Sjpeegel va Ranzel nummer 9 by lixel bevk

Inhoudsopgave Wat gaat de nieuwe gemeenteraad doen?  Een nieuw college in Voerendaal Ranzel Oape met een cultureel  tintje  Ranzelfestival 2010 

1 1 3 3

 Nieuwsbrief Weeshuis Sri Lanka

 Werkgroep zorg wakker geschud

 Wielrennen in Ransdaal

 Jaarkalender Ransdaal

 Fotocollage communie

 Fotocollage kamp JVR

 Ransdaal over het spoor Jean enEls Soogelée en hun  hoeve Maarveld  Jan Magnée en Hans Vermeer Hier overstappen van servet naar  tafellaken  Het Dal is top Bijzondere plantengroei: de  plantengal

8 8 9 10 11

Wij van het leefbaarheidproject zijn heel benieuwd hoe raad en college de komende vier jaar omgaan met leefbaarheid. Tot nu toe was dat vrij duidelijk: de resultaten van een enquête uit 2005, onder de inwoners van Ransdaal, moesten vertaald worden in ideeën die uitgevoerd zouden worden. Inmiddels zijn de leefbaarheid en vitaliteit van kleine dorpen als Ransdaal een belangrijk politiek onderwerp geworden, in Parkstad en in heel Zuid-Limburg. Dat was ook te merken aan de verkiezingsbeloftes: elke partij vond leefbaarheid een belangrijk thema en gaf aan daar op een of andere mannier invulling aan te willen geven. De politiek zal de komende tijd echter keuzes moeten maken. Aan de ene kant is er door bezuinigingen van Den Haag minder geld. Aan de andere kant moeten er toch plannen gemaakt worden voor de toekomst. Het is duidelijk dat er het nodige gaat veranderen als er in een dorp langzamerhand steeds meer oudere mensen wonen en minder jongeren. Bovendien heeft Parkstad over vijftien jaar minder inwoners. Wij zijn benieuwd hoe de gemeenteraad hiermee omgaat en met hoe het nieuwe college vorm wil geven aan de voorstellen voor Ransdaal! Lixel Bevk, Edwin Kurvers, Yvonne van Leeuwen, Mark Meijer, Jos Soogelee, Franscz Witte, Karin Dormans

Eindelijk is het dan gelukt: als een van de laatste gemeenten in Nederland heeft Voerendaal een nieuw college van burgemeester en wethouders.

Van links naar rechts: gemeentesecretaris Jos Kooijman, wethouder Pierre Verbraak, burgemeester Ed Sprokkel, wethouder Patrick Leunissen en wethouder Jos Pleijers

Ik zit met de nieuwe wethouders in het gemeentehuis om met hen de nieuwe plannen door te spreken. NAAR EEN NIEUW EVENWICHT, zo heet het nieuwe coalitieprogramma. Patrick Leunissen, de nieuwe wethouder van onder andere welzijn, verenigingen en leefbaarheid, vertelt dat daarmee drie dingen zijn bedoeld:  de communicatie tussen coalitie en oppositie moet goed zijn  financieel moet de gemeente op orde worden gebracht want er dreigen forse tekorten  er zijn grote maatschappelijke opgaven (vergrijzing, krimp). Zij willen dat de inwoners meer meedoen bij het ontwikkelen van nieuwe zaken en het maken van nieuwe plannen, maar ook op maatschappelijk vlak. Je moet daarbij denken aan het vroeg betrekken van de inwoners bij nieuw beleid (bijvoorbeeld nieuw subsidiebeleid), of het maken van plannen voor Dammerich en de verkeersveiligheid rond scholen. Bij maatschappelijke opgaven denkt men bijvoorbeeld aan het onderhoud rond wegkruisen en voetpaden door buurtbewoners. (Lees verder op bladzijde 2)

(vervolg pagina 1)

