Natuurlijk najaar 2012 - Landal GreenParks

G R AT I S U I T G A V E V A N L A N D A L G R E E N P A R K S | N A J A A R 2 0 1 2

Voel het verleden op de Veluwe

Wijn de

aa n l: e z e Mo

ontmoet de boeren zelf!

En verder: nieuwe parken in de Eifel, in Friesland en op Terschelling, Sinterklaasfeest, herfst足 vakantie, kortingen en Landal Ski Life.

Kerst: waar komt de kerststal vandaan?

72

14

28

48 31

REPORTAGES 8 Winters Gelderland 28 Voel het verleden op de Veluwe 42 Het Moezelgebied: maak kennis met de wijnboeren in KrĂśv 45 Ontdek Sauerland te voet 46 Vertier in Triererland 63 Buiten in de Belgische herfst 64 Beleef de nazomer in TsjechiĂŤ 72 Het verrassende verleden van de kerststal INTERVIEWS 12 Buitenlui: Nicolette van Berkel is zeeverkeersleider op de Brandaris op Terschelling 52 Achter de schermen bij de medewerkers van onze zwembaden NATUUR & STREEKPRODUCTEN 24 De fazant: zo gewoon en toch zo exotisch 56 Lekkers uit de streek

2

natuurlijk najaar 2012

36

64

66

52

42

24 UITGELICHT 48 Bijzondere gasten wonnen een bijzonder weekend bij Landal GreenParks 62 De gastenenquĂŞte, een waardevolle bron van informatie NIEUWS 20 Vernieuwing Landal Rabbit Hill, Vuurwerkvrije parken, tweede Vision Villa 36 Nieuwe parken: Landal Eifeler Tor, Waterpark Sneekermeer en West-Terschelling TIPS 5 Genoeg te doen dit najaar 38 Herfst in het noorden: eropuit in Friesland, Groningen en Drenthe 75 Kerst? Tijd voor kerstmarkten!

KIDZ 31 Sinterklaas en speculaas!

58 Vier de herfstvakantie 66 Hoe kidsproof is Landal GreenParks?

76 Jarig? Wij hebben alles voor een topfeestje!

79 Bollo knutselt 80 Gezellig spelen!

EN VERDER

5

14 23 34 60 71 77 82

Landal Ski Life Landal Villa Select Natuurmonumenten Ingezonden Boeken Kortingen Hier vindt u onze parken

najaar 2012 natuurlijk

3

Beste gast

Een baken voor onze gasten Regelmatig vragen gasten mij naar mijn favoriete seizoen. Een lastige vraag, want de schoonheid van de seizoenen zit ‘m juist in het feit dat ze geen van allen op elkaar lijken. Wat ik wel kan zeggen na het lezen van de nieuwe Natuurlijk is dat ik enorm veel zin heb in het najaar. Ik zie mezelf al door een bos wandelen op een mooie herfstdag met al die prachtig gekleurde bladeren. In de wintermaanden word ik altijd overvallen door een soort oer-Hollandse melancholie. Gezellig Sinterklaas vieren met de hele familie en zodra het gaat vriezen worden we met z’n allen bevangen door de schaatskoorts. Het najaar is wat mij betreft dan ook hét moment om te genieten met de hele familie. Dat kan natuurlijk bij uitstek in één van onze parken.

In deze Natuurlijk besteden we aandacht aan een aantal bijzondere ­vuurtorens. Bij het lezen van dit artikel bedacht ik dat wij als Landal GreenParks eigenlijk ook een soort baken zijn voor onze gasten. U moet er immers op kunnen vertrouwen dat wij alles in het werk hebben gesteld om van uw vakantie een onvergetelijke ervaring te maken. Het betekent ook dat we regelmatig de bakens moeten verzetten.

Dat doen we door nieuwe parken op mooie plekjes te openen. Rondom het prachtige Sneekermeer bijvoorbeeld. Vanaf heden bent u van harte welkom op Landal Waterpark Sneekermeer. Ook in het ­buitenland komen er nieuwe parken bij: in Duitsland opent dit najaar Landal Eifeler Tor haar deuren. Keuze genoeg!

Het belooft weer een heerlijk najaar te worden waarin van alles te beleven valt. Gaat u er maar lekker voor zitten en lees de Natuurlijk op uw gemak door. Tijdens het lezen zult u merken dat wij ons enorm door de herfst en de winter hebben laten inspireren. Het is slechts een greep uit een groot aantal gebieden en activiteiten. Wij hopen dat u op deze manier zin krijgt in het najaar. Wij staan in elk geval voor u klaar!

Tot snel?

Bas Hoogland, Commercieel Directeur

4

Natuur

Genoeg te doen deze herfst en winter Elk seizoen heeft zijn eigen charme. Daarom verveelt Nederland eigenlijk nooit. Dit najaar is er weer van alles te beleven en te ontdekken op en rond de parken van Landal GreenParks.

Laat u verrassen door de magie van de herfst of het unieke saamhorigheidsgevoel als koning winter onze binnenwateren heeft voorzien van een laagje ijs...

He lp onze vogels de winter door

Het najaar en de winter betekent wandelen door herfstbossen, warme choco­lademelk, ijspret, een knapperend haardvuurtje en bordspelletjes doen met het hele gezin. Maar voor vogels kan het lastig zijn. Vooral als het vriest hebben vogels moeite om eten te vinden. Op de meeste parken van Landal GreenParks voeren wij onze gevederde vrienden bij.

Soms zelfs op speciale voederplaatsen. U kunt de vogels ook helpen.

Hang vetbollen of ander vogelvoer op bij uw bungalow en de vogels zullen u bedanken met vrolijk gekwetter. In veel van onze ParkShops is vogelvoer te koop, maar u kunt het natuurlijk ook zelf maken.

Bijvoorbeeld een pindaslinger.

Nieuws en tips ui de natu t ur

r e g n i l s a Pind en mak Zin in een gezellige, creatieve bezigheid met de kinderen? Maak dan een pindaslinger voor de vogels.

Het enige dat u nodig heeft is een zak doppinda’s, een stopnaald en een dun koordje. Rijg alle dop­ pinda’s aan elkaar, hang de slinger op in de tuin et voilà… daar komt het eerste roodborstje al aan!

najaar 2012 natuurlijk

5

Natuur

Handen uit de mouwen

tijdens de Natuurwerkdag Het hele jaar door is de natuur hard aan het werk om zich zo mooi mogelijk te maken. Wilt u de natuur hierbij een handje helpen én tegelijkertijd genieten en leren? Dat kan tijdens de jaarlijkse Natuurwerkdag, dit jaar op 3 november. Altijd al een wilg willen knotten, een fruitboom snoeien of een waterpoel ruimen? In heel Nederland kunt u zich als vrijwilliger opgeven om een dagje de handen uit de mouwen te steken voor de natuur.

Kijk op www.natuurwerkdag.nl voor meer informatie.

s e j t e p p o maken Herfstp Winters weetje Wist u dat… …op 4 februari 2012 in het dorp Marknesse in de Noordoost­ polder de laagste temperatuur in 27 jaar is gemeten? Het vroor om 7.00 uur in de ochtend maar liefst 22,8 °C! …de winter van 2006-2007 de warmste winter was sinds er in 1706 met metingen is begonnen?

Het was toen gemiddeld 6,5 °C.

6

natuurlijk najaar 2012

In de herfst ligt het speelgoed letterlijk voor het oprapen. Het bos is bezaaid met eikels, kastanjes, beukennootjes, dennenappels en bladeren. Ideaal om leuke herfstpoppetjes van te maken.

Wat hebben we nodig?

• eikels, kastanjes of beukennootjes • satéprikkers • schaar of naald Eikels, kastanjes of beukennootjes laten zich goed inprikken met een naald of scherpe schaar. Hier kunt u satéprikkers insteken en zo komen de leukste herfstpoppetjes tot leven!

Tip voor kids Kijk op pagina 79 hoe Bollo speelgoed maakt!

Wat schaft de pot?

Overijssel

door de ogen van de lokale bevolking Als u dit najaar verblijft op Landal Landgoed De Elsgraven of Landal De Witte Bergen in Overijssel, dan moet u beslist gaan ‘kuieren’. In Overijssel heeft kuieren een dubbele betekenis, namelijk wandelen en praten. Er is een uitgebreid netwerk van kuierroutes dwars door de natuur van Overijssel. De routes variëren van 2,5 kilometer tot ongeveer 30 kilometer en zijn geschikt voor zowel beginnende als meer geoefende kuieraars. Bijzonder aan deze kuierroutes is dat ze zijn gemaakt in samenwerking met lokale bewoners, waardoor u op unieke plekjes komt. Voor meer informatie en routeboekjes kunt u terecht bij de receptie.

is een De h erfs t l en te tweed e k b la d l wa n n eer oeem is. ee n b l

Stampotten zijn echte winterkost. Na een mooie wandeling in het bos of een middagje schaatsen, is er niets lekkerder dan een stevige maaltijd. Vandaag staat er ouderwets lekkere hutspot op het menu!

Het boodschappenlijstje voor vier personen: • 1 kilo winterwortelen • 1 kilo aardappelen • 500 gram uien • 1 blokje runderbouillon • peper • zout • rookworst Kook de aardappelen in ongeveer 20 minuten gaar. Snijd ondertussen de uien in stukken en de winterwortelen in reepjes. Kook de wortelen en uien samen met het blokje runderbouillon ongeveer 20 minuten. Giet de aardappelen en groenten af en doe alles in een pan. Even grof stampen en op smaak brengen met peper en zout. Maak de rookworst warm en de hutspot is klaar.

elijk! k a m s Eet

Tweede lente Er zijn veel spreuken en gezegden over de herfst. Twee daarvan wilden we u niet ­onthouden. De eerste is een Duits gezegde dat luidt: Aus den Traumen der Frühling wird im Herbst Marmelade gemacht (Uit de dromen van de lente wordt in de herfst jam gemaakt). De Franse filosoof en schrijver Albert Camus schreef de poëtische woorden: De herfst is een tweede lente wanneer elk blad een bloem is.

najaar 2012 natuurlijk

7

Reportage

Winterwonderland in Gelderland

U wordt wakker, stapt uit bed, doet de gordijnen open en... opeens is 足Gelderland veranderd in een winterwonderland. Snel, warme kleren aan en de onaangeroerde sneeuw in. De winter is een seizoen dat iedereen altijd weet te verbazen. De ene keer tovert het hagelwitte sneeuwlandschappen tevoorschijn, dan weer gaat het vriezen en slaat de schaatskoorts toe.

8

natuurlijk najaar 2012

Stonden die wilgen daar gisteren ook al?

De schapen hebben hun winterjas al aangetrokken.

Een stevige wandeling door de sneeuw.

Sneeuw verveelt nooit!

Lekker sleeÍn‌

najaar 2012 natuurlijk

9

Reportage

Met een beetje geluk gaat het deze winter ook weer vriezen. En dan is het schaatsen onderbinden en gaan!

En natuurlijk een sneeuwpop maken.

Gelderland – dat ook prachtig is als het niet sneeuwt – van dichtbij meemaken? Boek dan een verblijf op een van de parken van Landal GreenParks in Gelderland. Er zijn er maar liefst negen, dus er zit vast een park tussen waar u warm voor loopt. Kijk op www.landal.nl/gelderland

Van al dat schaatsen krijg je dorst! Mmmm warme chocolademelk...

Mét slagroom natuurlijk!

10

natuurlijk najaar 2012

Vorstelijk Verwenpakket Altijd al als koning(in) behandeld willen worden? Geniet van een heerlijk dagje uit naar Paleis Het Loo en waan uzelf in koninklijke sferen. Binnen bewondert u de nostalgisch ingerichte vertrekken die een beeld geven van drie eeuwen bewoning door de Oranjes. Buiten maakt u een prachtige wandeling door de kasteeltuinen. Bij aankomst op Landal De Veluwse Hoevegaerde wordt u ‘vorstelijk’ onthaald, u ontvangt een verwenpakket. U vindt hierin: - Toegangskaarten Paleis Het Loo. - Opgemaakte bedden (exclusief huur bedlinnen).

- Een handdoeken- en keukendoekenpakket.

- Een koffie-/theepakketje.

- Een badkamersetje.

- Een flesje wijn.

Prijs: € 19,95 p.p. (minimaal twee personen).

Win een ANWB provinciegids Gelder­ land, boordevol tips voor onder andere dagjes uit op de Veluwe. Kijk op www.landal.nl/anwb en doe mee met de prijsvraag. We geven er tien weg!

Warm Sfeerpakket Genoten van de frisse buitenlucht en die heerlijke wandeling? Geniet bij thuiskomst bij de open haard met het Warm Sfeerpakket: Landgoed ’t Loo • Twee zakken haardhout of Vlampak*.

• Twee of drie paraffine haardblokken*.

• Een pakje aanmaakblokjes.

Heihaas Rabbit Hill De Veluwse Hoevegaerde Prijs: € 13,95 Apeldoorn * De samenstelling van het pakket is afhankelijk van het type haard in uw bungalow.

Miggelenberg Klein Ruwinkel Arnhem

WIN

Heideheuvel Coldenhove Doetinchem

Stroombroek Nijmegen

Parken van Landal GreenParks in Gelderland

Family in the Bush arrangement Boek bij uw verblijf op Landal Heideheuvel eens een Family in the Bush arrangement. Bij dit arrangement krijgt u namelijk een entreekaart voor Burgers’ Zoo en geniet u van een 3-gangenmenu van de Chef in café-bistro Woods.

Daarnaast zorgen wij er voor dat het u zo gemakkelijk mogelijk wordt gemaakt: bij aankomst in uw bungalow zijn de bedden al opgemaakt en liggen de hand- en keukendoeken voor u klaar. En er staat een flesje wijn. Eén ochtend kunt u genieten van een ontbijt in uw bungalow.

Periode: week, weekend, midweek, m.u.v. de feestdagen.

Prijs: € 54,95 p.p. (minimaal twee personen, exclusief bungalowhuur).

najaar 2012 natuurlijk

11

Buitenlui In Buitenlui komen kleurrijke personen aan het woord die buiten wonen, leven of werken. Nicolette van Berkel (32) bemant als zeeverkeersleider de Brandaris op Terschelling. Vroeger hield de vuurtorenwachter vooral het licht draaiende.

Het werk van Nicolette is een stuk moderner, maar de romantiek is gebleven.

“Ik geniet nog dagelijks van het verre zicht”

Nicolette: “’s Nachts waait de wind om de toren en zie ik de prachtige sterrenhemel of de lichtjes van andere eilanden.”

“

Ik werk hier sinds 2006. Ik ben van geboorte een ‘eilandse’ en kom uit een maritiem gezin. Na de Hogere Zeevaartschool heb ik nog een landelijke en regionale opleiding gevolgd, speciaal voor dit type werk. Mijn baan is intensief, je moet constant alert zijn. De zee wordt druk bevaren en het scheepvaartverkeer in de buurt moet zich verplicht bij ons melden. Als verkeersleider bij Rijkswaterstaat monitor ik het Waddengebied, registreer ik alle aanwezige schepen en leid ik die hele kluwen in goede banen. Ik coördineer reddingsacties, stuur weerberichten uit, beantwoord vragen van schippers en werk samen met de douane en politie. Samen met mijn collega’s werk ik in shifts, zodat de vuurtoren dag en nacht bemand is. Ik geniet nog dagelijks van het verre zicht

12

natuurlijk najaar 2012

en de verbinding met buiten. Natuurlijk hebben we radarbeeld, maar het zelf kijken blijft heel belangrijk. Je ogen schatten situaties en diepte namelijk veel beter in. Op het balkon zie je een vuurpijl of een dreigende lucht en hoor je de schepen.

Overdag zijn we met z’n tweeën, maar ’s nachts zit ik hier alleen. Dan waait de wind om de toren en zie ik de prachtige sterrenhemel of de lichtjes van andere eilanden. Laatst dacht ik even dat het sneeuwde: het bleken veertjes te zijn, want een roofvogel zat hier zijn prooi op te eten. De zonsopgang is ook vaak adembenemend. Ik heb dan ook altijd een fototoestel bij me. Mijn werk is enorm hectisch en soms spannend, maar de schitterende omgeving maakt het uniek.”

Bekijk eens een

vuurtoren

Verblijft u dit najaar op één van onze parken op een Waddeneiland? Dan kunt u bijna niet om de markante vuurtorens heen. Sommige zijn open voor publiek.

Vuurtoren De Cocksdorp (Texel) Breng een bezoek aan de vuurtoren op de noordpunt van Texel. Vanaf zo’n 45 meter boven zeeniveau heeft u een prachtig uitzicht over de Waddenzee en Texel. Kijk voor bezoe­ kersinformatie op: www.vuurtorentexel.nl

Bornrif bij Hollum (Ameland) De vuurtoren bij Hollum op Ameland is van gietijzer. Sinds 2005 is de toren weer te bezich­ tigen. Bovenin is een werkkamer ­ingericht, zoals deze vroeger door de vuurtorenwachter werd gebruikt. Bel voor openings­ tijden: +31 (0)519 - 54 27 37.

Noordertoren

Zuidertoren

Noord en Zuid (Schiermonnikoog) Op Schiermonnikoog staan twee vuur­ torens: de Noordertoren en de Zuider­ toren. Waarom twee? In de tijd van de bouw konden de lichten nog niet rond­ draaien. Hierdoor wisten zeelui niet naar welk eiland ze keken: Ameland of Schiermonnikoog. Door twee vuurto­ rens werd het verschil duidelijk. Wan­ neer de lichten vanaf een schip gezien samenvielen, kon de schipper zo tussen de zandbanken van de Noordzee naar de Waddenzee varen. Nu is de Zuider­ toren een watertoren en in de Noorder­ toren zit nu de ­Kustwacht. Deze toren is helaas niet toegankelijk voor publiek.

De Brandaris (Terschelling) De bakstenen Brandaris is hét symbool van ­Terschelling. Het is de oudste vuurtoren van Nederland (de eerste toren is gebouwd in 1323, maar de huidige toren stamt uit 1594) en is 55 meter hoog. Helaas kunt u de toren niet bezoeken, maar u kunt er wel trouwen!

(Inlichtingen bij het gemeentehuis van Terschelling: +31 (0)562 - 44 62 44).

Parken van Landal GreenParks aan de Waddenkust Schiermonnikoog Ameland

Schuttersbos Résidence Terschelling West Terschelling Vlieland

Texel

NIEUW

Sluftervallei Beach Park Texel Villapark Vogelmient

Vitamaris

Ameland State Terschelling

Harlingen

Esonstad

Lauwersoog

Natuurdorp Suyderoogh

Leeuwarden NIEUW

Waterpark Sneekermeer Den Helder

Groningen

Heerenveen

13

Landal Ski Life

s i t i w t a W moet groen blijven 14

natuurlijk najaar 2012

Nergens is de natuur dichterbij dan wanneer u op wintersport bent. Majestueuze bergtoppen, glooiende hellingen, dichte bossen, betoverende uitzichten en een stralend blauwe lucht.

I

n de winter gaan de berghel­lingen schuil onder een dik pak sneeuw, waar u en uw kinderen in volle vaart overheen suizen. Maar zomers worden de bergen met rust gelaten.

Dan worden ze als weilanden of voor duurzame landbouw gebruikt. Zo blijven ze in topconditie. Alles onder het mom van: wat in de winter wit is, moet in de zomer vooral groen zijn en blijven!

Zuinig op de natuur Om te zorgen dat we nog lang van al dat groen én wit om ons heen kunnen genieten, moeten we zuinig met de natuur omspringen. Dat kan met kleine en grote gebaren. Op veel parken van Landal Ski Life begint het al met eenvoudige ingrepen als groene stroom, spaarlampen, LED-verlichting en waterbesparende douchekoppen.

Milieuvriendelijk Waar het kan, gaan we verder. Zo gebruiken we op Landal Brandnertal

aardwarmte als duurzaam alternatief voor gasgestookt verwarmen. Wanneer er op parken nieuwe bungalows of voorzieningen gebouwd worden, gebruiken we daarvoor zoveel moge­­lijk duurzame materialen en zorgen ­ we voor andere milieuvriendelijke, energiebesparende maatregelen.

Enkele voorbeelden: • De meeste complexen zijn goed tot zeer goed geïsoleerd en vallen in de categorieën A en B. • Op Landal Brandnertal, Katschberg en Bad Kleinkirchheim werken we met een duurzaam centraal ­verwarmingssysteem en op ­ Landal Katschberg wordt daarnaast voor een groot deel van de energievoorziening zonne-energie gebruikt.

• Op Landal Rehrenberg is de elektra afkomstig van milieuvriendelijke waterkrachtcentrales.

• Er wordt op alle parken veel aandacht besteed aan (verplichte) recycling van afval.

Waarom gaat u op wintersport?

Of u nu met het hele gezin, een groep vrienden of lekker met z’n tweetjes gaat: er zijn een paar dingen die een wintersportvakantie nét even completer maken. Dingen die u kunt doen, of juist níet hoeft te doen, die de ene bestemming tóch aantrekkelijker maken dan de andere.

Denk bijvoorbeeld aan een mooi ski­ gebied en een verblijf aan of vlakbij de piste. Of belangrijke voorzieningen in de buurt en de mogelijkheid om na een lange dag skiën heerlijk te ont-

spannen. Misschien wilt u soms wel eens iets anders dan skiën of heeft u behoefte aan een opvang voor de ­kinderen, zodat u even tijd voor uzelf heeft.

najaar 2012 natuurlijk

15

Landal Ski Life

Parken van Landal Ski Life in Duitsland Berlijn

Bremen

Hannover Osnabrück

Wat wilt u nog meer?

Laat het nou niet geheel toeval zijn dat dit allemaal op de parken van Landal Ski Life mogelijk is. De locaties zijn zorgvuldig gekozen en liggen midden in veelzijdige skigebieden.

Vaak pal aan de voet van de piste.

Omdat u na een lange dag skiën zorgeloos van de avond wilt genieten, is alles wat u nodig heeft, zoals winkels, restaurants, bezorgservice of wasserette, vrijwel altijd in de buurt. Net als een zwembad, een sauna of zelfs een wellness centrum om heerlijk bij te komen. Even niet skiën, maar wel actief blijven? Dan zijn er talloze ­activiteiten zoals schaatsen, rodelen, arrensleetochten of paragliden.

En voor de kinderen is er op bijna alle parken een kinderparadijs of kinderdorp waar ze de tijd van hun leven hebben.

