LEISA India - Oriya December 2019

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

1

_âòd _ûVK,

ùfAiû A ò@û

aòùgh IWò@û iõÄeY

G[ôùe ùfAiû A ò@ûùe _ìaðeê _âKûgòZ AõeûRú bûhûe KòQò aQûaQû cìk ùfLûKê IWò@û bûhûùe iõKkòZ Keû~ûAQò û

Ieúiû ù_ûÁ aûKè - 51, Rò._ò.I,bìaù^gße 751001

www.orrissa.co.in, E-mail: orrissabbsr@gmail.com

G.Gcþ.A. `ûCù i^þ ^õ-204, 100 `òUþ eòw ùeûWþ, ù`Rþ 3, a^gueú 2d cjfû, 3d ùiû_û^, aûwûùfûe 560085 ù`û^ ^õ :+91-080-26699512, 26699522 `ûKè ^õ: +91-080-26699410 A ùcf : leisaindia@yahoo.co.in @¤l - gâú. Pòe^þRòbò iòõ, @ûA.G.Giþ.(@aie _âû¯) ùKûhû¤l - gâú aò.ùK. gòbþeûcþ ibý - Wÿü. bò[f eûR^, Wÿü. Gcþ . cjûù\aû®û Wÿü. G^þ. Rò. ùjMþùWÿ, Wÿü. Uò. Gcþ. ZýûMeûR^, _âù`ie. bò. aòebù\âdû Wÿü. G. eûR^Ü Wÿü. ùbuùUiþ ZûMZþ Wÿü. iàòZû ù_âcP¦e cêLý iõ_û\K - ùK. bò. Giþ. _âiû\ _eòPûk^û iõ_û\K - Uò. Gcþ. eû]û @^êaû\ @eêYòcû ÊûAñ IWÿò@û iµû\^û I @^êaû\ ic^ßd aògßùcûj^ cjû«ò, Ieúiû @^êaû\ iõù~ûR^û _ì òðcû, G.Gcþ.A `ûCù i^þ _âgûi^òK @]ôKûeú aúYû, G.Gcþ.A `ûCù i^þ @kueY I cê\âY fò_òÄû^þ, bìaù^gße _âz\ `ùUûPòZâ Ieúiû `ùUû fûAùaâeú ùfAiû _ZâòKû @^ýû^ý iõKk^ fûUò^þ @ûùceòKû, Aù ûù^iò@û, _½òc @û`âòKû, aâûRòfþ iõÄeY ùfAiû A ò@û _ZâòKû @^ýû^ý @û kòK iõÄeY jò¦ò, ùZfêMê, Zûcòfþ, _¬ûaú , K^ÜW Gaõ ceûVú (iõ_û\^û c kú Ze`eê _ZâòKûe Cù gýKê ~[ûiû¤ iVòKþ bûùa C_iÚû_^ KeòaûKê icÉ ~^ô ^ò@û~ûAQò û ùZùa G[ôùe _âKûgòZ ùfLûMêWòKe iZýûiZý _ûAñ iõ_éq ùfLK jó \ûdú ejòùa û )

còùReò@e

(MISEREOR)

ùQûU Pûhúcûù^ iû]ûeYZü ahðûRk @û]ûeòZ Kéhò C_ùe ^úbðe Keò[û«ò Kò«ê @ûRòe aýaiÚûùe Gjò _âKûe Pûheê _eòaûe PkûAaû KÁiû]ý ùjCQòò, @ûRò Kûfòe ajêk ahðiûeû @ûiê[ôaû @_âZýûiòK Rkaûdê _eòa ð^ iÚòZòùe ùMûUòG `ifeê @ck _ûAaû @i¸a ùjCQò û G_eò _eòiÚòZòùe `if ijòZ @û^êiûwòK C\ýc ~[û, _gê_ûk^, Ne ijòZ @Ì KêKêWÿû _ûkòaû, QZê Pûh, I Neaûeúùe aòbò^Ü _^ò_eòaû AZýû\ò Pûhú_eòaûeKê C_ûù\d Lû\ý ù~ûMûAaû ij ùeûRMûee ajêcìLô aòKÌ iéÁò Keò[ûG, Gjû\ßûeû KéhKcûù^ Pûh Kû~ðý Keò Rúa^ aûjòZe ù_âeYû _ûA[û«ò I Kéhò aýaiÚûUòKê cRaêZþ Keò[û«ò û ùeûRMûe còkòaû \ßûeû lê\â I ^ûccûZâ KéhK _eòaûe cûù^ Kûc @ù^ßhYùe ije Kò´û @^ý iÚû^Kê ~ûA^[û«ò û Gjò iõÄeYùe bûeZ ahðe Pûhúcû^u \ßûeû iûcMâúK, Kéhò ]ûeûe KòQò @bòmZû C_ùe ùfLû cû^ _âKûg Keû~ûAQò û _gê_lú _ûk^ I QZê A\ýû\òKê Pûhúcûù^ ù~ûWÿò ^òR C_ôû\^ ij ùeûRMûe c¤ aXÿûA _ûeòQ«ò û Pûhùe aRðýaÉê MêWÿòK C_ù~ûM ùjûA C_ôû\^ aXÿûCQò û G iõÄeYe ùfLKcû^u _ûLùe @ûùccûù^ EYò, @ûc ù\ge @MYòZ lê\â KéhKcû^uê i¹û^e ij a ôaûùe I @ûcô^úbðegúk ùjaû _ûAñ ù_âeYû ù~ûMûAa û iõ_û\K

ùfAiû

ÊÌ aûjý ijûdZû I iÚûdú Kéhò C_ùe @û]ûeòZ ùfAiû _ûeòùagòK Kéhò _âYûkúùe ^òRe C_ôû\^ I C_ûRð^ aé¡ò KeòaûKê Pûjêñ[ôaû Pûhúcû^u _ûAñ GK ùa÷hdòK I iûcûRòK aòKÌ û ùfAiûùe iÚû^úd i´k I _âûKéZòK iõiû]^ MêWòKe iêaýajûe Gaõ @ûagýK iÚùk aûjý iû]^ MêWòKe iêelòZ I _âbûaò aýajûe iõ_KðòZ gòlû còùk û Gjû ^òRÊ mû^, \lZû, cìfýùaû], iõÄéZò I iõMV^ @û]ûeùe ^òRe baòhýZ MV^ KeòaûKê Pûjêñ[ôaû cjòkû, _êeêh I ùMûÂúMêWòK ^òcù« C òÁ û Kéhòùe C^ÜZú Gaõ _eòa ðòZ _eòiÚòZò I @ûagýKZû @^êiûùe Gjûe _âùdûM _ûAñ Pûhú I Kcðú cû^u iûc[ðý MV^ \òMùe ùfAiû ùjCQò GK ijbûMú bò òK _âKâòdû û ùfAiû ù\gú mû^ùKøgk I aòmû^ i¹Z mû^MêWòKê GKûVò Keò[ûG Gaõ Gjûe @û^êiwòK aòKûg _ûAñ ~[û~[ _\ùl_ ù^aûKê ^úZò ^ò¡ðûeK cû^uê _âbûaòZ Keò[ûG û ùfAiû ùjCQò GK iõmû, GK _^Úû I GK eûRù^÷ZòK @ûjßû^ û

còùReò@e - aòKûg ùlZâùe ijù~ûM _ûAñ 1958 ciòjûùe Rcðû^ Kû[fòK aòg_þ iõN \ßûeû còùReò@e iÚû_òZ ùjûA[ôfû û MZ 57 ahð]eò còùReò@e @û`âòKû, Giò@û Gaõ fûUò^þ @ûùceòKû @û\ò ù\g MêWòKùe \ûeò\âý aòeê¡ùe iõMâûc _ûAñ _âZògéZòa¡ ùjûA @ûiòQò û ]cð, RûZò I fòw ^òaðòùghùe _âZýK @bûaMâÉ cYòhe @ûagýKZû _ûAñ còùReò@ee ijûdZû C_f² û còùReò@ee \gð^ ùjCQò ^òù¿gòZ ùfûKcû^ue giqòKeY ^òù¿gòZ _âùPÁûKê ijù~ûM Keòaû û Gjû iÚû^úd @^êÂû^, Pyð @^êÂû^, ùaieKûeú @^êÂû^, iûcûRòK @ûù¦ûk^ I MùahYû @^êÂû^ MêWòK ij bûMú\ûeú jòiûaùe Kû~ðýKeò[ûG û ijù~ûMú @^êÂû^ cû¤cùe Gjû jòZû]ôKûeú cû^u ij cògò iÚû^úd aòKûg _âKâòdû I _âKÌ Kû~ðýKûeúZûùe RWòZ ùjûA[ûG û ijù~ûMú @^êÂû^ cû^u ij cò k ò Z bûaùe cò ù Reò @ e _eò a ð ò Z _eò i Ú ò Z ò K ê iûcÜ û Keò [ ûG û (MISEREOR)

(www.misereor.de, www.misereor.org)

Ieúiû GK ùÊzûùiaú @^êÂû^ û Gjû Pûhú ù^ZéZß _âKâòdûùe Kéhòe iÚûdú aòKûg ^òcù« @û\òaûiú ajêk K§cûk I cûfKû^Mòeò Ròfäûùe MZ \êA \g§ò ]eò Kû~ðýeZ û KéhK iõMV^ cû¤cùe _ûeõ_eòK Pûhmû^ ùKøgke C^ÜZú, _ûeµeòK aòj^e iêelû I _âiûe, _âûKéZòK iõ_\ _eòPûk^û cû¤cùe lê\â I ^ûccûZâ Pûhúcû^ue iûaðùbøcZß elû \òMùe Kû~ðýKeêQò û @û\òaûiú cjòkû icaûd cû¤cùe Kéhò I RwfRûZ \âaýe _âKâòdûKeY Keò Rwf C_ùe ^òbðegúk ùMûÂúMêWòKe RúaòKû iêelû \òMùe Kû~ðýKeêQò û @^êÂû^ iõ_KðòZ @]ôK aòaeYú eê còkò_ûeòa û G.Gcþ.A. `ûCù i^þ ÊÌ aûjý ijûdZû bò K ò _âûKéZK ò iõ_\ _eòPûk^û _ûAñ iÚû^úd _ûeµeòK mû^ùKøgk Gaõ ^ì@û iéR^gúk ùa÷hdòK mû^ \ßûeû RúaòKûe C^ÜZò \òMùe Kû~ðý Keò[ûG û G.Gcþ.A. `ûCù i^þ \ûlòYûZý cûkbìcú @ ke lê\â Z[û ^ûccûZâ Pûhúcû^u ijòZ aòKÌ Kéh,ò mû^ùKøgke @bòa¡ é ,ò Zûfòc,þ aòKûg @^êÂû^MêWK ò ij iõ_éqò KeûAaû Gaõ @^êbZ ì ò @û\û^ _â\û^ \òMùe Kû~ðýKeò[ûG û Gjûe ùIßai þ ûAUþ VòKYû ùjCQò (ORRISSA)

(www.orrissa.co.in)

(AME Foundation)

(www.amefound.org)

ijûdZûùe G.Gcþ. A. `ûCù i^þ ij còkZ ò bûaùe Ieúiû \ßûeû _âKûgòZ ùjCQò û ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

2

ùR÷aòK _¡Zòùe `if _eòPûk^ûe ajêaò] C_KûeúZû

4

aòùgh IWò@û iõÄeY - 4, Wÿòùi´e 2019

Uò.Gcþ. eû]û Gaõ ùR Kâò¾^þ _eòùag ijûdK @býûi @û_ùYAaû Gaõ `if aòaò]Zû aé¡ò Keòaû \ßûeû cé ò K ûe Cað e Zû aé ¡ ò ùjaû ij ùeûMù_ûK _eò P ûk^ûùe iê a ò ] û ùjûA[ûG Gaõ `if @ck aé ¡ ò ùjûA[ûG, Pûhùe Lyð Kcþ jêG Gaõ _eò ù agKê ùagú lZò _j ô ^ [ûG û iaêVûeê MêeêZß_ì ð ùjfû Gjû Rcòe ij^gúk lcZûKê aXÿûA[ûG Gaõ PûhúKê @ûcô ^òbðegúk Keò[ûG û ù_^ûMec Pûhúcûù^ Gjû _âcûYòZ Keò_ûeòQ« û

Ne _Q _ùU KêKêWÿû Pûh

10

ùMûUòG @û\òaûiú gòÌUòe i`k KûjûYú

4

ùR÷ a ò K _¡Zò ù e `if _eò P ûk^ûe ajêaò] C_KûeúZû Uò.Gcþ. eû]û Gaõ ùR Kâò¾^þ

10. Ne _Q _ùU KêKêWÿû Pûh ùMûUòG @û\òaûiú gòÌUòe i`k KûjûYú Kû^Üû ùK gòeò_êeûeê, @^ò[û Kû^êùKûfû^ê, iaýiûPú \ûi Gaõ P¦â ùgLe ù^cûYú 14.Pòe«^ aûWÿòe KûjûYú Mwû @u\