Pierre Verbraak, wethouder van onder andere financiën, gemeenschapsaccommodaties en natuur en landschap geeft aan dat de gemeente, naast het bestaande tekort van ongeveer € 250.000 een korting door het Rijk verwacht van nog eens € 500.000. Dat betekent dat er fors bezuinigd zal moeten worden. Alleen weten we pas eind 2010, en als de kabinetsvorming langzaam verloopt pas medio 2011, wat de rijkskorting echt zal worden. Op de eerste plaats gaat hij bekijken wat er zonder al te veel problemen uit de gemeentebegroting gesneden kan worden. Pas daarna zal worden gekeken naar het voorzieningenniveau. Het is dus mogelijk dat er voorzieningen gaan verdwijnen of minder worden, maar evengoed kan een verzwaring van de lasten voor de inwoners noodzakelijk zijn om bepaalde voorzieningen in stand te houden. Daarbij staat alles ter discussie. De komende drie tot vier maanden zal dat allemaal worden uitgezocht. Aan de vanzelfsprekendheid van een gemeentelijke bijdrage voor allerlei zaken komt een eind. Simpelweg omdat dit niet meer betaalbaar is. Jos Pleijers, de nieuwe wethouder voor o.a. ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en infrastructuur vertelt dat er een discussie zal worden georganiseerd met de burgers om de eigen verantwoordelijkheid voor veel zaken helder te maken en hun interesse op te wekken om hun bijdrage te leveren. Daarbij denkt hij er ook aan dat mensen die een uitkering hebben zich inzetten. Door bijvoorbeeld vrijwilligerswerk te doen. Belangrijk is daarbij natuurlijk wel dat hun privacy gewaarborgd is. Ook naar de woningmarkt zal gekeken moeten worden gezien de vergrijzing en de krimp. Oplossingen zijn  het aanpassen van woningen  bouwen voor verschillende doelgroepen in de kernen zodat er voldoende diversiteit zal blijven bestaan of ontstaan  levensloop bestendig bouwen. Nadruk zal gaan liggen op de afbouw van het kernplan Voerendaal, de locatie Dammerich en de voormalige schoollocatie Kunrade. Maar hoe zit het nu met Ransdaal? Het leefbaarheidproject is in 2009 geparkeerd omdat de raad geen geld ter beschikking stelde voor een haalbaarheidsplan in Ransdaal. Met als argument dat de donkere wolken te dreigend waren en het verstandig zou zijn om eerst eens goed te bekijken hoe dit aangepakt zou moeten worden voor heel Voerendaal. De leefbaarheidplannen gingen uit van de wensen, nu zal gekeken worden naar de noodzaak. Daarvoor zal de civil society scan worden gebruikt. Daarmee zal per kern heel breed worden gekeken naar:  het verenigingsleven  de aanwezige accommodaties  de aanwezige vrijwilligers en mantelzorgers  de demografische ontwikkelingen de komende 10 jaar. Dit zal vier tot vijf maanden duren, zodat tegen het einde van dit jaar de resultaten bekend zijn. Daarna gaan ze bekijken hoe het in de kernen het beste georganiseerd zal kunnen worden. Moet het bijvoorbeeld in Ransdaal wel een groot nieuw gebouw worden? Want de verenigingen hebben uiteindelijk gezegd: onderzoek eerst eens wat noodzakelijk en mogelijk is en dan kijken wij wel of we er in passen en of we het kunnen betalen. Vervolgens moet er ook gekeken worden naar de capaciteit op het gemeentehuis om alles op te pakken. Want het gemeentelijk apparaat is gewoon te klein om alle projecten binnen de gemeente Voerendaal tegelijkertijd uit te voeren. Als er geen onverwachte zaken optreden gaat de gemeente met Ransdaal als eerste aan de slag. Vandaar de volgende planning:  Uitkomsten civil society scan gereed - voorjaar 2011  Raadsbesluit leefbaarheidproject Ransdaal - voor de zomer 2011  Uitwerking / uitvoering acties leefbaarheidproject Ransdaal - vanaf medio 2011 Indien uit de civil society scan blijkt dat er in Ransdaal een grotere of andere gemeenschaps-accommodatie nodig is wordt dit door de gemeente bekeken en neemt de raad een besluit. Dat is ook het moment waarop de verantwoordelijkheid in dit traject overgaat van wethouder Leunissen naar wethouder Verbraak. Daarbij speelt natuurlijk ook de vraag: opknappen van ‟t Wouves of een nieuwe accommodatie. Het antwoord op die laatste vraag wordt bepaald door onder andere de behoefte van verenigingen en inwoners, wat gaat het kosten, welke middelen kunnen we bij elkaar sprokkelen. Tot slot komt dan de vraag: wanneer gaan we het aanpakken. Kortom: we hebben in Ransdaal nog een onzekere weg te gaan, een weg waarvan we op zijn vroegst begin volgend jaar de contouren zullen zien. Jules Jurgens

Van de redactie Voor de volgende uitgave zijn we op zoek naar wetenswaardigheden met betrekking tot leefbaarheid en ontmoeting. De redactie stelt als voorwaarde dat artikelen steeds met naam van de schrijver worden gepubliceerd. Daarnaast behouden we ons het recht voor artikelen te weigeren of in te korten waar nodig. Vanwege de gelimiteerde ruimte zullen we artikelen die met actualiteit te maken hebben laten voorgaan. Overige artikelen worden dan in een latere uitgave geplaatst. Redactie: Wiel Jacobs, Jules Jurgens, Peter Goltstein, Jan Magnée en Lixel Bevk redactie@ransdalers.nl Postadres: Sjpeegel va Ranzel H. Houbenstraat 10 6311BD Ransdaal Druk- en typefouten voorbehouden. 2

In het tweede weekend van september is er weer Ranzel Festival! Met als belangrijk element op zondag Ranzel Oape. Het programma is afwisselend en zal zeker weer veel bezoekers trekken. De Stichting Cultuur en Ontmoeting werkt volop mee aan Ranzel Oape. Voorzitter Franscz Witte vertelt: „We zijn in de voorbereiding al bezig met allerlei activiteiten. Zo zijn er voorspeelmiddagen voor de pianoleerlingen van Linda Smolenaers. We hebben gesprekken gevoerd met Ransdaalse senioren over hoe het hier vroeger was. Het mergelkappen van vorig jaar wordt voortgezet. Op basis van dit soort activiteiten brengen we straks tijdens Ranzel Oape presentaties op verschillende plaatsen in het dorp. Dat gebeurt in de vorm van videopresentaties, foto‟s, een tentoonstelling over de ruilverkaveling, gedichten op muren, enzovoort.‟ Dit soort manifestaties zijn een voorbereiding op iets groters in 2012. De gemeente heeft namelijk aan elke dorpskern gevraagd om een bijzondere culturele manifestatie te bedenken. Daar is de werkgroep Cultuur en Ontmoeting van het leefbaarheidproject mee aan de slag gegaan. Inmiddels heeft de werkgroep een stichtingsvorm gekozen, zodat zij zelfstandig kan functioneren. Tijdens Ranzel Oape zal ook weer veel kunst te zien zijn. Ook daarmee is Cultuur & Ontmoeting bezig. Ransdaalse amateurkunstenaars die willen meedoen, kunnen zich melden bij Franscz Witte: 459 9043 of fransczWitte@online.com Karin Dormans

