Natuurlijk najaar 2015 - Landal GreenParks

natuurlijk NAJAAR 2015

GRATIS UITGAVE VAN LANDAL GREENPARKS

Buiten wacht het avontuur

Edelherten spotten op de Veluwe

Ontdek de 足 schoonheid van Duitsland

Heerlijk wandelen in de bergen

Inhoud

IN DIT NUMMER 8 De Nederlandse natuur op film 12 Winterberg: dichtbij op wintersport 16 Edelherten spotten op de Veluwe 20 Op grottentocht in BelgiĂŤ 28 Volg de kabouters 36 Wandelen in de bergen 50 De schatten van Duitsland 66 Historisch Aken NATUUR EN STREEK 5 Natuurweetjes en tips 30 Bier uit de streek 42 Kleurrijke herfstbladeren 44 De ijverige bever 62 Natuurmonumenten OERRR

8 56

UITGELICHT 15 Nieuw! Landal Vlieduyn 19 Heerlijke wellness in Palestra 24 Eindeloos genieten op Hof van Saksen 34 Gastvrije medewerkers op de receptie 39 Luxe kamperen in de natuur 40 Duurzaam bij Landal GreenParks 56 Bijzondere accommodaties 59 In actie voor Right To Play 68 Een zorgeloze Kerst 72 Voor iedereen een bungalow 74 Kies uw villa 75 Subtropisch genieten KORT 22 Ontdek Landal!

48 Op stap met Van Gogh 55 Vier het feest van de Sint 60 Evenementen op de parken 64 Vernieuwing bij Landal 2

natuurlijk najaar 2015

KIDZ 79 Bollo zoekt honing 80 Op onderzoek in de natuur

22

EN VERDER 76 Puzzel 77 Kortingsbonnen 82 Parkenoverzicht

62 36

40

50

30

42

natuurlijk najaar 2015

3

Rubriek

Ultiem vakantiegevoel Het leuke van werken bij Landal GreenParks is dat we ons de hele dag bezighouden met vakantie. Ontspannende weekendjes, sportieve weekjes en gezellige gezinsvakanties: wij zorgen dat u er volop van geniet. Alles wat bijdraagt aan dat ultieme vakantiegevoel, is ons werk. En dat is maar wát leuk om te doen. ‘Geen mooier vak dan vakantie’, zeggen we hier bij Landal. En daar kan ik me met hart en ziel bij aansluiten!

Zelf vind ik het geweldig om richting onze Oosterburen te vertrekken. Duitsland is een land met vele gezichten: ­uitgestrekte groene heuvels, rotsachtige bergpartijen en historische stadjes. Ik mag er graag wandelen door de bossen of een van de vele historische stadjes bezoeken.

Elk jaargetijde is mooi daar. En het valt me altijd weer op dat je er eigenlijk zó bent. Duitsland is in dat opzicht ideaal om er een lang weekend tussenuit te knijpen. Kijk maar eens op pagina 50.

En ik kan ook altijd erg genieten van het najaar in Nederland.

Het weer dat vaak zo heerlijk onstuimig kan zijn en bossen in prachtige herfstkleuren. Dit is hét moment om eropuit te trekken en samen de gezelligheid op te zoeken. Om alvast in de stemming te komen raad ik u vooral aan het artikel over de film Holland: Natuur in de Delta op pagina 8 te lezen.

Deze film, van de makers van De Nieuwe Wildernis, biedt een prachtig inkijkje in onze Hollandse flora en fauna.

Hoeveel mogelijkheden er zijn om de komende seizoenen de natuur in z’n volle glorie te ontdekken, ziet u in deze Natuurlijk. Veel leesplezier!

Thomas Heerkens, Algemeen Directeur, Landal GreenParks

4

natuurlijk najaar 2015

Natuur

Heerlijk naar buiten Zonnig nazomeren en dan genieten van de knusse herfst en winter.

Het zijn dé seizoenen om het extra gezellig te maken en samen volop te genieten van de feestdagen. Ook buiten valt er heel wat te zien en beleven. Dus: trek een jas aan en ga eropuit.

Wanneer is het herfst?

In 2015 begint onze astronomische herfst op 23 september, om 10.21 uur. De zon staat dan ­precies boven de evenaar en de dag en nacht duren even lang. De herfst eindigt met de kortste dag van het jaar, op 21 december. De meteoro­ logische herfst duurt van 1 september tot en met 30 november. Weerweetje: in tegenstelling tot wat veel mensen denken, is niet de herfst maar de zomer (met name juni) het natste seizoen in Nederland.

Vogeltrek Zo rond oktober begint de grote vogeltrek. Miljoenen vogels trekken dan vanuit het noordelijk halfrond zuidwaarts.

De voornaamste reden hiervoor is dat ze in het zuiden ­makkelijker eten kunnen vinden én dat de dagen er langer zijn. Daardoor hebben de vogels meer tijd om naar eten te zoeken. De vogels leggen indrukwekkende afstanden af en kunnen wel tot dertig uur achter elkaar in de lucht blijven.

Daarom leggen ze voor vertrek vetreserves aan onder hun huid. Tijdens deze trek is Nederland, en dan vooral de water­ rijke gebieden, een mooie tussenstop voor voedsel en rust.

natuurlijk najaar 2015

5

Smaakvolle stamppot met rucola Wanneer de dagen korter worden en de temperatuur daalt, smaakt een geurig bord stamppot op z’n best. Deze verrassende rucolastamppot staat ook nog eens in een mum van tijd op tafel. Lekker na een stevige wandeling.

Voor 4 personen: • 1 kg kruimige aardappelen • Olijfolie • 200 gram spekblokjes • 2 tenen knoflook, gesnipperd • 1 ui, gesnipperd • 250 gram cherrytomaatjes, gehalveerd • 150 gram rucola • Stukje geraspte Parmezaan of oude kaas • Peper en zout

Frisse neus gegarandeerd In de herfst is een heerlijke wandeling of fietstocht dé manier om de omgeving te ontdekken. Met het Frisse Neus arrangement gaat u actief op pad. U ontvangt een rugzakje met een wandel- of fiets­ kaart van het park, leuke wandel- of fietsroutes en uiteraard versnaperingen voor onderweg. Bij ­minimaal twee personen heeft u voor € 4,95 p.p. een perfecte dag. Kijk voor meer informatie een voorwaarden op www.landal.nl/arrangementen.

6

natuurlijk najaar 2015

Kook de aardappels in ongeveer twintig minuten gaar.

Zet ondertussen een koekenpan op middelmatig vuur, met een flinke bodem olijfolie. Doe hierin de spekjes, ui en knoflook en laat deze zachtjes bakken. Roer als de spekjes krokant zijn de cherrytomaatjes erdoor en laat ze nog even meebakken. Giet de aardappelen af, stamp eerst de ­olijfoliemix erdoor en daarna de rucola. Voeg de kaas toe en breng de stamppot op smaak met peper en indien nodig zout. Lekker met een kippenbout, braadworst of moot kabeljauw erbij.

Extra bescherming met planten!

In de winter voelen het gezicht en de handen vaak droog en trekkerig aan, door vochtgebrek. Dat klopt, want ’s winters is de luchtvochtigheid binnen en buiten een stuk lager dan in andere seizoenen. Hier kunt u al veel aan doen door een extra vocht inbrengende crème te gebruiken en veel water te ­drinken. Wist u dat bij het reguleren van de luchtvochtigheid in huis, planten een handje kunnen helpen? Met veel planten in huis stijgt de luchtvochtigheid. Dus wanneer u niet-­ winterharde exemplaren zoals (sub)tropische planten ’s winters naar binnen haalt, heeft u een win-winsituatie!

Apps voor het buitenleven Speciaal voor u geselecteerd: de leukste apps voor een g ­ eweldige vakantie, handig en altijd actueel. De apps zijn beschikbaar voor zowel iPhone als Android.

Hoeveel sneeuw valt er vandaag?

Met de gratis app Sneeuwhoogte+ bent u altijd real time op de hoogte van de situatie in het ski­ gebied van uw keuze. De app geeft u sneeuw­ verwachtingen, ­pistekaarten, webcambeelden en updates van andere gebruikers. Zo weet u precies waar de lange latten het best de berg af stuiven.

Milieubewust groente en fruit Wilt u graag een lekkere én milieuvriendelijke keuze maken uit het groente- en fruitaanbod? De gratis app Groente- en fruitkalender van Milieu Centraal helpt. U ziet direct of die frisse bramen of groene appel deze maand een milieubewuste keuze zijn.

Dat is echt Puur Natuur Wilt u uw wandeling extra bijzonder maken met i­nformatie over natuur­fenomenen, ­ verhalen van boswachters, filmfragmenten van dieren én een leuk spel voor de kinderen?

De app Puur Natuur van Natuurmonumenten biedt geweldige tips, beelden en verhalen. De app is gratis voor leden van Natuurmonumenten.

Niet-leden kunnen de app voor € 2,69 downloaden via natuurmonumenten.nl/puurnatuur.

Groen van buiten én van binnen Als de dagen kouder worden is een ­vitaminebommetje welkom! Maak eens een h ­ eerlijke groene smoothie met ­wintergroenten als spinazie of b ­ oerenkool. Verzamel al uw lekkere recepten in de gratis app Receptenmaker en neem deze lekker mee op vakantie.

De recepten zijn ook offline te bekijken!

Schaatsen op natuurijs Zodra de winter eraan komt, gaat het bij menigeen kriebelen: de Elfstedentocht … zou het weer eens gebeuren? Maar ook een frisse schaatstocht over meren, slootjes of grachten doet heel wat harten sneller kloppen. Met de gratis app Natuurijs houden andere ijsliefhebbers u op de hoogte over waar u veilig kunt schaatsen op natuurijs.

natuurlijk najaar 2015

7

Natuur

8

natuurlijk najaar 2015

Natuur in I de Delta Na het grote succes van de Nederlandse natuurfilm De Nieuwe Wildernis, zijn de makers onder andere het ­polderlandschap ingedoken voor de opvolger ­Holland: Natuur in de Delta.

Deze keer hebben de haas, de ­zeearend, de zeldzame vlinder het pimpernelblauwtje, de stekelbaars en de bever de hoofdrol.

n de eerste film De Nieuwe ­Wildernis vormde natuurgebied de Oostvaardersplassen het decor van de film. In de nieuwe film Holland: Natuur in de Delta hebben de film­makers het typische Hollandse landschap als uitgangspunt genomen.

Bijna heel Nederland bestaat uit gecultiveerde natuur door het inpolderen en ontginnen van land. De film laat in een reis door de tijd zien hoe de hoofdrolspelers zich bewegen in het steeds veranderende landschap.

Dit gebeurt onder invloed van de ­elementen en de laatste 6000 jaar door de steeds grotere invloed van de mens. Water speelt een alles bepalende rol in de delta. De fascinerende wildernis onderwater is voor de film dan ook uitgebreid in beeld gebracht.

Spectaculaire beelden Na bijna twee jaar filmen hebben de filmmakers opnieuw beelden ­verzameld waarvan het bijna niet voor te stellen is dat ze ‘gewoon’ in Nederland zijn gemaakt. De specta­ culaire beelden en mooie verhalen over dieren die gewoon in Nederland voorkomen, zorgen voor een andere kijk op de natuur in eigen land. Tijdens het filmen, zijn er ook veel natuurfoto’s gemaakt. Natuurlijk maakte samen met de fi ­ lmploeg een selectie en vroeg producent Ignas van Schaick naar het verhaal achter de foto.

Onweer op de Kinderdijk in Zuid-Holland

natuurlijk najaar 2015

9

Zeearend

“Na jaren van afwezigheid is de ­zeearend terug in Nederland. Er zijn nesten in de O ­ ostvaardersplassen, de Biesbosch en bij het Lauwersmeer.

In de Biesbosch hebben we een ­zestien meter hoge toren gebouwd om een van de nesten te kunnen filmen. We hebben alles vast kunnen leggen: het baltsgedrag, het leggen van de eieren, de geboorte van de ­jonkies. Het zijn indrukwekkende beelden van de zeearend die met een spanwijdte van 2.40 meter een van de grootste roofvogels van Europa is.”

Haas “De haas is een echte overlever.

Ze wonen op de weidevelden en hebben geen holletjes zoals konijnen.

Ze leggen hun jongen ook gewoon in het gras. Dat maakt ze heel ­kwetsbaar. Hazen moeten dus altijd alert zijn en in beweging b ­ lijven.

Gelukkig kan hij hard rennen, hij kan een topsnelheid van 60 kilometer per uur halen en hoeken van 90 graden maken. We noemen hem daarom de cheetah van de polder.”

Pimpernelblauwtje “Deze vlinder komt maar op een paar plekken in Nederland voor, omdat ze afhankelijk zijn van ­blauwgrasvelden met de grote ­pimpernelplant. Op deze plant legt de vlinder haar eitje. De rups eet de eerste dagen van de bloemhoofdjes en kruipt dan via de stengel naar de grond. Hij lokt de moerassteekmieren en deze nemen hem mee in hun nest, niet wetende dat ze het Paard van Troje binnen­ halen. De rups gaat in het nest op rooftocht en eet ­mierenlarven op. Pas als de rups zich verpopt tot vlinder zien de mieren zijn ware gezicht en moet de vlinder maken dat hij ­wegkomt. Met speciale macrolenzen hebben we dit proces kunnen filmen in natuurgebied de ­Moerputten in Brabant.”

10

natuurlijk najaar 2015

Wist u dat …

De pimpernelvlinder ­binnenkort ook voorkomt langs de Vlootbeek ­vlakbij Landal Landgoed Aerwinkel?

Tussen de ­Boomstraat en de ­Donkerstraat in Posterholt wordt een nieuw leef­gebied voor de ­vlinders ingericht. In het najaar wordt er maaisel gestrooid met zaden van de grote ­ pimpernel.

“De kleine stekelbaars leeft al vijftig miljoen jaar in onze Delta. Elk voorjaar onderneemt hij een epische tocht om vanuit de Noordzee de rivieren op te zwemmen op zoek naar een slootje om te paren en eieren te leggen. De tocht is ­gevaarlijk. Onderweg komen ze veel vijanden tegen en de ­structuur van de rivieren en sloten in Nederland is steeds ­moeilijker toegankelijk geworden voor de stekelbaars. ­ Het Nederlandse onderwaterleven is nog nooit zo uitgebreid vastgelegd op film. Het zijn unieke beelden.”

Stekelbaars

Bever “Er zitten veel bevers in de Biesbosch, maar uiteindelijk bleek natuurgebied het Schuitwater in Noord-Limburg een interessantere filmlocatie. Daar bouwen de bevers dammen om de waterstand in hun leefgebied op orde te houden. Bevers zijn vooral ’s nachts actief. Met een onbemande camera-installatie hebben we prachtige beelden kunnen maken.”

Lees meer over de bever op pagina 44.

Fuut

WIN EN KAART : VOOR

Holland: Natuur in de Delta De film Holland: Natuur in de Delta gaat op 21 september in première in Rotterdam. Landal GreenParks heeft twee gratis premièrekaartjes te ver­ geven! Wilt u kans maken op gratis kaartjes, beantwoord dan de vol­ gende vraag: Hoeveel jaar geleden broedde er voor het eerst weer een Europese zeearend in Nederland? a) 8 jaar b) 10 jaar c) 12 jaar

“De fuut heeft een hele interessante bijrol in de film. Het is een dier dat iedereen kent en wel eens tegenkomt. Des te mooier om eens in te zoomen op het gedrag van deze vogel. Zo voeren ze een prachtige paringsdans uit, dragen ze hun jongen op de rug en zijn we erachter gekomen dat ze hun jongen veertjes voeren. Dit doen ze om de onverteerbare graten die ze opeten, zoals die van stekelbaarsjes, te kunnen verwerken. Ze spugen de graten met de veertjes weer uit. Een fascinerend feit dat nog niet eerder is vastgelegd en nu op film staat.”

Onder de juiste inzendingen worden twee film­kaartjes verloot. Stuur uw oplossing vóór 11 september 2015 naar natuurlijk@landal.nl of per post naar Landal GreenParks, Postbus 175, 2260 AD Leidschendam. Vermeld in de e-mail of op de envelop: Filmkaartjes Natuurlijk Najaar 2015.

Dit artikel is tot stand gekomen met dank aan P ­ roducent EMS FILMS. Copyright www.hollanddenieuwedelta.nl. Fotografen: Ryan Edwards, Willem Berends, Paul Edwards, Frans Lemmens.

natuurlijk najaar 2015

11

Rubriek

Wintersport nĂŠt over de grens

12

natuurlijk najaar 2015

Wintersport is één groots en meeslepend avontuur.

De verse sneeuw die kraakt onder uw ski’s, de gezellige sfeer op en om de pistes en dat allemaal tegen een decor van wit besneeuwde hellingen.

Dát is wintersport in zijn puurste vorm. En het mooie is: u hoeft er maar een paar uurtjes voor te rijden. Welkom op Landal Winterberg!

A

ls u nog nooit geskied of gesnowboard heeft, dan is deze winter hét moment om de stoute (ski)schoenen aan te trekken en de kick te ervaren die wintersport heet. Het plaatsje ­Winterberg in het Duitse Sauerland is de ideale wintersportbestemming voor de beginnende skiër en gezinnen met jonge kinderen. Maar ook de gevorderde skiër of snowboarder komt hier aan zijn trekken, want Wintersport­ arena Sauerland bestaat uit maar liefst zes skigebieden met zestig skiliften.