Kû^Üû ùK gòeò_êeûeê, @^ò[û Kû^êùKûfû^ê, iaýiûPú \ûi Gaõ P¦âùgLe ù^cûYú Ne_ùQ iÚû^úd _âRûZòe KêKêWÿû _ûk^ Keòaû \ßûeû GjûKê ijRùe _eòPûk^û KeòjêG, G[ôùe aò_\ Kcþ [ûG Gaõ Meúa _eòaûe MêWÿòKê bf ùeûRMûe còkò[ûG û MâûcúY \ûeò\âýKê \ìe Keòaû ij Gjò KêKêWÿû Pûhe Kêù_ûhY jâûi Keòaû lcZû ejòQò Gaõ Gjû MâûcúY ^ò~êqò c¤ iéÁò Keòaûùe iûjû~ý Kùe û ÊÌ aûjý ijûdZûùe Gjò lê\â Rcò bò ò K gò Ì Uò K ê @ûe¸ Keò @û§â_âù\ge @û\òaûiú iµâ\ûd MêWÿòK _âcûY Keò ù\LûAù\AQ«ò ù~ Gjû\ßûeû ÊûiÚý Gaõ Rúa^RúaòKûùe @ûLô\éÁò@û C^Ü ò i¸a û

Pòe«^ aûWÿòe KûjûYú

iìPú_Zâ

14

Mwû @u\ ^òR Pûh aýaiÚûùe aòbò^Ü i`kKê ic^ßòZ Keòaû \ßûeû Pûh aýaiÚûUò Êdõ iµì ð ùjaû ij i`k ùjûA[ûG û ù~ùZùaùk Gjò ic^ß ò Z Pûh aýaiÚ û ùe _ê ^ ü aýajûe iûù_l Keò a û ^úZò K ê @û_Yû~ûG, ùiùZùaùk ùMûUòG ùQûU Rcò c¤ Pûhú _eòaûeKê ~ù[Á _eòcûYe Lû\ý, ù_ûhY Gaõ ùeûRMûe ù\A[ûG û cûùfgû_û- @ûgûgì ^ ý @aiÚûeê fûb\ûdK Pûh _~ðý« Gaõ ~ûZâûe KûjûYú û

17. A ùU Rcòùe gòÌe Mêz

_ò @^ò[û Kêcûeú, ceò^þ aûaê Gaõ Giþ A¦êRû

A ùU Rcòùe gòÌe Mêêz

17

_ò @^ò[û Kêcûeú, ceò^þ aûaê Gaõ Giþ A¦êRû ù~ùZùaùk ùQûUò@û RcòUòG aòaò]Zûùe beû ù j û A _eò a ûee ù_ûhY G a õ @û kòK @ûagýKZûKê _ ì e Y Keòaûùe ilc ùjûA[ûG û ùiùZùaùk ùiA ùQûUò@û RcòUò iê¦e fûMò[ûG û ùQûU ùQûU Rcò[a ô û Pûhú _eòaûeMêWòK ^ìZ^ _¡ ò/_âKâòdû \òMùe Pò«û Keòaû, Gjò ^ìZ^ _âKâòdû MêWòKê _eòlY bò òùe Keòaû, ùa÷RðýaÉêKê _ê^üaýajûelc Keòaû Gaõ Pûhùe Lyð Kcþ KeòaûKê C\ýc Keòaû_ûAñ aû£ ùjûA[û«ò û RùY cûfòKu \ßûeû _eòPûkòZ aòaò]Zû beû ùQûUò@û RcòUòG @^ý Pûhú cû^u _ûAñ ^ò½òZ bûaùe @û\gð û

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

3

ùR÷aK ò _¡Zòùe `if _eòPûk^ûe ajêa] ò C_KûeúZû Uò.Gcþ. eû]û Gaõ ùR Kâò¾^þ _eòùag ijûdK @býûi @û_ùYAaû Gaõ `if aòaò]Zû aé ¡ ò Keò a û \ß û eû cé ò K ûe Cað e Zû aé ¡ ò ùjaû ij ùeûMù_ûK _eòPûk^ûùe iêaò]û ùjûA[ûG Gaõ `if @ck aé¡ò ùjûA[ûG, Pûhùe Lyð Kcþ jêG Gaõ _eòùagKê ùagú lZò _j ô^[ûG û iaêVûeê MêeêZß_ì ð ùjfû Gjû Rcòe ij^gúk lcZûKê aXÿûA[ûG Gaõ PûhúKê @ûcô ^òbðegúk Keò [ ûG û ù_^ûMec Pûhúcûù^ Gjû _â c ûYò Z Keò_ûeòQ«òö Zûcòf^ûWÿêe ]cð_êeú Ròfäûe 80 _âZògZeê ùagú @ k gêÃû ]cð_êeú Ròfäûe 8Uò aäK c¤eê ù_^ûMec aäKe 33Uò _ ûdZ Mûñ Ròfäûe iaêVûeê _Qê@û Gaõ @^ê^ÜZ @ k û ù_^ûMec cé òKû ^ûfò aûfò@û RûZúd ùjûA[ôaûeê G[ô ù e ~alûeRû^ Gaõ `iþ ` eò K þ Giò W ÿ þ e cûZâ û @ûagýKVûeê Kcþ [ûG û Gjò gêà @ kùe Pûhúcûù^ ahðû EZêùe cêLýZü cû ò@û RûZúd `if Gaõ icûA, ùKûk[,

ùcûPûA Gaõ ciêeWÿûfò AZýû\ò Pûh Keò[û«ò û ahðû]ûeòZ _eòiÚòZòùe Leò`þ I eaò EZêùe ùiûeMcþ Gaõ iê@ûñ Pûh ùjûA[ûG û G @ ke Pûhúcûù^ @]ôKûõg icdùe @^ò½òZ Gaõ @^òdcòZ ahðûe iciýûKê iûcÜû Keò[û«ò û Zû ij @^êaðe cé òKûùe ùR÷aòK aÉêe cûZâûKcþ ejòaû, cûUò Zk RkÉe jâûi _ûAaû, cûZâû]ôK ù\ge ahðû _ûYò ùaûjò ~òaû \ßûeû cûUòe C_eÉe ù]ûA~òaû, @^ê_~êq Pûh _âYûkú ~[û GKK `if Pûh eûiûd^òK iûe I KúU^ûgKe cûZâû]ôK aýajûe û @]ôK i´k aò^òù~ûM ùjC[ôaû `if Pûh AZýû\ò @ ke Pûh aýaiÚûKê _êeû_êeò aòMûWÿò iûeòQò Kjòùf @Zêýqò ùja^ûjó û 2011-12 ciòjûeê G.Gcþ.A `ûCù i^þ ùaieKûeú @^êÂû^ ù_^ûMec ùR÷aòK _âYûkúùe _eòùag ijûdK Pûh @býûi @û_ùYA Pûh aýaiÚûKê ij^gúk Keòaû \òMùe Pûhúcû^u ij cògò Kûc Keò @ûiêQò û

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

4

ùR÷aòK iûcMâú aýajûe Keò aû\ûc aòj^e aòùgû]^

_ûeòùf û C\ûjeY Êeì_ 2013-14 ciòjûùe Pûhú \k MêWÿòK ^ò¿ ò ù^ùf ù~ ~\ò ahðû icdùe jêG, ùZùa ùicûù^ aû\ûcKê cêLý `if jòiûaùe Pûh Keò ciêe WÿûfòKê @û«ü`if, ùiûeMcþKê aûWÿ `if Gaõ RWÿûKê ~«û `if jò i ûaùe Pûh Keò ù a û 2014-15 ciò j ûùe G @ kùe ahð û Kcþ ùjfû û 13Uò Mûñ e Pûhúcûù^ ùcøiêcú _ìaðe ahðû _ûYòKê aýajûe Keò aû\ûc Pûh Keò[ôùf û ùZYê ahûð Kcò~òaûeê cêLý `ifeê @ck Kcþ ùja RûYò_ûeò ùiVûùe lZòKê beYû Keòaû _ûAñ Gjò 13Uò Mûñe icÉ Pûhú Kcþ \ò^ò@û Pûh Kùf û akKû 7Uò Mûñùe Pûhúcûù^ aòk´ùe @^ýû^ý `if ~[û-3Uò Mûñùe Raûe, 4Uò Mûñùe cû ò@û AZýû\ò Pûh Kùf û

_\ùl_

Kûc Keò gòLòaû

2011-12 ciòjûùe G.Gcþ.A `ûCù i^þ 5Uò Mûñ ù e Kûc @ûe¸ Keò [ ô f û ~ûjû 2016-17 ciòjûùe 25Uò MûñKê iµâiûeòZ ùjûA_ûeòQò û icÉ Mûñùe Kûc @ûe¸ Keòaû _ìaðeê Mûñ ùfûKcû^u ij _âûe¸òK ùa÷VK Keû~ûA _âKÌe flý I Kûc Keòaû ]ûeû AZýû\ò C_ùe @ûùfûP^û KeûMfû û Mâ û c ibû @ûùdûR^ Keû~ûA Mûñe ùfûK I Éû^úd R^ _âZò^ò]ô cû^u ij _âKÌe flý I Cù gýKê RYûMfû Gaõ ùicû^ue ijûdZû c¤ ùfûWÿûMfû û Mûñe iÚòZò Gaõ aòùgh Keò Mûñe R^ iû]ûeY, ùicû^ue iÚòZò, Rúa^RòaòKû, iciýû AZýû\òKê bf bûaùe aêSòaû _ûAñ _âZòUò Mûñùe @õgMâjY bò òK MâûcúY cìfýûu^ (_ò.@ûe.G) KeûMfû û Gjò Kûc \ß û eû Mûñ ùfûKcû^u ij iµKð iÚ û _^ Keò a ûùe Kcðúcû^uê iêaò]û ùjfû, Gjò _ò.@ûe.G _âKâòdûùe _âZò Mûñe 60 eê 80 RY Pûhú ( Cbd _êeêh I cjòkû ) @õgMâjY Kùf û Gjò _âKâòdû \ßûeû Pûhú \kMêWÿòK iûcìjòK bûaùe ^òR i´ke cìfýûu^ Keòaû iciýû Gaõ iêù~ûM AZýû\òKê PòZâ cû¤cùe _eò_âKûg Kùf û

Pûhú ùlZâ aò\ýûkd (G`þ.G`þ.Giþ) cû¤cùe Pûhúcûù^ _eò ù ag ijûdK Pûh aýaiÚ û e _â i ûe KeûMfû û Pûhú ùlZâ aò\ýûkd GK EZê bò K ò gòLa ò û _âKd òâ û ù~CñVò Pûhúcûù^ ^òR `if aýaiÚûKê aêSò[û«ò Gaõ \kMZ bûaùe Kò _ eò `if ^ò ¿ ò ^ò @ û~ûG, Zûjû gòLò[û«ò û iÚû^úd Éeùe ~êaK Gaõ cjòkûcû^uê bf bûaùe _âgòlY \ò@û~ûG ù~Cñcûù^ Mûñ MêWÿòKùe Pûhú ùlZâ aò\ýûkd @]ôùai^ MêWÿòKê iêeêLêeêùe KeûA[û«ò û cé òKû I Rk iõelY, cé òKûe CaðeZû, `if aòaò]Zû, ic^ßòZ ùeûM ù_ûK _eòPûk^û (@ûA._ò.Giþ), `if _eòPûk^û, @ck AZýû\ò aòhdMêWÿòK Gjò Pûhú ùlZâ aò\ýûkdùe @«bêðq Keû~ûA[ûG û Gjò ùfLûUòùe @ûùc 3Uò \òMKê cêLýZü MêeêZß ù\AQê - K) cé òKûe CaðeZû aé¡ò L) `if aòaò]Zû aé¡ò Gaõ M) ic^ßòZ ùeûMù_ûK _eòPûk^û

_âZòUò Mâûcùe @ûMâjú Pûhúcû^uê PòjÜU Keû~ûA ùicû^uê ùR÷aòK Pûhú\kùe iõMVòZ KeûMfû û icÉ Mûñùe 24 RYò@û Pûhú \k iaê MV^ KeûMfû û Gjò \kùe ùa÷ V K Keû~ûA `if ù~ûR^û, @ûagýK ùjC[ôaû iûcMâúe ZûfòKû _âÉêZ KeûMfû û _â[c [e _ûAñ Gjò \kùe Pûhúcûù^ _eòiÚòZòKê aòùgähY Keò K Y K Y @bûa @Qò Zûjû PòjÜòaû ij aòbò^Ü iêù~ûMKê c¤ RûYò ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