De tijd vliegt, …….. In september ga ik al weer voor de 6e keer naar Sri Lanka om daar te helpen in het weeshuis. Zoals ik eerder schreef is er na de tsunami in het zuiden van Sri Lanka een weeshuis verrezen, wat in de verre omgeving geweldig goed aangeschreven staat. . Inmiddels wonen er 150 kinderen, 8o kinderen zijn wees door de tsunami, de andere kinderen worden door de kinderbescherming toegewezen. De Nederlandse stichting “weeshuis Sri Lanka” houdt financieel de touwtjes in handen. Het weeshuis wordt volledig gerund door de bevolking aldaar en 80 Sri Lankanen hebben inmiddels in het weeshuis een baan.

In het weekend van 10, 11 en 12 september wordt het Ranzelfestival gehouden in het kleine Ransdaal waarin de gemeenschap groot is. Het IVN viert in dat weekend zijn 50 jarig jubileum in en nabij het clublokaal dat gelegen is aan de Ransdalerstraat. Op vrijdag en zaterdag is er muziekspektakel met de coverband Tonka en op zaterdag met de band “Wir sind spitze”. De zondag staat in het teken van Ranzel Oape: met als thema “Ranzel binnenste boete”. Op velerlei en verrassende wijze wordt het verleden, heden en de toekomst van Ransdaal getoond. De activiteiten zullen plaatsvinden vanaf Termoors tot aan de Dr. Huntjesstraat in de Ransdalerstraat en op de vele prachtige locaties die er aan gelegen zijn. Op zondag is tevens het grootste oudtractor treffen van de regio met toerritten door het Ransdalerveld. Het Ranzelfestival is een combinatie van flair, belevenis en genieten. Dat mag u zeker niet missen! Annie Winthagen

Buiten het weeshuis help ik gezinnetjes in de omgeving. Een huisje is al gerealiseerd. Maar de nood is er nog steeds hoog. Er leven nog steeds mensen in hutjes. Na de tsunami kregen mensen, die binnen 100m. van de kust woonde, hulp van de staat. Iedereen die buiten die 100m. viel, moest maar zien hoe hij geholpen werd. Het moge duidelijk zijn dat daar nog heel wat te doen is. Daarom is en blijft er nog altijd geld nodig, vooral voor de continuïteit van het weeshuis als ook voor de projecten van particulieren daarbuiten.. Er zijn nog zoveel noodgevallen die we kunnen helpen. U heeft mij al jaren gesteund en ik hoop natuurlijk dat U dat blijft doen. Het is wel crisis, maar alle kleine beetjes helpen……….. Nogmaals dank voor de hulp die ik, van vele van U, mocht ontvangen. Met vriendelijke groet, Mieke Witte Ransdalerstraat 37 6311 AW Ransdaal Rek.nr. 11.89.89.251 tnv weeshuis sri lanka www.weeshuissrilanka.nl. 3

De werkgroep zorg is uit haar winterslaap wakker geschud. Het bericht bereikte ons dat de dagbehandeling van Ransdaal, georganiseerd door vrijwilligers en thuiszorgorganisatie Meander, wordt „bedreigd‟ door bezuinigingen van overheidswege. De dagbehandeling is inmiddels een groot goed voor de 13 mensen die er gebruik van maken en een paar maal in de week samen komen, gezellig samen eten, een kaartje leggen en zo nog meer. Voor meer dan de helft van de mensen vervalt de overheidssteun, voor de overige kan Meander de voorziening niet open houden zonder in de rode cijfers terecht te komen. Wat nu? We hebben de kaarten geschud. De gemeente was welwillend maar onmachtig. Zij meende ook niets te kunnen doen, gezien het landelijk karakter van de maatregel en het smalle gemeentebudget. Meander en de deelnemende vrijwilligers waren ook van goede wil, maar konden niets zonder gemeentesteun. Zelfs een Tweede Kamerlid (VVD) - als verkiezingsactie hierheen gehaald door Ine Hellwich - kwam meepraten. Ze had alle begrip maar beloofde weinig goeds voor de nabije en verdere toekomst waar het landelijk beleid betreft. “Het geld is op, waar het dit soort van zorg betreft”. Dan maar eens verder vragen. De werkgroep zorg oriënteerde zich bij de Vereniging van Kleine Kermen en bij voorbeeldgemeenten in den lande, met name Hulst in Zeeland. Deze schreven heldere en vriendelijke brieven, maar ook daar was de boodschap: met een beroep op overheid en beroepszorg gaan we er niet komen. Mik op samenwerking met bestaande verenigingen en vrijwilligers. Of je moet een stichting oprichten en met alle burgers van Ransdaal samen zoiets „dragen‟. De vraag is: kan zo iets in Ransdaal? Zijn er genoeg „schouders‟ die zich hieronder willen zetten? We weten het niet. Wat we nu eerst gaan doen is overleggen met verenigingen en vrijwilligersorganisaties. Wat kunnen die betekenen? Dan nogmaals met de gemeente. Wat is men bereid bij te dragen als alle andere partijen ook een duit in het zakje doen? Wie een idee heeft of mee wil denken: zeer van harte welkom. En over de winterslaap gesproken: die is voorbij. We zullen ons ook nog moeten verdiepen in de verspreiding van de Q-koorts in Ransdaal, want of alles „voorbij „is, is de vraag. De werkgroep zorg (Bep Huveneers, Marielle Huntjens en Yvonne van Leeuwen)