Doet u het liever wat rustiger aan?

Ook wandelaars en langlaufers voelen

zich hier snel thuis. In de prachtige omgeving van ­Sauerland liggen eindeloos mooie wandelpaden en ­lang­laufloipes op u te wachten.

Landal Winterberg Landal Winterberg is schitterend gelegen tegen een berghelling. U verblijft in een sfeervol chalet met uitzicht op de skipiste. Bovendien staat u vanuit uw chalet binnen enkele ogenblikken op de piste en kan de sneeuwpret beginnen.

Jong of oud, beginner of gevorderde: binnen de kortste keren suist iedereen de berg af in dit familievriendelijke

s­ kigebied. In het Kinderskiland leren uw kinderen in een veilige omgeving hoe leuk skiën kan zijn. Als u goed luistert hoort u het kindergelach door het hele dal. En als u of uw kinderen even genoeg hebben van het skiën of ­snowboarden, dan gaat u lekker een

Extra sfeer in de winter Na een frisse dag buiten in een dik pak sneeuw, is het gezellig thuis­ komen in uw behaaglijke chalet. Maak een gezellig knapperend haardvuur met het Warm Sfeerpakket. Het haardhout, met paraffine- en aanmaakblokjes staat dan voor u klaar bij aankomst. Met een Comfortpakket begint uw winter­ vakantie meteen goed: de bedden zijn opgemaakt, er ligt een hand- en keukendoekenpakket, een koffie- en ­theepakket én een Rituals badkamersetje, voor een geurig en ontspannen bad. Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landalskilife.nl/­ winterberg/arrangementen.

natuurlijk najaar 2015

13

‘Beleef de winter in volle glorie’

middagje zwemmen in het warme zwembad. Of u laat zich totaal ­verwennen in de City Day Spa Schorn.

Na al uw inspanningen op de piste is het hier heerlijk relaxen.

Dichtbij en sneeuwzeker Voor een prachtige wintersportvakantie hoeft u niet ver te reizen. Op Landal Winterberg beleeft u de winter

in volle glorie. En het beste is: van december tot maart bent u zeker van een dik pak sneeuw. De kans op sneeuwval in dit gebied ligt ’s winters gemiddeld op 80%. Mocht er geen of onvoldoende sneeuw vallen, dan worden de pistes met behulp van sneeuwkanonnen skiklaar gemaakt.

Zo bent u altijd verzekerd van een ­fantastische wintersportvakantie!

Ski Life parken van Landal GreenParks in Europa

Landal Ski Life in Europa Naast Landal Winterberg vindt u bij Landal Ski Life nog 11 parken op prachtige wintersportlocaties in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland of Tsjechië.

Kijk voor meer informatie op www.landalskilife.nl.

Hamburg

Bremen

Berlijn Hannover Osnabrück

Salztal Paradies Leipzig

Winterberg Keulen Aken

DUITSLAND

Praag

Frankfurt

TSJECHIË

Nürnberg

Regensburg

Marina Lipno

Stuttgart

Linz

München

OOSTENRIJK Salzburg

Resort Walensee Brandnertal Innsbruck Chalet Matin Vierwaldstättersee Luzern Bern Hochmontafon Zürich

ZWITSERLAND Genève

14

natuurlijk najaar 2015

Alpine Lodge Lenzerheide

Rehrenberg Zell am See

Katschberg Bad Kleinkirchheim

Wenen

Uitgelicht Rubriek

Op naar VLIELAND Er even helemaal uit. Dát is het gevoel dat u ervaart als u de ­ veerboot opstapt en de oversteek maakt naar een van de ­Waddeneilanden. Deze keer neemt Natuurlijk u mee naar het ­ prachtige en ongerepte Vlieland. Sinds dit jaar kunt u terecht in één van de 36 tweepersoons appartementen van Landal Vlieduyn.

H

et moderne appartementencomplex Landal Vlieduyn ligt op loopafstand van het gezellige historische OostVlieland, het enige dorp dat het eiland rijk is. Ook bent u zo in het bos, de duinen en op het strand. Het park bestaat exclusief uit tweepersoons appartementen waardoor het zich ­uitstekend leent voor een romantisch samenzijn. De nabijheid van het strand staat garant voor vele uren wandelen.

Omdat er vrijwel geen auto’s rijden, zijn er overal op het eiland verstilde plekjes. Heerlijk als u samen de hectiek van alledag even wilt ontvluchten.

Vlieland ontdekken Zin in avontuur? Maak dan een tocht over de Vliehors. Met zo’n 25 vierkante kilometer is dit de grootste zandvlakte van Noordwest-Europa ook wel de ‘Sahara van het Noorden’ genoemd.

Ook een ideale gelegenheid om ­zeehonden te spotten! En bent u een liefhebber van festivals? Dan kunt u op Vlieland uw hart ophalen met bijvoorbeeld het bekende muziekfestival ‘Into the Great Wide Open’ in september.

Alles goed geregeld Heel Vlieland is autoluw, u kunt uw auto veilig achterlaten op de vaste wal. Er is een bagageservice die uw koffers op de dag van aankomst gratis voor u naar Landal Vlieduyn brengt en op de dag van vertrek weer aflevert in de haven.

Bent u op zoek naar een prima fiets om het eiland te verkennen of juist een robuuste mountainbike voor het sportievere werk? Bij Fietsverhuur Jan van Vlieland is voor ieder doel een passende fiets te huren. Als u van tevoren reserveert via www.janvanvlieland.nl en erbij vermeldt dat u op Vlieduyn verblijft, ontvangt u 10% korting op de huurprijs.

Landal GreenParks heeft negen parken op de Wadden: Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog.

Bekijk inspirerende filmpjes op www.landal.nl/wadden.

www.landal.nl/vlieduyn

natuurlijk najaar 2015

15

Koning van de Veluwe

16

natuurlijk najaar 2015

Het edelhert is een van de meest indrukwekkende bewoners van de Veluwe. Een ontmoeting in het wild met deze majestueuze verschijning is een bijzondere ervaring. Jan Jansen is vrijwillig boswachter bij Natuurmonumenten en weet daar alles van.

D

e Veluwe is, samen met de Oostvaardersplassen, de enige plek in Nederland waar edelherten in het wild voorkomen. Jansen: “De herten trekken hier in roedels rond, soms zie je ze zo voor je het pad oversteken.” Volgens Jansen is het najaar een prachtige tijd om de Veluwe te bezoeken. “In de bossen ruik je een heerlijke aardse geur en de bomen en struiken krijgen hun intense herfstkleuren. Ook heel ­bijzonder is de bronsttijd van de ­edelherten, van ongeveer half ­september tot de eerste week van oktober. In deze periode veroveren de mannetjes de hindes en maken ze veel spektakel. Ze gaan onder andere ‘burlen’, luid grommen en loeien, om indruk te maken op de dames. Het is een fascinerend geluid, dat de hele nacht doorgaat.”

Bronstexcursie Op verschillende parken van Landal GreenParks organiseren voor gasten speciale bronstexcursies tijdens de bronsttijd. Samen met de boswachter of met een parkmedewerker gaat u rond zonsondergang op zoek naar de edelherten. Op verschillende plekken staan wildschermen, van waarachter u ongemerkt de dieren kunt bekijken.

Jansen: “Je kunt dan bijvoorbeeld

vechtende mannetjes-edelherten zien.

Dat kan er hard aan toegaan.” In samenwerking met Landal GreenParks organiseert Natuurmonumenten overigens talloze activiteiten en excursies op de Veluwe. Er is voor ieder wat wils.

“Voor kinderen zijn de Wilde Buiten Dagen en OERRR écht een aanrader.”

Groots openluchttheater “Eigenlijk is de Veluwe het grootste openluchttheater van Nederland”, zegt Jansen. “De flora en fauna zijn hier zo rijk dat je altijd wel iets bijzonders tegenkomt. Niet alleen edelherten, maar ook reeën, vossen, dassen, ­konijnen, en wilde zwijnen bevolken de Veluwe. Zo liep ik eens rond het ochtendgloren door het bos. Op dat moment stak er recht voor mijn neus een hele familie wilde zwijnen over.

Het waren er wel veertig, volwassenen en jonkies. Prachtig!”

240

cm is de maximale lengte van een edelhert

Bijzondere vogels Ook kunt u op de parken van ­ Landal GreenParks al veel dieren tegenkomen. “Er zijn bijvoorbeeld allerlei ­bijzondere vogels te zien, zoals de bonte specht en de boomklever. Ook ­eekhoorns komen veel voor. In het najaar zijn eekhoorns extra actief, omdat ze dan voorraden aanleggen voor de winter. Je komt ogen en oren tekort.”

Landgoed ’t Loo

Parken van Landal GreenParks in Gelderland

Harderwijk

Heihaas De Veluwse Hoevegaerde

Rabbit Hill Apeldoorn

Miggelenberg Heideheuvel Coldenhove

Doetinchem

Arnhem

Stroombroek

Tiel

Jan Jansen is boswachter op de Veluwe. Hij geeft 5 tips om herten te s ­ potten op de Veluwe in het najaar. Kijk op de volgende pagina om te kijken welke 5 tips Jan Jansen heeft ­uitgekozen.

Nijmegen

natuurlijk najaar 2015

17

Op avontuur op de Veluwe 5 leuke tips!

TIP 1

Herten zien

“De beste tijd om herten te zien is in de ochtendof avondschemering.

Dan verplaatsen ze zich en zijn er weinig mensen in het bos. Zorg dat u geen sterk parfum op hebt.

Praat heel zacht­ jes, loop tegen de windrichting in en draag donkere ­kleding.”

TIP 3

TIP 2

“Informeer op het park waar u verblijft naar de ‘Bos- en ­heideroutes’ in de buurt. Vanuit Landal Miggelenberg is ­bijvoorbeeld een prachtige route uitgezet door natuurgebied Schenkenshul. Geniet van de variatie aan natuur en ­prachtige vergezichten vanaf de toppen. Vergeet niet de wildschermen te bezoeken.”

TIP 4 Tekens van herten

Sporen in de modder

“Ziet u een boomstam met een beschadigde bast? Dan heeft daar waarschijn­ lijk een hert zijn gewei tegenaan geschuurd, of een stuk bast afgeknabbeld.”

“Als het net geregend heeft, is het een goed idee meteen de bossen en velden in te trekken. In de modder kunt u namelijk heel goed de sporen zien van wilde dieren.”

TIP 5 Neem de tijd om stil te staan “Neem tijdens uw wandeltochten door de natuur ook de tijd om regelmatig stil te staan. Kijk dan goed om u heen en luister aandachtig. Wedden dat u dan véél meer ziet dan u in eerste instantie zou denken.”

18

natuurlijk najaar 2015

Bos- en heideroute

Deel uw mooiste moment!

Een hert in het wild gezien?

Of een ander dier gespot?

Deel uw mooiste m ­ omenten op en rond de parken van Landal met # ­ OntdekLandal.

Kijk voor meer i­nformatie op www.landal.nl/ontdeklandal.

Uitgelicht Rubriek

Hoera! 20 jaar Palestra Landal Stroombroek staat dit najaar in het teken van twintig jaar Palestra, het wellnesscentrum op het park. Deze ­mijlpaal wordt groots gevierd met leuke aanbiedingen voor heerlijke behandelingen, zoals een Voedende Gelaatsmassage.

Bent u toe aan de ultieme break? Of heeft u zin in een paar dagen totale ontspanning? Dan is een verblijf op Landal Stroomboek net iets voor u. Dit park ligt in de bosrijke streek Montferland in het oosten van Nederland. Het afwisselende landschap nodigt uit tot lange wandelof fietstochten. Bent u op zoek naar reuring? Neem dan eens een kijkje in de levendige plaatsjes Didam en ’s-Heerenberg.

Palestra is jarig en pakt uit!

Kijk op pagina 77 voor mooie kortingen zoals een Voedende Gelaatsmassage met Palestra Bio Oil (25 minuten) voor € 20,00 p.p.

Ontspannen met een grote ‘O’ In dit wellnesscentrum met een uit­stekende reputatie, ­dompelt u zich onder in de weldaad van alle schoonheids­behande­lingen, sauna’s en stoombaden die Palestra rijk is. Wat dacht u van een Argiletz-­ kleisessie, Tibetaanse-klankschaalmassage of gelaatsmassage met Palestra Bio Oil? Boek een verblijf en geniet van een dagje wellness bij Palestra. Verwen uzelf door een heerlijke behandeling te reserveren.

PALESTRA beauty & wellness

natuurlijk najaar 2015

19

Varen in de grotten van België Dat België boven de grond veel moois te bieden heeft, wist u waarschijnlijk al. Maar ook onder­ gronds valt er veel te ontdekken. Wat dacht u van een boottocht over onderaardse rivieren?

O

p een half uur rijden van Landal Village l’Eau d’Heure liggen de Grotten van ­Neptunus. Ondanks dat ze mijlenver van de zee af liggen, zijn deze grotten in het Belgische plaatsje Petigny vernoemd naar de god van de zee. Water is hier dan ook volop aanwezig. De rivier Eau Noire - ‘zwart water’ – loopt langs het pad aan de bergwand, naar de ingang van de grot.

Samen met een gids ontdekt u de mysterieuze spelonken en grillige rotsformaties. Verrassend genoeg duikt het water diep in de grot opeens weer op, in de vorm van een ondergrondse rivier.

Ondergrondse waterval Met een bootje vaart u over de rivier onder begeleiding van de weelderige klanken van Vangelis. De rotspartijen lichten sprookjesachtig op tijdens de klank- en lichtshow. Kijk goed om u heen, er is zelfs een ondergrondse waterval in de grot! De betoverende

20

natuurlijk najaar 2015

tocht eindigt niet helemaal aan het eindpunt van de rivier, want verderop in de grot schijnt deze te verdwijnen in een gat in de bodem … Niet voor niets noemen de lokale bewoners de Grotten van Neptunus ‘l’Adugeoir’, ‘het verdwijngat’.

Stalagmieten en stalactieten Ook de Belgische plaats Aywaille, ruim een half uur rijden van ­ Landal Villages Les Gottales, heeft een ondergrondse verrassing: de Grotten van Remouchamps. Al sinds 1828 komen hier toeristen en dat is niet verwonderlijk, want deze grotten zijn een geweldige belevenis. In het eerste deel brengt het pad u langs een indrukwekkend decor van stalagmieten en stalactieten (staande en hangende pegels, ontstaan uit waterneerslag), die in duizenden jaren gevormd zijn.

8.000 jaar geleden woonden er zelfs mensen in deze grot. De meest ­indrukwekkende ruimte van de

grot wordt ‘de Kathedraal’ genoemd.

Het plafond is hier maar liefst 40 meter hoog.

De Palm Ook diep in de Grotten van ­Remouchamps stroomt een rivier, de Rubicon. Met zijn 600 meter is de boottocht op deze grotrivier een van de langste ter wereld. Geniet van de magische reis in de feeëriek verlichte grot. Heel bijzonder is de ‘Palm’, een zuil van een stalagmiet en stalactiet die naar elkaar toe zijn gegroeid. Ook indrukwekkend is de waaier van water die onder het gewelf spuit en een prachtig watergordijn vormt.

De grotten zijn niet geschikt voor mensen die slecht ter been zijn. Trek voor een bezoek s ­ tevige schoenen aan en draag warme kleren. De temperatuur in de ­grotten is gemiddeld 10 graden Celsius.

600

meter lange grotrivier

Maastricht Aken Luik

Met korting naar Namende grotten Charleroi Falaën

Spa Malmédy

De Grotten van N ­ eptunus liggen Dinant op een half uur rijden van Landal Village l’Eau d’Heure. l’Eau d’Heure OokVillage de Grotten van Remouchamps zijn met een half uurtje te bereiken vanaf Landal Village Les Gottales.

Gasten van Landal GreenParks kunnen tegen een voordelig tarief de grotten bezoeken. Vraag naar kortingsmogelijkheden bij de recepties op de parken.

Antwerpen Gent

Mooi Zutendaal Brussel

Luik

Village les Gottales Village l’Eau d’Heure

Kijk voor meer informatie op www.landal.nl/villageleaudheure en www.landal.nl/villagelesgottales.

De Grotten van Remouchamps

natuurlijk najaar 2015

21

Uitgelicht

Ontdek wat groen kan doen

Bijzondere momenten om te delen Hét moment dat uw kind ontdekt hoe de natuur steeds­ verandert … De eerste keer dat u samen een diertje bestudeert … Een verblijf op Landal GreenParks is een verzameling van mooie momenten. Deel ze via #OntdekLandal.

Lees hier alles over de grote ontdekking van Rover.

Rover is niet bang voor glibberige kikkers, mama wel!

Door Suzanna

‘Vol trots laat Rover zijn vangst zien’ 22

natuurlijk najaar 2015

Rover en Mick onderzoeken kikkerdril

Deel uw groene ontdekking bij Landal GreenParks!

Wij zijn benieuwd naar uw grootse kleine ontdekkingen op of rond onze parken.

Deel deze bijzondere momenten met ons via #OntdekLandal op uw eigen Instagram- of Twitter-account of via de speciale #OntdekLandal app op Facebook.

Zo laat u zien wat groen met u kan doen!

Wie weet ziet u deze momenten terug in onze advertenties of op onze website.