5

K) cé K ò û CaðeZû aé¡ò iû]ûeYZü gêà @ kùe Pûhúcûù^ cé òKûe ù_ûhY _eòPûk^ûKê MêeêZß ù\A ^[û«ò û _gê_lúu iõLýû jâûi _ûAaûeê ùMûae LZ @ûagýK _eòcûYùe còkê^ûjó ~ûjû\ßûeû cûUòùe LZ C_~êq cûZâûùe ù\AùjC^ûjó ùaûfò @]ôKûõg icdùe Pûhúcûù^ ^òRe cZ eLò[û«ò û G_eò GK _eòiÚòZòùe aòj^ aòùgû]^, iaêR LZ, Rcòùe `if ùa÷Rðý aÉêKê LZ _ûAñ _ê^ü aýajûe Keòaû, ùR÷aòK iûe aýajûe Keòaû AZýû\ò aòKÌ @û_ùYAaû Pûhú ^òRe Pûh aýaiÚûKê Pòe«^ Keò_ûeòa û aò j ^ aò ù gû]^ _ûAñ @ûùRûiþ _ò e ò f ò d c, eûAùRûaòdcþ aýajûe Keòaû, UâûAùKûWÿcðû bòeûAWÿþ_eò _uê ^ ûgK,ùMûae LZùe _ò C ùWÿ û ùcû^ûi, `ùÆûaýùKÖeò@û còùgA cûUòùe aýajûe Keòaû \ßûeû @ûe¸eê MQ cRaê Z þ ùjûA aXÿ ê Q ò ùaûfò Pûhúcûù^ aêSò_ûeòùf û Gjû\ßûeû Pûhúcûù^ aòbò^Ü ùeûMù_ûKeê MQKê aù A eLòaû ij @^êaðe cé òKû Gaõ @^ýû^ý _âZòKìk _eòùagòK _eòiÚòZò ij Lû_ Lê@ûA `if Pûh Keò_ûeòùf û PûhúùlZâ aò\ýûkdùe Pûhúcûù^ iaêR LZ aýajûe @býûi c¤ gòLòùf û cjòkû Pûhúcûù^ cêLý `if Pûh _ìaðeê Rcòùe Kê iaêR LZ Keòaû Cù gýùe Pûh Kùf û 2012-13 ciòjûùe Gjò Mûñ MêWÿòKùe _â[c [e _ûAñ Pûhúcûù^ Rcòùe 1 eê 1.5 Kê U^þ _ûLû_ûLò Pûh Keò[ôùf û Pûh Keòaû \ßûeû G[ôeê ùKùZ _eòcûYe ~alûeRû^ cûUòKê còkòa, ZûjûKê @ûKk^ Keòaûùe Pûhúcû^uê iûjû~ý KeûMfû û Pûhúcûù^ @^êba Kùf ù~ GK C c Gaõ Kcþ Uuû Lyð ùjC[ôaû aòKÌ û ùMûUòG UâûKÖe b òð ùMûae LZ KòYòaû _ûAñ _ûLû_ûLò 2500Uuû Lyð ùjC[ôaû iÚû^ùe ùMûUòG GKeùe Pûh Keò G[ôeê iaêR LZ _âÉêZ Kùf cûZâ 300 eê 400Uuû Lyð KeòaûKê _Wÿò[ûG û SUNHEMP

SUNHEMP

SUNHEMP

SUNHEMP

SUNHEMP

Pûhúcûù^ @ûjêeò c¤ @^êba Kùf ù~ ùMûae LZ Gaõ `if ùa÷Rýð aÉê\ßûeû _âÉêZ LZ aýajûe Keòaû \ßûeû cûUòe Rk]ûeY lcZû aé¡ò _ûCQò û Gjò cZKê iûaýÉ Keòaû _ûAñ Pûhú ùlZâ aò\ýûkdùe ùQûU ùQûU _eúlY iaê KeûMfû û Gjò `if ùa÷RðýaÉê \ßûeû _âÉêZ LZKê

@]ôK ù_ûhY~êq Keòaû _ûAñ 300 Kò.Mâû LZùe 50 Kò.Mâû eKþ`iù`Uþ Gaõ GK Kò.Mâû ùfLûGñ eûAùRûaòdc, @ûùRÆòeòfòdcþ, UâûAùKûWÿcðû Gaõ `iþù_ûaýûùKÖeò@û còùgA Rcòùe aýajûe Keòaû c¤ Pûhúcûù^ gòLòùf ~ûjû\ßûeû cûUòe MêYa û aé¡ò _ûAfû û cûUòe @û\ðâZû aRûd eLòaû _ûAñ cûUòKê ùNûùWÿA eLòaû @býûiKê Pûhúcû^u c¤ùe _âiûe KeûMfû û C\ûjeY Êeì_ 2013-14 ciòjûùe aû\ûc Pûh Rcòùe ciêe WÿûfòKê Pûhúcûù^ @û«ü`if jòiûaùe Pûh Keò[ôùf û cûZâ aû\ûc ùLûkû ùjûA~òaû_ùe ciêe Wÿûfò `êf @ûiê[ôaû icdùe Rcòe @û\ðâZû Kcò~òaûeê ciêeWÿûfò Gjò _eòiÚòZòKê ijý Keò_ûeòfû ^ûjó û iû]ûeYZü ciêe Wÿûfò `êf @ûiòaû icdùe ùMûUòG \êA[e ahðû ùjûA[ûG û cûZâ Gjò ahðû ^ ùjaûeê `êf @ûiòaû icdùe @û\ðâZû Kcò~òaûeê Gaõ Leûe ZûZò ijò ^ _ûeò ciêe Wÿûfòe `êf 30 eê 45% _~ð ý « SWÿ ò M fû û G_eò @_â Z ýûgò Z _eòiÚòZòùe `ifKê aù Aaû _ûAñ ciêeWÿûfò MQ Zùk cûUòKê ùNûùWÿAaû ( ) @býûi @û_ùYAaûKê Pûhúcû^uê aê S ûMfû û Gjû\ß û eû MQeê @ûC @]ô K `êfSWÿòaû a¦ ùjfû Gaõ cûUò @ûaé Keû ^ ~ûA[ôaû Rcò ij Zêk^û Kùf cûUò @ûaé Keû~ûA[ôaû Rcòùe @]û Kò.Mâûeê 1.Kò.Mâû _~ðý« @]ôK Wÿûfò @ck ùjfû û Mulching

L) `if aòa] ò Zû aé¡ò ùMûUòG Rcòùe GKû]ôK `if Pûh Keò `if aòaò]Zû aé¡ò Keòaû \ßûeû Pûhúcû^uê Gjûe iê`k còkòa RûYò Gjò Pûh aýaiÚ û Kê Pûhúcû^u c¤ùe _â i ûe KeûMfû û Rcòùe `if aòaò]Zû aé¡ò _ûAaûeê Rcòe ij^gúkZû aXÿòfû, ùeûMù_ûK _eòPûk^û ijRùe ùjûA_ûeòfû, _eòaûe i\iýuê ù_ûhYùe beû Lû\ý còkòfû, _ìað @ù_lû @]ôK Lû\ý Gaõ ùeûRMûe còkòfû Gaõ ceêWÿòe cêKûaòfû c¤ ùjûA_ûeòfû û Mû§ú^Me, [ô^Üëe, @§êc^Ú_êecþ, @û ðû_ûfäûc Mûñe Pûhúcûù^ aòbò^Ü _âKûee `if ic^ßd _eúlY bò òùe Pûh Keòùf û aû\ûc Pûh Rcòùe RWÿûKê ~«û `if, ùiûeMcKê aûWÿ `if, ciêe Wÿ û fò K ê cê L ý @û«ü `if Gaõ Sê W ÿ w Kê @^ý GK @û«ü`if jòiûaùe 280 RY Pûhú Pûh Keò[ôùf û `if aòaò]Zû aXÿòaûeê Rcòùe ùeûMù_ûK @ûKâcY ajêcûZâûùe Kcòfû, ~ûjû\ßûeû Pûhúcûù^ Gjò `if aýaiÚû @û_ùYAaûKê @ûMbe ùjùf û

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

6

@û^êKâcòK `if KeòaûKê c¤ Pûhúcû^uê C ûjòZ KeûMfû û Pûhúcûù^ aòeò Pûh Kùf ~ûjû\ßûeû `if @ck icd @ûjêeò 40 \ò^ _~ðý« aXÿòMfû û Rcòùe cêLý `if aû\ûc @ck ùjûA~òaû_ùe aòeò aêYûMfû û Gjû\ßûeû Rcòe akKû @û\âðZû c¤ aýajûe ùjûA_ûeòfû û _ûLû_ûLò 300 RY Pûhú 150 GKe Rcòùe ùKûk[Kê @û^êKâcòK `if bûaùe Pûh Keò[ôùf û aû\ûc @ck _ùe Rcòùe akKû @û\ðâZû I ù_ûhY aýajûe Keòaû _ûAñ aòfò@ûñ_êe Mâûc aýZòZ @^ý icÉ Mâûce Pûhúcûù^ ùKûk[ Pûh Keò[ôùf û Gjû\ßûeû Pûhúcû^uê @Zòeòq ùeûRMûe còkòaû ij _gêLû\ý c¤ còkò_ûeòfû û

M) ic^ßòZ ùeûM ù_ûK _eòPûk^û ùR÷aòK _âYûkúùe eûiûd^òK iûe _âùdûM ^Keò `if _eòPûk^û Keòaû \òMùe Pûhúcû^ue aògßûi \éZ Keòaû _ûAñ Pûhú ùlZâ aò\ýûkdùe @ù^K _eúlY I @¤d^ KeûMfû û C\ûjeY Êeì_ _Zâ KûUòaû @býûi @û_ùYAaû \ßûeû Pûhúcûù^ KúU^ûgK _âùdûMKê a¦ Keò a ûKê ùPÁû Kùf û aûWÿ `if I ~«û `ife C_KûeúZûKê c¤ aêSòaûKê Pûhúcû^uê iûjû~ý KeûMfû û aò\ýûkde KòQò @]ôùai^ùe aû\ûc Rcòùe ciêe Gaõ Kê @û«ü`if, ùiûeMcþKê aûWÿ `if Gaõ RWÿû I SêWwKê ~«û `if jòiûaùe Pûh Keò ùgûhK ù_ûKcû^uê ^òdªY KeòaûKê ùPÁû KeûMfû û LABLAB

KûUê^ûdK^ûjûfò, ùMûIßeòùi ò_û ò, Mcðûfûcþ_û ò, @ûewû_êecþ Gaõ K. @ûMâûjûeûcþ G_eò 5Uò Mûñe Pûhú ùlZâ aò\ýûkd Rcòùe ùiûùeûc^þ Uâû_þ,

jk\ò@û @Vû~ª, @ûùfûK ~ª AZýû\ò fMûMfû û _êeêYû cûUò _ûZâ, _êeêYû _ûYò ùaûZf, _æûÁòKþ cMþ AZýû\ò aýajûe Keò Zò@ûeò Keû~ûA[ôaû jk\ò@û @Vû~«û ~ûjû Pûhú ùlZâ aò \ ýûkd Rcò ù e fMû~ûA[ô f û, ùi[ô ù e ùgûhK ù_ûKcûù^ ~«ûùe _Wòaû ij @^ý Pûhúcû^uê c¤ @ûKéÁ Keò_ûeòfû û jRûe jRûe iõLýûe ùgûhK ù_ûK Gjò ~«ûùe _Wòaû ù\Lô ùicûù^ c¤ CiôûjòZ ùjûA Gjò ~«û Zò@ûeò Keò aýajûe KeòaûKê @ûMbe ùjùf û ùMûUòG ~«ûùe aòbò^Ü _âKûee 267Uò ùgûhK ù_ûK _Wò[ôaûe @õgMâjYKûeú cûù^ MYò ù\Lô [ôùf û Gjû\ß û eû Ciô û jò Z ùjûA Mê ûùK ê K ê f ò , c¬^dKû^jûfò, ^ûfc_û ò, iò^Üû_êµðû_ûfûc, b^[ô_û ò @û\ò Mûñe Pûhúcûù^ iÚû^úd iûcMâú iaê aýajûe Keò jk\ò@û @Vû~«û _âÉêZ Kùf û ùMûUòG ùMûUòG Rcòùe _ûLû_ûLò 15Uò jk\ò@û @Vû~«û Pûhúcûù^ fMûA[ôùf û Pûhúcûù^ @^êba Kùf ù~ Gjò ~«ûMêWòK ajê iõLýK ùgûhK ù_ûKKê @ûKéÁ KeûA ~«ûùe fMûA _ûeêQ«ò û ~ûjû\ßûeû aû\ûc `êfKê ù_ûK @ûKâcYeê ajê cûZâûùe elû Keû~ûA _ûeêQò û ùicûù^ @ûjêeò c¤ @^êba Kùf ù~ ù_ûKcû^uê @ûKéÁ Keòaûùe jk\ò@û ew iaêVûeê C c Gaõ Gjò jk\ò@û @Vû ~«û ùgûhK ù_ûK iciýûe icû]û^ _ûAñ iaêVûeê CKéÁ ùR÷aòK aòKÌ û

KòQò _âbûa ùR÷aòK iûcMâú aýajûe Keò aòj^ aòùgû]^ Keòaû \ßeû ùPe iaê ^òùeûM Gaõ cRaêZ ùjfû û Gjû\ßûeû @û\âðZû Kcò~òaû icdùe c¤ Gjò Pû_Kê ijý Keò MQe a òaû lcZû aé¡ò _ûAfû Gaõ cûUòùe ~alûeRû^Kê \éX bûaùe aû§ò eLòaûùe c¤ Gjû iûjû~ý Kfû û @û\â ð Z û Kcò ~ ò a û icdùe aû\ûc `ifKê a ûAaû _ûAñ bûZe c Kê _ûYòùe còùgA Rcòùe iò ^ KeòaûKê aòKÌ ceêWò _eòPûk^û _âKâdû jòiûaùe @býûi KeûMfû ùKûk[e aXòaû icdùe Gjò bûZ c _ûYòKê iò ^ Keòaû \ßûeû LEAF STOMATA e ùLûfòaû ^òdªY Keû~ûA_ûùe, ~ûjû\ß û eû ùÊ\^ò M ð Z lZò K ê jâ û i Keû~ûA_ûùe û

Rcòe @û\ðZ â û KcòaûKê ùeûKòaû _ûAñ cûUòKê @ûzû\òZ Keò eLû~ûCQò

@ù^K ùlZâùe ù\Lû~ûAQò ù~ @]ôK cûZâûe ùR÷aaÉê, ùR÷aòK iûe aýajûe Gaõ Rcòùe @û\âðZû

