‘Geen reden om te verhuizen’ Meer talent voor een onderscheidende regio!
TASKFORCE TECHNOLOGIE ONDER WIJS ARBEIDSMARKT NOORD-HOLLAND NOORD
Voorwoord
In vergelijking met andere Nederlandse regio’s heeft Noordwest-Holland een goed opleidingsaanbod en uitstekende werkgelegenheid. Toch blijkt er onder jongeren sprake te zijn van een ‘vlucht naar buiten’: veel jonge hbo’ers en mbo’ers verkiezen andere regio’s boven Noordwest-Holland om te leren, werken en leven. Hierdoor dreigt een toekomstig tekort aan goed gekwalificeerde arbeidskrachten op middelbaar en hoger beroepsniveau, die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de economische groei van de regio. En dan met name op de accentgebieden Water & Energie, Vrijetijdsindustrie, Agribusiness en Stedelijke Economie uit de Regionale Structuurvisie.
Hoe kunnen we deze ontwikkeling stoppen?
zich ergens te vestigen, spelen ook andere
pantie is tussen vraag en aanbod, komen
zaken een rol, zoals klimaat, omgeving,
we er niet. Dit bidboek wil de diverse par-
cultureel aanbod en winkelgebieden. Het
tijen in de regio uit zowel het onderwijs als
Dit rapport geeft inzicht in de belangrijkste
goed voor het voetlicht brengen hiervan is
bedrijfsleven verleiden meer en beter vorm
ingrediënten voor een goed werk-, woon- en
van belang om bewoners vast te houden
en inhoud te geven aan vraaggestuurde
leerklimaat. De kansen op de arbeidsmarkt
en niet-bewoners te verleiden de regio te
personeelsvoorziening. Zodat we voor
in Noordwest-Holland zijn cijfermatig
komen versterken.
de toekomst van onze regio genoeg goed
gekoppeld aan de ontwikkelingen in het
2
opgeleide jongeren hebben.
onderwijs in de regio. En hoewel carrière-
Maar inzicht geven alleen is niet genoeg.
perspectief een belangrijke motivatie is om
Met slechts constateren dat er een discre-
Geen reden om te verhuizen
3
Stad en Stadscultuur
Grote gemeenten in Noordwest-Holland
Stad en Stadscultuur
Noord-Holland Noord bestaat uit vier
> NHN-jong
regio’s: Kop van Noord-Holland, West-Fries-
In Noordwest-Holland ontmoet je je leeftijds-
Alkmaar
land, Noord-Kennemerland en Waterland.
genoten. Ben je een ambitieuze vakman of een
15 t/m 24
11.333
(12%)
15 t/m 24
Hoorn 8.467
(12%)
Daarin zitten 31 gemeenten. De grootste
young professional, dan zit je goed. Daar hebben
25 t/m 34
13.117
(14%)
25 t/m 34
8.984
(13%)
vijf daarvan zijn Alkmaar, Heerhugowaard,
we er een boel van en we vragen er nog een boel
Hoorn, Purmerend en Den Helder. Koploper
extra. In Noordwest-Holland schommelt de
Heerhugowaard
Alkmaar heeft tegen de 94.000 inwoners.
leeftijdsgroep 15 t/m 34 jaar zo rond de 25%.
15 t/m 24
5.976
(12%)
15 t/m 24
Purmerend 9.510
(12%)
Purmerend rond de 80.000 inwoners.
Landelijk is dit ook rond 25%. Noordwest-
25 t/m 34
6.756
(13%)
25 t/m 34
8.964
(11%)
Hoorn heeft iets meer dan 70.000 inwoners.
Holland is dus niet jonger of ouder dan elders.
Den Helder volgt met circa 58.000 inwoners
Den Helder
en Heerhugowaard sluit het rijtje af met iets
15 t/m 24
6.921
(12%)
meer dan 51.000 inwoners.