“Tijdens onze vakantie op Landal Coldenhove gaat Rover (5 jaar), samen met zijn 3-jarige broertje Mick, op zoek naar k ­ ikkers. Vol trots laat hij zijn vangst zien en hij vraagt zich af waar deze kikker eigenlijk vandaan komt.

Zijn gezicht spreekt boekdelen als ik hem vertel dat deze grote kikker ­ontstaan is uit de ­kikkerdril en die gekke kleine kikkervisjes. Dat zal ik ­ nooit vergeten! Net als die intens frisse en blije snoetjes tijdens de ­boswandelingen met onze labrador Beer. Bij Rover was het zwembad ­favoriet (hij speelde steeds dat hij een kikker was) en met Mick hebben we urenlang in de speeltuin doorgebracht. Wat een heerlijke ontdekkingen in eigen land!”

Door Martijn

Kijk voor nog meer mooie momenten op www.landal.nl/ontdeklandal.

natuurlijk najaar 2015

23

Rubriek Uitgelicht

Hof van Saksen

Eindeloos genieten 24

natuurlijk najaar 2015

Rubriek

Vakantie op Hof van Saksen betekent luxe, ontspanning en veel plezier voor de hele familie. Samen trekt u eropuit in de prachtige omgeving en neemt u een duik in het ­zwemparadijs. Wat een heerlijk begin van uw vakantie ‌

natuurlijk najaar 2015

25

O

p het resort beleeft u een geweldige vakantie. Voor uw kinderen zitten de dagen vol verrassingen, zodat niemand zich hoeft te vervelen.

In de strandspeeltuin aan het meer is alle ruimte om te ravotten. Liever binnen spelen? Dan leven de kinderen zich helemaal uit in het indoorspeel­ paradijs Harrewar, met ruim 1.000 m2

klimrekken, glijbanen, touwladders en een ballenbak. Voor peuters van 0 tot 4 jaar is er een eigen speelplek, om in een veilige omgeving met leeftijd­ genootjes te spelen. Avonturiers testen hun klimtalent in de Twister: een ­klimtoren in spiraalvorm tot aan de nok van Harrewar. Daarna nog even salto’s oefenen op de trampolines van de Bounz® Arena en dan: lekker eten. In de gezellige bar geniet u van een heerlijke lunch van de nieuwe menukaart.

­ hirlpools of genieten in de luxe Spa w en Wellness. Hebben uw kinderen zin in een andere uitdagende activiteit?

Dan zijn de Kinder Academies een ­uitkomst. Kinderen leren knutselen of u zingt samen leuke kinderliedjes. ­Grotere kinderen construeren de meest ingewikkelde bouwwerken op de ­Techniek Academie en couturiers in de dop ontwerpen de mooiste creaties op de Mode Academie.

Pret voor jong en oud

Er is een grote diversiteit aan ­accommodaties op Hof van Saksen.

Van 2- tot maar liefst 24-persoons accommodaties. Naast de standaard, comfortabele en luxe Saksische ­boerderijen, met eigen sauna of ­whirlpool, zijn er ook speciale ‘Kinder’ boerderijen. De ‘Kinder’ boerderijen zijn gebouwd rondom vrolijke kinderhofjes met vernieuwde speeltoestellen.

Zo zit u heerlijk ontspannen op uw

De Bloemert Zuidlaren Assen

Hof van Saksen Het Land van Bartje Hunerwold State Orveltermarke Parken van Aelderholt Landal GreenParks Emmen in Drenthe Hoogeveen

26

natuurlijk najaar 2015

Genieten in de wondere waterwereld gaat vanzelf. Terwijl de allerkleinsten zich vermaken in het vernieuwde ­peuterbad met muziekthema, lopen de grotere kinderen over het water in de speciale bubbels. Of leggen de waaghalzen een uitdagend parcours af met de onderwaterscooter. Heeft u behoefte aan ontspanning? Dan kunt u heerlijk relaxen in één van de

Vrolijke kinderhofjes

eigen terras, terwijl u de kinderen ziet spelen. Is het al etenstijd? Als u kookt, ‘helpen’ ze u mee op hun eigen ­kinderkookfornuisje. Of u bakt samen de meest heerlijke pannenkoeken.

Met het recept op de muur, een ­receptenboekje, een schort en muts voor de kleine chefs is het pannen­ koekenfeest compleet.

Verras uw kinderen met het Club Arrangement Maak een bezoek aan Hof van Saksen extra leuk met het ­ Club Arrangement. Met dit arrangement krijgen uw kinderen tijdens het verblijf een kinderfiets, een avond eten in Al Fresco, een knutselof techniekpakket en een opdracht in de Mode- of Techniek Academie.

Het arrangement is geschikt voor kinderen tot 13 jaar. Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.hofvansaksen.nl/resortarrangementen.

Smaakvol én gezond Heeft u geen zin om zelf te koken? Dan gaat u heerlijk uit eten op het resort.

Alle restaurants hebben ook een kindermenukaart. Wordt het Fish & Chips in Brasserie Coccinella, een mini-burger in het Grand café of een pizza bij Gusto?

In selfservice restaurant Al Fresco ­ staat zelfs een apart kinderbuffet klaar, met de lekkerste smaakvolle ­kindermenu’s. Vanzelfsprekend heeft u ook de keuze uit allerlei gezonde gerechten op de kindermenukaart.

Dat wordt samen voortreffelijk dineren.

www.hofvansaksen.nl

natuurlijk najaar 2015

27

Volg de kabouters Tijdens de wandeling in het bos lopen de kinderen als ware verkenners voorop. Zelfs de kleinsten rennen vooruit, dát is het geheim van de kabouterpaden. Het spel om steeds het volgende mannetje te ontdekken, maakt van een gewone boswandeling een feest voor iedereen. De paden zijn een ideaal uitje tijdens de herfst- of kerstvakantie.

N

iets leukers voor kleine kinderen dan aan grote mensen de weg te wijzen. Op een kabouterpad mag dat! De kinderen zoeken steeds de volgende markering van de route: prachtige houten beeldjes van kabouters. En intussen lopen ze heerlijk door het bos en ontdekken ze onderweg de mooiste herfstschatten. En u geniet mee.

Knapzak mee

Verhaaltje voorlezen Op sommige routes krijgen de kinderen een ketting met gekleurde kralen, die de kleur van het volgende routepaaltje aangeven. Is er een kaboutermarkering gevonden? Hoera! Dan mogen de kinderen een opdracht uitvoeren of leest u

© Foto Staatsbosbeheer

Bij de meeste kabouterpaden worden de wangen van uw eigen kabouters aan

de start rood geschminkt en kunt u een heuse rode puntmuts voor ze aanschaffen. Ook ligt er een knapzak gevuld met lekkers voor ze klaar. Die komt goed van pas als u onderweg een kleine ­picknickpauze inlast.

28

natuurlijk najaar 2015

Kabouterpaden op een rij Het Grote Kabouterbos In het Grote Kabouterbos in Flevoland kunnen kinderen spelen in de kabouterhuisjes, op trampolines springen en uiteraard het kabouterpad lopen.

30 min. van Landal Landgoed ’t Loo en Landal Waterparc Veluwemeer

Heeze-Leende Dit pad ligt in het prachtige natuurgebied de Strabrechtse Heide in Brabant.

30 min. van Landal Het Vennenbos 40 min. van Landal Duc de Brabant

Sallandse Heuvelrug

een verhaaltje voor uit het kabouterboek dat u aan het begin van de route ­meekrijgt. Door heel Nederland zijn kabouter­paden uitgezet. Vraag bij de receptie van uw park naar een route in de buurt. De routes zijn prima te lopen met ­kinderen tussen de drie en zes jaar, omdat de afstanden kort zijn (500 tot 1.500 meter). En hebben de kleintjes de smaak van het wandelen te pakken, dan gaat u verder in het ‘gewone’ bos. Wie weet komt u daar nog een echte kabouter tegen …

Ontdek de schoonheid van De Sallandse Heuvelrug in Overijssel met haar glooiende landschap met bossen en uitgestrekte heidevelden.

5 min. van Landal Landgoed De Hellendoornse Berg 15 min. van Landal Landgoed De Elsgraven en Landal Twenhaarsveld 35 min. van Landal De Vlegge

Lauwersmeer Let op de kabouters én de vogels in dit prachtige waterrijke natuurgebied op de grens van Friesland en Groningen.

2 min. van Landal Natuurdorp Suyderoogh 15 min. van Landal Esonstad

Terschelling Kabouters zijn zélfs op de Wadden te vinden!

Dit pad maakt uw verblijf op Terschelling nog leuker.

15 min. van Landal West Terschelling, Schuttersbos en Résidence Terschelling

© Foto Staatsbosbeheer

Appelscha

Kijk voor meer informatie over de parken in de buurt van de kabouterpaden op ­ www.landal.nl/kabouterpaden.

Trek eropuit in het Drents-Friese bosgebied met dit kabouterpad.

10 min. van Landal Hunerwold State 45 min. van Landal Waterpark Terherne en Landal Waterpark Sneekermeer 35 min. van Landal Orveltermarke en Hof van Saksen 40 min. van Landal Het Land van Bartje en Landal Aelderholt

Boomkroonpad Combineer dit kabouterpad in Drenthe met het bijzondere Boomkroonpad. Een route langs de toppen van de bomen!

5 min. van Landal Het Land van Bartje 30 min. van Landal Orveltermarke, Landal Aelderholt en Hof van Saksen

natuurlijk najaar 2015

29

Streek

Bier uit de streek Wat is er leuker dan u tijdens uw vakantie laten ­verrassen door de smaak van een regionaal biertje?

Op verschillende parken van Landal GreenParks zijn lokaal gebrouwen bieren verkrijgbaar.

Misschien bestelt u straks wel een Skuumkoppe, Mooie Madam, Zondebok of Zeeweis.

Bier wordt al eeuwenlang gedronken. Het goudgele gerstenat is ­ongeveer 4.000 voor Christus voor het eerst gebrouwen in ­Mesopotamië, het tegenwoordige Irak. Door de eeuwen heen is bier altijd onverminderd populair gebleven. In de m ­ iddeleeuwen waren alcoholhoudende dranken zoals bier met name in trek, omdat water vaak niet schoon genoeg was om te drinken.

30

natuurlijk najaar 2015

Echte bierlanden Nederland, Duitsland en België zijn van oudsher échte bierlanden.

In vroeger tijden telden de steden in deze landen soms wel honderden kleine bierbrouwerijen. Rond 1980 waren er in Nederland nog maar dertien grote brouwerijen over, doordat grote brouwerijen jarenlang kleine brouwerijen opkochten. Tegenwoordig schieten lokale en onafhankelijke brouwerijen weer als paddenstoelen uit de grond. Deze r­ egionale ­brouwerijen maken hun eigen speciale biertjes met geheime recepten van lokaal geteelde ingrediënten. Bestel een biertje en proef de regio!

Witte koppen op zee

Viert u dit najaar vakantie op Texel? Dan kunt u niet om het bier van de Texelse Bierbrouwerij heen. In de oude zuivelfabriek van Oudeschild wordt al meer dan vijftien jaar Texels speciaalbier gebrouwen: van bock tot wit en van amber tot tripel. De bekendste is Texels Skuumkoppe. De naam verwijst naar de witte koppen op de golven van de ruige zee rondom het eiland. Gebrouwen met duinwater en met gerst en tarwe dat op het eiland is geoogst. Wilt u zien hoe dit lekkere speciaalbier gemaakt wordt? Breng dan een bezoek aan de Texelse Bierbrouwerij en laat u rondleiden. Skuumkoppe is verkrijgbaar op alle parken van Landal GreenParks op Texel en op Landal Beach Resort Ooghduyne in Noord-Holland.

natuurlijk najaar 2015

31

Ein Bannas bier bitte Op Landal Dwergter Sand, gelegen in het ­schitterende bos-, heide- en hoogveengebied van Oldenburger Münsterland, wordt sinds enige tijd het lokaal gebrouwen Bannas bier geschonken. Tijdens een regionale proeverij vielen de bieren van bierbrouwerij Bannas uit het Duitse Wildeshausen goed in de smaak.

Voor Landal Dwergter Sand is zelfs een ­ speciaal eigen biertje gebrouwen.

Zo uit de koperen brouwketel Verblijft u op Landal Eifeler Tor, dan kunt u voor een heerlijk biertje terecht in het traditioneel ingerichte Heimbacher Brauhaus, compleet met grote koperen brouwketels. In de restaurants op het park worden verschillende varianten geschonken van het lokaal gebrouwen Heimbacher bier.

Zoals Heimbach Light, een pils met een strogele kleur, stevig schuim en een aangename zuurheid. Of kiest u voor de wat zwaardere Heimbach Dark? Tot slot is er ook ­Heimbach Kruisje, een fris speciaalbier met een uitgesproken bittere smaak.

Drenthe smaakt naar meer De smaak van Drenthe zit verwerkt in de bieren van ­Bierbrouwerij Maallust. Op Landal Het Land van Bartje in Paviljoen De Swieber worden bieren ­geserveerd van met klinkende namen als De Weldoener, De Vagebond, Mooie Madam, Zware Jongen en De Kolonist.

Bierbrouwerij Maallust is gevestigd in het bijzondere gevangenisdorp Veenhuizen. De ParkShop op Landal Het Land van Bartje verkoopt ook bier van brouwerij de Drentsche Schans.

De Drentsche Schans combineert de brouwerij met een akkerbouwbedrijf. Dat levert lekkere biertjes op, genaamd Olde Witte, Boerenblond en Turfsteker. Beide brouwerijen zijn ook te bezoeken.

32

natuurlijk najaar 2015

Woest en zilt als Zeeland zelf Hulst is een mooie Zeeuwse vesting­ stad vlakbij de Vlaamse grens. ­Brouwerij De Halve Maan is hier gebouwd op de fundamenten van een oud Franciscaner klooster en heeft een breed palet aan bieren zoals Zeeuwse Witte, Lazarus en ­Zondebok.

Ook leuk om te bezoeken! Op Landal Strand Resort Nieuwvliet-Bad en Landal Port Greve zijn verschil­ lende bieren van brouwerij De Halve Maan verkrijgbaar. Brouwerij de Drie Koningen uit Groede levert de zogeheten Marckensteijn-bieren aan Landal Strand Resort Nieuwvliet-Bad. Meest opvallende bier van deze ­brouwerij is de Zeeweis met onder meer het kruid verveine en zeekraal als ingrediënten. Bier met een ziltige smaak dus!

Land van bijzondere bieren

Abdij Notre-Dame de Scourmont te Chimay in Henegouwen

België is de koning van de speciaalbieren. Wereldwijd zijn er slechts tien trappistenbrouwerijen, waarvan maar liefst zes in België. Een bekende is Chimay, gebrouwen in de Abdij Notre-Dame de Scourmont te Chimay in Henegouwen.

Deze bieren zijn de trots van de streek en verkrijgbaar op Landal Village l’Eau d’Heure. Minder bekend, maar zeker het ­proberen waard zijn de bieren van Brasserie des Fagnes, een bierbrouwerij in Mariembourg. De Super des Fagnes-bieren, zijn lokaal zeer populair. Een derde lokale bierleverancier op Landal Village l’Eau d’Heure is Brasserie de Silenrieux. In dit bier worden gewassen als boekweit en spelt gebruikt. Bijzonder!

natuurlijk najaar 2015

33

Een warm welkom Ze zijn uw steun en toeverlaat tijdens uw verblijf bij Landal GreenParks: de medewerkers van de receptie. Ze helpen u bij het inchecken, voorzien u van de juiste informatie en geven leuke tips.

Gastvrijheid is voor hen vanzelfsprekend.

34

natuurlijk najaar 2015

we er nemen m m u n lk E hermen ter de sc h c a je k ij een k rs van dewerke bij de me it keer .

Parks D n e e r G l Landa bij ‌ de p bezoek zijn we o eceptie van de r s r e k r e ld medew haarsve dal Twen . lt o van Lan l Aelderh en Landa

“D 9

Parken bekroond met gouden Zoover Award

e gast staat bij ons centraal.

Ik vind het leuk én belangrijk om het onze gasten zo goed mogelijk naar de zin te maken. De gast moet bij binnenkomst meteen het gevoel hebben dat hij van harte welkom is. Dat doe je enerzijds door hem vriendelijk te woord te staan en goed te helpen. Anderzijds moeten wij ervoor zorgen dat alles in de bungalow tiptop in orde is. Om daar zeker van te zijn gaan wij, nadat de gast heeft ingecheckt, naderhand nog even langs bij de bungalow met de vraag of alles naar wens is. Mocht de gast dan nog ergens behoefte aan hebben, dan kunnen wij dat meteen regelen. Daarnaast informeren wij gasten over leuke activiteiten. De omgeving van het park is prachtig, gasten komen ook juist bij ons om de regio te ontdekken. Het is ontzettend leuk om gasten te wijzen op mooie plekjes, leuke uitstapjes met kinderen of bijzondere evenementen.”

“A

ls medewerker van de ­receptie ben je het eerste gezicht dat de gast ziet. Ik kom zelf uit een horeca­ familie, dus ik wéét hoe belangrijk een goede eerste indruk is. Gastvrijheid zit ‘m in details. Heel belangrijk is dat je goed kunt luisteren, de juiste vragen stelt en altijd oogcontact maakt met de gast. Dat kan alleen als je oprecht geïnteresseerd bent in de gast.