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

7

aKè 1 : jk\ò@û @Vû~«û aòhdùe gòLa ò û _ûAñ Rcòùe ùMûUòG \ò^ 2012-13 ciò j ûùe ^fä û c_û ò Mûñ ù e ajêiõLýK Pûhú I 5Uò Mûñe aò\ýûkde QûZâQûZâúcûù^ GKûVò ùjûA[ôùf û _â[c [e _ûAñ Pûhúcû^u c¤ùe jk\ò@û @Vû ~«ûKê aýajûeKê aýû_K Keòaû _ûAñ _â\gð^ú \ò^UòG @ûùdûR^ Keû~ûA[ôfû û \ò^UòKê gòlYúd Keòaû _ûAñ I Pûhúcû^u c¤ùe C ûj iéÁò Keòaû _ûAñ Gjò \ò^Uòe ^ûc jk\ò@ûe @Vû ~«û \ò^ ^ûcùe ^ûcòZ Keû~ûA[ôfû û aòbò^Ü iÚû^úd iûcMâú ~[û @\eKûeú ùaûZf û ^Wÿò@û iùXÿA, _äûÁòK cMþ I KûV ij jk\ò@û ew I Zê k ú AZýû\ò K ê aýajûe Keò Pûhú I aò \ ýûkd QûZâ Q ûZâ ú cûù^ jk\ò @ û @Vû~«û Zò @ ûeò Kùf û iûcMâúMêWÿòKê jk\ò@ûe ew Keò ùi[ôùe RWÿû ùZfKê @Vû _ûAñ ùaûkò Kò_eò ~«û Zò@ûeò Keû~òa, Zû C_ùe C_iÚòZ @õg MâjYKûeúcû^uê Zûfòcþ \ò@û~ûA[ôfû û ùÊzûùiaú Kcðúcûù^ jk\ò@û @Vû~«ûe MêeêZß Gaõ aòbò^Ü Pûhú ùlZâ aò\ýûkdùe GjûKê aýajûe Keò còkò[ôaû iê`kKê @õgMâjYKûeúcû^u ij @ûùfûP^û Kùf û ùghùe _âùZýK @õgMâjYKûeú ^òùR _âÉêZ Keò[ôaû @Vû~«ûKê ^òR Rcòùe fùMAaû _ûAñ iûwùe ù^A Mùf û 5Uò Mâûcùe ùcûU 765Uò jk\ò@û @Vû~«û Pûhúcûù^ ^òR Rcòùe fùMA[ôùf û Gjò_eò \ò^MêWÿòK Pòe«^ Pûh _âYûkúMêWÿòKê Pûhúcû^u c¤ùe @ûùfûP^û Keòaû _ûAñ GK _âKéÁ cû¤c û (Field-day)

iõelY Keòaû \ßûeû `ifKê Zúaâ @û\âðZû Kcò~òaû Pû_eê a û~ûA_ûeêQò û Rcòùe ùMûae LZ, `if ùa÷RðýaÉê \ßûeû _âÉêZ LZ, ùR÷aòK iûe, eKþ `iþù`Uþ @û\ò aýajûe Kùf cûUòe MêYa û aé¡ò _ûCQò Gaõ ceêWò icdùe `if ùPe _ûLùe Zû_cûZâû Kcþ ejêQò û 30Uò MQe @ckKê aòùgæhY Keò ù\LòaûKê còkòfû ù~ Pûhú Rcò @ù_lû Pûhú ùlZâ aò\ýûkd Rcòe MQMêWòKùe ùK û, MQ iõLýû, MQe gûLû _âgûLû, aû\ûc iõLýû @]ôK ejêQò û C_~êq aòj^Pûh Keòaû \ßûeû @û\ðâZû Kcò~òaû icdùe c¤ `if Gjò Pû_Kê iûcÜû Keò a ò~ûA_ûeòfû û

iÚû^úd @ kùe còkê[ôaû aòbò^Ü iûcMâú aýajûe Keò cjòkûcûù^ jk\ò@û @Vû~«û _âÉêZ KeêQ«ò

Pûhúcûù^ bò.@ûeþ 12 - GK ceêWò iù´\^gúk lcZû [ôaû aòj^ Pûh Kùf ù~Cñ[ôùe @Zò Kcþ \ò^ c¤ùe ajêZ _eòcûYe gûLû _âgûLû _Zâ aûjûeò cûUòKê @ûzû\òZ Keò eùL ~ûjû cfPe Kcþ Kùe û Gjû aýZúZ bò.@ûeþ 12 aòj^e ùPe cûUò bòZeKê ùagú _eòcûYùe ~ûC[ôaûeê Gjû ahðû ^ ùjaû icdùe c¤ MQKê a ûAaûùe ilc û ùR÷ a ò K @býûiKê @û_ùYAaû \ß û eû ceê W ò _eòiÚòZòùe c¤ `if iµì ð ^Á ùjfû ^ûjó û C\ûjeY Êeì_ 2015-16 ciòjûùe @cke cûZâû 10eê 15 \ò^ @ûMeê KòQò @ kùe @ûù\÷û ahðû ^[ôfû Z @ûC KòQò @ kùe _âPêe ahðû ùjfû Gjû\ßûeû aû\ûc ciêe Wûfò Gaõ SêWw `if cûZâ]ôK _âbûaòZ ùjfû cûZâ ùfAiû @býûi @û_ùYA[ôaû Pûhúcû^ue Rcòe `if @ck bf [ôfû û `if a~ðýaÉê I ùMûae LZ @]ôK cûZâûùe Rcòùe aýajûe Keû~ûA[ôaûeê Gjû cûUòe @û\âðZû ]eò eLòaû lcZûKê aXûAaûùe iûjû~ý Kfû û `ife ùR÷aòK _eòPûk^û Keòaûeê `if @ck aé¡ò _ûAfû Gaõ Pûhú _eòaûee i\iýcû^uê aòbò^Ü _âKûee Lû\ý LûAaûKê còkòfû û aòaò]Zû_ì ð Pûh aýaiÚûùe cìLý `ifKê QûWò ù\ùf @û«ü`if, aûW `if I @û^êKâcòK `ifeê c¤ Pûhúcûù^ @]ôK _eòcûYe giý @ck Keò_ûeòùf û cìLý `if bûaùe aû\ûc I cû ò@û aýZòZ Pûhúcûù^ jûeûjûeú bûaùe 8 eê 10 Kò.Mâû SêWw @ck Kùf û RWÿûKê ~«û`if jòiûaùe Pûh Keò G[ôeê 80eê 100 Kò.Mâû, aûW `if jòiûaùe Pûh ùjûA[ôaû ùiûeMcþ eê 10eê 25 Kò.Mâû _~ðý« @ck _ûAùf û

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

8

Pûhú ùlZâ aò\ýûkdeê ùMûUòG @]ôùai^ùe cjòkûcûù^ ù`ùeûùcû^þ Uâ_þi aýajûe gòLêQ«ò

Pûhúcûù^ _ûLû_ûLô 500 Kò.Mâû ùiûeMcþ ^Wû c¤ _ûAùf ~ûjû @Zòeòq _gêLû\ý bûùa aýajûe ùjfû û @û^êKâcòK `if bûaùe Pûh Keû~ûC[ôaû ùKûk[, ~ûjû Rcòe akKû @û\âðZûùe aXê[ôfû, ùi[ôeê @ck giý c¤ Pûhú _ûAñ @ûC GK @Zòeòq Lû\ý Ciô [ôfû û 2014 15 ciòjûùe Pûhúcûù^ GKe _òQû 300 eê 350 Kò.Mâû ùKûk[ @ck Keò[ôùf û ù~Cñ[ôùe ùicûù^ 100 eê 150 Kò.Mâû Nùe Lû\ý _ûAñ aýajûe KeòaûKê eLô akKû 200 Kò.Mâû aRûeùe aòKâò Keò[ôùf û aòKÌ @býûi iaê @û_ùYAaû \ßûeû eûiûd^òK iûe I KúU^ûgK _ûAñ aýajûe ùjC[aû @[ð jûiâ _ûAfû û ùZYê Pûhùe Lyð KcòMfû û cûUòe CaðeZû aXûAaû _ûAñ Pûhúcûù^ aò b ò ^ Ü @býûi @û_ùYAaû \ß û eû Rcò ù e eûiûd^òK iûe aýajûe c¤ Kcòfû ic^ßòZ ùeûM ù_ûK _eòPûk^û @býûi aòùgh Keò jk\ò@û @Vû ~«û aýajûe KeòaûKê KúU^ûgK iò ^e cûZâû Kcòfû ~ûjû\ßûeû _ûYò aýajûe c¤ jâûi _ûAfû û aû\ûc Pûhe Lyð 24%, cû ò@û Pûhùe 20% Gaõ icûAùe 3% _~ðý« Lyð Kcòfû û Pûhùe Lyð Kcòaûeê Gaõ `if iõLýû aé¡ò _ûAaûeê Pûhúue ^M\ ùeûRMûe cûZâû @ûlò\éÁò@û bûaùe aé¡ò _ûAfû û Pûhúcû^ue ^M\ ùeûRMûe aû\ûcùe ^M\

ùeûRMûe 82%, cû ò@ûùe 42% Gaõ icûAùe 71% _~ððý« aé¡ò _ûAfû û

_eòùgh Pûhùe Pûhúcû^u ùeûRMûe aé¡ò ùjaû ij _âûKéZòK i´kMêWÿòKe iõelY Gaõ Gjûe MêYa û aRûd eLòaû _ûAñ GK Êdõ iµì ð `if _eòPûk^û _âKâòdû GKû« Reêeú û PûhúùlZâ aò\ýûkd G_eò GK EZê bò òK _âKâòdû ù~CñVò Pûhúcû^u Rcòùe ^òùR _eúlû Keò gòLòaû ij ^ì@û ^ì@û _âKâòdûe Cnûa^û Keòaû ij ^òR ùR÷a aýaiÚû I Kéhòùe ùR÷aòK aòmû^Kê bf bûaùe aêSò_ûeò[û«ò û Uò.Gcþ. eû]û #

204,100 `êU eòwùeûW G.Gcþ.A `ûCù i^þÿ a^ gueò, 2d aäK, 3d ùÁRþ aûwûfêe - 560085 Email: amefprog@yahoo.com; amefbang@yahoo.co.in

C : ùfAiû A ò@û, Rê^þ 2018

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

9

Ne _Q_ùU KêKW ê ûÿ Pûh ùMûUòG @û\òaûiú gòÌUòe i`k KûjûYú Kû^Üû ùK gòeò_êeûeê, @^ò[û Kû^êùKûfû^ê, iaýiûPú \ûi Gaõ P¦âùgLe ù^cûYú Ne_ùQ iÚû^úd _âRûZòe KêKêWÿû _ûk^ Keòaû \ßûeû GjûKê ijRùe _eòPûk^û KeòjêG, G[ôùe aò_\ Kcþ [ûG Gaõ Meúa _eòaûe MêWÿòKê bf ùeûRMûe còkò[ûG û MâûcúY \ûeò\âýKê \ìe Keòaû ij Gjò KêKêWÿû Pûhe Kêù_ûhY jâûi Keòaû lcZû ejòQò Gaõ Gjû MâûcúY ^ò~êqò c¤ iéÁò Keòaûùe iûjû~ý Kùe û ÊÌ aûjý ijûdZûùe Gjò lê\â Rcò bò òK gòÌUòKê @ûe¸ Keò @û§â_âù\ge @û\òaûiú iµâ\ûd MêWÿòK _âcûY Keò ù\LûAù\AQ«ò ù~ Gjû\ßûeû ÊûiÚý Gaõ Rúa^ RúaòKûùe @ûLô\éÁò@û C^Ü ò i¸a û _ûeµeòK bûaùe ù\Lòùf @ûc ù\gùe Nùe KêKêWÿû _ûk^ ùlZâùe Pûhúcûù^ cêLýZü ù\gú _âRûZòe KêêKêWÿû _ûk^ Keò[û«ò ù~Cñcûù^ iÚû^úd _eòùag I a\kê [ ô a û _ûYò _ ûM ijò Z C c bûaùe Lû_Lê @ ûA aXÿò_ûe«ò Gaõ @ûc ù\ge _âûd 70 _âZògZ KêKêWÿû cûõi Gaõ @ û Gjò Pûhúcûù^ jó ù~ûMûA[û«ò û MZ Zò^ò \g§ò

]eò bûeZùe Nùe KêKêWÿû _ûk^ a\kùe Pûhúcûù^ \îZ bûaùe C_ôû\^ aé¡ò Keòaû flý ù^A aýaiûdòK C_ôû\^ @ûWÿKê cêjñûAQ«ò û iûeû aògßùe @û]ê^òK KêKêWÿû Pûh \îZ bûaùe aýû_ê[ôaû gòÌ bûaùe MYû~ûCQò û ~\òI Gjò aýaiûdòK KêKêWÿû Pûh \ßûeû ù\gùe cûõi Gaõ @û û _~ðýû¯ cûZâûùe còkêQò û Gjûe bdûaj ÊûiÚýMZ Gaõ _ûeò_ûgòðK _âbûa c¤ ejòQò û