Salztal Paradies

Winterberg

Keulen

Linz

Salzburg

Brandnertal Chalet Matin Innsbruck Hochmontafon

Rehrenberg Zell am See

Parken van Landal Ski Life in Oostenrijk

Kiest u maar De parken van Landal Ski Life vindt u in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Tsjechië. Op alle mooie plekjes, in deze wintersportlanden bij uitstek, hebben wij de perfecte locaties uitgezocht.

Duitsland

• Landal Winterberg: echt familiepark met talloze faciliteiten en activiteiten.

Direct gelegen aan diverse toegankelijke pistes. Ook een geweldig langlaufgebied!

• Landal Salztal Paradies: gelegen midden in een indrukwekkend natuurgebied waar beginnende skiërs op hun gemak aan de latten kunnen wennen en ook heerlijk kunnen wandelen of langlaufen in de frisse berglucht.

16

natuurlijk najaar 2012

Wenen

Katschberg Bad Kleinkirchheim

Oostenrijk

• Landal Bad Kleinkirchheim: in het dorp en bij een ­toegankelijk skigebied voor zowel beginners als gevorderden. Volop gelegenheid tot ontspanning; in het eigen zwembad óf het nabijgelegen Therme St. Kathrein.

• Landal Brandnertal: op een zonnig plateau direct naast de lift, met uitzicht over het dal. Gevarieerd ski­ gebied waar u kunt skiën, snowboarden, langlaufen en waar de kinderen zich kunnen uitleven in het prachtige Kinderskiland.

• Landal Chalet Matin: een kleinschalig, rustig complex waar u helemaal tot rust komt. Met prachtig uitzicht over het dal. Ideaal als u ook van een winterse wandeling houdt. ­ U kunt hier ook gebruikmaken van de faciliteiten van Landal Brandnertal.

Landal Salztal Paradies

Landal Hochmontafon

Het Zwin

Beleef het mee Zürich Luzern Bern

Resort Walensee Vierwaldstättersee

Genève

Parken van Landal Ski Life in Zwitserland

• Landal Hochmontafon: kindvriendelijk park direct aan de piste. Jong en oud heeft hier volop vrijheid; om in alle vroegte de sneeuw op te zoeken, een duik in het zwembad te nemen of een frisse wandeling te maken.

• Landal Katschberg: levendig park, pal aan de voet van de piste en vlak aan het bos gelegen. Met een uit­ dagend skigebied en faciliteiten die u van alle gemakken voorzien.

• Landal Rehrenberg: gezellig, sprankelend park waar niemand zich verveelt. Zeker als u een liefhebber bent van de après-ski, zult u hier een fantastische tijd hebben! Met maar liefst 200 skipistes is het skigebied een ervaring voor skiërs van ieder niveau.

Zwitserland

• Landal Vierwaldstättersee: fantastisch gelegen park, met veel faciliteiten.

Dicht bij geroemd skigebied Stoos.

Skiërs en snowboarders, beginners en gevorderden, ouders en kinderen; iedereen heeft hier de tijd van zijn leven.

• Landal Resort Walensee: veelzijdig en stijlvol park waar u naast de hele dag skiën ook eindeloos kunt g ­ enieten ­ van luxe, ontspanning en een schilderachtig uitzicht over de Walensee.

We kunnen hier vertellen hoe spectaculair het uit­ zicht vanuit uw accommo­ datie op de bergtoppen is, hoe het stoom opstijgt uit de ­verwarmde buiten­ zwembaden, omringt door sneeuw en bossen, hoe indrukwekkend het is om vanuit de skilift op de sneeuw- en zonovergoten berg­hellingen over het dorp uit te kijken én hoe u vanaf die berghelling zó tot aan de deur van uw accommodatie (of, naar wens, een gezellig terras op) skiet. U kunt het nu ook van dichtbij beleven op www.landalskilife.nl.

Daar zijn van vrijwel alle parken video’s te bekijken die een prachtige impres­ sie geven van de sfeer, de ligging van het park, de accommodaties en het skigebied. Uw vakantie begint met de voorpret!

najaar 2012 natuurlijk

17

Landal Ski Life

Karlovy Vary Praag

Brno

Marina Lipno

Cesky Krumlov

Park van Landal GreenParks in Tsjechië

Tsjech ië

• Landal Marina Lipno: vooral geschikt voor kinderen en beginnende skiërs.

Uniek gelegen aan het prachtige Lipno stuwmeer en het Boheemse woud.

De skilift brengt u naar een heerlijk skigebied met veel blauwe pistes.

Op www.landalskilife.nl worden alle parken uitgebreid omschreven.

U vindt er niet alleen alles over de accommodaties en de faciliteiten op het park, maar ook informatie over het skigebied: van aantal kilometers en de kleuren van de pistes, tot de sneeuwverwachting en het aantal ­skiliften. Op www.landalskilife.nl/ sneeuwhoogte vindt u vanaf december zelfs de actuele weersverwachting en sneeuwhoogtes. Zo kunt u precies het park uitkiezen dat past bij uw wensen voor een perfecte skivakantie.

18

natuurlijk najaar 2012

Kidsproof!

Wanneer u op vakantie gaat met de kinderen, wilt u van te voren weten of er genoeg te doen is voor de kleintjes. Landal Ski Life heeft daarom allerlei faciliteiten op de parken om het de a ­ ller­­jongste gasten zoveel mogelijk naar de zin te maken. Om dat te onderstrepen, ontvingen zeven parken het Kids WintersportTip! keurmerk, een initiatief van Kids Vakantiegids en Zoover ­Vakantiebeoordelingen.

Vakantiebestemmingen ontvangen het Kids WintersportTip! keurmerk als zij veel faciliteiten voor kinderen hebben en wanneer ze in de winterperiode door vakantiegangers positief beoordeeld worden op hun kindvriendelijkheid. Onze parken met het Kids ­WintersportTip! keurmerk zijn: • Landal Winterberg, Duitsland: onder andere overdekt zwembad met apart kleuterbad, Bollo Club en kinderskiland/kinderskiweide.

• Landal Salztal Paradies, Duitsland: onder andere kinderclubhuis en zwemparadijs met kinderbad, 100 meter lange glijbaan en wildwaterbaan.

• Landal Brandnertal, Oostenrijk: onder andere animatie, Bollo Club, kinderskiland/kinderweide en ­kleuterbad.

• Landal Hochmontafon, Oostenrijk:

onder andere skischool met kinderopvang, babylift, lopende bandlift, kinderlift op de berg, Bollo Club en zwembad met kleuterbad.

• Landal Bad Kleinkirchheim, Oostenrijk: onder andere een ­kinderskiwonderland, kinder­­opvang, kindercarrousel, babylift, lopende bandlift, zwembad met ­kinderbad, Bollo Club en kinderspeelhoek.

• Landal Vierwaldstättersee, Zwitserland: onder andere kinderski-­ snowland, kindercarrousel, babylift, lopende bandlift, kinderopvang, zwembad met kinderbad, TOM’s ­kinderclub, kinderskilift Telli, kinderbowling en -fitness.

• Landal Marina Lipno, Tsjechië: onder andere kinderskiland Fox Park, overdekte speeltuin, lopende bandliften, glijden op opblaasbanden en skischool voor kinderen.

every day’s an adventure

Luxe kamperen op de beste campings in Europa Bij Canvas Holidays, een zusterbedrijf van Landal GreenParks, geniet u van de vrijheid van kamperen en bent u toch van alle gemakken voorzien. Uw luxe stacaravan of bungalowtent staat compleet ingericht voor u klaar op de beste campings in Europa. U kunt aankomen en vertrekken op de dagen die u wilt, zodat u flexibel uw vakantie kunt plannen.

Op 22 campings bieden wij extra faciliteiten voor een vakantie met baby’s en peuters. Ook zijn er campings met speciale Canvas kinderclubs.

voordelige lastminutes september & oktober

&

tot € 180,vroegboekkorting voor 2013

Kijk voor meer informatie en reserveringen op www.canvasholidays.nl of bel 0900-8824 (€ 0,20 p. min.).

Nieuws

Landal GreenParks opent tweede Visionvilla

NIEUWE VISION VILLA

Landal Landgoed ’t Loo

Onlangs opende Landal GreenParks de tweede Visionvilla in Nederland, op Landal Hoog Vaals (Limburg). De Visionvilla is een bungalow speciaal bedoeld voor mensen met een visuele beperking.

I

n eerste instantie lijkt de bungalow niet veel te verschillen van een ‘normale’ accommodatie.

Toch is voor mensen met een visuele beperking het verschil enorm. Met name in en rondom de bungalow zijn verschillende aanpassingen gedaan die een verblijf vergemakkelijken.

Zo is er bij de inrichting van de ­bungalow duidelijk gewerkt met contrast­kleuren. Daarnaast is er een geavanceerd verlichtings­systeem, een sprekende ‘penvriend’, is de ­informatievoorziening in grote l­etters

20

natuurlijk najaar 2012

en in braille en is er een alarmklok met spraakfunctie. Verder is de bungalow drempelvrij en is er natuurlijk een mand voor een eventuele begeleidingshond.

Extra Op Landal Landgoed ’t Loo (Gelderland) was er al een Visionvilla. Op beide parken is naast de aanpassingen in en rondom de bungalow ook een aantal speciale voorzieningen getroffen bij de receptie, in de horeca en bij het zwembad. Voor meer informatie kunt u terecht op www.landal.nl/visionvilla

Landal Winterberg

Zoover Award

e t s e B n e e t s r i a l u 2 1 Pop 0 2 k r a p e i t n a k a V

In april dit jaar werd Landal GreenParks beloond met de Zoover Award in de categorie ‘Populairste Vakantieparken’ en ‘Beste Vakantieparken’. In de categorie ‘Individuele Bestemmingen’ werden de strandhuisjes op Landal Beach Resort Ooghduyne (Noord-Holland) uitgeroepen tot winnaar van de Zoover Award ‘Beste Vakantiepark van Nederland’.

Acht andere Nederlandse parken van Landal GreenParks behaalden een 8,5 of hoger. De Duitse en Oostenrijkse parken scoorden ook hoog. In Oostenrijk belandden Landal Brandnertal, Hochmontafon en Bad Kleinkirchheim in de top 5 en de Duitse parken Landal Salztal Paradies en Landal Winterberg eindigden op de derde

100%

vuurwerkvrij Vuurwerk, het hoort er natuurlijk bij met oud & nieuw. Maar niet iedereen is gecharmeerd van de knallers. Ook honden vinden het niet altijd prettig. Daarom heeft Landal GreenParks ieder jaar een aantal parken waar u vuurwerkvrij de jaarwisseling kunt vieren. Dit jaar zijn dat Landal Coldenhove (Gelderland), Miggelenberg ­(Gelderland) en Orveltermarke (Drenthe). www.landal.nl/vuurwerkvrij

g i k k u l Ge aa r! j w u e i N

en vierde plaats. Commercieel Directeur Bas Hoogland: “Dit zijn de prijzen waar het om gaat. Publieksprijzen op basis van ervaringen van onze gasten. Hier doen we het voor! Het zijn prijzen die waardering uitspreken voor onze hele organisatie en dat maakt het heel bijzonder!”

Landal Beach Resort Ooghduyne

Fietsen zonder trappen!

Fietsend, maar zonder te trappen, van de natuur genieten? Dat kan!

Want op een groot aantal parken van Landal GreenParks zijn E-bikes te huur. Dat zijn ­fietsen met een klein elektrisch motortje dat net even dat extra zetje geeft.

Landal GreenParks werkt voor de fietsverhuur samen met profes­ sioneel fietsenspecialist UNION. Trek er dus een keer op uit met het gezin, uw vrienden of familie en ga voor een relaxed dagje op de tweewieler. Vraag bij de receptie op het park naar de mogelijkheden.

najaar 2012 natuurlijk

21

Nieuws

Bezoek Floriade!

De Vers

Domein De Schatberg Venlo Floriade 2012

De Lommerbergen

Het kan nog tot en met 7 oktober Nog geen gelegenheid gehad om Floriade in Venlo te bezoe­ ken? Geen nood! Het ‘theater van de natuur’ is nog tot en met 7 oktober 2012 te zien.

Vanaf april dit jaar staan de bloemetjes buiten in Venlo. Tijdens Floriade, de wereldtuinbouwtentoonstelling die één keer per tien jaar wordt gehouden, zijn de meest uiteenlopende soorten bomen, bloemen, planten, groentenen fruitsoorten te aanschouwen.

En dat niet alleen, elk zintuig wordt geprikkeld. Zien, horen, voelen, ruiken

Landgoed Aerwinkel

en proeven, het kan allemaal. In vijf magische werelden gaat u op ont­ dekkingsreis langs de wonderen van de natuur en tuinbouw. En speciaal voor de kinderen is er Floriade Kids.

Kijk ook op www.floriadekids.nl De parken Landal Domein De Schatberg, Het Roekenbosch, De Lommerbergen, Landgoed Aerwinkel en De Vers liggen in de buurt van Floriade.

Bij de receptie op deze parken kunt u toegangskaarten kopen.

Kijk voor meer informatie op www.landal.nl/floriade

Heerlen

Kasteeldomein De Cauberg

Maastricht

Reevallis

Hoog Vaals

Parken van Landal GreenParks in de buurt van Floriade

UIT TIPS

Sprookjes van 1001 kristallen

Parken van Landal GreenParks in Overijssel en Gelderland

U heeft zelf vast wel eens een mooie sneeuwpop gemaakt.

Twee grote sneeuwballen op elkaar, een oude hoed, twee knopen als ogen, een wortel als neus en als finishing touch een vrolijke sjaal.

Giethoorn

De kunstenaars die deelnemen aan het IJsbeeldenDe Witte Bergen festival (8 december t/m 27 januari) in Zwolle pakken het bij het creëren van hun ijssculpturen wat serieuzer Zwolle aan. Na het succes van vorig jaar wordt dit bijzondere De Vlegge festival voor de tweede keer georganiseerd. De ijsLandgoed ’t Loo Landgoed De Hellendoornse Berg kunstenaars laten zich deze editie inspireren door Landgoed De Elsgraven de sprookjes van de gebroeders Grimm.

Heihaas Hengelo Rabbit Hill Deventer De Veluwse Hoevegaerde Verblijft u deze winter dus op een park Twenhaarsveld Apeldoorn van Landal GreenParks in Overijssel, Heideheuvel Miggelenberg Coldenhove laat u dan betoveren door Roodkapje, Klein Ruwinkel Doornroosje en De Gelaarsde Kat in ijs!

Arnhem Doetinchem www.ijsbeelden.org Stroombroek Nijmegen

22

natuurlijk najaar 2012

Landal Villa Select

Unieke vakantiehuizen op sfeervolle locaties Wilt u eens écht bijzonder vakantie vieren? In een exclusieve en karakteristieke omgeving? Dan zijn de villa’s van Landal Villa Select iets voor u. Wat dacht u van een heerlijke herfstvakantie in Italië?

Een najaarswandeling langs de Franse kust?

Of een zinderende nazomer in Griekenland?

Proef Italië

Amalfi, Italië (IKA102)

Landal Villa Select verhuurt 30.000 vakantiehuizen in heel Europa. Landal Villa Select werkt nauw samen met Novasol.

Landal Villa Select, Novasol en Landal GreenParks zijn onder­ deel van Wyndham Vacation Rentals. Het aanbod op www.landalvillaselect.nl is door Novasol geselecteerd.

Met het boeken van een vakan­ tiehuis sluit u een overeenkomst volgens de huurvoorwaarden van Novasol.

Kijk voor meer informatie op www.landalvillaselect.nl en vul de zoekcodes onder de foto’s in. Of bel 0900-900 99 88 (€ 0,20 p. min.).

Op een berg gelegen aan de Italiaanse kust bij Amalfi, staat dit appartementencomplex. De inrichting van het 4-persoons­ appartement op de eerste verdieping is eenvoudig en gezellig. Het uitzicht is werkelijk fantastisch.

Vanaf uw balkon kijkt u namelijk uit over de zee. De ligging van het appartement is ideaal. Bekende plaatsen, zoals Amalfi, zijn makkelijk te bereiken. Deze kleine toeristische stad staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst en is een bezoek dan ook zeker waard. De provincie Salerno staat bekend om de productie van citroenen en de daarvan gemaakte drank limoncello. Dat moet u proeven!

Auth entiek Frankrijk Op 6 kilometer van het Normandische strand vindt u in Fontaine-Henry een schitterend landhuis. Het huis – nog van voor 1900 – wordt omringd door een riante, weelderige tuin met twee slingerende beekjes. ’s Zomers gaat u naar het strand, en als het kouder wordt steekt u thuis lekker de open haard aan. Op 14 kilometer afstand vindt u de historische stad Caen. En bent u op zoek naar het authentieke Normandië? Bezoek dan de kustparels Honfleur of Deauville. In het stadje Bayeux zijn het 70 meter lange tapijt van Bayeux en de Notre-Dame de grote trekkers. Ontspannen, lekker eten... vive la France!

Ermioni op de Peloponnesos, Griekenland (GPE108)

Grieks genot

Een riante tuin en uitzicht op zee? In de moderne villa’s vlakbij Ermioni op de Peloponnesos kunt u uw hart ophalen.

Vanuit uw luxueuze en mooi verzorgde vakantiehuis – vernoemd naar oppergod Zeus – beleeft u het beste onder de Griekse zon. En wordt het u te heet onder de voeten? Dan loopt u zo de zee in. Met helder blauw water en veelkleurige vissen een genot om in te zwemmen en snorkelen.

In het havenstadje Ermioni kunt u heerlijk eten. De verse vis komt voor uw neus aan wal. Met de boot kunt u uitstapjes maken naar omliggende eilanden en de vele restanten uit de klassieke oudheid bezichtigen.

Fontaine-Henry, Frankrijk (FNC005)

najaar 2012 natuurlijk

23

Natuur

De fazant: doodgewoon en toch zo

h c s i e xo t

24

natuurlijk najaar 2012

Ze zijn heel gewoon, iedereen kent ze en toch horen fazanten hier eigenlijk helemaal niet thuis.

Hun oorsprong ligt namelijk in het droge Midden-Azië; pronkzucht en zin in een sappig boutje bracht ze eeuwen geleden naar Nederland.

De ‘geheime kanten’ van de fazant!

najaar 2012 natuurlijk

25

Natuur

Fazantenhen

Fazantenhaan Fazantenhaan

M

26

eestal is het schrikken voor beide kanten als een fazant een mens ontmoet. Nog vóór je hem hebt gezien, schiet de gealarmeerde fazant fladderend en luid kakelend weg en schrikt u net zo hard. Beiden zouden toch aan elkaar gewend moeten zijn, want rond het begin van de jaartelling werd de vogel al door de Grieken gekweekt. Zij namen op hun tochten dieren mee uit de landstreek Kolchis (Georgië) waar de rivier de Phasis (nu Rion) ­uitmondt in de Zwarte Zee. De onbekende vogel kreeg de naam Phasianus colchicus en wij verbasterden dat tot gewoontjes fazant.

een toom (groep) fazanten. En natuurlijk, ook al zijn fazanten geen toonbeeld van intelligentie, toch wist er al snel een aantal te ontsnappen. En zo verwilderde de fazant. Tot genoegen van de ‘gewone’ man voor wie het leven veelal ploeteren was en die een gratis kippetje best kon gebruiken. Maar ook voor de rijken werd de fazant een steeds populairdere jachtbuit en dat ontaardde in een merkwaardig fenomeen. Op grote schaal werden fazanten gekweekt, in de natuur uitgezet, om vervolgens weer te worden afgeschoten. Aan het kweken en uitzetten kwam pas in 1993 een eind; jagen is in de wintermaanden nog altijd toegestaan.

Veldtochten

Alle kleuren

Niet alleen de Grieken, ook de Romeinen waardeerden de kleurrijke hanen.

Ze namen ze mee op hun talrijke ­veldtochten. En zo kwam zeker tien eeuwen geleden de fazant ook in ons land terecht. Al gauw kregen de adel en andere welvermogende of ijdele lieden de smaak te pakken en werd menig buitenhuis of kasteel opgeluisterd met

De oorspronkelijke fazant bestaat inmiddels niet meer. In het streven ­naar steeds mooiere en kleurrijkere vogels, is er met de fazant namelijk nogal gekruist. Chinese, Japanse en Rus­ sische hanen en hennen brachten gezamenlijk een bonte ­mengeling aan fazanten voort. En al die kleuren, al die typetjes, lopen allemaal bij ons rond in

natuurlijk najaar 2012

het wild. Ze zijn divers, maar lijken op elkaar. Kenmerkend zijn hun lange staarten en de mannen hebben een kleurrijke, metaalachtige kop en koperkleurige, bijna glanzende lijven. Sommige mannen hebben een witte halsring, maar allemaal hebben ze hun ‘oorpluimen’ en de kenmerkende ‘rode rozen’. Die rozen, de stukken kale rode huid aan de zijkant van de kop, kunnen ze bol blazen als ze een vrouwtje willen verleiden. Dat vrouwtje is overigens maar karig bedeeld met kleuren. Bij haar geen glans of heldere kleuren.

Nee, zij is wat saai bruinig; je ziet haar zo over het hoofd. En dat is nou precies de bedoeling. Fazantenhennen broeden op de grond op een simpel nest en dat vergt camouflage. Hoe onzichtbaarder, des te kleiner de kans om opgegeten te worden. Uitsluiten kan ze het niet, want vos, bunzing en andere roofdieren zoeken ook op geur.

Balts De kleurrijkheid van de hanen is nuttig; in het dierenrijk versieren immers de mannen de vrouwen. Zij kiest op kwali-

Veren fazantenhaan

Fazantkuiken

teit en fitheid en leest die eigenschappen af aan uiterlijk en gedrag. En dus gedraagt de fazantenman zich in de baltstijd als echte haan. Met veel ­bombarie en gekraai claimt hij een ­territorium. Paraderend toont hij zijn fraaie veren, zijn bol geblazen rode rozen en zijn pronte figuur. Rivalen worden verjaagd en jongere dieren van ‘zijn’ grond weggebonjourd. De hennen laten zich imponeren en een beetje man heeft al snel een harem van drie tot vier hennen die alleen hij mag dekken. Dat doet hij en vervolgens poetst hij de plaat. Aan de hen de rest van het werk.

