Friesland college vavo pws popmuziek, een vaste formule bouke ansing havo

POPMUZIEK, EEN VASTE FORMULE? Analyse van de popmuziek van de afgelopen decennia

Profielwerkstuk door Bouke Ansing VAVO HAVO Friesland College Schooljaar 2016 – 2017 Voor de vakken Engels en Muziek Janet Visser Tabe Kooistra

1

Inhoudsopgave INLEIDING.................................................................................................................................... 3 HOOFDSTUK 1 – ANALYSE OP POPMUZIEK .................................................................................. 4 HOOFDSTUK 1.1 – HARMONIE ............................................................................................................ 4 Hoofdstuk 1.1.1 - Akkoorden ................................................................................................... 4 Hoofdstuk 1.1.2 – Toonsoort en akkoordengebruik ............................................................... 5 HOOFDSTUK 1.2 - RITME ................................................................................................................... 9 Hoofdstuk 1.2.1 – Ontstaan van het drumstel ........................................................................ 9 Hoofdstuk 1.2.2 – Bezetting van het drumstel........................................................................ 9 Hoofdstuk 1.2.3 – Spelen van de drums ................................................................................ 10 HOOFDSTUK 1.3 – STRUCTUUR ......................................................................................................... 12 Hoofdstuk 1.3.1 - Opbouw ..................................................................................................... 12 Hoofdstuk 1.3.2 – Thema ....................................................................................................... 13 Hoofdstuk 1.3.3 – Tekst en rijm ............................................................................................. 14 HOOFDSTUK 2 – CONCLUSIE ..................................................................................................... 15 IS ER EEN VAST PATROON TE VINDEN IN POPMUZIEK, KIJKEND NAAR HARMONIE? ........................................ 15 IS ER EEN VAST PATROON TE VINDEN IN POPMUZIEK, KIJKEND NAAR RITME? .............................................. 15 IS ER EEN VAST PATROON TE VINDEN IN POPMUZIEK, KIJKEND NAAR STRUCTUUR? ....................................... 15 IS ER EEN VAST PATROON TE VINDEN IN POPMUZIEK, KIJKEND NAAR HARMONIE, RITME EN STRUCTUUR? ........ 15 HOOFDSTUK 3 – HET EINDPRODUCT ......................................................................................... 16 SONGTEKST .................................................................................................................................... 16 TERUGBLIK ................................................................................................................................ 19 BIBLIOGRAFIE ............................................................................................................................ 20 LOGBOEK................................................................................................................................... 21

2

Inleiding Mijn hele leven lang maak ik en luister ik naar muziek. Muziek betekent heel veel voor mij. Ik kan er mijn emoties in kwijt, ik heb er ontzettend veel vrienden mee gemaakt en ik kan er door tot mezelf komen.

Daarom was het voor mij niet vreemd om een profielwerkstuk te schrijven met een muzikaal thema. Nu ik wist wat voor thema ik het verslag wilde geven, moest ik nog met een onderwerp komen.

Tegenwoordig hoor je dat de dagelijkse popmuziek steeds meer op elkaar begint te lijken en dat elke nummer 1-hit hetzelfde is. Hoe moeilijk is het dan voor mij om nog een prijswinnend liedje te schrijven? Zo ben ik uiteindelijk op mijn onderzoeksvraag terecht gekomen. Ik wil onderzoeken of er daadwerkelijk overeenkomsten zijn tussen popnummers en of er dan ook een formule bestaat voor dé nummer 1-hit.

En wat als deze muzikale formule bestaat? Zou ik er dan ook van kunnen profiteren? Uit de resultaten van dit literatuur onderzoek komen hopelijk bepaalde ingrediënten. Als eindopdracht wil ik met deze ingrediënten mijn eigen nummer 1-hit schrijven.

Mijn doel is om regelmaat te vinden in popmuziek. Met het oog op dit doel heb ik de volgende hoofdvraag gesteld:

IS ER EEN VAST PATROON TE VINDEN IN POPMUZIEK, KIJKEND NAAR HARMONIE, RITME EN STRUCTUUR? Ik heb deze hoofdvraag in drie deelvragen gesplitst:

Is er een vast patroon te vinden in popmuziek, kijkend naar harmonie?

Is er een vast patroon te vinden in popmuziek, kijkend naar ritme?

Is er een vast patroon te vinden in popmuziek, kijkend naar structuur?

In dit verslag neem ik de onderdelen harmonie, ritme, tempo en structuur onder handen. Bij harmonie kijken we naar akkoorden, deze zorgen voor een harmonie. Onder ritme verstaan we drums en onder tempo de snelheid van het nummer. Structuur betekent de opbouw van het lied en de tekst die er gezongen wordt.

Ik denk zelf dat er wel degelijk een overeenkomst is tussen hedendaagse popmuziek. Maar ik denk dat er een enorm verschil zit tussen de muziek van vandaag en de muziek van vroeger. Ik vind zelf de ‘oude lullen’muziek van mijn vader leuker dan de hedendaagse muziek en misschien dat ik er door dit onderzoek achter zal komen waarom.

