Papanikolaou 04

­

Μια κινηματογραφική ιστορία που έζησε και κατέγραψε στο ημερολόγιό του ο καθηγητής μας Σαράντης Παπανικολάου

Σαράντης Παπανικολάου

Σαράντης Παπανικολάου Σύντομο­βιογραφικό Καθηγητής­της­Ζωσιμαίας­Σχολής­Ιωαννίνων­(1946-1964) Γεννήθηκε­το­1912­στο­Ελληνικό­Ιωαννίνων.­το­Δημοτικό­Σχολείο­το­τελείωσε­στο­χωριό­του,­κοντά­στον­πατέρα­του­δάσκαλο.­Τις γυμνασιακές­του­σπουδές­άρχισε­και­ολοκλήρωσε­στα­Τρίκαλα,­ακολουθώντας­το­διορισμένο­εκεί­πατέρα­του.­Από­το­1931-1936­φοίτησε στη­Φιλοσοφική­Σχολή­του­Πανεπιστημίου­της­Αθήνας.­ Υπηρέτησε­ τη­ στρατιωτική­ του­ θητεία­ στη­ Σύρο,­ ως­ έφεδρος ανθυπολοχαγός.­Ο­πόλεμος­του­1940­τον­βρίσκει­στην­πρώτη­γραμμή του­Αλβανικού­Μετώπου.­Μετά­την­επιστροφή­του­από­μέτωπο,­βρέθηκε­στην­­Φιλιππιάδα­όπου­εργάστηκε­το­1941­και­1942­προσφέροντας­ διδακτικό­ έργο­ (όχι­ διορισμένος).­ Το­ Δεκέμβρη­ του­ 1942 συλλαμβάνεται­ως­όμηρος­πολέμου­από­τους­Ιταλούς.­Το­Ιταλικό­μεταγωγικό­που­μετέφερε­τους­αιχμαλώτους­στο­Bari­τορπιλίστηκε­από βρετανικό­ υποβρύχιο.­ Ο­ ναυαγός­ Σαράντης­ Παπανικολάου­ διασώθηκε­ και­ παρέμεινε­ έγκλειστος­ σε­ ιταλικό­ στρατόπεδο­ συγκεντρώσεως­μέχρι­το­1946.­ Από­το­1946­μέχρι­το­1964­υπηρέτησε­ως­καθηγητής­φιλόλογος στη­ Ζωσιμαία­ Σχολή.­ Οι­ μαθητές­ του,­ ακόμα­ και­ σήμερα,­ μιλούν­ με πολλή­συγκίνηση­για­το­Σαράντη­Παπανικολάου..­Δεν­ξεχνούν­το­μειλίχιο­ ύψος­ του,­ το­ ζεστό­ του­ χαμόγελο,­ τον­ ήπιο­ χαρακτήρα­ του­ και το­μεράκι­του­για­τη­δουλειά.­Πέθανε­τoν­Ιούνιο­του­1971.

Το πλοίο «Citta di Genova» Τορπιλισμός του Citta di Genova Την­21η­Ιανουαρίου­1943,­βυθίστηκε­από­αγγλικές­τορπίλες,­το­επιταγμένο­Ιταλικό­πλοίο «Citta Di Genova» (Πόλη της Γένοβα) μεταξύ­Κέρκυρας­και Αλβανίας,­το­οποίο­μετέφερε­από­την­Ελλάδα­στα­ιταλικά­στρατόπεδα­συγκεντρώσεως­153 Έλληνες ομήρους αξιωματικούς (μονίμους και εφέδρους),­από τους­οποίους­πνίγηκαν 71 ανάμεσά τους και ο ήρωας της Πίνδου Κωνσταντίνος Δαβάκης και­σώθηκαν 82.­Εκτός­του­πληρώματος­επέβαιναν­επίσης­στο­πλοίο και­800­περίπου­Ιταλοί­αδειούχοι­στρατιώτες­ Στα­τέλη­του­1942­οι­Ιταλοί­για­να­κάμψουν­την­αντίσταση­των­Ελλήνων, συνελάμβαναν­σε­διάφορα­μέρη­της­Ελλάδος­αξιωματικούς,­τους­οποίους­συγκέντρωσαν­στην­Πάτρα­το­Γενάρη­του­1943.­Ανάμεσα­στους­152­Έλληνες­ομήρους­ ήταν­ μόνιμοι­ αξιωματικοί­ του­ στρατού­ αλλά­ και­ έφεδροι­ αξιωματικοί διαφόρων­­­(γιατροί,­δικηγόροι,­φαρμακοποιοί,­μηχανικοί,­καθηγητές­κ.λ.π.)­,­εμπόρων,­αγρονόμων,­βιομηχάνων,­γεωπόνων,­τελωνιακών­και­δασκάλων. Το­πλοίο­«Citta­di­Genova­-­Πόλη­της­Γένοβα»­ήταν­επιταγμένο­ιταλικό επιβατικό­πλοίο­κατασκευής­1930­και­μήκους­125­μ. Το­πλοία­αναχώρησε­από­την­Πάτρα­το­απόγευμα­της­22ας­Ιανουαρίου 1943­και­το­πρωί­της­επομένης­έστριψε­από­το­ύψος­της­Κερκύρας­προς­την­Ιτα-