De iets oudere inwoners van Ransdaal zullen het zich wellicht nog herinneren, in de jaren 60 en 70 werd de Ronde van Ransdaal regelmatig verreden. Voor de leken onder ons was Hennie Kuiper wellicht de bekendste winnaar. De heer van Duivenbode blaast dit sportieve evenement nieuw leven in. De heren Eric Hendrix, Wim Marcus, Jean Savelberg, Rim Deckers en mevrouw Debby van Geyn, allen uit Klimmen, Ransdaal en Termaar hebben mede zitting in de organisatie. Dhr. van Duivenbode woont sinds vijf en een half jaar in Ransdaal. Tijdens het gesprek viel mij op dat de krant op de bank opengeslagen lag bij de rubriek sport. Het verbaasde mij niet dat het artikel wielrennen betrof. Hij is geboren en getogen in Leiden en werkte daar, tot zijn pensioen, bij het Leids Dagblad. Sinds 1958 is hij bij de wielersport betrokken, eerst als renner en vervolgens in de organisatie. Vanaf 1 januari is hij consul van het district Limburg en daarnaast is hij bestuurslid van de Ladies Tour. In deze functies heeft hij rondes georganiseerd in o.a. Simpelveld en Wolder. Bij de op 11 mei gehouden tijdrit voor de kwalificatie voor het Nederlands kampioenschap, met als startpunt de Sint Gillisstraat, was hij ook bij de organisatie betrokken. Hij is op het moment van ons gesprek net terug van een vergadering rondom de organisatie van het Nederlands kampioenschap voor vrouwen. Deze hobby kost hem zo‟n 2 à 3 uur per dag. Zijn vrouw deelt zijn passie en zelfs op vakantie bezoeken zij wielerevenementen zoals de Tour de France, het WK en de rondes in België en Duitsland. Deze omgeving lag hem al langer aan het hart. Café Keulen in Klimmen, pleisterplaats voor veel wielrenners, kent hij al vele jaren. Het wonen in Ransdaal bevalt hen zeer goed. Het organiseren van de ronde van Ransdaal zorgt ook voor nieuwe sociale contacten. Café Spierings, in de persoon van Theo, biedt naast vergaderruimte ook assistentie bij de organisatie. Tijdens de ronde wordt hier de permanence 4

ingericht: hier moeten de renners zich inschrijven en hun rugnummers afhalen. Aan het organiseren van de ronde is het nodige onderzoek voorafgegaan. Via erelijsten zijn oud-winnaars benaderd. Zoals het er nu uitziet zullen de gebroeders Harings, Martin van de Borgh, Jan Nolten, Ben Koken en Patrick Stoucken het evenement bezoeken. Vergunningen bij de gemeente zijn geregeld. Het parcours is vastgesteld. De Brand brouwerij heeft haar medewerking toegezegd. Een folder met informatie voor de direct omwonenden is inmiddels verspreid. In de aanloop van het evenement zal nadere info volgen. De mogelijkheid om in te schrijven is sinds vorige week geopend. Het parcours zal via de Kampstraat, de Drie Herenweg en Opscheumer weer terug naar de Ransdalerstraat leiden. Dit is een afstand van ongeveer 2300 meter. De „grote‟ wedstrijd voor Elite en beloften gaat over een afstand van 90 km of wel een 40tal ronden. Vooraf worden wedstrijden voor prominenten en oud renners, maar ook voor amateurs, junioren en nieuwelingen verreden. Het evenement zal plaatsvinden op zondag 1 augustus. De organisatie hoopt natuurlijk op veel inschrijvingen en veel belangstelling van de inwoners en andere geïnteresseerden. De burgemeester heeft in ieder geval al toegezegd te komen. Kortom, Wim is een echte fanatiekeling. Daar kunnen we nog veel „last‟ van krijgen! Lixel Bevk

Voor zover bekend en onder voorbehoud

Datum

Tijd

Organisatie

Activiteit

Plaats

Juni 2010 1-30 Zo Zo Zo

27 27 27

Bibliotheek Ransdaal 9.00

Zangkoor St. Caecilia Fanfare Les Amis Reunis

Juli 2010 1-31

Bibliotheek Ransdaal Kerk Ransdaal Ransdaal Ransdaal

Bibliotheek Ransdaal.

Fanfare Les Amis Reunis Zangkoor St. Caecilia

Maand van het zomerlezen Voorspeelavond muziekleerlingen Jubileum: feest en spellendag Buitenconcert Opluisteren kerkdienst

Augustus 2010 Zo 1 9-29

Wielerronde Ransdaal Bibliotheek Ransdaal

Wim van Duivenbode e.a. Bibliotheek gesloten

Ransdalerstraat (onder) Bibliotheek Ransdaal.