3

Hoofdstuk 1 – Analyse op popmuziek Hoofdstuk 1.1 – Harmonie Hoofdstuk 1.1.1 - Akkoorden Harmonie wordt gevormd door verschillende tonen die tegelijk klinken. In elk popnummer komen daarom akkoorden voor. Een akkoord is een samenklank van tenminste drie tonen. In dit verslag gaan we uit van de toonsoort C groot. De toonladder van deze toonsoort zijn namelijk alle witte toetsen op een piano en dit is dus ook gemakkelijk om zelf te proberen. Een voorbeeld van een akkoord in de toonsoort C groot is het C akkoord (zie figuur 1.1.1).

Het C akkoord bestaat uit drie tonen, de C, E en de G. Rekenen we vanaf de C, dan zijn dit de eerste, derde en vijfde toon. Dit noemen we ook wel de prime, terts en de kwint. Een normaal akkoord wordt altijd door de prime, terts en de kwint

gevormd. Dit

C akkoord zal een

Figuur 1.1.1 - Het C akkoord op een piano, bestaande uit de tonen C, E en G.

harmonische drieklank voortbrengen.

In figuur 1.1.2 is het C akkoord afgebeeld in de vorm van tablatuur, ook wel ‘tab’ genoemd. Elke verticale streep geeft een van de zes snaren van een gitaar weer, met als meest linkse de dikste snaar (de lage E) en helemaal rechts de dunste snaar (de hoge e). Elke horizontale streep geeft een fret aan en als je je vinger tussen twee fretten drukt, wordt je toon anders. Per fret wat je omhoog gaat, gaat de toon een Figuur 1.1.2 - Het C akkoord op een gitaar.

halve noot omhoog. Als we het rijtje bij langs gaan, blijft de lage E dus een E. De tweede snaar, origineel een A, gaat drie keer een halve noot omhoog en wordt dus een C. De derde snaar, origineel een D, gaat twee keer een

halve noot omhoog en wordt een E. De vierde snaar blijft een G. De vijfde snaar gaat van een B naar een C en de laatste snaar blijft een E. Dan houden we van links naar rechts de tonen E – C – E – G – C – E over. Deze komen allemaal overeen met de drie tonen die we al bij de piano zagen, alleen worden hier dus zes noten gespeeld, maar wel drie verschillende tonen.

Figuur 1.1.3 laat zien hoe een C akkoord er in een notenbalk uitziet. In de eerste maat ziet u een gebroken C akkoord, de tweede maat het gehele akkoord. Zou dit worden gespeeld op de piano, dan zijn dus eerst drie losse tonen te horen, achter elkaar aan gespeeld, en daarna drie tonen tegelijk.

Figuur 1.1.3 - Het C akkoord

Nu het een en ander duidelijk is over akkoorden, kunnen we kijken

geschreven in een notenbalk voor

naar verschillende soorten akkoorden en akkoordengebruiken in

piano.

popmuziek. Zoals eerder vermeld, de voorbeelden hierboven zijn in de toonsoort C, omdat dit een voor de hand liggende keuze is.

4

Hoofdstuk 1.1.2 – Toonsoort en akkoordengebruik

Figuur 1.1.4 – Meest gebruikte toonsoorten volgens 1300 popnummers. http://www.hooktheory.com/blog/i-analyzed-the-chords-of-1300-popular-songs-for-patterns-this-iswhat-i-found/

(21-11-2016)

In figuur 2.1.4 is te zien welke toonsoorten er het meest gebruikt worden volgens 1300 populaire liedjes1.

Hieruit blijkt ook dat diezelfde C toonsoort erg geliefd is bij bekende muzikanten. In het vervolg van dit onderzoek, wat is gedaan door Dave Carlton, zijn alle 1300 nummers getransponeerd naar de toonsoort C. Hier kwam het akkoordengebruik naar voren zoals aangegeven in figuur 1.1.5.

Het opvallende hieraan is dat het C akkoord niet het meest gebruikte akkoord is in de toonsoort C. Dit zijn namelijk de enige andere majeur2 akkoorden in de toonladder C, G en F. Hierna volgt een serie van drie mineur3 akkoorden, met als meest gebruikte mineur akkoord A mineur. Dit is logisch omdat de toonladder van A mineur identiek is aan de toonladder van C4.

Na deze drie mineur akkoorden zien we vier akkoorden die niet in de toonsoort C voor zouden kunnen komen, omdat tonen van deze akkoorden niet in de toonladder van C zitten. Deze akkoorden komen dus vaker als een soort verrassing in het nummer, maar worden duidelijk minder gebruikt.

1

Carlton, D. (6 Juni 2012). I analyzed the chords of 1300 popular songs for patterns. This is what I found.

Opgeroepen op 21 November 2016, van Hooktheory: http://www.hooktheory.com/blog/i-analyzed-the-chordsof-1300-popular-songs-for-patterns-this-is-what-i-found/ 2 Een majeur akkoord klinkt over het algemeen vrolijk. Een C majeur akkoord wordt ook wel een C groot akkoord genoemd.

3 Een mineur akkoord klinkt over het algemeen verdrietig. Een A mineur akkoord wordt ook wel een A klein akkoord genoemd.