λία.­ Την­ 14η­ ώρα­ και­ ενώ­ βρισκόταν­ στο­ ύψος­ της­ νήσου­ Σάσωνος­ το­ πλοίο εβλήθη­από­­τορπίλη­του­Αγγλικού­υποβρύχιου­«Τίγρης»­­­και­ακινητοποιήθηκε. Ύστερα­από­λίγο­εβλήθη­και­από­δευτερη­τορπίλη­και­βυθίστηκε.­ Λόγω­του­καλού­καιρού­που­επικρατούσε­και­με­την­έγκαιρον­αποστολή μικρών­πλοιαρίων­από­τη­νήσο­Σάσωνα­συνελέγησαν­οι­Έλληνες­και­Ιταλοί ναυαγοί­ Από­τους­153­Έλληνες­ομήρους­αξιωματικούς­πνίγηκαν­71­ανάμεσά­τους και­ο ήρωας της Πίνδου Κωνσταντίνος Δαβάκης και­σώθηκαν­82.­Λίγο­πριν­από το­συμβάν­ο­πλοίαρχος­Βιβάλντι­Πάλμα­(ο­οποίος­σημειωτέον­πνίγηκε­και­αυτός) προσεκάλεσε­ιδιαιτέρως­τον­Κωνσταντίνο­Δαβάκη­και­του­προσέφερε­το­μεσημβρινό­γεύμα.­­ Οι­διασωθέντες­ναυαγοί­μεταφέρθηκαν­στην­Ιταλία­σε­διάφορα­στρατόπεδα­συγκεντρώσεως­όπου­παρέμειναν­μέχρι­το­τέλος­του­πολέμου. ­(αντιγραφή­από­το­www.fotisraptispoint.gr) Συμφωνα­με­δημοσίευμα­του­Αλέκου­Ράπτη­στον­Ηπειρωτικό­Αγώνα­το­Σάββατο, 27­Οκτωβρίου­2012:­«Τραγική­ειρωνεία:­την­ίδια­τύχη­είχε­και­το­αγγλικό­υποβρύχιο­«Τίγρης»,­ένα­μήνα­αργότερα,­καθώς­εκτελώντας­την­18η­πολεμική­του περιπολία,­βυθίστηκε­στις­27­Μαρτίου­1943,­αύτανδρο­και­με­τους­63­άνδρες­του, από­το­γερμανικό­ανθυποβρυχιακό­σκάφος­UJ­2210,­σε­απόσταση­6­ναυτικά μίλια,­νοτιοανατολικά­του­νησιού­Κάπρι­(Capri),­στον­κόλπο­της­Νάπολης.»

Ο­Κωνσταντίνος Δαβάκης

Το ημερολόγιο του Σαράντη Παπανικολάου Ο­Σαράντης­Παπανικολάου­διασώθηκε­από­το­ναυάγιο­και­μεταφέρθηκε σε­ιταλικό­στρατόπεδο­συγκεντρώσεως.­Οι­οικείοι­του­τον­θεωρούσαν­νεκρό μέχρι­την­στιγμή­που­παρέλαβαν­ιδιόχειρη­επιστολή­του­με­ημερομηνία­30-3-1943. Η­επιστολή­απευθύνεται­προς­τον­θείο­του­Αριστοφάνη­Μάνθο. Κατά­την­διάρκεια­της­κρατήσεως­του­τηρούσε­ημερολόγιο­από­το­οποίο διασώθηκε­ένα­μικρό­μέρος,­το­οποίο­όμως­αποτελεί­ένα­συγκλονιστικό­αφήγημα για­τα­όσα­συνέβησαν­κατά­την­ώρα­του­τορπιλισμού­του­Citta­di­Genova­και­μία δραματική­περιγραφή­των­τραγικών­στιγμών­των­ναυαγών­μέχρι­την­διάσωση τους. Το­απόσπασμα­του­ημερολογίου­του­Σαράντη­Παπανικολάου­και­την­επιστολή­του­από­το­στρατόπεδο­συγκεντρώσεως­τα­διέσωσε­η­κόρη­του­Αικατερίνη (πτυχιούχος­­Φιλόλογος­και­πτυχιούχος­Αισθητικός)­η­οποία­τα­φύλαξε­σαν­ιερό κειμήλιο.­Ο­εγγονός­του­Σαράντη­Παπανικολάου­Γεώργιος­Πάσχος­(Απόφοιτος της­Ζωσιμαίας­Σχολής­1987),­­μας­τα­απέστειλε­για­δημοσίευση.­

Τελετή διακομιδής των οστών Ελλήνων αξιωματικών και οπλιτών, οι οποίοι πνίγηκαν στην Αδριατική θάλασσα στις 21 Ιαν 1943, ως αποτέλεσμα του τορπιλισμού του ιταλικού «Citti di Genova». Η τελετή έλαβε χώραν στις 21 Σεπ.1963 στην προβλήτα «Βασιλεύς Κωνσταντίνος», του λιμένος Πειραιώς.