Niet alle mannen doen mee met het feest. Alleen de oudere, sterke hanen hebben een goed territorium. De jonge of zwakkere dieren kunnen kiezen uit drie strategieën: meedingen naar een goed territorium, een eigen slechter en dus minder voedselrijk territorium veroveren of afzien van een eigen plek.

Dat laatste blijkt het slimst. Alleen zo kan een jonge haan toch een hennetje krijgen; als de sterke haan even niet kijkt, breekt hij gewoon in.

Nest Hoe het ook zij, de hen maakt een nest, een simpel kuiltje bekleed met wat gras, mos en veertjes. Ze legt veertien dagen lang eieren tot er gemiddeld tien zijn. Elk ei weegt 30 gram zodat ze in totaal ongeveer een kwart van haar eigen lichaamsgewicht aan eieren legt. Een enorme prestatie! Om die te kunnen leveren schakelt ze in broedtijd tijdelijk over van een vegetarisch naar een – veel eiwitrijker – dierlijk menu van kevers, wormen, rupsen en spinnen.

Als het laatste ei gelegd is, gaat ze onafgebroken zitten voor 23 tot 28 dagen. Af en toe ‘holt’ ze er heel even van af om snel wat te eten. Niet alle hennen zijn even ijverig en braaf. ­Sommige dumpen hun eieren in het nest van een ander hennetje en laten haar het werk doen.

Vlieders De kuikens zijn, zoals alle hoender­ kuikens, nestvlieders; ze verlaten meteen het nest en zoeken – onder begeleiding van de hen – meteen zelf voedsel. Groter groeien vraagt eiwitten

en dus eten de jonge dieren de eerste weken vooral rupsen, kevers en spinnen en schakelen dan pas over op het gebruikelijke menu van zaden, granen, bloemknoppen en vruchten. De jonge dieren kunnen zichzelf nog niet goed warm houden en kruipen daarom af en toe onder de vleugels van de hen.

Nat, koud weer kan dodelijk zijn.

De jongen hebben namelijk de keuze tussen verhongeren onder de vleugels of verkleumen met een volle buik. Heel veel sneuvelen. Dit lijkt zielig, maar is de natuur. Een hen legt niet voor niets zoveel eieren; de natuur calculeert de sterfte in.

Bijzonder En die natuurlijke regulatie werkt. Ook zonder dat er dieren worden uitgezet, handhaaft de fazant zich goed. Naar schatting broeden er in ons land zo’n 50.000 tot 60.000 paar en dat is ver­ gelijkbaar met bijvoorbeeld het aantal eksters. En dus kunt u ze overal in de natuur tegenkomen. Luid kakelend schieten ze voor uw voeten weg. Een bijzondere ervaring!

najaar 2012 natuurlijk

27

Reportage Veluwe

Voel het verleden op

de Veluwe De Veluwe heeft een lange geschiedenis en een rijke cultuur.

De vele landgoederen en karakteristieke huizen en boerderijen geven de streek een sprookjesachtig tintje. Ontdek zelf hoe het landschap en de historie op nostalgische wijze hand in hand gaan.

Elburg Kent u Museum Elburg al? Dit museum is gevestigd in een van de mooiste gebouwen van het middeleeuwse vestingstadje Elburg: het 15de-eeuwse Agnietenconvent. De vaste collectie is op zich al een bezoek waard, maar van 17 november 2012 tot en met 16 maart 2013 loopt hier ook de tentoonstelling ‘In Gesprek’, waarbij moderne kunste­ naars zich hebben laten inspireren door diverse collectiestukken.

De Vischpoort, Kazematten en het muur­ huisje in het pittoreske stadscentrum behoren trouwens ook tot het museum. www.museumelburg.nl

28

natuurlijk najaar 2012

Leven op een kasteel Heeft u een zwak voor kastelen en landhuizen? Dan kunt u zich vast goed inleven in hoe het er vroeger aan toe ging in de winter. Bevroren water in de lampetkan, ijsbloemen op de ruiten, koude gangen en kamers, klam beddengoed en brandgevaar door alle kaarsen: het hoorde er allemaal bij.

Gelukkig had men toen nog voetstoof­ jes. Een brief van kasteeldame Marga­ retha Turnor geeft een goed beeld; zij schreef in 1684: “Den inkt bevriest mij so in de pen dat ik niet langer schrijfve kan”. Het staat er nog net leesbaar...

Gelukkig hoeft u als bezoeker al die ontberingen niet te doorstaan.

Het Loo Paleis Het Loo is natuurlijk de topper van de Veluwe. U loopt er door de vertrekken waar de Oranjes meer dan drie eeuwen hebben gewoond. In het stallen­ complex kunt u zich vergapen aan alle luxe rijtuigen, sledes en auto’s. Bezoekt u het paleis in de herfst? Op 16 oktober kan uw zoon of dochter verkleed als prins of prinses naar Het Loo komen. Uw kind wordt dan geschminkt, neemt plaats op een koninklijke troon en kan meedoen aan een speurtocht. www.paleishetloo.nl

Kasteel Hernen

Kasteel Doorwerth

Kastelenroute Op www.mooigelderland.nl kunt u kiezen welk kasteel u het liefst wilt bezoeken. We noemen er alvast een paar. Kasteel Doorwerth, bestaande uit drie musea, is fraai gelegen in de uiterwaarden van de Rijn. Vooral met sneeuw en ijs is de aanblik feeëriek.

Ook Kasteel Hernen spreekt tot de verbeelding. Hier werd de tv-serie ‘Floris’ opgenomen. In de toren kunt u de oude balken aanraken en boven­op de muur kunt u door de overdekte ‘weergangen’ lopen. Een bijzonder complex! Wie houdt van rust en verfijning, voelt zich vast thuis in Huis Verwolde, een edelmanshuis bij Laren. De strakke, klassieke vormen van het huis lopen door in de tuin. Ook Huis Zypendaal is een aanrader, vanwege het kostbare interieur en de ligging middenin het heuvelachtige landschapspark Zypendaal in Arnhem.

Paleis Het Loo

najaar 2012 natuurlijk

29

Reportage Veluwe

Wild spotten!

Landal Miggelenberg organiseert in het najaar diverse wildexcursies.

Onder begeleiding bezoekt u de schitterende bossen rondom ­Miggelenberg in Hoenderloo.

U wandelt onder andere naar een wildobservatieplaats, van waar u regelmatig edelherten, wilde zwijnen en reeën kunt zien lopen. Op weg hier naartoe wijst de gids u op diersporen. De wandeling terug gaat door het bijna duistere bos. Grote kans dat een wild zwijn het pad overschiet. Een onvergetelijke belevenis. De precieze vertrek­ tijd en het verzamelpunt hoort u bij uw reservering.

Duur: ca. 2 uur.

Kosten: € 3,50 p.p. voor volwassenen en € 2,- p.p. voor kinderen tot 12 jaar. U kunt zich aanmelden bij de receptie op Landal Miggelenberg.

Historische trein

Gourmetarrangement Na een hele dag op pad geweest te zijn, is het ’s avonds heerlijk vertoeven in uw eigen bungalow.

En wilt u dan lekker en sfeervol eten, zonder uren in de keuken te staan? Huur dan eens een gourmetstel (inclusief beno­ digde materialen) en u krijgt al het eten erbij (diverse soorten vlees, stokbrood, salade en sauzen). De prijs van dit arran­ gement is € 16,95 p.p. voor ­volwassenen en € 8,75 p.p. voor kinderen tot en met 8 jaar (alleen i.c.m. minimaal één volwassene te reserveren).

Met een oude stoomlocomotief teruggaan in het verleden, zelfs dat kan op de Veluwe! Tussen Apeldoorn en Dieren rijdt de Stoomtrein (VSM) door het schitterende landschap.

Parken van Landgoed ’t Loo Landal GreenParks In Beekbergen is er tijd om het ­Museum­stoomdepot te in Gelderland bekijken, een prachtig oud ­stationsgebouw met indruk­ wekkende voorwerpen en apparaten. Wilt u iets bijzon­Heihaas Rabbit Hill De Veluwse Hoevegaerde ders meemaken, rijd dan op 24 november mee met de Apeldoorn Sinterklaas-Pepernoten-Express of dineer in kerstsfeer Miggelenberg in de trein op 27 december. Met het koude weer blijft Heideheuvel Klein Ruwinkel Coldenhove de stoom mooi hangen, dat maakt deze winterritten Arnhem Doetinchem extra romantisch! Voor rijdagen en vertrektijden zie Stroombroek www.stoomtrein.org Nijmegen

30

natuurlijk najaar 2012

Kidz

Sinterklaas op vakantie Niet iedereen weet het, maar Sinterklaas komt zelfs bij je bungalow wanneer je op vakantie bent bij Landal GreenParks. Sterker nog, Sinterklaas slaapt zelf ook vaak in één van de bungalows.

Iedereen op de parken is in feeststemming en er worden allerlei activiteiten georganiseerd waardoor Sinterklaas nóg meer dan anders de leukste tijd van het jaar is!

najaar 2012 natuurlijk

31

Kidz

TIP

32

Intocht Sinterklaas

Speculaas

Ziet u de stralende kindergezichten met zelfgemaakte pietenmutsen al voor u?

In de meeste steden in Nederland wordt de intocht van Sinterklaas feestelijk gevierd op zaterdag 17 november. Vaak gevolgd door een rijtoer door de stad.

Ook Landal Esonstad (Friesland) slaat Sinterklaas niet over. De goedheiligman komt met de boot tot in het stadje van Landal Esonstad varen. ­Eenmaal gearriveerd neemt Sinter­klaas ruimschoots de tijd om kennis te maken met alle aanwezige kinderen op het gezellige Waehgplein. Nu maar hopen dat de Pieten zich weten te gedragen. Daarna gaat Sinterklaas naar het restaurant om alle kinderen een speciaal cadeautje te geven. En natuurlijk zijn er genoeg pepernoten voor iedereen! Naast de intocht staat het hele weekend in het teken van het Sinterklaasfeest. Er schaatsen pieten op de schaatsbaan, ze rennen door het vestingstadje en de kinderen kunnen hun eigen schoentje knutselen bij ­Bollo’s knutselclub. Om het feest compleet te maken komen de pieten ook in de bungalow. Kortom, hét Sinterklaasfeest waar je bij moet zijn!

Waarom we zoveel speculaas eten t­ ijdens Sinterklaas, is eigenlijk nog steeds een mysterie. Misschien komt het wel omdat speculaas van het woord speculator komt.

Dat is de bijnaam van Sinterklaas, want het betekent ‘hij die alles ziet’. Overigens gaven vroeger ­verliefde mensen elkaar speculaas­poppen. Als de ander je pop aannam, wist je dat de liefde wederzijds was!

natuurlijk najaar 2012

Schoen zetten Echt feest Rond Sinterklaas is het zo gezellig bij Landal GreenParks dat op veel parken de goedheiligman zelf wel eens overnacht. Samen met je ouders kun je naar hem op zoek gaan. Of je kunt Zwarte Piet in de bungalow langs laten komen om cadeautjes of zelfs een ontbijt te brengen. En van de Pietenexpress en het grote Sinterklaasfeest dat op veel parken wordt gehouden, wordt iedereen blij! Of ga gewoon lekker ouderwets pepernoten bakken of Sinterklaasknutselen. Hoe dan ook, bij Landal GreenParks is Sinterklaas écht een SinterklaasFEEST!

Met Sinterklaas zetten we natuurlijk onze schoen. En dat doen we al sinds het jaar 1400. Toen deden mensen dat nog in de kerk en alles wat ze in hun schoen vonden, gaven ze aan de armen. Omdat de schilder Jan Steen in de 17de eeuw een schilderij maakte van de Sinterklaasviering, weten we dat Sinterklaas toen al hetzelfde snoepgoed uitdeelde als nu: speculaas, pepernoten, chocoladeletters, taaitaaipoppen en marsepein.

Natuurlijk kun je ook bij ons je schoen zetten.

Vraag bij de receptie waar en wanneer.

Sinterklaas op vakantie Als je tijdens de Sinterklaasperiode op vakantie gaat in een ander land, wil je natuurlijk weten hoe men daar Sinterklaas viert…

Ze lf m a k en!

Vla van Sinterklaas en Zwarte Piet Een heel lekker toetje dat je makkelijk zelf kan maken: Voor vier porties heb je nodig: • 2 deciliter slagroom • 2 eetlepels suiker • 1,5 theelepel speculaaskruiden • 4 handen pepernoten • 3 deciliter vanillevla • 3 deciliter chocoladevla Klop de slagroom op met suiker en speculaaskruiden en maak kruimels van de peper­ noten. Pak vier mooie toetjes­ bakjes en strooi op de bodem wat hele pepernoten. Hier schenk je de vanillevla op en daarna de chocoladevla.

Bovenop doe je een flinke toef van je speculaasslagroom.

Om hem extra mooi en lekker te maken kun je het toetje natuurlijk nog met allerlei snoepjes versieren die je zelf lekker vindt!

België In België is Sinterklaas heel populair.

Hier zetten kinderen niet lang van tevoren al hun schoen, maar alleen op 6 december. Net als in Nederland doen kinderen wortels, suikerklontjes en tekeningen in hun schoen. Sommige kinderen doen er voor Zwarte Piet een biertje bij!

Zwitserland In het Duitstalige deel van Zwitserland heet Sinterklaas St. Nikolaus, Samichlaus of Santiglaus. Hij rijdt daar op een ezel en zijn hulpje noemen ze S ­ chmutzli.

De kinderen daar weten niet dat Sinterklaas uit Spanje komt; ze denken dat hij in het bos woont.

Oostenrijk In Oostenrijk is het tijdens Sinterklaas oppassen voor de Krampus. In plaats van pieten neemt Sinterklaas hier een soort monster mee, de Krampus, die stoute kinderen straf geeft. Voor de brave kinderen neemt Sinterklaas, net als in Nederland, snoepgoed en speelgoed mee. Zijn witte paard laat hij op stal.

Duitsland Sinterklaas wordt in Duitsland lang niet zo uitgebreid gevierd als in Nederland.

Kinderen zetten niet hun schoen en kennen ook geen pakjesavond. Alleen op 6 december krijgen de kinderen een paar kleine cadeautjes.

Tsjechië In Tsjechië verkleden kinderen zich in groepjes van drie als Sinterklaas met een duivel en een engel. Met veel geklingel van belletjes en kettingen gaan ze van deur tot deur en zingen ze liedjes. Ze krijgen dan snoepjes, net als bij ons op 11 november, Sint Maarten.

Activiteiten op de parken Wilt u precies weten welke Sinterklaasactiviteiten er op de parken georganiseerd worden? Kijk op www.landal.nl/sinterklaas of bel met de receptie van het park waar u geboekt heeft.

najaar 2012 natuurlijk

33

Natuurmonumenten Landgoed Het Genhoes

De Volmolen

Landgoedboerderij ‘Snippert’

Najaarsactiviteiten Natuurmonumenten laat u genieten van de prachtige natuur én cultuur in Nederland. In deze Natuurlijk geven we u alvast een voorproefje op een aantal activiteiten die u dit najaar kunt verwachten.

l e s s j i Over

Licht op De Hakenberg Zondag 9 september, 11.00 en 14.30 uur De Hakenberg is een landgoed in de driehoek Oldenzaal, De Lutte en Denekamp. Het is omgeven door natuurgebied waar naar hartenlust gewandeld en gefietst kan worden. Uniek is dat het normaal gesloten ­landgoed nu zijn deuren opent speciaal voor u. Samen met de boswachter bezoekt u Het Koetshuis, theehuis en de tuinen. Zo herleven de tijden van weleer.

Parken van Landal GreenParks in Overijsel

Giethoorn

De Witte Bergen

Zwolle

Bezoekerscentrum De Wieden St. Jansklooster 31 augustus

De Vlegge

Landgoed De Hellendoornse Berg Landgoed De Elsgraven Deventer

Twenhaarsveld

Hengelo

Volle maantocht, avondvaartocht van 20.00-22.30 uur.

16 september & 14 oktober Leer toveren voor kinderen, waar onder andere een heksendrank wordt gebrouwen.

Buurserzand

34

natuurlijk najaar 2012

23 t/m 28 oktober Insectenhotel maken (voor kinderen vanaf 8 jaar).

’t Snippert 21 oktober Leer toveren op de landgoedboerderij, met onder andere bezemsteelvliegen, paddenprut maken, griezelen en drankjes brouwen.

Buurserzand 27 oktober Nacht van de nacht, mooie avondroute langs allerlei belevingspunten: onder andere nachtvlinders, vogels, witte wieven en een sagenverteller.

Volmolen 9 & 22 september, 7 & 27 oktober, 10 & 24 november en 8 december

Slot Haamstede

d n a l e e Z

Slot Haamstede bunkerbosexcursie

De Volmolen in het Geuldal opent haar deuren. De molen is lange tijd in gebruik geweest voor het ‘vollen’ van geweven stoffen tot viltig en sterk laken. In 1872 is de Volmolen omgebouwd tot graanmolen. Ga na het bezoek aan de molen ook eens langs in het gezellige Epe. U kunt ook een mooie wandeling of fietstocht maken in de omgeving!

g r u b m i L

De Kluis

Dagelijks in augustus, september en oktober, van 13.00 tot 16.00 uur, zaterdag en zondag 11.00 tot 16.00 uur Op Landgoed Het Genhoes vindt u een majestueus 15e-eeuws kasteel, boerderij, graslanden, boomgaarden, een kasteelbos, het Schaelsbergerbos en het Oombos. In het Schaelsbergerbos staat De Kluis, een kluizenaarswoning annex kapel uit 1688 waar tot 1931 achtereenvolgens zestien kluizenaars woonden.

Zondag 9 september U wandelt samen met de boswachter door dit prachtige gebied rondom het slot. In het bos staan tientallen kleinere bunkers waarin honderden vleermuizen, zoals de zeldzame franje­ staart en de baardvleermuis, overwinteren.

Wandelen Slotbos Burg Haamstede 28 augustus, 14, 16 & 21 oktober en 16 december

Kasteel Grasbroek Zondag 9 september Doe een stapje terug in de tijd en kom naar het in 1596 gebouwde kasteel dat speciaal voor u op zondag 9 september is geopend.

Tip

16 oktober ook voor kinderen.

Duinpark ’t Hof van Haamstede Résidence ’t Hof van Haamstede

De Lommerbergen

Landgoed Aerwinkel

Heerlen

Maastricht

Kasteeldomein De Cauberg Reevallis

Hoog Vaals

Parken van Landal GreenParks in Limburg

Port Greve Resort Haamstede Villapark Livingstone Zierikzee

Middelburg

Venlo

In de muren van het kasteel zitten 63 kogelgaten. Zoek ze allemaal!

Diverse wandelingen onder begeleiding van een gids door dit prachtige natuurgebied.

Neem een verrekijker mee!

Tip

Domein De Schatberg

Goes Vlissingen

Open Monumentendag

Strand Resort Nieuwvliet-Bad Terneuzen

Parken van Landal GreenParks in Zeeland

Op 8 en 9 september wordt weer landelijk de Open Monumenten Dag gehouden en zijn in het hele land gebouwen en monumenten geopend.

U bent natuurlijk van harte welkom! Meer informatie, bijvoorbeeld over openingstijden: www.natuurmonumenten.nl/cultuurmonumenten. Kijk voor informatie over genoemde activiteiten en andere excursies en aanmeldingen op www.natuurmonumenten.nl of bel +31 (0)35 - 655 99 11.

najaar 2012 natuurlijk

35

Landal Eifeler Tor Boek een weekend!

Op één van de mooiste plekjes

va n d e E if e l

Om even helemaal weg te zijn, hoeft u niet ver te reizen.

Op één van de mooiste plekjes van de Eifel opent dit najaar namelijk Landal Eifeler Tor haar deuren.

L

andal Eifeler Tor ligt tussen het Nationaal park Eifel waar u naar hartenlust kunt wandelen en de Rursee waar watersporters uren zoet zijn. Verder zijn er maar liefst vier golfbanen in de omgeving en verschillende karakteristieke Eifelstadjes.

Luxe en vermaak Op dit moment wordt er hard gewerkt om het u straks, vanaf zomer 2013,

Het park is vanaf 31 augustus 2012 open. Een deel van de ­bungalows is al klaar en u kunt gebruik maken van de ­tijdelijke faciliteiten. Boek dus nu al een weekendverblijf in één van de accommodaties in tradi­ tionele stijl – allemaal met een terras en uitzicht op de prach­ tige omgeving. Vanaf zomer 2013 zijn alle parkfaciliteiten gereed.

Kijk voor meer infor­matie op www.landal.nl/eifelertor

zo comfortabel mogelijk te maken.

Zo komt er een binnen- en buitenzwembad (420 m2) met een luxe wellness centrum en zijn er straks voor de kinderen verschillende buitenspeeltoestellen.

In de dorpsstraat komen enkele winkeltjes en een supermarkt. Ook uit eten gaan is geen p ­ robleem. In het (tijdelijke) restaurant kunt u genieten van traditionele Duitse gerechten, maar bijvoorbeeld ook van de Italiaanse keuken.

Wo l ko m by

Landal Waterpark Sneekermeer!

Wie Friesland zegt, denkt aan de Elfstedentocht, de prachtige natuurgebieden en de vele meren. In het hart van het Friese merengebied, bij Terherne, ligt ons nieuwe park Landal Waterpark Sneekermeer.

Dit kleinschalige park biedt u alle gelegenheid om te genieten van een heerlijke vakantie.

D

e vrijstaande eigentijdse ­bungalows liggen aan de oevers van één van de ­grootste meren van Friesland, het ­Sneekermeer. De comfortabele bungalows variëren in grootte van vier tot acht personen en beschikken over een eigen aanlegsteiger. Ideaal wanneer u na een

36

natuurlijk najaar 2012

dag heerlijk varen bij uw bungalow kunt ­aanmeren of gewoon vanaf uw terras wilt genieten van de zonsondergang.

Dagdromen aan het water Op loopafstand van het park ligt het karakteristieke centrum van Terherne.

De gezellige terrasjes nodigen uit om

te genieten van de passerende boten.

Op zo’n zes kilometer afstand ligt Sneek met zijn kenmerkende pleintje en sfeervolle winkelstraat.

Friesland op haar mooist In de directe omgeving van het park is Friesland op haar mooist. ­De bezienswaardigheden en het ­natuurschoon zijn op de fiets of wan­delend te bereiken.

Of natuurlijk via het water.