4 Zie figuur 1.1.4

5

Figuur 1.1.5 – Akkoordengebruik als dezelfde 1300 popnummers uit figuur 1.1.4 allemaal getransponeerd zouden zijn naar de toonsoort C. http://www.hooktheory.com/blog/i-analyzed-the-chords-of-1300-popular-songs-for-patterns-this-iswhat-i-found/

(21-11-2016)

Niet alleen welke akkoorden gespeeld worden is belangrijk, maar ook de volgorde ervan. Aangezien het C majeur akkoord centraal staat in de toonsoort C majeur, is het belangrijk om te kijken wat ervoor en erna komt. In het onderzoek van Carlton komt naar boven dat voor het C akkoord, het vaakst het F akkoord wordt gespeeld56.

De makers van Hooktheory hebben een database gebouwd van popnummers en hun akkoordenschema’s.

Hier kun je zelf akkoorden aanklikken en kijken welke bestaande nummers dit akkoordenschema in zich hebben. Hier kunnen we ook bekijken welke volgorde van belang is7.

5

(Carlton, 2012) LET OP: Hier geldt nog steeds dat deze 1300 nummers zijn omgezet naar de toonsoort C. Het kan dus zijn dat het andere akkoorden zijn, maar het idee van klank is hetzelfde. De verhouding van een C naar een G akkoord is bijvoorbeeld hetzelfde als die van een D naar een A akkoord, maar voor het gemak gebruiken we hier nog steeds de omzetting naar de toonsoort C. Niet alle nummers zijn dus in deze toonsoort geschreven.

7 Theorytabs. (6 Juni 2012). Opgeroepen op 22 November 2016, van Hooktheory: https://www.hooktheory.com/trends 6

6

Bij het openen van Theorytabs8 kun je kijken welke akkoorden het meest worden gebruikt als begin akkoord en in welke percentages. Dit ziet er uit zoals afbeelding 1.1.6. De twee meest gebruikte akkoorden zijn C en F. Klikken we het groene bolletje F aan, dan volgt er een nieuw scherm met F centraal met een aantal lijnen naar andere akkoorden toe. Hier kun je zien welke akkoorden er het vaakst na het akkoord komen wat je hebt aangeklikt. In dit geval is dat C. Dan kun je dit proces een aantal keren herhalen. Na deze C komt de G, en na de G het A mineur akkoord. Dan krijgen we dus het volgende akkoordenschema: F – C – G – Amin.

Beginnen we met C, het andere meest bekende akkoord, dan krijgen we daarna G, daarna A mineur en daarna F:

C

– G – Amin – F. Deze twee schema’s komen eigenlijk exact overeen, alleen is het beginakkoord anders. Dit noemen we ook wel het bekende ‘Vier akkoorden schema’. Dat zijn de drie majeurakkoorden mineurakkoord

in die

een dezelfde

toonsoort

samen

toonladder

met

het

als

het

heeft

majeurakkoord van de desbetreffende toonsoort.

Deze akkoorden kunnen we ook met Romeinse cijfers aangeven.

Van I t/m vii. Zijn de letters groot, dan spreken we over een majeurakkoord, zijn de letters klein, dan spreken we over een mineurakkoord. Dit akkoordenschema zou er dus in Romeinse cijfers als volgt uitzien.

I – V – vi – IV Dit beroemde ‘vier akkoorden schema’ dateert al uit de

Figuur 1.1.6 – Alle akkoorden die te gebruiken zijn

jaren van de Beatles, die dit schema gebruikten bij het

binnen de toonsoort C en in percentage hoeveel ze

nummer Let It Be. Om de populariteit van deze

voorkomen.

akkoordenprogressie te versterken, zijn op de volgende

https://www.hooktheory.com/trends# (22-11-2016)

pagina nog een ‘aantal’ voorbeelden van popnummers met hetzelfde akkoordenschema. Het is dus duidelijk dat dit één van de meest gebruikte akkoordenschema’s is, ooit gebruikt.

8

(Theorytabs, 2012)

7

1 . Journey – “Don’t Stop Believin’”

24. Eagle Eye Cherry – “Save Tonight”

42. MGMT – “Kids”

2. James Blunt – “You’re Beautiful”

25. Toto – “Africa”

43. Andrea Bocelli – “Time To Say Goodbye”

3. Black Eyed Peas – “Where Is the Love”

26. Beyoncé – “If I Were A Boy”

44. Robert Burns – “Auld Lang Syne”

4. Alphaville – “Forever Young”

27. Kelly Clarkson – “Behind These Hazel Eyes”

45. Five for Fighting – “Superman”

5. Jason Mraz – “I’m Yours”

28. Jason DeRulo – “In My Head”

46. The Axis of Awesome – “Birdplane”

6. Train – “Hey, Soul Sister”

29. The Smashing Pumpkins – “Bullet With

47. Missy Higgins – “Scar”

7. The Calling – “Wherever You Will Go”

Butterfly Wings”

48. Alex Lloyd – “Amazing”

8. Elton John – “Can You Feel The Love

30. Joan Osborne – ” One of Us”

49. Richard Marx – “Right Here Waiting”

Tonight” (from The Lion King)