Γενάρης 21 ...Το­''Citta­di­Genova''­περήφανα­διασχίζει­τα­ήσυχα­νερά­του­Ιονίου,­αφήνοντας­πίσω­του­τις­όμορφες­ακτές­τις­Κέρκυρας.­Η­ώρα­είναι­περίπου 12­μεσημβρινή­που­μας­αναγγέλλουν­ότι­φθάσαμε­στο­ύψος­του­Αυλώνος­και­στρίψαμε­αριστερά­κατ'ευθείαν­για­το­Μπάρι·­στα­πρόσωπά­μας­τώρα­ζωγραφίζεται καθαρά­το­γέλιο­και­η­καρδιά­μας­βρίσκει­τους­κανονικούς­της­παλμούς­κάτω­από τα­σφιχτά­σωσίβιά­μας·­έχουμε­ξεφύγει­πλέον­τον­κίνδυνον·­οι­περισσότεροι­ναύτες­του­πλοίου­έχουν­πετάξει­τα­σωσίβιά­τους­και­κυκλοφορούν­με­το­ύφος­της βεβαιότηταςτου­ανθρώπου­που­δεν­διατρέχει­τον­παραμικρότερον­κίνδυνον·­αυτός είναι­ο­κυριώτερος­λόγος,­που­μας­κρατάει­την­ατμόσφαιρα­αυτής­της­ευθυμιάς. Άλλοι­παίζουν­χαρτιά,­ξένοιαστοι­και­αλλού­παρέες-παρέες­συζητούν­ή τραγουδούν.­όπως­οι­περισσότεροι­έβγαλα­κι­εγώ­το­σωσίβιο­και­έπεσα­να­κοιμηθώ­βάζοντάς­το­για­προσκέφαλο.­Η­κούραση­του­ταξιδιού­και­το­ξενύχτι­με­παρέδωσαν­ πολυ­ γρήγορα­ στις­ αγκάλες­ του­ Μορφέα.­ Ο­ ρυθμικός­ κρότοςαπ'­ τις μηχανές­του­πλοίου,­οι­ζωηρές­συζητήσεις­και­τα­γέλια­γύρω­μου,­που­αποτελούσαν­μιά....συνεχή­και­ομοιόμορφη­συμφωνία,­με­κρατούσαν­σε­μια­κατάσταση­κάποιου­ονειροπολήματος. Δεν­ξέρω­πώς­σε­μια­στιγμή­βρέθηκα­όρθιος­μπρος­στο­κρεββάτι­μου. Εκείνο­που­κατάλαβα­ήταν­ένας­δυνατός­μεταλλικός­κρότος­κάτω­από­το­διαμέρισμά­μας.­Η­λογική­του­ενστίκτου­μου­έδωκε­τη­δύναμη­να­βγάλω­χωρίς­χρονοτριβή­και­λιποψυχία­το­παλτό­και­το­σακάκι­και­να­φορέσωτο­σωσσίβιο­που­δεν ξέρω­πώς­το­κρατούσα­στα­χέρια­μου­εκείνη­τη­στιγμή.­Τα­παπούτσια­μου­βγήκαν και­αυτά­μόνα­τους. Όλα­αυτά­έγιναν­σε­διάστημα­δευτερολέπτων­αν­και­το­φως­είχε­σβήσει, διότι­φαίνεται­η­τορπίλη­εχτύπησε­το­μηχανοστάσιο.­Οι­περισσότεροι­εν­τω­μεταξύ βγήκαν­από­το­διαμέρισμά­μας­προς­τους­διαδρόμους­του­πλοίου­και­πολύ­λίγοι βρισκόμαστε­ακόμη­στο­διαμέρισμα.­Κάποιος­προσπαθούσε­να­δώσει­θάρρος­με φωνές·­άναβε­μάλιστα­και­σπίρτα­που­μας­διευκόλυναν­εις­το­να­βρούμε­τις­σκάλες­προς­το­κατάστρωμα.­Όπως­έμαθα­έπιτα­από­τη­διάσωσή­μας,­αυτός­ήταν­ο Γιατρός­Αναγνωστόπουλος­από­την­Παραμυθιά­ο­οποίος­και­πνίγηκε. Εν­τω­μεταξύ­με­μερικούς­άλλους­ανέβηκα­τη­σκάλα­και­βρέθηκα­σε­ένα διάδρομον­στωμένον­με­συντρίμματα­ξύλων­και­σιδερικών·­το­μάτι­μου­πήρε­κάποιον­γονατισμένον­ανάμεσα­στα­συντρίμματα·­εκείνη­τη­στιγμή­μου­φάνηκε­πως έκαμνε­την­προσευχή­του,­αλλ'­είναι­βέβαιο­πως­θα­ήταν­πληγωμένος­ανίκανος να­ ριχτεί­ στη­ θάλασσα.­ Στην­ αγωνιώδη­ προσπάθεια­ να­ βρω­ μια­ οποιαδήποτε έξοδο­άνοιξα­μιά­πόρτα­αποχωρητηρίου­και­ετοιμάστηκα­προ­στιγμήν­να­βγω­από το­φιλιστρίνι·­τη­σκέψη­μου­αυτή­τη­ματαίωσε­μιά­φωνή­από­τον­διάδρομον:­«απ' εδώ»­­.­Βγήκα­αμέσως­έξω­αλλά­ήταν­δύσκολο­από­το­σκοτάδι­και­τον­καπνό­να δω­μπροστά­μου.­Ευτυχώς­ακολούθησα­δυό-τρεις­άλλους­που­θα­είχαν­ασφαλώς ακούσει­το­μέρος­από­το­οποίον­ερχόταν­η­φωνή­αυτή­της­σωτηρίας­και­πατώντας σε­συντρίμματα­και­σε­νερά­που­είχαν­πλέον­μπει­στο­πλοίο,­βρήκαμε­την­έξοδο προς­το­κατάστρωμα.