September 2010 10-12 Zo 12 12.00

Michel Haan

Ranzelfestival DJ Day Concertreis naar Montenbauer

Ransdaal DJ-school Ransdalerstraat

Schoolfeest Kinderboekenweek: Beeldtaal in kinderboeken Korenavond Kienen Nederland leest Allerzielenlof Wandeling

School

Zo Za

18 24

Bibliotheek Ransdaal

Maand van het spannend boek (Scandinavisch) Opluisteren Heilige mis Processie Opluisteren processie

19.00

Jeugdvereniging Ransdaal 11.00 17.45

17-19

Fanfare Les Amis Reunis

Oktober 2010 Vrij 1

Basisschool St. Theresia Bibliotheek Ransdaal

6-16 Za Vrij Zo Zo

9 15 2231 31

Fanfare Les Amis Reunis

19.30 20.00 14.50

Zangkoor St. Caecilia Zangkoor St. Caecilia Bibliotheek Ransdaal Zangkoor St. Caecilia Fanfare Les Amis Reunis

CafĂŠ Oud Ranzel Jeugdvereniging Ransdaal (JVR) Voetbalveld SCKR Kerk Simpelveld

Bibliotheek Ransdaal Ransdaal CafĂŠ Oud Ranzel Bibliotheek Ransdaal Kerk Ransdaal Wauves

November 2010 Za

13 -19

19.00

Zangkoor St. Caecilia Bibliotheek Ransdaal

Opluisteren Heilige mis en Feest St. Caecilia Nederland leest

Kerk Ransdaal Bibliotheek Ransdaal

In 2010 bestaat Jeugdvereniging Ransdaal 40 jaar en dat wil de vereniging vieren met alle kinderen van Ransdaal op zaterdag 17 juli. Op die dag wordt er voor alle kinderen van Ransdaal een grote feest-en spellendag georganiseerd, die wordt afgesloten met een gezellige barbecue en kampvuur. Binnenkort valt er op ieder adres in Ransdaal een uitnodiging op de mat met nadere informatie hoe je je kunt aanmelden voor deze super gezellige dag. Naast het feest voor de kinderen, zal er in het najaar van 2010 een ter afsluiting van het jubileum jaar een feestavond plaats vinden. Houd de website van JVR (www.jvransdaal.info) in de gaten voor meer informatie.

In dit nummer schenken we aandacht aan een paar bedrijven en mensen die net over het spoor wonen. De nieuwe uitbaters van het restaurant de Blauwe Engel, het appartementenhotel Residence Het Dal, Jean en Els Soogelée met hun boerderij en de nieuwkomers Hans Vermeer en Jan Magnee in het huis van de voormalige bovenmeester.

Tot 3 jaar geleden hebben Jean en Els een melkveebedrijf gehad met honderden melkkoeien. Het voer voor hun koeien verbouwden ze op hun 37 hectare grond. Een groot deel van hun land was uiteraard wei. Jean is nu 63 jaar, nog steeds heel vitaal en vol frisse ideeën. Net als zijn vrouw overigens (daar heb ik de leeftijd niet van durven vragen, dat doe je niet bij een vrouw).

soort clubs in Nederland. Toch gingen Jean en Els elk voorjaar op vakantie. Het dorp sprak er schande van, want daar had een goede boer toch geen tijd voor. Niet te lang natuurlijk: hooguit tien dagen. Maar de kinderen spreken er nu nog met enthousiasme over. Els zit al jaar en dag, vaak zelfs al 40 jaar, in een groot aantal verenigingen: de gymclub, de yogagroep, Zij-aktief en ze is sopraan bij het gemengd zangkoor St. Caecilia.

In 1955 hebben de ouders van Jean de boerderij gebouwd en in 1976 hebben zij ze overgenomen en zijn gaan wonen in het verbouwde linkerdeel. Daar wonen ze nog steeds prachtig. Zijn vader heeft tot zijn laatste dag meegewerkt in het bedrijf. En hij is ook zo lang voorzitter van de fanfare geweest. Jammer genoeg is hij op 72-jarige leeftijd plotseling gestorven. Zijn moeder is op 83-jarige leeftijd in 1999 overleden. Ze verbouwen nu aardappelen, uien, maïs en granen en daarnaast verzorgen ze 90 zoogkoeien van een heel speciaal ras: Marchiciana. Dat is een Italiaans vleesras dat probleemloos kalft en een uitstekende kwaliteit vlees levert. Vlees dat ook nog eens cholesterolarm is. De kalveren blijven 4 tot 5 maanden bij de koe. Ze zijn er eigenlijk pas net mee aan de gang, want ze hebben net de twee eerste kalveren aan de slager geleverd. En die is er dik te tevreden mee. Het is voor Nederland een zo goed als nieuw ras, alleen een boer in de Noor Oost polder heeft dit ras ook. Jean en Els zijn het ras op het spoor gekomen na veel experimenteren en het lezen van vakbladen. Hoe zijn ze hier eigenlijk toe gekomen? Jean vertelt dat de trein van half zeven 40 jaar lang zijn wekker is geweest, zeven dagen per week! Hij zegt het een beetje besmuikt (en ik mag het eigenlijk niet verder vertellen, want ze vinden het zelf een schande): ze slapen nu uit tot acht uur. En in die zeven dagen was hij elke dag tot zeker acht uur ‟s avonds in de weer. Tijd voor een vereniging heeft hij dan ook nooit gehad. Ja buiten dat jaartje dat hij bij een gymclubje zat dat pas om negen uur ‟s avonds begon. Maar toen dat verzet werd naar acht uur heeft hij noodgedwongen moeten afhaken. Echt spijt heeft hij daar niet van gehad en ziek is hij ook nooit geweest, behalve dan die keer dat hij een gekneusde heup had. O ja, hij is wel al 20 jaar secretaris/penningmeester van de onderlinge runderverzekering Ransdaal. Een vereniging die al bijna 100 jaar bestaat: en dan worden ze koninklijk! Overigens hebben ze nog maar zeven leden, maar daarmee zijn ze heel waarschijnlijk toch een van de laatste van dat 8