31. Avril Lavigne – “Complicated”

50. Adele – “Someone Like You”

9. Akon – “Don’t Matter”

32. The Offspring – “Self Esteem”

51. Christina Perri – “Jar of Hearts”

10. John Denver – “Take Me Home, Country

33. The Offspring – “You’re Gonna Go Far, Kid”

52. Crowded House – “Fall At Your Feet”

Roads”

34. Akon – “Beautiful”

53. Red Hot Chili Peppers – “Under the Bridge”

11. Lady Gaga – “Paparazzi”

35. Timbaland featuring OneRepublic –

54. Daryl Braithwaite – “The Horses”

12. U2 – “With Or Without You”

“Apologize”

55. Pink – “U + Ur Hand”

13. The Last Goodnight – “Pictures of You”

36. Eminem featuring Rihanna – “Love the Way

56. The Fray – “You Found Me”

14. Maroon Five – “She Will Be Loved”

You Lie”

57. 3OH!3 – “Don’t Trust Me”

15. The Beatles – “Let It Be”

37. Bon Jovi – “It’s My Life”

58. Tim Minchin – “Canvas Bags”

16. Bob Marley – “No Woman No Cry”

38. Lady Gaga – “Poker Face”

59. Blink-182 – “Dammit”

17. Marcy Playground – “Sex and Candy”

39. Aqua – “Barbie Girl”

60. Kasey Chambers – “Not Pretty Enough”

18. Men At Work – “Down Under”

40. Red Hot Chili Peppers – “Otherside”

19. Jill Colucci – “The Funny Things You Do”

41. The Gregory Brothers – “Double Rainbow

(Theme from America’s Funniest Home Videos)

Song”

20. Jack Johnson – “Taylor” 21. Spice Girls – “2 Become 1” 22. a-ha – “Take On Me” 23. Green Day – “When I Come Around”

60 verschillende liedjes met de bekende vier akkoordenprogressie. https://www.buzzfeed.com/alanwhite/73-songs-you-can-play-with-the-same-fourchords?utm_term=.rx3lEk1bD#.paYXLPrzV (26-11-2016)

Hoofdstuk 1.2 - Ritme Hoofdstuk 1.2.1 – Ontstaan van het drumstel Het drumstel is een niet gestemd slagwerk instrument. Dat wil zeggen dat je er geen melodieën op kunt spelen, alleen ritme. Rond 1930 ontstonden de eerste echte drumkits. Vroeger werden er bij orkesten 3 personen gebruikt voor het slagwerk. Eén iemand bespeelde de basdrum, iemand de kleine trom (ook wel de snaredrum genoemd, omdat er snaren onder deze trommel zijn gespannen) en iemand bespeelde de bekkens. Om orkesten zo klein mogelijk te houden, besloten orkesten om mensen meerdere instrumenten tegelijk te laten spelen. Nu is het niet het praktisch om bijvoorbeeld contrabas en piano tegelijk te spelen, en dus kwam men met het idee om pedalen te gebruiken zodat er ook gespeeld kon worden met voeten. Zo ontstond de liggende basdrum van nu. Deze staat niet meer op vier poten en wordt met de hand gespeeld, maar ligt op de grond en wordt door middel van een pedaal in trilling gebracht.9

Hoofdstuk 1.2.2 – Bezetting van het drumstel Het drumstel is door de jaren heen steeds

meer

veranderd.

Iedere

drummer heeft zijn eigen voorkeur. De ene drummer drumt graag met een uitgebreide

kit,

terwijl

er

ook

drummers zijn, zoals ikzelf, die nog minder dan een basis-set gebruiken in hun drumkit. De basis drumkit bestaat uit

een

liggende

basdrum,

een

snaredrum, twee hangende toms, een staande floortom, een hi-hat, een ridebekken en overige bekkens naar keuze (zie figuur 1.2.1). 10 Figuur 1.2.1 – Een standaard drumkit met één extra bekken. http://ltp-us-cloudfrontsource.s3.amazonaws.com/img/cat/69165/69165-005-bv01en-us.png (26-11-2016)

9

Drums, geschiedenis van het drumstel. (2016, August 29). Opgeroepen op November 26, 2016, van Popschool Maastricht: http://www.popschoolmaastricht.nl/college_drums_geschiedenis.php 10 (Drums, geschiedenis van het drumstel, 2016)

9

Hoofdstuk 1.2.3 – Spelen van de drums Als drummer ben je een ontzettend belangrijk onderdeel van de band/het orkest. Je bepaalt de sfeer van het stuk en het tempo van het stuk. Bij popnummers ligt het tempo vaak tussen de 80 en 160 BPM11. De meeste popnummers maken ook gebruik van het zogeheten basisritme en variëren hier op door middel van extra slagen op de snare-/basdrum. Een basisritme voor drums wordt genoteerd als aangegeven in figuur 1.2.2.

Figuur 1.2.2 – Een basisritme op een notenbalk. https://en.wikipedia.org/wiki/Drum_kit#/media/File:Characteristic_rock_drum_pattern.png

(26-

11-2016) NB: Bewerkt door mijzelf.

Om het notenschrift van een drummer te begrijpen, heb ik een aantal belangrijke stukken gemarkeerd en genummerd. Ik zal deze nummers één voor één bij langs gaan om het duidelijker te maken.

