LEADERSHIP A Yau Asabar E-paper 7 Ga Afrilu 2018

AyAU ASABAR LEADERSHIP Don Allah Da Kishin Qasa

7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

JARIDAR HAUSA TA FARKO MAI FITOWA KULLUM A NIJERIYA

www.leadershipayau.com

Leadership A Yau

07.04.18

No: 030

LeadershipAyau

N150

Bashin Dala Miliyan 350: ‘Ba Da Yawunmu Babawo Ya Yi Magana Ba’ Daga Abubakar Abba, Kaduna

Wasu daga cikin ‘yan Majalisar Wakilai daga jihar Kaduna, sun qaryata yama xixin da ake danganta su da shi cewar sun yi mubayi’a a kan qudurin gwamnatin jihar Kaduna na son karvo bashin Dalar Amurka 350 daga Bankin Duniya.

Wannan qaryatawar tana qunshe ne a

cikin sanarwar da ‘yan majalisar Adams Jagaba mai wakiltar mazavar Kachiya da Kagarko da Gideon Lucas Gwani mai wakiltarmazavar Qaura da Barista Simon Yakubu Arabo mai wakiltar mazavar Kauru da Nicholas Shehu Garba mai wakiltar mazavar Jama’a da Sanga da Barista Sunday Marshall Katung mai wakiltar mazavar Jaba da Zangon Kataf da Barista Muhammad Musa Soba mai

wakiltar Soba suka sanyawa hannu.

Sanarwar tace, “xaya daga cikinmu Datti Babawo da yake yaxa cewar mun amincewa da karvo bashin. A cewar su,”furucin na Datti a kam mu, ruxani ne kawai kuma babu wani majalisi na ‘yan Majalisar ta wakilai daga Kaduna da suka zavi Babawo da cewar ya yi magana da yawun su.” > Ci gaba a Shafi na 5

Yaqi Da Cin Hanci:

NEMA Ta Dakatar Da Daraktoci Shida 5

Shugaban qasa Muhammadu Buhari, sai gwamnan Katsina RT Hon .Aminu Masari, Shugaban jam’iyyar APC na jihar Katsina Alhaji Shittu S Shittu, Kwamishinan sharia’ana Jiha Alhaji Ahmad ElMarzuq shuganab ma’aikatan gidan gwamnati Alhaji Bello lokacin da shugaban qasa ya Katsina a kan hanyarsa ta zuwa Daura jiya Juma’a.

2019: Gwamnatin Jihar Kano Za Ta Yara Milyan 1.6m Ne Za Su Amfana Maka Buhari Kotu In … - Ganduje Da Allurar Shan Inna A Jigawa Shafi na 4 Shafi na 4

2 RAHOTO

A Yau Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

KADINVEST: SMB,Ooni Na Ife,Tsohon Shugaban Tanzania, Sun Qarfafa Qarin Zuba Jari A Kaduna Daga Umar A Hunkuyi

Shugaba Muhammadu Buhari da tsohon Shugaban qasan Tanzaniya, Dakta Jakaya Mrisho Kikwete, gami da Ooni na Ife, Oba Okunade Sijuade Olubuse ll, sun yabawa gwamnatin Jihar Kaduna, kan qoqarinta na janyo hankulan masu zuba jari daga waje, waxanda suka zuba jarukan bilyoyin Naira a Jihar.

A cikin wani saqon fatan alheri da Shugaba Buhari ya aike da shi wajen taron tattalin arziki da harkan zuba jari na Kaduna, (KADInvest 3.0), Shugaba Buhari, ya ce, hangen nesan da gwamnatin ta Kaduna ta yi wajen shirya wannan taron da kuma tabbatar da ganin cewa, taron bai taqaita ga surutai da kuma shan shayi kaxai ba, abin yabawa ne.

Buhari ya ce, gwamnatin tarayya tana qarfafa shigen irin wannan taron a dukkanin sassa, domin samar da ayyukan yi da kuma jin daxin al’umma, ya nanata cewa, aiwatar da ayyukan da za su farfaxo da tattalin arziki da bunqasar sa, suna da bukatar zuba jari mai yawa daga gwamnatoci da kuma qungiyoyi ma su zaman kansu domin aiwatar da manyan ayyuka da kuma gina tattalin

arziki mai qarfi.

“Lokaci ne na alfahari a gare ni, da na qaddamar da cibiyar qyanqyasa da yin abincin kaji ta Olam a watan Satumba na shekarar 2017, wannan qasaitaccen bukin da aka yi shi kwana guda da shirya taron KADInvest a 2016. Farawar masana’antar a cikin nasara kuma a kan lokaci, ya nu na irin qoqarin da gwamnatocin Jihohinmu ke yi ne domin janyo hankulan masu zuba jari daga waje.”

“Domin cimma wannan manufar, gwamnatin tarayya ta shirya hanyoyin sauqaqe yin harkokin kasuwanci a Nijeriya. Manyan hukumomi yanzun ba sai sun jira wasu umurni da izini daga gwamnati ba, mun kuma cire shingaye masu yawa a kan harkokin na kasuwanci.”

Abubuwa kamar na, KADInvest, suna nu na yadda gwamnatocin Jihohinmu ke karvawa bukatarmu ce na samar da hanyoyin zuba jari. Na ji da]in ganin ci gaban da gwamnatin ta Jihar Kaduna ta samu wajen zamanantar da sashenta na yin rajistan mallakan filaye, domin sauqaqe samun mallakan filayen da kuma yin nasara wajen rivanya kuxaxen shigarta a wannan sashen.

Shi ma da yake magana a wajen

Mama muna damuwa da rashin qoqarin yaronki a makaranta.

Saboda ba mu san halin da zai shiga nan gaba a rayuwa ba.

taron, Ooni of Ife, Oba Okunade Sijuade Olubuse II, ya bukaci masu zuba jari da su zuba jarukan su a Kaduna domin ci gaban tattalin arzikin Jihar da ma Arewa bakixayanta. “Na yi matuqar jin daxin kasancewa a Kaduna yau. Kaduna ce garin baqaqen fata mafi albarka a duk duniya, ina kuma da hujja ta na faxin hakan. Kaduna tana da fili ma fi girma da albarka a cikin qasarnan.

Muna da lafiyayyu kuma qarfafan matasa a Jihar Kaduna. Akwai wani sirri da Kaduna ke da shi, duk wani matashi a Arewacin qasarnan burinsa shine ya zo Kaduna ya nemi abinci,” in ji Ooni na Ife. Tsohon Shugaban qasar Tanzania, Jakaya Kikwete, wanda ya bayyana qwarewar da ya samu kasantuwar sa ya rie muqamin Ministan kuxi, da na harkokin qasashen waje, sannan kuma ya Shugabanci qasar ta Tanzaniya har na tsawon shekaru 10, cewa ya yi, masu zuba jari, suna sha’awan zuba jarukan su ne a wuraren da aka sauqaqa masu dokokin yin kasuwanci.

Tsohon Shugaban na qasar Tanzaniya ya ce, ba yanda za a samu ci gaba ba tare da isasshen hasken lantarki da kyawawan hanyoyi ba. Ba

Ka da ka damu.

Babu matsala zai shiga siyasa inda abokansa suke.

•Gwamnan Jihar Kaduna, Malam Nasiru el-Rufai

wata ci gaba ba tare da zuba jari ba.

A na shi ~angaren, Gwamna ElRufai, cewa ya yi, gwamnatin Jihar ta Kaduna ta shirya taron na, KADInvest, ne domin nu na aniyarta na janyo hankulan masu zuba jari, wanda shi ne hanya mafi sauqi ta samar da ayyukan yi, da kuma qara samar da kuxaxen shiga gami da ci gaba.

Ofishin Hedimasta

A Yau

K

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Leadership Hausa

ra’ayinmu

@leadershipHausa

3

Mu Taimaka Wa Qasarmu Nijeriya Ta Ci Gaba

owannen mu na da irin gudummawar da zai bayar ta hanyar yin abin da ya dace tun daga shi kansa, sai kuma sauran mutanen da suke qarqashinsa, a ce ana yin haka wato duk hakkokin da ya kamata ya yi ya kasance yana yi, ai tuni da an yi nisa da kuma samun gaggarumin ci gaban da kowa zai yi sha’awa da kuma alfahari da shi.

Wannan ma na magidanci xaya ne don haka idan abin ya kasance a na yin duk abubuwan da suka dace sai unguwa ta inganta, in ya kasance haka ashe ke nan da babu wasu matsalolin da ake fuskanta da suka yi kama da na yanzu.

Kamar jinka idan ana buqatar a xora bisa tafarfara, ai mutane ke tashi su kama har a samu xora ita jinkar. Hakanan shi ma cigaba bai samuwa sai kowa ya bada haxin kai da kuma gudunmawa, ba wai ya tsaya daga wani wuri ba, ya riqa cewar masu qoqarin yin wani abin da zai kawo ci gaba ba su iya ba, shi kuma xin da yake ganin ya iya, bai da wata katavus.

Maganar tafiyar da Nijeriya da kuma wasu abubuwan da zasu kawo ci gabanta hakkin kowa ne, ba wai sai wani ya tsaya yana hangen na wani ba, bayan shi kuma bai na shin ba, wanda abin da ya kamata ke nan. Kowa yana da abin da ya dace amma sai yaqi yana hangen na wani can , yana cewa ai bai dace ba, saboda dama ai laifi ance tudu ne taka naka ka hango na wani.

Idan kowa yana yin abin da ya dace da shi tun daga ciki har waje ai da tuni zuwa yanzu halin da muke ciki ba wanda zai ji haushin wani dangane da wani abu can daban.

Ita qasar Nijeriya duk ta qunshi dukkan abubuwan da mutum yake tsammani, a matsayinta na uwa da uba wadda ta haifi manyan ‘ya’ya har ma da jikoki, waxanda za a ce a shekarunta da suka kusa kai hamsin da takwas kamata ya yi, yanzu sai dai ta zauna, a riqa yi mata abubuwa. Maimakon haka sai aka samu rarrabuwar kai tsakanin ‘ya’yanta, aka koma ana yin zaman ‘yan marina wato kowa da inda yasa gabansa, duk wannan ma ba wani abu bane idan dai har daga qarshe za a tuna

cewar da akwai fa abubuwan da suka kamata ayi. Ba wani cigaban da za a samu musamman idan rarrabuwar kai ta yi qamari, ya zama ruwan dare gama duniya.

Duk ba ayin hakan musamman ma idan aka yi la’akari da yadda ita Nijeriya ta kasance cikin nan

xumi can zafi, wani wurin kuma wuta c e ke ci bal- bal, wannan sai mutum ya tuna da yadda ake shekarun baya da suka wuce.

Qara samun rarrabuwar kan da ake samu ku san wannan ana iya cewar duk rana ce, wanda hakan ya sa ba a faxawa wa juna

EDITA Sabo Ahmad Kafin-Maiyaki

MATAIMAKIN SHUGABA (NA MUSAMMAN) Christian Ochiama DARAKTAN SASHE Mubarak Umar

RUKUNIN KAMFANONIN LEADERSHIP SHUGABA Sam Nda-Isaiah

BABBAN MANAJAN DARAKTA Abdul Gombe BABBAN MANAJAN DARAKTAN KADARORI David Chinda MANYAN DARAKTOCIN KAMFANI Dele Fanimo Felicia Ogbonlaiye DARAKTAN KULA DA MA’AIKATA Solomon Nda-Isaiah DARAKTAN KULA DA KADARORIN KAMFANI Zipporah D. Tanko MANYAN MANAJOJI Ibrahim Halilu Femi Adekunle Ebriku John

manufarmu

LEADERSHIP A Yau jarida ce da ake bugawa a Abuja.

Ta yi tsayuwar daka wajen tabbatar da shugabanci da wakilci nagari. Jaridar za ta ci gaba da kare muradun al’umma, ba kare ra’ayi da muradun mahukuntanta kaxai ba.

Da waxannan qudirorin ne muke fatan jama’a za su xora mu kan Mizani.

Haka kuma duk ra’ayoyin masu karatu da muke bugawa, ba manufar kamfanin LEADERSHIP ba ne, ra’ayin masu karatun ne.

Sai dai, ba za mu tava mantawa da dalilin wanzuwarmu a doron qasa ba, wato: Don Allah Da Kishin Qasa!

gaskiya, bare ma har akai ga ma yin tunanin ya fa kamata a yi abubuwan da zasu kawo cigaba na ko ina ne ma ake tun daga unguwa har akai zuwa babban birnin tarayya.

Ci gaba ai zai yi wuya da kuma nisa da al’umma muddin dai har ya zuwa wannan lokaci da ake ciki, akwai miji mai cutar matarsa, haka ita ma matar da akwai mai yiwa mijinta hakan.

Xa yana zaluntar mahaifinsa, shi ma mahaifin sai ya kasance wani yana yin haka. Mahukunta su riqa cutar talakawa, suma idan sun samu damar ba bari zasu yi ba, shugaba ya riqa cutar na qasa da shi, hakanan suma idan sun samu damar sai sun yi sama da shi daganan su sako shi qasa su taka.

‘Yan kwangila wasu suna yin kashe mu raba da waxanda suka basu ita kwangilar, ana aikata ayyukan ashsha muraran a fili babu ko tsoron Allah, wani lokaci ma har wanda ya aikata abin zai fito yana bayyanawa mutane ai shi ne ya aikata abu kaza da kaza. Babu ko kunya babu tsoron Allah. Ta yaya za a cigaba bayan akwai wuraren da ake ba Fasiqai muhimmanci, mummunai su kasance ba a ganin mutuncinsu. Wasu ‘ya’ya yanzu su suke neman maye gurbin Iyaye, su Iyayen wasu kuma yanzu sune suka koma makwafin ‘ya’ya.

Kamar yadda aka fara shimfixa tabarma da cewar shi cigaba kowa yana da gudunmawar da zai bada, wannan abu haka yake, sai kowa ya san matsayinsa da kuma duk wasu abubuwan da suka kamata ya yi. Amma ba yadda ake kara zube ba sai an canza alqibla, bayan nan a tuba kuma tubar ta kasance ba irin ta mazuru ba, ana iya yin sa’a ta hakan saboda ko da ace shi cigaba yana tafiya da kan shi domin zuwa wuraren da ya dace, to akwai fa wurare masu yawa da ba zai ko mafarkin zuwa ba.

Gaskiyar al’amari an yi nisa da cigaba saboda kuwa duk ya gane ashe, bamu ma son junanmu, qwarai kuwa domin an yi nisa da gida qwarai da gaske. Bugu da qari kuma ga rarrabuwar kai wadda ke faruwa tsakanin ko wane jinsi, don an yi nisa da irin tafarkin so da qaunar juna wanda aka gina mu da shi.

4 LABARAI

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

2019: Gwamnatin Jihar Kano Za Ta Maka Buhari Kotu In … - Ganduje Daga Sabo Ahmad, Abuja

Gwamnan Jihar Kano, Dakta Umar Abdullahi Ganduje, ya bayyana cewa gwamnatin jihar Kano ta gama shireshirenta don maka Shugaban Muhammadu Buhari Kotu in har ya qi amincewa da yi tazarce.

Wannan yazo daidai lokacin da gwamnan ya nuna a niyarsa na yi tazarce a shekara ta 2019.

Gwamna Ganduje ya baina hakan ne a Abuja jiya Juma’a, dun da gwamnan ya ce Shugaban Buhari bai baina niyarsa na ko zai tsaya takara ba ko a’a, amma miliyoyin mutanen Nijeriya na so Buhari ya tsaya don ci gaba daga inda ya tsaya.

A lokacin da yake zaiyana

a niyansa na tsayawa takara Gwamnan Ganduje ya shaida cewa,”A Kano mutane na kururwar huxu sau hauxu ‘four plus four’, wannan na nuni da cewa in tsaya takara kuma, sai na kuma fahimci cewa don ci gaba da kaywawan ayyukan da kuma ci gaba Jihar Kano, wannan na buqaka qarin lokaci don shekara huxu ta yi qadan don haka muke buqata qarin wata shekara huxu don kammala waxanda ayyukan da muka fara.

“Babu makawa wannan daidai da abubuwanda ke faruwa, amma kuma mutanen Jihar Kano kaxai ke da zavi indan suka gan ya dace da mu ci gaba ko a’a.”

Dalilin da yasa dolle Shugaba Buhari ya tsaya takara a 2019, a cewar

Gwamnan: “Gwamnonin APC na buqatar Shugaban Buhari ya ci gaba. Ina farin ciki da ba Shugaba Buhari ya nemi yi haka, jama’a ne ke kiransa da ya ci gaba, amma shi Shugaba Buhari har yanzu bai ayana haka ba.

“A ziyararsa zuwa Kano, na jadda masa cewa duk lokacin da ya faxi cewa ba zai tsaya takara ba, za mu maka shi kotu. Gwamnatin Jihar Kano za ta maka kotu, don haka muna jiransa.

“A wannan qasa, mun gan shugaban da ya kashe bilyoyin kuxi don yasamu wa’adi na uku a karagar mulkiIn, saboda haka me kundin tsarin mulkin Nijeriya ya zaina wa wanda ya nemi wadi na biyu. A gani na bai kama ya zama wani abin mamaki ko sabo ba.”

• Gwamna Ganduje

• Shugaban Kwamitin, kuma Gwamnan Jihar Filato, Barr.

Simon Lalong; Shugaban Jam’iyyar APC na Qasa, Cif John Odigie-Oyegun da Babban Sakatere, Sanata Osita Izunaso lokacin da suka gabatar da rohontun kwamiti.

Yara Milyan 1.6m Ne Za Su Amfana Da Allurar Shan Inna A Jigawa Daga Sabo Ahmad, Abuja

Hukumar Lura Da Lafiya ta Jihar Jigawa (JSPHCDA) ta ce sama da yara milyan 1.6 ne zasu mori alular rigakafin polio kashi na biyu a wannan shekara.

Dakta Kabiru Ibrahim, Sakatere hukumar ya bayannan haka a yayin zantawarsa da manema

labarai a Dutse jiya Alhamis.

Ibrahim ya bayana cewa an samar da isheshun ma’aikata don ganin an tafiyar da wannan aikin cikin nasara da kuma tabbatar da duk yaron da bai wuce shekara biyar ya kubuta daga wannan cutar.

Ya qara da cewa hukumar ta samu isheshen

magunguna polio da za a yi amfani da su daga gwamnatin tarayya.

Babban Sakateren ya jaddada cewa duk shiryeshirye sun kamala don ganin wannan shirin ya samu qarvuwa ga jama’a.

Malam Ibrahim ya nemi gowon bayan sarakuna, attajirai, malamai da duk mai ruwa da tsake a jihar

da su bada nasu gudun mawa don ganin wannan shirin ya samu tagomashi.

Ya kuma yi kira ga iyaye da su taimaka su kai ‘ya’yansu a duk wajen da aka ayana don gudanar da wannan shirin don yayi masu wannan alurar.

“Yakamata mutane su bada haxin kai ga mutanen mu da ke wannan aikin don

ganin kome ya tafi daidai.

“Ta wannan haxin kai ne kaxai zai bada qarfin gwuwa wajan yaqar wannan cutar da kuma ganin bayanta da wuri,” a cewarsa.

Wannan aikin kashin na biyu zai zagayane ga duk qananan hukumomin 27 da ke jihar daga yau xin nan.

Babban Labari A Yau ASABAR 07.04.2018

5

Yaqi Da Cin Hanci:

NEMA Ta Dakatar Da Daraktocinta Guda Shida Daga Sabo Ahmad, Abuja

Hukumar bayar da agajin gaggawa ta qasa NEMA ta bayar da sanarwar dakatar da daraktocinta guda shida har sai illa masha’allahu, sakanakon binciken da take yi a kansu bisa rangin karvar cin hanci da suanan hukumar.

Mai magana da yawun hukumar Sani Datti, ne ya bayyana hakan jiya Juma’a, wanda ya ce sabon kwamitin da aka naxa ne wanda zai ci gaba da bincikar waxanda Hukmar EFCC ta nuna wa yatsa.

Kamar yadda ya ce binciken hukumar ta EFCC ya fara ne daga shekara ta 2011 zuwa shekara ta 2015.

Ya ci gaba da bayyana cewa daraktocin da aka dakatar su ne, daraktan kuxi da qididdiga Akinbola Hakeem

Gbolahan; muqaddashin daraktan mai kula da ayyuaka na musamman Umesi Emenike;datraktan kula da rage hatsari Alhassan Nuhu.

Sauran sun haxa da mai kula da sashin filin jirgin sama Mamman Ali Ibrahim; da mai kula da harkokin gyare-gyare, Ganiyu Yunusa Deji; da kuma darakta mai kula da walwala da jin daxin jama’a Kanar Mohammed.

Mista Datti ya ce bayanan da Hukmar EFCC ta miqa ga fadar shugaban qasa ta buqaci a ladabtar da duka wanda aka samu da hannu a kan cin hanci yadda zai zama darasi ga na baya.

“Kamar yadda Hukumar EFCC ta faxa cewa Hukumar NEMA ta dakatar da waxannan daraktoci ne domin ta samu damar gudanar da bincike kamar yadda ya kamata..

•Ma’aikanta NEMA a bakin aiki

‘Ba Da Yawunmu Babawo Ya Yi Magana Ba’ Ci gaba daga shafin farko ‘Yan Majisar suka ci gaba da cewa, babu wani lokacin da ‘yan Majalisar suka nuna ja akan matsayar da sanatocin Kaduna uku cimma matsayar akan qin karvo bashin, kuma matsayar da Majalisar da xauka na qin yarda da karvo bashin, sunyi hakan akan xaya daga cin nauyin da ya rataya a wuyan su haka ya zama ba daidai ba a yau, ‘yan Majalisar daga Kaduna su nuna jayayya da akan matsayar da Majalisar Dattawa ta yanke akan karvo bashin.

A cewar sanarwar,” an ankarar da mu a kan labaran da ke yawo a gari a wasu kafafen ‘yaxa labarai a bisa zargin cewar, wakilai sha biyar na Majalisar wakilai daga suka fito daga Kaduna wai suna ja akan qin amincewar da Sanatoci da suka fito daga jihar Kaduna a kan karvo bashin dala miliyan 350 da gwamnatin Kaduna ke son yi daga Bankin Duniya.”

‘Yan Majalisar suka ci gaba cewa,

wai shugaban tuntuva na ‘yan Majalisar wakilan da suka fito daga Kaduna Datti Babawo mai wakiltar Mazavar Sabon Gari ta tarayya da ya fito daga Kaduna ya ce xaukacin wakilan su sha biyar, daga cikin sha shida sun amince da karvo bashin don amfanar alummar jihar.”

Acewar su, ”ba mu yi niyyar mayar da martani a kan wannan maganar ba amma labarin qanzon-kurege irin wannan da Datti ya yi, dole ce ta sa muka qarya ta abinda Datti ya faxa don al’ummar gari su sani.”

Suka ce,”da farko dai muna son mu sanar da xaukacin al’ummar jihar Kaduna su sani cewar, ‘yan Majalisar da suka fito daga Kaduna ba su da wani shugaban qungiya domin Datti Babawo shi ne xaya tilo ya naxa kan sa a matsayin shugaba amma ba da yawunmu ba.”