Landal Waterpark Sneekermeer is open vanaf augustus 2012. Voor meer informatie over de bungalows en het park kijkt u op www.landal.nl/waterparksneekermeer

Parknieuws

NIEUWE PARKEN

Landal West-Terschelling

e t h c e t e H

eilandgevoel

In de luwte van de bosrand bij het gezellige dorp WestTerschelling, wordt een nieuw park gebouwd: Landal West-Terschelling.

In het voorjaar van 2013 opent het park zijn deuren.

D

e 79 moderne appartementen op Landal West-Terschelling kenmerken zich, naast hun unieke locatie, door luxe en comfort.

Er komen vijf types, variĂŤrend van 2-persoons comfort tot 6-persoons luxe. Een perfecte combinatie van gemak en rust.

Laat de auto maar staan Reist u naar Landal West-Terschelling af, dan kunt u uw auto in Harlingen laten staan. Het park ligt namelijk op

loop- en fietsafstand van de veerboot.

Bovendien ligt het heel centraal, dus u verkent het eiland met de vele dorpjes, de brede stranden en het prachtige duingebied zo op de fiets. En vanuit het appartementencomplex wandelt u binnen vijf minuten naar het karakteristieke dorpje West-Terschelling met gezellige terrasjes, cafĂŠs en restaurants.

Ga voor meer informatie over het park en reserveren naar www.landal.nl/westterschelling

najaar 2012 natuurlijk

37

Uittips Windnomaden

Zeearend

Acht manieren om de herfst te vieren

Najaar in het noorden Wie Groningen, Friesland en Drenthe zegt, denkt al gauw aan rust, stilte en natuur.

Er is echter veel meer te beleven in de buurt van onze parken. We hebben de leukste activiteiten voor u op een rij gezet.

Tot 14 oktober

Fr iesla nd

Floriade in Friesland Niet in de gelegenheid om af te zakken naar het zuiden om Floriade te bezoeken? Bijvoorbeeld omdat u dit najaar op een park in Friesland of Groningen verblijft. Geen probleem! Inwoners en bezoekers van de noordelijke provincies kunnen een gedeelte van de Floriade expositie ‘Windnomaden’ bekijken in de botanische tuin De Kruidhof in Buitenpost.

Deze bijzondere expositie laat zich het

38

natuurlijk najaar 2012

best omschrijven als een tijdelijk landschap van schilderijen voor buiten.

De draagbare kunst is als een zwerm vogels verspreid over de diverse thema­tuinen van De Kruidhof, die in totaal 3,5 ha beslaan. De expositie in De Kruidhof bestaat uit een selectie van 33 Windnomaden, voornamelijk geschilderd door kunstenaars uit ­Friesland, Groningen en Drenthe.

Meer informatie: www.dekruidhof.nl

2 en 15 september

Op zoek naar de zeearend Ook dit jaar broedt de zeearend weer in het Nationaal Park Lauwersmeer!

Rondvaartbedrijf Lauwersmeer orga­ niseert een vaartocht op zondag 2 en zaterdag 15 september. Tijdens de tocht gaat u op zoek naar de ­‘vliegende deur’, zoals deze vogel ook wel genoemd wordt. Daarnaast geeft een deskundige gids uitleg over het prachtige Nationaal Park Lauwersmeer.

Grote kans dat u de grootste roofvogel van Nederland ook daadwerkelijk ziet, dus vergeet uw verrekijker niet!

Vooraf aanmelden is noodzakelijk.

Meer informatie en aanmelden kan op www.lauwersmeer.nl

Borg Verhildersum in Leens

World Press Photo, 2e prijs Arts and Entertainment Singles: Vincent Boisot, France, Riva Press voor Le Figaro Magazine

1 t/m 25 november Streekmarkt Verhildersum

n e g n i n o r G Maandelijks op zaterdag, 09.00-16.00 uur

Streekproductenmarkt Leens De streekmarkt in Leens is een maandelijkse ­terugkerende markt met streek- en ambachts­ producten. De markt vindt plaats op het landgoed Verhildersum. Dit landgoed herbergt een groot scala aan activiteiten en onderdelen, die de sfeer van het 19e-eeuwse Groninger platteland ademen: de 14e-eeuwse Borg, nu ingericht in 19e-eeuwse stijl, de Museumboerderij, het Arbeidershuisje en de Beeldentuin van Eddy Roos. Maak kennis met dit prachtige landgoed en proef van de heerlijke streekproducten die Groningen rijk is. Meer informatie vindt u op: www.streekmarktverhildersum.nl

Clear Fotofestival Tijdens dit festival staat de stad Groningen in het teken van de persfotografie. Door de hele binnenstad zijn er verschillende exposities en activiteiten. De belangrijkste tentoonstelling is die van World Press Photo: hier krijgt u een overzicht van de ­mooiste en indrukwekkendste nieuwsfoto’s die het afgelopen jaar zijn gemaakt. De tentoonstelling reist over de hele wereld en wordt in meer dan 90 steden getoond. In Groningen kunt u ook de tentoonstelling bekijken van de Zilveren Camera, dé fotografieprijs voor Nederlandse persfotografen. Daar ziet u hoe ­recente maatschappelijke gebeurtenissen prachtig en soms aangrijpend in beeld zijn gebracht. Fotografieliefhebbers kunnen tijdens dit festival hun hart ophalen! Kijk voor het hele programma op: www.stichtingclear.nl

23 november t/m 1 december

Jonge Harten Theaterfestival In diverse theaters in de stad Groningen kunt u hét theaterfestival voor de jonge t­ heaterliefhebber bezoeken. Boordevol internationale topvoorstellingen, spannende performances, veel jong talent en allerlei extra’s, zoals talkshows en een eindfeest. Het festival wil jonge mensen (12 tot en met 29 jaar) graag enthousiast maken voor cultuur en theater. Heeft u kinderen in deze leeftijd? En vinden ze theater maar iets sufs? Neem ze dan eens mee, zodat ze hun mening kunnen herzien! www.jongeharten.nl

najaar 2012 natuurlijk

39

Uittips

Zuidlaardermarkt

Dren th e 16 oktober 2012

Zuidlaardermarkt Dit jaar vindt de 812 (!) Zuidlaardermarkt in Zuidlaren plaats. Deze markt, die jaarlijks zo’n 150.000 bezoekers trekt, was en is voor velen een belangrijke dag. Niet alleen voor de koukleum – volgens een oud Drents gebruik mocht de kachel pas aan op de dag van de Zuidlaardermarkt – maar ook voor hen die er heen gaan om zaken te doen of om feest te vieren. De markt kenmerkt zich door het ­gehinnik van de paarden op de paardenmarkt, de gigantische warenmarkt en natuurlijk… de kermis! Kijk voor meer informatie op www.zuidlaardermarkt.eu e

40

natuurlijk najaar 2012

Drentse heideschaap

13 en 14 oktober

Herdersfair Balloo In Balloo wordt de oogst ingeluid met een sfeervolle H ­ erdersfair. Hier staat het Drentse heideschaap centraal, evenals wol in alle vormen: van ruwe vachten tot warme plaids en van truien tot kunstzinnige ­sieraden. U kunt het zo gek niet bedenken of het is er te koop: lampen van boomstronken, outdoorkleding, steigerhouten tuinmeubelen, kookboeken, servies, Drentse delicatessen... noem maar op. Op het ‘plein’ (de foodcourt) kunt u genieten van allerlei gerechten. U kunt ook deelnemen aan workshops, zoals lamspaté maken of werken met vilt. Deze fair is dé gelegenheid om te ontdekken wat het Drentse land allemaal te bieden heeft. www.b-event.nl/herdersfair.html

De Bloemert

Zuidlaren Assen

Het Land van Bartje Hunerwold State

Orveltermarke

Aelderholt

Emmen

Hoogeveen

Onze parken in Friesland, Groningen of Drenthe Zin gekregen om een van de genoemde 足activiteiten in Friesland, Groningen of 足Drenthe te bezoeken?

Boek dan een verblijf op een van onze acht parken in het noorden.

Bijvoorbeeld op het nieuwe park 足 Landal Waterpark Sneekermeer in Friesland (zie pagina 36) of Landal Natuurdorp Suyderoogh in Groningen. Meer informatie op www.landal.nl/waterparksneekermeer en www.landal.nl/suyderoogh

Fr iesla nd, Gr o n ingen en Dren th e

Landal Waterpark Sneekermeer

Zaterdag 6 en 20 oktober en zondag 7, 14, 21 en 28 oktober

Oktobermaand Kindermaand Zorg dat u in oktober in Drenthe, Friesland of Groningen bent! Voor de elfde keer is oktober namelijk Kindermaand. Kinderen van 4 tot en met 12 jaar kunnen gratis meedoen aan allerlei leerzame, leuke en stoere activiteiten op het gebied van kunst en cultuur. Wat dacht u van een spannende speurtocht in het bos of een bezoek aan de leukste musea voor kinderen? Het volledige programma vindt u op: www.kindermaand.nl

Landal Natuurdorp Suyderoogh

Schiermonnikoog Ameland

Schuttersbos R辿sidence Terschelling West Terschelling Vlieland

Texel

Vitamaris

Ameland State Terschelling

Esonstad

NIEUW

Sluftervallei Beach Park Texel Villapark Vogelmient

Harlingen

Lauwersoog

Natuurdorp Suyderoogh

Leeuwarden

Groningen

NIEUW

Waterpark Sneekermeer Den Helder

41 Heerenveen

Reportage Duitsland

Wat de Romeinen al aan de Moezel verbouwden, drukt ook nu nog zijn ­stempel op het landschap. De wijnbouw is een belangrijke bedrijfstak voor de regio en het geeft haar iets extra’s. Moezeldorp Kröv is onlosmakelijk ­verbonden met wijn. Drie wijngaarden worden uitgelicht en de boeren stellen zich aan u voor.

Van de tros tot aan het glas D

e ‘Kröver Nacktarsch’ uit Kröv staat in heel Duitsland in de wijnschappen. “Hier in het dorp heeft iedereen op een of andere manier wel iets met wijn te maken”, zegt Gerhard Trossen. Sinds vijftig jaar heeft zijn familie een wijngaard. Zodra halverwege september de wijnoogst begint, zijn op zijn land niet alleen

42

natuurlijk najaar 2012

geroutineerde druivenplukkers te vinden, maar ook vakantie­gangers die eens van de sfeer willen proeven. Velen onderschatten echter hoe zwaar het werk is. “Vooral op de steile hellingen zijn de eerste dagen vaak zo vermoeiend, dat de koek daarna op is”, weet de wijnboer, die het zijn gasten toch zo aangenaam mogelijk probeert te

Zelf

druiven plukken?

Ook een bezoek brengen aan één van de wijngaarden? Landal Mont Royal, Sonnenberg en Warsberg zijn de ideale uitvalsbases. De boeren bieden snuffel­ dagen als druivenplukker aan en het is mogelijk om u aan te melden voor een wijnproeverij. De wijnen van de wijnboeren uit dit artikel zijn te vinden in de vinotheek op Landal Mont Royal.

Kijk op www.landal.nl/montroyal, www.landal.nl/sonnenberg en www.landal.nl/warsberg voor meer informatie over de parken.

Moezel

Parken van Landal GreenParks in het Moezelgebied in Duitsland

Koblenz

Wirfttal Mont Royal Mainz

Kröv Trier

Sonnenberg

Hochwald Warsberg

Berlijn

Gerhard Trossen, Bruno Römer, Markus Junglen, Bernd Hermes en Rainer Thielen

maken. “We vormen teams van ervaren druivenplukkers en gasten, zodat de toeristen in korte tijd zoveel mogelijk kunnen leren.”

Buitenlucht en afwisseling Ook wijnboer Bernd Hermes kan terugblikken op een lange familietraditie en vooruitkijken naar de toekomst:

zijn zoon heeft ervoor gekozen in zijn vaders voetsporen te treden en leert nu de kneepjes van het vak. Hermes: “Hij brengt veel ervaring mee uit andere bedrijven, waar wij hier weer van kunnen profiteren.” Want een wijnboer houdt zich tegenwoordig niet alleen bezig met het snoeien van de wijnstokken en het oogsten van de

druiven. De wijn wordt ook gebotteld en voorzien van een etiket, het ­product moet op de markt worden gebracht en een wijnboer onderhoudt contact met de klanten. “Naast het feit dat wij iedere dag in de frisse buitenlucht mogen werken, is vooral deze afwis­seling één van de grote voordelen van ons beroep”, zegt Hermes.

najaar 2012 natuurlijk

43

Reportage Duitsland

Wijnfeesten aan de Moezel 30 augustus t/m 3 september Wat? Weinfest der Mittelmosel: het grootste wijnfeest van de Midden-Moezel Waar? Bernkastel-Kues

1 t/m 3 september Wat? Mehringer Winzerfest: het oudste wijnfeest aan de Moezel Waar? Festzelt, Mehring

12 en 13 oktober Wat? Federweißenfest: feest ter ere van de nieuwe wijnen Waar? Weinbrunnenhalle, Kröv

Bernkastel-Kues

27 oktober Zijn collega Bruno Römer is het volledig met hem eens: “Wie kan tegenwoordig in deze geïndus­trialiseerde maatschappij nog zeggen dat hij zijn product van begin tot eind zelf produceert? Ik ben betrokken bij iedere stap in het proces.” Ook Römer laat toeristen graag deelnemen aan de dagelijkse werkzaamheden. “Wie ooit op een steile helling in de brandende zon ­druiven heeft geplukt, weet de wijn in zijn glas nog meer te waarderen.”

De smaak verraadt Terwijl de Moezel van origine eigenlijk een streek is waar vooral witte wijn wordt verbouwd, kiezen steeds meer wijnboeren inmiddels ook voor rode wijn, zoals Rainer Thielen op zijn

Idyllisch

Rosenhof. “Ik identificeer mijzelf met het product en met de jaren is de passie voor het beroep alleen maar toegenomen”, zegt Thielen. Op de wijngaard van Markus Junglen staat de Nederlandse bezoeker een bij­ zondere verrassing te wachten. “Ze worden hier begroet door een land­ genote. Onze Linda is de beste import die we hebben”, vertelt de wijnboer met een glimlach. Zijn vrouw kwam ooit naar Duitsland voor een stage op Landal Mont Royal en bleef voor de liefde in Kröv. Nu maakt zij onderdeel uit van het familiebedrijf dat achter zijn regionale product staat.

“Voor ons is het belangrijk dat de smaak verraadt waar de wijn vandaan komt”, zegt Markus Junglen. Iets dat alle Moezelwijnboeren hoogstwaarschijnlijk zullen beamen. www.landal.nl/wijnfeesten

Verzekeringsagente Vera wilde graag tijdens haar vakantie het begin van de wijnoogst in september meemaken. Als we haar spreken neemt ze de draagkorf weer op haar schouders en veegt het zweet van haar voorhoofd. Op haar rug draagt ze al meerdere kilo’s druiven, en de mand wordt steeds voller. De zon staat hoog aan de hemel. Vanaf acht uur vanochtend staat ze op de steile helling druiven te plukken. Ze laat haar blik dwalen over het idyllische panorama dat zich voor haar uitspreidt; de prachtige wijngaarden, afgewisseld met de ‘Winzerstu­ ben’ van de wijnboeren, vakwerkhuizen en wijnhuis­ jes die willekeurig over het landschap lijken te zijn uitgestrooid. “Vermoeiend, maar mooi”, maakt ze de balans op na haar eerste dag.

44

natuurlijk najaar 2012

Wat? Herbstweinfest in Kröv, ter afsluiting van het seizoen Waar? Weinbrunnenhalle, Kröv

Arrangement Landal Warsberg Wijnbelevenis Saar(burg) Het dorpje Saarburg is met zijn ligging aan de bergen en aan de Saar uitermate geschikt voor wijnbouw. Deze streek behoort dan ook tot één van de bekend­ ste wijnregio’s van Duitsland.

Tijdens uw verblijf brengt u een bezoek aan een wijngaard en neemt u deel aan een wijn­ proeverij. Breng ook gratis een bezoek aan het Villeroy & Bochmuseum in Mettlach, waar u diverse voorwerpen van porse­ lein kunt bezichtigen en voor­ delig kunt kopen. Bij aankomst zijn uw bedden opgemaakt, liggen er hand- en keuken­ doeken klaar en staat er een fles wijn op tafel. Daarnaast kunt u genieten van een Gourmetarran­ gement in uw bungalow.

Periode: het hele jaar.

Prijs: € 38,- p.p. (exclusief ­bungalowhuur).

Boekbaar vanaf twee personen.

Dit arrangement is niet te reser­ veren door campinggasten.

Reportage Kahler Asten

Tip

Heeft u zelf geen stokken, maar wilt u nordic walken een keer proberen? U huurt ze heel eenvoudig bij de receptie op het park.

Ontdek het Sauerland te voet Als u even het jachtige leven van alledag wilt ontvluchten, is het Sauerland een perfecte bestemming. Het fascinerende landschap met uitgestrekte weides, kristalheldere beekjes en rivieren, prachtige roodgekleurde bossen en idyllische dorpjes, geeft u al snel het ultieme herfstgevoel.

I

n het Sauerland valt in het najaar vooral te voet veel moois te ontdekken. Vanuit het centraal gelegen Landal Winterberg zijn er talrijke mogelijkheden voor wandelaars, nordic walkers en families die van het buitenleven houden. Lange wandelingen of gewoon even een frisse neus halen met de kinderen, het kan allemaal.

Kilometers wandelplezier Zo’n 20.000 kilometer aan beweg­ wijzerde wandelpaden zorgen voor wandelplezier op ieder niveau. Eén van de bekendste is de ‘Rothaarsteig’, met 154 km aan zeer goede gemarkeerde wandelpaden (Weg der Sinne).

De Rothaarsteig biedt veertig hangbruggen, verrassende uitzichten en volop heerlijke plekjes om uit te rusten.

U kunt vanaf Landal Winterberg trouwens ook heel gemakkelijk een stukje van deze route lopen.

Sportief of liever lui Ook de nordic walker komt in het Sauerland volop aan zijn trekken. Aan de voet van de Kahler Asten, wel ‘de vader van alle bergen in het Sauerland’ genoemd, vindt u het startpunt van verschillende looproutes met diverse moeilijkheidsgraden: van een ontspannen bosloop met slechts enkele hoogtemeters tot een uitdagende panoramaroute op de Kahler Asten voor de geoefende sporter. Heeft u meer zin in een ‘luie’ dag?

Beklim dan alleen de Astenturm. Op 863 meter hoogte kunt u van een schitterend uitzicht genieten. Bij helder weer ziet u bijna het hele Hochsauerland!

Landal Winterberg Na een dag in de buiten­ lucht is het goed toeven in uw comfortabele of luxe chalet met uitzicht op de bossen of het dal. Alle accommodaties hebben een sfeervolle houtkachel.

Wilt u nog even de spieren losmaken, dan kan dat in het overdekte zwembad op het park. Voor de kleintjes is er op Landal Winterberg een vrolijke Bollo Club.

Ook staat het Fun & Entertainmentteam altijd klaar om uw vakantie nog leuker te maken. En heeft u van alle activiteiten trek gekregen, dan kunt u natuurlijk in ons restau­ rant terecht voor speciali­ teiten uit het Sauerland. www.landal.nl/winterberg

najaar 2012 natuurlijk

45

Triererland/Hunsr端ck

Vertier

in Triererland

Triererland herkent u aan het grillige landschap langs rivier de Saar, de uitgestrekte bossen, de met wijnranken begroeide heuvelruggen en de idyllische dorpjes. Hier vindt u Landal Warsberg en Landal Hochwald, beide een goede uitvalsbasis om historische stadjes, bijzondere 足dierenparken en nog veel meer te bezoeken.

46

natuurlijk najaar 2012

Kijkje bij de dieren Werner Freund Wolfspark in Merzig is niet zo maar een park met wolven.

Werner Freund doet al dertig jaar onderzoek naar het gedrag van wolven en heeft al vele wolven met de hand grootgebracht. U treft hier meer dan twintig verschillende soorten, zoals Arctische, Europese, Siberische en Canadese wolven.

Rheinisches ­Landesmuseum

Het park ligt op circa 27 kilometer van Landal Warsberg. U kunt de hele dag tot zonsondergang gratis door het park wandelen en de wolven observeren. Kijk voor meer info op www.wolfspark-wernerfreund.de

Duik in de geschiedenis van Trier In Trier, gelegen op iets meer dan een half uur rijden van zowel Landal Warsberg als Landal Hochwald, vindt u het Rheinisches ­Landesmuseum. In dit archeologische museum treft u museumstukken uit Trier en omgeving aan. De stukken stammen uit zeer uiteenlopende perioden, zoals de prehistorie, de Middeleeuwen en de negentiende eeuw. Ook worden er met regelmaat speciale evenementen georganiseerd, zoals workshops, activiteiten voor kinderen en muzieknachten.

Op www.landesmuseum-trier.de vindt u het actuele programma en informatie over toegangsprijzen en openingstijden.

Saarburg met kids Saarburg biedt een mix van historie, natuur en actie. Een ideaal stadje om met kinderen te bezoeken. De burcht van Saarburg behoort tot de oudste en mooiste hoge burchten van Duitsland.

De Schlossberg werd op 137 meter door 8 meter hoge weermuren omgeven. Die hebben ervoor gezorgd dat het lastig te veroveren was. Vanaf de vesting heeft u een adembenemend uitzicht over de stad en het Saardal.

Vergeet met uw kinderen niet de watervallen in het centrum van Saarburg te bekijken. U maakt het bezoek aan de stad extra bijzonder door er met de kabelbaan naartoe te gaan. De kabelbaan ligt naast Landal Warsberg.

Burcht van Saarburg

Parken van Landal GreenParks in Duitsland Koblenz

Wirfttal Mont Royal Mainz

Kröv Trier

Sonnenberg

Hochwald Warsberg

Travemünde Dwergter Sand Berlijn

Salztal Paradies Winterberg

Landal Warsberg en Landal Hochwald Landal Warsberg en Landal Hochwald liggen vlakbij het Drielandpunt op de grens van Duitsland, Frank­ rijk en Luxemburg. En de vele pittoreske dorpjes langs de Saar zijn zeker de moeite waard om eens te bezoeken. Voor de kinderen zijn er op het park een overdekt zwembad en verschillende kinderfaciliteiten, zoals speeltuinen en midgetgolf. Kijk ook op www.landal.nl/warsberg en www.landal.nl/hochwald

najaar 2012 natuurlijk

47

Uitgelicht In januari stuurde Bas Hoogland, Commercieel Directeur van Landal GreenParks, een ‘bijzondere’ tweet de wijde wereld in: ‘win gratis een lang weekend! Tweet als je met een bijzonder gezelschap van dit weekend wilt genieten’. De reacties waren natuurlijk overweldigend. Acht volgers wonnen een verblijf op een van de parken van Landal GreenParks. Vijf winnaars vertellen hier hun verhaal.

e r e d n o z Bij weekenden weekend weg te gaan. Wij kunnen het (bijzonder) goed met elkaar vinden, maar waren eigenlijk nog nooit met alleen de mannen weg geweest.