1. Hier ziet u een zogeheten kwartnoot geschreven met daar achter “80 – 160”. Dit staat voor het tempo. Dit betekend dat er in één minuut 80 – 160 kwartnoten gespeeld moeten worden. Normaal staat hier slechts één getal of twee getallen die dicht bij elkaar liggen.

2. Hier staat twee vieren onder elkaar geschreven. Dit staat hier om de maatsoort aan te geven. De maatsoort bepaalt hoeveel tellen er in een maat zitten en welke noot één tel is. Het bovenste getal geeft aan hoeveel tellen er in één maat zitten, in dit geval vier. De onderste noot geeft aan welke noot één tel duurt, in dit geval wordt met deze 4 een kwartnoot bedoeld. Andere voorbeelden voor maatsoorten zijn: een driekwartsmaat (drie tellen in de maar, een kwartnoot is één tel), een twaalfachtstemaatsoort (twaalf tellen in de maat, een achtste noot is één tel) en een zevenkwartsmaatsoort (zeven tellen in de maat, een kwartnoot is één tel).

3. Hier staat een kwartnoot onderin de notenbalk geschreven. Deze noot betekent dat je hier de basdrum moet spelen.

4. Hier staan boven de bovenste notenbalklijn twee kruisjes geschreven. Dit betekent dat je hier twee keer de hi-hat moet spelen.

5. Hier staat een kwartnoot net boven het midden van de notenbalk. Dit betekent dat de snaredrum bespeeld moet worden.

11

BPM = beats per minute. Een benaming voor het tempo. Bij een tempo van 60 BPM zitten er 60 tellen in een minuut, omgerekend is dat één tel per seconde.

10

Het ritme wat hier genoteerd staat, is een van de eerste ritmes die je leert spelen op drumlessen. Dat komt omdat je deze basis bij vrijwel elk simpel popnummer kunt spelen. Sommige nummers als Billie Jean van Michael Jackson blijven bij dit basisritme en wijken er nauwelijks vanaf. Uit dit basisritme zijn allerlei verschillende variaties ontstaan. Een extra basdrum, een extra snaredrum of twee keer zo vaak de hi-hat bespelen. In de klassieke muziek komen dit soort ritmes zelden voor. Daar wordt nog gebruik gemaakt van de klassieke opstelling met drie slagwerkers.

Bij popmuziek hoor je vaak ook dat voor een bepaalde overgang iets heel anders wordt gespeeld. Dit noemen we een fill of een break. Dat is een opbouw naar een nieuw stuk van het liedje, bijvoorbeeld van couplet naar refrein. Deze break vindt vaak plaats in de vierde of achtste maat van een serie. Dit is omdat in de muziek alles in stappen van vier gaat (of een veelvoud hiervan).

11

Hoofdstuk 1.3 – Structuur De structuur van een popnummer wil zeggen: -

De volgorde en opbouw van het nummer;

-

Het thema van het lied;

-

De tekst en rijm die wordt gebruikt.

In dit hoofdstuk worden deze drie onderdelen behandeld.

Hoofdstuk 1.3.1 - Opbouw The Infinite Jukebox is een website waarop je liedjes kunt beluisteren en daarbij een wel heel bijzondere afbeelding krijgt te zien. In figuur 1.3.1 is het nummer Rolling in the Deep van Adele grafisch genoteerd. The Infinite Jukebox laat door middel van een cirkel een liedje zien. Het nummer begint rechts (op ‘oost’). Zodra er een maat of tel is die precies hetzelfde klinkt als ergens anders in het liedje, wordt hier een lijn tussen getrokken. Zo kun je dus heel goed herhalingen waarnemen in popnummers.

Door deze cantogrammen kunnen we kijken wat voor opbouw er in nummers zitten. Kijken we naar het cantogram van Adele dan zien we duidelijk dat er drie punten in het nummer veel op elkaar lijken. Dit zijn de refreinen. Een refrein is een motief in een liedje wat steeds terug

Figuur 1.3.1 – Een cantogram van het nummer ‘Rolling in the

komt en niet veranderd. De stukken daartussen

Deep’ van de Britse zangeres Adele. De lijnen in het midden

zijn de coupletten. Een couplet is een gedeelte uit

geven aan welke stukken hetzelfde zijn.

een muziekstuk wat dezelfde achtergrondmuziek behoudt, maar een andere tekst en soms een

http://labs.echonest.com/Uploader/index.html?trid=TRSBVUT

beetje andere melodie. Dit gedeelte komt steeds

12F87DF0212

terug, maar met kleine aanpassing, waaronder een andere tekst.

Als we meer popnummers van deze tijd opzoeken, zien we toch dat de cantogrammen dezelfde vorm hebben. Allemaal diezelfde drie hoeken.