En daarnaast heeft ze als hobby bakken. Die beoefent ze ‟s nachts. Ik heb er van mogen genieten bij mijn bezoek: uitstekend! Ondanks die nachtelijke hobby van Els hebben ze vier kinderen gekregen: een jongen en drie meisjes. En geen van hen wilde de boerderij overnemen. Zelfs de zoon niet, ondanks het feit dat hij de Hogere Agrarische School af heeft. Hij werkt nu bij het proefdierenbedrijf van de Universiteit Maastricht. Maar Jean en Els gaan onverdroten door met hun Marchiciana-koeien! Jules Jurgens

Jan en Hans kennen elkaar sinds 1972 en zijn in 1981 bij elkaar gaan wonen. Jan heeft pastorale theologie gestudeerd vóór de periode Gijsen. Na zijn afstuderen is hij gaan werken bij de omroeppastorie in Amersfoort. Vrij snel daarna is hij vervolgens begeleider bij het basisonderwijs geworden. Dat heeft hij tot zijn 65e gedaan. Hij heeft daarnaast bij de omroep KRO/RKK en radio Rijnmond regiewerk gedaan. Bij KRK/RKK is hij ongeveer 15 jaar gelden gestopt; bij radio Rijnmond heeft hij een drietal jaren gewerkt. Hans is van huis uit planoloog weg- en waterbouw. Dat werk heeft hij gedaan bij het toenmalige ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk en later als leidinggevende bij de provincie Zuid-Holland. Inmiddels heeft hij een eigen bedrijf waarin hij doet aan conflictbemiddeling binnen bedrijven en bestuurlijke projecten. Op maandag 15 december 2008 zijn ze verhuisd naar Ransdaal op het adres Mareheiweg nummer 5 in het huis van de voormalige bovenmeester Bröls. Het is puur toeval dat ze hier terecht zijn gekomen. Alhoewel Hans denkt dat het misschien te maken heeft met die week dat hij in zijn jeugd in Kunrade in een pension is geweest met zijn moeder die toen nog niet zo lang weduwe was. Die week herinnert hij zich nu nog op een heel positieve manier: ze werden heel gastvrij ontvangen en ook het landschap had indruk op hem gemaakt. Voor Jan is het minder opvallend, want hij is ten slotte uit Maastricht. Maar toch, in eerste instantie zochten ze eigenlijk meer in de richting van Deventer en Apeldoorn. Want ze wilden weg uit het drukke westen naar een mooi landschap, maar wel in de buurt van een stad en met goede verbindingen. Na een communiefeestje in Limburg gingen ze toch eens rondkijken in Zuid Limburg en ze stootten op hun mooie woning. Onbetaalbaar dachten ze, maar dat viel mee. Het énige nadeel vonden ze eigenlijk de tuin: toch wel iets te groot. Maar wat blijkt, bij Hans heeft het tuinvirus toegeslagen. Hoe dan ook, de week erna waren ze weer in Ransdaal en bezochten het huis. Hans was bang dat er misschien een bouwbestemming achter hun huis lag en wilde het bestemmingsplan inzien. De makelaar, die in Ransdaal woont, verzekerde hem dat hij volledig te vertrouwen was, want „je vertrouwt elkaar toch omdat je elkaar elke dag tegenkomt‟. Dat is in Rotterdam wel anders, daar wil je het zwart op wit hebben! Kortom, op 1 december werd het koopcontract getekend en tot hun verhuizing bivakkeerden ze in hun nieuwe huis om er niet meer weg te gaan. Ze zijn die dag nog naar alle buren geweest en ze werden overal allerhartelijkst ontvangen. In de Blauwe Engel hebben ze natuurlijk al diverse keren gegeten en veel van hun gasten overnachtten in de naast hun gelegen Résidence Het Dal. Op 2 december had Hans al zin eerste vergadering met de PvdA Voerendaal én hij was al vanuit Rotterdam bezig met contacten met de Milieufederatie Limburg. Inmiddels zijn ze alletwee lid van de werkgroep Cultuur en Ontmoeting en is Jan lid van het gemengd zangkoor St. Caecilia. En dat allemaal via Harie Leunissen! Hun huis hebben ze op een mooie manier ingericht. De bekroning op die inrichting vormt hun ouderwetse schuifdeur. Nou ja, ouderwets is die inmiddels niet meer te noemen door het er in aangebrachte glazen kunstwerk van de Rotterdamse kunstenaar Daan Samson. Een kunstwerk dat hen voorstelt in een ietwat vreemde uitdossing (op „bevel‟ van de kunstenaar). Én officieel onthult door de wethouder van cultuur: Pierre Verbraak. Oordeel zelf met bijgaande foto. Jan en Hans zijn onlangs in hun nieuwe huis getrouwd. In hun gevoel kreeg alles in deze fase (Jan is met pensioen en Hans met de VUT) op die manier zijn plek en het was juridisch ook nog eens gemakkelijk. Ze noemen het schertsenderwijs un rite de passage. Maar dan maken we er ook een feest van, vonden ze. Een feest voor onze verre vrienden, onze familie en onze omgeving. Ze verstuurden veel uitnodigingen, maar vonden het te dwingend om te vragen wie kwam. Ze rekenden daarom op zo‟n 150 personen, maar het werden er 250! Iedereen, maar dan ook werkelijk iedereen kwam. Ze hadden hun feest graag opgeluisterd met een a capella dameskoortje. Maar dat lukte niet. Dan maar een origineel draaiorgel, helemaal uit het westen. Dat was een doorslaand succes: én veel sfeer én veel felicitaties achteraf. En op het eind toch een a capella afsluiting door het gemengd koor St. Caecilia. Voor de menging van de grote verscheidenheid aan gasten hadden ze een plannetje bedacht. Ze hadden een quiz waarbij er vragen waren over Rotterdam, Leiden, Ransdaal en de familie. En ook werd een filmpje vertoond in het verduisterde tuinhuisje dat je ook gezien moest hebben voor de antwoorden. Kortom er werd druk door elkaar gehusseld en het feest werd er erg beweeglijk door. Als slotvraag vroeg de quiz om een naam voor het huis te bedenken en de uitkomst is R mag meer. Met de R van Ransdaal en gedeelten van hun beider achternaam. Een naam die duidelijk bedoeld is voor henzelf (en niet voor Ransdaal zoals ik een beetje ondeugend suggereerde): nee, je kunt alleen opdrachten aan jezelf geven! Jules Jurgens 9