Gastvrij zijn kun je ook niet leren. Dat ben je of dat ben je niet. Als ik op zoek ben naar een nieuwe medewerker voor de receptie, let ik daarom vooral of iemand een open houding aanneemt, een vriendelijke uitstraling heeft en binnen ons team past. We werken met een hechte groep medewerkers die allemaal hetzelfde doel nastreven: de gast gaat boven alles. Een goede sfeer op de werkvloer is essentieel, want dat straal je ook uit als de gasten binnenkomen.”

NAAM Ina Nijhoving WERKZAAM OP Landal Aelderholt FUNCTIE Medewerker receptie WERKT BIJ LANDAL GREENPARKS SINDS 1996 GASTVRIJHEID IS VOOR MIJ Altijd klaarstaan voor onze gasten zodat ze heerlijk vakantie kunnen vieren en hopelijk snel terugkomen!

NAAM Saskia Borgers WERKZAAM OP Landal Twenhaarsveld FUNCTIE Manager Frontoffice WERKT BIJ LANDAL GREENPARKS SINDS 2010 GASTVRIJHEID IS VOOR MIJ Een neusje hebben voor de goede én de minder goede dingen die gasten meemaken tijdens hun ver­ blijf. Op die manier kan ik gasten snel helpen!

natuurlijk najaar 2015

35

36

natuurlijk najaar 2015

Zwitserland en Oostenrijk

Wandelen in de bergen

Groene of besneeuwde hellingen, pittoreske ­bergdorpjes, de frisse buitenlucht … niets is zo ­uitdagend én bevredigend als een stevige­ wandeling door de bergen. En weet u dat zo’n ­wandelvakantie in Zwitserland of Oostenrijk zich heel goed laat ­combineren met een­ aangenaam verblijf bij Landal GreenParks?

I

n Oostenrijk en Zwitserland zit u middenin het bergparadijs. Wandelaars kunnen hier in de herfst, maar ook in de winter letterlijk alle kanten op. In Natuurlijk laten wij u de mooiste wandelroutes zien.

Indrukwekkend panorama De wereldberoemde Zwitserse bergen zijn ­prachtig om te bewandelen, zeker in de herfstmaanden. Er is een wandelnet met wegwijzers van maar liefst 60.000 kilometer, voor wandelaars van elk niveau. De parken van Landal GreenParks vormen een perfecte uitvalbasis. Vanuit ­ Landal Alpine Lodge Lenzerheide heeft u volop keuze in het hooggelegen dal van Lenzerheide.

Een fantastische route is bergpad Tgantieni.

Via de Tgantieni-stoeltjeslift gaat u naar boven.

Hier krijgt u een indrukwekkend panorama ­voorgeschoteld: de bergketen aan de overzijde van het dal wordt door de Parpaner Rothorn beheerst. In het zuiden rijzen Albuladal en ­Oberhalbstein omhoog.

Beter geen hoogtevrees Een wandeling van Klingenstock naar ­Fronalpstock en Stoos betekent een uitdagende én prachtige dag. Deze pittige

1

2

­ ergwandeling is niet zo geschikt voor mensen b met hoogtevrees. Na alle inspanning is het extra lekker thuiskomen in uw gezellige ­accommodatie op Landal Vierwaldstättersee.

Landal Resort Walensee is een prachtige start voor een van de vele wandelroutes in wintersportgebied Flumserberg. De rondgang van de ­Tannenbodenalp naar de Prodalp is een klassieker.

Met fraaie uitzichten, zoals de markante rotskop van de Spitzmeilen. Even indrukwekkend is het riante uitzicht op de blauw glinsterende Walensee, in contrast met de (besneeuwde) omgeving.

Waarschijnlijk heeft u de Churfirsten met zijn ruige bergtoppen nog nooit zo mooi gezien.

Aardkundige zeldzaamheid Het prachtige winterlandschap in het Oostenrijkse Brandnertal ontdekt u via vele bewegwijzerde winterwandelroutes, te voet of met sneeuw­ schoenen. Dwaal samen met de kinderen door de sprookjesachtige omgeving. Of trekt u liever de stevige stappers aan voor een pittige trek met grote hoogteverschillen? In de nabije omgeving van dit veelzijdige gebied zijn maar liefst drie parken: Landal Brandnertal, Chalet Matin en Hochmontafon. Een wandeling door de mystieke Nockalmstrasse mag niet ontbreken als u logeert

natuurlijk najaar 2015

37

3

4

bij Landal Bad Kleinkirchheim of Landal Katschberg. Ontdek de ongekend ­prachtige natuur en de ‘zachte’ kant van de Alpen. De Nockbergen zijn bovendien een ­aardkundige zeldzaamheid.

Hoger dan 3.000 meter Het buitengewoon mooie Salzburgerland is altijd geliefd bij wandelaars. Glooiende heuvels rondom meren, steile bergtoppen en groene grasbergen karakteriseren het landschap. De 120 bergen

5

hoger dan 3.000 meter maken dit natuurgebied ook een aanrader voor bergbeklimmers. Wilt u alles weten over de omgeving? Bezoek dan met de hele familie Nationaal Park Hohe Tauern.

U kunt daar zelfs met een ranger op pad. Ook rondom het bekende Saalbach Hinterglemm zijn de wandelmogelijkheden eindeloos, zoals in natuurgebied Saalfelden Leogang of het prachtige wandelgebied rond Zell am See. Een vakantie bij het nabij gelegen Landal Rehrenberg kan dan ook niet lang genoeg duren.

1 Landal Katschberg: de perfecte

uitvalsbasis voor wandelingen in Oostenrijk.

2 Heerlijk op pad met het hele gezin.

3 Een prachtig uitzicht over de

­Zwitserse Alpen vanaf ­ Landal Alpine Lodge Lenzerheide.

4 Even uitrusten op papa’s nek.

5 Rond de Zwitserse Walensee

liggen vele prachtige wandel­ routes.

Wandelen in Zwitserland Bergpad Tgantieni ligt vlakbij Landal Alpine Lodge Lenzerheide.

Van juni t/m oktober wandelt u van Klingenstock naar ­Fronalpstock en Stoos, op slechts 9 kilometer van Landal Vierwaldstättersee. Vanuit Landal Resort Walensee bewandelt u ­wintergebied de Flumserberg.

Vraag naar de routes en mogelijkheden bij de receptie op uw park.

Wandelen in Oostenrijk

Linz

Wenen

OOSTENRIJK Salzburg Zürich Bern

Resort Walensee

Luzern

Vierwaldstättersee

ZWITSERLAND

Innsbruck Brandnertal Brandnertal Chalet Matin Hochmontafon

Rehrenberg Zell am See

Katschberg Bad Kleinkirchheim

Vlakbij Landal Brandnertal, Chalet Matin en Hochmontafon ligt wandelgebied Brandnertal.

Bij Landal Bad Kleinkirchheim en Landal Katschberg ligt wandel­gebied Nockalmstrasse.

Vanuit Landal Rehrenberg bent u zo in ­Viehhofen. Vraag naar de routes en mogelijkheden bij de receptie op uw park.

Alpine Lodge Lenzerheide

Genève

Op www.landal.nl/bergvakantie kunt u alvast verschillende Zwitserse en Oostenrijkse parken bekijken.

38

natuurlijk najaar 2015

Luxe kamperen in Europa Wilt u zich tijdens uw vakantie zo vrij als een vogel voelen? Dan zijn de luxe campingvakanties van Canvas Holidays iets voor u. Op meer dan 100 ­topcampings staan compleet ingerichte ­stacaravans, bungalowtenten en safaritenten. U bepaalt zelf de verblijfsduur en aankomstdag. Zo kunt u heel flexibel uw vakantie plannen of meerdere campings en regio’s combineren.

Frankrijk Wakker worden met een verse c ­ roissant en een café au lait … in Frankrijk begint élke dag goed. Er zijn campings bij de woeste rotsen in het noorden, langs de mondaine zuidkust en in het glooiende en groene binnenland. Voor ieder wat wils!

Spanje Spanje is op-en-top vakantieland. En niet voor niets; de kustlijn leidt u langs traditionele ­vissersdorpjes en uitgestrekte zonnige ­stranden. ­Landinwaarts rijdt u zo de weel­ derige groene natuur in. En houdt u wel van een beetje reuring? Ook dan zit u goed aan de Costa Brava en de Costa Dorada.

Italië

Canvas Holidays Boek nu uw ­vakantie en p ­ rofiteer van veel voordeel. Kijk op www.canvasholidays.nl of bel 0900-8824 (€ 1,- per gesprek).

In Italië heeft u alles: zonovergoten stranden, een schat aan cultureel erfgoed en natuurlijk overheerlijk eten. De Italiaanse campings van Canvas Holidays liggen aan de Adriatische kust, het Gardameer en in Toscane. Een ­uitstekende uitvalsbasis om het goede ­Italiaanse leven te ervaren. La vita è bella!

natuurlijk najaar 2015

39

Streek Rubriek

Duik in de streek Elke regio heeft zijn eigen identiteit, met typische streek­ producten en lokale activiteiten.

Landal GreenParks werkt veel samen met lokale onder­nemers en zó wordt elke vakantie een unieke ervaring.

Waterparadijs van het Noorden

120

centimeter is de ­maximale lengte van een snoekbaars

40

natuurlijk najaar 2015

Op de grens van Friesland en ­Groningen ligt Nationaal Park ­Lauwersmeer. Aan de rand van dit unieke natuurgebied vindt u Landal Esonstad en Landal Natuurdorp Suyderoogh. Op Landal Esonstad zijn woningen en ­maissonettes gebouwd in Oudfriese stijl, volledig in harmonie met het landschap. Op en om het park kunt u talloze activiteiten ondernemen die k ­ enmerkend zijn voor deze omgeving. Kies bijvoorbeeld het ruime sop met de ­reddingsboot ‘de Gebroeders Luden’. Deze authentieke reddingsboot werd vroeger gebruikt voor reddingsoperaties op de Waddenzee. ­ Een avontuur! Is vissen uw liefhebberij? Dan komt u op het Lauwersmeer ruimschoots aan uw trekken. Het is een perfecte plek voor brasem, blankvoorn en snoekbaars. En als u tijdens de kerstvakantie op Landal Esonstad bent, kunt u heerlijk schaatsen op de ijsbaan op het centrale parkplein. Een andere aanrader voor de kinderen is de DoeZoo. Deze dierentuin organiseert in de vakanties allerlei spannende d ­ ierenactiviteiten. www.landal.nl/esonstad en www.landal.nl/natuurdorpsuyderoogh

Wat Drenthe tot Drenthe maakt Verscholen in de bossen van ZuidoostDrenthe liggen Landal Aelderholt en Landal Orveltermarke. Hier kunt u ­genieten van alles wat Drenthe tot zo’n bijzondere provincie maakt: natuur­ schoon, rust én authenticiteit. In ­Museumdorp Orvelte komen al deze eigenschappen samen. Terwijl u door dit schilderachtige dorpje wandelt, komt u de oude ambachten tegen. Het ­bijwonen van een demonstratie hoefijzers smeden, klompen maken of g ­ lasblazen maakt uw

bezoek tot een unieke ervaring.

Heeft u zin om zelf aan de slag te gaan?

Volg dan de workshop kaasmaken bij de kaasboerderij in het dorp. Een andere ­bijzondere bezienswaardigheid in de omgeving is de windmolen. Er zijn nog maar weinig beroepsmolenaars over, maar molen De Bente in Dalen draait nog op volle toeren. Het meel van deze molen wordt door Landal Aelderholt gebruikt om brood te bakken voor het restaurant op het park. www.landal.nl/aelderholt en www.landal.nl/orveltermarke

Zoveel te zien in Zeeland Bij aankomst op een van de Zeeuwse parken ­ontvangt u de Zeelandpas. Een leuke manier om ­Zeeland te ontdekken, want met deze kaart reist u gratis met het openbaar vervoer tot 30 oktober 2015.

Bovendien krijgt u met de Zeelandpas korting op alle deelnemende musea. Zo kunt u het Watersnood­ museum in Ouwerkerk bezoeken met twintig procent ­korting. De Sint-Lievensmonstertoren in Zierikzee — beter bekend als de ‘dikke toren’ — beklimt u zelfs ­helemaal gratis! Aanrader is ook ­Deltapark Neeltje Jans. Tip: u kunt bij de receptie op het park al kaarten kopen, zodat u bij de ingang van het Deltapark niet hoeft te wachten en zo doorloopt. Voor ­wijnliefhebbers is er Wijnhoeve de Kleine Schorre op Schouwen-­Duivenland. Een rondleiding op de grootste wijnboerderij van ­Nederland is een absolute aanrader. Terug op het park kunt u heerlijk nagenieten, want op Landal Port Greve wordt de wijn ook in de ParkShop verkocht en geschonken in R ­ estaurant Gusto. Proost! www.landal.nl/zeeland

Wijnhoeve de Kleine Schorre

natuurlijk najaar 2015

41

Natuur

Kleurrijke herfst De bladeren vallen van de bomen. Hoogste tijd om het bos in te trekken. Elk jaar liggen de bossen vol herfstschatten zoals kastanjes, eikels, beukennootjes én uiteraard … bladeren.

Maar welk blad hoort nu eigenlijk bij welke boom? Zoek, vind en vergelijk.

Eik

Esdoorn

Dit opvallende blad is afkomstig van een eikenboom. Eiken kunnen wel honderden jaren oud worden. Wie weet wat ze al allemaal hebben gezien en meegemaakt. In vroeger tijden werden er heidense rituelen uitgevoerd onder de eikenboom. ­Bijvoorbeeld om de goden gunstig te stemmen voor een goede oogst.

Een opvallende verschij­ ning, dit blad van de esdoorn. En een beetje beroemd, want het staat afgebeeld op de Canadese vlag. Het esdoornblad op de vlag staat symbool voor de Canadese natuur.

Beuk Het blad van de beuk is vrij klein, heeft een gladde rand en glimt een beetje. De beuk is een grote boom met een brede kroon.

Beuken staan vaak in kasteeltuinen, omdat kasteel­heren meenden dat hun grootsheid ontzag zou inboezemen bij bezoekers.

Van groen naar felrood In de herfst ­verschieten groene ­bladeren vaak ­prachtig van kleur.

Van felrood tot ­dieporanje of okergeel.

42

natuurlijk najaar 2015

De boom breekt namelijk de groene kleurstof uit het blad af en slaat bepaalde voedingstoffen ervan op in de stam en wortels. Er wordt geen

nieuw bladgroen aangemaakt ­waardoor de andere pigmenten in het blad de ruimte k ­ rijgen. Dat levert een fantastisch ­kleurenspel op!

Berk Dit ‘getande’ blaadje is van de berk. De berk is te herken­ nen aan zijn witte schors. Voor de oude ­Germanen en Scandinaviërs was de berk een heilige boom, omgeven met ­mysterie. De berk is namelijk de eerste boom die uit de winterperiode ontwaakt en zo de lente aankondigt.

Paardenkastanje De paardenkastanje heeft bijzondere, handvormige bladeren. De boom dankt zijn naam aan de plaats waar het blad aan de tak vastzit. Het litte­ ken dat ontstaat nadat het blad is afgevallen, lijkt op de hoef van een paard. Wie goed kijkt, kan zien dat het zelfs lijkt of de nagels van het hoefijzer er nog in zitten.

Es De es heeft een samengesteld blad, dat soms uit meer dan tien kleine ­blaadjes bestaat. De boom heeft zwarte knoppen en de takken zijn erg sterk.

Leuk weetje: van essenhout worden onder andere bezemstelen gemaakt.

Hulst Het blad van de hulst zal u bekend voorkomen. De opvallend bochtig getande hulstbladeren en de kleurige rode bessen worden vaak gebruikt in ­kerststukjes. Anders dan de meeste bomen blijft de hulst ook in de winter mooi groen.

Plataan Het handvormige blad van de plataan doet denken aan het blad van de esdoorn. Voor platanen hoeft u niet naar het bos, want ze komen vooral voor in parken en lanen in de stad. De boom is te herkennen aan de ­afbladderende schors, die geelgroene plekken achterlaat op de stam.

Deel uw mooiste momenten Trek de bossen in en ga op zoek naar de mooiste bladeren. Leg ze vast en deel ze via #OntdekLandal.

Kijk voor meer informatie op www.landal.nl/ontdeklandal.

natuurlijk najaar 2015

43

Natuur

De bever

Burchtbouwer eerste klas Met zijn ongekende knaagvermogen velt hij onverstoorbaar wilgentakken en zelfs dikke bomen. In zijn zelfgebouwde burcht woont hij zijn levenslang met het vrouwtje waar hij van houdt. De bever: een stoere knager die op alle seizoenen is voorbereid.

44

natuurlijk najaar 2015

natuurlijk najaar 2015

45

35

kilo kan een bever wegen

1

2

3

r breken drukke tijden aan voor de bever. In de herfst moet de wintervoorraad worden aangelegd; de winter is de tijd om voor nageslacht te zorgen. Een bever hoeft geen winterslaap te houden.

Koud heeft hij het niet. Hij heeft een flinke onderhuidse vetlaag en de haren in zijn pels staan zo dicht op elkaar dat water onmogelijk zijn huid kan bereiken. Een laagje ijs deert hem evenmin: daar breekt hij makkelijk doorheen. In diep water bonkt dit grootste knaagdier van Europa (gewicht 15 tot 35 kilo) net zo lang met zijn stevige kop tegen het ijs tot het breekt. Is het water ondiep, dan zet hij zich tegen de bodem af en drukt het ijs met zijn rug opzij.

haalt hij een paar stukken tevoorschijn en eet daarvan de twijgen en bast op.