Suka qara da cewa, wakilan babu wani lokaci xaya da suka zauna suka tattanuna a kan karvo bashin balle ma a ce har sun xauki wata matsaya a kai.

•Garba Datti Babawo

Acewar su, dukkan Majalisun biyu ko wacce tana cin-gashin kanta ne kuma ko wacce, tana girmama juna.

‘Yansanda Sun Qwato Manyan Bindigogi 84 A Jihar Kaduna A qoqarin da take na daqile ta’addanci a jihar Kaduna rundunar ‘yansandan jihar ta sanar da cewa, ta samu nmasara qwato muggan makamai guda 84 waxanda aka mallake sub a bisa doka ba, daga hannun mazauna jihar A Cikin makama akwai harsasai guda 120, kamar yadda kamfanin Dillancin labarai na Nijeriya ya ruwaito Majiyar ta ta at ci gaba da cewa kwamishinan ‘yan sandan jihar, Austin Iwar ne ya bayyana haka ga manema labarai a jiya Juma’a, wanda ya ce daga cikin bindigogin akwai akwai AK47 guda 20, bindigar toka guda 42, Bindigar ‘Pump Action’ guda 15, da qananan bindigogi guda 7.

Kawamishinan ya ci gaba da cewa, ‘yansanda sun qwato Babura guda 3 qirar Boxers da kwale-kwalen Sojoji guda 3 da hulunan Sojoji 2 da kwari da baka 2, da gariyo guda 40, da adduna 30 da layun tsafe-tsafe,kamar yadda kwamishinan ya bayyana.

6

RAHOTO

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Rashin Ingantaccen Ilimi Ne Babbar Matsalar Qasar Nan –Shugaban UBEC

Daga Umar A Hunkuyi

Babban Sakataren hukumar bayar da Ilimi ta UBEC, Dakta Hamid Boboyi, a ranar Laraba, ya misalta rashin samun ingantaccen Ilimi a matsayin cuta ma fi girma da ke karya tattalin arzikin qasa, a sashen na ilimin qasar nan. Ya nuna cewa, matsalar tana lalatawa tare da jefa ci gaba da kuma tattalin arzikin qasa a cikin haxari.

Ya faxi hakan ne a wajen wani taron qarawa juna sani mai taken, Transparency and Accountability for States Universal Basic Education Boards (SUBEB) , a shiyyar kudancin qasarnan, wanda wata cibiya mai suna, ‘AntiCorruption Academy of Nigeria (ACAN),’ ta shirya a Abuja.

Ya koka da yadda matsalar cin hanci da rashawa suka hana yaran qasar nan samun ilimi mai inganci, inda ya yi nuni da cewa, magance

matsalar ta cin hanci da rashawa a fannin na ilimin yaran, haqqi ne da ya rataya a kan hukumomin, UBEC da kuma SUBEB. Shugaban na UBEC, wanda ya nanata cewa, bai halasta masu ruwa da tsaki a wannan sashen su gaza sauke nauyin da aka xora musu ba, ya yi nuni da cewa, matuqar dai ana la’akari da qoqarin mutane ne ta hanyar maguxi, cuwa-cuwa, nuna son kai da cin hanci, tabbas akwai babbar matsala a cikin al’umma.

A cewan sa, cin hanci da karvan rashawa a sashen ilimi ya fi cutar da al’umma da yin hakan a sauran sassa, a karkara ne ko a cikin birane, domin kuwa, makaranta ce ke haifar da Shugabannin gobe, cin hanci da rashawa a sashen yana hana samun wadatattun makarantu masu yawa da kuma inganci.

Ya bayyana cewa, a dokar hukumar bayar da ilimin firamare ta UBE, ta shekarar

2004, an yi tanadin bai wa hukumar kashi 2 ne na kuxaxen xaunin da ke shigowa gwamnatin tarayya na CRF, da kuma kamar hakan a Jihohi da qananan Hukumomi da ma sauran wasu cibiyoyin, domin havaka ilimin na Firamare a cikin qasar nan, ya bayyana cewa, domin tabbatar da ana amfani da kuxaxen bisa qa’ida, hukumar sa ta xauki wasu matakai na duba yadda ake kashe kuxaxen.

Domin tabbatar da hakan, doka ta 9 (b) ta UBE, ta yi tanadin cewa, ba za mu bai wa kowa qarin kuxaxe ba, har sai mun tabbatar da ya kashe waxanda muka ba shi a baya a kan qa’idan da dokar ta tanada, kan haka ne, suka gabatar da duba ayyukan da suka yi a kowane Kwata da sauaran su, domin mu tabbatar da abin da ake yi da kuxaxen a Jihohi har da Abuja.

Ya ce, “Ilimin Firamare shi ne ginshiqin rayuwar yaranmu a gobe. Tilas ne

mu tabbatar da mun baiwa yaran namu kyakyawan tushe mai aminci, domin su gina mana ingantacciyan qasa mai aminci.

Muqaddashin Shugaban hukumar ICPC, Dakta Musa Usman Abubakar, ya ce, a qoqarin da hukumar ta ICPC, ke yi na ganin an samar da ingantaccen ilimi ne ta shirya yin wani bincike da nazari kan hukumonin, UBEC da SUBEB, a dukkanin qasar nan, a hakan ne ta gano cuwa-cuwa mai yawa a sashen, hakan ne kuma ya kai ta ga shirya taron qarawa juna sani a kowace Kwata.

Dakta Abubakar, ya tunatar da mahalarta taron kan babban aikin da aka xora masu, da su nu na dattako wajen sarrafa kuxaxen da aka ba su domin su gudanar da manyan ayyuka a makarantun na gwamnati, ya qara da cewa, ya wajaba su kasance masu sa ido da kuma nu na halin gaskiya da riqon amana.

A Yau

LABARAI 7

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Batun Tsawaita Lokaci: APC Za Ta Qara Taron Masu Ruwa Da Tsaki Ranar Litinin Daga Umar A Hunkuyi

Bayan kammala taron Gwamnonin Jam’iyyar ta APC, na ranar Laraba, Jam’iyyar ta APC, ta sanar da cewa, za ta qara yin wani taron na masu ruwa da tsaki a ranar Litinin mai zuwa.

Za su yi taron ne domin qarqare batun yin qarin wa’adi ga Shugaban Jam’iyyar, Cif John Oyegun, da kuma majalisar sa, gami da Shugabannin Jam’iyyar na Jihohi.

Da yake bayyanawa manema labarai dalilan wajibcin sake yin taron, bayan sun fito daga wani taron da suka kulle qofa suka yi shi na tsawon awanni biyu, Shugaban Jam’iyyar, Cif John Oyegun, cewa ya yi, za su yi taron ne domin faifaye shawarar da kwamitin da aka qaddamar kwanan nan ya yanke kan batun.

Tun da farko, wasu daga cikin Gwamnonin Jam’iyyar sun gana da Shugaba Buhari a fadar gwamnati, inda suka shaidawa manema labarai cewa, sun yanke shawarar goyon bayan shawarar da Shugaba Buhari ya yanke, kan batun na tsawaita lokacin Shugabannin.

Oyegun ya ce, “A yau, Gwamnoni da kuma kwamitin amintattu na Jam’iyyarmu sun yanke shawarar su zauna domin su duba matsalolin da ke neman rarraba mu. Ina farin cikin shaida maku cewa, duk mun warware waxannan matsalolin da ku ke ta yin

magana a kansu cikin kwanukan nan biyu da suka shige.

Shi ma da yake magana da manema labarai, Sakataren yaxa labarai na Jam’iyyar ta APC, Malam Bolaji Abdullahi, cewa ya yi, “Yanzun komai yana gaban NEC xin ne, duk shawarar da suka bayar da ita za a yi aiki, idan sun yanke shawarar bin abin da NEC, xin ta yanke tun da farko, shikenan ba wani zaven da za a yi, ina da tabbacin

Shugaban qasa da dukkanin sauran mutanan za su goyi bayan Jam’iyya a kan shawarar da ta zartas.

Amma in sun bayar da shawarar a sake zaven ne, to kwamitin na amintattu zai duba ya gani, ya kuma tashi daga kan matsayin da yake tun da fari. Amma maganan da nake da ku yanzun haka, akwai tabbacin ba a san inda shawarar kwamitin za ta karkata ba.

Daga cikin Gwamnonin da suka

halarci taron akwai, Abdulaziz Yari, na Jihar Zamfara, Ibikunle Amosun,na Jihar Ogun, Yahaya Bello, na Jihar Kogi, Abubakar Badaru, na Jihar Jigawa, Atiku Baguxu, na Jihar Kebbi, Akinwumi Ambode, na Jihar Legas, Abdullahi Ganduje, na Jihar Kano, Rochas Okorocha, na Jihar Imo, Simon Lalong, na Jihar Flatau, da kuma mataimakin Gwamnan Jihar Neja, Mohammed Ahmed Ketso.

• Gwamnan kano Abdullahi nUmar Ganduje a tsakiya yana duba aikin hanyar Kwanar Zira zuwa Ganduje zuwa Dungurawa a qaramar hukumar Tofa kwanan baya.

Mai Talla Shi Ke Da Riba:

LEADERSHIP A YAU Ta Shirya Tsaf!

Kamar yadda kowa ya sani ne, wannan jarida mai albarka, LEADERSHIP A YAU ta kafa tarihi wajen zama jaridar Hausa da ta fara fitowa a kullum. Wannan fara fitowa a kullum yana da alfanu masu yawan gaske, gare mu Kamfanin LEADERSHIP da ku masu karatu, musamman masu sana’o’i manya da qanana.

Wannan ne ya sa muke farin cikin shaida wa masu karatunmu cewa mun shirya tsaf domin tallafa wa kasuwancinku, ta hanyar tallata maku shi zuwa inda ba ku zata ba. Domin a halin yanzu mu kanmu da muke buga wannan jarida ba za mu iya bayyana iya inda ta ke shiga ba.

Muna da tsare-tasare da dama don talla ku da hajojinku, inda muka fitar da tsarin ‘IYA KUXINKA IYA SHAGALINKA.’ Wato akwai cikakken shafi, akwai rabi, akwai kwata, akwai kuma daidai iyaka abin da mutum ke so a sanya masa. Wanda a wannan shafin muna so masu sana’o’i, musamman manyan dillalai su tallata hajojinsu, su qananan ’yan kasuwa akwai

nasu tsarin.

A wani tsarin ma da muke da shi, akwai yanayin da mutum zai tallata hajarsa, sannan ya tallata kansa, inda za a sanya hoton shagonsa, hotonsa da kuma taqaitaccen tarihinsa, kuma wannan duk a kuxi kaxan. Maza ku kasance cikin kashi na farko na masu cin moriyar wannan shiri.

Ina ’yan Canji, dillalan yaduka, masu kayan masarufi, mayan da qananan ’yan tireda, dillalan magunguna, masu kamfoni da masana’antu, dillalan hatsi, dillalan mota, masu sayar finafinai da dai sauran masu sana’o’i, ga dama ta samu.

A tuntuvemu a lambarmu ta 08148507210, 07036666850, 08039216372, 07037934034, 08032875238 da 08038011382: email leadershipayau@gmail.com. Ko kuma a tuntuvi wakilanmu na jihohi don qarin bayani.

8

NAZARI

A Yau Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Qungiyar Mata na Kudu Maso Yamma, riqe da Fostan Shugaban Qasa Muhammadu Buhari, yayin taron manema labarai don nuna goyon bayansu ga wadi na biyu wa Shugaban Buhari jiya a Abuja.

Gadar Kurmin Musa Zuwa Arzuka Gwamna Ya Share Wa Jaba Hawaye Daga Sabo ahmad, Abuja

Wazirin Jaba na qasar Zazzau Yohana Kafarma ya nuna cikakken jin daxin al’ummar da ya fito ta qasar jaba , bisa qoqarin da gwamnan jihar Kaduna Malam Nasiru El-rufa’i ya yi musu na yin aikin gadar Kurmin Musa da ta haxa da Arzuka.

Wazirin Jabar ya ci gaba da cewa, kafin yin aikin wanna gada al’ummar wannann yanki sun kasance cikin

damuwa musamman ma lokacin damuna ko kuma in wani abu muhimmi ya taso suna buqatar zuwa wani wuri, dole suna kallo wurin ya gagare su duk da cewa suna iya hangensa. amma saboda rashin kyan hanya dole suka rage zuminci a tsakaninsu.

Saboda haka sai ya yi amfani da wannan dama wajen gode wa gwamnanan sanna ya qara tabbatar masa da cewa, kamar yadda kowa ya sani al’ummar Jaba, al.umma ce mai

son zaman lafiya. Saboda haka za su ci gaba da tabbatar da zaman lafiya a duk inda suke.

Haka kuma wazirin ya yi alqawarin ci gaba da ba wa wannangwamnatin cikakken goyion baya yadda za ta samu ci gaban aiwatar da ayyukan alheri.

Daga nan sai ya yi kira ga gwamana da ya taimaka ya yi musu aikin wanna hanya tun da an yi musu gada , a gyra musu yadda za su ci moriyarta sosai.

•Yohana Kafarma

A gaskiya tun ina qarami ina sha’awar harkar film —Isa Abubakar Daga Bashir Isah

Sunansa Isa Abubakar Karai, matashin xan-jarida, xan wasan kwaikwayo kuma mawaqi. Nan da qarshen wannan watan matashin ke sa ran gabatar wa al’umma da sabon kundin (album) waqoqin bidiyo da ya shirya don nishaxantarwa da faxakarwa. “XAN SAMARI” sunan album xin nasa kenan.

Haqiqa matashin ya xauki lokacinsa tare da natsuwa wajen tsara wannan aikin nasa ba don komai ba sai don amfanin al’umma baki xaya. Isa Abubakr Karai xan asalin qaramar hukumar Keffi ne a Jihar Nasarawa.

Da yake amsa tambayar wakilinmu game da abin da ya kwaxaita masa shiga harkar rawa da waqa da wasan kwaikwayo, matashin ya bayyana cewa, “A gaskiya tun ina qarami ina sha’awar harkar film, har na zo na ga harkar ma ba wai sha’awa ce kaxai ba babbar sana’a ce wadda mutum zai iya dogara da ita domin ya riqe kansa har ya taimaki ‘yan’uwa da abokan arziki”.

Karai ya ci gaba da cewa, “Amma duka wannan sai ka haxa da rawa da waqa ta yadda za ka qara burge masoyanka, domin idan ka lura za ka ga mutane suna son kaxekaxe da raye-raye, wannan shi ne maqasudin shiga wannan harkar”.

A cewar matashin, ya soma wannan harka ne tun a shekara ta 2007 lokacin a qarqashin wata qungiya mai suna Qofar Hausa Film Production Keffi da ke Jihar Nasarawa, lokacin ana koyar da rawa da waqa da kuma wasan kwaikwayo. Ya ce a wannan lokacin ne ya soma, tare da zuwa bita rihazal sau biyu a duk mako, wato Asabar da Lahadi.

Haka nan, ya ce yana sa ran qaddamar da albon xin “Xan Samari” ne ya zuwa qarshen watan Afrilun da muke ciki da yardar Allah. Saboda a cewarsa, masoya sun mastu su ga an saki wannan kundi don su je su mallaka, amma komai sai a hankali.

Wanna cikin wannan wata na Aprilu da yardar Allah, domin masoya sun zaku suga an fitar dashi kuma komai sai a hankali,domin ba

abu ne wanda zaka yi gaggawa ba.

Shin ko matashin ya tava fitar da wani albon xinsa kafin wannan lokaci? Tambayar da Karai ya amsa kenan da cewa, “A gaskiya wannan shi ne albon xina na waqa na farko da zan fitar. Amma a xangaren film, na yi fina-finai da suka haxa da; Gwarzon Shekara da Babban Kwala da kuma Rayuwar Xan Adam. Film xin Rayuwar Xan Adam kusan shi ne film xina na farko da na fara da manyan jarumai irin su Sadik Sani Sadik da Tanimu Akawu da Rabi’u Rikadawa da dai sauransu”.

A qarshe, Isa Karai ya ce, ya yanke shawarar sanya wa sabon albon xin nasa suna “Xan Samari” ne duba da yadda masoya ke zaton shi wani dattijo ne idan suna jin muryarsa a rediyo kasancewarsa ma’aikacin gidan rediyo, amma kuma idan suka haxu sai su ga ashe matashi ne mai jini a jika. “Wannan shi ne ya qarfafa mini gwiwa wajen shirya wannan albon xin na kuma sanya masa taken “Xan Samari” domin an xan cashe da rawa sosai, abin dai sai wanda ya gani”, in ji Isa Abubakar Karai.

•Isa Abubakar Karai

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Burinmu Shi Ne Mu Sauqaqa Muku

Ba a chaj in kuxin on ka cire d i j a h c a a B saqonnin watin waya kuxi daga ak na wasu banku

Da zaran an buxe asusu da mu, za a morewa rashin chaji idan mutum ya cire kuxi a akwatin wasu bankuna, haka kuma ba za a riqa cire kuxin saqonnin waya ba.

Domin cimma nasara a hada-hadar banki, ka yi mu’amala da bankin Sun Trust a Yau Ziyarci: www.suntrustng.com

TALLA 9

10

TALLA

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Gaba dai! Gaba dai “Super Eagles”

Bankin Zenith na taya ‘yan qwallon Nijeriya “Super Eagles”, murna sakamakon nasarar da suka samu ta kai wa gasar Cin Kofin Duniya wanda za a gudanar a qasar Rasha.

RAHOTO 11

A Yau Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

‘Yan Jarida 50 Sun Samu Horo Kan Aikin Jarida A Zamance A Bauchi Daga Khalid Idris Doya, Bauchi

A jiya Juma’a ne aka kawo qarshen wani horaswa wanda aka baiwa ‘yan jarida su 50 da aka zaqolo daga cikin ‘yan jaridan jihar Bauchi don samar musu da ilimin yadda za su gudanar da aiyukansu na jarida daidai da yanayin sadarwar zamani.

Wakilan kamfanin jaridar LEADERSHIP na jihar Bauchi, BEATRICE GONDYI da KHALID IDRIS DOYA sun kasance cikin ‘yan jarida hamsin da aka zaqolo domin basu wannan horo, horaswar dai, haxin guiwa ne a tsakanin qungiyar ‘yan jarida ta qasa reshen jihar Bauchi NUJ da haxin guiwar hukumar gudanarwa na Abubakar Tatari Ali Polytechnic da ke Bauchi.

A lokacin da suke miqa takardun shaidar samun horon ga ‘yan jaridan da aka horar kan aikin jarida a zamanance, shugaban ‘yan jarida na jihar Bauchi, Malam Ibrahim Muhammad Malam Goje, ya bayyana cewar wannan haxin guiwar ya kawo musu gagarumar nasara, domin kuwa suna tsaka da lalovo hanyoyin da suka dace domin bayar da horo na musamman wa mambobin qungiyar, haxe kuma da samar da yanayin daqile ‘yan jaridan da a kowani lokaci su ‘yan bunburutu ne.

Goje, ya bayyana cewar baya ga wannan horaswar da suka bayar wa ‘yan jarida kan aikin jarida daidai da zamani, wanda aka yi karo na xaya, na biyu har zuwa na uku wanda a kowani zango ‘yan jarida 50 ne ke samun horon, ya ce yanzu haka ‘yan jarida 150 ne suka basu horo kan wannan fannin.

Ya sha alwashin cewar za su kuma baiwa ‘yan jarida horo na musamman kan yanda za su bayar da rahotonni kan zave kuma haqiqanai da kuma sahihai domin kyautata aiki “muna fuskantar zaven 2019, za mu baiwa mambobinmu horo kan yadda za su ke bayar da rahoton zave domin inganta aiki, don haka muna fatan a kowani lokaci wannan kwalejin za ta ci gaba da bamu haxin kai domin inganta jihar Bauchi,” In ji shi.

Daga nan kuma sai ya gode wa hukumar gudanarwa na kwalejin a bisa bayar da horo da sauran ababen da suka yi haxaka a tsakaninsu domin baiwa ‘yan jaridan horaswar da ta dace.

A tasa fannin, shugaban kwalejin na ATAP Dakta Sulaiman Muhammad Lame

• A lokacin da ‘yan jaridan ke xaukan darasi

ya bayyana cewar a kowani lokaci ba za su tava gajiyawa ba wajen yin haxin guiwa da ‘yan jarida domin kyautata aiki da kuma kyautata qasar nan, ya bayyana cewar ‘yan jarida suna da gagarumar muhimmanci a wajensu don haka ne suka ga ya dace su bai wa ‘yan jaridan nan horaswa domin haqa ta kai ga cimma ruwa.

Daktan ya kuma bayyana silar xaurewar wannan alaqar a tsakanin ATAP da NUJ “Wannan shugaban naku, Kwamared Ibrahim Malam Goje, shi ne ya yi tsayuwar daka wajen tabbatuwar wannan lamari, Allah ya saka masa da Alkairi,”.

Ya kuma yi amfani da wajen taron yaye ‘yan jaridan, inda ya bayyana dumbin nasararorin da ya samu a xan qanqanin lokacin da ya yi a matsayin shugaban wannan kwalejin, Lame ya bayyana cewar ya zo kwalejin ya tarar da kwasakwasai da daman gaske ba su da cikakken izini da amincewa, inda ya bayyana cewar a qarqashin mulkinsa yanzu haka dukkanin kwasa-kwasan sun samu sahalewa, baya nan kuma, ya bayyana cewar an samu ma qarin wasu kwasakwasai har zuwa matakin digiri wanda za su fara nan ba da jima ba, kamar yadda ya shaida.

Ya kuma bayyana cewar akwai shirinsu na bayar da ilimi kyauta ga jama’a “Dukkanin wani mai fama da naqasa mun amince masa, mun kuma ba shi

damar zuwa wannan kwalejin ya karaci dukkanin kwas xin da yake so kyauta ba tare da kashe sisin kwabo ba; kama daga rijista, xakunan kwana, kai dukkanin abun da ake biya kwndala shi mai fama da naqasa ko masu fama da naqasa karatun da za su yi a wannan kwalejin kyauta ne, babu sisin kwabo da za su biya. Bayan su kuma, akwai kwasa-kwasai guda uku da muka shirya bayar da su kyauta ga dukkanin wanda ya samu izinin karatu a nan, fannonin su ne ilimi lissafi, kimiyya da kuma ilimin sinadarai”. In ji Shi. Ya kuma sha alwashin xaurewar wannan dangantakar, domin haqa ta kai ga ruwa.

Da yake tasa jawabin, Kwamishina a ma’aikatar sadarwa na jihar Bauchi, wanda ya samu wakilci daga babban sakatare na ma’aikatar Alhaji Ahmad Danlami ya bayyana aniyar gwamnatin jihar na ci gaba da inganta aikin jarida a kowani mataki, ya nuna gamsuwarsa kan yadda aka baiwa ‘yan jaridan horo na musamman.

Da yake jawabinsa, shugaban ‘yan jarida a matakin qasa, Mai girma Kwamared Muktar Gaxaxo (Jarman Alkaleri), wanda kuma shi ne Muqaddashin shugaban qungiyar ‘yan jarida ta qasa (NUJ) ya nuna gayar farin cikinsa a bisa tunani mai kyau da waxannan fannoni biyu suka yi na baiwa ‘yan jarida horo.