Nog bijna dagelijks stappen er bij d‟r Blauwe Ingel mensen naar binnen om een portie friet met mayo te bestellen. Maar de friture is al een half jaar geleden verdwenen uit het voormalige stationsgebouw. De sfeervolle brasserie is daarentegen verder uitgebouwd. , Jeroen Brune vertelt: “De friture was niet goed te combineren met de ambiance van de brasserie. Bovendien hadden we plaatsgebrek in de keuken. We hebben de frituurpannen verwijderd en bereiden op die plek nu onze koude gerechten. Dat gebeurt achter een grote glaswand, zichtbaar voor iedereen die bij ons binnen komt.”

Eind vorig jaar is de exploitatie van d‟r Blauwe Ingel overgenomen door Harry van de Bosch. In de zaak werken nu drie vaste medewerkers: Yvonne Brull, Jeroen Brune en René van den Bosch. Yvonne is de vaste uitbaatster. Zij bereidt alle gerechten voor en is op de openingstijden gewoonlijk aanwezig. Jeroen Brune en René van de Bosch ondersteunen haar afwisselend, vooral in de keuken. Beiden hebben naast dit werk een andere baan. Zo is Jeroen overdag projectleider wegenbouw bij de provincie Limburg en is Rene onderwijzer op een basisschool in Kerkrade. René en Jeroen hebben altijd graag gekookt, ze hebben zich het koksvak verder eigen gemaakt door het volgen van een aantal opleidingen.

De Brasserie heeft inmiddels een naam opgebouwd. Niet alleen vanwege het monumentale gebouw met zijn metershoge plafonds. Maar ook vanwege de goede gerechten zoals de fameuze Knien in het zoër. Hierbij worden uiteraard wél de bekende Vlaamse frieten geserveerd. Verder is de kaart niet te uitgebreid maar kwalitatief goed, met gerechten als hertenbiefstuk en runderstoofvlees met Limburgs bier. De lunchkaart vermeldt typische gerechten zoals bloedworst met appels en reifkoek. Ouderwets lekker! Binnenkort willen de uitbaters op zondagmiddag een echte High Tea gaan serveren, met alles wat daar bij hoort. Ook zijn er plannen om op zondag een Limburgs ontbijt aan te bieden. Jeroen: “het moet ook voor ons zelf een uitdaging blijven. We willen liefst elke weekdag een iets andere kaart, zodat we steeds andere gerechten kunnen klaarmaken.” D‟r Blauwe Ingel loopt goed, al komt het merendeel van de eters van buiten Ransdaal of Klimmen. “De mensen weten ons blijkbaar nog altijd te vinden” glimlacht Jeroen. De Brasserie wordt ook regelmatig verhuurd voor feesten en partijen zoals jubilea en bruiloften. Voor een gezelschap tot ongeveer 40 personen is het een prachtige locatie. Openingstijden van d‟r Blauwe Ingel zijn: donderdag en vrijdag van 17:00 tot 22:00, zaterdag van 15:00 tot 22:00 en zondag van 11:00 tot 22:00. Voor meer info: www.blauwe-ingel.nl Peter Goltstein

Residence Het Dal ligt pal tegenover station KlimmenRansdaal. Met de passerende treinen, de auto‟s en de rinkelende overweg is het een levendige plek in de kern van Ransdaal. En toch, wie in de kamers aan de achterkant naar buiten kijkt waant zich op een verlaten plek in het heuvelland. Het uitzicht toont alleen glooiende weilanden met verspreide groepjes koeien. Idyllisch!