Figuur 1.3.2 – Drie cantogrammen van popnummers van de afgelopen 10 jaar. V.l.n.r.: Ke$ha – ‘Tik Tok’ (2009), Lady Gaga – ‘Paparazzi’ (2009), Justin Bieber – ‘Baby’ (2010)

12

Hieruit kunnen we concluderen dat popnummers van deze tijd een duidelijke structuur hebben die er als volgt uitziet. Eerst een intro, om de luisteraar te laten wennen aan de muziek. Daarna het eerst couplet om het thema aan de luisteraar voor te leggen. Dan komt het Refrein. Hierna het tweede couplet, wat dieper op het thema ingaat. Dan nog een keer het refrein. Na dit tweede refrein een derde couplet óf een bridge. Deze bridge kan een heel andere melodie/tekst zijn dan we van het nummer gewend zijn. Soms zelfs in een hele andere toonsoort. Een bridge kan ook een solo zijn van een gitaar, piano, saxofoon, viool, etc. Na deze bridge of dit couplet komt nog één of twee keer het refrein om mee af te sluiten. Dan een outro, vergelijkbaar met het intro.

Hoofdstuk 1.3.2 – Thema Thematiek is belangrijk in een lied. Waar gaat je lied over? Wat voor tekst hoort daarbij? Past de muziek bij de tekst? In figuur 1.3.3 zijn de 100 meest gebruikte woorden te zien in songtitels. Hoe groter het woord, hoe vaker het is gebruikt.

Er valt natuurlijk direct één woord het meest op en dat is Love. Als je het over het thema liefde hebt, kies je een best breed onderwerp.

Binnen liefde bestaat er talloze onderwerpen.

Maar het belangrijkste thema blijft Figuur 1.3.3 – Honderd meest gebruikte woorden in songtitels.

toch wel liefde.

Deze woordenlijst is echter niet

http://musicthing.blogspot.nl/2008/05/100-greatest-ever-cliches-in-popsong.html

compleet. Hieronder staan namelijk

(29-11-2016)

de echte honderd meest gebruikte woorden. De cijfers ervoor betekenen hoe vaak ze in dit onderzoek voorkwamen. Deze woorden zijn ook betekenisloze woorden als ‘it’, ‘the’ en ‘of’. Dit zegt niet zo veel over het daadwerkelijke thema van lied.

Figuur 1.3.4 – Daadwerkelijke honderd meest gebruikte woorden in songtitels. http://musicthing.blogspot.nl/2008/05/100-greatest-ever-cliches-in-popsong.html

(29-11-2016)

13

Hoofdstuk 1.3.3 – Tekst en rijm De tekst van een liedje is vaak poëtisch geschreven en wordt vaak bedoeld met een dubbele betekenis.

Trafassi, een Nederlandse artiest met Surinaamse roots, maakte graag Caribische, vrolijke muziek met een tekst die erg seksueel opgevat werd, zonder dat het daadwerkelijk zo was. Dit is een komische manier om met tekst om te gaan, maar ook in ballads wordt veel gebruik gemaakt van beeldspraak. Hoe erg je iemand mist wordt vaak benadrukt met beeldspraak en superlatieven.

Rijm zorgt ervoor dat een liedje snel en gemakkelijk mee te zingen is. Er bestaan verschillende soorten rijm.

1. ‘Normale’ rijm: dit houdt in dat in een strofe van vier versregels, óf de eerste en derde regel rijmen, óf de tweede en de vierde regel rijmen. Het rijmschema wordt dan als volgt genoteerd: ABAC/ABCB 2. Gepaard rijm: dit betekent dat de eerste en tweede regel op elkaar rijmen en de derde en de vierde regel op elkaar rijmen. Het rijmschema wordt dan als volgt genoteerd: AABB 3. Gekruist rijm: dit betekent dat de eerste en derde regel op elkaar rijmen en de tweede en vierde regel op elkaar rijmen. Dit noemen we ook wel een chiasme. Het rijmschema wordt dan als volgt genoteerd: ABAB 4. Slagrijm: dit betekent dat de eerste, tweede, derde en vierde regel allemaal op elkaar rijmen. Het rijmschema wordt dan als volgt genoteerd: AAAA De meest gebruikte rijmschema’s zijn ABCB en ABAB. Bij rap wordt vaak snel gevarieerd met rijmschema’s.

14

Hoofdstuk 2 – Conclusie In dit literatuuronderzoek ben ik gaan kijken naar de clichés in popmuziek. Het was een ontzettend leuke tocht door boeken en vooral op het internet. Er was informatie die ik al wist, maar er was ook informatie waarvan ik niet eens wist dat het bestond. Door dit PWS kijk ik als muzikant heel anders naar popnummers.

Ik weet zelf meer over popmuziek door dit verslag. Om uit dit verslag nu een conclusie te trekken, pakken we de onderzoeksvragen erbij.

Is er een vast patroon te vinden in popmuziek, kijkend naar harmonie?

Ja en nee. Er is duidelijk een vast schema als je kijkt naar akkoorden, wat heel vaak voor komt. Dit zijn vier akkoorden die samen goed klinken. Dit zijn de akkoorden C – G – Amin – F. Toch is het niet zo dat elke nummer 1-hit dit akkoordenschema gebruikte.

Is er een vast patroon te vinden in popmuziek, kijkend naar ritme?

Ja! Veel nummer 1-hits hebben vier tellen in de maat en die worden gespeeld met het basisritme door de drums. Dit basisritme kent heel veel variaties, maar is altijd terug te horen.