25 t/m 34
6.469
(11%)
Bron: CBS Statline 2010
Van Alkmaar naar Den Helder is ongeveer 40 kilometer (30-40 minuten). Alkmaar Hoorn is zo’n beetje 25 kilometer (20-25 minuten). De grote steden liggen dus redelijk dicht bij elkaar. Er tussenin ligt ‘de industrie’ van Noord-Holland Noord; Agribusiness, Vrijetijdsindustrie, Water & Energie en Stedelijke Economie. Alles op zo’n 30 minuten van Amsterdam en 45 minuten vanaf Heerenveen. De gemakken van de grote stad, de ruimte van Noord-Holland Noord en het strand voor het vakantiegevoel!
> Meedoen & participeren
Beroepsbevolking Noordwest-Holland naar opleidingsniveau 2008
Meedoen op de arbeidsmarkt houdt je jong, fris en bij de tijd! Je verdient er geld mee, doet sociale contacten op, ontwikkelt jezelf en hebt ook met vrienden en familie wat om over te
Middelbaar opleidingsniveau MBO 138.000
praten. Meedoen is dus leuk! In Noordwest-
49%
Hoog opleidingsniveau HBO 74.000 26%
Holland wonen, werken en leren actieve en ambitieuze mensen. In 2008 behoren 285.000 inwoners tot de beroepsbevolking; 26% met een hoog opleidingsniveau, 49% met een middelbaar opleidingsniveau en 25% met een lager opleidingsniveau. Van de 285.000 koppen tellende beroepsbevolking doen er 276.000 mee.
Laag opleidingsniveau 70.000 25%
Dat betekent een ‘meedoen en participatiegraad’ van bijna 97% ten opzichte van een landelijke participatiegraad van 96%. Bron: CBS Statline 2010 & en Google Maps 2010
4
Geen reden om te verhuizen
5
Shoppen
Strand > Temperatuur & neerslag in Noordwest-Holland
> Shoppen in Noordwest-Holland
Shop ‘till you dropNoordwest-Holland G5 200
Noordwest-Holland is één van de warmste regio’s van Nederland (gemiddelde temperatuur 180C in juni) met de meeste zonuren van Nederland (270 uur in juli 2009). Daarnaast valt er relatief het minste regen (10-20mm in augustus 2009). Strand en zon horen bij een goed en lekker studie-,
Studeren en werken is meer dan alleen een
5%
3%
werk- en leefklimaat. Detailhandel in farmaceutische en medische artikelen
school of baan. Het hele studie- en 16%
werkklimaat moet er goed zijn; lekker met
Detailhandel in tweede hands goederen en antiek
vrienden een kroeg in, een terrasje pakken, luieren op het strand. Student of werk-
Detailhandel niet in winkel
nemer zijn, is echt meer dan alleen het op
10%
tijd halen van tentamens of je werk op tijd af hebben. Het is belangrijk dat je werk
Niet-gespecialiseerde detailhandel in winkel
en studie afwisselt met leuke dingen. 5%
Shoppen… voor sommige een noodzaak,
Gespecialiseerde detailhandel in voedings- en genotmiddelen
Overige gespecialiseerde detailhandel
61%
voor velen echter een heerlijke manier om vrije tijd door te brengen. En dat kan in Noordwest-Holland. Niet voor niets staan Alkmaar en Hoorn al jaren in de bovenste regionen van aantrekkelijkste winkelsteden in Nederland. We hebben het winkelaanbod in de vijf grootste gemeenten op een rij gezet. In totaal kun je in 3.000 winkels terecht!
Stappen & Happen > Stappen in Noordwest-Holland In Noordwest-Holland is geen gebrek aan stapmogelijkheden. In de binnenstad of aan
een laat avondje stappen tot aan een culinair zeven gangen verrassingsmenu. Van gezellige
> Borrelen, eten & feesten op het Noordzeestrand
Stappen & Happen Noordwest-Holland G5 200
bistro tot trendy lounge diner met ondergaande zon aan het strand in één van de vele hippe
Restaurants, cafetaria's, snackbars etc.