Toen wij op Landal Hoog Vaals aankwamen, werden we uiterst vriendelijk ontvangen en kregen we de sleutel van onze bungalow. Wat ons meteen opviel was de mooie stijl van de bungalows.

Dit past heel erg goed in de omgeving van het park.

Eindelijk

alleen

met de mannen

48

natuurlijk najaar 2012

Na de oproep van Bas Hoogland heb ik me aangemeld voor een vader/ zonen-weekend en... gewonnen! Het werd een weekend Landal Hoog Vaals van 23 t/m 26 maart. Dat bleek een schot in de roos! Juist dat weekend was het prachtig weer: volop zon en temperaturen boven de 20 graden.

Het was op zich al heel bijzonder om samen met twee broers en vader een

Binnen waren wij erg verrast over de ruime, nette en goed ingerichte bun­ galow. De fles wijn die voor ons klaar stond, hebben wij erg gewaardeerd.

Om bij te komen van de rit zijn we eerst lekker op het terras bij de bungalow gaan zitten. Heerlijk rustig en een prachtig uitzicht over het landschap!

Helemaal verrast waren we toen er twee vriendelijke dames van het park aan kwamen lopen die ons verzochten om vooral lekker te blijven zitten en te genieten van de zon, terwijl zij onze bedden opmaakten. Wat een luxe!

(Of dachten ze: deze mannen kunnen vast geen bedden opmaken!)

Zaterdag gingen we naar Maastricht en hebben we scooters gehuurd. Een echte aanrader! Zo zie je namelijk veel van de omgeving en ben je toch lekker bezig. Uiteraard konden wij na afloop het Vrijthof niet onbezocht laten. Na op zondag naar het Drielandenpunt te zijn

geweest en bij de bungalow nog heerlijk van het uitzicht, de rust en de ruimte te hebben genoten, reden we terug naar Zwolle.

Het bijzondere van dit weekend was de samenstelling van het gezelschap. Door deze actie zijn we ons er bewust van geworden dat het heel erg waardevol is dat wij nog compleet zijn én het zo goed met elkaar kunnen vinden. Dit weet je in je achterhoofd wel, maar je bent er pas echt bewust van als je het aan den lijve ondervindt. Dank dus daarvoor! Wij hebben met elkaar ontzettend veel lol gehad en kijken er (ook door de leuke foto’s) met een heel fijn gevoel op terug. Door dit weekend hebben wij afgesproken dat we dit zeker een keer overdoen met z’n vieren!

Nogmaals bedankt voor dit vader/ zonen-weekend en tot ziens op één van de andere parken!!

Hartelijke groet!

Johan, Marcel, Richard en Raymond Zunnebeld PS: Wat ons ook opviel en wat wij heel erg waardeerden, was de betrokkenheid. Na een tweet van ons dat wij naar het Drielandenpunt zouden gaan, kwam er direct een reactie van @landalnl met een tip voor een restaurant daar in de buurt. Jullie gebruiken social media op een zeer klantvriendelijke manier. Top!

Een goed en

prettig gevoel

Iedereen twittert tegenwoordig. Ik ook.

Dus toen de tweet van Bas Hoogland voorbij kwam, reageerde ik hierop. Zijn oproep paste namelijk bij mij. Al snel werd ik verblijd met een tweet dat ik een weekend Landal Coldenhove had gewonnen met mijn moeder én vier zussen. Op 9 maart stond het weekend gepland. Helaas kon een van mijn zussen niet mee, in verband met de ziekenhuisopname van haar zoontje.

Daarom vroeg ik mijn nichtjes mee. Zo hadden we een nog bijzonderder situatie, namelijk drie generaties vrouwen.

Toen we op Landal Coldenhove aankwamen hadden we op het eerste gezicht een goede indruk van het park.

En hoe verder we het park opkwamen, des te enthousiaster we werden. Even op het terras van Timber’s Café met een bakkie koffie en thee, omdat we nog even op de sleutel moesten wachten.

Eenmaal de sleutel opgehaald, konden we met de auto naar de bungalow. Wat een mooie omgeving en alles ziet er netjes uit! Prima, gezellig knus, goed schoon en een ruime tuin. En wat een

verrassing: de bedden waren al opgemaakt en er stond een flesje wijn op tafel.Iedereen zocht een plekje om te slapen en plofte op de bank. Zo! Eerste indruk van mijn zusje: leuk, hier zou ik ook wel heen willen met de kids en ons hondje. Dus een goed en prettig gevoel.

De eerste nacht hebben we allen goed geslapen op de prima bedden. Na een douche en een ontbijtje met warme broodjes uit de ParkShop, een dagje Apeldoorn in. ’s Avonds na een frietje van de snackbar hebben we nog meegedaan met de bingo. Uiteraard gingen we voor de hoofdprijs: een weekendje Landal Coldenhove voor vier personen.

Helaas, niet gewonnen!

Zondag scheen er een heerlijk zonnetje, dus lekker op het park rondgelopen, fotoshootje voor Natuurlijk, bikini’s gekocht, boodschapjes gedaan en nog even genoten op het terras. ’s Avonds lekker voor de buis gehangen met wat lekkers en de open haard aan. Ons laatste nachtje op Landal Coldenhove was alweer aangebroken. In bed nog even het hele weekend doorgenomen.

Zo met moeders, zussen en nichtjes bij elkaar gaf vreugde, verdriet, serieuze maar ook zeker gezellige gesprekken.

Al met al hebben we elkaar, ondanks de familieband, toch weer beter leren kennen op een positieve manier.

We hadden wel een week willen blijven, want we hebben erg genoten en alles was naar wens. Zeker de moeite waard om hier nog eens te komen!

Landal, bedankt voor het flesje wijn bij aankomst en natuurlijk voor dit mooie, leuke en bijzondere weekendje op Landal Coldenhove.

Groetjes, Sjarai Werkman

najaar 2012 natuurlijk

49

Uitgelicht Zonder mannen?

Winkelen!

Toevallig zag ik de tweetactie voorbij komen. En daar ik twee zussen en een actieve moeder heb, waagde ik de gok.

En ja, ik was een van de gelukkigen die had gewonnen! Na zeer snel contact met een medewerker van de reser­ veringen was het weekend geboekt voor begin maart. Op vrijdag 9 maart zijn we in de auto gestapt op weg naar Overijssel.

Eerst even lekker een dagje naar ­Thermen Bussloo om daarna verder te rijden naar Landal Twenhaarsveld.

We werden vriendelijk verwelkomd door de dames en heer van de receptie en namen de sleutel in ontvangst.

In de bungalow wachtte ons talloze verrassingen: een lekkere fles wijn, opgemaakte bedden, handdoeken, een blikje met thee en koffie. Heerlijk

om zo de avond te beginnen als je toch al rozig bent van de sauna’s en massage van eerder op de dag. Uiteraard gaan we op zo’n weekendje weg niet zelf koken en zijn we gaan eten in het restaurant Timber’s. De sliptongetjes waren erg lekker en ‘gleden’ makkelijk naar binnen. Weer op naar de bungalow waar we lekker zijn gaan slapen.

De volgende dag konden we kiezen wat te gaan doen. Als je dan toch zonder mannen en kinderen weg bent dan ga je uiteraard… winkelen.

Dit hebben we gedaan in Deventer, een leuke en mooie stad met allerlei aparte winkels. Vermoeid kwamen we terug en hebben de avond gourmettend in de bungalow doorgebracht.

Op zondag moest er natuurlijk wat sportiefs gedaan worden. Er liggen

veel wandel- en fietsroutekaarten bij de receptie die je zo mee kunt nemen.

Wij kozen voor een flinke wandeling door een mooi natuurgebied. Bij terugkomst was het weekend voor ons alweer voorbij, maandag moest er helaas gewoon weer gewerkt worden.

Na het maken van een foto door de General Manager hebben we iedereen hartelijk bedankt voor de gastvrijheid en gingen we op weg naar huis.

Mensen van Landal GreenParks: hartelijk dank voor het bijzondere weekend. We hebben erg genoten!

De dames van de familie Altona

Mannenweekend op

Texel

de volgende dag. Het weer leek niet mee te werken. Zo tegen drie uur kwamen we aan op Landal Sluftervallei.

We werden uiterst vriendelijk ontvangen en gingen eerst even op de foto. Met een flesje wijn als welkom en de sleutel kon het niet anders: dit moest een ­bijzonder weekendje worden.

Op 16 maart vertrokken drie generaties: opa, vader en twee zoons, richting Texel. Op de veerboot begon het vakantiegevoel al. Aan wal reden we eerst langs Den Burg om een ‘echte’ vlieger te kopen. Daarna nog even langs het vliegveld om te informeren naar een mogelijke tandemsprong

50

natuurlijk najaar 2012

In de bungalow, prachtig gelegen op het duinachtige terrein, wachtte ons de volgende verrassing: een welkomstpakket met Texelse biertjes (Skuumkoppe), een kaasje, honing en een potje kruiden. Alle bedden waren al opgemaakt en zelfs de handdoeken ontbraken niet.

Snel een kopje thee en toen naar het

strand bij de vuurtoren. Een geweldige locatie om te vliegeren. Ook opa deed dapper mee en wist zich goed staande te houden. De eerste avond zelf ons potje gekookt en ’s avonds wat tv gekeken en gelezen. Dit alles bij een gezellig brandende open haard.

De volgende dag in de goed gevulde ParkShop lekkere versgebakken broodjes gehaald. Het weer was, tegen de voorspelling in, prachtig. Het duurde dan ook niet lang voordat er van het ­vliegveld een telefoontje kwam dat de tandemsprong toch door kon gaan. Een niet te vergeten ervaring voor de oudste zoon: een vrije val van 30 seconden.

Voor ondergetekende een feest van herkenning want ooit had ik hier mijn brevet A valschermspringen gehaald.

Aan het eind van de middag de vuur­ toren beklommen. Deze is na WO II van een compleet nieuwe buitenmantel voorzien. Boven kun je genieten van een prachtig uitzicht. Even een com­ binatiekaart gekocht (tip!) waarmee je tegen een gereduceerd tarief ook Ecomare en het Juttersmuseum in Oudeschild kunt bezoeken. Dat was dus ons doel voor de derde dag. Maar eerst ’s avonds gegeten in de snackbar op het park. Daarna een bowlingbaan gehuurd en tenslotte het poolbiljart uitgeprobeerd. Dat was me het dagje wel. Het viel ons op hoe gezellig het restaurant er uitzag en dat deed ons besluiten vast voor de volgende dag te reserveren.

Op dag drie Ecomare bezocht met onder andere bruinvissen en zee­ honden, maar ook binnenbaden met hondshaaien, roggen en vele andere soorten. Wij hebben ons daar de rest van de ochtend prima vermaakt. ’s Middags naar Oudeschild met het oude Juttersmuseum. Je komt daar werkelijk ogen en oren tekort. Op de terugweg nog even langs de bierbrouwerij. Even kijken waar de Skuumkoppe gebrouwen wordt. Helaas op zondag niet geopend voor het publiek. ’s Avonds heerlijk gegeten in De Kajuit, het restaurant op Landal Sluftervallei.

De laatste dag moesten we op tijd terug zijn. Dit werd een reisdagje.

We hebben in drie dagen tijd heel veel kunnen doen. Texel biedt wat dat betreft voor ieder wat wils. Op Landal Sluftervallei zijn tal van sportmogelijkheden: van fietsverhuur tot buitentennisbaan en een klein voetbalveldje. We komen al jaren op diverse parken van Landal GreenParks en dat is altijd goed, maar dat we nu met drie generaties mannen mochten genieten, maakte het voor ons héél bijzonder.

De film waarop alles is vastgelegd, zullen we nog vaak draaien.

Met dank aan de medewerkers van Landal Sluftervallei en #bijzondereweekends Erik van der Saag

Het

wowgevoel!

Al eerder deed ik mee aan een twitterwedstrijd van Landal GreenParks. Dit keer was de vraag: ‘met wie zou jij een bijzonder weekend willen doorbrengen?’ Zonder aarzelen twitterde ik: met ons WOW-team. Een groep zeer gemotiveerde en ervaren trainers en projectleiders die samen graag het ­verschil maken. We werken momenteel intensief samen bij een bank waarbij we medewerkers helpen het WOWgevoel aan de klanten over te brengen.

Wij geven hierbij het goede voorbeeld en vragen onze cursisten regelmatig: hoe WOW gaat het met jou? Wow staat voor het overtreffen van de klantverwachting.

Voor ons was het helemaal WOW om voor een weekend te mogen afreizen naar Landal Hoog Vaals. Op vrijdagavond hebben we onze bungalow ingericht en heerlijk tapas gegeten, wijn gedronken en vooral heel veel gelachen...

Zaterdag hebben we Maastricht verkend, geshopt en tot diep in de nacht ouderwets spelletjes gespeeld in ‘ons huisje’. Een van ons heeft zich heerlijk laten verwennen door de schoonheids-

specialiste...de ultieme ontspanning!

Zondag na het ontbijt kwam Bollo met ons kennismaken en hebben we WOW-foto’s gemaakt voordat we een boswandeling maakten en lunchten met prachtig uitzicht.

Het was geweldig (of zoals wij zouden zeggen WOW). Het overtrof onze ­verwachting, omdat de ontvangst bij de receptie zeer persoonlijk was, de bungalow ruim en gezellig, de plek prachtig en er ook nog wijn voor ons klaar stond! Al met al is het bijna niet na te vertellen wat zo’n weekend met zes WOW-vrouwen doet. De rust, de humor, de gezelligheid, de vrijheid en dat allemaal in zo’n prachtige omgeving heeft ons een enorm WOW-gevoel bezorgd.

Kathy van der Laar, Conchita Lopez Vega, Shirley Klein, Ellis Goedvree, Jeanine Fokkens, Manuela van de Wiel

Volg ons via Twitter of Facebook!

@landalnl

www.facebook.com/ Landalnl

najaar 2012 natuurlijk

51

Interview

Ieder nemen nummer w achter e een kijkje d bij de m e schermen ed Landal e­werkers van GreenP arks.

Dit kee r zijn w e op bezo ek bij… de zwe mbadmedew erkers.

“Veiligheid en een goede sfeer staan voorop” Als het buiten regent en koud is, is een warm zwembad een heerlijk toevluchtsoord. Vooral als er voor kinderen én volwassenen van alles te doen is.

Maak kennis met drie enthousiaste medewerkers van onze bijzondere zwembaden.

k o K k n a r F

Manager Subtropisch Waterparadijs, Landal Het Vennenbos

Frank Kok (40) Werkt bij Landal GreenParks sinds: 1994 Werkervaring: Frank werkte zes jaar in een gemeentelijk zwembad. Ooit verliet hij Landal GreenParks, maar keerde al snel terug vanwege de doorgroeimogelijkheden en de leuke collega’s.

Tip van Frank: “Kleine kinde­ ren zijn vliegensvlug! Ik advi­ seer ouders om hen direct bij binnenkomst zwemvleugeltjes aan te doen en deze pas bij vertrek af te doen.”

52

natuurlijk najaar 2012

“De enorme diversiteit in mijn werkzaamheden vind ik het allerleukst”

“

Ons Subtropisch Waterparadijs is heel populair. Zelfs volwassenen voelen zich hier weer kind. In 2011 werden we zelfs landelijk uitgeroepen tot Zwembad van het Jaar! We kregen de hoogste cijfers voor prijs/kwaliteitverhouding, klantvriendelijkheid, s­ feer en hygiëne. Daar waren we als team natuurlijk heel blij mee. Als manager ben ik eindverantwoordelijk, al delegeer ik veel taken aan de shiftleaders.

Ik draai zelf gewoon baddiensten mee, maar doe ook het kantoorwerk. Op dit moment zijn we bezig met de aanschaf van nieuwe meetapparatuur, zodat we straks de waterkwaliteit nog beter kunnen sturen. Die enorme diversiteit in mijn werkzaamheden vind ik het allerleukst.”

Recreatiebad “We zijn echt een recreatiebad: men komt hier om te spelen en te relaxen, niet zozeer om baantjes te trekken. We organiseren ook activiteiten als snorkelen en survivalzwemmen. Bij dat laatste oefenen kinderen om zich met weinig drijfmiddelen te redden. Ze moeten wel een zwemdiploma hebben. Qua watertemperatuur is er voor ieder wat wils.

Het varieert van 29 graden in het golfslagbad en 31 graden in het buitenbad (niks leukers dan naar buiten zwemmen tijdens een fikse sneeuwbui!) tot 37 graden in de whirlpool. We gaan ervan uit dat 80 tot 85 procent van onze gasten het Subtropisch Water­ paradijs minimaal eens per dag bezoekt. Om het veilig en gezellig te houden, geven we dagjesmensen bij drukte beperkt toegang. Zo heeft iedereen altijd genoeg ruimte.”

Altijd alert “In dit vak moet je goed met mensen overweg kunnen; je bent uiteindelijk gastheer of gastvrouw. Je moet ook overzicht houden, kleine dingen snel opmerken en je lang kunnen ­concentreren. Om de veiligheid extra te garanderen, besteden we op Landal Het Vennenbos veel zorg aan trainingen, zoals EHBO en BHV. Verder hangen er camera’s. Dat is een prima aanvulling op het menselijk toezicht.”

“De regel luidt: altijd met de voeten eerst naar beneden!”

s t l o h n A s i Den n

Medewerker Fun & Entertainment, Landal Het Land van Bartje

“

Als medewerker Fun & Entertainment ben ik verantwoordelijk voor het zwembad. Mijn dagen zijn heel divers. Zo testen we het water twee keer per dag. Als het chloor te hoog is, stellen we de apparatuur opnieuw af, ontluchten we of laten we vers water instromen. Ik let er ook op of de vloer

Dennis Anholts (25) Werkt bij Landal GreenParks sinds: 2006 Werkervaring: Na zijn CIOS-­ opleiding werkte Dennis parttime in een zwemschool.

Tip van Dennis: “Baantjes­ trekkers kunnen bij ons terecht tussen 9.00 en 10.00 uur. Rond etenstijd (12.00 en 17.00 uur) is het altijd rustig: een goed tijdstip voor mensen met baby’s.”

gedurende de dag schoon blijft. De gasten moeten lekker op blote voeten kunnen lopen. Natuurlijk hanteren we ook de huis­regels. Ik ben niet superstreng, maar spreek mensen op een ontspannen manier aan, bijvoorbeeld als ze op hun buik of knieën van de familieglijbaan afgaan. Dat is te gevaarlijk. De regel luidt: altijd met de voeten eerst naar beneden!”

Zwemlessen “Het mooiste vind ik het geven van zwemlessen. Het is leuk om iemand iets aan te leren. Omdat de lessen buiten de vakanties en weekenden vallen, geef ik vooral babyzwemmen, peuter- en kleuterzwemmen en A-­lessen. De oudere kinderen zitten dan namelijk op school. Ik heb hier ooit een schipperskind gehad. Zijn ouders hadden geen vaste woonplaats, dus hij kon niet op zwemles. Ik heb toen extra lessen aangeboden in de week dat ze

najaar 2012 natuurlijk

53

Interview hier waren. Een perfecte oplossing! Ik geef ook vaak tips tussendoor. Een volwassene die moeite heeft met een bepaalde zwemslag of een kind dat niet durft te duiken, daar oefen ik dan even mee. In dat laatste geval gaan de ouders altijd mee het bad in.”

Overkapping “Ons park heeft sinds anderhalf jaar een overkapping van het buitenbad.

Zo kunnen onze gasten het hele jaar door ‘buiten’ zwemmen en is het totale bad veel groter geworden. Super!

Als het mooi weer is, schuiven we de kap open en kun je naast het zwembad in de zon liggen. Bij slecht weer sluiten we de kap. Dat is uniek bij Landal GreenParks, voor zover ik weet zijn we de enige die dit hebben!”

n e s s n a J n e B

Shiftleader Subtropisch Waterparadijs, Landal De Lommerbergen

“

Ik heb van mijn hobby mijn beroep gemaakt. Als kind lag ik al elke zaterdagochtend in het zwembad.

Ik heb jarenlang ook als vrijwilliger zwemles gegeven en bij de reddingsbrigade gewerkt, maar uiteindelijk kreeg mijn baan bij Landal GreenParks toch de prioriteit. Ik geniet hier nog elke dag! De afwisseling maakt het interessant: ik houd toezicht, geef

l­eiding, verzorg de schoonmaak en controleer de waterkwaliteit op chloor en zuurgraad. De veiligheid van de gasten vind ik het allerbelangrijkste.

We controleren altijd met z’n tweeën of mensen geen gevaarlijke capriolen uithalen, zoals harde ballen gooien, van de kant af duiken of aan elkaar hangen.

Het zwembad is een uitlaatklep, dus een beetje ravotten moet kunnen.

“Ik hou van een praatje en een geintje met de gasten”

54

natuurlijk najaar 2012

Maar met het oog op ouderen, kleine kinderen en mindervaliden houden we dat goed in de hand.”

Zandkastelen “Voor de regiogasten die ’s ochtends baantjes willen trekken, is er het ‘Vroege Vogel zwemmen’. Om hen lekker de tijd te geven, slaan we het eerste golfslagbad soms over.

Sowieso is ons park natuurlijk een ­ontspannen omgeving; mensen zijn op vakantie. Zo hebben we voor de allerkleinsten een ondiep Kids Junglebad, met een zandbak. Daar boeken mensen speciaal voor. Niet alleen de kinderen bouwen daar complete ­zandkastelen, ook de vaders!”

Humor “De rode draad in mijn baan is het omgaan met mensen. We hebben een leuk en jong team. En ik hou van een praatje en een geintje met de gasten.

Ik haal veel gezelligheid uit mijn werk, maar ben ook niet bang om minder populaire maatregelen te nemen. Ik herinner me één grappig voorval: een jongetje kwam naar me toe en vroeg of ik een leeftijdsgenootje dat hem pestte eens stevig wilde aanspreken.