Το­τι­γινόταν­εκεί­δεν­μπορείς­να­το­ιδείς­παρά­σε­σχετική­κινηματογραφική­ταινία.­Άλλοι­ζητούσαν­τους­φίλους­των,­άλλοι­ζητούσαν­συμβουλές,­άλλοι περίμεναν­μοιραία­το­θάνατο­γιατί­δίσταζαν­να­πέσουν­στη­θάλασσα­επειδή­δεν ήξεραν­κολύμπι­και­οι­πιο­ψύχραιμοι­προσπαθούσαν­να­βρουν­κανένα­σωσίβιο μέσο.­(Από­την­πλευρά­τη­δική­μου)­μόλις­αντίκρυσα­ουρανό­και­θάλασσα,­ανέπνευσα­πραγματικά­γιατί­ξέφυγα­από­ένα­ενδεχόμενο­θάνατο­στο­εσωτερικό­του πλοίου. Ήμουν­ελεύθερος­τώρα­να­πέσω­στη­θάλασσα­έστω­και­από­τόσο­ύψος, αν­και­τόσοι­άλλοι­κίνδυνοι­μας­απειλούσαν­σε­κάθε­στιγμή.­΄Ωστόσο­δεν­έχασα την­ψυχραιμία­μου·­έτρεξα­προς­τα­κάγκελα­του­πλοίου­για­να­δω­πού­να­πέσω. Άλλο­φρικιαστικό­θέαμα­μπροστά­μου:­πτώματα­πάνω­στο­νερό,­απεγνωσμένες προσπάθειες­να­πιαστούν­από­κάπου,­βάρκες­που­κινδύνευαν­να­βουλιάξουν­από τους­πολλούς­ναυαγούς,­παρακλητικές­φωνές.­Για­κάθε­ενδεχόμενο­έβγαλα­και το­παντελόνι,­γιατί­είδα­ότι­έπρεπε­να­κολυμπήσω­αρκετά­για­να­φτάσω­τις­σχεδίες­που­είχαν­απομακρυνθεί­από­το­πλοίο.­Μαζί­με­τον­Αθανάσιο­Σγιέμπα­-­που είμαστε­συμμαθηταί­στη­Σχολή­Εφέδρων­Σύρου­-­και­με­πολλούς­άλλους,­πιαστήκαμε­από­μία­μεγάλη­ξύλινη­σκάλα­του­πλοίου­οπού­κάποιοι­την­κατέβαζαν­με τροχαλία·­κατά­κακήν­όμως­τύχη­το­κατέβασμα­της­σκάλας­σταμάτησε­και­έτσι μείναμε­εκεί­σε­3-4­μέτρα­ύψος­από­το­νερό.­Κανείς­όμως­δεν­τολμούσε­να­πέσει. ­Εκείνη­τη­στιγμή­από­την­ίδια­πλευρά­του­πλοίου­και­προς­την­πρύμνη­κατέβηκε­μία­βάρκα­και­σκέφτηκα­πως­αυτή­έπρεπε­να­περιμένω­ώσπου­να­φτάσει κάτω­ακριβώς­από­τη­σκάλα­μας·­περιμέναμε­με­αγωνία­τη­σωτηρία­μας­αυτή­με καρφωμένα­τα­μάτια­μας­στη­βάρκα­αυτή.­Πριν­φτάσει­όμως­στο­νερό­η­βάρκα αναποδογυρίστηκε­αφήνοντας­να­πέσουν­στο­νερό­οι­λιγοστοί­Ιταλοί­που­ήταν μέσα.­Ο­Σγιέμπας­με­ρωτούσε­τι­να­κάνουμε­και­εγώ­ρωτούσα­εκείνον.­Δεν­προφτάσαμε­να­αλλάξουμε­σκέψεις­και­πρώτος­εκείνος­έπεσε­στο­νερό.­Τον­παρακολούθησα­λίγο­και­ρίχτηκα­κι­εγώ. Όλα­αυτά­έγιναν­σε­10­λεφτά­τη­ώρας­μα­και­το­κάθε­δευτερόλεπτο­κρατούσε­στα­χέρια­του­ολόκληρη­ζωή.­Το­ύψος­από­το­οποίο­έπεσα­ήταν­αρκετό­και γι'­αυτό­πήγα­σε­αρκετό­βάθος­στο­νερό.­μόλοις­όμως­άρχισα­να­κουνάω­τα­χέρια μου­βγήκα­στην­επιφάνεια­κι­άρχισα­να­κολυμπώ­για­να­αποφύγω­τη­δίνη­του πλοίου. Εκείνη­ακριβώς­τη­στιγμή­το­πλοίο­δέχθηκε­τη­δεύτερη­τορπίλη­που­έκαμε δαιμονισμένο­κρότο­και­σήκωσε­στον­αέρα­σανίδια,­σίδερα­και­κορμιά.­Οι­κίνδυνοι­τώρα­επολλαπλασιάστηκαν·­μπορούσε­να­κτυπηθείς­από­τα­συντρίμματα του­πλοίου­που­έπεφταν­από­αρκετό­ύψος.­Η­δίνη­του­πλοίου­σου­αφαιρούσε­κάθε αγωνιώδη­προσπάθεια­και­το­πιο­χειρότερο­οι­εκρήξεις­που­άρχισαν­κάτω­από το­νερό­από­τα­πυρομαχικά­του­πλοίου.­Κι­εντούτοις­ακόμα­ζούσα­και­στο­μυαλό μου­καρφώθηκε­η­σκέψη­πως­ζω­περίσια­ζωή­λίγων­δευτερολέπτων·­όλα­τα­προσφιλή­μου­πρόσωπα­πέρασαν­βιαστικά­από­το­μυαλό­μου­και­έζησα­στα­λίγα­αυτά δευτερόλεπτα­αυτή­τη­μαρτυρική­ζωή­που­θα­ζούσαν­σ'­ολόκληρή­τους­τη­ζωή­τ' αγαπημένα­μου­πρόσωπα. Περίμενα­από­στιγμή­σε­στιγμή­-­χωρίς­βέβαια­και­να­πάψω­να­καταβάλω