Nùe KêKêWû _ûk^ Kû~ðýKâc Nùe lê\â Éeùe Keû~ûC[ôaû KêKêWû _ûk^ @ûRò c¤ bûeZùe aýû_K bûaùe Keû~ûC[ôaû _gê C_ô û \^ aýaiÚ û ùjûA ejò Q ò û Gjò Kê K ê W û _ûk^e CùfäLù~ûMý @«^òðjòZ gqò @Qò Gaõ Gjû ùQûU Gaõ ^ûccûZâ Pûhú _eò a ûee ùeûRMûe I ù_ûhY ù~ûMûAaûe GK MêeêZß_ì ð Ciô û GjûKê aýaiûdòK bûaùe _âiûe Keû~ûA_ûeòa Kò´û iûeû ù\gùe Gaõ

Ne _Q_ùU KêKêWÿû _ûk^ Keòaû iêaò]ûR^K Gaõ G[ôeê bf ùeûRMûe còkò[ûG ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

10

aòùghKeò ahðû ]ûeòZ @ kùe lê\â Gaõ ^ûccûZâ Pûhúuê iûcòfþ Keò ic^ßòZ Pûh aýaiÚûe GK @õg bûaùe aýû_K Keû~ûA _ûeòa û Gjò Pûh _é  bì c ò ù e 2016ciò j ûùe @û§â_âù\g ieKûe _gê iµ\ aòbûM Gaõ @û\òaûiú aòKûg cªûkd cò k ò Z bûaùe Mâ û cúY ù\gú Kê K ê W û _ûk^ Kû~ðýKâc (aò.IßûA._ò) e eì_ùeL _âÉêZ Kùf û 13000 @û\òaûiú _eòaûee ùeûRMûe aé¡ò ù_ûhYe C^Ü ò Keòaû flý ù^A Gjò _âKÌUò Kû~ðýKûeú ùjfû û Gjò Kû~ðýKâcùe C_ôû\^ aýaiÚûe C^Ü ò, UúKûKeY Gaõ ÊûiÚýùiaû, KêKêWû Qê@û C_ôû\^ Keòaû ùK¦â iÚû_^û Gaõ KäÁe Éeùe cò k ò Z @ûMâ j \k (Kc^ Aù ùeÁ Mî _ þ ) iò.@ûA.Rò \k MV^ AZýû\ò Kû~ðý Keòaûe ù~ûR^û KeûMfû û gúKûKêfcþ, bòRdû^Mecþ, bògûLû_ûU^cþ, _ìað Gaõ _½òc ùMû\ûaeú Ròfäûe 129Uò KäÁeùe Gjò _âKÌUò Kû~ðýKûeú KeûMfû I Ißûi^ cêLý ùa÷hdòK ijûdZû iõiÚû jòiûaùe Kûc Kfû û _âKÌ Kû~ðýKûeú ùjûA[ôaû bògûL_ûU^ûcþ Ròfæûe ù_Wû ùKûW_ûfäú Mûñe @bòmZûKê Gjò ùfLûùe a ð^û Keû~ûAQò û

_\ùl_ ù_\ûaûdûfê c ke ù_WûùKûW_ûfäúùe102 _eòaûe aûi Ke«ò û Gjò Mûñe @]ôKûõg _eòaûe Meòa I ùicûù^ ^òRe Rúa^ RúaòKû _ûAñ cìLýZü Kéhò I \ò^ cRêeú C_ùe ^òbðegúk û @ZúZùe KòQò _eòaûe ^òR Ne _Q _ùU KêKêWû _ûk^ Keê[ôùf û ù\gú KêKêWû Pò@ûñ ^còkòaû, eûZòùe KêKêWû eLôaû _ûAñ C_~êq KêKêWû Ne ^ [ôaûeê @^ý _gêcûù^ KêKêWû cûeò LûAù\aû, KêKêWû gûkùe @ûagýKúd mû^ I ÊûiÚý ùiaûe iêaò]û ^[ôaûeê KêKêWû Pò@ñû iaê ceò~òaû AZýû\ò KûeYeê ùicûù^ KêKêWû _ûk^ Keòaû a¦ Keòù\A[ôùf û ùZYê ùfûK cûù^ Lû\ý _ûAñ cêLýZü aýaiûdúK bûaùe Pûh ùjA[ôaû aâGfe KêKêWû cûõi I @ û C_ùe ^òbðe Keê[ôùf û 2016 ciòjû \ßòZúd @]ûùe Ißûi^þ Gjò Mûñùe iÚû^úd ùaieKûeú iõiÚû fûdûe ijûdZûùe Kûc Keòaû @ûe¸ Kfû û Ne _Q_ùU KêKêWû _ûk^ Keòaû Kû~ðýKâc C_ùe iaòùgh @ûùfûP^û Keòaû _ûAñ Mûñùe aòùgh Keò cjòkû I Êdõ ijûdK \k (Giþ.GPþ.Rò) MêWòK ij _âûe¸òK ùa÷VKe @ûùdûR^ KûeMfû û _ùe _ùe Kc^þ Aù ùeÁ Mî_þ iaê Zò@ûeò KeûMfû û _âZòUò ibý aû¤Zû cìkK bûaùe

iò.@ûA.Rò ùa÷VKùe ù_WÿûùKûWÿû_fú Mûñe cjòkûcû^uê Ne _Q_ùU KêKêWÿû _ûk^ Keòaûe C_KûeúZû aêSû~ûCQò ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

11

iÚ û ^úd Éeùe ù\gú _â R ûZò e Kê K ê W û Qê @ û Keû~ûA i\iý cû^uê ù~ûMûAaû \ßûeû KêKêWû Pò@ûñ C_ôû\^ ùK¦âUò _âKÌe cìLý ùK¦âaò¦ê iûRòfû Gaõ icÉu \éÁò @ûKhðY Kfû û @ûRò _~ðý« ùKû\û 86 RY iò.@ûA.Rò i\iýuê Qê@û _âZò 80 Uuû cìfýùe 480 Uò cûiòKò@û KêKêWû Pò@ûñ aòKâò KeêQ«ò û _âZò i\iý ^òR Nùe 5 eê 10Uò KêKêWû _ûk^ Kùf û Rùe @û\òaûiú cjòkû ^òR Ne _Q_ùU KêKêWÿû _ûk^ KeòQ«ò

300 Uuû `ò ù\ùf ù~Cñ[ôeê 100 Uuû ibý Pû¦û Mfû Gaõ akKû 200 Uuû KêKêWûcû^u ÊûiÚý ùiaûû _ûAñ @ûMê@û eLûMfû û \k _âZòUò _eòaûeKê Ne_Q_ùU KêKêWû _ûk^ _ûAñ 3000 jRûe Uuûe ijûdZû ( KêKêWûcû^u eûZò ejòaû Ne Zò@ûeò _ûAñ 2700 Uuû Gaõ 45 \ò^ò@û KêKêWû Pò@ûñeê 5Uò KòYòaû _ûAñ 300 Uuû) eûgò ù~ûMûA \ò@ûMf û

KêKêWû Pò@ûñ iéÁò Keòaû `ûcð iÚû^úd iò.@ûA.Rò \k MêWòKe i\iýcû^uê ù\gú _âRûZòe KêKêWû Pò@ûñ ^òdcòZ bûaùe ù~ûùMAaû _ûAñ ùMûUò G C_ô û \^ `ûcð _â Z ò  û KeûMfû û ù_WûùKûW_fäú Mûñe iò.@ûA.Rò \ke i\iý gâú~êq ùKû\û @ûaûA ù\ûeû Gjò KêKêWû Pò@ûñ iéÁò Keòaû ùK¦â Keò a ûKê @ûMâ j _â K ûg Keò [ ùf Gaõ _ùe \ke i\iýcû^uê KêKêWû Pò@ûñ ù~ûùMAùf û ùKû\û ^òRe Rcòe @]û GKe RcòKê Gjò `ûcð _ûAñ aýajûe Kùf û Gjò C_ôû\^ ùK¦âUòKê iÚû_^û Keòaû _ûAñ ùi 30000 Uuû Lyð Kùf Gaõ _â K Ìeê 96500 Uuû ijù~ûM eûgò còkòfû û Gjò UuûKê ùi ùMûUòG @ùUA ( _gêcû^u _ûAñ aûW ùNeû @ûa¡ iÚû^) Zò@ûeò Keòaû, aûW Keòaû, _ûYò I Lû\ý ù\aû_ûAñ _ûZâ I cû_òaû~ª, KêKêWû KòYòaû Gaõ ahðK Lû\ý KòYòaûùe aýajûe Kùf û 2016 ciòjû \ßòZúd bûMùe Gjò _âKâdû @ûe¸ KeûMfû I _âKâòdûUò iµì ð ùjaû _ûAñ 6 cûi icd fûMòfû û 2017 ciòjû ùc cûiùe 60Uò KêKêWû ij Gjò C_ôû\^ ùK¦âUò Kû~ðýlc ùjfû û Zûfòcþ _âû¯ _ûeû _gê PòKi ò K ô ÊûiÚý _â\û^ Keòaûeê KêKêWû cû^ue céZêýjûe gì^ýKê Liòfû û

iò.@ûA.Rò i\iýu aýZúZ ù\gú KêKêWûKê iÚû^úd aRûeùe c¤ aòKâò KeûMfû û _ûLû_ûLô 45Uò Kkû KêKêWû Pò@ûñ Gaõ 11Uò KêKêWû aòKâòKeò 11650 Uuû còkò[ôfû û ùKû\û @ û aòKâòKê ùagú _âû]û^ý ù\C ^[ôaûeê KòQò aQûaQû MâûjKuê @ û aòKâò Keê[ôùf û 2017 ciòjûùe ùKû\ûu _eòaûee ùcûU aûhðòK ùeûRMûe 65% KêKêWû Qê@û C_ôû\^ ùK¦âeê jó ùjûA[ôfû û

ÊûiÚý Gaõ @^ýû^ý ùiaûKê aýajûe Keòaû iêù~ûM _ûAaû MâûcVûeê _ûL ieKûeú _gê PòKòiôûkdUò _ûù\eê ~ûjû MâûcVûeê 15 Kò.cò \ìeùe @aiÚòZ-[ôaûeê Mâûc ùfûKcûù^ @ûagýK icdùe Gjò ùiaûKê aýajûe Keò _ûeê ^[ôùf û Gjò iciýûe icû]û^ _ûAñ _âKfÝùe iÚû^úd ùfûKcû^uê _ûeû-_gê P ò K ò i ô K Zûfò c þ ù\aûKê iÚ ò e KeûMfû û aQûaQû i\iý aòùgh Keò cjòkû cû^uê 23 \ò^ò@û Zûfòcþ gòaòeùe KêKêWû Gaõ @^ý _gê_lúu ij RWòZ ÊûiÚýMZ iciýû I aòbò^Ü C^Ü @býûi C_ùe Zûfòcþ \ò@ûMfû û Gjò Zûfòcþ _âû¯ _ûeû- _gê PòKòiôK cûù^ Mûñùe _gê _lú u ÊûiÚý Leû_ ùjaû icdùe ùicû^ue PòKòiôû Keò[û«ò û _âZò 100 _eòaûe _ûAñ 2 RY _ûeû - _gê PòKò K Kûc Keò[û«ò û _ûeû- _gêPòKò K cû^uê ùicûù^ Kûc _ûAñ 2Uuû ùfLûGñ _ûA[û«ò û Gjû\ßûeû iÚû^úd ùfûKcû^uê ùeûRMûee C c¤ còkòfû _âZò[e ùMûUòG KêKêWÿû ùKøYiò ùeûM aû iõKâcY _ûAñ PòKò òZ ùjùf iò.@ûA.Rò i\iýcû^u _ìaðeê \ò@û~ûA[ôaû @Mâúc eûgò (i\iýZû ù^aû ùaùk ù\A[ôaû 200Uuû)eê Gjò 2Uuû KûUò _ûeû-_gêPòKò K \ò@û~ûA[ûG û ù~ùZùaùk, ùicûù^ _êYò [ùe ^òR LûZûùe Uuû eLò[û«ò û Gjò_ûeû -_gê P ò K ò Kcûù^ Kûc Keò a û \ò ^ Vûeê ùfûKcûù^

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

12

_ûkò[ôaû KêKêWÿû Gaõ @ û ÊûiÚýKe ùjûA[ôaûeê _eòaûe i\iýcû^ue ÊûiÚý c¤ bf eùj û KêKêWÿû Pò@û C_ôû\^ ùK¦âUò iÚû_^ ùjaû \ßûeû i\iýcû^uê ù\gú KêKêWÿûQê@û iêaò]ûùe còkòaû ij Gjò gòÌKê PkûC[ôaû aýqò c¤ KêKêWÿû Qê@û aòKâò Keò bf @[ð C_ûRð^ Keò[ûG û KêKêWÿûe ckKê LZùe _âÉêZ Keò Rcòùe ù\aû \ßûeû Rcòùe CaðeZû aXÿòaû ij `if @ckùe c¤ aé¡ò _eòflòZ ùjCQò û _âKÌ Kcðúcû^uVûeê RùY cjòkû KêKêWÿû Qê@û MâjY KeêQ«ò

ù_WÿûùKûWÿ_fäú Mûñùe ù\gú KêKêWÿû _êYò [ùe Mûñùe aêfòaû ù\LòaûKê còkêQò û

_gê _ lúcû^ue @]ô K û ~^ô ù^CQ«ò ~ûjû\ß û eû KêKêWÿûcû^ue céZêýjûe ajê_eòcûYùe jâûi _ûAQò û