Het bleek zijn broertje te zijn. Ik zag daar wel de humor van in en heb het gedaan. De ouders konden er ook ­hartelijk om lachen!”

Ben Janssen (51) Werkt bij Landal GreenParks sinds: 1984 Werkervaring: Ben zit al 28 jaar bij Landal GreenParks, maar werkte vroeger als ­timmerman. Naast zijn werk in het zwembad is hij één dag in de week preventie­ medewerker.

Tip van Ben: “Het is handig als kwetsbare mensen, zoals epilepsiepatiënten, een bad­ muts dragen. Dan kunnen we ze goed in de gaten houden.”

Tropische vakantie in Nederland Vrijwel al onze parken hebben een eigen zwembad.

Waterpret hoort in onze ogen namelijk helemaal bij vakantie vieren. Landal De Lommerbergen (bij Venlo) en Landal Het Vennenbos (bij Eindhoven) bieden iets extra’s: een Subtropisch Waterparadijs.

I

n de Subtropische Waterpara­ dijzen is het elke dag feest. Ieder gezinslid geniet hier op zijn eigen manier. Veel gasten noemen dit het leukste onderdeel van het park; ze verheugen zich er bij voorbaat op.

Uw kinderen gaan er helemaal los.

Ze glijden gillend van de reusachtige waterglijbaan, zoeven door de buis van de spannende Blackhole-glijbaan, spartelen in de wildwaterrivier of spelen met stralende gezichten in het Kids Junglebad.

Actief of lekker ontspannen?

Zelf zin in een duik of een sjees van de glijbaan? Dat kan natuurlijk altijd.

Probeer het golfslagbad eens. Dat blijft leuk, welke leeftijd u ook hebt. Of zwem vanuit het ronde sproedelbad (een soort bubbelbad) onder de ‘flappen’ door naar buiten. Een bijzondere er­varing! Wilt u tijdens uw verblijf in het park vooral bijkomen van uw drukke bestaan? Dan voelt u zich vast aan­ getrokken tot de kruiden- en dompelbaden, whirlpools en sauna. U kunt ook een rustgevende schoonheids­ behandeling ondergaan of een drankje drinken aan de bar. Het enige doel is dat u ontspant!

Bekijk eens de foto’s en de video­ beelden op www.landal.nl/subtropisch

najaar 2012 natuurlijk

55

Streekproducten

n e j i n r e uit de regio k k e L

Liefde voor de natuur hoort bij Landal GreenParks. Net als onze liefde voor verse streekproducten. U vindt dan ook vaak regionale specialiteiten op het restaurantmenu en in de ParkShops. Natuurlijk kunt u ook zelf op speurtocht gaan.

Zuid-Holland

Fruit en bloembollen Wat is er leuker dan uw eigen fruit plukken? Op Landgoed de Olmenhorst, vlakbij Landal Dunimar, kunt u in de herfstvakantie de sappigste appels en peren oogsten. De entree is gratis en u hoeft niet te reserveren. U rekent af bij een weegpunt à € 1,30 per kilo. En dan smullen maar! Tip: trek wel stevige schoenen aan in de boomgaard. www.olmenhorst.nl Ook leuk: u kunt bij de receptie op Landal Dunimar mooie bloembollen kopen in fleurige zakjes. Een verrassend cadeau voor thuis en een kleurige belofte voor het voorjaar.

Noord-Brabant

Drenth e

Bartje op je bord!

Echte Drentse streekproducten, daar werkt de kok van Landal Het Land van Bartje het liefst mee. Proef de vers geoogste groenten en de Drentse verse worst in zijn soep eens. Zijn toprecept is een stoofpotje met echt Drents weidevlees. Ook de stoofpeertjes voor dit heerlijke recept komen uit de provincie. De kok zet u graag allerlei lekkers uit ‘Het Land van Bartje’ voor en bereidt alles met kruiden uit zijn eigen kruidentuin.

Dat ruikt heerlijk en smaakt fantastisch.

Scharrelen op boerderij en brouwerij

Op Den Elshorst in Baarschot laten de boeren Thea en Ben u zien hoe hun v­ arkens vrij rondscharrelen. Hun weidevlees Elshorstpuur® wordt in de keuken van Landal Duc de Brabant omgetoverd tot een heerlijk nieuw streek­ gerecht. Dat dit park de eigen streek met verve presenteert, ziet u ook bij het ontbijt­buffet, dat erkend is als gecertificeerd streekproduct.

56

natuurlijk najaar 2012

Een tip: neem voor de thuisblijvers wat lekkers mee uit onze parkwinkel. www.elshorstpuur.nl Een seizoensspecial zijn de herfstbieren van La Trappe en museumbrouwerij ­De Roos.

Bij die laatste brouwerij kunt u zelf gaan kijken hoe heerlijk speltbier wordt gemaakt. www.museumbrouwerij.nl

Wijnwalhalla in Wierden Nabij Landal Twenhaarsveld, waar meer dan 1.100 jaar geleden het klooster van de ­Johanniter-orde stond, bevindt zich familiewijngaard Baan. Met ruim vijf hectare, waarop zo’n 17.000 druivenstokken staan, is deze wijngaard één van de grootste van Nederland. Uiteraard kunt u hier wijnen kopen, maar u kunt er ook terecht voor onder andere wijnproeverijen en high wines.

Benieuwd? Knip dan de bon hiernaast uit en geniet met korting. In de P ­ arkShop op Landal Twenhaarsveld kunt u de wijnen van de familie Baan eveneens kopen.

Zie ook www.wijngaardbaan.nl

Overijssel

Smullen op de streekmarkt Eerlijke streekproducten vindt u elke eerste zaterdag van de maand (09.00-15.00 uur) in het mooie dorpje Delden, twintig minuten rijden vanaf Landal Landgoed De Elsgraven. Op het pittoreske kerkplein staan groente, fruit, vlees, vis, brood en zuivel voor u uitgestald. De markt biedt heerlijk lamsvlees, worst van het Bonte ­Bentheimervarken, ecogroenten, boerenkaas, honing, ­mosterd, Dinkeldalvlees, wijn, jam en versgebakken brood. Krijgt u trek? Neem dan een

broodje lamsvlees van Bauke Bossink of iets lekkers van Eetrijk bereid met Twentse ingrediënten. www.streekmarkttwente.nl Brood- en banketliefhebbers vinden in Hattem, een half uurtje rijden vanaf Landal De Witte Bergen, het Nederlands Bakkerijmuseum. Hier kunt u op woensdagmiddag bakdemonstraties bijwonen. Of gewoon langsgaan om er bijzonder brood te kopen, kan natuurlijk ook. www.bakkerijmuseum.nl

Mergelworkshop Mergel, een krijtsteensoort die u veel terugziet in Limburg, is in de loop van miljoenen jaren ontstaan. In de oude mergelgrotten huizen nu vleermuizen of kweken boeren champignons.

U kunt zelf een souvenir maken tijdens een mergelworkshop. Na een korte wandeling door de Fluweelengrot in Valkenburg, krijgt u uitleg over mergel­ bewerking en kunt u zelf een theelichthouder of mergelplaatje versieren.

Elke woensdag en zaterdag in oktober om 13.15 uur. Kosten: € 17,50.

Inschrijven kan bij de receptie op Landal Kasteeldomein De Cauberg, tot uiterlijk 11.00 uur op de dag van de workshop.

Lezersaanbieding Verblijft u deze herfst of winter op Landal Twenhaarsveld in Overijssel?

Boek dan eens een workshop wijn/spijs (vanaf 2 personen) of een high wine bij Wijngaard Baan in Wierden. Tijdens de workshop leert u welke kleine hapjes passen bij de wijn. Een high wine is net als een high tea, alleen is de thee vervangen door twee glazen wijn.

Als lezer van Natuurlijk krijgt u tegen inlevering van deze bon korting op de workshop en de high wine.

Workshop wijn/spijs van € 28,voor € 25,20. High wine van € 21,95 voor € 19,95.

✂

Overijssel

Wel even van te voren reserveren.

Wijngaard Baan, Kloosterhoeksweg 15, Wierden, +31 (0)6-54 20 19 48.

Limburg

Zoete vis, ‘zuur’ vlees en mergelblökskes De Geul is een prachtige beek van 58 ­kilometer lang. Hij ontspringt in België en mondt vlakbij Itteren uit in de Maas.

Hier spartelt en spettert de Geulforel.

Deze zoetwatervis vindt u op de kaart in ons restaurant ‘De Zoete Zoen’ op Landal Kasteeldomein De Cauberg. Voor de ware liefhebbers serveren we in de winter authentieke Limburgse gerechten zoals ‘Knien in ’t Zoer’ (konijn in het zuur) en Limburgs zuurvlees bereid met Limburgse stroop en peperkoek. Als afsluiter is er een smaakvol kaasplankje met de beste kazen uit het Limburgse land.

Verblijft u op Landal Hoog Vaals? De winkel daar is ruim gesorteerd als het gaat om streekproducten. Denk aan een authentieke theelichthouder van 145 miljoen jaar oud mergel of een cd van het beroemde Vaals Mannenkoor. Natuurlijk kunt u er ook allerlei lekkers kopen: Limburgse bieren (waaronder het Drielandenbier), luxe appelstroop, mergelblökskes (bonbons van witte chocolade met pralinevulling), knapkoeken en… Limburgse vlaai!

najaar 2012 natuurlijk

57

Uitgelicht

Bezoek ons in de

h erfstvakantie

Bent u nog aan het dubben wanneer u een bungalow wilt boeken bij Landal GreenParks?

Hak dan nĂş de knoop door! De herfstvakantie is namelijk een ideale periode om met uw gezin langs te komen. Er is ontzettend veel te doen.

T

ijdens alle schoolvakanties, dus ook in de herfst- en kerstvakantie, organiseren we extra bijzondere evenementen voor kinderen. Zij genieten van het programma en u hebt een ochtend of middag voor uzelf. Zo kunt u eindelijk eens dat dikke boek lezen waar u nooit aan toekomt. U kunt natuurlijk ook met het hele

gezin aan de activiteiten deelnemen. En wat denkt u van een herfstwandeling door de bossen? Niks leukers dan eekhoorns spotten of eikeltjes en herfstbladeren zoeken. Uw kinderen zijn daarna nog uren zoet met al het knutsel- en plakwerk. En met het Discover Nature-pakket (zie kader) wordt het helemaal een avontuurlijke tocht!

Een greep uit de activiteiten

Kookbuzz Zelf gerechten maken in een supergrote Amerikaanse schoolbus?

Dat kan in de Kinderkookbuzz. Lekker, leuk en leerzaam! De bus komt op 16 oktober langs bij Landal Miggelenberg en Landal Stroombroek (Gelderland) en op 23 oktober bij Landal De Lommerbergen en Landal Hoog Vaals (Limburg).

Meer informatie: www.landal.nl/kinderkookbuzz

58

natuurlijk najaar 2012

Timmerfestijn Direct over de grens bij Drenthe, in het Duitse recreatiegebied Oldenburger MĂźnsterland, ligt Landal Dwergter Sand. Stoere vaders, moeders, dochters en zonen kunnen hier op 27 oktober mooie dingen maken van hout.

Met de aanwezige werktekeningen komt u een heel eind. Zelfs met twee linkerhanden. Kijk op: www.landal.nl/timmerfestijn

Ontdek de natuur

Serge & Coco Een vertederend aapje steelt de show in deze buikspreekact. In de herfstvakantie komt het beestje langs op maar liefst twaalf parken van Landal GreenParks. Op www.landal.nl/sergecoco vindt u alle data en tijdstippen.

roofvogels

Spannende

Met het Discover Naturepakket (€ 14,95) leren kinde­ ren en volwassenen spelen­ derwijs de natuur ontdekken én waarderen. Het pakket is verpakt in een mooie Natuurmonumenten-tas en te koop bij de receptie*.

U krijgt: • Een set natuurzoekkaarten om zelf te speuren naar planten en dieren.

• Een natuurgids voor kin­ deren.

• Een loeppotje om diertjes en planten van heel dicht­ bij te bekijken.

• Een survivalfluit met kompas, thermometer, ver­ grootglas en seinspiegeltje.

• Een leuke verrassing van Natuurmonumenten. * Op basis van beschikbaarheid.

Interieurtalent Een buizerd of uil die vlak over uw hoofd vliegt: eng en fascinerend tegelijkertijd! Dit maakt u mee tijdens een spectaculaire roofvogeldemonstratie. U kunt veilig aan de kant toekijken, maar ook heldhaftig meedoen. Ontdek op www.landal.nl/roofvogelshow welke show u kunt bijwonen.

lakei

Zin om uw huis of kamer eens anders in te richten? In het eerste uur van deze interieurworkshop krijgt u uitleg, daarna maakt u zelf een ‘mood board’.

Na afloop zit u vol ideeën! Kijk op www.landal.nl/interieurstyling welke zeven parken de workshop organiseren.

Koninklijke

Balei de Kronenlakei heeft de kroon van de koning per ongeluk kapot gemaakt. Wat nu? Een spannende voorstelling voor jongere kinderen. Op 14 oktober komt de lakei langs op Landal Aelderholt en op 23 oktober op Landal Coldenhove. Zie www.landal.nl/baleikronenlakei

Meer weten over alle activiteiten? Kijk op: www.landal.nl/evenementen

najaar 2012 natuurlijk

59

Ingezonden Regelmatig ontvangen wij post van onze gasten.

Deze brieven van twee zeer trouwe gasten wilden wij u niet onthouden.

Marianne Steenbergen, Deventer

Na jarenlang op vakantie in het buitenland te zijn geweest, won mijn man tien jaar geleden op een bedrijfsfeestje een midweek Landal GreenParks. En dit jaar vieren wij dus ons tienjarig vakantiejubileum op Landal Rabbit Hill met onze vijf kleinkinderen. En het leuke is dat wij ieder jaar dezelfde ­bungalow boeken, tegenover het zwembad en de receptie.

De kleinkinderen noemen het na al die jaren dan ook ‘ons huis’, en voelen zich er erg vertrouwd. Ze hebben er vaste vriendjes en vriendinnetjes gekregen, verjaardagen gevierd en een keer alle vijf tegelijk de waterpokken gehad. Dat was minder leuk. Wij als ouderen genieten ook volop, want Landal Rabbit Hill is mooi gelegen op de Veluwe. Je kunt er genieten van de prachtige natuur, heerlijk wan­delen en zwemmen in zowel binnen- als buitenbad. Maar ook lekker eten, naar de sauna of een partijtje tennis spelen. Kortom, een super leuk park voor jong en oud, met vriendelijk personeel dat altijd klaar staat en gezellige eigentijdse bungalows met alles erop en eraan.

Jubileum

Komt u al sinds jaar en dag op onze parken? Of bent u meerdere keren per jaar bij ons te gast en heeft u een bijzondere ervaring met Landal GreenParks? Mail het ons met een foto naar uwverhaal@landal.nl.

De leukste verhalen die we ontvangen leest u terug in Natuurlijk.

Opmerkingen of vragen?

Laat het ons weten via:

@landalnl

www.landal.hyves.nl

www.facebook.com/ Landalnl

www.youtube.com/ LandalGreenParks

60

natuurlijk najaar 2012

x 5 7 ie n a vak t

dal bij Lan

Vanaf 1983 gaan wij regelmatig op vakantie bij Landal GreenParks en zijn ‘voorgangers’. Komend jaar wordt dat de 75ste keer! We gaan met veel plezier, want de parken zijn ruim en rustig gelegen in de mooie natuur.

Eerst gingen we met de kinderen en nu soms ook met de kleinkinderen. In 2007 vierden we ons 40-jarig huwelijk op Landal Rabbit Hill met zo’n zeventig personen. Onze 75e vakantie hebben we op Landal Domein De Schatberg gereserveerd. Hier hopen we onder andere fietsend van de natuur te genieten.

Regelmatig lezen we ook de Natuurlijk.

Vooral de stukken over trouwe gasten.

We zijn benieuwd of er nog meer mensen zijn die in dertig jaar 75 of meer keer een vakantie bij u hebben geboekt. Wij bezochten van de 75 keer ongeveer de helft één of twee keer, maar ­op Landal Coldenhove, Heideheuvel, Miggelenberg, Rabbit Hill en Twenhaarsveld verbleven we wel vijf keer. We gaan per jaar minimaal één keer, maar soms wel vier of vijf keer per jaar. Onze stelling is dan ook: beter vaker per jaar korter op vakantie, dan één keer lang.

Familie Rozendal, Ermelo

Woon-werkverkeer is voor ons ook woon-vakantieverkeer. Afgelopen ­periode reden we van Ermelo naar Landal GreenParks en terug 21.024 kilometer. De halve wereld rond! Gemiddeld is dat echter maar 280 k ­ ilometer en tijdens de vakantie kwam de auto vaak niet van zijn plaats. Wij houden namelijk erg van wandelen en fietsen.

Tenslotte deel ik graag onze eerste ervaring bij Landal GreenParks van 1968. Mijn zwager en ik zouden met onze gezinnen in augustus op vakantie gaan, het ene gezin in een Fiatje, het andere in een NSU-Prinz. De een had al een rijbewijs, de ander zou dit in juli halen. Dat pakte wat anders uit. En dus improviseren: de banden van de NSU opgepompt, imperiaal gekocht met

daarop de kinderwagens en bedje, aardappels onder de achterbank (voor die tijd vrij normaal) en acht personen, waaronder twee baby’s, in de kleine auto. Dat is in deze tijd niet meer voor te stellen. Gelukkig kwamen we veilig aan en weer veilig thuis. We hadden een heerlijke vakantie in huisje 13 op Het Roekenbosch en al wandelend genoten we van onder ander het natuurgebied Landgoed Geijsteren.

21 jaar later verbleven we weer op (Bohemenpark) Het Roekenbosch.

En weer 23 jaar later is het tijd om dit park weer eens op te zoeken.

Wij wensen Landal GreenParks veel positief vakantiesucces toe en hopen bij gezondheid nog vaak gebruik te maken van jullie bungalows!

najaar 2012 natuurlijk

61

Uitgelicht Uw ingevulde gastenenquête:

n o r b e l l o v e waa rdvan informatie een

Landal GreenParks vindt het belangrijk goed te luis­ teren naar uw mening en wensen. Daarom sturen wij u na afloop van een vakantie bij ons een gasten­ enquête. Per jaar ontvangen wij ongeveer 250.000 van deze enquêtes ingevuld retour. Een schat aan informatie, die heel waardevol is voor ons.

D

e uitkomsten van de enquête worden onder andere gebruikt bij het nemen van besluiten over de inrichting en het onderhoud van de bungalows en de faciliteiten op de parken. De opmerkingen, sugges-

ties en tips zijn ook zeer waardevol bij het ontwikkelen van concepten die zo goed mogelijk aansluiten bij de behoeften van de gast. Bijvoorbeeld op Landal Duc de Brabant zijn, mede door de resultaten uit de enquêtes, de centrale voorzieningen aangepast en meer speelmogelijkheden gecreëerd. Ook op Landal Waterparc Veluwemeer zijn

indoor speelfaciliteiten geïntroduceerd door uw suggesties en opmerkingen.

De resultaten hebben ook bijgedragen aan de beslissingen die zijn gemaakt bij het vernieuwen van de bungalows op onze parken.

Verbeterpunten direct oppakken Wanneer in een enquête het cijfer voor de tevredenheid van de vakantie een zes of lager is, ontvangt de General Manager automatisch een e-mail. Een selectie van de gasten die dit cijfer heeft gegeven, wordt binnen drie dagen teruggebeld om de opmer­ kingen en ervaringen persoonlijk te bespreken en verdere opvolging samen af te stemmen. Ook als gasten een tien geven, wordt automatisch een e-mail verstuurd naar de General Manager. Een voorbeeld van hoe er op een park met de enquêteresultaten wordt gewerkt is het park Landal Twenhaarsveld.

General Manager Wim Westdorp vertelt dat hij alle enquêtemails die hij ontvangt, zelf leest en doorzet naar de afdelingshoofden. De suggesties, tips en opmerkingen die gasten als open ­antwoord kunnen geven, worden regelmatig met het hele team door­ genomen en verbeterpunten hieruit worden direct opgepakt op het park.

Hoger niveau De enquêteresultaten zijn ook onderdeel van gesprek tijdens de evaluaties met onze leveranciers. Zo hebben ook alle schoonmaakbedrijven toegang tot de resultaten die voor hen van belang zijn. Hiermee wordt de dienstverlening naar een hoger niveau gebracht.

Ook de medewerkers op de parken zijn erg betrokken bij de resultaten. Scoort een park goed, dan stimuleert dit de medewerkers het nog beter te doen.

Het antwoord in de enquête op de vraag welke medewerker in positieve zin is opgevallen, wordt onder andere gebruikt voor de nominaties van ‘medewerker van het kwartaal’.

62

natuurlijk najaar 2012

Wallonië

Kasteel Reinhardstein in de Ardennen

Village l’Eau d’Heure

Buiten in de Belgische herfst Houdt u van lange wandelingen door de bossen en langs het water? Of bent u een echte watersporter? Rondom de meren van l’Eau d’Heure in het zuiden van Wallonië geniet u volop van het goede buitenleven.

W

ie naar de Ardennen afreist, stuit op groene bossen, eindeloze vergezichten, tintelfrisse meren en kabbelende beekjes.

In dit deel van België loopt u dwars door de ongerepte natuur. Tijdens uw wandeling passeert u karakteristieke dorpjes. Franstalig, dus u bent helemaal in het buitenland. Op nog geen twee uur rijden van Breda!

Volmaakt Vanaf Landal Village l’Eau d’Heure kunt u perfect het prachtige Wallonië leren kennen. Direct aan het Lac de la Platte Taille vindt u onze sfeervolle bungalows. Na een stevige wandeling is het heerlijk ontspannen in het Aquacentre, met onder andere een zwembad, hydromassage en Turks stoombad.

Een Bourgondische maaltijd op het park zorgt voor een volmaakte dag.

Natuurschoon Watersportliefhebbers kunnen tijdens het seizoen hun hart ophalen op één

Village les Gottales

van de vijf meren in de omgeving. Jong en oud, iedereen zal zich hier vermaken.

Waterskiën, jetskiën, kanoën, surfen, vissen, zeilen of duiken... u zegt het maar. Vanaf het water heeft u natuurlijk een prachtig uitzicht op het natuurschoon in de omgeving.