όλες­μου­τις­προσπάθειες­-­να­με­τραβήξει­οριστικά­η­δίνη­του­πλοίου­οπού­την ένοιωθα­όλο­και­ποιό­δυνατότερη­ή­να­με­βρει­κανένα­από­τα­πυρομαχικά­που σφύριζαν­με­ένα­πατάγισμα,­από­κάτω­μου.­Δεν­ξέρω­πώς­απομακρύνθηκα­λίγο· με­βοήθησε­το­κολύμπι­ή­τάχα­η­δίνη­ήταν­μικρή;­Απαλλάχτηκα­από­το­θανατηφόρο­τράβηγμα­του­νερού,­μα­κάτι­πελώρια­κύματα­σηκώθηκαν­που­μιά­με­ανέβαζαν­και­μιά­με­κατέβαζαν­σε­αρκετό­βάθος­από­όπου­δεν­έβλεπα­τίποτε.­Όταν κάποτε­ποθυτό­κύμα­με­σήκωσε­ψηλά,­θέλησα­να­κοιτάξω­προς­τα­πίσω­για­να δω­πόσο­απομακρύνθηκα­από­το­πλοίο,­είδα­το­πελώριο­κι­ωραίο­πλοίο­να­είναι βυθισμένο­το­μισό­στο­νερό­με­την­πλώρη­σχεδόν­κατακόρυφα­και­τους­έλικας πολύ­πιο­ψηλά­από­το­νερό.­Δεν­είχαν­μεσολαβήσει­παρά­δευτερόλεπτα­και­το πλοίο­χάθηκε­αφήνοντας­στην­επιφάνεια­αφρούς­και­συντρίμια­(και)­πέρνοντας μαζί­του­όλους­όσοι­βρέθηκαν­σ'­αυτό.­Εν­τω­μεταξύ­η­τραγωδία­αυτών­που­οπωσδήποτε­σώθηκαν,­άρχισε·­το­ότι­σώθηκαν­μέχρι­αυτή­τη­στιγμή­οφείλεται­σε­μία ανώτερη­δύναμη,­σ'­ένα­τυχαίο­γεγονός,­σ'­ένα­μόνο­δευτερόλεπτο­που­εκμεταλεύτηκε­το­ένστικτο·­από­δω­και­πέρα­όμως­ο­οργανισμός,­το­σώμα­και­η­ψυχή προπαντός­η­ψυχή­καλείται­να­παλαίψει­πιό­σκληρότερα­για­να­μη­χαθεί­σε­περισσότερο­χρονικό­διάστημα­που­θα­ακολουθούσε,­ότι­κερδίθηκε­σε­δευτερόλεπτα. Ο­ήλιος­ο­μοναδικός­μάρτυρας­στην­τραγωδία­μας­αυτή,­σε­ευεργετική συμφωνία­με­τη­θάλασσα­που­μας­δέχτηκε,­μας­έδινε­την­υπόσχεση­πως­θα­μας συντροφεύει­στοργικά­ως­την­ώρα­που­κι­αυτό­θα­χανόταν­κάτω­από­την­επιφάνεια­της­θάλασσα. Η­σχεδία­από­την­οποία­πιάστηκα­έπειτα­από­κολύμπι­300-400­μέτρων­είχε πάνω­της­περί­τα­15­άτομα,­τους­περισσότερους­Ιταλούς·­είχα­τόσο­κουραστεί­που έμεινα­αρκετή­ώρα­χωρίς­να­καταβάλω­την­παραμικρότερη­προσπάθεια­να­κοιτάξω­μήπως­στη­σχεδία­βρισκόταν­και­κανένας­δικός­μας.­Όταν­το­κρύο­με­ανάγκασε­ να­ κινηθώ­ λίγο,­ είδα­ τον­ Σγιέμπα­ και­ τον­ Παναγιώτη­ Κοσκίνα­ από­ την Πρέβεζα.­Κανένας­όμως­από­τους­τρεις­μας­δεν­ήταν­σε­θέση­να­μιλήσει·­μόνο­τα βλέμματά­μας­διασταυρωνόταν­απελπισμένα.­Γύρω­μας­σχεδίες­και­βάρκες­γεμάτες,­μεγάλα­σανίδια­και­σαλούπες­στη­διάθεση....των­κυμάτων. Ο­ήλιος­ολοένα­και­χανόταν­και­το­κρύο­δυνάμωνε.­Κανένας­δεν­είχε­προδιατεθεί­για­να­αντέξει­όλη­τη­ωύχτα­πάνω­στη­σχεδία.­Οι­Ιταλοί­μας­βεβαίωναν πως­ο­πλοίαρχος­ειδοποίησε­δια­του­ασυρμάτου­και­επομένως­σε­5-6­ώρες­έπρεπε να΄ρθουν­ναυαγοσωστικά.­Επειδή­η­σχεδία­στην­οποία­πιάστηκα­είχε­πολλούς­και κινδύνευε­να­αναποδογυριστεί,­ρίχτηκα­σε­μια­άλλη­που­ήταν­κοντά­μας­και­είχε λιγότερους. Οι­δυό­σχεδίες­από­εκείνη­τη­στιγμή­προχωρούσαν­μαζί­και­έπαιρνε­θάρρος­όλη­τη­νύχτα­η­μία­απ'­την­άλλη.­Το­σκοτάδι­σε­λίγο­γενικεύτηκε­και­ένας αδιόρατος­φόβος­μας­κρατούσε­σε­μια­σιωπή­απόγνωσης.­Κάποιος­ρώτησε­την ώρα­αλλά­όλα­σχεδόν­τα­ρολόγια­χάλασαν­από­το­νερό.­Κοίταξα­και­το­δικό­μου μα­εκείνο,­και­εγώ­δεν­ξέρω­πώς,­έπαθε­τη­μεγαλύτερη­ζημιά,­του­έφυγαν­όλες­οι μηχανές·­τώρα­το­κρατώ­για­ενθύμιο.­Ωστόσο­κάποιου­άλλου­δούλευε,­κι­εκείνο όλη­τη­νύχτα­κρατούσε­στους­δείχτες­του­όλη­μας­την­σκέψη.­Κι­ένας­άλλος­βου-