@ûùflýe ùfLKcûù^ GVûùe _âKûg KeêQ«ò Kò

ÊûiÚýe ~^ô ù^aû Gaõ C c _eòPûk^û @býûi ij RWÿòZ Z[ý I mû^Kê ùfûKcû^u _ûLùe _j ûAaû Kûc fûdû Gaõ Ißûi^ Keò[û«ò û Gjû ijòZ icû^ Pò«û]ûeû eLê [ ô a û aýqò , a§ê a û§aü cû^uij iµKð GK ù~ûMûù~ûM c¤ Z[ý _ûAaûe @ûC GK MêeêZß_ì ð C û

_âbûa Mâûce _âZòUò _eòaûe Ne _Q_ùU KêKêWÿû _ûk^ Keòaû \ßûeû ù_WÿûùKûWÿ_fäú Mûñùe ù\gú KêKêWÿû _ûk^ Keò a ûe _eµeû _ê ^ Rò ð a ò Z ùjûA CVò Q ò û iÚ û ^úd ùfûKcûù^ ^òR Nùe KêKêWÿû eLòaûeê ^òdcòZ bûaùe @ û Gaõ cûõi LûA_ûeêQ«ò û aýaiûdòK bûaùe C_ôû\^ ùjC[ôaû KêKêWÿû cûõi Gaõ @ û ij Zêk^û Kùf ^òR Nùe

Gjò @ùflýe ùfLKMY GVûùe _âZò_û\^ Keê @Q«ò Kò C_ùeûq Kû~ð ý jûif _ûAñ @^ê a §ò Z @û§â _ â ù \g ieKûeu _gê_ûk^ I _gê ÊûiÚý aòbûM I ic^ßZ ò @û\òaûiú KfýûYcûù^ icdû^êa ðú ijù~ûM I KéhK cû^u ijòZ còkòcògò Kû~ðý Keòaûe ]ûeû Gjò Neaûeúe ù\gú KêKêWÿû PûhKê _eò a ûecû^ue Rúaò K û C Keò _ ûeò a ûùe C_ûù\d ùjûA _ûeòQò û @^ò[û Kû^êùKûfû^ê Ißûi^þ 12-13-452,Mkò ^õ-1,U ðKû iòK¦eûaû\-500017

E-mail: aneethak@wassan.org

C : ùfAiû A ò@û, ùiù_Ö´e 2018

aòbò^Ü bûhûùe ùfAiû A ò@û _ZâòKû

K^ÜW, ùZfêMê, Zûcòfþ, IWÿò@û, jò¦ú, ceûVú Gaõ _¬ûaú ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

13

Pòe«^ aûWÿe ò KûjûYú Mwû @u\ ^òR Pûh aýaiÚûùe aòbò^Ü i`kKê ic^ßòZ Keòaû \ßûeû Pûh aýaiÚûUò Êdõ iµì ð ùjaû ij i`k ùjûA[ûG û ù~ùZùaùk Gjò ic^ßòZ Pûh aýaiÚûùe _ê^ü aýajûe iûù_l Keòaû ^úZòKê @û_Yû~ûG, ùiùZùaùk ùMûUòG ùQûU Rcò c¤ Pûhú _eòaûeKê ~ù[Á _eòcûYe Lû\ý, ù_ûhY Gaõ ùeûRMûe ù\A[ûG û cûùfgû_û- @ûgûgì^ý @aiÚûeê fûb\ûdK Pûh _~ðý« Gaõ ~ûZâûe KûjûYú û

Gjò _âKÌùe cêLýZü 50 ùi.còe ùUâ Gaõ a§, Rcòùe ù_ûLeú ùLûkòaû (30x30x10`êU), 40Uò `kMQ Gaõ 500 eê 800 RwfòMQe Pûeû fùMAaû Gaõ Rò @ ûLZ Kê Zò @ ûeò Keò a û Kûc Keû~ûA[ûG û ùMûUòG GKe Rcòùe Kéhò, `kMQ, ùeû_Y, Rwfò MQ I _gêLû\ý ù~ûMý MQ ùeû_Y Keò Lû\ý, _gêLû\ý Gaõ RûùkYúKê ^ò½òZ Keòaû ij ahðiûeû @ûcô ^ò~êqò iéÁò Keòaû Gjò _âKÌe cêLý flý û

K ð û UKe ]eIß û \ Rò f ä û e Kûµfò ù Kû®û Mûñ e cûùfgûMû jKfûWÿue 1.2 ùjKÖe ahðû]ûeòZ Rcò @Qò Gjò _eòaûe Rúa^]ûeYe GKcûZâ i´k ùjCQò Gjò RcòUò, ù~Cñ[ôeê ùagú KòQò C_ôû\^ c¤ jêG ^ûjó û Gjò Kéhò @^ê_ù~ûMú RcòUò C_ùe cûùfgû_ûue 6Uò _òfû [ôaû _eòaûeUò iµì ð ^òbðegúk [ôaûeê cûùfgû_û ajêZ Leû_ icd c¤ùe ejê[ôùf û

@ûe¸eê @^ò z ê K [ô a û cûùjgû_û 1998 ciòjûùe Gjò aûWÿò Kû~ðýKâcùe iûcòfò ùjaû _ûAñ ^òR ^ûc _¬úKéZ Kùf û _âûe¸òK icdùe ùi Êdõ ijûdK \ke ibý ùjùf û _âKÌe icÉ ijûdZû Gjò Êdõ ijûdK \k cû¤cùe Keû~ûC[ôfû û Mâûcùe [ôaû _âZò Êdõ ijûdK \ke 2RY i\iý Mâûc aòKûg icòZò (Rò.bò.Giþ) ùe _âZò^ò]ôZß Keê[ôùf û _âZò Rò.bòGiþe 2 RY ùfLûñG i\iý cògò (iùaðû\d cjû iõN) MV^ Keò[ôfû û Gjò iõNUò ùiûiûAU @]ô^òdcùe _¬òKéZ ùjûA[ôfû Gaõ iûcêjòK aRûeúKeY C_ùe Gjò ixUò cêLýZü Kû~ðý Keê[ôfû û _âKÌ @a]ô 1996 eê 2002

1996 ciòjûùe aò.G.@ûA.G`þ \ßûeû Uò.Uò.

Giþ.Wÿò (Pòe«^ aòKûg _ûAñ ~ûªòK aòmû^ jÉû«e) @]ú^ùe Kû~ðýKûeú Keû~ûC[ôaû MQ bò òK Pûh (aûWÿò) _âKÌùe KûµfòùKû®û Mûñ KäÁe Mâûc jòiûaùe PòjU Ü ùjfû û

^òR Rcòe Lûfò[ôaû iÚû^ùe cûùfgû_û aòbò^Ü _âRûZòe Nûi MQ Pûh KeòQ«ò ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

14

ciòjû c¤ùe i\iýcû^uê aòbò^Ü aòhd C_ùe GKû]ôK Zûfòc \ò@û~ûC[ôfû û Gjò Zûfòc MêWÿòK c¤ùe Êdõ ijûdK \k MV^, ^[ô_Zâ VòKþ eLòaû, `k MQ bò òK Pûh aýaiÚû, `kMQ MêWÿòKe ~^ô ù^aû, ùMû_ûk^e aòKûg, ùMûLû\ý iéÁòe aòbò^Ü cû¤c, aûQêeúe ~^ô, C_ôû\òZ iûcMâúe cìfý~êq Keòaû, ÊûiÚý Gaõ _eòck AZýû\ò @^ýZc û cûùfgû_û c¤ Gjò Zûfòc MêWÿòKùe @õgMâjY Kùf, cé òKû Gaõ Rk iõelY `kMQ bò òK Pûh _âYûkú, ùR÷aòK Kéhò, _gê_lú_ûk^, ùMûLû\ý Pûh AZýû\ò @^ý aûWÿò _âKÌ Kû~ðýKûeú ùjC[ôaû @ k _eò\gð^ùe Mùf û cûùfgû_û ^òRe 0.4 ùjKÖe Rcòùe 40Uò gù_UûMQ fûf gù_Uû MQ ij ùi @^ýû^ý `k MQ ~[û @ûZ, @céZb û, _Yi, ùf´ê, iR^û, ^Wÿò@û Gaõ @û´MQ c¤ fùMAùf û Pûeòahð Vûeê gù_Uû `kòaû @ûe¸ ùjfû û iR^û aýZòZ @^ý icÉ `k Nùe Lû\ý jòiûaùe aýajûe ùjfû û cûùfgû_û iR^û aòKâò Keò aûhðòK jûeûjûeò 2000 Uuû ùeûRMûe Kùf û MQ fûMòaûe 6 ahðeê Gjò ic^ßòZ `k Pûh Rcòeê ^òdcòZ ùeûRMûe @ûiò a û @ûe¸ ùjfû û cûùfgû_û Gjò Rcò e ê aûhò ð K 45000 Uuû ùeûRMûe Kùf û bf ùeûRMûe còkêQò ù\Laûeê cûùfgû_û @ûC @]û GKe Rcòùe ^òùR Uuû Lyð Keò 50Uò @û´MQ Gaõ @^ýû^ý `kMQ fùMAùf û

GKû]ôK gòÌe ic^ßd `kMQ c¤ùe Lûfò [ ô a û Rcò ù e cûùfgû_û @û«ü`if Pûh Ke«ò û 2011 ciòjûùe ùi _â[c [e _ûAñ jk\ú Pûh Kùf û 15 ahðe ùjûA~ûA[ôaû Gjò `kMQe QûA j\kú Pûh _ûAñ C_~êq û ùMûUòG MêY× Rcòe ùi GK Kßò ûf jk\ú @ck Keò[ôùf û cûZâ _ùe ahðû Kcþ ùjaûeê ùi Gjò Pûh KùcA ù\ùf û a ðcû^ ùi ùKak Nùe aýajûe Keòaû _ûAñ jk\ú Pûh Keò 10 eê 15 Kò.Mâû jk\ú @ck KeêQ«ò û 2011 ciòjûeê ùi Gjò aûWÿò Rcòùe aòbò^Ü `if Pûh Keò @ûiêQ«ò û ùi _â[ùc Pûh Keòaû @ûe¸ Kùf û @ûe¸eê ùMûUòG ùPeeê MQ Keò[ôaû cûùfgû_û, Gjò MQeê Kû KûUò fùMA a ðcû^ 150 Uò MQ KeòQ«ò û MQ fùMAaûe 2 cûieê G[ôùe `k `kòaû @ûe¸ jêG Gaõ ahðe 10 cûi G[ôùe `k `kò[ûG û _âZò i¯ûjùe cûùfgû_û 20 eê 40 Kò.Mâû @ck Keò[û«ò û Gjû ij ùi SêWÿw, RjÜò, Little

Gourd

Little Gourd

ùb ò, aûAMY, K ûfuû, KûKêWÿò, cìkû, ùc[ô AZýû\ò c¤ Nùe aýajûe Keòaû _ûAñ Pûh Keò[û«ò û 15 MêY× Rcòùe aòeò Pûh Keò ùi GK Kßò ûf aòeò @ck Keò[ôùf ~ûjûKê ùi Nùe LûAaû _ûAñ aýajûe Keò[ôùf û gûMê@û^, ACKûfò_Uûi, ùiia^ò@û, @ûKûiò@û, iòfbe IKþ, MæûeòiòWÿò@û, iêaûaêf AZýû\ò _âRûZòe 800 eê ùagú Rwfú MQ ùi Gjò Rcò e aûWÿ Mê W ÿ ò K ùe fùMA[ôùf û _âZòahð Gjò MQ MêWÿòKe gûLû _âgûLûKê KûUò GjûKê Nùe RûùkYú KûV jòiûaùe aýajûe Keû~ûA[ûG û MQ fùMAaûe 5 ahðùe bf aXÿò[ôaû KòQò @ûKûiò@û MQ KûUò Ne Gaõ Mêjûk Zò@ûeò Keòaû _ûAñ ùi aýajûe Kùf û Gjò MQe Wÿûk_Zâ aòKâòKeò cûùfgû_û aûhòðK 15,000 Uuû ùeûRMûe Keò[û«ò û ùi GjûKê _ûLû_ûLò Mûñ MêWÿòKe ùfûKcû^uê Kßò ûf_òQû 300 Uuû jòiûaùe aòKâò Keò \ò@«ò û Gjû ijòZ ^òR Nee RûùkYú KûV @ûagýKZû c¤ Gjò MQeê Wÿûk_Zâeê _ìeY ùjûA[ûG û Rcò jòWÿùe Gaõ \êAUò `kMQ cSòùe [ôaû Lûfò RûMûùe ùi MûBùMûeê LûAaû _ûAñ ùMûLû\ý MQ Pûh Keò[û«ò û aòbò^Ü Nûi RûZúd MQ ~[û ÁûAùfûjûcûUû ( )iûAùfûiû^Úiþ ùÄaâû ), jûAaâòWÿþ ^û_ò@e ( ) Gaõ @^ýû^ý MQ ~[û ùiÊû^ò@û, MäòeòiòWÿò@û Gaõ gêaûaêf MQ fùMA[û«ò û ^òR MûB ùMûeêuê Lê@ûC[ôaû _ûAñ Gjò MQ MêWÿòKe _Zâ Gaõ Nûi _~ðýû¯ ùjûA[ûG û akKû Lû\ýKê @^ý Mâûcaûiúcû^uê aòKâò Keò[û«ò û jûeûjûeò bûaùe aûhðòK ùMûLû\ý aòKâòKeò ùi 20,000 Uuû ùeûRMûe Keò[û«ò û Stylohamata