Is er een vast patroon te vinden in popmuziek, kijkend naar structuur?

Ja! Aan de hand van de cantogrammen van The Infinite Jukebox is te zien dat er een veelvoorkomende opbouw in popnummers zit. De teksten gaan veel over hetzelfde onderwerp, Liefde. In popnummers wordt veel rijm gebruikt, maar niet altijd hetzelfde rijmschema.

Is er een vast patroon te vinden in popmuziek, kijkend naar harmonie, ritme en structuur?

Ja! En aan de hand van deze resultaten presenteer ik u in het laatste hoofdstuk mijn eindproduct! Dit is een nummer wat ik zelf heb geschreven (met enige hulp van mijn muzikale vrienden).

15

Hoofdstuk 3 – Het eindproduct Als eindproduct heb ik zelf een popnummer gemaakt aan de hand van alle uitkomsten van dit onderzoek.

Het akkoordenschema is dus hetzelfde als behandeld helemaal in het begin van het verslag. Het ritme is zoals ik heb behandeld. Het enige wat ik ander heb gedaan aan dit nummer is er nog extra partijen bijgeschreven voor basgitaar en elektrisch gitaar. Hieronder staat precies hoe het nummer is opgebouwd en wie wanneer invalt. De songtekst is geschreven door Rianne Kingma, een zangeres waarmee ik al drie jaar op pad ga om in kerken door heel Friesland op te treden. In deze band zitten ook Levi Rijpstra, die in dit nummer basgitaar speelt, en Reinder Boonstra, die hier de elektrische gitaarpartij speelt en de solo speelt. Ik heb het nummer zelf gedrumd, ik heb de akoestische gitaarpartij ingespeeld en ik heb het loopje van de elektrische gitaar wat alsmaar terugkomt ingespeeld. Het nummer heb ik bewerkt in het programma Adobe Audition CC. Het nummer zelf is bij dit verslag gemaild.

Songtekst WAKING UP IN THE MORNING, THE SUN IS SHINING BRIGHT. AND AS I WALK ON BY THIS JOLLY CHRISTMAS LIGHT, I HOPE AND PRAY TO GOD THAT YOU WON'T START A FIGHT. LET ME DRINK IN THE MORNING, LET ME DRINK ALL DAY. LET YOUR LOVE THROUGH ME OR LET IT RAIN. LET ME FEEL YOUR LOVE, ON MY SKIN OR LET YOUR LOVE SHINE WITHIN. NOW I'M JUST STANDING, WAITING AT YOUR FRONTDOOR, I'VE KNOCKED ONEHUNDERDTHOUSAND TIMES AND I WOULD KNOCK MUCH MORE, IF I ONLY HAD ONE CHANCE AND YOU'LL COME BACK TO ME, SO PLEASE COME HERE IN MY ARMS ‘CAUSE WE ARE MEANT TO BE AND LET ME DRINK IN THE EVENING AND LET ME DRINK ALL NIGHT. I’M SORRY FOR THE THINGS I'VE SAID AND FOR THOSE NASTY FRIGHTS. BUT YOU ARE ALL I WANT AND YOU’RE ALL I NEED. LET ME DRINK IN THE MORNING, LET ME DRINK ALL DAY. LET YOUR LOVE THROUGH ME OR LET IT RAIN. LET ME FEEL YOUR LOVE, ON MY SKIN OR LET YOUR LOVE SHINE WITHIN. AND LET ME DRINK IN THE EVENING AND LET ME DRINK ALL NIGHT. I’M SORRY FOR THE THINGS I'VE SAID AND FOR THOSE NASTY FRIGHTS. BUT YOU ARE ALL I WANT AND YOU’RE ALL I NEED.

16

Opbouw van het lied GEDEELTE

INFO

INTRO

C – G – Amin – F 1. CAPO 5 Gitaar Elektrisch Loopje 2. Drums Bas Gitaar C – G – Amin – F CAPO 5 Gitaar Gitaar Bas Drums C – G – Amin – F CAPO 5 Gitaar Gitaar Bas Drums Elektrisch Loopje C – G – Amin – F CAPO 5 Gitaar Bas Gitaar Drums Elektrisch Loopje C – G – Amin – F CAPO 5 Gitaar Gitaar Bas Drums C – G – Amin – F CAPO 5 Gitaar Gitaar Bas Drums Elektrisch Loopje C – G – Amin – F CAPO 5 Gitaar Gitaar Bas Drums Elektrisch Loopje SOLO Elektrisch Gitaar

COUPLET I

REFREIN I

TUSSENSPEL

COUPLET II

REFREIN II

BRIDGE

AANTAL MATEN) 2 (8)

LOOPJES

(AANTAL

2 (8)

2 (8)

1 (4)

2 (8)

2 (8)

4 (16)

17

GEDEELTE

INFO

REFREIN I

C – G – Amin – F CAPO 5 Gitaar Gitaar Bas Drums Elektrisch Loopje C – G – Amin – F CAPO 5 Gitaar Gitaar Bas Drums Elektrisch Loopje C – G – Amin – F CAPO 5 Gitaar Gitaar Bas Drums Elektrisch Loopje

REFREIN II

OUTRO

18

AANTAL MATEN) 2 (8)

2 (8)

2 (8)

LOOPJES

(AANTAL

Terugblik Aangezien muziek altijd een grote passie voor me is geweest, heb ik geen enkele minuut moeite gehad om dit verslag te schrijven. Ik was er oprecht nieuwsgierig naar, had m’n vermoedens, maar ik wist niks zeker. Ik heb vooral genoten van de informatie die ik kreeg. De opname dag met de leden van mijn band was een geweldige dag. We zaten met z’n vieren bij mij op de kamer met één studio-microfoon, 5 gitaren, een drumstel, een piano en een zangeres. We hebben die dag hard gewerkt, maar ook genoten van de muziek en de passie die we delen voor deze kunstvorm.