βός,­μα­πραγματικά­ευεργετικός­σύντροφος­από­ψηλά,­παρακολουθώντας­την­τραγωδία­μας­έδινε­το­μεγαλύτερο­θάρρος. Το­κρύο­ολοένα­δυνάμωνε­και­γινόταν­πιο­επικίνδυνο.­Η­ώρα­δεν­είναι παρά­7­μ.μ­και­μπροστά­στα­μάτια­μας­παρουσιάζονται­μαύροι­όγκοι­που­έρχονται προς­το­μέρος­μας.­Είναι­οι­πρώτες­ψευδαισθήσεις­που­αμέσως­διαλύονται­στο φως­του­φεγγαριού·­ωστόσο­η­νύχτα­είναι­πολύ­μαλακή­και­το­κύμα­δε­μας­βάζει σε­καμιά­ανησυχία.­Πότε­πότε­έρχεται­κανένα­δυνατότερο­κύμα­και­μας­βρέχει ως­τι­μασχάλες.­Μόλις­όμως­αποσύρεται­το­νερό­ένα­φοβερό­ρίγος­διατρέχει­το σώμα­από­τον­ψυχρό­αέρα.­Γι'­αυτό­προτίμησα­να­είμαι­πάντα­βουτηγμένος­στο νερό­-­ήμουν­άλλωστε­στη­γωνία­της­σχεδίας­-­και­όπως­αποδείχτηκε­απέφυγα­το ξεπάγιασμα­από­τον­ψυχρό­αέρα.­Αλλά­μιά­νάρκη­πολύ­επικίνδυνη­άρχισε­να­πιάνει­τον­έναν­μετά­τον­άλλον­και­ιδίως­την­πλευρά­μας,­που­είμεθα­περισσότερο μέσα­στο­νερό.­Στην­αρχή­φοβήθηκα­πολύ·­νόμισα­πως­η­αντίδραση­του­οργανισμού­έπαψε­και­ότι­μία­επιθανάτια­νάρκη­ήταν­αναπόφευκτη.­Σ'­αυτό­το­σημείο η­αντίδραση­της­ψυχής­ξεπέρασε­το­σώμα.­Αυτό­βρήκε­πολύ­εύκολη­και­ευχάριστη τη­λύση­να­αναπαυθεί­χωρίς­καν­να­υπολογίσει­τις­συνέπειες.­Συνήλθα­αμέσως αναγκαστικά­έκαμα­μερικές­κινήσεις­και­-­θυμάμαι­-­προκάλεσα­συζήτηση­ρίχνοντας­τη­γνώμη­πως­ο­άνεμος­και­το­κύμα­μας­φέρνουν­προς­την­ακτή.­Αυτό­μόνο αρκούσε·­πολλοί­με­ρωτούσαν­αν­ήμουν­ναυτικός.­Άλλο­μου­επρότειναν­να­παίξω κουπί·­πάντως­τους­το­υποσχέθηκα­μόλις­θα­χάραζε·­η­ώρα­όμως­δεν­ήταν­παρά 8. Με­λίγες­σύντομες­συζητήσεις­γύρω­από­τον­τορπιλισμό­και­από­την­αναμενόμενη­εμφάνιση­των­ναυαγοσωστικών­πήγε­8­1/2.