Scabra

, (Stylosanthus

hybrid, napier

_~ð ý û¯ cûZâ e ùMûLû\ý [ô a ûeê cûùfgû_û Méj_ûkòZ _gê_lúu iõLýû aé¡ò Kùf û Gjû\ßûeû \êMÛ C_ôû\^ c¤ aé¡ò_ûAfû û _âZò\ò^ iÚû^úd Éeùe ùi 8 fòUe \êMÛ aòKâò KeêQ«ò I Nùe 3 fòUe \êMÛ Lû\ýùe aýajûe KeêQ«ò û

@\eKûeú aÉêKê _ê^aðýajûe iûù_l Keòaû Kéhò ùa÷RðýaÉêKê _âKâòdûKeY Keû~ûA ùMûLû\ý Keû~òaû Gaõ MûBùMûeêu ckcìZâ Gaõ ^WÿûKêUûeê Rcò _ûAñ LZ _âÉêZ Keû~òaû _¡ òKê aýaiÚûMZ Xÿû ûùe cûùfgû_û Keòùf û Raûe, cKû, ùiûdûaò^, jeWÿ, SêWÿw AZýû\òeê aûjûeê[ôaû @\eKûeú iûcMâúKê gêLòfû Nûi jòiûaùe aýajûe KeûMfû MâúhFZêùe ùiiaû^ò@û, gKûaêf Gaõ MäûeòiòWÿò@û MQe _ZâKê iaêR ùMû Lû\ý

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

15

jòiûaùe aýajûe Keû~ûC[ôfû û MûBùMûaeeê Rò@û LZ C_ôû\^ Keû~ûC[ôfû û MûBu iõLýû aXòaûeê Gaõ MQe gêLôfû _Zâ, KêUû, ^Wû _~ðýû¯ _eòcûYe [ôaûeê cûùfgû_û _âPêe _eòcûYe LZ Zò@ûeò Keê[ôùf û ^òR Rcòùe ~ù[Á _eòcûYe LZ ù\aû _ùe akKû LZKê ùi @^ý Pûhú cû^uê aò K â ò Keê [ ô ù f û cûùfgû_û Rò @ ûLZ Gaõ ùaùkùaùk Rò@û aòKâòKeò ùi[ôeê @Zòeòq ùeûRMûe c¤ _ûC[ôùf û jûeûjûeú bûaùe ùi aûhòðK 100Kêý ûfþ Rò@ûLZ aòKòâ Keò[û«ò û LZ Keòaû aýZúZ ùMûaeeê aûùdûMýûiþ c¤ _â É ê Z ùjûA[ô f û û Mâ û c _ ûdZe ijûdZûùe ùi Nùe Gjò aûùdûMýûiþ _æû e iÚû_^ Keò[ôùf û aûùdûMýûiþ dê^òUþeê aûjûeê[ôaû _Zkû cògâYKê ùi _êYò LZ MûZùe Xûkò ù\C[ôùf û ^òR Rcòùe ùLûkò[ôaû ù_ûLeúùe ahðû Rk ^òdcòZ iõMâj ùjûAejê[ôfû û jûeûjeú bûaùe aûhðòK 4 fl fòUe Rk Gj ù_ûLeúùe iõMéjòZ ùjC[ôfû û ùi Gjò ù_ûLeúe RkKê ahðû Rcû ùjC ^[ôaû icdùe ù\Lô Pûjó @«ü`if, MûB ùMûeêu _òAaû _ûYò Gaõ Rò@ûLZ Kê ùe aýajûe Keê[ôùf û _âZò \êA ahðùe [ùe ùi Gjò ù_ûLeúKê CSûfê[ôùf û

^òR C\ýce GKû]ôK C_Kûe _ûAaû aò b ò ^ Ü _â K ûee gò Ì ié Á ò Keò a ûeê @\ýûa]ô C_ôû\^ _ûAñ @^ê_~êq [ôaû 1.2 ùjKÖe Rcòeê cûùfgû_û bf @[ð C_ûRð^ KeêQ«ò û aûhðòK jûeûjûeú bûaùe ùi `k aò K â ò K eò 45,000Uuû, Rwfú MQeê 15,000Uuû, MûBe \êMÛ RûZúd iûcMâú aòKòâ Keò 7.000Uuû akKû ùMûLû\ý aòKâò Keò 20,000 Uuû Gaõ Rò@û LZeê 60,000 Uuû ùeûRMûe KeêQ«ò û Gjò _eòaûeùe aýajûe ùjC[ôaû _^ò_eòaû Gaõ @^ýû^ý Lû\ýKê aòKâò Keò ùi _ûA[û«ò û Gjò_eò bûaùe ùQûUò@û Rcò U ò K ê cûùfgû_ûu _eaûe i\iýcû^uê ZUKû _^ò_eòaû, \êMÛ, \êMÛ RûZúd _\û[ð, bò^Ü bò^Ü `k Gaõ giý ù~ûMûA ùicû^u ÊûiÚý bf ejòaû ij aûhòðK 215000Uuûeê ùagú @[ð ùeûRMûe Keòaûùe iûjû~ý KeêQò û cûùfgû_û eûiûd^ò K PûhKê iµì ð bûaùe QûWòù\A a ðcû^ _eòùag ijûdK Pûh _¡Zò iaê @û_ùYAQ«ò û ùi ^ò R Rcò ù e _â P ê e _eò c ûYe ùMûaeLZ Gaõ Rò@ûLZ ù\A[û«ò û `ifùe ùeûMù_ûK

^òR Rcòùe _âPêe _eòcûYùe ùMûLû\ý ùjaûeê cûùfgû_û Mêjûkùe MûB iõLýû aé¡ò KeòQ«ò

^òdªY _ûAñ KúUR^ý ^ûgK ^ûcK ùR÷aòK KúU^ûgK _âùdûM Kòeò[û«ò û ùi ^òR Pûeò_ùU [ôaû _âûKéZòK i´kKê `k_â\ bûaùe aýajûe Keòaûùe ^_êY ùjûAiûeòQ«ò û Pûhùe ^ìZ^ @ûMâj @ûiòaûeê ùi 3GKe Rcò fòRþ ùe ù^A ùi[ôùe Pûh Keòaû @ûe¸ KeòQ«ò Gaõ 9 GKe Rcòùe 50-50 bûM a ûùe c¤ Pûh KeêQ«ò û _eò a ûee @û[ð ú K iÚ ò Z ò ù e iê ] ûe @ûiò a ûeê cûùfgû_ûu _eòaûee i\iý cû^ue @ûcô aògßûi aé¡ò _ûAQò û ^òRe Gjò i`kZû _ûAñ cûùfgû_ûuê i¹û^ c¤ còkòQò û aòbò^Ü Zûfòcþùe i´k aýqò bûaùe Zûuê ^òcªY Keû~ûCQò I ùi iaê c ùe ^òRe @bòmZû Pûhúcû^u ij @ûùfûP^û Keò[û«ò û Zûue \êAUò _ê@ PûhKûcùe a ðcû^ cûùfgû_ûuê iûjû~ý KeêQ«ò û Zûue Èú Kfûbû iað\ßd cjûiõN e ^òù ðgòKû @Q«ò û Êdõ ijûdK \k \ßûeû _eòPûkZ \êMÛ dê^òUþùe c¤ùi ibû_Zò @Q«ò Gaõ a ðcû^ beêe Mâûc_ ûdZe c¤ ùi ibû_Zò bûaùe ^òaðûPòZ ùjûAQ«ò û _eòaûee icÉ i\iý a ðcû^ Mûñùe i¹û^ R^K Rúa^ aòZûCQ«ò û Mwû @u\ MùahYû @]ôKûeú ùa`þ A^òÁòPêýUþ `eþ iùÁù^af fûAbfòjêWÿ Gaõ aòKûg-ùK # 2, Kêiêc ^Me, 11 Kâi, ùKfMeò eûÉû ]eIßû\ - 580008 E-mail: ganga.ankad@baif.org.in

C : ùfAiû A ò@û, ùiù_Ö´e 2018

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

16

A ùU Rcòùe gòÌe Mêz _ò @^ò[û Kêcûeú, ceò^þ aûaê Gaõ Giþ A¦êRû ù~ùZùaùk ùQûUò@û RcòUòG aòaò]Zûùe beû ùjûA _eòaûee ù_ûhY Gaõ @û kòK @ûagýKZûKê _ìeY Keòaûùe ilc ùjûA[ûG û ùiùZùaùk ùiA ùQûUò@û Rcò U ò iê ¦ e fûMò [ ûG û ùQûU ùQûU Rcò [ ô a û Pûhú _eòaûeMêWòK ^ìZ^ _¡ ò/_âKâòdû \òMùe Pò«û Keòaû, Gjò ^ìZ^ _âKâòdû MêWòKê _eòlY bò òùe Keòaû, ùa÷RðýaÉêKê _ê^ü aýajûelc Keòaû Gaõ Pûhùe Lyð Kcþ KeòaûKê C\ýc Keòaû_ûAñ aû¤ ùjûA[û«ò û RùY cjòkûu \ßûeû _eòPûkòZ aòaò]Zû beû ùQûUò@û RcòUòG @^ý Pûhú cû^u _ûAñ ^ò½òZ bûaùe @û\gð û 2020 ciòjû iê]û Pûh Rcòeê ùeûRMûe \ßòMêY Keòaû Kéhò MùahYû I aòKûg aòbûMe cìLý flý û icMâ bûeZeê cò k ò [ ô a û Z[ýeê RYû~ûG ù~ ù\ge 80_âZògZeê ùagú lê\â I ^ûccûZâ Pûhú û G[ôeê @ûjêeú iìP^û còùk ù~ bûeZùe C_ôû\^ ùjC[ôaû KéhòRûZ \âaýe aW @õg Gjò ùQûU ùQûU Rcòeê jó @ûiò[ûG û ahð ahð ]eò Pûhú Kìk ^ì@û ^ì@û Xû û iéÁò Keò[ôaû aòaò]Zû_ì ð Kéhò Xû ûMêWòK ùKekùe jûeûjûeú bûaùe 0.2 ùjKÖe Rcò[ôaû ùQûU Pûhú _eòaûe MêWòK _ûAñ i`kZûe cª bûaùe iûaýÉ ùjûAQò û bûeZúd Ké h ò MùahYû _eò h \ - ùK¦â ú d C\ýû^ MùahYû iõiÚ û (@ûA.iò . G.@ûeþ -

MûBeê còkê[ôaû ùeûRMûe _eòaûee @û[ðòK iÚòZòKê cRaêZþ Keòaûùe iûjû~ý KeêQò

^Wÿò@û Gaõ Mê@û MQùe A¦òeû ùMûfceòP fUû cùWÿAQ«ò

iò._ò.iò.@ûe.@ûA) bûeZe aòbò^Ü @ kùe Pûhúcû^uê ù^A aòbò^Ü @õgMâjY bò òK MùahYû Kû~ðýKâc jûZKê ù^A[ûG û Gjûe _â[ùc KéhK Kû~ðýKâc (G`þ.G`þ._ò) @]ô ^ ùe @ûfû_ê S û Rò f ä û e _û[ô d ê e _ ûdZe lê \ â Pûhúcû^ue KûjûYúKê ^[ôKeY KeûMfû û aòbò^Ü `if I gòÌùe ^ì@û^ì@û _âYûkú iéÁò Keòaû I aòaò]Zû_ì ð _âKòâdû @û_ùYAaû Gjò ùQûU Rcò MêWòKe cìLý i`kZûe Ciô ùaûfò ù\LôaûKê còkòfû (aKè -1ù\L«ê) û

NeaûWòùe aòaò]Zû_ì ð Pûh ùKekùe NeaûWòùe Pûh GK ajê _eòlúZ Pûh Xû û, ~ûjû _êeêh _êeêh ]eò _eúlY Keû~ûA _ì ð aòKgòZ ùjûAQò Gaõ G[ôùe @ûRò c¤ Pûhúcûù^ _eúlY bò òùe Pûh Keò gòLêQ«ò û cûfûdûfûcþ bûhûùe _êeûdò\û Kéhò Kjòùf Ne Pûeò_ùU [ôaû Rcòùe Pûh Kê aêSû~ûG û ùZYê @^ý @[ðùe GjûKê Pûhú _eòaûe \ßûeû, Pûhú _eòaûe _ûAñ _âûKéZòK _eòùag ijûdK Kéhò Xû û c¤ Kêjû~ûA_ûùe û Kû¦û[ô f [ûeûdò f , _ì a ð _û[ô d ê e , @ûfû_ê S ûe gâúcZú A¦òeû _â[ùc Pûhú Kû~ðýKâc (G`þ.G`þ._ò) e aòaò]Zû_ì ð ic^ßòZ Pûh aýaiÚû (@ûA.G`þ.Giþ) @_ùYA [ôaû RùY cùWÿf cjòkû gòùÌûù\ýûMú Zûue RcòUò 0.28 ùjKÖee Gaõ GjûKê gâúcZú A¦òeû, Zûue Êûcú Gaõ _êZâ i¸ûkò[û«ò û Gjò ùQûU Rcò ij Zûue \êAUò \ê]ô@ûkú MûB, ùMûUòG aûQêeú, 5Uò cûfûaûeò _âRûZòe ùQkò, 80Uò KWÿK^û[ Gaõ ù\gú _âRûZòùe KêKêWÿû, 600 cò e ùMûUòG cûQ ù_ûLeú Gaõ ^Wÿò@û bò òK Pûh aýaiÚû @Qò û