Het knaagvermogen van de bever is ongekend. Met zijn grote voortanden – met een superharde oranje glazuurlaag – velt hij in vijf minuten een acht centimeter dikke wilg. Bomen tot zestig centimeter kan hij de baas.

behalve volledig kan zijn. Daarom klapt de bever overdag zijn staart onder zich, poept erop en eet vervolgens zijn uitwerpselen op. Dat klinkt vies, maar is heel slim. Op deze manier worden de darmbacteriën gerecycled.

E

Voorraadje Soms, en vooral in noordelijke landen, is het ijs te dik om te doorbreken. Voor die momenten is er de wintervoorraad.

De bever knaagt in de herfst extra stukken van bomen en struiken, brengt deze naar de burcht en propt ze daar in de modder onder water. Zo nodig

46

natuurlijk najaar 2015

Duizenden kilo’s Om aan zijn dagelijkse voedsel­ behoefte van minimaal een kilo groenvoer per dag te voldoen, velt hij jaarlijks duizenden kilo’s hout.

‘Bomen tot zestig centimeter kan hij de baas’ In de wintermaanden staan vooral bast en twijgen op het menu; ’s zomers komen daar wortelstokken, water- en oeverplanten bij. Een bever verteert zijn voedsel pas in zijn blindedarm.

De blindedarm zit echter vlak bij de uitgang, waardoor de vertering alles­

Monogaam Bevers zijn in principe monogaam en blijven hun leven lang samenwonen in hun burcht. In die burcht wonen ook hun jongen van de afgelopen twee jaar; de oudste helpen zelfs mee met de opvoeding van de allerjongsten. In januari/februari wordt er buik tegen buik gepaard en na een draagtijd van drie en een halve maand worden binnen in de burcht twee tot vier jongen geboren. De jonge dieren hebben meteen een dichte vacht en hun ogen zijn open. Na zes weken nemen de ouders hen mee naar buiten.

De ouders zijn ongekend beschermend. Zo wordt er vaak eerst in een klein – door de bevers zelf gecreëerd zwembad – geoefend en worden de jongen bij hindernissen voort geduwd of zelfs in de poten genomen.

4

Na twee jaar gaan de beverjongen op zoek naar een eigen territorium en een partner.

Burcht Bij een zelfstandig bestaan hoort een eigen burcht die aan strenge eisen moet voldoen. De centrale kamer moet minimaal twintig centimeter boven de waterlijn liggen, terwijl de burchtingang vanwege de veiligheid altijd onder water ligt. Het water moet dan ook minimaal vijftig centimeter diep zijn.

Dreigen droogte of overstroming? Dan zet de bever de waterstand naar zijn hand door dammen te bouwen. Bij water met hoge oevers bestaat de burcht uit een serie zelf gegraven lange gangen en ruimten in de oever zelf.

Burchten op het land bestaan uit takkenhopen met daartussen modder en waterplanten.

Sporen Bevers zijn met name ’s nachts actief en dus moeilijk te zien. Hun sporen zijn des te opvallender. Behalve de burchten zijn dat bijvoorbeeld om

geknaagde bomen (vooral ’s winters).

Die zijn te herkennen aan een zand­ lopervormige inkeping tot op tot een halve meter hoogte. Rondom liggen grove houtspaanders. Let ook op ­tandafdrukken (8 mm) op stammen

‘De ouders zijn ongekend ­beschermend’ en takken én op geschilde takken in het water. Op de oevers vind je twintig tot dertig c ­ entimeter brede (modder) glijbanen waarlangs ze in en uit het water gaan.

1 Bevers blijven hun hele leven bij elkaar 2 Een bever kan bomen tot 60 cm de baas 3 Zijn voortanden hebben een superharde

oranje glazuurlaag 4 De burcht van de bever moet aan strenge

Waar te zien In Nederland, Duitsland en België hebben bevers hun thuis gevonden. Beverbolwerken zijn te vinden in De Biesbosch, De Gelderse Poort, het rivierenge­ bied, de beken in Zuid-Limburg en Lelystad Natuurpark. Ook in de buurt van Landal De Bloemert bij het Zuidlaardermeer zijn bevers te vinden. In de ­omgeving van Landal Village Les Gottales in natuur­ reservaat De Hoge Venen in België worden speciale ­beverexcursies georganiseerd.

Vraag bij de receptie om meer informatie. Ook in de meren rondom Landal Village l’Eau d’Heure komen bevers voor.

Verblijft u op Landal Eifeler Tor in Duitsland? Grijp dan uw kans om in Frenkbach bevers te ­spotten. Kijk op www.landal.nl/eifelertor/ omgeving voor meer informatie.

eisen voldoen

natuurlijk najaar 2015

47

Uittips

Op stap met Van Gogh

Op 29 juli was het precies 125 jaar geleden dat Vincent van Gogh overleed. 2015 is daarom ­uitgeroepen tot het Van Gogh-jaar: op vele plekken zijn er bijzondere tentoonstellingen en evenementen om de grote meester te eren.

Natuurlijk zet een paar tips voor u op een rij.

Het Brabant van Vincent Vincent van Gogh had een grote liefde voor het Brabantse land. Hij woonde en werkte er een deel van zijn leven. Verblijft u op Landal Duc de Brabant? Breng dan een bezoek aan het Noordbrabants Museum in ‘s-Hertogenbosch waar zijn werk uit zijn B ­ rabantse periode te zien is. Of kies voor een actief uitstapje: wandel of fiets langs 21 locaties in Van Gogh Village in Nuenen, die een rol hebben gespeeld in het leven van de grootmeester.

www.hetnoordbrabantsmuseum.nl, www.vangoghvillagenuenen.nl 3 oktober 2015 tot en met 10 januari 2016 (Noordbrabants Museum)

Schilderachtig fietsen Een bijzonder uitstapje vanaf Landal Het Vennenbos is het Van Gogh-Roosegaarde fietspad tussen Nuenen en Eindhoven.

Kunstenaar Daan Roosegaarde ontwikkelde het 600 meter lange pad, dat is opgebouwd uit duizenden fonkelende, gekleurde steentjes. De steentjes, die overdag worden o ­ pgeladen door zonlicht, vormen ’s avonds fragmenten van het beroemde schilderij ‘De sterrennacht’ van Van Gogh.

www.vangoghbrabant.com

48

natuurlijk najaar 2015

PROEF Van Gogh­ Geïnspireerd op de werken van de schilder, hebben verschillende restaurants in ­­ Gelderland een ‘Smaak van Van Gogh’-menu samengesteld. De menu’s bevatten minimaal drie ingrediënten die terug te vinden zijn op een van zijn schilderijen. Uiteraard bereid met zo veel mogelijk Veluwse streekproducten.

Verblijft u op de Veluwe? Kijk dan even op www.smaakvangogh.nl welke van de ­zeventien restaurants bij uw park in de buurt liggen.

KIJK

en vergelijk In het Kröller-Müller Museum in Otterlo is de bijzondere ­tentoonstelling Van Gogh & Co te zien. Meer dan vijftig schilderijen en tekeningen van Van Gogh worden vergeleken met werken van beroemde tijdgenoten. Een leuk uitstapje als u verblijft op Landal Coldenhove, Miggelenberg, ­Heihaas, Heideheuvel, Rabbit Hill, Landgoed ’t Loo, De Veluwse Hoevegaerde en Stroombroek. www.krollermuller.nl Tot en met 27 september 2015

Uw eigen werk Leer zelf schilderen als Van Gogh in het Van Gogh Huis in het Drentse plaatsje ­Nieuw-Amsterdam. Een workshop die u niet snel zal vergeten en die uw eigen werk aan de muur oplevert. Volg ter inspiratie ook een rondleiding in dit huis, waar Van Gogh een aantal maanden woonde en werkte. Vanaf Landal Aelderholt en Landal Orveltermarke bent u er met een kwartiertje rijden. www.vangogh-drenthe.nl

Bij de zuiderburen De Belgische stad Mons is heel 2015 Culturele Hoofdstad van Europa en organiseert verschillende activiteiten rondom Vincent van Gogh.

Mons ligt op een klein uur rijden van Landal Village l’Eau d’Heure. In de Jardin du Mayeurs loopt u in een prachtig aangelegde tuin naar een ­bijzondere installatie, geïnspireerd op ‘De hut’ van Van Gogh uit 1885.

In Wasmes, net buiten Mons, bezoekt u het huis waar Van Gogh woonde toen hij als evangelist in de streek werkte. Download ook de app ‘Door de ogen van Van Gogh’ en wandel of fiets langs verschillende ­plekken die belangrijk waren in het leven en werk van de schilder.

Vangogheurope.eu Tot en met 17 september 2015 (Jardin du Mayeurs)

natuurlijk najaar 2015

49

De vele gezichten van Duitsland

50

natuurlijk najaar 2015

Rubriek

Ongerepte natuur, glooiende heuvelruggen, winterse bergtoppen, historische stadjes en heel veel tradities en eeuwenoude folklore, Duitsland heeft ’t allemaal.

Natuurlijk neemt u mee naar onze Oosterburen en u zult zien: er gaat een wereld voor u open.

Oostzee

Travemünde Hamburg

Bremen

Dwergter Sand

Berlijn

Oldeburger

Hannover Osnabrück

Münsterland

Sauerland

Keulen

Salztal Paradies

Winterberg

Leipzig

DUITSLAND

Aken

Eifeler Tor

Eifel

Harz

Wirfttal Mont Royal z oe

el

Sonnenberg Hochwald Warsberg M

Frankfurt

Nürnberg

Triererland/Hunsrück

Regensburg Stuttgart

München

natuurlijk najaar 2015

51

Welkom in de Harz Woeste rotsformaties, kabbelende beekjes, dichte bossen en historische stadjes: dát is de Harz in een notendop. In deze schilderachtige bergstreek wordt u overmand door rust, ontspanning én een schat aan culturele en historische rijkdom.

Landal Salztal Paradies is gelegen aan de rand van de Ravensberg. Ideaal om de streek te verkennen te voet, per mountainbike of door uw langlaufski’s onder te binden. Relaxen kan ook: in het liefelijke kuuroord Bad Sachsa bijvoorbeeld, waar u zich onderdompelt in het saunalandschap. En vergeet vooral niet een bezoek te brengen aan de histori­ sche binnensteden van Goslar en Quedlinburg, die beide op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staan.

6418

meter lang is de ­stadspoort van Trier

Actief in Sauerland U wilt even helemaal weg, maar niet uren en uren in de auto zitten? Dan is het bergachtige Sauerland écht iets voor u! In schitterende omgeving van Landal Winterberg kunt u naar hartenlust wandelen en mountainbiken.

Ook liefhebbers van outdoor sport komen hier ­ruimschoots aan hun trekken. Verder zijn in Sauerland veel pittoreske dorpjes, met de karakteristieke ­vakwerkhuisjes. En natuurlijk staat Winterberg bekend om de uitstekende wintersportfaciliteiten, daarover leest u meer op pagina 12.

Sprookjesachtige Eifel De omgeving van de Eifel doet sprookjesachtig aan. Deze streek is gevormd door vulkanische activiteit in lang ­vervlogen tijden. Hier ligt Landal Wirfttal, een oase van rust waar u eindeloos wandelt of fietst door de heuvels. In de ­vulkaantuin Steffeln komt u alles te weten over de vorming van dit unieke gebied. Elders ligt Landal Eifeler Tor, hoog op een heuvel waardoor u een adembenemend uitzicht heeft op de rivier de Rur. Het nabij gelegen stuwmeer is een prima plek voor een rondvaart. En neemt u vooral ook een kijkje in de gezellige stadjes Heimbach en Monschau.

52

natuurlijk najaar 2015

Het goede leven aan de Moezel

Bent u op zoek naar een romantische vakantiebestemming? Het gebied rondom de Moezel ademt een serene sfeer uit. Terwijl de rivieren de Moezel en de Saar kronkelend een weg zoeken door de valleien, ligt het glooiende heuvellandschap met zijn uitgestrekte wijngaarden er vredig bij. De heerlijke Moezelwijn is één van de belangrijkste levensaders van dit gebied, en de bewoners zijn trots op hun Moezelwijnen. Daarom worden er in het voorjaar, zomer én in het najaar in vrijwel elke stad en elk dorp wijnfeesten georganiseerd. Vanaf Landal Mont Royal en Landal Sonnenberg is zo’n feestelijke wijnproeverij nooit ver weg.

Historie en natuur in ­Triererland/Hunsrück Trier is één van de oudste steden van Duitsland. Een wandeling door deze historische stad is een wandeling door de tijd. Trier telt vele hoogtepunten waarvan de Porta Nigra, een oude Romeinse stadspoort, de bekendste is. Maar naast geschiedenis heeft deze streek nog veel meer te bieden. De omgeving rond Landal Hochwald bestaat uit bossen waar u goed wilde dieren kunt spotten. Landal Warsberg ligt hoog in de heuvels, midden tussen de wijnvelden. Bovendien ligt het park op de grens van Duitsland, Frankrijk en Luxemburg.

natuurlijk najaar 2015

53

Landelijk Oldeburger Münsterland Op anderhalf uur rijden van Drenthe ligt het landelijke recreatie­ gebied Oldeburger ­Münsterland. Deze streek is geliefd bij ­natuurliefhebbers. De vele wandel- en fietspaden leiden u langs de uitgestrekte bos-, heide- en hoogveen­gebieden die ­kenmerkend zijn voor deze regio. Landal Dwergter Sand ligt nabij het ­Thülsfelder Talsperre stuwmeer en vormt het ideale vakantie­ adres om de omgeving te ­verkennen. Om te zien hoe men hier 200 jaar geleden woonde en werkte, kunt u terecht bij het ­Nedersaksische Openluchtmuseum. Deze regio is ook populair bij golfers, omdat er in de wijde omtrek maar liefst zeventien ­golfterreinen zijn. Genoeg te doen zo vlak over de grens.

Uitwaaien langs de Oostzee

Wilt u dit najaar lekker uitwaaien aan de Oostzee? Dan bent u van harte welkom op Landal Travemünde. De onstuimige k ­ ustlijn en het groen van schiereiland ­Priwall vormen het zeldzaam mooie achtergronddecor.

Om het park te bereiken, neemt u het pontje. In de verte ziet u de fraaie promenade al liggen. Hier zijn alle ingrediënten aanwezig voor een ­heerlijke vakantie: een mooi strand, een gevarieerd winkelaanbod en vele mogelijkheden voor een gezellig dagje uit. Wat dacht u b ­ ijvoorbeeld van een bezoek aan de oude Hanzesteden Lübeck en Wismar? Of laat u ­verwennen in de sauna op het park of in het recreatiebad Ostsee-Therme.

54

natuurlijk najaar 2015

Rubriek

Hoor wie klopt daar, kinderen?

Sint en Piet zorgen ook dit jaar weer voor een leuke verrassing: ze komen langs op een aantal parken van Landal GreenParks.

Dat belooft een heerlijk avondje te worden!

Als Sinterklaas een park van Landal GreenParks bezoekt, overnacht hij in zijn speciale Sinterklaasbungalow of ergens anders op het park. Alle kinderen mogen natuurlijk een kijkje komen nemen. En wilt u feestelijk uitpakken? Boek dan vooraf de Pieten­express. Twee vrolijke pieten komen naar uw bungalow om een cadeautje uit te delen en de kinderen de tijd van hun leven te bezorgen.

In november en december worden nog véél meer Sinterklaasactiviteiten georganiseerd:

ingo Pietenb rolijke

ev e met d Doe me maak ingo en Pietenb oie een mo kans op prijs.

Pieteno

ntbijt

Schoentje zetten Geen Sinterklaasfeest zonder schoencadeautje. Op de parken mogen k ­ inderen hun schoentje zetten en misschien zit er dan de volgende morgen wel een klein pakje in.

Mmm … chocoladeletters!

Niets is zo lekker als een grote chocoladeletter. Maar waarom krijgen we eigenlijk een létter in onze schoen? Dit gebruik stamt waarschijnlijk uit de middeleeuwen. Kinderen kregen tijdens het leren schrijven een letter van brood als beloning. Vanaf eind 19e eeuw werd het brood vervangen door chocolade.

Het sfee rvolle e n voora ­smakeli l jke Piet enontbij de best t is e start voor he t hele gez in.

Pe specpernoten ulaas of Over b a heerl k ken ijk (oo onde k vo r pr ofess or ou de ion bakk en uw ele begel rs): e iding pepe k ­ in der rnote n of s en zelf pe Smul len m culaas. aar!

Een voorproefje van Sint en Piet Wilt u alvast in de stemming komen? Bekijk het afgelopen bezoek van Sinterklaas en zijn enthousiaste Pieten op www.landal.nl/sinterklaas.

Digitaal uw verlanglijstje delen Op www.mijnverlanglijst.eu maakt u gratis een wensenlijstje dat automatisch wordt gedeeld met vrienden en familieleden. Ook digitaal lootjes trekken is mogelijk. Eerlijk én nooit meer een verlanglijstje dat kwijtraakt.

natuurlijk najaar 2015

55

Rubriek Uitgelicht

Extra luxe genieten Samen de kerst doorbrengen of zomaar een lang weekend weg? Verwen uzelf en kies voor een van de Extra Luxe accommodaties van Landal GreenParks. Hier ontbreekt het u en uw familie werkelijk aan niets. Natuurlijk zet vast een selectie uit het luxe aanbod voor u op een rij.