­Είχαμε­και­τις­σχετικές­γκρίνιες·­ήταν­δυό-τρεις­που­ήθελαν­άνεση­και­ευρυχωρία­και­ήθελαν­αλλαγή­θέσεως γιατί­μούδιασαν·­τους­επέστησα­την­προσοχή­πως­με­την­παραμικρότερη­αλλαγή η­σχεδία­θα­αναποδογύριζε­και­όποιος­ήξερε­κολύμπι­θα­σωζόταν.­Φαίνεται­πως οι­γκρινιάριδες­δεν­ήξεραν­να­κολυμπούν­και­παραιτήθηκαν­από­τις­αξιώσεις τους.­Μ'­όλα­αυτά­η­ώρα­δεν­περνούσε­και­μας­φαινόταν­πως­κι­αυτή­φταίει,­γιατί διάλεξε­την­πιο­κρίσιμη­στιγμή­να­δείξει­όλη­τη­βραδύτητά­της. Κάποιος­είδε­στο­βάθος­έναν­όγκο·­όλοι­γυρίσαμε­προς­τα­εκεί,­μα­κανείς δεν­είχε­εμπιστοσύνη­στα­μάτια­του­γιατί­αρκετές­φορές­μας­δημιούργησαν­ψευδαισθήσεις.­Κι­εν­τούτοις­αυτή­τη­φορά­ήταν­πράγματι­πλοίο·­για­μιά­στιγμή­πιστέψαμε­πως­έφτασε­η­ώρα­της­σωτηρίας­μας.­Μιά­κρυφή­χαρά,­που­δεν­βρήκε άλλη­διέξοδο­να­ξεσπάσει­παρά­σε­ασυγκράτητη­συζήτηση­γύρω­από­τη­σωτηρία του­καθενός­απ'­την­'ωρα­του­τορπιλισμού,­μας­απομάκρυνε­απότομα­από­την ασφυκτική­αγκαλιά­του­υγρού­τάφου.­Δεν­άργησαν­όμως­τα­φτερά­αυτά­της­χαράς να­μουδιάσουν­γιατί­το­πλοίο­αυτό­ενώ­έφτασε­στο­ύψος­μας,­δεν­έδειχνε­κανένα σημείο­ότι­μας­αντελήφθη·­συνέχισε­το­δρόμο­του­προς­την­Ιταλία­χωρίς­την­παραμικρότερη­υποψία­πως­πολύ­κοντά­του­εκτυλίσεται­μιά­αληθινή­τραγωδία.­Σε λίγο­χάθηκε­από­μπροστά­μας­και­τα­βλέμματά­μας­κλείστηκαν­για­να­ανοίξουν σε­λίγο­με­το­αναπάντεχο­σπινθήρισμα­κάποιου­φάρου.­Ασφαλώς­βαδίζαμε­προς την­ακτή­μα­δεν­μπορούσε­κανείς­να­υπολογίσει­πόσο­μακρυά­ήταν.­Η­ώρα­πήγε 9­1/2­και­όλοι­μας­πιστέψαμε­πλέον­πως­η­αυγή­θα­μας­έσωζε.

