MECHELEN RENOVATIE HET HEMELRIJCK Tekst | Koen Mortelmans
Restauratie Hemelrijck versterkt monumentaal karakter van Mechelen In Mechelen heeft Renotec de buitengevels van Het Hemelrijck grondig gerestaureerd. Het was geen klassieke historische restauratie-opdracht, omdat het niet de bedoeling was het zestiende-eeuwse uitzicht terug te krijgen, De restauratie moest interessante, latere aanpassingen uit het begin van de twintigste eeuw zodanig opwaarderen dat alle elementen opnieuw harmonieus in elkaar overgaan. Het Hemelrijck werd circa 1520-1530 opgetrokken door de vooraanstaande familie Snellinck. Het hoekpand lag toen in een levendige buurt, met onder meer de Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk annex gasthuis, enkele brouwerijen en herbergen. Het Hemelrijck wordt beschouwd als één van de eerste overgangsgebouwen in Vlaanderen tussen de laatgotiek en de renaissance. Ondanks latere verbouwingen zijn er nog altijd laatgotische sporen zichtbaar, zoals de tweeledigheid van de trapgevel, de grote vierkante vensters en de stenen kruisramen. Driehoekige en rondboogvormige frontons met bas-reliëfs boven de vensters en de half- en kwartcirkelvormige afwerking van de topgevel sluiten aan bij de vroege renaissance, net als de kleine zuilen en frontons van de dakvensters.
BIER EN BAKSTEEN Omstreeks 1900 bevond het intussen fors verbouwde huis zich in een slechte staat. De eigenaars, de bierbrouwers Lamot, wilden het laten slopen. Dit zorgde voor fel protest en leidde tot een ongewone compromis-oplossing: de gebroeders Lamot lieten de woning staan en bleven er eigenaar van, maar de stad Mechelen kocht de gevels en liet stadsarchitect Philippe Van Boxmeer een restauratiedossier opstarten. Van Boxmeer liet het pleisterwerk verwijderen, zonder echter veel aandacht te besteden aan het rijke sculptuurwerk. Tijdens deze eerste restauratie werden ook diverse elementen in Belgische kalksteen vervangen door Franse. De intussen verdwenen gotische kruisramen en het houten raamschrijnwerk kwamen terug. In 1930 pakte een tweede restauratie ook de laatste vier traveeën aan. Vermoedelijk had dit deel van het gebouw eerder een andere eigenaar. Tijdens deze werken kreeg het gevelmetselwerk in voornamelijk Boomse baksteen opliggende voegen. De negentiende-eeuwse ingrepen zijn uitgevoerd met de originele steensoorten. Bij de restauratiecampagnes van 19001902 en 1930 zijn heel wat verschillende materialen gebruikt, met als resultaat een gevel van wisselende kwaliteit. Vocht- en hechtingsproblemen met scheurvorming maakten een nieuwe restauratie noodzakelijk. "De restauratie van historische gevels is erg belangrijk voor de uitstraling van de stad,” vertelt schepen van monumentenzorg Greet Geypen (VLD). › De zestiende-eeuwse madonna voor en na reiniging. Voortaan zal ze onder een glazen stolp staan. (Foto HBS&C)
Het Hemelrijck is sinds 13 december 1977 beschermd als monument. (Foto Joost Joossen)
BOUWEN AAN VLAANDEREN | 71