Toen ik dit jaar moest beginnen met het schrijven van mijn PWS, had ik hele andere plannen. Ik wilde het gaan doen over muziek, maar in een biologische sector. Hoe reageert muziek op de mens, verschilt dat per mens, of zijn er wel degelijk overeenkomsten. Maar ik merkte al snel dat ik dit helemaal niet interessant vond. Toen ben ik met dit onderwerp gekomen.

Eigenlijk zouden er 4 hoofdstukken zijn, maar het eerste hoofdstuk, wat over de popgeschiedenis zou moeten gaan, heb ik laten vallen, omdat ik mijn verslag niet wilde schijven voor het vak geschiedenis. Ik wilde de muzikale kant uit, niet de historische kant. Bovendien vond ik dit zelf niet relevant voor het verslag, het zou namelijk niet meer dan een inleiding zijn geweest op het gehele verslag.

19

Bibliografie Bork, R. v. (1986). Popmuziek: Het geluid van jongeren.

Carlton, D. (2012, Juni 6). I analyzed the chords of 1300 popular songs for patterns. This is what I found.

Retrieved November 21, 2016, from Hooktheory: http://www.hooktheory.com/blog/i-analyzed-thechords-of-1300-popular-songs-for-patterns-this-is-what-i-found/ Drums, geschiedenis van het drumstel. (2016, Augustus 29). Retrieved November 26, 2016, from Popschool Maastricht: http://www.popschoolmaastricht.nl/college_drums_geschiedenis.php Theorytabs.

(2012,

Juni

6).

Retrieved

November

22,

2016,

from

Hooktheory:

https://www.hooktheory.com/trends Willemze, T. (1964). Algemene Muziekleer. Houten: Uitgeverij Het Spectrum BV.

BELANGRIJKE TOEVOEGING: Bij dit verslag heb ik vooral gebruik gemaakt van mijn eigen kennis en ervaringen. Ik heb onderzoek gedaan op muzikale vlakken, maar ik heb ook stof behandeld in dit verslag waarvan zelf al heel veel wist. Een extra toevoeging is dus dat ik zelf ook als bron heb meegewerkt aan dit verslag.

20

Logboek WANNEER? 06-09-2016 13-06-2016 20-06-2016 27-06-2016 08-10-2016 17-10-2016 02-11-2016 08-11-2016 14-10-2016 TOT 18-112016 21-11-2016 22-11-2016 26-11-2016 28-11-2016 28-11-2016 29-11-2016 30-11-2016 04-12-2016 04-12-2016 05-12-2016

WAT? PWS begeleidingssessie door VAVO Friesland College. Onderwerp van het verslag gekozen.

PWS begeleidingssessie door VAVO Friesland College. Dieper op het onderwerp ingegaan. Uiteindelijke onderzoeksvraag geformuleerd.

PWS begeleidingssessie door VAVO Friesland College. Onderzoeksvraag compleet veranderd, nieuwe PWS-begeleiders gekozen.

PWS begeleidingssessie door VAVO Friesland College.

Onderzoek doen naar boeken over het onderwerp, websites of andere onderzoeken over het onderwerp.

Opzet voor het volledige verslag gemaakt. Indeling van de hoofdstuk etc.

Biebbezoek. Boeken gereserveerd en opgehaald. (In totaal 4 biebbezoeken gedaan) Inleiding geschreven, lay-out ontworpen voor het verslag, voorkant gemaakt.

Verslagen/boeken gelezen. Internetpagina’s bezocht. Belangrijke informatie labelen/markeren/opschrijven (Dit is verdeeld over een periode van meer dan een maand) Schrijven hoofdstuk 1.1.1 Schrijven hoofdstuk 1.1.2 Afronden hoofdstuk 1.1, schrijven hoofdstuk 1.2 Afronden hoofdstuk 1.2, schrijven hoofdstuk 1.3 Beginnen met opnames eigen song (hoofdstuk 3) Afronden hoofdstuk 2.3 Conclusie schrijven + opnames eigen nummer Opnamedag: alle muzikanten hebben hun partijen ingespeeld, demo’s van eerder zijn vervangen door echt liedje. Liedje afgemixt door mijzelf.

Hoofdstuk 3 geschreven aan de hand van de opnames die ik samen met mijn band heb gedaan deze dag.

Finish in touch. Laatste spellingscheck + laatste toevoegingen e.d.

UREN 3 3 3 3 4 2 4 4 15

4 3 5 4 2 4 5 9 2 5

21