Comfort voor grote gezelschappen Hij is ideaal voor grotere familie­ bijeenkomsten of vriendengroepen: de 24-persoons Extra Luxe ­bungalow op Landal Aelderholt of op Hof van Saksen. Na een lange wandeling over de uitgestrekte heidevelden van Drenthe, is het heerlijk ontspannen in een van de twee 6-persoonssauna’s, onder de zonnebank of in een bad in een van de zes badkamers. Genoeg keuze voor iedereen! Daarna eet u gezellig samen aan de lange eettafels in de keuken, die volledig is uitgerust voor grote gezelschappen.

56

natuurlijk najaar 2015

In een jacuzzi onder de sterren De grote troef van het 6-persoons Lakeview Penthouse op Landal Waterparc Veluwemeer is het fabelachtige uitzicht vanaf het ­dakterras over het Veluwemeer. Is er iets romantischer te bedenken dan samen in de jacuzzi op het dakterras zitten met een glaasje bubbels, kijkend naar de sterrenhemel boven u? Dat wordt straks zalig slapen in een van de boxspringbedden met softtopper.

Karakteristiek jachthuis Maak een tijdreis naar de d ­ eftige sfeer van vroeger tijden in het luxe 12-persoonslandhuis op Landal Landgoed ’t Loo. In dit karakteristieke voormalig jachthuis uit begin 19e eeuw geniet u van veel originele details, zoals plafond­orna­menten, een klassieke v ­ isgraatparketvloer en een mooie schouw. Maar ook van heerlijke luxe zoals een sauna en zonnebank. En als iedereen terug is van een heerlijke wandeling over de Veluwe, ­ontsteekt u gezellig het haardvuur.

Sfeervolle Zeeuwse boomgaardwoning Een gezellig uitstapje naar pittoresk Brugge, w ­ aterpret in het overdekte ­zwembad of lekker ­vliegeren op het strand; de omgeving van Landal Strand Resort Nieuwvliet-Bad biedt allerlei mogelijkheden voor plezier en ontspanning. Nóg meer genieten wordt het in de 6-persoons boomgaard­woning Extra Luxe.

Deze vrijstaande woningen met typisch Zeeuwse uitstraling liggen op ruime kavels, dus u hebt een heerlijk gevoel van rust en ruimte om u heen.

natuurlijk najaar 2015

57

NIEUW

l Mooi Landa daal Zuten

Genieten in het groen met Jan des Bouvrie

Landal GreenParks heeft er in Belgisch ­Limburg een parel bij: Landal Mooi Zutendaal.

Uw luxe accommodatie is ontworpen door niemand minder dan Jan des Bouvrie!

Antwerpen Gent

Mooi Zutendaal Brussel

Luik

Village les Gottales

Ontwerpduo Jan en Monique des Bouvrie lieten zich inspireren door de natuur in de omgeving.

Het resultaat: ruime, comfor­ tabele, luxueuze (wellness) ­villa’s midden in het bos met een eigentijdse Des Bouvrie-­ uitstraling. Naast de luxe villa’s beschikt dit park ook over ­charmante houten villa’s en ­chalets en een camping met ruime plaatsen.

Perfecte omgeving Landal Mooi Zutendaal sluit naadloos aan op Nationaal Park de Hoge Kempen. De perfecte omgeving voor wandelaars en fietsers. Zin in een stedentripje?

Verken dan de monumentale

steden Hasselt, Tongeren en Maastricht. Ook openlucht­ museum Bokrijk en pretpark Plopsa Indoor Hasselt staan garant voor een topdag.

Village l’Eau d’Heure

Uw dag compleet Terug op het park neemt u een heerlijke duik in het overdekte- en openluchtzwembad en vermaken uw kinderen zich in de binnenen buitenspeeltuinen of het spannende avonturenbos.

Uw dag is compleet met een bezoek aan het Grand Café. Op Landal Mooi Zutendaal heeft u gegarandeerd een geslaagde vakantie.

U kunt uw vakantie op Landal Mooi Zutendaal alvast boeken voor aankomsten vanaf 4 januari 2016.

www.landal.nl/mooizutendaal

Magnifiek uitzicht Knus chalet Landal Winterberg is de ideale locatie voor uw sportieve vakantie. Wandelen, golfen, moun­ tainbiken en natuurlijk skiën; er is voor iedereen een uitdaging. Na een dag vol inspanning is het zalig thuiskomen in het 12-persoonschalet Extra Luxe. Eerst even de vermoeide spieren ontspan­ nen in de stoomdouche, sauna of het bubbel­ bad. Daarna kruipt u gezellig bij elkaar voor de knusse houtkachel en geniet na van de dag.

58

natuurlijk najaar 2015

Het is verleidelijk om de hele dag op het terras te blijven zitten van het 8-persoonspenthouse op Landal Alpine Lodge Lenzerheide. U bevindt zich namelijk op 1.500 meter hoogte en heeft een magnifiek uitzicht op de majestueuze bergen om u heen. Maar het zou zonde zijn om niet te genieten van al het heerlijks dat de Zwitserse Alpen te bieden hebben.

Hier beleeft u uw wintersportvakantie op zijn best, voorzien van alle comfort dat u zich maar wenst.

Bekijk álle extra luxe accommodaties op www.landal.nl/extraluxe

Uitgelicht

Spelen voor een betere wereld Een potje voetbal, tikkertje of lekker klimmen is niet alleen leuk, maar ook héél leerzaam. Helaas is sport en spel niet voor alle kinderen vanzelfsprekend.

Right To Play zorgt ervoor dat meer dan één miljoen kinderen wereldwijd kunnen sporten en spelen. Landal GreenParks steunt hen daarbij.

S

porten is gezond, het ­verbroedert en doorbreekt grenzen. Right To Play gelooft daarom dat sport en spel krachtige middelen zijn om de wereld te veranderen. Met hulp van enthousiaste medewerkers, ambas­sadeurs en supporters maakt Right To Play zich sterk voor sportende en spelende kinderen wereldwijd.

Sportclinics Landal GreenParks steunt het goede werk van Right To Play al langere tijd, maar levert nu een structurele bijdrage aan deze bijzondere organisatie. Dat betekent dat Landal GreenParks organiseert evene-

menten op de parken om fondsen te werven voor Right To Play. Dit vanuit de gedachte dat Right To Play zorgt voor sport en spel voor kinderen ver weg, en Landal GreenParks aandacht vraagt voor dit doel door kinderen hier te laten spelen en bewegen. Een win-winsituatie!

Support Right To Play Dit najaar organiseert Landal GreenParks zoals elk jaar vele activiteiten in het kader van Right To Play. In de schoolvakanties vragen veel parken aandacht voor Right To Play met diverse sporten spelactiviteiten.

Bovendien worden er sport­clinics georganiseerd die onder ­leiding staan van (oud) topsporters zoals

Deborah Gravensteijn (judo), Henk Pieterse (basketbal) en Tycho en Vincent Mudda (roeien). Ook de medewerkers van Landal GreenParks doen enthousiast mee. Vorig jaar namen zestig sportievelingen deel aan de Dam tot Damloop en haalden daarmee meer dan dertienduizend euro op voor Right To Play. Dit jaar verschijnen 77 deelnemers aan de start van de Dam tot Dam loop.

Vorig jaar waren dit er 61. Zet ‘m op!

Kijk voor meer informatie over de clinics en andere sportevenementen op www.landal.nl/righttoplay.

natuurlijk najaar 2015

59

Rubriek Uittips

Altijd iets te Dit najaar en aankomende winter beleeft u tijdens de schoolvakanties weer de leukste momenten op de parken van Landal GreenParks. Met hilarische voorstellingen, uitdagende activiteiten en creatieve workshops voor jonge gasten ĂŠn de hele familie.

Serge & Coc

o

Serge & Coco vormen een on afscheidelijk Samen vermak duo. en ze kinderen met de moois en beste gooc te liedjes heltrucs. Een bij vlagen ontro maar vooral hi erende, larische en in teractieve kind ervoorstelling.

Kraak de Kluis Een spannende kindervoorstelling van Sam met live zang en magie, die uitermate geschikt is voor kinderen van 3 tot 10 jaar. In deze show wordt de wereldberoemde inspecteur Mast gevraagd een geheimzinnige, ­hightech kluis te openen waarin zich een gestolen diamant bevindt.

60

natuurlijk najaar 2015

Rubriek

beleven

s t a e b t e e r St

t. t misschien lijk kelijker dan he ak m is ­ n es ee m taat Spelen met rit stapelen onts ge patronen te menten’ als ru st ‘in re Door eenvoudi de at. Met bijzon lta su re s stoere d er en m verrass n deelne ltonnen, creëre va af en r n de te on va olie deze les straat. Tijdens ritmes van de eel muzikant, on si es of n een pr begeleiding va ier centraal. erken en plez staan samenw

Spannende roofvogeldemonstratie Altijd al eens een roofvogel van dichtbij willen zien of zelf over willen laten vliegen? Kom dan naar de roofvogeldemonstratie en laat u verrassen door deze imposante dieren en hun verzorgers. Vóór de demonstratie en daarna heeft u volop gelegenheid vragen te stellen en foto’s te maken.

Een show die werkelijk voorbij vliegt.

Huub’s kindershow Huub jongleert met fakkels en laat zijn beroemde diabolo-act zien. Een wervelende voorstelling waarbij spitsvondige humor, spectaculaire trucs en magie gecombineerd worden. U komt gegarandeerd ogen te kort.

Data en tijdstippen Wilt u meer weten over alle activiteiten en evenementen op de parken van Landal GreenParks?

Kijk op www.landal.nl/activiteiten voor het complete overzicht.

natuurlijk najaar 2015

61

Natuur Rubriek

Stap de deur uit, welkom bij

OERRR!

62

natuurlijk najaar 2015

OERRR is het jeugdprogramma van ­Natuurmonumenten, voor alle kinderen van 0 tot 12 jaar. Het laat kinderen zelf de natuur ontdekken en de mooiste avonturen beleven. Met OERRR lacht het buitenleven je toe.

Natuurmonumenten wil kinderen en hun ouders stimuleren om vaker naar buiten te gaan. Lekker buiten spelen, ­fantaseren, klimmen, klauteren en knutselen; daar worden kinderen blij van. Voor slechts € 1,25 per maand kunt u uw kind aanmelden voor OERRR. Met uw bijdrage helpt u de natuur voor uw kind te behouden.

Ga snel naar www.OERRR.nl en meld uw kind(eren) aan.

Ontdek OERRR

Kinde 4 t/m 8ren ja krijgen: ar

• Een echte pas • 4 x per jaar een set kaarten met leuke opdrach­ ten om de natuur te ontdekken • Een kist met verschillende vakjes om vondsten uit de natuur in te bewaren • Een uitnodiging voor de speciale ING Wilde Buiten Dagen XXL met activiteiten als fikkie stoken, ­nestkastjes timmeren en nog veel meer.

Een heel weekend lang genieten van buitenactiviteiten in de herfstvakantie.

ren Kinde jaar 3 0 t/m en: krijg

Beleef OERRR • E en boom om te planten tijdens de boom­ plantdag • 4 x per jaar een set kaarten met leuke opdrachten om samen de natuur te ervaren • Nieuwsbrieven per e-mail met speeltips en inspiratie

Kindere 9 t/m 12 n jaar krijgen:

Ga op expeditie • Een echte pas • 4 x per jaar een set kaarten met stoere ­opdrachten om buiten op expeditie te gaan • Een survivalpack om mee te nemen als je op expeditie gaat • Een uitnodiging voor de speciale ING Wilde Buiten Dagen XXL met activiteiten als boomhutten bouwen, een sporen­onderzoek en nog veel meer.

natuurlijk najaar 2015

63

Kort

Heerlijk comfort op

Landal Sluftervallei Na een lange strandwandeling is het heerlijk uitblazen in een van de 250 gerenoveerde bungalows op Landal Sluftervallei. De 4-, 6- en 8-persoons bungalows op het park zijn volledig vernieuwd, zodat u kunt genieten van nóg meer comfort. De bungalows zijn onder andere voorzien van een compleet nieuwe inrichting en moderne keuken. Neemt u de kinderen mee?

Boek dan een van de vernieuwde kinderbungalows. Deze bungalows sluiten volledig aan op de belevingswereld van kinderen, en natuurlijk is er speelgoed in overvloed. U heeft geen kind aan ze!

Vernieuwing op Landal Wirfttal Landal Wirfttal heeft een make-over gehad, ­waardoor het park een nieuwe en frisse look heeft gekregen. De receptie en de ­ParkShop zijn in één gebouw ondergebracht. Dat betekent langere ­openingstijden én een groter assortiment. Als u wat wilt d ­ rinken en het weer het toelaat, kunt u terecht op het nieuwe terras, dat is gelegen aan het kabbelende riviertje de Wirft. Verder is er een recreatieplas gecreëerd, waar het onder meer goed vissen is. Bent u op zoek naar avontuur?

Dan biedt het nieuwe outdoor­progamma uitkomst. Er zijn ­talloze a ­ ctiviteiten beschikbaar zoals klimmen en quadrijden!

64

natuurlijk najaar 2015

EEN DRANKJE OP DE STEIGER Bent u op zoek naar een romantisch verblijf voor twee personen? Dan is de nieuwe sfeervol ingerichte 2-persoons bungalow op Landal De Bloemert in Drenthe iets voor u! De opvallende architectuur van de bungalow springt in het oog, net als de steiger waarop u heerlijk kunt ontspannen.

De ligging van het park nodigt uit om een cultureel bezoek aan de stad Groningen te maken.

Nieuw op Landal Miggelenberg

Nieuw: Aquacentre op Landal Village l’Eau d’Heure Ontdek de nieuwe spectaculaire ‘Infinity Jump’ glijbaan en laat de kinderen heerlijk spelen in de peuterbaden met speeltoe­ stellen. En wat te denken van een mega­ jacuzzi met waterjets en waterkanonnen?

Ultiem ontspannen kan in de volledig nieuwe ­wellnessruimte met onder meer een stoombad en vele sauna’s. Het ­interieur van het nieuwe zwemparadijs heeft een volledige make-over gehad en biedt nu ook mogelijkheden voor aqua­ biking, aquadansen en aquagym. In het vernieuwde Aquacentre op Landal Village l’Eau d’Heure kan echt iedereen zich ­uitleven. Bij de renovatie is veel aandacht besteed aan duurzaamheid.

Zo wordt energie bespaard door gebruik van z­ onnepanelen, is er een warmte-­ terug­­win­installatie geplaatst en wordt er hergebruik van water toegepast.

Midden in de bossen bij Overloon ligt Landal De Vers.

In deze prachtige omgeving kunt u urenlang fietsen, wandelen en … zwemmen!

Het onlangs geopende zwembad op Landal De Vers is overdekt en van alle gemakken voorzien. Voor de aller-kleinsten is er een apart peuterbad mét miniglijbaan!

Als u even wilt bijkomen van het baantjes zwemmen kunt u plaatsnemen op een van de comfortabele stoelen. Zo kunt u bovendien uw spelende kroost goed in gaten houden!

Luxe verblijven in het bos Stel u zich eens voor: een vrijstaande bungalow midden in het bos waarin u met uw familie of vrienden een heerlijke vakantie doorbrengt. Dát kan op Landal Miggelenberg. Op dit park zijn 51 gloednieuwe en duurzame 8-, 10-, en 12-persoons accommodaties gebouwd. De bungalows liggen op open plekken in het bos, ­waardoor u tijdens uw verblijf echt één bent met de natuur.

De luxe accommodaties zijn compleet en smaakvol ingericht en fraai afgewerkt met duurzame materialen. Vanuit uw bungalow verkent u de prachtige natuur in de omgeving die rijk is aan bossen, heide­velden en heuvels. Dat wordt genieten!

Nieuw zwembad op Landal De Vers

natuurlijk najaar 2015

65

Stedentrip

Aken: stad van Karel de Grote De Dom van Aken

en er gr ab Te m

pl

a nb

te

ia

t un

n

An

ben

Dit indrukwekkende bouw­ werk werd in 1978 het eerste Duitse monument op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De Dom is voort– gekomen uit de hofkerk van Karel de Grote en herbergt onder andere een kerkelijke schatkamer en relieken.

ch

Karlsgra

1

7

n Po

Vlak bij het Limburgse Vaals en het Drielandenpunt ligt de Duitse stad Aken. ‘Aachen’, zoals de Duitsers zeggen, herbergt onder andere geneeskrachtige bronnen en de indrukwekkende Dom. Dwalend door deze gezellige stad komt u heel wat historische parels tegen.

6

bs

o ac

e

ss

tra

J

Löhe

rgrab

2

en

Ruim 1200 jaar oude Granusturm Tegenover de Dom ligt het historische stadhuis.

Onderdeel hiervan is de Granusturm, een twintig meter hoge toren uit 788, gebouwd in opdracht van Karel de Grote. De toren is een van de weinige over­ blijfsels uit de Karolingische tijd en wordt beschouwd als het oudste gebouw van Aken.