‘Afterstudy ‘en ‘Afterwork’ gebeuren in
500
Noordwest-Holland op ‘niveau’. Na een drukke
strandpaviljoens. Dat laatste… dat krijg je nergens anders! In de vijf grootste gemeenten
Evenementen en kansspelen
werk- en of studiedagdag nog even loungen en
68
bijkletsen met vrienden onder het genot van een
van Noordwest-Holland -Alkmaar, Purmerend, Hoorn, Den Helder en Purmerend - zitten ruim 500 restaurants en tegen de 240 cafés en bars. Daar moet je toch kunnen slagen. Ben je meer een cultuursnuiver, ook dan kom je ruimschoots
Borrelen, eten & feesten op het Noordzeestrand in Noordwest-Holland. Aantal strandpaviljoens 2009.
Toneel, muziek, zang en dans, kunst Culturele uitleencentra, archieven, musea, dierentuinen etc. Cafes e.d.
606
wijntje, hapje eten, ondergaande zon en het geluid van de zee. Zo kun je je iedere avond weer
53
opladen voor een nieuwe werk- of studiedag! 240
Noordwest-Holland heeft maar liefst 29
aan je trekken in Noordwest-Holland met toneel,
strandpaviljoens aan het Noordzeestrand waar
muziek, dans, kunst, musea en dierentuinen.
je de hele dag door een lekker hapje kan eten.
6
Geen reden om te verhuizen
NoordKennemerland
12
Kop van Noord Holland en
17
0
10
20
Bron: VVV Schiereiland Noord-Holland & i-local 2009
het strand. Het kan allemaal. Van snackbar na
7
Interview
Koos Deken, 4e jaars student Werktuigbouwkunde, INHolland Alkmaar
‘Er zitten hier genoeg leuke bedrijven die mensen nodig hebben’ Afstand doorslaggevend bij keuze
beter technisch inzicht.’ De voorkeur van
bedrijf. ‘Ik dacht me daar beter te ontwik-
‘Het leek me een interessante en brede op-
Koos gaat naar een baan in de regio.
kelen. Maar als je verder kijkt, zijn de
leiding en het is lekker dichtbij’, motiveert
‘Mijn vrienden en familie wonen hier en
meeste bedrijven in de regio ook inter-
Koos Deken uit Oosterblokker zijn motivatie
er zitten hier genoeg leuke bedrijven die
nationaal. Alleen wat minder bekend.’
voor de opleiding Werktuigbouwkunde aan
mensen nodig hebben en waar ik een
INHolland te Alkmaar. Hij is nu 4e jaars en
mooie toekomst zie. Ik zie geen reden om
nog altijd blij met zijn keuze. ‘Alkmaar is
te verhuizen.’
Geen gat tussen onderwijs en bedrijfsleven Na het afronden van zijn studie denkt
niet zo’n studentstad, maar je kunt je er prima vermaken. Wel zitten er maar weinig
Op de hoogte
Koos Deken een goede baan in de regio
studenten hier op kamers en omdat de
Koos Deken heeft een goed beeld van welke
te vinden. ‘Hts’ers zijn gewild en met
meesten dichtbij wonen, gaat iedereen na
technische bedrijven in de regio zitten en
Werktuigbouwkunde heb ik een brede
de lessen gelijk weer naar huis.’
wat zij doen. ‘Als je interesse hebt, kun je
kennis opgebouwd. Ik denk dat ik gelijk
veel informatie op internet vinden. Ook doe
in het bedrijfsleven aan de gang kan.
Geen reden om te verhuizen
je ervaring op tijdens je stage en hoor je
Mijn basiskennis is breed en goed.
Zodra Koos Deken zijn diploma heeft, wil hij
het een en ander van medestudenten.’
Eventueel zou ik me via bijscholing verder
werken. ‘Dat wordt tijd, want ik heb genoeg
Op het intranet van de opleiding Werktuig-
kunnen specialiseren.’ Koos mist niets
gestudeerd. Na de havo begon ik aan de
bouwkunde staan geschikte stageadres-
essentieels in zijn opleiding. ‘Alleen bij
hts, maar dat was allemaal zo nieuw, dat ik
sen. ‘Die lijst is alleen niet erg actueel’,
het bekleden van een leidinggevende
toch maar eerst de mts deed. Het kostte me
vindt Koos. In eerste instantie wilde hij
functie zou iets meer dan een basis van
een paar jaar extra, maar ik heb nu een veel
stagelopen bij een groot internationaal
management en communicatie nuttig zijn.’