Gixaxo ya bayyana cewar uwar qungiyar a mataqin qasa tana faxi tashin fitar da baragurbin da suke cikin aikin jarida domin tsaftace fannin “Uwar qungiyar ‘yan jarida a matakin qasa, tana bin didddigin kowani xan jarida da kuma gidajen jaridu ta hanyoyin rahotonnin da suke yi, don haka masu yin aikin jarida yadda ya dace muna lura, masu kau ce wa qa’idar aikin ma a idon mu suke yi. don haka ina tabbatar muku da cewar wannan horaswar za ta qara wa ‘yan jarida gogewa kan aikinsu,” “Hatta a matakin jihar Bauchi NUJ tana bibiyar rahotonnin mambobinta, don haka za kuma mu ci gaba da qoqarin shawo kan matsalolin aikin,” Kwamared Muktar ya yi amfani da wajen yayen, inda ya shawarci dukkanin wani xan jarida a faxin qasar nan da ya gaggauta zuwa domin yin rijita da uwar qungiyar take kan yin sa yanzu haka ta yanar gizo, domin samun damar tattance ‘yan jarida na haqiqa a faxin qasar nan da kuma yin wajen rod da ‘yan bunburutu.

Shugaban ‘yan jaridan ya bayyana cewar addireshin yanar gizo na yin rijistar shi ne kamar haka: http:nuj.com. ng/register ko kumahttp:// www.nuj.org.ng/register.php. don haka ne ya buqaci kowani mamba ya yi wannan rijistan domin kasancewa cikakken

mamba.

Da yake jawabin godiya a madadin sauran mambobin da suka samu horon, Abass Gungura ya gode wa dukkanin fannonin na NUJ da ATAP bisa wannan gudunmarwar da suka yin a baiwa ‘yan jarida 150 horo kan sanin makamar aiki daidai da zamani, ya bayyana cewar sun koyi ababe da daman gaske wanda kuma ya sha alwashin cewar za su ci gaba da inganta aikinsu na jarida domin kwalliya ta biya kuxin sabulo.

Tuni wakilinmu ya shaida mana cewar kowani xan jarida ya samu shaidarta ta samun wannan horon, ciki kuwa har da shi kansa wakilin namu da wakiliyarmu na sashinmu na turanci.

Wakilinmu ya labarto cewar horon nan a kan fannonin da suka shafi aikin jarida kai tsaye ne. na farko akwai abun da ya shafi mu’amala kai tsaye da na’ura mai kwakwalwa ta hanyar shiga yanar gizo (Internet), na biyu kuma akwai horo na sarrafa na’ura mai kwakwalwar wajen yin rubucerubuce sai kuma na uku wajen yin amfani da kwamfuta wajen sarrafa hotuna, kwarewa kan amfani da addireshin E-Mail, ilimin xan jarida a kan kafafen sadarwa ‘Social Media and Social Networking’ da kuma yadda xan jarida zai yi aikinsa da waxannan fannoni, da sauransu ne aka horar da ‘yan jaridan a kai.

Siy as a

A Yau Asabar

07.04.2018

Rigar 'Yanci

Ba Sauran Jam’iyya A Kano, Sai Gandujiyya - Fairus Ibrahim

HONARABUL FAIRUS IBRAHIN HASSAN shi ne Mai bai wa Gwamnan Kano Dakta Abdullahi Umar Ganduje Shawara Kan Harkokin Ma’adanai, guda cikin matasan ‘yan siyasa da Karansu Kano ya kai tsaiko, matashin da kullum ke qoqarin xinke duk wata varaka musamman a qaramar Hukumar sa Kumbotso. A Tattaunawarsa da Wakilinmu A Kano ABDULLAHI MUHAMMAD SHEKA, Fairus Ibrahim Hassan ya bayyana yadda jihar Kano yanzu ta zama tsintsiya maxaurin ki xaya ta fuskar ci gaban da aka samu, wanda yace yanzu haka jihar Kano kafatan Ganduje ake yi ba sauran wata Jam’iyya ko qungiya. Sannan kuma ya yi qarin hake kan sakamakon taron da ya gudana kan batun yi wa harkokin ma’adani kallon tsanaki tare da bujiro da hanyoyin fara amfana da albarkatun qasar da ke shimfixe a Jihar Kano. Ga dai yadda tattaunawar ta Kasance.

Idan aka yi la’akari da yadda Gwamnatin Ganduje ke kanfato ayyuka a Jihar Kano, shin anya kuwa zaku iya kammala su kafin qarshen wannan zangon da kuke ciki?

Alhamdulillahi da sunan Allah mai yawan rahama mai yawan jinqai, ni ina mamakin irin wannan tambaya da ‘yan Jarida kuke yi, ai ko makaho ya san al’amarin Ganduje ikon Allah ne. ku na ina akayi ta kwazazton cewar an barwa wannan Gwamnatin maqudan kuxaxe a lalitar gwamnati a lokacin bikin miqa mulki, kun manta da cewar da aka yi cewa ba’a bin gwamnatin bashin ko sisin kobo, ko kuwa mantawa kuka yi da yadda aka jidi ‘ya’yan al’umma aka kaisu qasashen waje da sunan karatu aka bar wasu cikin talauci da damuwar gaske.

Waxanann su ne abubuwa da mai hankali ya kamata ya fara dubawa, amma kamar yadda ake ganin sakamakon kyakkyawar niyyar Gwamna Ganduje ya sa tun zuwan wannan Gwamnati da farko dai bata tava vatan dabon biyan al’bashi ba, sannan kuma itace gwamnati xaya tilo da ta kau da kai tare da ci gaba da ayyukan da tsohuwar gwamnati ta faro wanda wasu aikace aikacen ko kaso 5 daga cikin 100 ba akai ba Gwamnatin ta qare, misali dubi aikin gadar sama da ake yi a titin Murtala Muhammad wanda ya ratsa kasuwar Asabon gari har zuwa Kano Club, amma Gwamna ganduje duk ya san an wawashe kasha 1o cikin 100, tunda fari haka ya ci gaba da aikin wanda yanzu maganar karewa ake.

Saboda haka maganar za a iya gama aiki ko ba za a iya gamawa wannan bai ma taso ba, domin wani ma ya yi rawa balle xan Makaxa, muna tabbatarwa da Jama’a cewar da yardar Allah duk aikin da Gwamnatin Ganduje ya faro sai an gama shi domin yawancin ayyukan da ake bayarwa ba’a farawa sai an aje kuxaxensu, zan baka misali da katafaren aikin Gadar Qasar da aka fara yanzu shatale talen Dangi zuwa Titin

zuwa Gidan Zoo wanda zai laqume Naira Biliyon huxu, wannan aiki ne da ba irinsa wanda zai amfani al’umma masu yawan gaske, kuma kamar yadda aka sani wannan wuri ya na da matuqar amfani ga al’ummar Jihar Kano.

Ofishin ka ne ya jagoranci gabatar da taron nazari kan ma’adanai da aka gudanar a Jihar Kano, shin ko mene dalilin shirya wannan taro?

Alhamdulillahi kamar yadda aka sani aikin wannan ofsi ne dubawa tare da zaqulo ma’adanan da Allah ya horewa Jihar Kano, saboda haka muka shirya wannan taro domin gayyatato masana tare masu sha’awar zuba jari a irin wannan harka. Kamar yadda aka sani Allah cikin ikonsa ya shimfixa ma’adanai masu yawan gaske a qarqashin wannan Jiha ta mu mai albarka, misali idan ka xauki wasu Qananan hukumomi kamar guda bakwai wanda suka haxa da Doguwa wanda riruwai ke cikinta, Kabo, Qaraye, Danbatta Tsanyawa da sauransu, wuraren da Allah ya albarka ce su da arziki mai tarin yawa kwance a qarqashin qasa. Saboda haka Gwamnatin Ganduje ta damu kwarai da yadda ake yiwa al’ummar arewacin qasar nan kallon cima zaune duk da cewar tarihi ya tabbata cewa da kuxin gyaxa, auduga da fata aka samu zarafin haqar man fetur xin da yanzu wasu ke qumaji dashi.

Wannan tasa Gwamna Ganduje amincewa da yin nazari tare da gabatar da shawarwarin da za’a bi wajen fara haqar waxannan ma’adanai domin cin gajiyar sa. kuma alhamdulillahi an gudanar Wannan taro tsawon kwanaki uku, tare da samun cikakkiyar Nasara.

Shin ko wane sakamako aka fara gani bayan kammala taron wanda ke nuna cewa akwai alamar kwalliya na iya biyan kuxin Sabulu?

Gaskiya muna yiwa Allah godiya domin tun ba ‘aje ko ina ba yanzu haka har wasu mutane daga

qasashen waje sun fara gabatar da sha’awar su na zuba jari a wannan harka, kuma a shirye mai girma Gwamna yake da zaunawa dasu domin tattauna yadda za’a qulla yarjejiniyar domin ganin al’umma Kano sun fara amfana da waxanan albarkatun qasa da ke kwance a Jihar Kano. Bayan wannan kuma ita kanta jihar Kano muna shirin gabatar da shawarar fara haqar waxanann ma’adanai domin fitar dasu zuwa qasashen waje, wanda muna kyautata zaton bisa ga yadda taron ya nuna kwalliya zata biya kuxin Sabulu.

Yanzu haka ina tabbatar maka da cewa akwai Kamfanonin Qasashen waje guda uku wanda suka nuna sha’awar su ta zuba jari a wannan harka, kuma tuni an fara tattaunawa dasu domin shiga cikin yarjejiniyar fahimtar juna tsakanin Jihar Kano da waxanan Kamfanoni. Kuma alhamdulillahi kasancewar Gwamna Ganduje kullum aniyar sa itace ganin Jihar Kano ta fita daga cikin jihohin da ake yiwa gorin dogaro da man Fetur, kuma Gwamna zai yi duk mai yiwuwa domin tabbatar da ganin an samar da tsari mai xorewa domin ci gajiyar shirin haqar ma’adanan da Allah ya horewa Jihar Kano.

Kana cikin matasan ‘yan siyasa da suke sahun gaba wajen ganin an kare manufofin Gwamna Ganduje, kuma abaya an shajin yadda ake ya mutsa gashin baki tsakanin fulogan APC a Qaramar Hukumar Kumbotso, amma yanzu anji shiru ko mene ya faru?

Alhamdulillahi yanzu ba Kumbotso ba Jihar Kano ma gaba xaya kwata ba sauran wata Jam’iyya ko Qungiya Ganduje ake Sak, saboda haka muma a Kumbotso tuni aka xinke wannan varakar yanzu ba sauran wani motsi, Ganduje kawai muke kuma shi za’a zava shekarar zave mai zuwa. Muna yiwa Allah godiya iyayen Jam’iyya a Kumbotso suna yin duk mai yuwuwa wajen tabbatar da qimar Gwaman Ganduje, musamman ganin yadda ake kwararo ayyukan ci gaba a Qaramar Hukumar Kumbotso.

Ya Kuke kallon takarar Gwamna Ganduje a kakar zave mai zuwa ta shekara ta 2019?

Alhamdulillahi batun takarar Gwamna Ganduje a shekara ta 2019 kamar da qasa inji Mai ciwon ido, kuma muna tabbatarwa da jama’a cewar Gwamna Ganduje ya zama wajibi ya amsa kiran al’ummar Kanp, jama’ar Kano basu da wani gwani da ya wuce Gwamna Ganduje, ina tabbatar

• Hon. Fairus Ibrahim Hassan

maka ayyukan da Gwamna Ganduje ke aiwatarwa a Kano ko hasidin iza Hasada ya san ko ba’a gwada ba linzami ya fi qarfin bakin kaza. Dubi Gadojin Qasa guda uku da ake gudanarwa a birnin Kano wanda babu irinsu a faxin tarayyar Najeriya.

Wannan da ma sauran ayyukan da yanzu al’umma ke ci gaba da godiya su ka sa jama’a ba suda wani zavi da ya wuce Gwamna Ganduje, kuma ba alfahari muke ba ba wani gwamna a qasar nan da ya kai Ganduje cin nasara a cikin waxanan shekaru uku masu albarka, kamar yadda Jam’iyyar APC ta zama fitilar dake haske kyakkyawar Makomar Najeriya.

Mene saqon ka na qarshe?

Babban saqon mu ga jama’ar Kano shi ne a ci gaba da baiwa wanann Gwamnati dukkan haxin kai da goyon bayan da ake buqata, sannan kuma kamar yadda yanzu gwamnatin Ganduje ta mayar da hankali ta fuskar taimakon jama’a, tallafawa mata, ingatan harkokin rayuwar yara da kuma harkokin ilimi. Bayan haka muna jadadda godiyar mu tare da amincewa da jagorancin da shugabannin Jam’iyya a Jihar Kano ke yiwa ‘yan Jam’iyyar APC a Jihar Kano wanda hakan ya haifar da irin ci gaban da ake alfahari dashi.

Muna roqon jama’a kowa ya qara karkaxe quri’unsa domin yiwa shugaban qasa Muhammad Buhari da aminisa Gwamna Ganduje luguden quri’u alokacin zaven shekara t 2019.

Mun gode qwarai Ni ma ina godiya

RAHOTO 13

A Yau Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

NAERLS Na Horas Da Matasan Da Xanmajalisar Sabongari Ya Tura Koyon Sana’o’i Daga Sabo Ahmad, Abuja

A qoqain da yake na bunqasa rayuwar al’ummar yankin da suka zave shi ta hanyar sama wa matasa da mata hanyoyin dogaro da kai, xan majalisar tarayya daga mazavar Sabongarin Zariya, Honarabul Garba Dattai Muhammad Babawo ya zavo matasa da mata guda sittin daga vangarori dabandaban na mazavarsa domin horas da su dabarun sana’a’i na zamani.

Cibiyar Bincike Da Wayar Da Kan Manoma Da bayar Da Dabarun Noma NAERLS Ta jami’ar Ahmadu Bello da ke Zariya ke horas da matasan da matan dabarun saana’o’i na zamani yadda za samu riba mai yawa. Da ma dai ita wannan Cibiya ta sha horas da matasa sana’a’i daban-daban , waxanda ke taimaka wa waxanda aka horas xin su samu riba mai yawa a dukkan sana’ar da za su yi, LEADERSHIP A YAU ASABAR ta halarci Cibiyar da ke Samarun Zariya in da ta ke horas da mata da matasan, a kan dabarun kiwon kifi da na dabbobi da kaji da koyon girki da adana kayan da aka yi, da noma da xauakar hoto da walda da sauran sana’o’i daga nan sai ta tattauna da waxanda suka samu nasarar kasancewa daga cikin waxanda xan majalisar ya zavo. Ga kuma yadda tattaunawar ta kasnce tare da Editanmu Sabo Ahmad Kafin-Maiyaqi: Sunana Aliya Ibrahim: Daga Basawa ward nake, na zo wannan wuri kasancewata xaya daga cikin waxan da aka zavo domin koya musu dabarun zamani na sana’ao’i, wanda xan majalisarmu na tarayya Garba Datti Babawo ya xauki nauyi, kasancewar hakan an karkasa sana’o’in gida takwas, to na xauki bangaren sarrafa abinci da adana shi da dai abubuwa da dama da ake sa abubuwan qanshi na kimiyya a zamanance.

Yanzu dai mun fara yadda ake sarrafa garin yaji. Kuma muna fatan zuwa lokacin kamar yadda suka yi bayani, za mu sami sana’ar hannu, wanda za mu dogaro da

• Aliya Ibrahim Basawa

kanmu insha’allahu.

Sakona na farko shi ne godiya ga Allah da ya xora Babawo a kan wannan matsayi kuma muna yi masa fatan alheri. Allah ya qara girma ya kara tsarewa ya kara kare shi, muna yi masa fatan alheri.

Ga mata ‘yan uwa tsakani ga Allah sana’a abar yi ce, musamman ma matan da ba su samu wannan damar ba, to ko xan wani abu ne a riqa yi a gida ba wai a zaune haka nan ba, ko wani abu da yake shigo yana da muhimmanci, mun gode.

Sunana Maryam Umar: Ina zaune ne a Ci-kaji. Ina koyon kiwon kaji.

Zuwa yanzu gaskiya na amfana da abubuwa da yawa daga cikin yadda zan yi kiwon kaji. A da ban sani ba, amma a yanzu na san yadda zan yi.

A yanzu na koyi yadda zan sa kaji daga farko zuwa girman su da kuma yadda zan fitar da su da adadin kwanakin su a yayin da za a fitar da su a ci.

Kuma ina burin insha’allahu in maida shi sana’a domin in dogara da kaina in kuma taimaki al’umma gabaki xaya. saqona ga mata, ina roqon su da su kasance masu dogaro da kansu domin su rinqa sana’o’i koda ba wanda taimaka musu da jari ko wanda za su wahala da jikinka ne su yi domin su tsira da mutuncinsu.

Sunana Nuraddini Yusha’u Aliyu: Daga Bomo Muna koyon vangaren aikin noma a zamanance, wanda Honorable Garba Muhammad Babawo ya xauki nauyi domin havakan matasa su daina zaman kashe wando a birni da kauyuka.

Mun samu dabarun

• Muhammad Ya’u

koyar da aikin gona a wannan jami’a na Ahmadu Bello mai girma, suna kuma koyar da mu yadda abin yake kodayake yanzu muna noman, amma kuma dabararun zamani, an zamanantar da abin, da muna samun a hecter daya buhu ishirin ne, yanzu an koya mana yadda za mu sami buhu hamsin.

Kiran mu ga matasa su bar raina aikin gona, aikin noma Sana’a ne dan ya fi zaman shago ya fi aikin gwamnati, kada matashi ya dogara cewa sai gwamnati ta samar mashi da aikin yi ya bar aikin noma na kaka da kakanni, ga aure mutum na so ba kudi, ya ki tashi ya noma sauron babanshi, ga abubuwa da dama mutane na ta son su yi sai suna ta jiran gwamnati, kullum ana ta zagin shugaba.

Muna godiya ga Honorable Garba Datti Babawo.

Sunana Muhammad Aminu Ya’u: Daga Unguwan Gabas Ward. Muna koyon kiwon kaji ne da kifi

• Maryam Umar Ci-kaji

Alhamdulillahi, duk da dai sana’ar mu ne da muke yi amma zuwan mu nan mun samu wasu dabarbaru wanda da bamu san da su ba, sannan kuma an yi mana alkawuran kwanakinmu da suka rage za a cigaba da koya mana wasu abubuwa na zamani wanda da bamu san da su ba, kuma yin hakan ya taimaka mana kwarai da gaske.

Saqon da nake da shi to a dai tashi a nema na kai, kamar yadda sauran masu bayani suka yi bayani, a bar raina sana’a kuma kamar yadda aka gaya mana cewa mu bar raina sana’a za a fara abu daga qasa daga qasa har a zo a samu ci gaba.

Alhaji Muhammadu Garba Babawo sakon da za mu yi mai shi ne ya daure ya ci gaba da irin wannan abubuwan da yake, saboda akwai dimbin mutane a qasa, ba wai in an yi daga yanzu shike nan ba.

Malaman sun yi qoqari, kuma suna da sakin fuska, suna da wasa da dariya kuma suna da dabarun koyar da mutane.

•Matasan da da ake horas da su dabarun Sana’o’i na zamani

14 RAHOTANNI

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

An Naxa Shugaban Majalisa Garkuwan Katsina Daga Bala Kukuru

Maimartaba Sarkin Katsina Alhaji Abdulmuminu Kabir Usman ya naxa shugaban majalisar dokokin jihar Katsina Alhaji Abubakar yahaya Kusada a matsayin Garkuwan katsina ranar Asabar xin da ta gabata a fadarsa da ke garin Katsina Bayan gama naxin da maimartaba ya yiu masa Garkuwan na Ktsina ya dawo gida inda ‘yan uwa da abokan arziki suka haxu domin taya shi murnan wannan samun ci gaba da ya yi, tare da yi masa addu’o’i na musamman kan Allah ya taimaka masa bisa wannan matsayi da ya samu.

Taron ya gudana a harabar sakateriya qaramar hukumar Kusada bugu da

qari kuma taron ya samu halartar ‘yan majalissu na qananan hukumoni talatin da huxu na jihar Katsina.

A jawabinsa Garkuwan na Katsina ya nuna farin cikinsa game da wannan karamci daga maimartaba sarkin Katsina ya yi masa, Sannan kuma sai ya ce wannan matsayi da aka ba shi zai qara masa karfin gwiwa wajen ci gaba da gudanar da ayyukan da ya saba musamman taimaka wa al’umma ta wajen ganin sun samu ci gaba a fannin rayuwarsu.

A qarshe ya gode wa maimartaba sarkin katsina bisa wannankarramawa da yi masa sanna ya godewa dukkan waxanda suka halarci wannan biki wanda ya ce mai tarihin gaske arayuwarsa.

•Maimartaba Sarkin Katsina Alhaji Abdulmuminu Kabir Usman

Al’ummar Xandume Na Buqatar Filin Wasa Daga Bala Kukuru

Rabiu Bagiyo Xandume alqalin alqalai na qungiyar wasan qwallon qafa da ke jihar Katsina shiyyar qaramar hukumar Xandume ya ce qungiyar alqalan wasan qwallon qafa ta garin Xandume da sauran matasa da al’umar Xandume musamman masu sha’awar wasan qwallon

qafa da ke garin Xandume suke miqa qoqon bararsu ga maigirma gwamnan jihar Katsina Honarabul Aminu Bello Masari Dallatun Katsina gwamna mai kishin matasan jiharsa da ya yi wa Alllah ya gina musu filin wasan qwallon qafa a garin Xandume domin matasa su ci gaba da samun ayyukan yi a jihar. Saboda ci gaban da

aka samu cewa qwallon qafa na da muhimmanci da yawa.

Na farko idan kana wasan qwallon qafa kun yi sallama da qanan cututtukan da ke damun xan’adam a jika, irin su shawara xankanoma hawan jini da sauran makamantansu.

Sannan kuma uwa uba qwallon qafa a yanzu ta zama sana’a aduk duniya sannan wani vangare ta rage wa

gwamnati nauyi sama wa matasa ayyukan yi A cewarsa sun gayyato kwamishinan wasanni na jihar Kastsina ya zo, ya yaba musu game da yadda matasan Xandume suke da hazaqa na wasan qwallon qafa ya ci gaba da cewa suka sake gayyato Abdussamadu Malumfashi wanda shi ma babba ne a cikin wasan qwllon qafa na

Nijeriya shi ma ya zo ya yaba wa matasan wajen fahimtar taka wasan qwallon qafa Ya qara da cewa a kan haka ne suke neman taimako wajen gwamnatin jihar Katsina a qarqashin jagorancin Aminu Bello Masari da ya taimaka ya gina musu sitadiyam wato filin wasan qwallon qafa ke nan a garin Xandume.

Allah Ya Yi Shekh Sama’ila Abbas Dakace Rasuwa Daga Balarabe Abdullahi, Zariya

A ranar Alhamis da ta gabata ce, Allah ya karvi ran fitaccen malamin addinin musuluncin nan da ke Zariya mai suna Shekh Sama’ila Abbas Dakace rasuwa, bayan gajeruwar rashin lafiya.

Marigayin ya rasu ya na da shekara 58 da haihuwa ya bar matan aure huxu da ‘ya’ya 24 da jikoki 24 da kuma ‘yan uwa maza da mata da yawan gaske.

