Atau, com peu projècte de l’Ofici Public per la Lenga Occitana, qui auré per tòca de definir ua accion publica e concertada entre las collectivitats (un dorsièr seguit per l’IEO), la bastission de Oc Tele que seré ua faiçon per las collectivitats, ljèu l’Estat, de s’engatjar dens ua accion publica interregionau que despassi l’objectiu de la preservacion deu patrimòni occitan. Entà l’IEO, que serà donc ua estapa importanta, mes ua responsa a ua abséncia, la de
Òc Tele o Tele Òc: ne pas confónder la futura television occitana sus internet, e l’associacion basada a Clamont d’Erau que perpausa un ensenhament a distancia de la lenga occitana. Au jòc de Google, ne se calerà pas enganar au moment de picar los mots claus per cercar la vosta futura cadena de television preferida. l’occitan sus las cadenas oficiaus, e l’un n’empacharà pas de contunhar à quichar per l’aute. E qui s’engatja donc dens aqueste purmèr torn de taula que deu perméter d’amassar la moneda que hè necèra au projècte tà debutar: las duas regionas implicadas sus-nomenadas, la vila de Pau (a priori) e los departaments deus Pirenèus Atlantics e de Dordonha, tots dus en Aquitània. 200 000 euròs, qu’es la misa de despart entà assegurar la creacion de la societat, e son foncionament. Los purmèrs programas que son esperats en linha abans la fin de l’annada, mes justament, quin programas? Los programas d’Òc Tele
La television en occitan es, demest autras, una demanda politica anciana de l’IEO, coma se’n pòt remarcar sus la cobèrta d’Occitans de decembre de 1983 (nº 9), que sa fòto de la una es lo registre d’una manifestación per la lenga occitana, debanada a Montpelhièr e avent amassat a pauc prèp 2000 personas. Lo projècte d’Òc Tele Lescar – Pau – Bilhèra, que sembla actuaument un Eldorado entà la moneda publica dedicada a la lenga occitana; ua tau concentracion de projèctes e de mejans dens un territòri tan petit a regard de l’espaci occitan, quitament de las duas regions implicadas dens los projèctes, Aquitània e Miègjorn-Pirenèus, que pausan question a mei d’un militant e mei d’ua associacion. Ne’s pòt pas desirar mei que n’estossi pas l’equivalent d’un triangle de las Bermudas e que los projèctes se posquin desvolopar au benefici de l’ensemble deu territòri. Que serà d’alhors un deus enjòcs d’aquesta television occitana sus internet, baptisada "Òc Tele", es a díser la demonstracion de la soa capacitat - quitament se l’ensemble de las collectivitats territoiraus ne son pas, peu moment, partenaris deu projècte – a damorar au servici de tots, public e varietat de la lenga. A ua region tau que Provença Aups Còsta d’Azur, l’oralitat que deveré de despassar la problematica de la causida grafica. L’oralitat, e seré lo donc la pròva deu consensus ultim? Non, quan s’enten enqüèra las discutidas a l’entorn de la lenga parlada peus jornalistas de viure al país que, solide, n’an pas la lenga de l’Isla de Baish, deu barri Sant-Cubran a Tolosa, o deu Lauragués. Totun, qu’ac sabem plan que a Tolosa, las anoncias hèitas en occitan (la version 2.0) que permeten de conscientizar los Tolosans sus la question de la lenga com de cambiar los rapòrts entre la comuna e la soa lenga "istorica".
Que sufeish d’espiar los programas de la television bretona BrezhoWeb tà se balhar ua idea deu futur contengut programatic de la cadena occitana: lecturas, dessenhs animats, reportatges, esquèches, e quasi tot qu’es disponible dens la lenga. Mei d’un axe de desvolopament que harè necèra entà lo projècte occitan estossi ua capitada, com per exemple la formacion d’un personau en capacitat de menar los projèctes, qu’es a díser de professionaus que parlin la lenga e posquin assegurar l’ensemble deus emplecs technics (doblatge en occitan, demest autres) e intellectuaus (scenaristas per exemple). De mei, au parat de l’Hestivoc, qu’estò anonciat un premi per un scenario en occitan decernit au purmèr trimèstre de 2014. Dab lo projècte de oeb television en occitan, qu’es un tribalh de longa suu quau s’es engatjat Oc Prod, la societat encargada de la futura television, mes, com com l’avèm vist, la produccion audiovisuau ne parteish pas de zero en Occitània. Se los salariats de la television publica, pauc numeros, ne passaràn segurament pas de l’auta costat deu miralh tà riscar ua ipotetica carrièra dens lo privat, artistas occitans, realizators, scenaristas que sauràn segurament definir un procediment de foncionar dab l’utis "public". Que se podem brembar de la demarcha recenta deu collectiu Dètz que hasó ua virada dens Occitània tota per trapar d’artistas occitans; Piget produccion que demonstrè mei d’un còp ua capacitat technica a definir e perpausar projèctes de qualitat entà la television e internet. La joenessa que pòt comptar suu monde d’expériencia que, chic a chic, an bastit d’utis per comblar lo deficit d’occitan a la television publica e privada.
Laurenç Gòsset
dorsièr n°145 - 13