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

17

aKè 1 - lê\â Gaõ aòaò]Zûùe beû Pûh NeaûWò Rcò KòQò cêLý ùa÷gòÁý

n

cìLý ùa÷gòÁ n

n

n

n

Gjò ùQûU Rcò MêWòKe @ûKûe 0.2eê 0.4 ùjKÖe [ûG û C_f² i´ke cûZâ û ]ô K aýajûe Gaõ _eò a ûe i\iýcû^u _ûLùe C_f² icdKê ù\Lò Gjò Rcò MêWòKùe GKû]ôK gòÌKê ù~ûWû~ûA[ûG û aòbò^Ü _âKûee `if ~[û ^Wò@û, `k MQ ùMû Lû\ý,K¦û, _^ò_eòaû I cifû, aòbò^Ü _âKûee gòÌ ~[û _gê _lú, lê\â ùeûc^ÚK _gê, KêKêWû Gaõ Ne_Q_ùU [ôaû ù_ûLeú AZýû\òKê ùijò ùQûUò@û RcòUòùe Kû~ðýKûeú Keòaû, @\eKûeú/ùa÷Rðý iûcMâú MêWòKê _ê^ü aýajûelc Keòaû AZýû\ò Kcþ _eòaûee i\iýcûù^ jó Keò[û«ò û Pûhúcûù^ ahðû]ûeòZ iÚòZòKê ù\Lò aòbò^Ü Pûh @býûi @û_ùYA[û«ò û cé òKû Gaõ Rk ieõlY _ûAñ `if aRðýaÉê \ßûeû cûUòKê ùNûWûA eLòaû, _gê_lúu ck,cìZâ Gaõ `if ùa÷RðýaÉêKê _ê^ü aýajûelc Keòaû AZýû\ò @býûi Pûhúcûù^ @û_ùYA[û«ò û _eòaûe i\iýcû^ue iµéqò ejòaûeê icde _eòPûk^û iêaò]ûùe ùjûA[ûG û ^òR Rcòe C_ôû\Kê aòKòâ Keòaû _ûAñ aRûe/ùa_ûeú C_ùbûqû cû^u ij iêiµKð iÚû_^ Keò[û«ò Gaõ Pûh _ûAñ @ûagýKúd iûcMâúKê ijRùe Gaõ @Ì cìfýùe _ûA_ûeò[û«ò û

n

n

n

_âZòUò ùQûU Rcòe i`kZû Gaõ iÚûdúZß _ûAñ Pûhú _eòaûee iµéqò Gaõ @õgMâjY GKû« Reêeú û ahðe _âùZýK \ò^ Gjò Rcòeê @ck Gaõ aòKòâ ùjûA[ûG û ~ûjû\ßûeû Lû\ý cûAf (Food Mile)gì^ý ùjûA[ûG û Gjò ùQûU Pûhúcûù^ aòbò^Ü _ûeµeòK mû^ùKøgk ~[û ùR÷aòK KúU^ûgK Gaõ ùR÷aòK iûeKê _^ò_eòaû, K¦û, K\kú Gaõ ^Wò@û MQùe ~^ôe ij @ûagýK @^ê~ûdú aýajûe Keò[û«ò û Rcòe _âZòUò @õgKê ùKùZ _eòcûYùe I ùKùZ Rcòùe Keòùa Gjû _eòaûee i\iýcûù^ ^ò¿ ò ù^A[û«ò û Rcòe bò^Ü bò^Ü @õgeê aûjûeê[ôaû iûcMâúKê iaðû]ôK aýajûe /_ê^üaýajûe Keû~ûA `if _eòPûk^û Keòaû, ùeRMûee a ^ Keòaû Gaõ Pûh aýaiÚûKê Pòe«^ Keòaû _ûAñ Pûhúcûù^ MêeêZß ù\A[û«ò û _âZò\ò^ Rcòeê KòQò KòQò ùeûRMûe _ûAaû _ûAñ (@ û,\êMÛ Nùe _âKâòdûKeY Keû~ûA aòKâòKeû~ûC[ôaû Lû\ý AZýû\ò), ^ò¡Á òð icd aýa]û^ùe iÚe ò K ò Z é ùeûRMûe (_âZò 45 \ò^ùe [ùe ^Wò@û @ck) Gaõ RûA`k, ùMûfceòP @û\òeê EZêKûkú^ ùeûRMûe Gaõ KûV MQ Gaõ _gê_lú aòKâòKeò @Zòeòq ùeûRMûe _ûAaû _ûAñ ùeûRMûe Ciô M ê W ò K ê bûaò P ò « ò a ^ Keû~ûA[ûG û

Qaò-1 : ùQûU RcòUòe PòZâùe aòaò]Zû_ì ð I ajêMêYòZ ùeûRMûee C_iÚû_^û ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

18

Rcòeê C_ôû\òZ ZUKû _^ò_eòaûeê gâúcZú A¦òeû aRûe @ù_lû ùagú Uuû _ûA[û«ò

_â û Ké Z ò K NûiKê _gê _ lú LûA[û«ò Gaõ MûB ùMûae LZ Gaõ cìZâKê `ifùe aýajûe Keû~ûA[ûG û _âZò 3 \ò^ùe [ùe @ûùRûfû KUû~ûA[ûG ~ûjûKê KêKêWÿû, ùQkò, cûQ Gaõ @^ýû^ý _gê _ lúu Lû\ý jò i ûaùe aýajûe Ke~ûA[ûG û ùKùa ùKùa GjûKê _^ò_eòaû `ifùe c¤ \ò@û~ûA[ûG û Gjò iaêR `if Mê W ÿ ò K cûUò K ê Lûfò @ûlò ù e \ògê[ôaû Gaõ Lûfò @ûlòùe \ògê ^[ô a û lê \ â _ê Á ò K ûeK \â a ý ù~ûMûA[û«ò û ùeûùhA Ne @ûaRð^û Gaõ _ûCñgKê `ifùe aýajûe Keû~ûA[ûG û ^Wÿ ò @ ûMQe @aùghûõgùe C_eÉee cûUò K ê ùNûWÿû~ûA[ûG (cfPòõ) Gaõ cûUòe CaðeZûKê aé¡ò Keò[ûG û `

Gjò Rcòe aûWÿùe aWÿ aWÿ KûV C_ù~ûMú MQ @Qò ù~Cñ[ôùf 73 Uò ùMûfceòP fUû cûWÿòQò, Mê@û Gaõ ^Wÿò@û MQ @Qò Gaõ iòcûùKûYû (MäûeòiòWÿò@û) MQ @Qò ~ûjû iaêR LZ ù~ûMûC[ôaû `if jòiûaùe aýajûe ùjCQò û Zûue _ê Z â gâ ú ~ê q cò ] ê ^ RùY A¬ò ^ ò d eò õ MâûRêGUþ Gaõ ùi Gjò ùQûU Pûh RcòUòùe ^òRe ù~ûM\û^ ù\A @^ýcû^u _ûAñ GK @û\gð C\ûjeY iéÁò KeòQ«ò û Ne _Q_ùU [ôaû ù_ûLeú aýZòZ ùi 7x4x1 còUe @ûKûee 3Uò iòùc Uûuòùe cûQ Gaõ Rû@ûñk Pûh Keòaû @ûe¸ Kùf û ùi ajêZ Lêiò ù~ Gjò ùQûU NeaûWÿò RcòUò Zûuê gê¡ Gaõ _âPêecûZâûe aûdê, [ û _eòùag Gaõ gì^ý `êWÿþ cûAf ZUKû Lû\ý _â\û^ KeêQò û

GKû]ôK iê`k _ûAaû : ^òRe Gjò ùQûU NeaûWÿò aMòPûUòeê _eòaûeUò GKû]ôK fûb _ûCQò û GKK `if Pûh ùjC[ôaû Rcò ij Zêk^û Kùf Gjò RcòUòùe ùeûMù_ûK @ûKâcY Kcþ ùjCQò û Gjò RcòUòùe ù\gú _âRûZòe _gê_lú I `if Pûh ùjC[ôaûeê G[ôeê C_ôû\òZ iûcMâúMêWÿòKe \e aRûe cìfý Vûeê 20-30 _âZògZ @]ôK ejêQò û Rcòùe ùMûUòG ùQûUò@û aòKâd ùK¦â Keû~ûA C_ôû\òZ iûcMâúMêWÿòKê Rcòùe jó aòKâò Keû~ûA[ûG û MûBcû^ue \êMÛKê \êMÛ

i´kKê _ê^üaýajûelc Keòa Gjò Rcò U ò ù e 68 _â K ûe _â R ûZò e MQ [ô a û ^[ôKeY Keû~ûAQò û Ne_Q_ùU Rcòùe _eòùag ijûdK Gaõ Pûh aýaiÚ û ùe aò b ò ^ Ü `ê f MQ Gaõ @û«ü`if [ô a ûeê Gjò Rcò ù e \ê A Uò ^ûjê W ÿ g ì ^ ý cjêcûQò aiû ù\LòaûKê còùk û aòbò^Ü Pûh ùa÷RðýaÉê I @^ýû^ý i´kKê _ê ^ üaýajûelc Keû~ûA aýajûe Keòaû \ßûeû Pûhùe aûjý iûcMâú aýajûe 60 _âZògZ _~ðý« jâûi _ûAQò û `ife ^Wÿû KêUû Gaõ

Rcòùe Pûh ùjC[ôaû @ûùRûfû _gê_lúu _eò_ìeK Lû\ý bûaùe aýajûe jêG

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e

2019

19

www.leisaindia.org

Kê ùe cûQRû@ûñk Pûh

Pûhúcû^ue icaûdKê aòKâò _ûAñ _Vû~ûA[ûG û ù\gú MûB lúe I ù\gú KêKêWÿû @ û aRûe \e @ù_lû ùagú Uuûùe Gaõ ijRùe aòKâò ùjûA[ûG û Nùe cìfý~êq Keû~ûC[ôaû iûcMâú ~[û \jò, Pfjû AZýû\ò aòKâò Keò ù\÷^òK 200 eê 300Uuû ùeûRMûe ùjûA[ûG û _âZò 2 cûiùe [ùe ^Wÿò@û aòKâò ùjûA[ûG û Gjò _eòaûeUò ùQûUò@û RcòUòGeê aûhðòK _ûLû_ûLò 4.2 fl Uuû ùeûRMûe Keò[û«ò û aò a ò ] Zû_ì ð NeaûWÿ ò aMò P ûeê _eò a ûe i\iýcû^uê _âZò\ò^ ZUKû Lû\ý còkò[ûG ~ûjû\ßûeû i\iýcû^ue ÊûiÚý bfeùj û _eòaûe @]ôKûõg Lû\ý @ûagýKZû Gjò RcòUòeê _ìeY ùjûA[ûG û EZêKûkú^ bûaùe eûgò Gaõ ùKûk[ Pûh ùjûA[ûG ~ûjû Lû\ý _ûAñ Nùe aýajûe ùjûA[ûG û A¦òeû Lêiòe ij Kêj«ò ù~, ùcûe Gjò RcòUò @ld _û[ðcþ û Gjû ùcûe _eòaûeKê iêiÚ Gaõ ZUKû Lû\ý ù\aû ij ^òdcòZ ùeûRMûe ù\A @ûcKê Lêiòùe eLòQò û Zûue Êûcú gâú~êq eaòu cZùe, Gjò ic^ßòZ PûhRcòUòeê ùcûùZ còkò[ôaû iaêVûeê aWÿ @bòmZû ùjCQò ù~ \e\ûcþ Kcòaû icd Gaõ _ûYò_ûM _eòa ð^ KûeYeê Gjò RcòUò aò_\ gì^ý û

A¦òeûu cZùe iêiÚ Gaõ ZUKû _^ò_eòaû I ^òdcòZ ùeûRMûe _ûAaû ijòZ Gjò Pûh aýaiÚû Zûu ^òR _eòaûe I Mûñùe i¹û^ Gaõ _eòPd ù\CQò û G_eò GK ic^ßòZ Pûh aýaiÚû @^êKeY Keò i`kZû _ûAaûeê Zûuê Ké h ò ba^ \ß û eû c¤ i¹û^ò Z Keû~ûAQò û ^ûc (G^þ . G.G.@ûeþ . Gcþ ) , jûA\â û aû\ \ß û eû @ûùdûR^ Keû~ûA[ô a û RûZúd Éee Kcð g ûkûùe Zûuê ^ò R e @bò m Zû @^ýcû^u ij aû ò a û _ûAñ ^ò c ªY Keû~ûA[ôaûeê RùY cjòkûPûhú bûaùe ùi ^òRKê MaòðZ cù^ Ke«ò û gâúcZú A¦òeûuê ù`û^þ ^´e 9947722454ùe ù~Mûù~ûM Keû~ûA_ûeòa û _ò @^ò[û Kêcûeú cìLý ùa÷mû^òK (Kéhò iµâiûeY) @ûA.iò.G.@ûeþ.iò._ò.iò. @ûe, @ûA @û kòK Kû~ðýûkd Kâò¾û_êecþ, ù_ûÁ - KûdûcKêfcþ - 690533 E-mail :anithacpcri@gmail.com

C : ùfAiû A ò@û, ùiù_Ö´e 2018

ùfAiû A ò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2017 2019 Follow us on:

www.facebook.com/Leisaindiamag

@LeisaIndia

20