Kafin rasuwarsa ya yi karatu a makarantar ZARIA PROVINCIAL ARABIC SCHOOL, Sai ya sami shiga kwalejin koyon aikin malanta ta Larabci, wato ARABIC TEACHERS COLLEGE Katsina sai kuma jami’ar Bayero da ke Kano, inda ya sami shaidar digirinsa kan harshen larabci da kuma addinin musulunci.

Har la yau, ya na cikin

ma’aikata na farko a jaridar AMANA da ke Zariya shekara ta 1980, a matsayin editan labarai mai kula da shafin addinin musulunci da ake bugawa a wannan jarida.

Marigayi Malam Sama’ila Abbas Dakace, ya kuma halarci kwasa-kwasai da yawa kan koyarwa da kuma yadda ake yin wa’azin addinin musulunci a ciki da kuma wajen jihar Kaduna.

Cikin waxanda suka halarci jana’azar marigayin a kwai Wazirin Zazzau, Alhaji Ibrahim Aminu da makaman Zazzau, Alhaji Ummaru Mijinyawa da suka wakilci mai martaba Sarkin Zazzau, Alhaji Shehu Idris da babban limamin Zazzau, Malam Xalhat Qasim Yero da Shekh Sharu Xallami Muciya da Shekh Sani Khalifa da kuma al’umma da dama.

Yanzu haka, alumma na ci

gaba da ziyarar iyalai da kuma

• Marigayi Shaikh Abbas Dakace

‘yan uwan marigayin domin yi

ma su ta’aziyya.

Wasanni A Yau

Barin Coutinho Liverpool Alheri Ne Ga Qungiyar

Asabar 07.4.2018

Real Madrid Da Barcelona Suna Zawarcin Luke Shaw

> Shafi na 18

Har Yanzu Barcelona Tana Zawarcin Ericksen

> Shafi na 16

Arsenal Da Liverpool Suna Zawarcin Ivan Rakitic

> Shafi na 18

> Shafi na 18

Zidane Zai Dace Da Bayern Munchen — Oliver Khan

> Shafi na 17

16 WASANNI

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Har Yanzu Gattuso Ya Sake Sabon Kwantaragi A AC Millan Barcelona Tana Zawarcin Ericksen Rahotanni daga kasar ingila sun bayyana cewa har yanzu qungiyar qwallon qafa ta Barcelona bata haqura da zawarcin xan wasan tsakiyar qungiyar qwallon qafa ta Tottenham ba, Cristian Ericksen xan qasar Denmark.

A kakar wasan data gabata ne qungiyar Barcelona ta nemi xan wasan bayan data siyar da Neymar zuwa PSG sai dai kungiyar ta vuge da siyan Ousaman Dembele daga Dortmund sannan kuma a watan Janairu ta siyi Philipe Coutinho daga Liverpool Ericksen dai tauraruwarsa tana haskawa a gasar firimiya a qungiyar ta Tottenham bayan da ya zura qwallaye goma sannan kuma ya taimaka aka zura qwallaye 9 acikin wasanni 36 daya bugawa qungiyar da suka haxa dana firimiya da kuma na cin kofin zakarun turai.

Sai dai qungiyar qwallon qafa ta Tottenham tana son qarawa xan wasan kwantaragi domin idan ta tashi siyar dashi ta siyar dashi da tsada sakamakon shekaru biyu ya ragewa xan wasan a qungiyar.

Itama qungiyar qwallon qafa ta Manchester United tana zawarcin xan wasan wanda take ganin zai maye mata gurbin Machael Carrick wanda zaiyi ritaya daga qungiyar a qarshen kaka.

Rahotanni daga kasar italiya sun bayyana cewa qungiyar qwallon qafa ta AC.Millan ta amince da mai koyar da yan wasan kungiyar, Gannaro Gattuso yaci gaba da zama a qungiyar nan da shekaru uku masu zuwa.

A farkon wannan kakar ne dai mai koyarwar ya saka hannu zuwa qarshen kakar da ake bugawa sai dai kuma sakamakon qoqarin mai koyarwar na lashe wasanni 13 sannan da canjaras 6 cikin wasanni 25 da yayi a qungiyar yasa qungiyar ta sake bashi dama.

Shugaban gudanarwar qungiyar, Marco Fassone, ya bayyana cewa abin farin ciki ne cigaba da aiki da Gattuso domin a iya zamansa a qungiyar yayi abin a yaba masa kuma qungiyar a shirye take data cigaba da bashi dama.

Yaci gaba da cewa Gattuso ya shafe shekaru 13 a qungiyar ta AC.Millan saboda haka kamar a gida yake kuma duk wata gudunmawa zasu cigaba da bashi domin ganin kungiyar takai matakin da yakamata a ce tana zuwa .

A qarshe yace sun shirya tsari mai kyau da Gattuso a qungiyar kuma shima mai koyarwar yanada tsari mai kyau da yayiwa qungiyar saboda haka zasuyi aiki kafada da kafada domin ganin an samu nasarar da ake nema.

AC.Millan dai tana mataki na shida akan teburin na siriya A bayan wasanni 25 da aka fafata a gasar kawo yanzu.

EUFA Tana Tuhumar Liverpool Da Karya Doka A Lokacin Wasansu Da Man City Hukumar qwallon qafa ta nahiyar turai ta fara bincike akan sanin musabbabin abinda yasa magoya bayan qungiyar qwallon qafa ta Liverpool suka jefi motar da take xauke da yan wasan Manchester City a ranar Laraba.

Haka kuma hukumar tana tuhumar Liverpool da yin sake da kuma rashin tsari da yasa har magoya bayan nata suka farwa motar ta yan Manchester City wanda yayi sanadiyyar lalacewa motar da take xauke da yan wasan na Manchester City.

Magoya bayan Liverpool dai sunyi ta jifan motar ta yan Manchester City sannan kuma acikin fili sunyi amfani da sanda mai wuta suna jefawa magoya bayan Manchester City.

Hukumar qwallon qafar ta Turai tace tana neman ba asi akan lamarin kuma tuni tace tafara bincike akan musabbabin abin da kuma kamo

A Yau

EDITA Mubarak Umar

Wasanni

EDITA Abba Ibrahim Wada TSARA SHAFUKA Sulaiman Idris group

Shugaba Sam Nda-Isaiah BABBAN DARAKTAN GUDANARWA Abdul Gombe

waxanda suke da hannu a lamarin domin su fuskanci hukunci a wajen hukuma.

Itama qungiyar qwallon qafa ta Liverpool tun a jiyan ta fito tabawa Manchester City haquri sannan kuma tayi alqawarin faxaxa bincike domin gano masu hannu acikin lamarin sannan kuma su fuskanci hukuncin doka.

Mai koyar da yan wasan Manchester City, Pep Guardiola ya bayyana lamarin a matsayin abin takaici kuma abinda bai kamata yafito daga wajen magoya bayan qungiya kamar Liverpool ba wadda take xauke da tarihi.

Za’a hukunta qungiyar Liverpool dai idan aka kamata da laifi sai dai sai ranar 31 ga watan Mayu wato bayan an buga wasan qarshe na gasar ta zakarun turai sannan za’ayi hukuncin hakan yana nufin kowanne hukunci ma da za’a yiwa Liverpool bazaiyi aiki ba sai a shekara mai zuwa.

A Yau

WASANNI 17

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Zidane Zai Dace Da Bayern Munchen – In Ji Oliver Khan

Tsohon mai tsaron ragar qungiyar qwallon qafa ta Bayern Munchen da qasar Jamus, Oliver Khan, ya bayyana cewa mai koyar da yan wasan Real Madrid, Zinedine Zidane ne yafi dacewa daya koyar da yan wasan Bayern Munchen a kakar wasa mai zuwa, Bayern Munchen dai zata tsunduma neman mai koyarwa a qarshen kaka sakamakon mai koyar da yan wasan qungiyar na yanzu Jupp Heynckes zaiyi ritaya da koyar da qungiyar wanda hakan yasa Oliver Khan yake ganin Zidane yafi dacewa da aikin.

Khan yace Zidane zai dace da aikin saboda yanzu yaci kusan kowacce gasa kuma gashi wannan shekarar ma zai iya lashewa domin yana kan hanyar sake lashewa a karo na uku a jere.

Ya qara da cewa Zidane mai koyarwa ne wanda yadace da qungiyar qwallon qafa ta Bayern Munchen da kuma tsarinta sosai.

A kwanakin baya dai Ziadne ya nuna sha’awarsa ta ci gaba da zama a qungiyar sai dai kawo yanzu babu tabbas xin zai cigaba da zama a qungiyar sakamakon rashin qoqarin qungiyar a gasar laliga sannan kuma lashe kofin zakarun turai ne kawai zai saka qungiyar taci gaba da zama dashi.

Messi Zai Huta A Wasan Sau Biyu Muka Tava Magana Da Mourinho A Yau Na Legannes Mai koyar da yan wasan qungiyar qwallon qafa ta Barcelona, Enersto Valverde ya bayyana aniyarsa ta ajiye xan wasan qungiyar, Leonel Messi domin ya huta a wasan da qungiyar zata buga a yau da qungiyar Legannes a gasar Laliga Barcelona dai kawo yanzu tana buga gasanni biyar ne kuma wataqila akwai wasanni uku da qungiyar zata buga a gasar zakarun turai ga kuma wasan qarshe na cin kofin Copa Del Rey da qungiyar zata fafata da qungiyar Sevilla a wata mai zuwa.

Hakanne yasa mai koyar da yan wasan ya yanke shawarar ajiye xan wasan domin ya huta inda ya bayyaba

cewa xan wasan zai fito a wasan na Legannes amma a benci saboda yasamu hutu sosai.

Yayinda ya rage saura wasanni 8 a kammala gasar laliga, kuma a kwai tazarar maki 9 tsakanin qungiyar ta Barcelona data mataki na biyu wato Atletico Madrid hakan yabawa mai koyar da yan wasan damar ajiye xan wasa a duk lokacin da yake so.

Messi dai yabuga wasanni 41 a Barcelona wannan kakar sai dai bai daxe da dawowa daga jiyya ba bayan da mai bugawa qasarsa wasan sada zumunta ba da qasarsa ta buga da qasashen sipaniya da qasar Rasha.

Chelsea —De Bruyn Xan wasan gaba na qungiyar qwallon qafa ta Manchester City, Kevin De Bruyn, ya bayyana cewa sau biyu kawai sukayi Magana da Mourinho a lokacin da yana qungiyar qwallon qafa ta Chelsea.

Ya bayyana hakane a shirye shiryen da yakeyi na fuskantar Manchester United a wasan firimiyar da qungiyoyin Manchester City da United zasu fafata a filin wasa na Ettihad dake birnin Manchester a ranar Asabar.

De Bruyn mai shekara 26 a duniya yakoma Chelsea ne a shekara ta 2012 a lokacin mai koyar da qungiyar, Roberto Di Matteo sai dai nan da nan kuma qungiyar ta bayar da aronsa zuwa ga qungiyar Werder Bremen ta qasar Jamus.

Xan wasan ya buga wasanni 9 ne kawai a qarqashin Mourinho kafin qungiyar Chelsea ta siyar dashi zuwa ga Wolsburg akan kuxi fam miliyan 18.

Yaci gaba da cewa shi ba xan wasa bane wanda yakeson yawan Magana da mai koyarwa saboda haka bashi da surutu kuma idan mai koyarwa yanason Magana da xan wasa yasan yadda yakeyi saboda haka sau biyu suka tava Magana da Mourinho.

Ya qara da cewa Magana ta farko da suka tavayi itace wadda yace da Mourinho yanason zuwa qungiyar Dortmund a matsayin aro da kuma wadda yace dashi yanason barin qungiyar domin yanason buga wasanni

akai-akai.

De Bruyn dai yakoma Manchester City a shekara ta 2015 inda ya zura qwallaye 34 sannan ya taimaka aka zura qwallaye 57 duk acikin wasanni 135 da yayi a qungiyar.

18 WASANNI

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Arsenal Da Liverpool Suna Zawarcin Ivan Rakitic Rahotanni daga qasar sipaniya sun bayyana cewa qungiyoyin Arsenal da Liverpool suna zawarcin xan wasan qungiyar qwallon qafa ta Barcelona, Ivan Rakiic.

Rakitic, wanda yakoma qungiyar qwallon qafa ta Barcelona daga qungiyar Sevilla a shekarar 2014 yana ganin kamar komawar xan wasa Coutinho qungiyar zaisa ya daina samun wasanni dayawa yasa yafara tunanin barin qungiyar tun kafin lokaci ya qure masa.

Coutinho yakoma Barcelona ne daga qungiyar qwallon qafa ta Liverpool akan kudi fam miliyan 146 wanda hakan yasa dan wasan yafi kowanne dan wasa tsada a qungiyar tun daga lokacin da aka kafa ta.

Itama qungiyar qwallon qafa ta Juventus tana xaya daga cikin qungiyoyin da suke zawarcin xan wasan xan aslin qasar Crotia wanda yabuga wasanni 27 a gasar laliga a wannan kakar.

Sai dai qungiyar qwallon qafan ta Barcelona batada niyyar siyar da dan wasan kamar yadda rahotanni suka bayyana sakamakon tana buqatar matasan yan wasa a qungiyar saboda tsufan da yan wasan qungiyar suka farayi wato Iniesta da Sergio Basquet.

Barcelona tana matsayi na xaya akan teburin laliga inda tabawa abokiyar hamayyar ta wato Real Madrid maki 16 bayan buga wasan sati na 18 kuma zata fafata wasa da qungiyar qwallon qafa ta Legannes a gasar cin laliga.

Barin Coutinho Liverpool Real Madrid Da Barcelona Suna Zawarcin Luke Shaw Alheri Ne Ga Qungiyar Na Manchester United Tsohon mai tsaron ragar qungiyar qwallon qafa ta Chelsea da Fulham, Mark Shwazer ya bayyana cewa tafiyar xan wasa Philliph Coutinho alherine ga qungiyar Liverpool ganin yadda qungiyar take buga abin azo a kakar wasa ta bana.

Acikin watan Janairun daya gaba ne dai qungiyar qwallon qafa ta Liverpool ta siyar da xan wasanta Coutinho zuwa ga qungiyar Barcelona dake qasar sipaniya akan kuxi fam miliyan 142.

Sai dai tun bayan tafiyarsa qungiyar kuma ta sake gyara zama a gasar firimiya maimakon ace kuma qungiyar tayi qasa sakamakon tafiyar wannan shahararren xan wasa.

Shwazer yace tabbas tafiyar xan wasan alheri ne ga qungiyar saboda tun bayan tafiyarsa qungiyar take buga wasa mai qayatarwa qarqashin jagorancin yan wasan gaba na qungiyar guda uku, Muhammad

Salah da Sadio Mane da kuma Roberto Firmino.

Yaci gaba da cewa tun bayan tafiyar Coutinho kowa yasan yadda qungiyoyi suke jin tsoron Manchester City idan zasu buga wasa dasu amma idan Liverpool zata buga wasa da Manchester City basa jin tsoro kuma suna fitowa su buga wasa sosai.

Ya qara da cewa Liverpool tana buga wasa mai kyau a wannan shekarar kuma yanzu ma sunfi buga wasa saboda babu Coutinho sannan kuma yace Liverpool ce kaxai zata iya takawa Manchester City burki a gasar firimiya.

A qarshe yace mai koyar da yan wasan qungiyar yayi tunani sosai daya amince qungiyar ta siyar da xan wasan saboda hankalin xan wasan yabar qungiyar ta Liverpool ya koma Barcelona kuma yanzu ya tabbatarwa da duniya cewa zai iya koyar da qungiyar ko babu Coutinho.

Rahotanni daga qasar Holland suna bayyana cewa manyan qungiyoyin gasar laliga guda biyu wato Real Madrid da Barcelona suna zawarcin dan wasan baya na qungiyar Manchester United, Luke Shaw Shaw dai yakoma Manchester United daga qungiyar qwallon qafa ta Southampton dake qasar Holland a lokacin tsohon mai koyarwa Luis Van Gaal yana aiki da qungiyar.

Xan wasan dai baya samun buga wasa a qungiyar a daidai wannan lokaci inda gaba xaya a wannan kakar sau 6 aka fara wasa dashi a cikin yan wasa sha xaya na farko duk kuwa da yanayin yadda ya iya taka qwallo Sai dai qungiyar qwallon qafa ta Real Madrid tana neman xan wasa wanda zai iya bugawa a baya da kuma tsakiyar fili wanda shi kuma Shaw xin duk zai iya wannan abu yayinda itama Barcelona take neman kalar irin wannan xan wasa.

A kwanakin baya Luis Van Gaal, tsohon mai koyar da Manchester United wanda qungiyar ta kora ya bayyana cewa yakamata xan wasan yakoma Barcelona domin sune suka dace da yanayin wasansa da kuma yanayin yadda ake buga qwallo a qasar ta sipaniya zata yiwa xan wasan daidai.

Ana tunanin xan wasan zai bar Manchester United a kasuwar siye da siyar da yan wasa idan har mai koyar da yan wasan qungiyar ya amince idan

kuma ba haka ba Shaw zai bar qungiyar a qarshen kakar wasa ta gaba batare da qungiyar ta siyar dashi ba sakamakon kwantaragin xan wasan da zai qare.

Itama tsohuwar qungiyar qwallon qafa ta ta Tottenham tana zawarcin xan wasan xan asalin qasar Holland mai shekaru 27 a duniya.

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

TALLA 19

20

A Yau

Na Shiga Damuwa Saboda Rashinsa

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Soyayya Da Shaquwa Tare da Muhievert Abdullahi

08083104306 (Tex kawai)

Mako biyu da suka gaba ta ne na samu zantawa da wasu daga cikin Masoya inda suka fayyace yanda rayuwar soyayyarsu ta kasance. A yau ma jagorar shafin MUHIEVERT INDIA ta ci karo da xaya daga cikin Haxaxxun Masoya MUNAYA ADO wadda ta fayyace gwagwarmayar da ta sha cikin Soyayya, ga yadda hirar ta kasance: Barkanki da kasancewa a wannan shafi na Soyayya da shaquwa.

Yauwa barka kadai Da farko za mu so mu ji cikakken sunan ki da kuma taqaitaccen tarihinki To ni dai sunana Maimuna Ado Hassan wadda aka fi sani damunaya), An haife ni a unguwar Yakasai da ke cikin birnin Kano. Na yi firamare xina a Crown Science and Commercial Collage, sannan na yi sakandire a Pragmatic Collage da ke Xan’agundi. Yanzu haka ina Northwest University da ke cikin birni da kewaye.

Da kyau! Munaya, Shin malama Munaya kin tava yin soyayya?

Eh! Na tava yi.

Za ki kamar shekara na wa da fara yin soyayyar?

Eh! zan kai shekara huxu Da kyau! Da samari nawa kika fara soyayya ko kuma kike soyayya da su?

Da guda xaya ne Shin kin tava fuskantar qalubale cikin soyayya?

Eh! sosai ma na fuskanci qalubale sosai Ko za ki iya faxawa masu karatu irin qalubalen da kika fuskanta?

To da farko qalubalen da na fuskata shi ne, mun fara soyayya da shi ya nunan so ni ma kuma na nuna masa na yarda da shi sosai kuma na saba da shi sosai ina, ganin a lokacin ba zan iya rabuwa da shi ba, kwatsam lokaci xaya na ga ya canzan ba tare da wani daliliba ya daina kirana a waya ya daina zuwa gidanmu kuma ni wallahi ban san me na yi masa ba a lokacin haka na xau waya na kira shi kuma zai xaga mu yi hira sosai amma fa shi ba zai kira ni ba ni kuma a lokacin ina sonsa sosai ba na ganin laifinsa ko na ce ba zan qara kiransa ba sai na qasa. Haka dai muka ci gaba da yi har dai ni ma na gaji na dai na kiransa amma still, duk da haka ina son shi don wani lokacin in na tuno shi nakan shiga cikin damuwa sai kuma daga qarshe da na dage da addu’a sai Allah ya yaye min ya kuma kawon wani mai qauna ta.

Toh! Ya ya za ki kwatanta irin damuwar da kika shiga a lokacin da kika tsinci kanki cikin rashinsa, lokacin da kike ba shi kulawa shi ba ya ba ki?

E! to, na shiga damuwa sosai don a lokacin har ramewa sai da na yi bana iya bacci ba na iya cin abinci sosai saboda ba qaramin so nake mai kuma a lokacin zan ji an ce ai yanzu wane wance yake so sai in ji ba daxi

sosai kuma abin takaici sai ya je yarinqa cewa ni na yaudare shi.

Lallai kin sha fama a soyayya, ya kuma bayan da kika rabu da shi wanne irin damuwa kika shiga?

Eh! na shiga damuwa kuma soyayyarsa tana nan cikin zuciya ta ba ta ragu ba sai qaruwa da ta yi kuma da yake dama a lokacin da mu ke tare da shi akwai waxanda suke so na to soyayyar wannan xin ce ta hana ni kuka, to a lokacin ne kuma suma suka samu damar nuna bajintarsu tun ba na kula su saboda a lokacin ina ganin ba zan qara soyayya ba.

Har dai na cire damuwa a raina na fauwalawa Allah shi ne nake kula su to a cikinsu ne na samu wanda ya fi wannan sona,tun da dama an ce mahaqurci mawadaci Haka ne! Yanzu idan na fuskance ki kina nufin ki ce kin samu wani madadin wancan?

E! sosai ma don sai yanzu nake ganin wace qaddara ce ta sa na kula shi saboda shi ba wa ba ya kauce wa qaddararsa amma wannan da nake tare da shi shi ne wanda Allah ya zavar min shi ne Alkhairina.

Masha’allah! Wanne irin farin ciki kika tava fuskata da ita cikin soyayyarki tsakanin wancen masoyin naki da shi wannan sabon da kuke tare?

To farin cikin da na fuskanta a tsakanina xayan shi ne a lokacin da muke tare ya nunan so sosai kuma ya nuna ni kaxai yake so to a lokacin ni kuma nakan tsinci kaina cikin farin ciki inna tuno ni fa yake so,shi kuma wanda da muke tare da shi yanzu farin cikin da na fuskanta tare da shi wallahi ba zai misaltu ba.

Da kyau! Wanne abu kika fi so a cikin soyayya?

Eh! to ni kam a soyayya ina son kulawa sosai kuma ba na so a haxa sona da wata kuma ina so ka daraja dangina.

Me ya fi vata miki rai a soyayya?

Yaudara da rashin gaskiya da kuma rashin ganin girman juna.

Mene ne burinki game da soyayya?

To burina a soyayya shi ne idan aka fara soyayya ya kasance an auri juna wannan shi ne burina a soyayya Gaskiya ne, mu je ga tambaya ta gaba wanne irin Namiji kike son aura?

To da farko dai ina son namiji wanda yake da ilmin boko da na addini,sannan mai tarbiyya wanda ya san mutuncina da kuma na iyayena, kuma xan dattawa kuma wanda zai riqe ni amana ba don komai ba ko don tarbiyar yarana.

• Munaya Ado Masha’allah! Wanne irin Namiji ne kuma ba ki son aura?