8
Geen reden om te verhuizen
9
Sterk in Werk
Sterk in Werk > Banen vo-wo en bedrijfsvestigingen naar driver
Arbeidsmarkt Noordwest-Holland 2008
Noordwest-Holland kende in 2008 306.000 banen. Bijna de helft van deze banen wordt
Bron: LISA 2009
Water & Energie, Agribusiness, Vrijetijdsindustie en Stedelijke Economie. Samen leveren de drivers 138.872 banen op.
167110
Overige bedrijvigheid
ingevuld door de vier economische drivers
42341
Vrijetijdsindustrie Noordwest-Holland 2008
Voor de driver Vrijetijdsindustrie is hier
Restaurants, cafetaria's, snackbars etc.
een voorzet gedaan voor type bedrijven
Kantines en catering
terreinen gerekend tot de driver Vrijetijdsindustrie evenals kantines en catering.*
138872
4 drivers
229
Kampeerterreinen en overige voorzieningen
die ‘passen in de driver’. Zo zijn kampeer-
Bron: LISA 2009
> Bedrijfstypen
Sport
Overig amusement Culturele uitleencentra, archieven, musea, dierentuinen etc.
Banen
2982
579
2827
601 444 167
Overige recreatie
Vestigingen
2066
203
Cafes e.d.
16017
1200
310
Hotels, pensions en conferentieoorden
6933
1104 906
155
1374 969
2495
Vestigingen
Banen
Water & Energie Noordwest-Holland 2008
Bron: LISA 2009
Visserij, kweken van vis en schaaldieren
432
120
Laad-, los- en overslagaktiviteiten
794
129
Scheepsbouw en - reparatie
171
Binnenvaart
154 175
Zeevaart Dienstverlening t.b.v. aardolie- en aardgaswinning Aardolie- en aardgaswinning
> Banen vo-wo en bedrijfsvestigingen naar driver
155
6
33 29 14
Voor de driver Stedelijke Economie is hier een
Voor de driver Water & Energie is hier een
781
voorzet gedaan voor type bedrijven die ‘passen
voorzet gedaan voor type bedrijven die
483
Welzijnszorg
‘passen in de driver’. Zo is Visserij gerekend tot de driver Water & Energie evenals
260
Zeevaart en Binnenvaart.*
206
Vestigingen
Stedelijke Economie Noordwest-Holland 2008
Bron: LISA 2009
Winning en distributie van water
Gezondheidszorg Tertiair onderwijs Secundair onderwijs en educatie Overig onderwijs
Basisonderwijs voor leerplichtigen en speciaal onderwijs
Banen
Verplichte sociale verzekering
26985
1094 2175 686 10 118 1777 895 462 471 2
Overheidsdiensten
47
Openbaar bestuur
82
18616
in de driver’. Zo is onderwijs gerekend tot de driver Stedelijke Economie evenals openbaar bestuur.*
7785 9148
* Nadere uitwerking van een zogenaamde driverdefinitie is van belang om gerichte 11635
drivergerelateerde informatie te kunnen geven.
9596
Vestigingen
Banen
Agribusiness Noordwest-Holland 2008 Voor de driver Agribusiness is hier een voorzet gedaan voor type bedrijven die ‘passen in de
Bosbouw, Jacht en Landbouw.*
* Nadere uitwerking van een zogenaamde driver-definitie is van belang om gerichte drivergerelateerde informatie te kunnen geven.