Επιστολή του Σαράντη Παπανικολάου προς τους συγγενείς του από το στρατόπεδο στην Ιταλία, όπου ευρέθη έγκλειστος μετά την διάσωσή του.

Ç­öùôïãñáößá­åßíáé­­ôñáâçãìÝíç­ôïí­Éïýëéï­ôïõ­1951­ôïõ­ó÷ïëéêïý­Ýôïõò­­195051:­Óôçí­êÜôù­óåéñÜ­áðü­áñéóôåñÜ­åßíáé­ï­öéëüëïãïò­ÓáñÜíôçò ÐáðáíéêïëÜïõ, ï­èåïëüãïò­ÃéÜííçò Êáìðáëþíçò,ï­öéëüëïãïò­ÓùôÞñçò ×ïõëéÜñáò,­ï­öéëüëïãïò Ãåþñãéïò Ðáðáãåùñãßïõ,­ï­ìáèçìáôéêüò­ ËÜìðñïò ÌðïõñáíôÜò,­ï­öéëüëïãïò Âáóßëåéïò ÐåôáëÜò,­ï­ãõìíáóéÜñ÷çò­Ãåþñãéïò ÐáðáíéêïëÜïõ,­ï­ìáèçìáôéêüò

Ãåþñãéïò ÌðÝãêáò,­ï­èåïëüãïò­ ÏäõóÝáò Öñáãêïýëçò,­ï­öéëüëïãïò­ Ãñçãüñçò ÔæïõìÜêáò,­ï­êáèçãçôÞò­ìïõóéêÞò­ ÈùìÜò ÂïíôåôóéÜíïò,­ï­Öõóéêüò­ ÌÜñêïò ÌðëáíïãéÜííçò.­Óôçí­äåýôåñç­óåéñÜ­áðü­áñéóôåñÜ­÷ùñéò­êáðÝëï­ï­öéëüëïãïò ÃéÜííçò Ãéüóçò,­ï­êáèçãçôÞò­Ãáëëéêþí­ ÁñóÝíçò Ãåñïíôéêüò êáé­ï­ãõìíáóôÞò Åõèýìéïò ×áôæçãéÜííçò.

Ç­öùôïãñáößá­åßíáé­ôñáâçãìÝíç­ôïí­Éïýëéï­ôïõ­1952:­Óôçí­êÜôù­óåéñÜ áðü­áñéóôåñÜ­åßíáé­ï­êáèçãçôÞò­ìïõóéêÞò­ ÈùìÜò ÂïíôåôóéÜíïò,­ï­öéëüëïãïò ÓùôÞñçò ×ïõëéÜñáò,­ ï­ èåïëüãïò­ ÃéÜííçò Êáìðáëþíçò,­ ï­ ãõìíáóéÜñ÷çò Ãåþñãéïò ÐáðáíéêïëÜïõ,­ ï­ öéëüëïãïò­ ÅõÜããåëïò Ðñßôóïò,­ ï­ ìáèçìáôéêüò Ãåþñãéïò ÌðÝãêáò,­ï­öéëüëïãïò­Ãåþñãéïò Ðáðáãåùñãßïõ.

­Óôçí­ åðÜíù­ óåéñÜ­ ï­ ìáèçìáôéêüò­ ÄçìÞôñçò ÔæïõìÜêáò,­ ï­ öõóéêüò Ìé÷Üëçò ÌðÜçò,­ï­ãõìíáóôÞò­Åõèýìéïò ×áôæçãéÜííçò,­ï­öéëüëïãïò­Ãñçãüñçò ÔæïõìÜêáò,­ ï­ öéëüëïãïò­ Âáóßëåéïò ÐåôáëÜò,­ ï­ êáèçãçôÞò­ ôùí­ Ãáëëéêþí ÁñóÝíçò Ãåñïíôéêüò,­ ï­ ìáèçìáôéêüò­ Ðáíáãéþôçò ÄåâÝêïò êáé ï öéëüëïãïò ÓáñÜíôçò ÐáðáíéêïëÜïõ..