Kastelen Daarnaast valt er nog van alles te beleven rondom Landal Village l’Eau d’Heure. U kunt een bezoek brengen aan trappistenklooster Chimay, waar bier wordt gebrouwen en ambachtelijke kaas wordt gemaakt. Ook een bezoekje aan de tropische kas en vlindertuin in Virelles is beslist de moeite waard. Durfallen beklimmen verschillende parcoursen op wel 25 meter hoogte in het Natura Parc in BoussulezWalcourt. En wat dacht u van een boottocht door de Neptunusgrotten van l’Adugeoir? En dan zijn alle kas­ telen die Wallonië rijk is nog niet eens genoemd! Al deze activiteiten liggen nog geen 25 kilometer van het park.

Parken van Landal GreenParks in België

Aken

Spa Malmédy

Domaine Long Pré Village les Gottales Dinant

Village l’Eau d’Heure

Kijk voor een overzicht van alle activiteiten in de omgeving van Landal Village l’Eau d’Heure op www.landal.nl/villageleaudheure Antwerpen

Brussel

najaar 2012 natuurlijk Luik

63

Reportage

Nationaal Park Šumava

Tsjechië

Beleef de nazomer in

De herfst is op zijn mooist wanneer het zonnetje met zijn laatste krachten over uitgestrekte meren schijnt, als de wind zachtjes door een kleurrijk bladerdek waait en wanneer zich een onheilspellende lucht vormt boven mysterieuze burchten in een robuust landschap. Dat is nazomeren in Tsjechië: u moet het een keer meemaken.

Zuid-Bohemen

64

natuurlijk natuurlijknajaar najaar2012 2012

Het plein Premysl Otakar II in Ceský Budejovice

Het stuwmeer Lipno

Ceský Krumlov

A

l wandelend of fietsend beleeft u de Tsjechische natuur op zijn best. Eén van de mooiste natuurgebieden van het land, misschien wel van Europa, is het Nationaal Park Šumava. Hoewel heuvelachtig en ongerept is dit woud dankzij de vele fiets- en wandelpaden en de goede bewegwijzering ideaal om er een dag op uit te trekken. Ook de kinderen zullen uitkijken naar een flinke wandeling want de vele vijvers en riviertjes, oude gletsjermeren, dichte bebossing en spannende afdalingen maken van een tocht door het woud een waar avontuur.

Surrealistisch landschap Ook buiten de typische natuurgebieden is Tsjechië onvergelijkbaar als vakantieland. Het uitgestrekte landschap doet soms bijna surrealistisch aan. Zeker

Park van Landal GreenParks in Tsjechië

Karlovy Vary Praag

Brno

wanneer de silhouetten van historische stadjes aan de horizon opdoemen of wanneer plotseling een onheilspellende burcht uit de velden oprijst. En het is makkelijk de kinderen warm te maken voor een culturele ervaring in zo’n oude burcht; veel ervan worden omringd door bloedstollende spookverhalen…

Historische steden De steden in Tsjechië spreken al net zo tot de verbeelding als de rest van het land. Zowel de kleinere stadjes en dorpen als de grotere steden kenmerken zich door hun historische uitstraling en onaangetaste architectuur. Ze zijn vaak prachtig gelegen, zoals de indrukwekkende stad Ceský Krumlov die ingenesteld ligt tussen de uitlopers van het nationale Park Šumava.

Landal Marina Lipno Direct aan het stuwmeer Lipno, vlak bij de Oostenrijkse grens en toch op nog geen dag rijden van Utrecht, ligt Landal Marina Lipno, de perfecte uitvalsbasis om de Tsjechische regio ZuidBohemen te ontdekken. Op het park kunt u fietsen huren, de mooiste wandel- en fietsroutes uitstippelen of een wandel- of fietsarrangement reserveren. Ook zijn er talloze faciliteiten op het park om helemaal tot rust te komen en voor totale ontspan­ ning kunt u het wellnesscentrum Sport Arena Lipno bezoeken. www.landal.nl/marinalipno of www.landal.nl/tsjechie

Marina Lipno

Cesky Krumlov

Stedentrip Een van de mooiste stedentrips die u kunt maken, voert u langs drie indrukwekkende historische Tsjechische steden: - Op 30 kilometer afstand van Landal Marina Lipno ligt volgens velen de mooiste stad van ZuidBohemen: Ceský Krumlov. Het autovrije stadscentrum bestaat uit trappetjes, steegjes en bruggen die u onvermijdelijk naar het impo­ sante kasteel leiden dat boven de stad uittorent.

- 25 kilometer verder naar het noor­ den komt u bij de grootste stad van Zuid-Bohemen, Ceský Budejovice.

Op het bekende plein Premysl Otakar II, met zijn booggallerijen en de achthoekige Samsonfontein, smaakt het beroemde lokale bier Budweiser – ja, dat is Tsjechisch! – natuurlijk het lekkerst.

- 30 kilometer terug naar het zuiden vindt u, aan de voet van de Novohradské Hory en aan de oever van de rivier de Malše, het schilder­ achtige Kaplice. Vanuit Kaplice is het nog maar 35 kilometer terug naar uw comfortabele accommo­ datie op Landal Marina Lipno.

najaar 2012 natuurlijk

65

Kidz

Wat doet Landal GreenParks voor de kleine (en grote) kinderen?

66

natuurlijk najaar 2012

Op veel van onze parken staan kinderen centraal. Want wij weten net zo goed als u: als de kinderen het leuk hebben, heeft u ook een fijne vakantie. Gelukkig is er bij ons heel veel te beleven, voor kleine én grote kinderen.

V

olop sportieve spelletjes, ­knutselworkshops, Bollo knuffelen of een spannende show bezoeken? Of houden jullie meer van samen spetteren in het zwembad? ­ Dat vinden alle kinderen heerlijk. En probeer dan maar eens aan de kant te blijven staan als ouder.

Beleven en ontdekken Ons speciale Fun & Entertainmentteam bedenkt de leukste en meest veelzijdige activiteiten voor de kinderen. Dat doen ze voor alle leeftijden, dus er is altijd iets nieuws te beleven en te ontdekken. Op onze parken is zó veel te doen; dat maakt het soms nog lastig kiezen!

najaar 2012 natuurlijk

67

Kidz

Dieren in de buitenlucht Een vakantie bij Landal GreenParks, dat betekent genieten van frisse buitenlucht en een groene omgeving. Wij zorgen er dan ook voor dat er op onze parken van alles buiten te beleven valt. Een balletje slaan op de midgetgolfbaan, de liefste dieren aaien in de dierenweide of gewoon lekker spelen in de speeltuin.

Wij zorgen dat kinderen zich de hele dag vermaken in de natuur!

Met z’n allen op de fiets

Bijzondere insecten

Op een aantal van onze parken hebben we sinds kort insecten­ hotels. Hier kunnen kinderen hun ogen uitkijken naar lieveheersbeestjes, bijen, wespen en mieren. In de hotels kunnen de insecten rustig ‘broeden’ en hun kroost grootbrengen. Daarbij leren de toeschouwers allerlei wetenswaardigheden over het belang van insecten voor de natuur. www.landal.nl/insectenhotel

Wilt u er ook eens samen met de kinderen een dagje op uit? Dan kunt u op onze parken eenvoudig een fiets huren om de groene omgeving te ontdekken. Maar het kan natuurlijk ook een beetje gekker! Wat dacht u van een skelter, een bolderkar of een meerpersoons­familiefiets? En tja, wie mag er dan achter het stuur zitten?

Succes verzekerd!

Binnenpretjes

Op een aantal parken hebben wij Indoorspeelparadijzen. Hier kan klein, én wat groter, klimmen, klauteren, glijden en zelfs racen op een heuse motor of in een racewagen. En t­ erwijl de kleintjes voorbij zoeven, kunt u rustig een drankje drinken op het naastgelegen terras. Dat geldt ook voor een bezoekje aan een van de Subtropische Zwem­paradijzen. Hier is het dubbel en dwars pret wanneer ze van de metershoge waterglijbaan af sjezen, zo het Junglebad in. En u? U zit waarschijnlijk lekker in het bubbelbad… www.landal.nl/indoorspeelparadijzen en www.landal.nl/subtropisch

68

natuurlijk najaar 2012

Lieve Bollo En voor de allerkleinsten is er Bollo. De lieve, grote bruine beer die altijd in is voor een leuke grap of grol. Bollo kunt u overal op onze parken tegenkomen. Hij houdt van koekjes bakken en knutselen en dat doet hij allemaal in z’n eigen Bollo Club. En soms treffen de kinderen hem in de kinderdisco waar hij de gekste dansmoves maakt. Kom gauw langs en neem een foto! www.landal.nl/bollo

En dan…

lekker eten!

Een vakantiedag is niet compleet zonder een lekkere maaltijd. Kom langs in een van onze restaurants en schuif gezellig aan tafel met de hele familie. Onze menukaart is gericht op jong en oud. Er zijn kinder­ menu’s en er is zelfs een speciaal Bollo’s Buffet. Hier kiezen ze zelf uit wat ze willen eten. Uiteraard zijn ook de avonturen van Bollo te volgen, want er worden leuke Bollo filmpjes vertoond. Om het helemaal bijzonder te maken, mogen ze eten van speciaal Bollo servies. En de beker bij het Bollo ijsje? Die mag mee naar huis! Zo kunt u gezellig met z’n allen tegelijk eten.

Kinderbungalow En wilt u tot slot altijd verzekerd zijn van de beste accommodatie voor uw kinderen? Boek dan een van onze speciale kinderbungalows. Dan bent u van alle gemakken, waar u met kleintjes behoefte aan heeft, voorzien en hoeft u niet alles van huis mee te nemen. Kortom, bij Landal GreenParks zorgen wij voor jong en oud. Kom eens een kijkje nemen met de hele familie! www.landal.nl/kinderbungalow

Kidsactiviteiten in de herfstvakantie In de herfstvakantie organiseren wij op onze parken allerlei speciale evenementen en activiteiten voor de kinderen. Wilt u weten wat er op het park van uw keuze te beleven valt? Kijk dan op pagina 58 van deze Natuurlijk en op www.landal.nl/evenementen of op www.landal.nl/kids

najaar 2012 natuurlijk

69

Nieuws Ieder jaar staat de maand november op Ameland in het teken van de kunsten. In en rond alle vier de dorpen op het eiland exposeren ruim zestig kunstenaars hun werk.

Kunstmaand In hotels, appartementencomplexen, kampeerboerderijen, kerken, galeries, het gemeentehuis, maar ook op campings en in het landschap is hun werk te zien. Het kunstaanbod is zeer divers. Zo is er schilderkunst te bewonderen, maar ook fotografie, video-art, beeldhouwwerk, textiel, glaskunst en keramiek. Van realistisch en gedetailleerd tot abstract.

Het thema van dit jaar is ‘Eiland’.

Dit jaar vindt de opening van de Kunstmaand Ameland plaats op Landal Ameland State. Op www.kunstmaandameland.com en www.landal.nl/amelandstate vindt u meer informatie.

e k i r t s n e S tyl e Vernieuwing op de parken

Landal GreenParks is bezig met een grootschalige interieurvernieuwing van bungalows op veel van onze parken in Nederland en Duitsland.

Stap voor stap worden de accommodaties aangepakt.

70

natuurlijk najaar 2012

De bungalows op Landal Rabbit Hill en Landal Landgoed ’t Loo ondergaan in 2013 een metamorfose. Deze bungalows krijgen een flatscreen-tv, nieuwe Woodstone-vloeren, een schilderbeurt en een nieuwe keuken

Fris en eigentijds Op Landal Hochwald in Duitsland zijn in 2012 al elf bungalows omge­ toverd naar een nieuwe luxe stijl.

Op Landal Wirfttal in Duitsland en op Landal Heihaas, Twenhaarsveld en

Heideheuvel in Nederland vinden vernieuwingen in de bungalows plaats. Op Landal Heideheuvel en Twenhaarsveld betekent dit onder andere dat de 4- en 6-persoons luxe bungalows worden voorzien van een nieuw fris en eigentijds interieur. Deze bungalows zijn nu al te boeken.

Houdt u van bowlen? Dan vindt u het vast leuk om te weten dat ook de gehele bowlingbaan vernieuwd is op Landal Heihaas en Landal Heideheuvel.

Strike!

Boeken

1

Koken Aan tafel met ‘Alles is Familie’ UITGEVERIJ DUTCH MEDIA

In november 2012 gaat de film ‘Alles is Familie’ van Kim van Kooten in première, het vervolg op ‘Alles is Liefde’. Een maand eerder verschijnt het ‘Alles is Familie’ Kookboek. Dit boek geeft een uniek kijkje in de keuken bij het maken van de film en voert u langs de culinaire hoogtepunten, de ‘deleted meals’ en ieders lievelingsgerecht. Natuurlijk staat het boek boordevol recepten.

Dus maak zelf de beroemde tomatensoep van moeder Jeanette, de gemberkoekjes van Ginger, de lams­koteletten van Arend en de ragù di cinghiale van Charlie. Dit is beslist geen mosterd na de maaltijd…

2

Voorlezen

Bobbi viert kerst en Sinterklaas UITGEVERIJ KLUITMAN

Bobbi is een vrolijke beer. Met zijn knuffelvriendjes beleeft hij allerlei avonturen die uit het leven van een peuter gegrepen zijn. Bijvoorbeeld naar de kinderboerderij gaan, boodschappen doen of bij opa en oma logeren. In deze twee boeken viert hij Sinterklaas en kerst.

Papa zegt: “We gaan iets leuks doen. Stap maar lekker op de slee. Ga je mee een kerstboom kopen?”

“Ja”, juicht Bobbi, “ik wil mee!”

Door de teksten op rijm en de vrolijke illustraties zijn de boeken een feest om voor te lezen!

4

Jeroen Swolfs

3

Knof

Saladedagen UITGEVERIJ MISTRAL

Saladedagen van blogger Knof is voor zowel mannen als vrouwen een zeer herkenbaar verhaal over liefde, vader worden en de groeipijnen die daarbij horen. Het boek werd overladen met goede recensies. Zo schreef de Telegraaf: ‘Een onweerstaanbaar grappige en ontroerende roman over vader worden. Een absolute aanrader.’ En De Limburger omschreef het als ‘Geestig, puntig, ontroerend soms en never a dull moment’.

Kortom, het perfecte boek voor de vakantie.

Streets of the World NATIONAL GEOGRAPHIC Kan het? Kan één fotograaf in vijf jaar tijd alle hoofdsteden van de wereld fotograferen? Voor Jeroen Swolfs is het geen vraag, hij doet het. Streets of the World is het eerste deel van zijn intrigerende verslag van jaren van plannen maken, presenteren, investeren en durven dromen. Zijn avontuur begon in Azië waar hij in een razend tempo de eerste vijftig steden fotografeerde. Volg Jeroen Swolfs en zijn reis rond de wereld op www.streetsoftheworld.com

najaar 2012 natuurlijk

71

Kerst

kerststal

Het verrassende verleden van de

Van klein en eenvoudig boven de open haard, tot groots en imposant met honderden (levende) figuren: de kerststal is er in alle soorten en maten.

Mooi of niet, de kerststal heeft in ieder geval een heel verrassend verleden.

D

e kerststal hoort helemaal bij het kerstfeest. Het tafereel van baby Jezus in zijn kribbe, met Maria en Jozef als liefdevolle ouders, de drie wijzen uit het Oosten, herders, schapen, vaak nog een os en een ezel: het spreekt tot de verbeelding. Dit vertelt het kerstverhaal. Toch is dat niet altijd zo geweest. De kerststal bestaat pas sinds het jaar 1223.

En je zou zelfs kunnen zeggen dat die eerste kerststal is ontstaan bij wijze van marketingstunt ter promotie van de kerst...

Groot succes In 1223 vroeg Franciscus van Assisi zich af hoe hij kerst aansprekender kon maken voor het volk. Hij kwam op het idee om een stal in te richten, compleet met dieren en levende figuren, die de gebeurtenissen van de kerstnacht in Bethlehem zou uitbeelden. Het was een succes. De lokale bevol-

72

natuurlijk najaar 2012

king kwam massaal bijeen om met fakkels en kerstliederen de kerst te vieren. Sindsdien is de kerststal een traditie, hoewel het tafereel in de loop der jaren op sommige punten een transformatie heeft ondergaan. Oorspronkelijk was Maria het middelpunt en leek zij niet erg betrokken bij haar pasgeborene. Later is zij gelukkig veranderd in een liefdevolle moeder. Jozef is met de tijd wat jonger geworden en de drie wijzen hebben in plaats van tulbanden vaak kronen gekregen. Tot slot is de wijze Balthazar van blank naar donker gekleurd.

Kunstwerken De meest spectaculaire kerststallen zijn natuurlijk de levende kerststallen met echte dieren en mensen. Maar het is niet verwonderlijk dat de meeste kerststallen tegenwoordig in hout of gips worden uitgevoerd. Zeker als ze voor op de schouw bedoeld zijn...

Grootste kerststal ter wereld Verblijft u rond de kerst op het Tsjechische Landal Marina Lipno, dan is het even rijden, maar absoluut de moeite waard, om de grootste kerststal ter wereld te bekijken in het 70 kilometer ver­ derop gelegen Jindrichüv Hradec.

De kribbe, in 60 jaar tijd gebouwd door Tomáš Krýza, telt maar liefst 1.398 figuren, waarvan er 133 mechanisch bewegen.

najaar 2012 natuurlijk

73

Kerst

Absoluut de moeite waard is het om ­tijdens uw vakantie eens een aantal grote of bekende kerststallen of kerststallen­routes te bekijken. Sommige zijn ware kunstwerken en u zult in ieder geval versteld staan van de creativiteit waarmee veel kerststallen vormgegeven zijn. Bovendien is er geen uitstapje waarvan u meer in de kerststemming raakt!

Kerststallenroute ’s-Hertogenbosch Vanaf Landal Duc de Brabant en Landal De Vers bent u zo in ’s-Hertogenbosch. Daar kunt u van 17 december tot en met 9 januari een route volgen die u vanuit de levensgrote kerststal in de SintJanskathedraal langs ruim 35 kerststallen in winkels, bedrijven en woningen door de hele stad leidt.

Kerststallenroute Brabant

Brabantse parken Landal De Vers, Het Vennenbos en Duc de Brabant, maar ook vanaf de Limburgse parken Landal Domein De Schatberg en Landal De Lommerbergen is de route niet ver weg. De route loopt door de hele Nederlandse Kempen. Veel kerststallen zijn uitgevoerd met levende figuren en de ene stal is nog bonter, moderner of juist traditioneler dan de ander. Meer informatie over de route is te krijgen bij de receptie op het park.

Joods feest Natuurlijk viert niet iedereen kerst. Hoewel in Nederland het vieren van kerst niet per se aan het Christelijke geloof gekop­ peld is (ook niet-christenen vieren hier kerst) zijn er diverse andere geloven met ieder hun eigen feestdagen. Zo vieren de joden tegen het eind van het jaar Chanoeka. Zij herdenken hierbij de opstand van de joden tegen de Griekse overheersing.

Chanoeka duurt acht dagen en tijdens die dagen worden kaar­ sen gebrand in een negenarmige chanoekia. Voor iedere dag één arm; de negende arm is voor de sjamasj, de kaars waar­ mee de andere kaarsen dag voor dag aangestoken worden.

Kerststallendorp Schimmert Verblijft u in de kerstvakantie op Landal Kasteeldomein De Cauberg, Reevallis of Hoog Vaals, neem dan even de tijd om het beroemde kerststallendorp Schimmert te bezoeken.

De wandeling daar, liefst mét glas ­glühwein in de hand, laat u al gauw ruim honderd stallen zien. De wandelroute is verkrijgbaar in het voorportaal van de Remigiuskerk in Schimmert.

Van 23 december tot half januari kunt u de kerststallenroute Brabant volgen.

Goede uitvalsbasis hiervoor zijn de Den Bosch Breda

De Vers

Tilburg

Het Roekenbosch

Duc de Brabant

Eindhoven

Het Vennenbos Domein de Schatberg

Venlo

De Lommerbergen

Parken van Landal GreenParks in Noord-Brabant en Limburg

Landgoed Aerwinkel

Maastricht

Kasteeldomein De Cauberg Hoog Vaals Reevallis Aachen

74

natuurlijk najaar 2012

Duik in de wereld

van kerst

Het mooiste van de kerstperiode is dat alles, binnen én buiten, er zo gezellig uitziet. Overal lichtjes en vrolijkheid. Hieronder een paar tips waardoor u volop van de warme kerstsfeer kunt genieten.

Kerstmarkten Duitsland

Kerstmarkt in Valkenburg Bent u rond de kerst op één van onze parken in Limburg, dan ligt een bezoek aan Valkenburg voor de hand. Vanaf 16 november transformeert het anders ook al knusse stadje zich tot een echte kerststad. Heel bijzonder zijn de ondergrondse kerstmarkten. In de Fluweelengrot vindt u het huis van de kerstman en talloze stands in de nissen van de grot. In de Gemeentegrot strekt de grootste ondergrondse markt van Europa zich uit in een kilometers lang en eeuwenoud gangenstelsel. Dit jaar kunt u in de imposante Wilhelminagrot ook de grootste ondergrondse kerststal bezoeken, die geheel gemaakt is van zand.

In Duitsland zijn de kerstmarkten een fenomeen: daarbij pakken de Duitsers echt uit. Vanaf Landal Eifeler Tor en de parken in het westen van Duitsland zijn een paar indrukwekkende kerstmarkten goed te bereiken of bijvoorbeeld een leuke pit stop voor de heen- of terugreis.

Dickensfestijn Deventer Wanneer u net als 120.000 andere bezoekers uit Nederland, Duitsland, België en Frankrijk op zaterdag 15 en zondag 16 december Deventer aandoet, loopt u grote kans oog in oog te komen staan met Scrooge, Oliver Twist of David Copperfield. Een bijzonder festival in het historische Bergkwartier ter ere van de populaire Engelse schrijver Charles Dickens. Meer informatie is te vinden op www.dickensfestijn.nl

Keulen, van 21 november t/m 23 december.

• Zeven grote kerstmarkten verspreid door de stad.

• Vier miljoen bezoekers.

• Sprookjesmarkt.

• Middeleeuwse markt.

• Drijvende kerstmarkt op de Rijn.

Monschau, 30 november t/m 23 december 2012 • Levende kribbe (elke zaterdag en zondag tijdens de adventsweken in het brouwerijmuseum).