Kerst op het Katschhof Pal tussen de Dom en het stadhuis ligt het gezellige Katschhof. ’s Avonds heeft u hier een schitterend uitzicht op de verlichte Dom. En bent u tussen 20 november en 23 december in Aken, bezoek dan zeker de populaire kerst­ markt op dit plein.

66

natuurlijk najaar 2015

3

4 Rondstruinen in de Altstad Het gebied rondom de Dom en het stadhuis wordt de Altstad genoemd. Hier kunt u volop winkelen en neerstrijken in een van de vele barretjes. Ook de moeite waard: het oudste restaurant van Aken, Im Knipp uit 1698. Hier heeft de tijd stilgestaan.

Hirs

chg

8

rabe

n

st nt

Seil

ra

grab

e ss

en

se

tras

hls sskö

Gro

4

6

ch

el

str

as

3

se

5

sse

tra ens

7

uit

Proef een printe Een typische lekkernij uit Aken is de Printe, een taaitaai-achtige koek. In de oudste bakkerij van Aken, Lambertz, worden nog originele Printe gebakken.

Het smaakvolle recept is al jaren een goed bewaard geheim.

Landal GreenParks in de omgeving In de buurt van Aken liggen de parken Landal Hoog Vaals, Reevallis en Kasteeldomein De Cauberg. Iets verder weg, op ongeveer een uur rijden liggen Landal Eifeler Tor, Lommerbergen en Aerwinkel. Vanaf Landal Domein De Schatberg is het ongeveer een uur en een kwartier rijden.

ben AlexianergraStadsmuur Een van de stadspoorten van de oude stadsmuur rondom Aken is de Ponttor. De toren stamt uit de 17e eeuw en ligt aan het einde van de Pont­ straße. In deze straat kunt u lekker eten of een drankje drinken in een van de vele betaalbare restaurantjes.

8

DUI

NL Carolus Thermen

Foto Olaf Rohl

Jes

Pe

1

5

Dit sfeervolle museum geeft u een fraai inkijkje in het burgerlijk wonen en leven in Aken. Laat u mee­ voeren langs de tijd van de rococo, het classisisme, Lodewijk XVI en Napoleon.

ter

2

Bü

Couvenmuseum

Van oudsher herbergt Aken geneeskrachtige waterbronnen.

Wilt u op een heel bijzondere manier ontspannen, bezoek dan de Carolus Thermen.

In deze thermale baden kunt u zowel binnen als buiten badderen, in water van verschillende temperaturen.

Domein De Schatberg

De Lommerbergen Landgoed Aerwinkel

BELGIË Mooi Zutendaal

Parken van Landal GreenParks rond Aken

Kasteeldomein De Cauberg Maastricht

Reevallis

Hoog Vaals Aken

Eifeler Tor

Een heerlijke zorgeloze kerst In december en tijdens de kerstvakantie is het heerlijk om samen met uw familie of vrienden samen te zijn.

N贸g fijner is het om niets te hoeven regelen. Met een verblijf op een van de parken van Landal GreenParks, geniet u van een heerlijk zorgeloze kerst.

68

natuurlijk najaar 2015

natuurlijk najaar 2015

69

de hele familie. Landal GreenParks heeft accommodaties tot wel 32 personen en gezellige reüniebungalows, die bestaan uit drie afzonderlijke 6-persoons bungalows bij elkaar én een gemeenschappelijke bungalow. Hier drinkt u samen een lekker glaasje na een frisse winterwandeling of u neemt samen een duik in het zwembad.

Ontmoet de kerstman

E

en vakantie bij Landal GreenParks betekent genieten van de natuur, uitstapjes maken en samen lekker eten. Sommige gasten nemen daarbij zelf het voortouw, ­terwijl anderen zich maar wat graag c ­ ompleet laten v­ erwennen tijdens de feestdagen. U bent hoe dan ook op alle parken verzekerd van het sfeervolle ­kerstgevoel, met feeërieke verlichting, dennengeur, kerstmarkten en live muziek.

Met elkaar Voor veel gasten is Kerstmis hét moment om samen te zijn met een grote groep vrienden of

Speciale kerst op Hof van Saksen Houdt u van lekker eten, maar staat u met kerst liever niet in de keuken? Op Hof van Saksen is het ook rondom Kerstmis buiten­ gewoon genieten. De Havezate, het gezellige hoofdgebouw, is volledig in kerstsfeer gehuld, net als de culinaire restaurants. Er worden overheerlijke kerstdiners geserveerd en er zijn aangepaste kindermenu’s om van te smullen. Daarnaast worden er de hele ­kerstvakantie activiteiten voor jong en oud georganiseerd. Kijk voor meer informatie op www.hofvansaksen.nl/kerstprogramma.

70

natuurlijk najaar 2015

Speciaal voor kinderen zijn er allerlei activiteiten in de kerstvakantie, zoals speurtochten, koekjes bakken, fakkeloptochten, winterwandelingen en uiteraard een bezoek van de Kerstman. Om er helemaal een feest van te maken, huurt u een ­kinderbungalow. Naast praktisch, met onder andere een kinderstoel en -bed, zijn deze ­bungalows volledig afgestemd op de belevingswereld van uw kleintjes. Zo hoeft u zelf nagenoeg niets mee te nemen.

Kijk voor een o ­ verzicht van alle ­kerstactiviteiten op de verschillende parken op www.landal.nl/kerst.

Vuurwerkvrije parken Speciaal voor mensen die helemaal niet van vuurwerk houden of met honden en kleine kinderen op vakantie zijn, heeft Landal GreenParks elk jaar een aantal ­vuurwerkvrije parken. Zo viert u op-en-top feest, met alleen het geluid van knallende kurken. Komende oud en nieuw (2015-2016) bent u welkom op onze vuurwerkvrije parken Landal Coldenhove, Miggelenberg, Reevallis, ­Hunerwold State, Orveltermarke, Duc de Brabant en Strand Resort Nieuwvliet-Bad.

Extra gemak met een arrangement Het is nóg meer genieten met deze feestelijke en sfeervolle arrangementen.

Comfortpakket en Premiumpakket (de Luxe) Stelt u zich eens voor: na een heerlijk bad met v ­ erschillende Rituals-­verzorgingsproducten en een zachte handdoek, stapt u zo uw opgemaakte bed in. De volgende ochtend staan koffie en thee klaar … Met een ­Comfort- of Premiumpakket begint uw vakantie heerlijk ontspannen. Bestelt u de L ­ uxe-variant, dan krijgt u er ook nog een fles wijn, verwenchocolade en een ontbijtpakket voor één ochtend bij.

Boodschappenpakket Geen boodschappen doen als u aankomt? Boek dan het Boodschappen­pakket. Zo start uw vakantie goed: een keur aan lekkernijen én praktische basis­ benodigdheden staan klaar in uw accommodatie.

Warm Sfeerpakket Om het extra gezellig te maken tijdens de ­decembermaand, kunt u het Warm Sfeerpak­ ket bestellen. U krijgt twee zakken haardhout of vlampak, paraffine haardblokken en aan­ maakblokjes. Hoort u de openhaard al behaag­ lijk knetteren?

Gourmetarrangement Kerst staat in het teken van gezellig samen zijn én lekker eten. Dan is g ­ ourmetten een uitstekende keuze. Bij het Gourmetarrangement krijgt u een gourmetstel, stokbrood, salade, sausjes en verschil­ lende soorten vlees.

Kijk voor prijzen en ­voorwaarden op www.landal.nl/arrangementen.

natuurlijk najaar 2015

71

Uitgelicht

Zorgeloos genieten Landal GreenParks biedt graag iedereen een onbezorgde vakantie.

Voor gasten die extra comfort, speciale voorzieningen of een steuntje in de rug nodig hebben, heeft Landal GreenParks accommodaties en voorzieningen op maat. Twee gasten die daarvan gebruik hebben gemaakt, delen hun ervaringen.

Mary Doré uit Dordrecht:

‘Landal GreenParks heeft onze voorkeur’ ‘Samen met mijn gezin (man, drie dochters, twee schoonzoons, één kleindochter) en mijn zwager heb ik al op verschillende parken van Landal vakanties doorgebracht. Mijn zwager is rolstoelafhankelijk. Landal GreenParks heeft onze voorkeur vanwege de goede staat van de bungalows voor mindervaliden. We zijn altijd erg tevreden over deze accommodaties, echter bij ons laatste verblijf zaten er

72

natuurlijk najaar 2015

wat haken en ogen aan. Er stonden onder andere twee gewone bedden in de weg op de slaapkamer voor mijn zwager. Uiteindelijk is alles netjes opgelost en hebben we heerlijk kunnen genieten van de vakantie.

Mijn tip aan Landal zou zijn om iets meer door te vragen als mensen een extra toegankelijke bungalow reser­ veren. Bijvoorbeeld over de draaicirkel die iemand in een rolstoel nodig heeft.’

Reactie Landal GreenParks: Dank voor de tip Mary Doré!

Inmiddels staan bij alle accom­ modaties op de website gede­ tailleerde omschrijvingen van de aanpassingen en bijzonderheden per accommodatie. Zo zijn alle details over draaicirkels en type bedden goed vindbaar.

Helma van Elk uit Woerden:

Aangepaste accommodaties Landal biedt op verschillende parken aangepaste accommodaties voor gasten die extra comfort willen en gasten met een beperking. Daarnaast zijn er via Comfortzorg extra mogelijkheden voor gasten die verpleging, extra begeleiding, zorg en hulpmiddelen nodig hebben. Onze aangepaste accommodaties zijn verdeeld over zes categorieën:

‘ Ik heb me echt kunnen ontspannen’ ‘Sinds een tijdje zie ik alleen nog maar de randen van mijn blikveld. Recht vooruit is mijn zicht slechts een paar procent. In februari 2015 hebben we een midweek doorgebracht in de Visionvilla op Landal Hoog Vaals. Wat een ontdekking! Het begon al met het verlichte pad naar de voordeur van ons huisje.

In de bungalow vond ik het erg prettig dat het licht in de gang en het toilet aanging via een bewegingssensor.

Dat scheelde me steeds een zoektocht naar de schakelaar. Het enige minpuntje was dat de loepmonitor om mee te lezen in de slaapkamer stond in plaats van in de woonkamer. Maar ik heb begrepen dat dat inmiddels is aangepast. Het was de eerste keer dat we onze vakantie in een Visionvilla hebben doorgebracht, maar zeker niet de laatste. Door al die aanpassingen hebben mijn man en ik ons echt kunnen ontspannen.’

Breed toegankelijk. Voor wie op zoek is naar extra comfort. De slaapkamer en ­badkamer zijn op de begane grond, er is een vlakke douche, het toegangspad is verhard en de ­parkeerplaats is bij de woning.

Extra toegankelijk. Voor wie rolstoelafhanke­ lijk is. Met breed toegankelijke faciliteiten plus extra brede deuren, ruimte in de slaapkamer voor een hoog-laagbed (via Comfortzorg te bestellen) en een douchezitje en verhoogd toilet met extra beugels in de badkamer.

Speciaal toegankelijk. Voor wie optimale ­toegankelijkheid zoekt. Ook geschikt voor gasten in een elektrische rolstoel. Met extra toegankelijke faciliteiten plus onder meer een onder­ rijdbaar werkblad in de keuken, een hoog-laagbed en een berging voor een scootmobiel, mét oplaadpunt.

Zorg en hulpmiddelen via Comfortzorg, op alle ­Nederlandse parken Longvilla. Voor gasten met Astma of COPD, beschikbaar op 19 parken.

Visionvilla. Voor gasten met een visuele beperking. Er zijn Visionvilla’s op Landal Landgoed ‘t Loo op de Veluwe en Landal Hoog Vaals in Limburg.

Gehoorvilla. Voor gasten met een ­gehoor­beperking. Er is een gehoorvilla op ­ Landal Rabbit Hill op de Veluwe.

Kijk voor meer informatie en het overzicht van parken met accommodaties met speciale voorzieningen op www.landal.nl/toegankelijk. Meer informatie over de mogelijkheden via Comfortzorg is te vinden op www.landal.nl/zorg.

natuurlijk najaar 2015

73

Rubriek Uitgelicht

Oogstrelende villa’s aan de méditerranée Landal Villa Select heeft uitzonderlijk mooie en karakteristieke vakantiehuizen op de meest unieke locaties in Europa voor u geselecteerd.

Beleef een zonnige nazomer in Spanje, een zwoele herfst in Kroatië of een zachte winter in Griekenland. Door welke mediterrane bestemming laat u zich verleiden?

1

Mondain én traditioneel, dát is Spanje Geniet elke avond van een panoramisch uitzicht of van de heldere sterrenhemel vanaf het terras. De inrichting van de villa is elegant en romantisch.

Er is een studio met een kleine bar en extra keuken en vier slaapkamers, waarvan één een suite is met badkamer en jacuzzi. Deze droomvilla ligt aan de kust van Puerto Andratx en op nog geen ­kilometer afstand flaneert u door de jachthaven met chique restaurants en vele boetiekjes.

2

Ontdek de gemoedelijkheid van Kroatië

Deze 10-persoons villa is gelegen in een rustige omgeving, waar u heerlijk kunt uitrusten. Het prachtige vakantiehuis is omgeven door een enorme tuin van 3000 m², mét eigen zwembad. Bezoek in de omgeving een van de vele baaien met kristalhelder water en geniet daarna van een van de diverse ­visgerechten of probeer een traditionele truffel.

Fazana-Peroj, Kroatië (CIF170)

Cala Llamp-Port Andratx, Spanje (EML473)

3

Leven als een Griekse god(in)

Dit moderne en comfortabele ­twee-onder- een- kapvakantiehuis ligt op het Eiland Evia, te bereiken via twee bruggen of met de veerboot.

Breng een bezoek aan de Griekse hoofdstad met zijn vele archeolo­ gische plaatsen, waarna u een ­heerlijke verfrissende duik kunt nemen in eigen zwembad. Door de hoge ligging heeft u een prachtig ­uitzicht op het water en de bergen.

Aliveri Evia, Griekenland (GEV113)

74

natuurlijk najaar 2015

Het aanbod op www.landalvillaselect.nl is door Novasol geselecteerd.

Met het boeken van een vakantiehuis sluit u een ­overeenkomst volgens de huurvoorwaarden van ­Novasol. www.landalvillaselect.nl of 0900-9009988 (€ 1,- per gesprek) Woont u in België?

Bel dan 070-778080 (€ 0,30 per minuut).

Uitgelicht Rubriek Els De kinderen hebben het geweldig naar hun zin gehad op De Lommerbergen en in het waterparadijs. Er is van alles te doen en de mensen zijn erg aardig.

Jolanda Vooral de wildwaterbaan op Het Vennenbos is helemaal super!

@SvenMK Heerlijk vertoeven op @LandalVennenbos.

Vaak van de #blackhole afgesjeesd

@KimBars_ Mijn dochter kon er geen genoeg van krijgen! #blackhole #subtropischzwembad #landal

Peter Top om op Het Vennenbos te zijn. Supermooi park. @PeterLP Subtropische waterparadijs @Landal was het h ­ oogtepunt van de vakantie … #subtropisch #vennenbos

Subtropisch Waterparadijs

‘Het hoogtepunt van onze vakantie’ Voor kinderen is het Subtropisch Waterparadijs een absolute bron van plezier. Maar ook volwassen bezoekers van Landal Het Vennenbos of Landal De Lommerbergen roetsjen maar wat graag van de Lazy River of relaxen in de Hot Whirlpool.

www.landal.nl/subtropisch

natuurlijk najaar 2015

75

Rubriek Een dagje uit naar Ouwehands Dierenpark Rhenen?

Los de puzzel op en maak kans op twee gratis

entreekaarten voor Ouwehands Dierenpark!

Vul de juiste letters in onder de Zweedse puzzel. Mail uw oplossing voor 31 december 2015 naar natuurlijk@landal.nl of stuur hem per post naar Landal GreenParks, Postbus 175, 2260 AD, Leidschendam. Vermeld in de mail of op de envelop: Zweedse puzzel Natuurlijk najaar 2015. Per adres mag u één o ­ plossing insturen.

Er zijn twee sets van drie entreekaarten beschikbaar ter waarde van € 129,00.

De entreekaarten zijn geldig tot en met 20 maart 2016.

nachthemd staat in Amerika

speelgoed verbod

4

lidwoord

8

Griekse letter aanwijzend vnw.

Militaire Politie

rustteken

soldatenvoedsel

roofdier

21

kaassoort naarling

19

verlegenheid luidspreker

soort antilope man van adel

15

zemelaar

warboel

20

18

karakter

soort beer

strijdperk

optreden

ingedikt sap

interest

11

tuinafscheiding

10

betaalplaats

cijferen

13

knaagdier

gezwel

heilige

9

leerkracht amper

6

2

Chinese munt

melkklier

zuigdop voorzetsel opstandeling

Chinees gerecht draagzak

doelpunt

5

25

groente

kern

bergweide

aanplakbiljet

14

stokjesvlees eiergerecht

1

pl. in Gelderland

direct

Europese vrouw

27

fameus bakplaats

Ouwehands Dierenpark Rhenen …

Zoo avontuurlijk!

Sta neus aan neus met de ijsbeer­tweeling, bespied de unieke witte leeuwen vanuit een spannende uitkijkpost en wandel onder de slingerende orang-oetans door.