Namiji jahili namiji mara kamun kai namijin da ba ya ganin girman kowa.

Wane shawarwari za ki ba wa masoya?

To ni dai shawarar da zan bayar shi ne kawai a yi soyayya don Allah ban da son zuciya da kuma a rinqa ganin girman juna.

Da fatan masoyan sun ji kuma za su yi amfani da abin da kika faxa, a gurguje su wa za ki gaisar?

To da farko dai ina gaida Nusaiba, akwai my bestie princess, akwai Muhibbah Ahmad ibraheem, akwai Aysha briged, sai Qannena duka ina gaishe su.

Munaya muna godiya da fatan za a ci gaba da soyayya ingantacciya.

Insha’allah ni ma na gode.

Wannan ita ce tattaunawar da na yi tare da Munaya inda muka ji irin qalubalen da ta fuskanta cikin Soyyarta.

Ku kasance tare da ni a mako mai zuwa domin jin da me zan tawo muku da shi.

Sanfuran Kalaman Soyayya Masoyi in ina ganinka sai na runqa jin wani farin ciki mara misaltuwa yana zaga ko’ina cikin zuciya ta, Ji nake tamkar babu mai jin wani farin ciki a duniya sama da ni.

Saboda kasancewna da kai, A kullum nakan tsara fasalinka da kallonka da murmushinka amma fa duk da idanuwana yayin dana buxe sai na ga kana mun gizau tamkar kana tsaye a

gabana.

•Ashe ba ni xaya ba, In ina tare dake mantawa nake da kaina ma balle na kusa dani, tsabar farin ciki mantawa nake da wani abu bakin cik.

•Ai ni tuni mun yi hannun riga da wani baqin ciki sabida kasancewarka tare da ni Ina alfahari da zamowa ta taka wadda ta take sauran ‘yan matan da suke rubibin zamowa naka, na zama ni xay kwal gare ka.

•Sufar ki zanariya ce a idanuwana irin zanen dutsin nan da ba batun gogewa, Nakan zama kamar zautace a duk sanda na ke ba dan mutane sai su zata ni kaxai nake magana.

Alhalin kuma a duk sanda na shiga irin wannan yanayi ke nake gani zaune gabana muna hira kina sakar mun tausasan murmushi masu mantar dani inda nake, •Ina so ka sani komai nawa naka ne, kallo na nakane, murmushina naka ne, duk wani motsina naka ne dan babu wanda ya dace na mallakawa su face kai xaya. Ka kan daxa sani nishaxi a duk sanda naji kalamanka dan babu irinsu, godiya nake ga Allah daya mallakamana zuqatan junan mu ina alfahari da kasancewar mu tare da juna.

•Na tabbata ni nayi tsuntuwar soyayya, wacce nasan cewa ba azanci da dabara na ne suka ban ba. Ke kyauta ce daga Allah, Ki gode wa Allah don ya ba ki bàbbàr baiwa ta sarrafa zuciyoyin ba iya na maza ba har matan ba.

Tambayarmu Ta Yau Ita ce tsakanin yarinyar da ba ta tava soyayya ba, da kuma wadda ta tava soyayya, wacce za ka iya aura?

Kawo dalilai a kan hakan ke ma da namijin da bai tava soyayya ba, da wanda ya tava yi wane za ki aura? Kawo na ki dalilan a kan hakan.

Sai na ji daga gare ku.

A Yau

21

Asabar 7 Ga AFrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Noma Tushen Arziki

Tare da Yahaya Usman Alfadarai 07084634387 09096984945 NAERLS/ABU ZARIA Samaru Zariya

Dabarun Noman Doya •Zaven Wuri (Gona) A zavi wuri mai dausayi wanda ya ji taki sosai, ko kuma kana iya noma ta a gonar da ka noma masara ko dawa, ko wuri mai kama da fadama wanda ruwa bai kwantawa malemale ya dade a ciki.

Idan kuma da hali, akan so a rika canjin wurin shuka a kowacce shekara.

Gyaran wuri da yin shuka: 1. Yi sabce ka shirya manyan kunyoyi ko bunga da zarar ka gama girbin gyero ko kuma ruwan sama ya xauke dungun.

2. Girman kunyar ko bungar da za ka yi ya danganta ga irin doyar da za ka shuka, amma dai ana bukatar yin mayan kunyoyi.

Misali idan doyar nan kanana sirara za ka shuka, to sai ka shirya bungar masu nisan tsakanin kafa hurhudu da bisan kafa ko kafa uku (4×4ft) ko (4×3ft).

Idan ka zo yin shukar sai ka yi da lura kamar yadda ka saba. Wato za ka dan sara bisan kunyar ka sanya doyar a kwance, ka binne, daga nan sai ka tsakuri taki kadan ka binne kusa da tushen doyar, misalin nisan inci 3-6 sa’annan sai ka debo karan gyero ko na masara ko ciyawa ka rufe kan kunyar, maganin zafin rana. Wannan shine ake ce da shi malein kuma ya kan taimaka sosai wajen rage rubar doya.

Lokacin shuka doya A kan shuka doya misalin sau biyu a shekara. Ta farko ita ce wadda ake shukawa da kaka wato da zarar an gama yin balla, misali cikin watan Oktoba zuwa Nuwamba - shukanta biyun kuma akan yi ne lokacin bazara, wato daga watan Fabrairu zuwa Afrilu, ko har zuwa faduwar damina.

Zaben Iri: Akwai doya iri-iri da akan shuka a wurare daban-daban. Misali akwai wadda ake kira Ashola, da Ashamula da Arimu da Aduru da Atalube da Amara da Akoki da Gwari da Dan Amarya da Dan Dio, da Cikawa da ‘Yar Igabi da dai sauransu birjik. Amma domin mai karatu ya gane za mu raba doyar kashi hudu. Wato farar doya da rawaya (marar nuna da wuri), da doyar ruwa da doyar danga da doya mai ganye uku. Yana da wuya a nan mu bugi kirji mu ce ga irin doyar da ya fi dacewa a shuka a kowanne lungu na kasar nan. Dan haka sai ka shuka irin wadda ta fi yin kyau a karkarar ku.

Idan an zo zaben irin, an fi son a zabi cikakkiyar saiwa a shuka. Amma idan hakan zai wahalar - akan iya yanka babbar saiwa kashi uku- wato ka da tsakiya da gindin a shuka kowannensu.

To amma sai a lura za a yanka irin ne misalin kwana daya ko kwana biyu kafin shukar. Yin haka yakan sa bakin yankan ya bushe, kuma yakan taimaka wajen rage rubar doyar, kan ya fi gindin da tsakiyar, haka kuma gindin ya fi ysakiyar bada iri mai kyau.

Maganin Buzuzu Akan yi amfani da Aldrin Dust Gamalin ‘A’ shi wannan maganj garin hoda ne kuma yawanci manoma sun san shi.

Ga kowanne pakiti daya akan iya cude tushe 120 na irin doya. Yadda za ka yi shine, sai ka zazzage pakiti daya cikin daro ko kwarya. Daga nan sai ka juye irin a hankali ka dasa. Amma yawancin manoma sukan cude maganin ne da yashi ko tubaya sa’annan sai su rika dosana hancin doyar musamman wajen da aka yanka, daga nan sai a yi shukar yadda aka saba. To ko ma dai wace hanya ka bi akan yi wannan ne dan maganin buzuzu da sauran kwari da tsutsotsi masu lalata doya.

A lura: Ba a cin irin wannan doya da aka sa mata magani, domin maganin dafi ne.

Takin zamani: Doya kamar dai sauran shuke-shuke tana bukatar taki, kuma an lura ta fi son taki dangin mai gishiri - wato takin yuriya, ko ‘Superphosphate’. Amma kuma manoman kasan nan sukan kara da ‘Super’ da Kampa. Idan yuriya aka samu masu nauyin buhu daya da rabi masu nauyin kilo hamsin ya wadatar ga kowacce hekta. Idan kuma ‘Superphosphate’ aka samu to buhuna biyu da rabi masu nauyin kilo hamsin sun isa ga kowacce hekta.

A kan zuba takin ne ta hanyar ga naka bayan misalin wata biyu da yin shuka ko kuma bayan an ga fiye da rabin dashen sun fara sabon toho.

Amma manoma sukan zuba ‘Superphosphate’ ne da zaran sun yi shuka, daga nan suna iya kara kamfa ko uriya daga baya. Ga yadda za ka zuba takin: 1. Za ka tsakuri taki ne, ka yiwa dashen barbade da nisan da’irar tsakani da gindin tushe misalin inci 6 zurfin ramin da za a zuba kuma kada ya gaza ‘inci 2’ daga nan sai a sa kasa a rufe.

2. Ko kuma ka toni rami mai dan zurfi a kusa da kowacce shuka sa’annan ka tsakuro takin ka zuba ka binne- domin kada ruwa ya wanke takin a yi hasararsa.

Ratayar Kurinyara Doya Wannan wata hikima ce da manoman doya kan yi domin inganta noman doyarsu, wato don samun isasshen hasken rana ga itacen doyar, gwanayen noman doya sukan bi kowanne tushe ne su kakkafa itatuwa ko karan dawa ko masara su rataye kurinyar doyar.

Yin haka yakan taimaka wajen bunkasa saiwar doya.

Hadaka A Gona An fi so a shuka doya ita kadai a gona, amma yanzu manoman doya sukan yi hadakarta da sauran shuke-shuke kamar su barkono ko attarugu da kubewa da masara ko dawa, a wadansu wuraren ma

har ‘Guna’ akan shuka cikin gonar doya.

Manoma kan kira wadannan shukeshuke hanjin gona.

To amma a halin gasikiya yin wannan hadakar tana da tata illar. Misali idan aka shuka ‘Guna’ cikin gonar doya, yawan doyar da za a samu yakan iya raguwa har da kashi tamanin a cikin dari. Haka nan kuma idan aka shuka masara akan yi hasarar doya fiye da rabi, kuma yawan masarar da za a samu yakan ragu da kusan kashi 30 cikin dari.

Yin Noma: Yi noma ka tada kunya a duk lokacin da ya dace. Kuma musamman akan so a yaye karan masara ko busasshiyar ciyawar nan da aka rufe duk wata saiwa da ta fito waje da kasa. Saboda a saukake wahalar fama da ciyawa, masu bincike wato (Research) sun dukufa don gano wane irin maganin kashe ciyawa ne ya fi kamata a zuba a gonar doya.

Ginar Doya: Kafin doya ta kosa ta isa gina (tono) akwai wani abu da akan yi mata wai shi BALLA, kuma musamman akan yi wannan balla ne cikin watan Yuni zuwa watan Agusta.

Ga Yadda Akan Yi Balla Za ka dan samo itace ne mai dan tsini, kamar fegi ka tona saiwar doyar a hankali. Daga nan sai ka karye - wato ka ballo misalin rabin ko daya bisa uku na wannan saiwar, ka bar sauran a jikin tushen doyar ka maida kasa ka binne, wannan zai sa doyar ta yi kwaya ta kuma bada iri da amfani mai yawa. To wannan hukuma ita ce ake kira ‘Balla’.

Bayan misalin wata daya zuwa biyu da yin Balla, doyar ta isa gina kenan, don haka akan iya fara ginar doya tun daga Oktoba har zuwa watan Janairu.

Alamomin da za su nuna doya ta isa gina shi ne, za ka ga ganyenta ya fara bushewa suna kakkabewa. To da ganin

haka idan har lokacin gina ne, to sai ka nemo magirbi ko fartanya ko kuma diga, ka ci gaba da ginar doyarka. Amma kuma a kan so a yi da kula domin kada a karya kwayar, ko kuma a yi mata rauni.

Ajiyar Doya: Akwai hanyoyin ajiyar doya dabandaban muhimmai daga cikinsu su ne: 1.

Ajiye ta yin amfani da dogayen itatuwa: Za a kafa dogayen itatuwa ne cikin inuwa layi bibbiyu, daga sai sai a bi ana daure doyar guda guda ana jerawa jikin wadannan dogayen itatuwa. Ta wannan hanyar akan iya ajiye misalin ton guda na doya ta yin amfani da itatuwa guda 76.

2. A kan ajiye doyar a daki mai sanyi: Misali daki mai rufin jinka ko silin ko kuma kana iya ajiye ta cikin inuwa ka rufe da ciyawa. Abin lura dai anan shine ba a so a bar doyar a waje cikin zafin rana. Yin hakan ya kan sa ta bushe ta farfashe, daga nan kuma sai ta rube ta lalace. Saboda haka idan aka yi ajiyar doyar wajibi ne a rika bi ana fidda duk wadda ta rube ko ta kamu da wani ciwo. Domin barinsu cikin doya mai lafiya yana da illa ainun.

3. Wata hanyar ajiyar doyar da mutane kan bi itace ta yin ajiya cikin rami, wato akan toni rami ne mai zurfi, daga nan sai ka yi ta shimfida ciyawar, wato haka dai za yi ta yi kana shimfida ciyawa kana shirya doya bisanta har ramin ya cika sa’annan sai a rufe da ciyawa.

Fadakarwa: Don samun ribar noman ka: - Zabi wuri mai kyau - Gyaran wurin sosai a cikin lokaci - Zabi iri mai kyau ka shuka da wuri - Ka kula da sa taki da yin melcin - Ka kula da yin noma da yin sitekin - Yi gina cikin lokaci kuma ka yi - Kyakkyawar ajiya.

22

A Yau

ADABIN HAUSA

Asabar 7 Ga April, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Tare da Sabo Ahmad 08065533969 saboahamad@gmail.com

Mahammadu Gambo Mai Waqar Varayi: Tsakanin Tuba Da Adabi (2) Daga Ibrahim A.M. Malumfashi

Wannan tunani kusan haka ya kasance da Muhammadu Gambo mai waqa varayi. Ban ji hirar da aka yi da Muhammad Gambo a Gidan rediyon da aka ce ya ce ya tuba da waqar varayi ba, sai dai ko kafin nan na saurari waxansu hirarraki, na kuma karanta wasu daga cikin waxand a aka yi da shi a bay,a kan waqoqinsa da kuma yadda ba a son tattara wasu daga ciki, misali ta Inuwa Xanmaxacci da Tudu Tsoho. kamar yadda ya ce bai son tuna wannan gumurzu(tsakanin Inuwa da Tudu), tilas ta ya take rera waqar domin jama’a sun raja’ a a kan ta, duk kuwa da cewa ba a yi wannan gumurzu ba. Haka kuma wani dalilin da ya sa ya daxe yana son barin waqa bai wuce irin varayin da yake sha’awar yadda suke gudanar da rayuwar ta su a wancan zamani, yanzu sun kai ba sa sata irin ta da, ita ma yanzu ba ta; yanzu irin ta fashi da makami da xaukar rai ita ce satar da yake gani; ba jarunta bare nuna fasaha da hikima don haka ya ce. ya bar bin waxannan varayi, sai dai rera waqoqin da ya yi a fagage ko tarurrukan da aka gayyace shi.

Idan waxannan batutuwa suna daga cikin dalilan tuban Gambo daga waqar varayi yanzu, kila ga mai nazarin adabi ba zai ga laifinsa ba, domin ginuwar adabi na tafiya ne da muhallin da mai shirya adabin yake samun hasken gina adabin nasa. Idan yau a ce ba sarakunan gargajiya ko attajirai, yawancin mawaqan Hausa za su rasa abin dafa wa, haka abin yake ga sauran sassan rayuwa. Ke nan varayi su ne rayuwar Gambo. Idan ba su to ba waqar varayi! Haka batun yake ga Gambo!

Ko Ana tuba aga aikin adabi?

Ni a tawa tsinkayar sai na ga idan an yi maganar tuba a Larabci ko a cikin harshen Hausa, ana nufin abin da aka yi baya ba kyau, ko dai ba daxi ko kuma ana nadamar aikata shi, amma shin haka batun yake a fagen adabi ko a gonar gina dabin? Ina jin ba batun tuba a harkar adabi, ke nan ba mu tsammanin mu samu wani abu wai shi adabi mai kyau ko adabin da bai da kyau. Haka batun yake a fagen nazarin ra’in adabi.

Ga mai son fahimtar yadda batun ya samo asali sai ya duba Eagleton(1983). A ra’in adabi, ba adabi mai kyau ko mara kyau, sai dai inda aka sanya

son rai ko ra’ayi na mai nazari.

Wannan ba ya nufin cewa ba za a iya samun ingantaccen rubutu ko rantsattsiyar waqa ko burgaggen wasan kwaikwayo ko makamantan haka ba, ana yaba kyawon adabi, ana kuma yin yabon bisa wasu matattakalai da aka gindaya a cikn ra’in domin a bambanta tsakanin adabin da ke shiga zuci, cike da zaqin saurare ko karantawa ko kuma kallo da kuma wanda yake mai lami, ko salaf.

Ke nan shirya da rera waqar varayi ba laifi ba ne, duk kuwa da cewa shi kan sa Gambo a waqar tasa yana ganin laifi ne.

Ba muguwar aba ba ce kila shi ya sa, shi kan sa Gambo yake wa aikin adabin nasa laqabi da mugun kixa, ba muguwar waqa ba. Me ya sa muke wannan hasashe. Abin da aka riga aka sani ne yadda aka shata da qulla tunani a lokacin da ake waqar sarakuna ko attajirai ko malamai ko sauran jama’ar gari, haka ake yi a waqar varayi ko karuwai ko ‘yan daudu da makamantan su a cikin al’umma. Me ya sa wani zai yi tunanin waqar varayi a matsayin lalatattar aba ko maras kyau, alhali waqar noma ko ta sarakai ko attajirai waqar qwarai? Saboda sata muguwar sana’a ce, alhali sarauta ko noma ko malanta sana’o’in qwarai ne?

Mun yi waxannan tambayoyi ne domin muna danagaramar sanin qwaf ne, inda ake bayyana duk inda aka ga xa a bayan mahaifiyarsa, a tambayi wane ne mahaifinsa. Bisa irin wannan karatu ne aka nuna mana cewa, adabi ‘hoto’ ne ko ‘madubi’, ke nan tun da mun san hoto ko madubi ba sa qarya, ma’ana abin da ka hango ta amfani da madubi shi ne abin qaraswa, haka abin da hoto da ke gabanka ya nuna maka a zahiri, haka abin yake, ashe adabi ba zai sharata ba. Idan ka yaga hoton don rashin jin daxi abin da ka gani ko ka fasa madubin domin ba ka son ganin abin da ka gani a ciki, ba zai canza lamarin ba.

Saboda haka a matsayinmu na manazarta adabi abin da muka hango daga cikin waqar Gambo ta varayi, gaskiya ce, ko mu amince da haka ko mu qi! Ba yadda za mu yi mu canza batun, nan fa muna zance ne a fagen adabi ba wani fage can daban ba.

Mu sani ra’ayin jama’a, musamman na malaman addini ko na gwamnati ko na masu neman adaidaita tuanani a harkar adabi, ba zai canzawa

• Marigayi Gambo Mai waqar Varayi adabin al’umma launi ba. Idan ka hana a sany waqar varayi a gidan rediyo, inda yawancin irin waxannn waqoqin ake musu laqabi da NTBB ko hana a tattauna irin wannn adabi a makarantu ko wajen harkar ilimi, ba za ka hana wannan adabi gudana ba, shi ya sa muke ganin cewa, bisa tsarin ra’I na dabi, nan ba ra’ayi muke Magana ba, irin su Gambo da waqoqinsa, tamkar malami da makaranta ne, faqat.

Daga xan binciken da na yim kan wannan fanni, sai na fahimci cewa yawancin irin wannan adabi, na batsa ne na sata ko na karuwanci ko na daudanci ko na bore ko na tarihin tashintashina, ana xaukan sa a mtsayin karkataccen adabi, shi ya sa nakan tambayi kaina WA ko ME ya karkatar da shi, amsar da nakan ba kaina it ace ba wanda ya karkatar da irin wannan adabi face al’ummar day a samu kansa aciki, domin it ace ta samar da yabanyar da adabin ya rayu a cikinsa.

B awanna ba ma ai muna kuma sane da cewa, ita kan ta al’ummar ai kala biyu ce, ko dai wadda ke tafiya da rayuwar masu danniya ko kuma wadda ke janye da karikitan waxanda ake dannewa. A cikin wannan zubin rayuwar guda biyu ake samun adabawa da ke fiqe da kowane

hannun riga guda, ko dai masu biyewa waxanda ke dannewa ko kuma masu agazawa waxanda ake dannewar(Gramaei,2005).

Wannan irin tunani ne Ngagi (1997) ya bayyana a matsayin wahalar da adabi ke ba hukuma ko ‘yan daidaito, ya kuma jaddada muhimmancin aikin adabi, ya damu da lalatattun al’amuran jama’a kodayaushe.

Idan aikin adabi bai damu da irin waxannann lamuran ba,to da alama an yi haka da gangan ne, domin a ci gaba da danne al’umma. Irin wannan shi ya sa a zamanin wariyar launin fata a Afirka ta kudu aka yi ta watangaririya da marubuta irin su demis Brutus da Alex La Guma da Lewis Nkosi da wasu da dama. Wasu korarsu aka yi daga cikin qasar, wasu xaure su aka yi, waxanda ba akora bas u bas u gudu ba, ko kuma ba a xaure sub a, adabin su da rayuwar su sun kasance cikin tasku. Littattafan yawancin su an hana buga su, inda aaka samu aka buga an hana a karanta ko a sayar da su, saboda me suna faxar gaskiya!

Me ya raba wannan tunani na masu wariyar launin fata da wanda aka yi ko ake yi wa adabin Gambo? Gambo ya sha xauri, ya tara. Ya sha bugu ya ga mune, duk saboda me ne? Albarkar mugun kixan nan! Za mu tsaya a nan sai mako na gaba.

A Yau

NAZARI 23

Asabar 7 Ga AFrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Anadariya: Garin Da Jama’a Ke Tururuwar Neman Magani Gurin Aljanu Garin Anadariya na cikin qaramar hukumar Bebeji Da ke jihar Kano, wandake da tazarar kilomita goma daga garin Tiga Dam, kan hanyar zuwa Tudunwadar Xankadai.

An wayi gari wata mata ‘yar asalin wannan gari da ake kira Hajjo na da’awar bayyanar aljanu a jikinta, waxanda suke amfani da ita wajen taimaka wa marasa lafiya, su samu waraka.

Umar Ayuba shi ne ma fi kusaci da Hajjo a kan harkar wannan bayar da magunguna, ya kuma bayyana wa wakilinmu Sabo Ahmad Kafin-Maiyaqi da Lawal Umar Tiga, lokacin da suka yi tattaki zuwa wannan garin domin ganin abin da ke faruwa tare da bayar da labari ga masu karatunmu.

Sabaoda haka, Umar Ayuba ya ce tun farko kakanninsu suna bayar da labarin cewa, asalin faruwar wannan al’amar shi ne, lokacin da aka yi wa Hajjo aure takan wayi gari ta ga dukkan fantekokinta a cike da rubutu, sai ta kwashe ta zubar, Gobe ma haka za ta sake gani. Don haka sai aka hana ta zubarwa, aka ce maimakon zubarwa ta dinga bayarwa sadaka da niyyar, Allah ya biya wa wanda aka ba buqatarsa.

