINGEN A/D RIJN T +31 481 43 91 11 F +31 481 43 91 50

INGENIEURSBUREAU BOORSMA G. Sondermanstraat 2, 9203 PV DRACHTEN Postbus 647, 9200 AP DRACHTEN T +31 512 58 03 00 F +31 512 52 52 96 E drachten@boorsma-consultants.nl W www.boorsma-consultants.nl

E info@debeijerbv.com DU MONT BETON Mercuriusweg 4, 3771 NC BARNEVELD Postbus 340, 3770 AH BARNEVELD T +31 342 40 62 00 F +31 342 40 62 05 E info@dumontbeton.nl W www.dumontbeton.nl

W www.debeijerbv.com

CONGRES/BEURZEN

WORLD WATER WORKS

AFWATERINGSSYSTEMEN

INTERNATIONAL EXHIBITION AND CONFERENCE

COASTAL, WATERWAY AND PORT DEVELOPMENTS

MEA WATER MANAGEMENT GMBH Sudentenstrasse 1, D-86551 AICHACH T +49 8251 91 0 F +49 8251 91 1306 E info.drainage@mea.de W www.mea-drainage.com

23-24 MAART

BEKISTINGEN EN ONDERSTEUNINGEN Vreelandseweg 10, 1393 PG Nigtevecht (U) T 0294 - 251343 F 0294 - 251699

HÜNNEBECK Bekistingen en ondersteuningen Kwartelweg 6a, 4791 RP KLUNDERT Postbus 49, 4790 AA KLUNDERT T +31 168 38 74 40 F +31 168 32 83 93 E info_nl@huennebeck.com W www.huennebeck.nl

info@nigtevecht.com www.nigtevecht.com

T +31 (0)113-373222 M + 31 (0)6-23045940 info@worldwaterworks.nl www.worldwaterworks.nl

| 89

Wie doet wat WEGVERHARDING (TIJDELIJK)

FUNDERINGSTECHNIEK

ALTENBURG FUNDERINGSTECHNIEK BV Industrieweg 17, 8531 PA LEMMER Postbus 26, 8530 AA LEMMER T +31 514 58 88 20 F +31 514 58 88 39 E info@altenburggroep.com W www.altenburggroep.com

XYLEM WATER SOLUTIONS NEDERLAND BV Pieter Zeemanweg 20, 3316 ZG DORDRECHT Postbus 1126, 3300 BC DORDRECHT T +31 78 654 84 00 F +31 78 651 09 36 E xylemwatersolutionsnl@xyleminc.com W www.xylemwatersolutions.com/nl

WEG- EN WATERBOUW

DYNAMOSTAAL BV Dynamostraat 31 3903 LK VEENENDAAL Postbus 135 3900 AC VEENENDAAL T +31 318 50 93 30 F +31 318 55 61 41 E info@rijplaten.nl

HOUT

W www.rijplaten.nl W www.heuvelman.com

LEYENAAR TAAPKEN LAMAKER BV Kamerlingh Onnesweg 7, 4131 PK VIANEN Postbus 191, 4130 ED VIANEN T +31 347 37 48 44 F +31 347 37 79 08 E verkoop@ltl.nl W www.ltl.nl

BOSKALIS NEDERLAND Waalhaven Oostzijde 85 Postbus 4234 3006 AE ROTTERDAM T +31 10 288 87 77 F +31 10 288 87 66 E nederland@boskalis.nl W www.boskalis.nl/nederland

LANDMEETKUNDIGE APPARATUUR

GEODIRECT Rendementsweg 20e, 3641 SL MIJDRECHT Postbus 176, 3640 AD MIJDRECHT T +31 297 76 91 01 E info@geodirect.nl W www.geodirect.nl

HAKKERS BV Oudsas 11, 4251 AW WERKENDAM Postbus 11, 4250 DA WERKENDAM T +31 183 50 11 22 F +31 183 50 16 65 E info@hakkers.com W www.hakkers.com

LICHT, ZICHT EN MOBILITEITSOPLOSSINGEN

ZIUT Nieuwe Plein 1b, 6811 KN ARNHEM T +31 26 800 19 00 E info@ziut.nl W www.ziut.nl

VAN HATTUM EN BLANKEVOORT Korenmolenlaan 2, 3447 GG WOERDEN T +31 348 43 51 00 F +31 348 43 51 11 E info@vhbinfra.nl W www.vhbinfra.nl

VERHUUR & VERKOOP

COLLE RENTAL & SALES Nusterweg 100, 6136 KV SITTARD T +31 46 457 41 00 F +31 46 452 11 20 E info@colle.eu W www.colle.eu

90 |

VAN OORD NEDERLAND Schaardijk 211, 3063 NH ROTTERDAM Postbus 8574, 3009 AN ROTTERDAM T +31 88 826 00 00 F +31 88 826 50 10 E info@vanoord.com W www.vanoord.com

ALL IN ONE PLUG & PLAY SAFE & SMART 24/7 SURVEILLANCE

PROF GUARD Het slimme bewakingssysteem Tel. 0900-0521 info@profguard.com www.profguard.com

Stalen funderingsoplossingen Dijkversterkingen Diefdijk I Culemborg

Complete en innovatieve oplossingen voor keerwanden, bouwputten, brughoofden, ondergrondse parkeergarages, kademuren, dijkversterkingen…

Tientallen jaren van ervaring in de wereld van stalen damwanden, inclusief technische assistentie bij ontwerp en installatie.

T +31 88 0083 700 I projects.europe@arcelormittal.com I www.arcelormittal.com/foundationsolutions