Bezoek de zeeleeuwenshow, ga op ­avontuur in Gorilla Adventure en hang de beest uit in RavotAapia, Europa’s grootste overdekte speeljungle. Nieuw in Ouwehands Dierenpark: Expeditie Berenbos! Een leuk uitstapje vanaf alle parken van Landal GreenParks in ­Gelderland, Utrecht en Noord-Brabant. www.ouwehand.nl 76

natuurlijk najaar 2015

kelner

lekkernij aantal schepen haarsmeer

7

26

teleurstellend onderofficier

afgemat

naaldboom

17

24

gast

ruiker

rangtelwoord

domina (afk.)

ter inzage (afk.) herkauwer

3

16

lichte bedwelming

23

hoeveelheid

12

behoeftig

22

een zekere

© www.puzzelpro.nl 1

2

3

4

17

5

18

6

19

7

20

8

21

9

22

10

23

11

24

12

25

13

26

14

27

15

16

Rubriek

€ 7,50 KORTING OP ­TOEGANG PALESTRA Ervaar nu de weldadige ontspanning van de sauna voor slechts € 20,00.

VOEDENDE GELAATSMASSAGE MET PALESTRA BIO OIL VOOR € 20,00 P.P. In deze 25 minuten durende behandeling wordt uw gezicht gereinigd en uitgebreid gemasseerd met de voedende Bio Oil van het eigen Palestra Label. Laat u betoveren door de geuren van zuivere etherische oliën.

✂

€ 3,00 KORTING OP HET GROTE VOORLEESBOEK VAN MARIANNE BUSSER EN RON SCHRÖDER

✂

€ 3,00 KORTING

OP SUPERJUFFIE! VAN JANNEKE SCHOTVELD

✂ LEES OUDERS VAN NU OF KEK MAMA

NU EXTRA VOORDELIG! 4 nummers Ouders van Nu of Kek Mama voor € 14,95 Bestel uw magazine via www.magazine.nl/landal.

✂

15% KORTING

BIJ NATUURPUNT OP ALLE VOGELPRODUCTEN o.a. voer en nestkasten.

t Natuurpun mix: voeder­silo Adventure voedersilo r :

€ 15,25 € 17,95

€ 3,9939 € 3,

Nestkast Miami:

€ 12,9,75 0 € 14

Rubriek

TOEGANG PALESTRA SAUNA € 20,00 P.P. (NORMAAL € 27,50 P.P.)

PALESTRA beauty & wellness

PALESTRA beauty & wellness

✂

✂

De bon is niet inwisselbaar in combinatie met andere acties of arrangementen.

Vooraf reserveren is gewenst en voorkomt teleurstellingen.

Tel: 0314-365500 of per mail: palestra.stroombroek@landal.nl Kijk voor meer informatie en openingstijden op www.palestra.nl.

VOEDENDE GELAATSMASSAGE VAN 25 MINUTEN MET PALESTRA BIO OIL VOOR € 20,00 P.P. Deze aanbieding is geldig tegen inlevering van de bon voor maximaal 2 personen op basis van reservering t/m 31 maart 2016. De bon is niet inwisselbaar in combinatie met andere acties of arrangementen.

Vooraf reserveren is gewenst en voorkomt teleurstellingen.

Tel: 0314-365500 of per mail: palestra.stroombroek@landal.nl Kijk voor meer informatie en openingstijden op www.palestra.nl.

€ 3,00 KORTING OP HET GROTE VOORLEESBOEK VAN MARIANNE BUSSER EN RON SCHRÖDER Actievoorwaarden • Geldig t/m 18 november 2015 • Geldig voor één boek per kortingsbon • Alleen geldig in alle boekenwinkels (uitgeknipte bon meenemen) • Actiecode 902-15520 • ISBN: 9789047503156

€ 3,00 KORTING OP SUPERJUFFIE! VAN JANNEKE SCHOTVELD

✂

Actievoorwaarden • Geldig t/m 18 november 2015 • Geldig voor één boek per kortingsbon • Alleen geldig in alle boekenwinkels (uitgeknipte bon meenemen) • Actiecode: 902-15513 • ISBN: 9789047514947

4 NUMMERS OUDERS VAN NU VAN € 21 NU VOOR € 14,95 4 NUMMERS KEK MAMA VAN € 22 NU VOOR € 14,95 Actievoorwaarden: • Geldig t/m 31 maart 2016 • Abonnement tot wederopzegging, opzeggen kan na de eerste vier nummers per maand.

• Bestel uw magazine via www.magazine.nl/landal

✂

Kijk voor alle voorwaarden op www.klantenservice.sanoma.nl onder het kopje ‘Service & Contact’.

15% KORTING BIJ NATUURPUNT OP ALLE VOGELPRODUCTEN Actievoorwaarden • Geldig t/m 31 maart 2016 • Alleen geldig op voer, vogelhuisjes, voederhuisjes en andere producten binnen de categorie Vogels

• Zowel online als telefonisch te bestellen (excl. verzendkosten) • Kortingscode: NPLANDAL • Geldig voor maximaal één bestelling per klant

Kijk voor het assortiment en meer informatie op winkel.natuurpunt.be/landal of via tel.: 0032 (0)15-431688

Kidz

natuurlijk najaar 2015

79

Rubriek Kidz

OP ONDERZOEK IN DE NATUUR! In het najaar is de natuur geweldig spannend. De blaadjes verkleuren en vallen van de bomen, diertjes kruipen in en uit hun holletjes op zoek naar eten.

Tijd om naar buiten te gaan en bijvoorbeeld sporen te zoeken.

Herfstkwis Welk spoor hoor bij welk dier?

Als je buiten in de natuur loopt en goed oplet, vind je regelmatig ­pootafdrukken van dieren op de grond. Kun jij raden welke sporen ­bij welk dier horen?

2 1

3

6

4

7

5

#OntdekLandal Wat is jouw leukste vakantiemoment?

Op vakantie maak je van alles mee: pret in het zwembad, een bijzondere ­ontdekking in het bos en misschien maak je zelfs wel nieuwe vriendjes. Heb jij een foto van zo’n moment? Vraag aan je ouders of je jouw allerleukste vakantiefoto en -verhaal mag delen via #OntdekLandal.

80

natuurlijk najaar 2015

Rubriek

BOLLO’S MOPPENHOEKJE

Wat is zwart met wit en vliegt door de ruimte?

Een KOEmeet!

Vier Oktobermaand Kindermaand In oktober is het weer de hele maand Kindermaand. Kinderen kunnen dan een maand lang gratis naar heel veel leuke plekken waar van alles te ontdekken valt: musea, theaters, bioscopen, ateliers, bibliotheken en molens. Ieder weekend in oktober openen allerlei locaties hun deuren voor kinderen van 4 t/m 12 jaar. Dus trek je ouders aan hun mouw en ga er lekker met zijn allen op uit! Kijk voor een overzicht van alle activitei­ ten in Oktobermaand Kindermaand op www.landal.nl/kids.

Twee slangen liggen te zonnen in het zand.

Zegt de ene slang: “Ik hoop niet dat ik giftig ben.” Vraagt de andere slang: “Hoezo?” Waarop de ene slang antwoordt: “Omdat ik net op mijn tong beet.”

Waarom staat een flamingo altijd op één poot?

Als hij zijn andere poot ook zou intrekken, valt hij om.

Rood met witte stippen De echte rode paddenstoelen met witte stippen heten ­vliegenzwammen en die kun je niet eten omdat ze giftig zijn. Jammer ze zien er zo mooi uit! Van deze zelfgemaakte kun je wel lekker smullen.

Wat heb je nodig voor vier paddenstoelen?

• 4 eieren • 2 eetlepels mayonaise • 2 tomaten • paar blaadjes sla

Kook de eieren in 8 minuten hard. Spoel ze af onder koud stromend water en pel ze. Snijd van elk ei een klein stukje af van de onderkant en van de bovenkant. Leg de blaadjes sla op een bord en zet daar de eieren recht overeind op. Snijd de tomaten doormidden en leg op elk ei één helft.

Maak met een theelepeltje witte stipjes van mayonaise op de rode tomatenhoedjes. Tadááá … je paddenstoeltjes zijn klaar!

Speel mee en win!

Hou je van puzzelen, zoek dan alle woorden in deze w ­ oordzoeker en maak kans op een van de tien Bollo-­pakketten.

Mail je oplossing voor 31 december 2015 naar b ­ ollo@landal.nl of stuur je antwoord naar Landal GreenParks, P ­ ostbus 175, 2260 AD Leidschendam. Zet op de envelop: Bollo Puzzel Natuurlijk najaar 2015. Per adres mag je é ­ én oplossing insturen.

De woorden hieronder zitten in alle richtingen in de puzzel verstopt. Van links naar rechts en andersom, van boven naar beneden en andersom en ook nog eens schuin! Sommige letters worden vaker gebruikt.

Zoek de woorden op en streep ze af. De letters die overblijven vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

BRUIN BUIEN DAUW

BLADEREN BOMEN BOSBESSEN

S S V V B B N N S S TT U U M M TT N N U U P P

TT E E U U N N E E M M O O B B A A S S A A W W

II JJ II E E G G R R LL TT E E D D II R R

P P K K E E S S E E W W U U A A D D N N A A M M

P P N N N N S S LL U U N N E E D D A A ZZ A A

E E A A E E E E R R O O N N II LL O O B B W W

N N B B G G B B TT S S G G K K P P K K O O ZZ

EGEL EIKEL ELFENBANKJE

II N N E E S S TT H H A A E E S S S S O O R R

U U E E R R O O G G A A C C LL TT TT U U P P

R R FF E E B B LL E E H H U U O O K K TT A A

B B LL A A D D E E R R E E N N R R U U U U G G

N N E E O O P P M M O O P P LL M M V V E E D D

GEEL GUUR KAAL KLEUREN MIST NATUUR PADDENSTOEL POMPOEN PUNTMUTS REGEN ROOD SPIN STIPPEN STORM VRUCHTEN WIND ZADEN ZWAM

© © www.puzzelpro.nl www.puzzelpro.nl

natuurlijk najaar 2015

81

De juiste oplossing van de dierensporen is: 1 Vos, 2 Eekhoorn, 3 Haas, 4 Hond, 5 Ree, 6 Egel, 7 Hert

Rubriek

Onze parken

Landal Sluftervallei: Uitwaaien aan zee Bij aankomst staat een fles wijn en een welkomstpresentje op tafel, de bedden zijn opgemaakt en de hand- en keukendoeken liggen klaar. U krijgt een huurfiets voor één dag en een kaart om Texel te ontdekken. Daarna geniet u van een smakelijk broodje en soep in Brasserie-café de Kajuit. Kijk voor prijzen en voorwaarden op w ­ ww.landal.nl/sluftervallei bij ‘arrangementen’.

NOORDZEE

Ameland State

Schiermonnikoog

Schuttersbos Ameland Vitamaris Résidence Terschelling Terschelling Lauwersoog West Terschelling Holwerd Esonstad Natuurdorp Suyderoogh WADDENZEE Vlieduyn Vlieland

Sluftervallei

Harlingen

Texel

Beach Park Texel Villapark Vogelmient

Leeuwarden

Groningen

Waterpark Sneekermeer Waterpark Terherne

Den Helder

Beach Resort Ooghduyne

Landal Amerongse Berg: Smakelijke kaasfondue

Heerenveen

De Bloemert Assen

Hof van Saksen Het Land van Bartje

Hunerwold State

Lekker en sfeervol eten, zonder uren in de keuken te staan?

Bestel dan het Kaasfondue-­ arrangement. U krijgt ín uw bungalow een fondue­pan inclusief alle benodigde ingrediënten, verschillende soorten brood en rauwkost.

Dat wordt smullen! Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/amerongseberg bij ‘arrangementen’.

Alkmaar

NOORDZEE

Aelderholt

Giethoorn

Lelystad Haarlem

Dunimar

Heihaas De Veluwse Hoevegaerde Rabbit Hill Utrecht

De Koornmolen

Arnhem

Coldenhove

’s-Hertogenbosch

Bergen op Zoom

Terneuzen

Enschede

Heideheuvel

Nijmegen

Breda

Strand Resort Nieuwvliet-Bad

Landgoed De Hellendoornse Berg Landgoed De Elsgraven Twenhaarsveld

Stroombroek

Duinpark ’t Hof van Haamstede Port Greve Villapark Livingstone Resort Haamstede Résidence ’t Hof van Haamstede Zierikzee

Vlissingen

Deventer Apeldoorn

Miggelenberg

Amerongse Berg

Rotterdam

Middelburg

De Vlegge

Waterparc Veluwemeer

Noordwijk

Den Haag

De Vers

Tilburg

Duc de Brabant Het Vennenbos

Landal Twenhaarsveld: Betoverend Salland

Eindhoven

Domein De Schatberg

Venlo

De Lommerbergen Landgoed Aerwinkel

Heerlen

Kasteeldomein De Cauberg Reevallis Hoog Vaals

Maastricht

Landal De Lommerbergen: Dinner Tour Houdt u van lekker eten? Tijdens uw verblijf geniet u drie avonden, in drie verschillende restaurants van een heerlijk 3-gangen diner naar keuze. Zorgeloos.

Het enige wat ú doet is iets lekkers uitzoeken van de menukaart. Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/lommerbergen bij ‘arrangementen’.

82

natuurlijk najaar 2015

Emmen

Zwolle

Landgoed ’t Loo

Amsterdam

Orveltermarke

Bij aankomst zijn uw bedden opgemaakt, er staat een fles wijn op tafel en u ontvangt een krant naar keuze. De Overijsselse natuur ontdekt u met de wandelen fietskaart en ’s avonds bent u welkom voor een 2-gangen menu van de chef. Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/twenhaarsveld bij ‘arrangementen’.

Rubriek Landal Dwergter Sand: Dat is pas wellness Geniet van een heerlijk ontspannen dag. U ontvangt een badjas en slippers (die u mee naar huis mag nemen), daarna volgt een heerlijke rugmassage en aansluitend warmt u helemaal op in de sauna. Tussendoor geniet u van een verfrissend wellness-drankje. Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/dwergtersand bij ‘arrangementen’.

Travemünde

NOORDZEE

Hamburg Groningen

Landal Warsberg: Wijnbelevenis Saar(burg)

Bremen

Dwergter Sand

NOORDZEE

Berlijn Hannover

Amsterdam

Enschede

Utrecht Arnhem

Osnabrück

Salztal Paradies

Breda Brugge

Brussel

BELGIË

Maastricht Luik

Village les Gottales Village l’Eau d’Heure

Leipzig

Winterberg

Antwerpen

Mooi Zutendaal

Tijdens uw verblijf in één van de belangrijkste wijnregio’s van Duitsland bezoekt u een wijngaard en een wijnproeverij.

Bij aankomst zijn de bedden opgemaakt, liggen de handen keukendoeken klaar en staat er een lekkere fles wijn op tafel. Bovendien geniet u van een Gourmetarrangement in uw bungalow. Kijk voor ­prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/warsberg bij ‘arrangementen’.

Keulen

DUITSLAND

Aken

Eifeler Tor

Wirfttal Mont Royal Frankfurt Sonnenberg Hochwald Warsberg Luxemburg

Praag

TSJECHIË

Nürnberg

Regensburg

Marina Lipno

Stuttgart

Linz München

Wenen

OOSTENRIJK

Residence Duna

Salzburg

Resort Walensee Brandnertal Innsbruck Chalet Matin Vierwaldstättersee Zürich

Bern

Luzern

Rehrenberg Zell am See

Hochmontafon Alpine Lodge Lenzerheide

ZWITSERLAND

Boedapest

HONGARIJE

Katschberg Bad Kleinkirchheim

Genève

Landal Village l’Eau d’Heure: Ontdek het hart van de stuwdam ­ ok zo benieuwd hoe een stuwdam er van binnen uitziet? Boek dan O de rondleiding in de gerenoveerde stuwdam op zo’n 40 meter diepte.

Vervolgens gaat u naar de waterkrachtcentrale en bezoekt u de 104 meter hoge toren. Hier heeft u een fabelachtig uitzicht over de meren van l’Eau d’Heure. Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/villageleaudheure bij ‘arrangementen’.

COLOFON Natuurlijk is een uitgave van Landal GreenParks. ADRES Landal GreenParks, Postbus 175, 2260 AD, Leidschendam REDACTIE EN BLADMANAGEMENT Lamar communicatie, Amsterdam en Landal GreenParks VORMGEVING Zabriski, Leiden DRUKWERK Roto Smeets Groep FOTOGRAFIE Archief Landal GreenParks, iStockphoto, Shutterstock.com, Stockcy United, Dreamstime, Pim Korver, Ryan Edwards, Willem Berends, Paul Edwards, Frans Lemmens, Freddy Schinkel, Staatsbosbeheer VERDER WERKTEN MEE Bakker CrossMedia (Bollo strip), PuzzelPro, Monica Wesseling MET DANK AAN Ouwehands Dierenpark, Natuurmonumenten, Right To Play.

natuurlijk najaar 2015

83

Rubriek

Wat vindt u van Natuurlijk?

Geef uw mening op www.landal.nl/uwmening

Informatie en reserveringen:

www.landal.nl of 0900-8842 (_ 1,- per gesprek)

BelgiĂŤ: www.landal.be of 070-77 80 80 (0,30 EUR/min.)

Maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 21.00 uur en zaterdag, zondag en feestdagen van 10.00 tot 15.00 uur.

Ontdek wat groen kan doen.