Bron: LISA 2009
gerekend tot de driver Agribusiness evenals
Vervaardiging van voedings- en genotsmiddelen Groente- en fruitverwerking Groothandel in voedings- en genotsmiddelen Groothandel landbouw producten
462 83
10
> Mbo-banen (3/4) Noordwest-Holland
3013
223
1468
470 375
3882
Naast het totale banenaanbod vo-wo is specifiek gekeken naar mbo-banen (3/4)
2737
Bosbouw, Jacht, Landbouw en dienstverlening
16503
4593
Vestigingen
10
Banen
in Noordwest-Holland. Deze banen zijn sector- en driveroverstijgend. Een middel-
Mbo banenaanbod Noordwest-Holland 2008 Bron: LISA 2009
Overig
driver’. Zo is groente- en fruitverwerking
Overige middelbare beroepen Middelbare beroepen op het terrein van gedrag Middelbare agrarische beroepen Middelbare verzorgende beroepen Middelbare (para) medische beroepen Middelbare technische beroepen Middelbare administratief commerciele beroepen
3310
5777 7902 9121 10293
4440 13135
bare technische baan kan dus zowel in Vrijetijdsindustrie zitten, als in Agribusiness.
Geen reden om te verhuizen
11
Sterk in Werk
School & studeren mbo
commerciële, technische en agrarische banen.
607
609
199
Middelbare technische beroepen
335
Middelbare agrarische beroepen
economische driver Vrijetijdsindustrie zoals die gegeven worden door de gezamenlijk mbo-instellingen in Noordwest-Holland zijn kok, medewerker bediening en reisadviseur (verkoper reizen).
Overige middelbare beroepen
Bron: CBS, CBB, LISA 2008
0
500
1000
1500
2000
325
k
Ko
164
er ar rk é/b e f ew ca ed ing M n e di be
78 g k di ko an nd t s lf ke Ze er w
69
58 Ho as reca sis te nt
driver Water & Energie ook administratief
Water en energie
De grootste opleidingen in 2008 binnen de
pe re r ize n
banen zoals stuurman, bestaan er binnen de
Middelbare administratief commerciele beroepen
Top 5 grootste mbo-opleidingen 2008 Noordwest-Holland 2008 Vrijetijdsindustrie
ko
de soorten mbo-banen. Naast heel specifieke
> Opleiden voor Vrijetijdsindustrie
Ve r
Bron: CBS, CBB, LISA 2008
In de driver Water & Energie bestaan verschillen-
Mbo banen (3/4) Water & Energie Noordwest-Holland 2008
Bron: CFI 2008
> Mbo-banen (3/4) naar driver
Mbo banen (3/4) Agribusiness Noordwest-Holland 2008 In de driver Agribusiness bestaan verschillende Agribusiness
3614
1962
7616
131
Middelbare administratief commerciele beroepen
soorten mbo-banen. Naast heel specifieke
Middelbare technische beroepen
agrarische banen zoals veehouder, bestaan er binnen de driver Agribusiness ook administratief
Middelbare agrarische beroepen
commerciële en technische banen.
Overige middelbare beroepen 0
5000
10000
15000
Bron: CBS, CBB, LISA 2008
> Mbo-banen (3/4) naar driver In de driver Vrijetijdsindustrie bestaan verschillende soorten mbo-banen. Naast heel specifieke banen zoals barman, bestaan er binnen de driver Vrijetijdsindustrie ook administratief commerciële en technische
Mbo banen (3/4) Vrijetijdsindustrie Noordwest-Holland 2008 Vrije tijd en recreatie
1367
462
3797
Middelbare administratief commerciele beroepen
746
Middelbare technische beroepen Middelbare verzorgende beroepen
banen.
Overige middelbare beroepen 0
2000
4000
Bron: CBS, CBB, LISA 2008
Mbo banen (3/4) Stedelijke Economie Noordwest-Holland 2008 5286
1409
Overheid en diensten
7545
10220
Middelbare administratief commerciele beroepen
4440 3290
Middelbare technische beroepen Middelbare (para) medische beroepen Middelbare verzorgende beroepen Middelbare beroepen op het terrein van gedrag en maatschappij
6000
8000
In de driver Stedelijke Economie bestaan verschillende soorten mbo-banen. Naast heel specifieke banen zoals baliemedewerker, bestaan er binnen de driver Stedelijke Economie ook administratief commerciële, technische, (para)medische, verzorgende banen en banen op het vlak van gedrag en maatschappij.