• Idyllisch centrum verlicht en versierd.

• Live muziek (onder andere alpenhoornblazers en Monschauer Torenblazers).

• Verkozen tot de mooiste kerstmarkt van Noordrijn-Westfalen.

Trier, 26 november t/m 22 december 2012 • • • •

Romantisch en nostalgisch.

95 versierde houten marktkramen.

Kroning Duitse glühwein koningin.

Livemuziek en poppentheater.

najaar 2012 natuurlijk

75

Kidz

Feestje?

Vier je verjaardag bij Landal GreenParks!

Ben jij binnenkort jarig of heb je iets anders te vieren? Kom dan gezellig met je vriendjes en vriendinnetjes naar een park en beleef een waanzinnig feestje!

Bij Landal GreenParks kun je uit 足verschillende feestjes kiezen. Een themafeest voor ridders, piraten, zeemeerminnen of prinsessen. Een knutselfeest of een spannend feest waarbij je naar de schat op zoek gaat. Maar ook een sportief feestje: midgetgolf, bowlen of zwemmen. Het kan allemaal. Enkele voorbeelden van feestjes verklappen we hier al. Maar kijk op 足 de site van Landal GreenParks bij het park waar je naartoe gaat, voor de folder over kinderfeestjes.

it Leef je u

In het Indoorspeelparadijs kun je je helemaal uitleven. Voor iedereen is er wel iets te beleven: klimmen, ravotten, springen en spelen, zoveel je maar wilt.

Ben jij een echte waterrat? Kom dan met je vriendjes en vriendinnetjes naar een van onze zwembaden. Op hoge golven zwemmen, van de glijbaan roetsjen en samen spelen in het water.

Voor tten waterra

Met een echt GPS-systeem ga je op zoek naar de schat. Vooraf wordt uitgelegd hoe het werkt. Tijdens de tocht krijg je stoere en uitdagende opdrachten.

Natuurlijk kun je ook met je vriendjes en vriendinnetjes lekker blijven eten. We hebben een speciaal kidsmenu: frietjes met kroket, frikadel of kipnuggets, of een kidspannenkoek.

natuurlijk najaar 2012

Wilt u een kinderfeestje organiseren op een van onze parken?

Reserveer dan minimaal twee weken van te voren. Op www.landal.nl/kinderfeestje vindt u meer informatie over de verjaardagsfeestjes en over de reserveringen. Het is niet noodzakelijk om ook te 足verblijven op een park.

Knutsel met Bolen lo

t Op jach

Smikkelen

76

Voor je ouders

Hou jij het meest van knutselen? Met Bollo maak je de mooiste kunstwerken.

Je kunt bij ons bijvoorbeeld zelf een vlieger maken, die je dan samen met je vriendjes en vriendinnetjes kunt oplaten.

Kortingsbonnen PALESTRA

Pure ontspanning met 30% korting!

De prijs van dit arrangement is € 39,50 per persoon i.p.v. € 57,-

JAARG

ANG

NUMME 10 |

TUINSP R3+

ECIAL

| APRIL/

MEI 2012

Zin om eens heerlijk te ontspannen?

Bij Palestra Sauna, Beauty & Body in Braamt kunt u heel voordelig genieten van het Natuurlijk verwenarrangement.

U krijgt: • dagkaart sauna • welkomstdrankje • Hot-Cold Stone massage (25 minuten)

✂

| € 6,95

KSTE TIJD OUTES, DE LEU DE MOOISTE R

PUUR nl euw

Ni erste De lekk en wandel-ding fietskle 2 van 201

88

PAGINA’S

TSPUECIN IAL DS TREN NG OF ING? TUTIN DER & DIEPGA ) VERAN RUS ING & SPANN willen (Wat

we nou

Boskoop

ijk? eigenl

Geuldal

EN GERinqS? uiz VIN e de tu

Kraamkamer van de lente

WWW.TOERACTIEF.NL 2012 / € 5,80 / NUMMER 3 / APRIL

ZIJN Do

PAKKEN DAKJE idelijke

rle

Vergeleken

5 allround toerfietsen

Welkom in de tuin van Nederland

RO GUW HOE JO

sse 8INvedaDEkteSTrra AD

n

Grebbelinie

Langs de vesting

NUMMER 3 / APRIL 2012

| BLOESEM BIJTJES STADSE KOEIEN VOOR SENDE BAAN | DAN | RUIM DE TUIN RLEM VOOR VAN HAA ZITJES ESJES KERSTE KSTE ADR DE LEK DE LEU URG | IN LIMB KIJKEN

l- &

fietsroutes 5wande een handig in routeboekje

Vraag nu een gratis nummer aan!

Toeractief

Buitenleven

• fietsen & Wandelen • gratis routeboekje • tests • cultuur & natuur

• koken • wonen • tuinieren • Nederlands erfgoed • bijzondere adresjes

Banjeren door boerenland

Ga mee, de ! boer op 20-03-12 09:13

1203_Cover.indd 1

SAFETY EXPERIENCE CENTER

Te gekke en leerzame 3 uur durende rijvaardigheidstraining op het mooiste centrum van Nederland in nieuwe BMW’s.

Antislipcursus 2 voor de prijs van 1

Normaal € 129,- per persoon, nu twee voor de prijs van één.

Informeer ook naar de mogelijkheden voor Business events.

HEMA

✂

15% korting op een HEMA fotoalbum

✂

✂

Echt nagenieten doet u met een fotoalbum. Maak ook van uw vakantiefoto’s een album. Lezers van Natuurlijk ontvangen met de actiecode tijdelijk 15% korting op een HEMA fotoalbum. Ga gelijk aan de slag op www.hema.nl/natuurlijk en geniet zo nog lang na van uw vakantie.

Huggies Little Swimmers arrangement*:

Little Swimmers Super voordelig naar Landal GreenParks met Huggies Little Swimmers!

Bij aankoop van twee pakken Huggies Little Swimmers naar keuze bij Etos een fantastisch gezinsarrangement bij Landal GreenParks; v.a. € 95,-* per persoon. *Afhankelijk van het park naar keuze.

• Midweek of weekend bij Landal GreenParks.

• Verblijf in een standaard bungalow.

• 2x Huggies Little Swimmers zwemluier.

• 1 dag huur bolderwagen of fiets met kinderzitje.

• Cadeautje voor baby.

• Waardebon voor een babymaaltijd.

• Fles wijn en welkomstpresentje in de bungalow.

• Bedlinnen en opgemaakte bedden bij aankomst.

• Keuken- en handdoekenpakket.

• Inclusief toeristenbelasting en reserveringskosten.

Gratis kop koffie bij uw Uit-eten-arrangement Tegen inlevering van deze bon ontvangt u een gratis kopje koffie na afloop van uw diner in een van de deelnemende restaurants van Landal GreenParks (bon is geldig voor 2 personen).

Kijk ook op www.landal.nl/arrangementen

✂

✂

✂

Kortingsbonnen 30% korting voor lezers van Natuurlijk Actievoorwaarden

✂

Landal Stroombroek en Palestra Sauna, Beauty & Body Landweerswal 2, 7047 CE Braamt www.palestra.nl

• Deze bon inleveren bij de kassa.

• Te reserveren op basis van beschikbaarheid.

• Geldig t/m 31 maart 2013.

• Niet geldig in combinatie met andere acties of arrangementen.

Reserveren kan telefonisch 0314 -39 98 00.

Kijk voor meer informatie, openingstijden en onze speciale badkledingdagen op onze website.

Vraag een gratis nummer Buitenleven of Toeractief aan Stuur deze bon in een envelop naar:

Contact Center Antwoordnummer 10500 4870 WB Etten-Leur

✂

Ga naar www.anwb.nl/landal en vul hier uw gegevens in.

De verzending is éénmalig en stopt automatisch.

Hierna krijgt u éénmalig een (telefonisch) actieaanbod.

Actie is geldig t/m 31 september 2012.

(Postzegel niet nodig)

2 voor de prijs van 1 antislipcursus • U kunt alleen voor dit speciale tarief boeken via www.safetyexperiencecenter.nl/landal Safety Experience Center • Geldig tot 31 december 2013.

Graafsebaan 133, 5248 NL Rosmalen • Niet geldig i.c.m. met andere acties of kortingen. www.safetyexperiencecenter.nl • De cursus is inclusief een trainingsauto van het instituut.

✂

15% korting op een HEMA fotoalbum Actievoorwaarden • De korting geldt voor alle fotoalbums besteld via www.hema.nl/fotoalbum.

• Geldig t/m 31 oktober 2012.

✂

www.hema.nl

Bekijk alle actievoorwaarden op www.hema.nl/natuurlijk Actiecode: HEMNAT2012

Super voordelig naar Landal GreenParks Actievoorwaarden

✂

Ga voor uitgebreide actie­ voorwaarden en meer info naar: www.littleswimmersactie.nl

• Actie start 1 oktober 2012.

• Exclusief bij Etos in Nederland en bij aankoop van 2 pakken Huggies Little Swimmers.

• Bewaar de kassabon goed want deze is verplicht voor deelname.

• Boekingsperiode t/m 31 december 2012.

• Aankomstperiode t/m 8 februari 2013.

• Alleen van toepassing op deelnemende parken.

• Te reserveren op basis van beschikbaarheid.

Gratis kop koffie bij uw Uit-eten-arrangement Actievoorwaarden

www.landal.nl/arrangementen

• Eén bon per reservering. Bon is geldig voor 2 personen.

• Alleen geldig op vertoon van uw Uit-eten-arrangement vouchers.

• Alleen geldig bij deelnemende parken aan het Uit-eten-arrangement (zie www.landal.nl/arrangementen).

• Geldig voor aankomsten tot 16-12-2012.

‘Speelgoed in het bos’

najaar 2012 natuurlijk

79

Kidz

Gezellig spelen! regent erliefst lekker buiten speelt, Hoewel je misschien het all nker. is het ’s avonds al vroeg do het in de herfst best vaak. En ook ks doen. Gelukkig kan dat leu s iet s du n ne bin je et mo Dan ar je overdag tóch nog even na heel gezellig zijn. Zeker als n vol nt in de herfst ligt het buite buiten hebt kunnen gaan, wa kunt nemen. leuke dingen die je zo mee Herfstraadsel-ged

icht

Maak (als het droog is!) een lekkere lange wand eling door het bos en schrijf dingen op die je ziet. Bijvoorbe eld: paddenstoel, roodborstje, dennenboom, eikenblad . Bedenk intussen ook dingen die je misschien niet ziet ma ar die wel in het bos aanwezig zijn , zoals: eekhoorn, wildzw ijn, mierenhoop of vossenhol. ’s Avonds maak je voor je ouders een raadselgedicht van din gen die je opgeschreve n hebt: een gedichtje waarin je het ding omschrijft, zonde r dat je het woord zelf noemt.

Voorbeeld: In vliegende vaart, in bomen of over de gro nd, met je grote pluimstaa rt stop je nootjes in je mo nd.

(Eekhoorn!)

Wie het raadt, krijgt een punt.

80

natuurlijk najaar 2012

Bollo’s Moppenhoekje

Bladerenplacemat

Zoek buiten allemaal bla adjes uit die mooi van vorm en niet zo gro ot zijn. Als je weer lekker warm binnen be nt, kun je de blaadjes op een groot vel pla kken. Zorg dat de randjes van de blaadjes elkaar niet raken.

Plak hier overheen alu miniumfolie en wrijf er voorzichtig overheen met je vinger of een zacht borsteltje. Je krijgt zo een zilver vlak waarin je heel mo oi de omtrek van alle blaadjes ziet. Leu k om ’s avonds als placemat te gebruiken!

Waarom vliegen de meeste vogels in het najaar naar het zuiden?

Omdat lopen te ver is!

Er zitt en twe vissen e in een en ze viskom kijken naar b “Het r uiten. egent” , zegt een te de gen de ander.

“Geluk kig zit ten we bin nen...”

etje

Gourmet-to

je ouders met etten? Verras m ur go llie ju Gaan heb je nodig? er toetje! Wat kk rle pe su n ee ls • 2 grote appe neel ka l pe le • 1 thee er ik su l pe tle • 1 ee • boter eruit js • speculaasi al het klokhuis de appels, ha n re or het vo vo te is r n Schil va iedereen klaa s Al s. je r ak pl e n beetje bote en maak dunn metbakjes ee ur go le n al ee in s appel, toetje, doe je n paar plakje smolten is ee . Laat de er ik su en als dat ge e n klein lepeltj ee en el ne ka beetje bakken, tot ze er tien minuten ve ge on op het es ltj appe n bij iedereen . Schep ze da jn zi js op. n si ui aa br ul ht ec lic n bolletje sp ee al er ov e bord en do s krijgt! complimentje Wedden dat je

Speel mee en win !

Zegt een man er: tegen de dokt is us “Mijn ne de verstopt“, zegt hem b he k “I : er dokt hij zit al gevonden, je op n midde t!” ch zi ge

Wat is gro en en huppe lt door het bos?

Een doph ertje.

Hou je van puzzelen, zoek dan alle woorden in deze woordzoe ker en maak kans op één van de tien Bo llo-pakketten. Mail voor vrijdag 23 novem ber je oplossing naar bollo@landal.nl of stuur het antwoord naar Landal GreenParks, Po stbus 175, 2260 AD Leidschendam. Verme ld op de envelop: Bollo Puzzel Natuurlijk najaar 2012.

De woorden hieronde r zitten in alle richtingen in de puzzel verstopt. Van link s naar rechts en anders om, van boven naar bened en en andersom en oo k nog eens schuin! Zoek ze op en streep ze af. De letters die overblijven vormen achter elkaar gelezen de oplos sing.

BLADEREN HAARD STORM BRUIN HEKSENKRING TAKKEN BUIEN KAAL VERKOUDEN DEPRESSIE MIST WIND EIKEL NAJAAR WOLKEN ELFENBANKJE PADDENSTOEL ZADEN GEEL ROOD ZWAM

E J K N A B N E F L E H E J K E F T E B RN UA BI N N A J LAE AH R T E B R U I N S SG N I R K N A J A A R G N I R K N EE S K E H I I L L EE OO T S N E S K E H T S N E DD DDA A P P MMNN KK RR KK AAA AL L F FRR LL RR SS KKZ ZT T H HEE OO ZZ RR F FA AS S H HOOWW TT TT L G T L G D S E R P E D WT D A A EE I I SS S M A A T N H EE R P E D W M A A T N H E B E K J E B T N E R E D L BE I KE JK E T ONO E R E D A A KL RB I E K N E D U O E V O O.puzN E D U O K R E P © www zelpro.nl V P

© www.puzzelpro.nl

81

Hier vindt u onze parken Landal Esonstad: Wad’n dag Een dagje het vasteland verruilen voor het mooie Schiermonnikoog?

Boek dan het Wad’n dag-arrangement. U vertrekt vanaf Landal Esonstad en maakt een prachtige tocht over het Lauwersmeer richting Schiermonnikoog.

Een fiets staat voor u klaar plus een kaart van het eiland. Zo kunt u Schiermonnikoog, met onder andere het breedste strand van Europa, ontdekken. Bij Hotel Graaf Bernstorff kunt u terecht voor een kop koffie met appelgebak. Wad ’n heerlijke dag! Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/esonstad Noordzee

Schuttersbos Résidence Terschelling West Terschelling

Ameland Terschelling Holwerd Waddenzee Esonstad Vlieland

NIEUW Texel

Landal Landgoed ’t Loo: Een zorgeloos welkom Reserveer bij uw verblijf op Landal Landgoed ’t Loo het ­Zorgeloos Welkom-arrangement en laat uw vakantie direct goed beginnen! Opgemaakte bedden, hand- en keukendoeken, een welkomstpresentje en een heerlijke gourmet in uw bungalow. Geniet ze!

Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/landgoedtloo

Ameland State Vitamaris

Schiermonnikoog Lauwersoog

Natuurdorp Suyderoogh

Sluftervallei Harlingen Leeuwarden Groningen Beach Park Texel Villapark Vogelmient NIEUW De Bloemert Waterpark Sneekermeer Den Helder

Beach Resort Ooghduyne

Heerenveen

Assen

Hunerwold State Aelderholt

Het Land van Bartje Orveltermarke Emmen

Giethoorn Alkmaar

De Witte Bergen Lelystad

Landgoed ’t Loo

Haarlem Amsterdam

Dunimar

Zwolle

De Vlegge

Waterparc Veluwemeer

Heihaas De Veluwse Hoevegaerde

Noordwijk

Rabbit Hill

Noordzee

Deventer

Apeldoorn

Den Haag

Utrecht

De Koornmolen

Miggelenberg Klein Ruwinkel

Rotterdam

Landgoed De Hellendoornse Berg Landgoed De Elsgraven Twenhaarsveld Enschede

Heideheuvel Coldenhove

Arnhem

Stroombroek Nijmegen

Duinpark ’t Hof van Haamstede Port Greve Resort Haamstede Villapark Livingstone Résidence ’t Hof van Haamstede Zierikzee

’s-Hertogenbosch Breda

Middelburg

Bergen op Zoom

Vlissingen

Terneuzen

De Vers

Tilburg

Duc de Brabant

Strand Resort Nieuwvliet-Bad

Het Vennenbos

Het Roekenbosch Eindhoven

Domein De Schatberg

Venlo

De Lommerbergen

Landal Waterparc Veluwemeer: Golfclinic Maak op een zeer informele en laagdrempelige manier kennis met de golfsport op Golfbaan Dorhout Mees. Tijdens een golfclinic van anderhalf uur leert u van een professionele instructeur de basisprincipes van het golfen: putten, chippen en afslaan. Vervolgens test u uw vaardigheden op de 18-holes par 3 baan. Zowel voor de beginner als de wat meer ervaren speler een leuke ervaring. Kortom, een ideale manier om gezellig, actief, maar toch ontspannen met elkaar bezig te zijn! Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/waterparcveluwemeer

Landgoed Aerwinkel

Heerlen Maastricht

Reevallis

Kasteeldomein De Cauberg Hoog Vaals

Landal Kasteeldomein De Cauberg: Een waar sprookje Valkenburg is met recht dé Kerststad van Nederland. Het sprookjesachtige heuvelland wordt vanaf november omgetoverd tot een magische kerst­ wereld. Bovengronds dwaalt u door de warm verlichte eeuwenoude steegjes en in de gangenstelsels van de grotten vindt u twee kerstmarkten. Verblijft u tussen 16 november t/m 21 december op Landal Kasteeldomein De Cauberg, boek dan het Kerstmarktarrangement.

Dan krijgt u een entreekaartje voor de kerstmarkt in de Gemeentegrot, een hand- en keukendoekenpakket, koffieen theepakket en een badkamersetje.

Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/kasteeldomeindecauberg

Vlak voor vertrek nog even checken wat het weer doet? Of de beste route uitstippelen naar uw bestemming? Kijk dan op www.landal.nl/weer en www.landal.nl/route.

Zo komt u nooit voor verrassingen te staan.

82

natuurlijk najaar 2012

Landal Dwergter Sand: Pure verwennerij Geniet van een heerlijke wellnessdag! Boek het ­Wellness-arrangement op Landal Dwergter Sand.

U ontvangt een badjas en slippers, krijgt een heerlijke rugmassage die al uw spieren losmaakt (20 min) en aansluitend kunt u naar de sauna. Tussendoor geniet u van een heerlijk verfrissend drankje! Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/dwergtersand

Travemünde Noordzee

Hamburg Groningen

Bremen

Dwergter Sand

Noordzee

Utrecht

Berlijn Hannover

Amsterdam

Enschede

Arnhem

Salztal Paradies

Breda Brugge

Brussel

Leipzig

Winterberg

Antwerpen Keulen

Maastricht

BELGIË

Luik

Aken

Domaine Long Pré Village les Gottales Village l’Eau d’Heure

DUITSLAND

NIEUW

Eifeler Tor

Wirfttal Mont Royal Frankfurt Sonnenberg Hochwald Warsberg Luxemburg

Praag

TSJECHIË

Nürnberg

Regensburg

Marina Lipno

Stuttgart

Linz

München

Landal Hochwald: Wandelen!

Een goed begin is het halve werk.

Daarom krijgt u bij dit Wandelarrangement opgemaakte bedden bij aankomst, hand- en keuken­ doeken, een koffie- en theepakket en een fles wijn. Zo kunt u direct doen waarvoor u gekomen bent: actief wandelen. Ook krijgt u een koeltasje voor uw versnaperingen, wandelroutes en een wandelkaart. ’s Avonds geniet u van gourmet in uw bungalow en op de dag van vertrek krijgt u een compleet verzorgd ontbijt in uw bungalow!

Kijk voor prijzen en voorwaarden op www.landal.nl/hochwald

OOSTENRIJK

Wenen

Salzburg

Resort Walensee Brandnertal Chalet Matin Vierwaldstättersee Zürich

Bern

Luzern

ZWITSERLAND

Innsbruck

Hochmontafon

Rehrenberg Zell am See

Katschberg Bad Kleinkirchheim

Genève

COLOFON Natuurlijk is een uitgave van Landal GreenParks ADRES Landal GreenParks, Postbus 175, 2260 AD Leidschendam REDACTIE EN BLADMANAGEMENT Lamar communicatie, Amsterdam VORMGEVING Zabriski Media, Leiden DRUKWERK Prinovis Itzehoe, Duitsland FOTOGRAFIE Archief Landal GreenParks, iStockphoto, Dreamstime, Shutterstock, Corbis Images, Natuurmonumenten, Martin van Welzen, Floriade, Stichting Clear, Hookies Communications, Streek­ markt Verhildersum, museum Elburg VERDER WERKTEN MEE Sandra van Dijk, Bakker Communicatie (Bollo Strip), Petra ter Veer, Angelique Walison, Monica Wesseling MET DANK AAN ANWB, Nicolette van Berkel, Hema, Huggies, National Geographic, Natuurmonumenten, Safety Experience Center, Uitgeverij Dutch Media, Uitgeverij Kluitman, Uitgeverij Mistral.

najaar 2012 natuurlijk

83

Informatie en reserveringen: www.landal.nl of 0900-8842

(€ 0,20 p. min.)

België: www.landal.be of 070-77 80 80 (€ 0,18/min.)

Maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 21.00 uur en zaterdag, zondag en feestdagen van 10.00 tot 15.00 uur

Wat vindt u van Natuurlijk?

Geef uw mening op www.landal.nl/uwmening