De ouders van Marco hebben toen van het pand een privé bejaardenhuis gemaakt. Veel bejaarden van binnen en buiten Ransdaal zijn er in die jaren verzorgd. Begin jaren „90 werd het echter moeilijker om aan de steeds hogere eisen te blijven voldoen. De familie was echter gehecht aan het pand en zocht naar een andere bestemming. Na enig marktonderzoek werd besloten om het pand om te bouwen tot luxe vakantieverblijf met daarin 8 hotelkamers en 15 appartementen. De grootschalige verbouwing begon in 1996, in het jaar 2000 volgde de opening. Het hotel is zelfstandig en geen onderdeel van een keten. De hotelkamers worden veelal verhuurd via de eigen website www.hetdal.nl voor korte vakanties. Marco: “mensen beslissen steeds korter van tevoren. De meeste weken gaat het zo dat er op maandag nog nauwelijks boekingen binnen zijn voor het komende weekend. Als de weersverwachtingen goed zijn dan blijken we tegen het eind van de week toch ongeveer vol te zitten”. De appartementen worden gewoonlijk verhuurd voor vakanties van een week of langer.

Die buitengewone locatie is een van de redenen dat Residence Het Dal is al sinds drie generaties in bezit is van de familie Ramaekers. Tegenwoordig beheert Marco Ramaekers het hotel met zijn vrouw Tatjana. Zij wonen ook in het pand. Marco‟s moeder, die rechts naast het Dal woont helpt ook nog regelmatig mee. Omdat de exploitatie geen dagtaak is heeft Marco ook nog een baan bij Reclamebureau Limburg in Voerendaal. Tatjana is daarnaast werkzaam bij Holland Solar. De geschiedenis gaat ver terug, toen de groot-ouders van Marco het pand in 1937 huurden. Het was toen een cafeetje met een aantal hotel-kamers. Na de oorlog kocht de familie het pand en werd het verbouwd omdat er veel vraag was naar hotelkamers voor gastarbeiders in de mijnbouw. In de jaren ‟60 en ‟70 werd het pand dan ook vooral bevolkt door Joegoslaven. Door de mijnsluitingen verviel deze inkomstenbron.

Ook zijn er bedrijven zoals Afcent die hun medewerkers tijdelijk in de appartementen onder brengen. Sommigen bevalt dat zo goed dat ze jarenlang in Het Dal verblijven. Residence Het Dal verhuurt uiteraard ook aan mensen uit het dorp. Met grote regelmaat verblijven er gasten van onze dorpsgenoten in het hotel. Ook mensen die thuis aan het verbouwen zijn gebruiken de appartementen als tijdelijk verblijf. Dat gasten dik tevreden zijn blijkt uit het feit dat veel gasten na een eerste verblijf blijven terugkeren. Op DE vergelijkingssite www.zoover.nl krijgt Het Dal een prima gemiddelde score van 8,5. De kamers worden verhuurd op basis van logies met ontbijt. De appartementen zijn uiteraard voorzien van een keuken. Voor lunch en diner worden de hotelgasten ook graag verwezen naar Brasserie D‟r Blauwe Ingel aan de overkant. Zo helpt men elkaar! Peter Goltstein Het Dal anno 1937

Op heel veel soorten planten komen gallen voor. Op bomen groeien soms opvallende uitstulpingen op de bladeren, de vruchten, de stam of takken: plantengallen. Als een mug of wesp een eitje op de plant legt, reageert die door een gal te maken. De gal is te vergelijken met een goed gevulde koelkast, waar de larf (die uit het ei komt) lekker in weggekropen zit. Tot hij genoeg gegeten heeft, blijft de larf op zijn plaatsje in de gal zitten. Na verpopping kruipt hij als volwassen insect naar buiten door een gaatje in de gal. En dan begint de cyclus opnieuw: het insect legt een eitje als reactie hierop vormt de boom struik of plant een gal, waar de larf dan weer van leeft.

De knoppergal

Wereldwijd zijn zoâ&#x20AC;&#x;n 15000 soorten gallen bekend. In ons land waarschijnlijk enkele honderden soorten, die allemaal horen bij een bepaald insect, schimmel of mijt. De aardappelgal, de ronde knikkergal en de kerstbolgal komen vrij veel voor. Als je er eenmaal op let, merk je pas hoeveel soorten plantengallen er zijn! Op de zomereik, hier de meest voorkomende eikenboom, kunnen wel 50 soorten voorkomen. Laatst liep ik over de Jaagveldweg langs het spoor richting Veebrug. Daar zag ik op een zomereik een heel bijzondere gal: de knoppergal, een paraplu-vormige gal (zie plaatje). Nu zijn voor een knoppergal twee soorten eiken nodig. Ik ging dus op zoek naar de andere eik. En jawel, in de tuin die langs het pad ligt, stond een moseik. Uit de mannelijke eikenkatjes van de moseik komen tussen mei en juli mannelijke en vrouwelijke galwespen. Na de paring leggen de vrouwtjes eitjes op de vrouwelijke bloemen van de zomereik waaruit de paraplu-vormige knoppergal ontstaat. In deze gal overwinteren de larven. Hieruit komen tussen februari en april de asexuele generatie waar dus alleen vrouwtjes uitkomen. Deze leggen weer eitjes op de mannelijke bloemen van de moseik (zie plaatje) en zo begint de cyclus weer van voor af aan. Daarmee was er voor het insect dat de knoppergal maakt, een perfecte omgeving. Wie meer wil weten over plantengallen, kan terecht op www.plantengallen.com. Wiel Curfs 12