Daga nan sai aka fara fahimtar cewa, wannan rubutun da take bayarwa yana magani cututtuka. Labari ya fara yaxu wa. Saboda haka mutanen garin da ke da larura suka fara kawo qoqon bararsu.

Gaba dai gaba dai, har abu ya fara nisa. Ganin haka mijin Hajjo ya ce, ba zai iya zama da ita ba, saboda yawan hulxar da take da masu karvar magani.

Nan fa aure ya mutu ta koma gida, ta ci gaba da bayar da magani abu kamar wasa, kullum abin sai qara bunqasa yake kamar wutar daji.

Lokacin da wakilanmu suka je garin ba su iya yin tozali da Hajjo ba, saboda tsananin cinkoson jama’a, har a lokacin an xauko mutum biyu sun sume saboda tsanin cinkoso da zafi, amma dai duk da haka jama’a maza da mata sun yi dafifi, suna jiran shiga gurin aljani.

Dalili na byu da wakilan namu suka kasa yin ido biyu da Hajjo shi ne an ce a loacin aljanin na jikinta, yana kan aikin bayar da maganin.Saboda haka da aka ce masa ga ‘yan jarida nan sai ya ce ba zai yi magana da ‘yan jarida ba. Har wakilan na mu suka bar wurin, ba su iya ganin aljanin ba, ballantana su yi masa tambayoyi.

Ajanun da aka ayyana cewa suna shiga jikin Hajjo lokacin da take bayar da maganin akwai

Likita da Xanmama.

Likita yana aiki ranar Asabar da Lahadi shi kuma Xanmama ranar Litin da Talata.

Yadda Likita ke gudanar da aikinsa shi ne, idan aka je da larurar da ke buqatar ofarashin, zai bayar da rubutu da wani magani ya ce a je a sha yadda cutar za ta taru wuri xaya. Zai faxi ranar da za a dawo domin yin ofarashin.

Idan aka dawo a wannan ranar, sai a sa ka sayo sabuwar reza, zai tsaga cikin ya fitar da cutar da ke ciki, kamar yadda makusancin Hajjo, Umar Ayuba Ya faxa.

Wakilan namu sun ci karo da Sama’ila Nasarawan Kuki jim kaxan bayan fitowarsa daga xakin ofarashin, ya ce, lokacin da aljani Likita zai yi masa ofarashin, sai ya buqaci ya kawo sabuwar reza da kwalbar maltina da madata.

Ya ce lokacin da ake tsaga ciknsa yana ji, sannan kuma bayan an gama, ba a xinke ba, sai dai ya ji a soke shi a guri uku an kuma shafa masa auduga, aka ce ya sha maltina da madara, ya xan huta sannan ya fita, ya ce ya ji an ciro masa wani abu a ciki amma bai ga ko mene ne ba. Amma dai da aka tambaye shi ya yake jin yanayin jikin nasa, sai ya bayyana wa wakilan namu cewa, ka san shi sauqi sai a hankali. Saboda haka aikin aljanin Likita shi ne yin ofashin da kuma aikin ido.

Sai aljani Xanmama wanda shi kuma aka ce ya qware wajen bayar da maganin aljanu da sammu da mayu da makamantansu, wanda kuma yake hawa kan Hajjo tare da bayar da magani ranar Litinin da Talata.

Isa Haladu Anadariya, shi ne wanda ya wakilci sarkin Anadariya wajen yi wa wakilan na mu bayani, wanda ya ce, bayan da aljanun Hajjo suka bayyana, waxanda suka nuna cewa za su taimaka wa jama’a wajen ba su magani. Da abin ya

• Umar Ayuba

fara qarfi, sarkin ya jagorance su zuwa wajen hakimin Bebeji wanda suka bayyana masa yadda abin yake kuma ya zo da kansa, ya ga yadda abin ke gudana, Kamar yadda Haladun ya ce, hakimin ma ya karvi maganin, sannan ya tambayi jama’ar da ke wurin cewa, ko suna samun sauqi suka ce masa suna samu.

Shi kuwa Dakta salisu Muhammad qwararre a fannin fata, ya nuna cewa, a likitance babban ganganci da wauta ne wanda ba likita ba ya yi ofarashin. Domin kuwa dole sai wanda ke da ilimin likitanci zai iya wannan aiki in dai ana so a wanye lafiya. Domin a jiki akwai hanyoyin jini, akwai jijiyar ma da ake ce mata majinaciya wadda idan aka sake aka yanke ta, jini ya valle ba a nemi taimakon likita ba ana iya mutuwa.

Sannan dangane da maganar cewa aljani ya iya cire wani abu daga jikin mutum nan ma likitan ya musanta wannan, ya ce hanyar da aka fi amincewa da ita wajen neman waraka ita ce ta ilimi.

Sannan ya yi nuni da cewa, musamman waxanda aka ce aljani na yi musu ofarashin baya ga hatsarin yanka gurin da bai kamata ba, akwai kuma hatsarin shigar cuta, bayan an yi aikin. Tun da ba wani magani da za a bayar na kariya daga shigar qwayoyin cuta inda aka yanka, musamman ma da aka ce ba a xinke gurin da aka yi yankan.

Likitan ya ce ko da ma ana xinke wa, domin irin kayan aikin da aka yi aikin da su da muhallin da aka yi aikin duk a bin tambaya ne, wanda kuma babu gamsasshiyar Amsar da za a bayar a kan wannan tambaya. Saboda haka, sai ya shawarci jama’a da ke da larurorin rashin lafiya da su je asibiti domin neman magani saboda nan ne kaxai ya fi dacewa da su.

• Dakta Salisu Muhammad

• Isa Haladu

•Sama’ila Nasarawan Kuki

24

A Yau Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Tare da

Umar Saleh Anka MNES,MEM

MUHALLI

usanka01@gmail.com

08036005151

Taqaitaccen Tarihi Game Da Shirin Yarjejeniya Ta Duniya (EarthCharter) (3) Wuraren Ba Da Hankali Da Hukumomin Qarfafa Doka: A taron ta na uku na shekarashekara, a watan Mayu shekara ta 2008, Majalisar Yarjejeniya Ta Duniya tsakanin qasa da qasa(ECI) ta amince da kafa hukumomin qarfafa doka guda shida,a bisa shiri na tsawon lokaci, da ke kafe kan tsare-tsare na ikon hana cinkoso wuri guda,wanda kuma aka zana domin ya hanzarta faxaxa ayyukan Yarjejeniya Ta Duniya a ko’ina.

Kowace hukumar qarfafa doka za ta ba da qarfi kan raya dangantaka da qarfafa ayyuka a xaya daga cikin waxannan hanyoyi: Kasuwanci.

Ilimi.

Kafofin watsa labaru.

Addinai.

Majalisar Xinkin Duniya.

Matasa.

An zavi waxannan fannoni shida ne, domin suna da muhimmiyar dama wajen yin amfani da Yarjejeniya Ta Duniya don sauyi ya zuwa hanyoyin rayawa ma fi dace wa. A yawancin waxannan fannoni shida,an riga an fara ayyuka da dama, wanda zai bai wa hukumomin qarfafa doka damar gini a bisansa.

A dukan waxannan fannoni, akwai damar samun yaxuwa kamar wutar daji, na sha’awar Yarjejeniya Ta Duniya, fiye da yadda aikin hukumar qarfafa doka ta yi tun farko.

An tsara hukumomin qarfafa doka ne domin, su yi aiki a matsayin masu mika kai,da zai kai ga samar da shirye-shirye masu zaman kansu.

Majlisar ECI ce ta yi tunaninsa, wanda kuma membobin Majalisar ECI dabam-dabam masu aiki a matsayin wani ayari na “SEED” suka qaddamas. Babban komitin majalisar zartaswa ce take amincewa da zaven shugabanin ayarin na dukan hukumomin qarfafa doka.

Ita ce kuma ke da haqqin duba ci gaban ayyuka na kowace hukumar qarfafa doka, lokaci-lokaci. Duk da haka, Majalisar ECI da Sakatariyar ECI ba za su ba da umurni ko su tafiyar ECI ba, za su ba da umurni ko su tafiyar da aiki na hukumomin qarfafa doka ba. Sakatariya za ta tanada muhimman ayyuka domin mara wa hukumomin qarfafa doka baya. Sakatariyar har ila yau, za ta iya gudanar da wasu ayyuka na xaukaka aikin wasu hukumomin qarfafa doka, matuqar tana da qwarewa a fanin; tana kuma da abin taimaka wa, misali, a fanin ilimi.

Ana sa ran cewa ayarin shugabanin hukumomin qarfafa doka, za su qunshi mutane da dama, waxanda ba membobin majalisar ECI ba ne. wasu qungiyoyi kuma za su iya tanada ayyuka wa hukumomin qarfafa doka, hakan zai ba da hanya mai fa’di game da sakatariyar.

Dalilin qirqiro da shirin ba da iko kan tsare-tsaren hana cinkoso, da kuma kafa hukumomin qarfafa doka,ya danganta ne kan tabbatacin cewa shirin Yarjejeniya Ta Duniya na dangantaka ne, amma ba na qungiyar da ba ta gwamnati ba(NGO). Ba shi yiwuwa shirin Yarjejeniya Ta Duniya ta faaaxa kwarjinin da take da shi a duniya baki xaya,ta kuma cim ma burinta, matuqar ana ganin ta a matsayin qungiyar da sakatariyar ECI ke jagorancin ta kawai. Idan aka yi la’akari da manufar Yarjejeniya Ta Duniya, ba zai iya yiwuwa a ce wata qungiya babba mai zaman kanta ce ke sa ido kan ayyukanta a duniya baki xaya ba. Kuma sakamakon yin hakan zai kasance da mamaki. Aiki ne da ba zai tava yiwuwa ba, ba kuma hikima cikinsa.

A qashin gaskiya shirin Yarjejeniya Ta Duniya ya haxa kan dubban mutane, da qungiyoyi waxanda yawancin lokaci suna haxa kai ne, ba sa yawan aiki a kaxaice ba.

Majalisar ECI ce ke villo da manufofi da tsare-tsare ga sakatariyar ECI, waxannan manufofi da tsare-tsare ne suke zama jagora ga kowane fani na Yarjejeniyar. Qaramar sakatariyar na gudanar da muhimman ayyuka qalilan; kamar shugabancin Intanet ta qasa da qasa, da kuma shirya wasu muhimman kayan aiki. Yawancin ofisoshin membobin majalisar ECI, suna ba da goyon bayan su ga sakatariyar a yankuna daban-dabam a duniya.

Shugabancin kowace hukumar qarfafa doka, za ta kasance ayari ne, na aqalla mutum biyu zuwa goma.

Manufar kowace hukumar qarfafa doka ita ce zuga sabbin ayyukan Yarjejeniya Ta Duniya, ta kuma xaukaka batun faxaxa ayyukan Yarjejeniyar. Kowace hukumar qarfafa doka, za ta fara aikinta,tana neman sanin bambanci muhimmi da ayyukan Yarjejeniyar ke yi a yankinsa, da kuma fahimtar irin givin da Yarjejeniyar za ta iya cikawa zai kuma kasance wajibi a villo da

wani shirin aiki na gajere da kuma na tsawon lokaci, da kuma bin tsarin da zai cim ma waxannan munufofi.

Hukumar qarfafa dokar za ta lasafta shugabani masu miqa kai, da kuma goyon baya da ake buqata wajen aiwatar da shiryeshiren. Dole ne kuma ta yi tattalin muhimman ababan da ake buqata.

Kowace hukumar qarfafa doka za ta yi zaman kanta a fanin haxa kan jakadu da masu zurfafan ra’ayi game da Yarjejeniya Ta Duniya.

A bisa shiri na lokaci mai tsawo, majalisar ECI ta amince har ila yau, da ayyuka guda biyu, da suka shafi qara qaimi ga aikin intanet da ke gudana a duniya baki xaya. A halin yanzu; shirin Yarjejeniya Ta Duniya da shirin kayayakin sadarwa, da suka haxa da littattafai,da littafin bayanai, da majigi da ake buqata domin goyon bayan faxaxa shirin a wuraren da hukumomin qarfafa doka suka fi bada kai. Intanet na duniya baki xaya, zai qunshi qirkiro ta a kowace qasa, kuma a harsuna da suka cancanta. Dukkan waxannan za su kasance dalabarai da bayyanai iri guda; game da Yarjejeniya Ta Duniya, da shirinta za a iya sake sarrafa shi domin ya cim ma manufa na karkara. Sakatariya za ta taimaka da ayyukan nan biyu.

Sakatariya za ta tura rahotani lokaci-lokaci game da Yarjejeniya Ta Duniya a intanet game da ayyukan hukumar qarfafa doka, da kuma kan yanayin ci gaba da aka cim ma game da ayyukan nan biyu.

Duk mai sha’awar goyon bayan hukumar qarfafa doka, ana qarfafa su, su tuntuvi ayarin shugabanin kai tsaye.

Yadda Za A Iya Qarfafa Shirin Yarjejeniya Ta Duniya: 1. Ka yaxa labarin Yarjejeniya Ta Duniyar, da kuma wayar da kai game da ita tsakanin abokan ka da al’umanka.

2 Ka amince da Yarjejeniya Ta Duniya, ka kuma qarfafa

qungiyoyi da kake ciki, tare ma da gwamnati qananan hukumomi da na qasashe da su yi amfani su kuma amince da ita.

Ka fara wata qungiyar nazari kan Yarjejeniya Ta duniya, ka kuma binciki yadda za a yi amfani da manufofin Yarjejeniya Ta Duniya a gidaje, wurin aiki, da amfani cikin alu’mma.

3.

Ka haxa kai cikin shirin Yarjejeniya Ta Duniya qarkashin hukumar qarfafa doka wanda ke aiki a fannoni guda shida(6):ilimi, kasuwanci,kafar watsa labarai, matasa da majalisar xinkin duniya.

4. Ka haxa kai da abokan hulxa na Yarjejeniya Ta Duniya, tare ma da sauran qungiyoyi da suka amince da Yarjejeniyar a yankin ka.

5. Ka tanada taimako na kuxi ko ka tanada wasu kayayyaki, ko aiki da ake buqata wajen goyon bayan Yarjejeniya Ta Duniya tsakanin qasa da qasa, da sauran ayyuka na Yarjejeniya Ta Duniyar.

6. Ka tuntubi, ka kuma Bi tsarin gudanarwa kan faxaxa aiki ta wurin hana cinkoso na shirin Yarjejeniya Ta Duniya, wanda za a iya samu a intanet na Yarjejeniya Ta Duniya.

Akwai hanyoyin amfani da Yarjejeniya Ta Duniya da dama, kamar a makarantu, wuraren kasuwanci, gwamnatoci, qunyoyin da ba na gwamnati ba, taruruka, da sauran taro na jama’a. Ga misali, za a iya amfani da ita a matsayin: • Manhajar ilimi, wajen samar da fahimtarwa game da manyan qalubale, da zavi da ke fuskantar xan’adama, da kuma manufar samar da rayuwa mai ma’ana.

• Kira domin aiki, kuma jagora kan xabi’u don samar da rayuwa mai ma’ana da zai qarfafa bada kai, haxin kai da sauyi nagari.

• Muhimmin jagoranci wa gwamnatoci a kowane mataki, bisa tsarin manufofin su, da zummar gina al’umma na gari, a kuma samar da zaman lafiya mai jurewa a duniya.

• Muhimmin aiki, wajen jan hankali kan hakokinmu na kulawa da rayuwa da tsirrai da muhalinmu. A kuma billo da muhimman sadarwa da za a yi amfani da su.

• Sinadarin ingiza tattaunawa tsakanin sassa, da al’adu, tsakanin addinai game da manufofi guda, da ake da su.

• Qaramar doka, da ya kasance tushen xabi’u, na irin ci gaba da ke gudana a muhalli, don cim ma yunqurin raya doka mai jurewa.

• Na’urar auna ci gaba, don kai wa ga jurarriyar rayuwa.

earthcharter. org/invent/ images/uploads/ EarthCharter_ Hausa.pdf

25

A Yau Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Ko Kun San?

Amfanin Zuma A Rayuwa Daga Yusuf Shuaibu, Abuja 1. Zuma na qare mutane daga kamuwa da cutar siga wato Diabetes da turanci sannan kuma yana hana tashin cutar wa mutanen da ke fama da shi.

2. Zuma na maganin mura, kawar da matsalolin da ke kama ido kamar jan ido, kaikayin ido, kumburin ido da sauransu.

3. Zuma na kuma warkar da rauni ko kuma kuna a jikin mutum.

4.

Zuma na rage yawan mantuwa musamman matan da suka daina haihuwa.

5. Tana kuma maganin cutar Ulcer.

6. Zuma na warkar da cutar da ke kama haqarqari wato Pneumonia da turanci.

7. Zuma na taimaka wa mutanen(maza ko mata) da ke fama da matsalar rashin haihuwa.

8. Zuma na kuma maganin ciwon ciki.

9. Zuma na gyara fatar mutum.

10. Zuma na warkar da tari.

•Bayani Akan Sirrin Zuma Haqiqa ita zuma tana daga cikin manyamanyan abubuwan da ake magani da su kuma ita ma kanta magani ce domin ya zo a cikin alqur’an mai girma.

•Inda Allah (S.W.T) ya ke cewa:* Yana futowa daga cikinta (ita zuma) wani abun sha wanda ya ke mai launuka daban-daban haqiqa a cikinsa akwai waraka ga mutane.

Yana daga cikin kalar zuma Farar Saqa Da Baqar Saqa ko wacce tana da magani ta haka nan yazo a cikin hadisi Manzon Allah (S A W) yana cewa : na hore Ku da ababan waraka guda biyu (2) *zuma da alkur’ani* (ibn majah da Hakim suka ruwaito) Bayan haka an ruwaito cewa: wani mutum yazo wajan Manzon Allah (S.A.W) ya ce : ya Manzon Allah nazo ne in gaya maka cewa xan’uwana yana fama da ciwon ciki, sai Manzon Allah ya ce je ka shayar da shi zuma, sai ya tafi ya shayar da shi zuma amma bai warke ba, sai ya koma wajen Manzon Allah (S.A.W) ya sake cewa je ka shayar da shi zuma, sai ya je ya shayar da shi, amma bai warke ba, sai ya komo wajen Manzon Allah sai Manzon Allah yace da shi haqiqa Allah yayi gaskiya cikin xan’uwanka yayi qarya, je ka sake shayar da shi zuma, da yaje ya sake shayar da shi zuma sai ya warke. Wannan hadisi yazo cikin Bukhari da Muslim.

Haka nan wannan yana daga cikin abun da ya kamata mu fa’idantu da shi cewa shi magani ba’a yi masa gaggawa, ana so a dinga mai-maitawa da haka har ubangiji ya kawo sauqin cutar.

Haka nan yana daga cikin sirrin zuma zaka ga yawan cin magani ana cewa haxa shi da zuma farar saqa.

Yaro: Yana daga sirrin zuma in an haifi yaro ya Kai kamar wata huxu (4) kullum a dinga xiga masa a baki sau uku (3) a rana saboda ta qara masa wayo da basira da kaifin hadda in ya girma. Sannan tana sa qashinsa ya qara qwari.

Mai jego: Yana daga sirrin zuma mace mai jego ta dinga shan zuma a kullum itama sau uku (3) a rana, kafin ta haihu da bayan ta haihu saboda samun cikakkiyar lafiya da ita da yaronta.

• Vawon Ayaba

• Tsamiya

• Zuma Ciwon ciki: Yana daga sirrin zuma idan mutum yana fama da yawan ciwon ciki mai xaurewa, ya xinga karanta ayatul-kursiyyu qada (7) a cikin zuma yana sha a kullum in sha Allah zai rabu da shi.

Yawan kukan yaro: Yana daga sirrin zuma idan yaro yana yawan kukan banza na babu gaira babu dalili ko yawan kuka idan ya farka daga bacci sai a samu zuma mai kyau marar haxi a tofa bismillah sau (9) a xinga bashi ya lasa in sha Allahu zai daina.

Nutsuwa Ko Hutu: Yana daga cikin sirrin zuma idan mutum yana so yasa mi natsuwa da hutu da nishaxi a cikin qoqon zuciyarsa ya dinga shan zuma tare da man habbatussauda da safe da kuma kafin ya kwanta bacci.

Mace Mai Haila: Yana daga ainihin gundarin sirrin tatacciyar zuma ga mace mai haila da ta samu tana dinga samun ruwan zafi kofi xaya (1) ta zuba zuma a ciki ta dinga sha

zata ji banbanci.

Tashin Zuciya: Idan mutum zuciyarsa tana tashi da zarar ya ji zata tashi, sai ya xibi zuma cikin cokali xaya ya sha in sha Allahu zuciyarsa zata daina tashi.

Ciwon Hanta: Yana daga cikin sirrin zuma dan magance ciwon hanta, shi ciwon hanta yana da alamomi kamar haka yawan kasala ko da yaushe, yawan jin bacci da yawan amai da kuma yawan jin ciwo a qirji. Sai a samu zuma da lemon tsami da man zaitun a haxa guri xaya a dinga xiba ana sha sau uku(3) a rana in sha Allah zai bari.

Haihuwa Ciki Sauki: Haka nan yana daga cikin sirrin zuma a haihu cikin sauki, in ana nakuda asha zuma kamar cokali goma sha biyu (12).

Warin Baki: Yana daga sirrin zuma dan hana warin baki kullum mutum yasha da safe bakinsa zai daina wari.

Fitsarin Kwance:

Yana daga cikin sirrin zuma fitsarin yara na kwance, sai kullum a dinga basu zuma sau biyu (2) a rana zasu daina in sha Allahu.

Ciwo: Haka nan yana daga cikin sirrin zuma dan magance ciwon da ya daxe bai warke ba sai a dinga shan zuma ana kuma shafawa a wajan ciwon.

Narkar Da Abinci Mai Nauyi : Yana daga cikin sirrin zuma tasa abinci mai nauyi ya narke da wuri idan an sha ta bayan cin abinci.

Haduwar Qashi: Yana daga cikin sirrin zuma in qashi ya tsage ko ya karye bayan an gyara sai a shafa ta a wajan kuma ana sha.

Cututtukan Zuciya: Yana daga cikin sirrin zuma magance cutukan zuciya za’a samu lafiyayyen nono a haxa da zuma da kananfari ana sha safe da yamma.

Gyara Murya: Yana daga cikin sirrin zuma in ana shan ta da citta a ko da yaushe.

Yawan Tari: Yana daga cikin sirrin zuma mutum yana yawan tari sai ya samu zuma mai kyau da lemon tsami da ‘yar citta da xan ruwan zafi ana sha in sha Allah za’a samu lafiya.

Haihuwa: Allah shine mai bada haihuwa koda duk za’a baki magani duniya idan Allah bai baki haihuwa ba, ba wani abu da zaki sha ya saka ki haihu. Amma kina iya gwadawa in sha Allahu za’a dace. Yana daga cikin sirrin zuma ainihin gundarin amfanin zuma ga mace bakarara, sai a samu ainihin gundarin tuwan zuma a haxa shi da madara ana sha kullum har tsawon wata biyu (2) babu fashi in sha Allahu, Allah zai bada haihuwa.

Cutar Farfaxiya: Haka nan ma zuma na magance cutar farfaxiya, idan aka samu zuma mai kyau marar haxin, cikin cokali shida (6) da safe sannan a dinga shafa man zaitun da man habbatussauda a duk xaukacin jiki. Sannan a dinga karanta masa ayatul-kursiyyu a ruwan zamzam kafa bakwai (7) ana bashi yana sha. Sannan ragowar a shafe masa jikinsa gaba xaya, a yi ta yin haka ba fashi sai an yi kamar wata xaya (1) in sha Allahu za’a samu sauqi.

Asma: Yana daga cikin sirrin zuma tana magance cutar asma in ana shanta ajere-ajere har tsawon wata guda(1).

Gyambon Ciki Dana Hanji: Haka kuma zuma na magance gyambon ciki dana hanji sai a samu zuma mai kyau marar haxi a haxa da hulba da ruwa zafi tafasasshe a dinga sha bayan ya huce kafin cin abinci Allah zai bada lafiya.

Wannan yasa masa na ilimin magunguna suka bayyana fa’idojin ta marasa iyaka.

Inda mutum ya lasheta kafin yaci komai tana gusar da; • Majina.

• Wanke ciki.

• Gyara ciki dattinsa da gusar da shi.

Ita zuma wani abin sha ne wanda ya ke mai launuka daban-daban, haqiqa a cikinsa mutane suke samun waraka daga gare ta. Kamar yadda Allah yayi bayani a baya a.

26

Tare da Rabiu Ali Indabawa 08069824895

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Daga littattafan Hausa (2)

• Shatan Zazzau Da Makaxansa An yi haka ba da daxewa ba, sai ta ga duk kuyangin da suke gewaye da ita da ungo zommomin duk bacci ya kwashe su, mamaki ya kamata, ita ma sai ta ji hankalinta ya gushe. Zuwa jimawa kaxan sai ta ji kamar tana gyangyaxi ne an xan tava ta, tana farkawa sai ta ga jarirai guda biyu kusa da ita a shimfixe cikin wani irin mashimfixi na zinare.

Ta yi sauri ta duba ta ga namiji ne da mace suna ta kuka irin na jarirai, ta xaga hannu sama ta yi wa Allah godiya. Sai ta ji muryar qawarta Zeenatuzzaman tana yi mata sallama, ta amsa, “Ina yi maki barka da sauka da fatan kina cikin qoshin lafiya.” Uwar gidan Sarki ta ce, “Na sauka lafiya, kuma babu abinda yake damuna.”

Zeenatu ta ce, kamar yadda kika yi min alqawari yanzu zan xauki xaya daga cikinsu in tafi da shi, sai ya yi wayo zan dawo da shi, amma na yi alqawari ba zan cutar da shi ba. Kafin uwar gidan sarki ta yi magana sai nemi namjin ta rasa, ta fashe da kuka, daga nan ta xebi ruwa a hannunta ta watsawa sauran matan

da suke gewaye da ita, duk suka farka, suka ga jaririya kusa da ita, amma kuma ranta a vace.

Suka tambaye ta dalilin vacin ranta, ta kwashe labari ta faxa masu. Ai daga nan sai gida ya xauki murna da shewa, har sarki ya sami labari ya shigo da kansa don ya ga abinda aka samu. Da zuwa ta kwashe labari daga farko har qarshe, da ta zo wurin bayanin Zeenatuzzaman, Sarki ya tambaye ta wacce haka?

Ta ce “Wata aljana ce da muke qawance da ita.” Sarki ya fusata ya ce; “Saboda me za ki qulla zumunta da wata aljana ba tare da kin sanar da ni ba?” nan ta dinga ba shi haquri, ya qarvi jaririn ya yi masa huxuba ya ajiyeya fita cikin vacin rai. Da rananr haihuwar ta zagayo, bayan an idar da Sallar asubahi, aka raxa wa yaran suna, namijin aka sa masa Asadulmuluuk a matsayin babba, ita kuma aka sa mata Hamdiyatul’aini, aka ci gaba da biki.

Da aka kammala raxin suna ne uwar gidan Sarki tana ta yi fito daga wanka

tana shirin yin kwalliya, sai ta ji Zeenatuzzaman ta yi mata sallama ta amsa mata, sannan ta ce; “Ga Hamdiyatul’aini na kawo ta ki ganta ki yi mata addu’a, sannan kuma duk na ji sunayensu, Allah ya raya ta Allah ya bani ikon cika alqawari.

Uwar gidan Sarki ta karve ta ta sumbance, ta ta yi mata addu’a, ta sake kallonta ta fashe da kuka, daga baya ta miqa mata ita.

Zeenatuzzaman ta ce, “Ki daina kuka na yi alqawarin ba zan cutar da ita ba, sannan idan lokacin dawo da ya yi zan dawo miki da ita kamar yadda na faxa, mu aljanu muna da cika alqawari,” Uwar gidan Sarki ta ce, “Ya Zeenatu kin san fa babu wanda ya san ranar mutuwasa, yanzu duniyar aljanu cike take da rikice-rikice, ina tsoron kada a kawo maku hari a hallaka ku,ko kuma xaya daga cikin ku ya hallaka.”

Zeenatuzzamana ta ce, “Bari wannan zancen ki riqa faxar abinda yake alkhairi ne ga ‘yarki, ai inda zan kai ta ba wuri ne da mai haxari ba, hasali ma

ba a tava kai hari alqarayar ba saboda zaman lafiyar da suke da shi.

Daga nan suka yi sallama ta qunshe Hamdiyatul’aini cikin wani qwanso na zinare an shimfixe ta cikin wata lallausar shimfixa wadda ta fi atafa laushi, ba ta ajiye ta ko ina ba, sai wata alqaryar mutane inda qawayenta suke zaune.

Ta bayar da ita shayarwa, ta faxa masu sunanta, kuma ta faxa masu labarinta da yadda aka yi ta rabo ta da gida.

Sannan ta yi alƙawarin duk ranar juma’a za ta riƙa zuwa ziyartar su, kuma idan ta tashi dawo wa za ta dawo mata da kayan da za a riƙa sanya mata na ado har ta girma, ta xauko wasu kaya a xaure na jarirai masu kyau ta bayar waxanda za a fara yin amfani da su wurin yi mata ado.

Za mu ci gaba mako mai zuwa idan Allah ya kaimu.

Muna qara sanar da masu karatu cewa, duk wanda yake da littafin da yake sha’awar mu riqa bugawa a wannan shafi mace ko namiji sai ya tuntuve mu a wannan lambar 08069824895

A Yau

TATTAUNAWA 27

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Gwamnati Ta Qaddamar Da Zabgai Don Sama Wa Matasa Aikn Yi, In Ji Musajo (ll) Ci gaba daga nako na jiya Wasu na qorafin cewar wannan jami’an tsaron gwamnati ba ta kawo su a farkon gwamnati ba, sai yanzu da muka doshi lokacin zave wasu suna cewa kuna son amfani da matasan ne kawai don yin hidimar siyasa me za ka ce kan wannan?

Da zan so waxannan masu qorafin ka same su idan akwai mai mata a cikinsu ka tambaye shi lokacin da aka shigo da matarsa cikin gidansa a lokacin take haihuwa? Me ye sa bai tava tambaya ba? mai ya sa ba ta haihuwa a ranar da ta zo ba? ai komai akwai lokacinsa, idan an ce mun xibi matasan ne don mu yi amfani da su a zave ne, Yallabi gwamnatin PDP sun fi wannan gwamnatin kuxi, sun fi su qarfin mulki na sojoji, ‘yan sanda, civil defence duk suna qarqashinsu ina suka kai a lokacin zave da aka kada su?

Ai duk wanda ya ce maka mun xivi waxannan domin a taimaka a wajen zave ne, wane taimakon za su yi? satar akwati? Satar akwatuna za su iya yi? kuma satar akwatin zai taimaka wa zave? Wannan ba haka ba ne, ba mu kawo wannan ba, kuma kamar yadda na faxa maka komai da lokacinsa, sai Allah ya nufa za a yi abu.

Kwanan nan gwamna ya ba ka wannan kujerar, akwai wani huvvasawa da kake da shi wajen inganta rayuwar matasa da mata ne baya ga wannan shirin da kuke yi a yanzu?

Sosai ma kuwa, na farko tukunna shi kansa wannan shirin muna son in da hali mu bunqasa shi ya fi haka, domin me ye sa yaranmu aka taimaka aka xive su aikin nan, don haka muna son da yardar Allah za mu ga yadda za mu yi mun bunqasa wannan tsarin mu kuma qara yawansu. Bar na baka misali, shekaran jiya (Na ranar da muka yi hiran da shi) na ke gani a tv jihar Kano wacce sun fi mu kuxi, sun fi mu hanyoyin shigar kuxi, sun fi mu qarfin tattalin arziki, sun xauki ‘yan Bijiranti (Banga) su dubu uku da xari biyar 3,500 ne suka xauka amma kai tsaye suka watsa duk duniya suka gani a NTA, Sarkin Kano duk manyan nan suna

wajen, to malam idan kano za su xauki 3,500 mu kuma Bauchi mun tsaya a 2000 ai mun yi qoqari fiye da Kano kuma abun a yaba mana ne, kuma ma duk da hakan za mu qara adadin matasan nan.

Na biyu kuma akwai tsare-tsare da shirye-shirye da xan dama da za mu xauki matasanmu mu koya musu abun da za su zo su zama suna dogaro da kawukansu, za mu yi abun da turawa ke cewa za ku koya maka yadda za ka kama kifi amma ba za mu baka kifi ba; muna da irin waxannan tsare-tsaren da dama, yanzu akwai sanar xinkin takalmi, bar na baka misali ka ga ran-butttt (takalmin soja) xin nan waxanda ‘yan Zabgai xin nan suka yi amfani da shi suke kuma ma yin amfani da shi har yanzu irin waxanda sojoji ke sanyawa, wallahi a nan Bauchi aka xinka shi, a kasuwar Wunty, dukkanin yadda ka ga ya yi kyau a Bauchi aka yi.

Don haka za mu xivi yaranmu a koyar da su yadda ake haxa takalma, ga nan idan ka je Jos, kaje Kofar Wambai a Kano duk irin takalman ake kawo mana nan wajen, don haka za mu yi qoqarin koyar da yara wannan sana’ar na xinkin takalma kalakala. Akwai tsare-tsare da suke qasa musamman na koyar da ababen da suka jivinsa sana’ar hanu da dama duk za mu yi wa matasanmu. Mata kuma su basu raina don haka ne muka fitar da tsari da za su bi mu baiwa mata jari a hanunsu kai tsaye, mai toyar kosai idan ka bata jarin dubu biyar ita ka bata jari sosai a wajenta, sannan akwai wasu waxanda tuni ma mun rigaya mun xaursu kan koyon sana’o’i, wasu na koyan man shafawa, wasu na koyan gurguru, xinki, kai ga su nan abubuwan da suke koya da yawa. Abun da muke ta magana a nan shi ne ya kamata gwamnati ta shigo ta taimaka musu, ta yaya ne gwamnati za ta taimaka musu?

Misali, asibiti na gwamnatin jihar Bauchi ne, makarantu na sakandari na gwamnati ne ana yin zanin gado da su labulaye, ana sayan abun wanke bayan gida da sanyaya qamshin xaki ko ofis don haka kada a je kano don sayo waxannan kayyakin, kada mu je Kaduna ko Legas, waxannan yaran da muka ba su horon a kira su a ba su aikin nan

•Musajo Bubu shugaban hukumar BACYWORD Bauchi a kai kayyakin da ake so wajajen da ake so, in aka yi haka an bunqasa musu kasuwancinsu ko ya ya? Wannan shi ne tsarina, za yi zanin gado a asibiti to a bamu dama mu kawo telolin da suka kware waxanda za su yi zangin gadon nan kila ma fiye da wanda za a sayo a waje, ka da a je wani waje, idan ka bai wa xan nan yadin nan zai saye ne a nan ka ga harqar kasuwanci ya inganta.

Idan muka dawo dai kan wannan jami’an tsaron da kuka kafa, Bauchi an san ta da maganar ‘yan kwamitin unguwanni wasu lokutan a kan samu matsala a tsakanin jami’an tsaro a tsakaninsu da irin waxannan ‘yan kwamiti wanda hakan na biyo bayan zargin da jami’an tsaro ke yi wa ‘yan kwamiti na xaukan doka a hanu waxanne matakai za ku xauka don kauce wa hakan a wannan hukumar ta ku?

Wannan tambayar ta ka, tana daga cikin hangen nesan

da muka yi ya sa muka ce sai sun je an ba su horo a sanar da su ma su san haqqoqin xan qasa a kan gwamnati, haqqin gwamnati a kan xan qasa, sannan kuma a koyar da su, su san iyakarsu, su san yadda za su yi su xauki doka irin wanda za su iya, akwai kuma kamen da in sun yi su kai ne ga jama’an tsaro faqak, har a ajin neman ilimi a ka sanya su domin koya musu kwas xin Civil Education dukka an yi hakan ne domin magance matsalar nan ta xaukan doka a hanu wacce itace take yawon kawo ruxani a tsakaninsu da jami’an tsaro; su ‘yan kwamiti na unguwanni har ga Allah suna taimaka wajen dakushe ‘yan qananan matsaloli na sacesace da wasu matsalolin rashin kunya da suke faruwa a cikin al’umma, suna qoqari sosai, amma wasu lokacin kamar yadda ka faxa suna wuce gona da irin, suna samun hakan ne a sakamakon rashin horon da ba a yi musu ba, amma mu namu Zabgai sun samu horo kan yadda za su yi.

28 TATTAUNAWA

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Obasanjo Ya Daxe Yana Qulla Wa Arewa Makirci —Dakta Bature Shugaban qungiyar ‘yan kasuwa ta Nijeriya DAKTA BATURE ABDUL’AZIZ ya fasa qwai dangane da makircin da tsohon shugaban qasa Chief Olusegun Obasanjo ya daxe yana qulla wa Arewa. Sannan ya ce zai yi wannan bayani ba don ya vata siyasar Obasanjo ba, kuma ba don ya vata masu binsa ba.Sai dai a fahimtarsa, zai bayyana irin yadda yake a Nijeriya, da kuma yadda ya tafiyar rashin kirki.

Daga Daga Sabo ahmad, Abuja

Idan ba ka sani ba, ka san kaxan daga abin da na sani, a Nijeriya, Obasanjo ya shiga mulki 1976, ya riqe an yi alqawari za a ba da mulki 1979, to an ba da mulkin 1979, da aka ba da mulkin 1979 Shagari ya karva.

Tun da Shagari ya karva, Obasanjo yake yawo yana cin mutuncin Arewa, yana kuma zagin mutanen Arewa, yana kuma vata ci gaban Arewa, da kuma kowace irin kafa da ya san Arewa za ta yi mata amfani.

Ya manta hawan mulkinsa na farko, ‘yan Arewa ne suka xora shi, amma ya zo daidai lokacin mulikin Shagarin nan, yana fada yana zagin su Sardauna qiri-qiri ba voye wa yake yi ba, kuma su Sir Abubakar Tafawa Valewa da sauran manyan mutanenmu da aka kashe a 1966, kuma abin mamaki sai yake yawo yana cewa duk waxannan mutanen namu da su muke takama da su har zuwa yau, kowanne xan siyasa a Arewa da su yake alfahari su Sir Ahmadu Bello, wai yana cewa Chukwuma Nzebu da aka kashe shi a yaqin basasar Nijeriya, aka kashe Chukwuma Nzebu 1969, yana cewa kashe Chukwuma Nzebu wallahi babbar hasara ce, kuma shi a ganin sa, Chukwuma Nzebu, yana rantsuwa, cewa ya fi su Sir Abubakar Tafawa Valewa, to wannan qiyayya da me ta yi kama?

Waxanda suka kashe mutanen da miliyoyi suke amfana, wanda shi ma ja’za’in kisan da ya yi ya koma kansa, me Obasanjo ya gani yake wannan cin fuska namu? To a taqaice dai ya ci gaba da irin wannan maganganun ne, ya ci gaba da maganganun da babu daxi. Allah da ikonsa, cikin alqwarin Allah Obasanjo kuma sai ya sake dawo wa ya jinginu da Shehu Musa ‘Yar Aduwa, wannan dalili sai Allah ya qaddarawa Shehu Musa ‘Yar Aduwa rasuwa, sai ya zama kuma Obasanjo shi ne shugaban Nijeriya, a wannan lokacin fa, shi ne shugaban Nijeriyar, amma a wannan lokacin fa

amma sai ya juya ka’in da na’in ta ina zai cuci Arewa, ta ina zai dakushe Arewa.

A taqaice, yadda ya zo ya tarar da projects xin nan da za a jawo ya zo Barno, wanda za a haxe shi da teku, Obasanjo ne na farko ya fara daqile shi da ya dawo, kuma, Obasanjo ya afka kan cewar wato yana goyon bayan ko yana assasa wuta sai an yi Afuta Panel bayan ya dawo, tsammaninsa a Afuta Panel xin nan za a binciko laifin su Sardauna ko za a binciko laifin tsofaffin ‘yan Arewa waxanda suka yi wancan lokaci a ci masu mutunci, wai a yi masu yadda aka yi a South Africa a yi masu haka. To ai tsarin South Africa daban, tsarin Biafara daban.

Sannan ya zo yana ta kawo abaibai, ya afka kan kadarorin Nijeriya, , wasu kadarorin ma manya a lokacinsa, wasu kadarorin ma tun daga Turawan mulkin mallaka suke, ya zo ya afka kansu ya dinga gwanjon su yana sayar da su, duk abin da ka sani mai daraja ya sayar da shi, a kan ko qasarsa can jihar yamma akwai irin waxannan abubuwa da aka mallaka daga Turawan mulkin mallaka bai sassai da nasu ba. Suka dinga saida su ko kashi 5 daga cikin xari na kuxin abin ba a biya, har yanzu ana bin bashi suna nan an san su a Nijeriya, ya zo kuma bayan ya yi wannan, a Afuta Panel bai samu sa’ar da yake so ba, sai ya zo kuma a tunaninsa ya zai zama wuka da nama ko kuma ya zai zama boss overall na siyasar Nijeriya ko ba ya ciki?

Ya zo ya tayar da qoqarin ganin cewar mutanen middle belt sai ya yi qoqarin an tada fitinefitinen nan na faxace-faxace, a lokacinsa aka fara zafafan faxace-faxacen nan, kuma muna tunanin ‘yan waxannan jihohi guda uku ko guda huxu ya zamana cewar, wato a dabararsa, waxannan jihohi uku zuwa huxu wato ya karkata tasirin siyasar waxannan jihohi huxu ya koma kudancin qasa, wato yadda in zave ya zo jihohin kudu suna da qarfin jiha ishirin da xaya ke nan, wato bai ci nasara ba, lokacin da Buhari ya zo, guguwar Buhari ta tafi da

• Dakta Bature Abdul'aziz

wannan shiri nasa, ta kakkarya shi.

Kullum su dinga nuna kansu su ba a Arewa suke ba, wannan wutar fitina shi ya fara rura ta, shi ya fara rura ta ta ci gaba har ya zuwa kafin saukarsa, ban da ‘yan Arewan ne ma suka xora shi hawa na biyu, amma tenuwarsa na biyun ma da zai koma sai da ya durqusa gwiwarsa bibbiyu a gaban xan Arewa a kan ya yi masa sutura ya yi masa rai, ya bar shi ya yi tenure ta biyu.

Atiku Abubakar ya bar shi ya yi tenure ta biyu, to a sannan ne fa ya samu damar irinsu Ajekutan nan, ya samu damar ya ya za a yi ya daqile Ajakuta, aikinta ya zama kwandam wato a wannan lokaci, shugaban Rasha, Vladimir Putin, sai da ya ce tun da Rasha ce ta fara gina ainahin wannan waje na Ajakuta, in Nijeriya ta yarda a ba su dama ba sai an sake biyan wani kuxi ba, su a wajen su za su mai da aikin ya koma kamar yadda aka yi nufi, ita kuwa wannan ma’aikata idan ba ku sani ba ‘yan Nijeriya da a ce ta ci gaba da aiki, amfanin da za ta yi mana a Nijeriya, to masu zaginmu ba mu da man fetut wata kila da sun samu sauqin zagin namu domin wannan karfe na Ajakuta da ake debo shi daga qasar Allah subahanahu wa ta’ala yana iya yin kowane irin qarfe ake amfani da shi a Nijeriya, shi ya sa yadda man fetur yake da kasuwa a kasuwar duniya shi ma haka yake da kasuwa wanda ‘yan Nijeriya ba za mu manta

ba yadda rodi yake da kasuwa a kasuwar duniya ake yin sa a Jos da Oshogbo da Katsina.

Waxannan ma’aikatu sai da suka wadata Nijeriya har wajen Nijeriya da rodi, kuma rodin mu ainihin ya fi na Ukraine qarfi da aminci amma wannan da yake ya san abu ne wanda za a yi shi a Arewa, shi ba don komai ba kada ya zama Arewa ta fito a duniya ma an san ta, ban da ma tattalin arziki da zai bada dama a gina, ya daqile.

Suka zo suka matsa ya dai za a yi su rusa Arewa, daga cikin irin waxannan mutane da muke zargi na tabbata pressure xin da ake yi wa Arewa don ta samu wargajewa amma rashin zaman lafiya babu shakka shugaban qasa Buhari suka yi dogon bincike za a gano ko su waye, ko Farfesa waye kuma ko su waye ke cikin wannan za a gano ko su waye.

Muna roqon wannan gwamnati ta Buhari, yadda kafin tenuwar farko zuwa tenure ta biyu a karkaxe wannan ciwo da yake damun Nijeriya yadda waxanda ba su samu yadda suke so ba kullum suke kunna wutar fitina.

Saboda haka bincike zai binciko su. Mai girma shugaban qasa, waxanda suke kunne-kunnen nan, waxanda suka yi rub-daciki ne a dukiyar Nijeriya, kuma su suka debi dukiyar Nijeriya fiye da kowanne lokaci da aka xebi dukiyar Nijeriya. Saboda haka ya kamata ayi maganinsu.

Don qasa ta zauna lafiya, tattalin arzikinmu ya bunqasa.

29

A Yau Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

A’isha Bala Wunti Ta Xauki Nauyin Jinyar Mutun 1,000 Daga Khalid Idris Doya, Bauchi

Wata amarya wacce za a xaura auren nata a gobe (Asabar), mai suna Aisha Bala Wunti, wacce kuma xiya ce ga wani bawan Allah mai tsananin taimakon jama’a, kuma Manaja a hukumar albarkatun xanyen Mai ta qasa Alhaji Bala Wuntu ta xauki nauyin jinyar mutane dubu xaya a jihar Bauchi domin nuna godiya wa Allah da ya nuna mata ranar aurenta.

Wakilinmu ya labarto cewar, xiyar Alhaji Bala wato Aisha (Amarya) ta gayyato kwararrun likitoci daga qasar Indiya waxanda suka zo jihar ta Bauchi na musumman domin bayar da jinyar ga jama’an da suka samu nasarar shiga cikin adadin da za ta xauki nauyin jinyarsu.

Tawagar likitoci masu aikin jinyar sun sauqa a Nijeriya tun a ranar Laraba, inda kuma suka fara duba majinya a ranakun Alhamis da Juma’a wanda kuma za su kula da jinyar dukkanin marasa lafiyan da suka duba kyauta ba tare da sisin kwabo ba.

Ana yi aikin jinyar ne a asibiti mai zaman kansa da ke Bauchin wato Reemee Clici, inda mata da maza, manya da qanana masu cututtuka daban-daban suka kawo kansu domin samun nasarar wannan damar da Amarya Aisha Bala ta yi musu sanadi.

Da take jawabi a wajen

kaddamar da fara aikin jinyar a asibitin Reemee Clinic Bauchi, Amaryar Aisha Wunti ta bayyana cewar kwararrun likitocin sun zo ne daga qasar Indiya domin kula da lafiya da kuma bayar da magunguna ga waxanda suka duba lafiyarsu.

Ta ce, kimanin mutane dubu xaya ne suka tsara za su duba lafiyarsu da kuma gano irin cutar da take damunsu haxe da basu magani dukka kyauta ba tare da sisin kwabo ko kuma wani sharaxi ba.

Aisha Wunti a bayyana cewar ta yanke shawarar yin hakan ne kawai domin nuna godiya wa Allah da kuma tausayin marasa lafiya gami da mara qarfi masu fama da jinya da suke cikin al’umma, ta kuma bayyana cewar tallafin da ta samu daga ‘yan uwa da abokan arziki domin ta gudanar da shagulgular bikinta ne ta yanke shawarar yin amfani da kuxaxen ta hanyar samar wa jama’an jiharta lafiya domin taimakonsu.

Ta ce, “Wannan tallafin yana daga cikin nuna godiya ta ga Allah maxaukakin Sarki a bisa samun nasarar kasancewa ta amarya, wannan aikin duba lafiyan jama’a yana daga cikin shagulgular bikin aure na ne,” In ji ta.

A jawabinsa na fatan alkairi, mahaifin amaryar, Janaral Manaja a kamfanin albarkatun Mai ta qasa, NNPC Alhaji Bala Wunti ya yaba kwarai da wannan

• Amarya Aisha Bala Wunti a tsakiya a lokacin da suka tarbo bakin Likitocinsu daga filin jirgi don duba lafiyan jama’a kyauta

tunanin da xiyarsa ta yi na taimakon jama’a da samar musu da lafiya a maimakon ta muhimmatar da shagalin biki da sunan aurenta.

Ya kuma bayyana cewar wannan nasarar abu ne wanda zai taimaki marasa qarfi da marasa galihu a tsakanin jama’a, don haka ne ya nuna gamsuwarsa da yadda ‘yar tasa ta nuna tunani mai kyau a cikin bukukun aurenta.

Ya yi mata fatan Allah ya ba ta zaman lafiya da ita da

mijinta ya kuma albarkaci auren nata, ya kuma nuna farin cikinsa gaya da yadda ya ga jama’a da dama sun zo domin taya murna da kuma neman samun wannan kulawar jinyar kyau, ya bayyana aikin da cewar za ta taimaki jama’a sosai.

Alhaji Bala Wunti ya kuma yi alqarin cewar zai gina asibiti da kuma makarantar Firamare a unguwarsu ta Wunti domin taimakon jama’an yankin nasu da samar musu da ilimi

mai nagarta da lafiya wanda za su gudanar da aikinsu kyauta.

A hirarsa da manema labaru, jagoran tawagar kwararrun likitoci daga qasar ta Indiya waxanda suke aikin jinyar kyautar, Dakta Simon Hercules ya ce suna amfani da kayyakin aiki na zamani waxanda za su ke kan duba lafiyar jama’an jihar, ya kuma bayyana cewar a kan fannoni daban-daban na jinya ne za su yi aiki ga waxanda basu da lafiya.

Ba Mu Sayar Da Baburan Sata Daga Bala Kukuru

Alhaji Ibrahim Abdullahi Tero Xandume ta jihar Katsina, ya bayyana cewar a cikin sana’arsu ta saye da sayarwa na Babura ba su sayan baburan sata balle ma su saida, ba kamar yadda wasu mutane ke neman vata musu hanyar cin abinci ba, shugaban ya yi wannan tsokaci ne yayin da suke zantawa da wakilin jaridar leadership a yau Asabar a game da zarge-zargen jamaa da ke damun sana’ar ta su a ofishin kungiyar da ke garin Xandume.

Shugaban ya ci gaba da kare kungiyar tasu kamar haka a cewar sa ko daga

ina mutum ya kawo Babur dinsa a sayar masa sai ya kawo takardun mashin din mun bincika munga sun cika kamar yadda ake bukata sannan mu bada izini wajan dillalan sannan sai ya kawo mana wanda zai tsaya masa sannan a saida. Ya ci gaba da faxin ba kamar yadda mutane ke zarginsuba ya ce ya kamata jama’a su rinqa yi masu uzuri ko adalci game da wannan sana’ar ta su.

Shi ma uban qungiyar Alh. Rabiu Bango Xandume wanda shi ma kungiyar ta ba shi dama domin shima ya ce wani abu game da wannan al amari inda ya farada cewar hakika jamaa suna yin abinda Allah ba ya so domin da

kansa yace zato zunubi ne koda ya kasance gaskiya saboda haka mutane surinka yima kansu adalci gameda al amuran rayuwa.

Uban kungiyar ya kara da cewar akan haka nema idan munga bamu yarda da mutum ba kuma ya kawo mana babur domin mu saida mashi kuma muma mun sanshi mukan rufe ido ne mu hada shi da yan sanda domin su bincike shi inda ya fito da wannan mashin, uban kungiyar ya kara da kira ga al umar kungiyar musamman masu sanaar sayar da Babura dasu rinka bincike kafin su karbi mashin a hannun mai saidawa domin kauce wa matsalar da zata biyo baya.

• Shugaban Masu Sayar Da Babura

30 TALLA

A Yau

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

A Yau

31

Asabar 7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

Qasashen Waje

Tare da Rabiu Ali Indabawa 08069824895

Qasashen Da Hukumomin Bayar Da Lamani Na Duniya Sun Xau Alqawalin Bai Wa Labaon Dala Biliyan 11 A wajen wani zaman taron zuba jari da aka gudanar a jiya Juma’a a birnin Paris bankunan da hukummin bayar da lamani na Duniya sun tattara kimanin dalar Amruka biliyan 11 ga qasar Labanon da suka haxa da rance da kuma tallafi, domin taimaka wa daidaita ginshikan tattalin arzikin qasar da ke fuskantar barazana daga tashe-tashen hankullan da ake fama da su a yankin Gabas ta Tsakkiya.

A wajen zaman taron da ya gudana a jiya Juma’a a birnin Paris hukumomin kuxi da qasashe masu zuba jari sun xau alqawalin tallafawa gina tattalin arzikin Labanon, inda nan take suka haxa wa qasar kimanin dalar Amruka biliyan 11.

Babban Bakin Duniya ya bayyana ware wa qasar sama da dala biliyan 5 da zai bata a shekara mai zuwa, domin qara

qarfafa ginshikan tattalin arzikin qasar ta Labanon da suka rankwafa, tare da qara bunqasa hanyoyin samar da da ayukan yi ga al’umma, kamar yadda babbar Daraktar Bakin, Uwargida Kristalina Georgieva ta sanar.

Hukumomin da ke kula da bada rance na duniya sun bayyana aniyarsu ta tallafawa qasar “Bankin zuba jari na nahiyar Turai ya bayyana warewa qasar EURO miliyan 800 asusun ci gaban tattalin arzikin qasashen Larabawa na qasar Koweiti dala miliyan 700 M$, Bankin ci gaba da sake tada komadar tattalin arziki na nahiyar Turai BERD biliyan 1, da miliyan 100 ya ce zai bai wa qasar a shekaru 6 masu zuwa. Sai kuma asusun ci gaban qasashen Larabawa FADES, 500 na dalar Amruka A vangaren qasashen Turai kuma Fransa ta yi alqawalin bada Euro miliyan 550

Sa'ad Hariri Firaministan Labanon - da shugaban Faransa Emanuel Macron a wurin taron neman zuba jari a Labanon

Britaniya miliyan 130 Italir 120 a qungiyar tarayyar Turai miliyan 150 na euro, a yayinda qasar Saudiya ta ce zata zuba wa qasar dala biliyan 1 A jimilce dai qasashe 37

da qungiyoyi 14 AU Total, 37 Etats et 14 na duniya da kuma yankin Gabas ta Tsakkiya, hukumar bayar da lamani IMF, bankin duniya da qungiyar tarayyar Turai duk

sun halarci taron zuba jarin ga Labanon ana sauran wata guda a gudanar da zaven ’yan Majalisar Dokoki a ranar 6 ga watan Mayun gobe a qasar ta Labaon.

Mahajatan Qasashen Hukumomin Habasha Sun Saki Wasu Afirka Cikin Rudani Masu Adawa Da Manufofinta Qasashen Togo, Benin, Nijar da Ghana sun soma nazari dangane da matakin da hukumomin Saudiyya suka xauka na gani waxanan qasashe sun aike da sunayen matafiyan su kafin ranar 15 ga watan Mayu na wannan shekara.

Hukumomin na Saudiyya sun xauka waxanan matakai domin kawo qarshen ruxani

da ake fuskanata a duk shekara a lokacin hajj a qasar.

Yanzu haka hukumomin Qasashen sun mayar da hankali zuwa qungiyoyi da ke da nauyin jigilar mahajata zuwa Saudiyya da cewa nauyi ya rataya wuyan su wajen fadakar da su cikin lokaci, tare da gudanar da ayyukan su kafaxa da kafaxa da gwamnati.

’Yan Bindiga Sun Kashe Dakarun Majalisar Xinkin Duniya A Kidal Majalisar Xinkin Duniya ta ce an kashe dakarun ta guda biyu da ke aikin samar da zaman lafiya a Mali, yayin da aka raunana wasu guda 10 a harin da aka kai sansanin su da ke Aguelhok.

Qungiyar MINUSMA da ke kula da dakarun, ta ce an kai harin ne da misalin qarfe 6 da mituna45 na yammacin jiya Juma’a, lokacin da aka harba musu makami mai linzami.

Ya zuwa yanzu ba’a iya

tantance ko sojojin wacce kasa ne haxari ya ritsa da su ba.

Qasar Habasha ta saki wasu mutane 11 da ake tsare da su saboda adawa da gwamnati, cikin su har da ’yan jaridu da masu shafuna watsa labarai da jami’an qungiyoyin fararen hula.

Cikin waxanda aka sake har da xan Jarida Eskinder

Nega da shugaban ’yan adawa Andualem Arage wanda a watan Fabarairu aka yi wa afuwa.

Sabon Firaministan qasar da aka rantsar ranar Litinin ya bayyana aniyar sa na aiki tare da ’yan adawa da kuma qungiyoyin fararen hula.

An Gurfanar Da Wasu Matasa Biyar Da Suka Je Yaqin Jihadi A Syriya A Gaban Kotun Birnin Paris Wata kotu a Faransa ta fara sauraren shara’ar matasa 5 da suka je yaqin jihadi a qasar Syriya, inda 3 daga cikinsu ’yan sanda suka gabatar da su a kotun, sauran 2 kuma, suka bayyana xan radin kansu.

Garin Lunel ,da ke Kudancin Faransa, gari ne da ke qunshe da mayaqan jihadi sama da 20 matasan da yanzu haka suka tafi qasar Syriya da sunan yaqin jihadi..

Shari’ar mutanen 5 an fara ta ne a ranar Alhamis a wata kotu da ke birnin Paris, ba tare da halartar sauran da ake tuhuma ba su sama da 20 da ake zaton ko dai sun mutu ko

kuma suna can suna ci gaba da jidalin a Syriya A zaman kotun, a kan mambarin uku daga cikin mayaqan jihadin 5 ne a halarce da suka haxa da Hamza Mosli, Adil Barki da Ali Abdoumi, a yayinda sauran 2 da aka sakaya sunayensu Jawad S. Saad B. sun halarci zaman kotun ne bisa radin kansu qarqashin kulawar kotun.

Shidai ayarin matasa ya yi rege-rigen zuwa yaqin jihadi a qasar Syriya ne a tsakanin 2013 da 2014, wanda ya sa ya zama ayari mafi girma na matasan da suka shiga jihadi

a Fransa, inda a wannan xan qaramin gari na Lunel mai kunshe da mutane dubu 26 ya zama ja gaba, wajen yaye mayakan jihadi, har ya bazu a sauran garuruwan qasar ta Fransa.

Yara matasa da suka yi batan dabo, daga wannan gari na Lunel, sun tafi ne a Syriya inda suka haxu da mayakan qungiyar Jaysh Mohamed (sojojin Muhamad), wani gungun mayaka da ke xauke da makamai qarqashin qungiyar Al-Nosra, da ta yi mabaya’a ga qungiyar AlQaïda. Da kuma qungiyar Jihadi ta EI ko Isis.

07.04.18

AyAASABAR U LEADERSHIP Don Allah Da Kishin Qasa

www.leadershipayau.com

7 Ga Afrilu, 2018 (20 Ga Rajab, 1439)

QASASHEN WAJE

Hukumomin Habasha Sun Saki Wasu Masu Adawa Da Manufofinta

JARIDAR HAUSA TA FARKO MAI FITOWA KULLUM A NIJERIYA

Leadership A Yau

LeadershipAyau

No: 030

> Shafi na 31

N150

Illolin Rashin Adalcin Da Ake Aikatawa Idris Aliyu Daudawa

A

dalci wani abu ne dake bayyana da ayi ma kowa yadda ya dace, gwargwadon yadda ya dace a yi, ba tare da nuna wani bambanci ba na domin wani daga can yake, ko don ba da nan yake ba, ko kuma don harshensu xaya, domin ita mace ce , sai a yi mata abin da ma ya wuce a ba ta, shi kuma namiji ai ta yi ma shi na mujiya kawai. Ko mun fito daga gari xaya ne, mazavar kansilanmu xaya, Qaramar Hukuma xaya, jiha xaya, ko kuma ai daga sashe kaza da kaza muke, bari na xan xaga ma shi, addinmu xaya, duk idan ana maganar adalci tsantsar shi, bai kamata a kalli xaya daga cikin waxannan abubuwan ba. Idan kuma aka ce sai an yi hakan to sam bai dace ba, ba kuma haka ya kamata a riqa tafiyar da al’amura ba, saboda komai nada nasa tsarin da za a tafiyar da shi, ba hakanan ba, a yi ta yin abubuwa kara zuve, idan za a yi ma wasu vangare a buxe idanu domin a kalle su sosai, idan kuma za a yi ma wancan vangaren sai kawai a rufe idanu domin bama a son a san ko su wanene su.

Idan aka kalli gida a matsayin wurin da za a fara duba adalci yadda yake farawa, saboda can ne ake fara komai na rayuwa, can ne mai gida zai fara al’amarin yadda ake adalci, tun yana ango a matsayinsa miji, ita kuma matar tana amarya, haka abin zai fara har dai ta kai ga an fara samun qaruwa ta haihuwa, tun ana uku sannu a hankali har watarana a kai ga kasancewa ‘ya’ya sun samu.

Sai dai kuma maganar yadda za a tafiyar da shi gidan. Daga nan ne kuma sai a fara maganar yadda za a yi hidimar ‘ya’ya waxanda suke maza da mata ne, anan bai kamata shi maigida ya riqa yin rashin adalci ba, a tsakanin ‘ya’yansa, musamman ma ko a cikin maza, ya nuna bambanci ke nan wanda rashin adalci ne.

Idan ya ci gaba da nuna wannan halayyar hakanan gidan kuwa zai kasance a samu rarrabuwar kai tsakanin ‘ya’yan na sa, wanda idan ba sa’a aka yi ba, gidan zai iya zama wani wuri ne na shuka qiyayya tsakanin ‘ya’yan na shi.

Wannan ya nuna ke nan tamkar gida ya vaci ke nan, idan Isa ya

idrisdaudawaaliyu@gmail.com ce a ba shi wani abu sai a ce ma sa wani abu nan da nan za a yi ma shi, amma kuma idan Sallau ya nemi da a ba shi wani abu ko kuma a yi ma sa yadda aka yi ma Isa, sai a fara faxa ma shi maganganun da basu kamata a faxa ma shi ba. To wannan tun a gida ma ke nan an fara takin saqa a dalilin yadda mahaifi yake yi, irin hakan sai su ‘ya’yannan su kai ga nasu ‘ya’yan har ma a kai ga yin jikoki, abin har ya kai ga yin gaba, wadda za ta daxe ana yi. Sai maganar aure idan ba sa’a ka yi ba nan ma xin a kan tava rashin adalcin wanda shi ma kan kasance, sanadiyar yarinya ta tafi uwa duniya karuwanci, dalili kuwa, wasu iyaye inda su kan yi nasu rashin adalcin shi ne, lokacin aure wasu sukan duba Naira ce ba maganar hali ba, koda kuwa, shi ya mai son yarinyar tasu da aure ne yake. Ba maganar nagari suke ba, su babbar nagarinsu ita ce Naira, farin cikinsu ke nan, koda kuwa ace shi yafi kowa munanan ayyukan ashsha, su ba wannan ya dame su ba, da zarar dai za su yi ido huxu da Naira. Daga qarshen idan ita yarinyar ba mai xaukar irin halin bace, sai ta shiga uwa duniya, wanda kuma su iyayen nata suna da kamisho, akan dukkan abubuwan data aikata, saboda ai basu zava mata miji nagari ba, sun tafka mata rashin adalcin ne.

Idan aka kammala da gida sai kuma makaranta saboda nan ma wani wuri ne da wasu marasa tsoron Allah ke nuna rashin adalci, idan ka xauki Malaman makaranta, sune ke amfani da ita wannan kalma, saboda su yi yadda suka ga dama da xalibai, badan komai ba sai saboda sun san cewar su a matsayin wata matakala ce wadda xaliban ke bi, su samu tudun dafawa. Don haka sai yadda suka ga dama za su yi, wasu xaliban ba wai saboda ba su da qoqari bane ake kada su jarabawa, ana yi masu rashin adalci ne musamman ma ganin cewar, su xaliban da akan yi ma haka, ba su da wata hanya da za su yi maganin sa al’amarin, sai dai ko su yi Allah ya isa, ko kuma suce ai ba komai. To irin waxannan xaliban da ake danne

ma hakki a dalilin rashin adalci, idan ba sa’a aka yi ba, ya kasance su tun suna ‘yan yara ba wai an yi masu qyaqqyawar tarbiyya, a gaba irin sune ke haxuwa da wasu da suka shiga cikin hali irin nasu, su haxa kansu suma su kasance ma al’umma alaqaqai a rayuwar su. Yarinya wata kuma idan ba sa’a aka yi ba, sai a nemi buqatar sai an yi aikin banza da ita daga baya kuma a ba ta damar wucewa da karatu zangaya ta gaba, wadda kuma bata bada haxin kan hakan ba, sai ta kasance ta baya ga dangi a makaranta. Wani malamin shi al’amarin anshi ma yana da ban tsoro dalili kuwa a rashin adalcin da wasu kan tafka sai ya kasance, waxanda basu kamata su wuce zangaya ta gaba ba, sai watarana a ce ai sun wuce shekarar karatu ta gaba.

Shi al’amarin ai bai tsaya a makaranta ba da gida kaxai , sune wuraren kaxai da akan nuna shi rashin adalcin ba, saboda kuwa idan aka leqa yadda ake xaukar ma’aikata, nan ma abin bai canza zane ba, saboda kwamacalar da akan yi, na rashin adalcin xaukar ma’aikata. Wani abin haushi sai a buga sanarwa a jaridu ana buqatar xaukar ma’aikata, wasu suna vata lokacinsu da kuxinsu, saboda su

Baqon Baqon Marubuci Marubuci

08065683849

samu halartar ita yin jarabawar ko kuma ganawa da masu neman aikin, bayan kuma su waxannan masu shirya ita jarabawar ko ganawa da masu neman a xauke su aiki, sun san iyakar mutanen da za a xauka, amma maimakon su yi ma wasu adalci, sai sun sa , sun kashe kuxaxensu da dukiyoyinsu, amma sai duk kixan nasu ya qare a jinjina.

Ana dai vata ma wasu lokaci ne kawai bayan an san ko mutum nawa ne za a xauka, ba kuma dole bane sai sun zo, sun rubuta jarabawa bas u waxanda za a xaukar, irinsu ‘ya’yan Mowar an daxe da basu offer xin,(Takardar Shaidar Xaukar Aiki) ko sun cancanta, ko kuma basu cancanta ba. ‘Yan Borar kuma sai su tafi da iyawarsu can , ba abin da ya damu kowa. Ta haka ake xaukar wasu aiki saboda alfarmar data sa aka qi yi ma wasu adalci na a, basu dama saboda suma sun iya , sai kuma an gwada akan san na qwarai. A basu aiki su qasa yin komai, har ma a kai ga gane shin me ke faruwa ne, dan haka sai su yi ta kwava shirme a wajen aikin, saboda daman an xaukesu ne ba tare da sun yi jarabawar da kuma ganawa da waxanda za a xauka aikin ya kamata su yi.

Maganar Hukumar shirya jarabawar shiga jami’oi da kuma sauran manyan makarantu (JAMB) wannnan shekarar fiye da xalibai miliyan xaya da rabi ne, suka xauki jarabawar, idan kuma ba sa’a, aka yi ba, zai yi wuya a xauki rabin miliyan da ba su damar zuwa jami’oi da sauran manyan makarantun ba, wannan ya nuna ke nan, sauran kamar ba a yi masu adalci ba ke nan, ga kuma yaudara saboda kuwa ai ita Hukumar ya dace ta san yawan xaliban da za su samu damar shiga makarantun, don haka me kuma zai sa a sa wasu su vata kuxaxensu ta wajen sayen fom da kuma rubuta ita jarabawar da kuma lokaci , bayan kuma an san daga qarshe ba xaukarsu za a yi ba.

Tsakanin ita Hukumar zave da kuma jam’iyyun siyasa sun san irin rashin adalcin da sukan yi wa al’umma, a dalilin rashin tsayar masu da waxanda suke son su zava, maimakon haka ma, sai a basu wanda zai ta gasa masu Aya a kan Qunba , ba yadda zasu yi. Don haka ya dai kamata wai auren na gida yarinya ko bata ci abinci ba ta ga Mama da Baba, duk al’amuran da nayi bayani akansu, ana amfani da rashin adalci, wanda kuma daga qarshen idan abin ya kai qarshen mizanin shi, to abin fa ba wani qyau zai yi ba, a kula da yin adalci , a kuma guji yin zaluci. Saboda Allah Subhanahu wata’alah mahillancin mu ya yi koyi da ayi adalci da kuma hani ga yin zalinci , saboda shi adali ne.

Babba Da Jaka

Za Mu Maka Shugaba Muhammadu Buhari Kotu In.... —Gwamna Ganduje

To fa!

Ana shiryawa da buga LEADERSHIP A Yau a kamfanin LEADERSHIP GROUP LIMITED, lamba 27, kan Titin Ibrahim Tahir, a Gundumar Utako, Abuja. Tarho: 09-2345055; Fax: 09-2345360. P. O. Box 9514, Garki II, Abuja. Ofishin mu a Legas: 34/36 Titin Adegbola, Anifowose, daidai Oba Akran, Ikeja. Tarho: 01-8963459. E-mel: leadershipayauasabar@gmail.com