Overige middelbare beroepen
0
12
10000
20000
30000
40000
Geen reden om te verhuizen
13
Interview
Rob Boumans, 3e jaars student Werktuigbouwkunde, INHolland Alkmaar
‘Alkmaar als studentenstad trekt me niet’ Door naar de universiteit
hij misschien niet in Alkmaar gestudeerd.
studeren in Enschede.’ Rob denkt niet dat
Het liefst was Rob Boumans na zijn vwo
‘Alkmaar als studentenstad trekt me niet.
hij na zijn studie voor een baan in Alkmaar
meteen naar de universiteit gegaan, maar
De houding hier staat me niet aan. Ik kom
gaat kijken. ‘Het ligt er net aan bij welk
omdat hij niet zeker was van zijn wiskun-
wel eens in echte studentensteden en daar
bedrijf ik een goede baan vind. Waarschijn-
dige capaciteiten schreef hij zich in voor
is de sfeer veel gemoedelijker’, legt hij uit.
lijk kijk ik eerst in de buurt van waar ik op dat moment woon.’
de hbo-opleiding Werktuigbouwkunde bij INHolland in Alkmaar. ‘De hts was het
De technische sector in de regio
beste alternatief’, vertelt Rob. ‘Ik zit nu in
Wel vindt Rob Boumans de technische
Ontbreken in de opleiding
het derde jaar en ga hierna alsnog naar
sector in de regio goed vertegenwoordigd.
Het enige wat Rob Boumans mist in zijn
de Universiteit in Enschede. Met mijn
‘Vooral staalbouw met Corus en het
opleiding is informatie over de structuur
hbo-diploma denk ik al een goede baan te
windmolenpark bij de A7. Bovendien zitten
van een bedrijf. ‘Tijdens een stage van vier
krijgen, toch is mijn drang naar kennis nog
er genoeg kleinere bedrijven in de regio.’
maanden wist ik niet hoe het bedrijfsleven
niet verzadigd. Daarom wil ik doorstuderen.
Welke bedrijven interessant zijn, hoort hij
werkte. Van wie ik opdrachten aannam en
En misschien krijg ik daarna wel een nog
vooral via zijn medestudenten en leraren.
aan wie ik moest rapporteren.’ Zijn mede-
betere baan.’
‘Een aantal studenten kennen de bedrijven
studenten herkenden dit probleem en
hier al via hun stage op het mbo. Van hen
Rob was hier graag van te voren over
Studeren in Alkmaar
hoor je welke wel en niet interessant zijn.
ingelicht. Dat was echter het enige minpunt.
Rob Boumans komt uit Hoorn. De korte
Ook hebben mijn leraren een goed beeld
‘Volgens mij kun je na deze opleiding zo
afstand tot Alkmaar heeft niets te maken
van de aanwezige bedrijven.’
aan het werk. Werktuigbouwkunde is een brede opleiding, net als het vakgebied zelf.
met zijn keuze om hier te studeren. Rob: ‘Ik heb verschillende scholen bezocht,
Weg uit Noordwest-Holland
Zou ik dieper op iets ingaan, dan gaat
ook in Amsterdam en Utrecht. De opleiding
Noordwest-Holland mag qua techniek dan
dat weer ten koste van iets anders en
Werktuigbouwkunde in Alkmaar vond ik
goed vertegenwoordigd zijn, dat is niet
dat vind ik zonde. Natuurlijk zijn er altijd
het meest technisch en dat gaf de door-
iets wat Rob Boumans stimuleert om hier
onderwerpen waar ik meer over wil weten,
slag.’ Rob baseerde zijn keuze enkel op de
te blijven. ‘Binnenkort moet ik een halfjaar
maar dat is studentgebonden.’ Binnen de
kwaliteit van de opleiding. Mocht INHolland
stagelopen en dat wil ik graag bij een groot
opleiding zijn er geen specialisaties.
de opleiding Werktuigbouwkunde ook
technisch bedrijf in Venlo doen. Dat het ver
‘Dat doe je meer tijdens je stage. Je kiest
op andere locaties aanbieden, dan had
weg is, maakt mij niet uit. Ik ga hierna toch
dan zelf voor je eigen richting’, vindt Rob.
14
Geen reden om te verhuizen
15
School & studeren mbo > Opleiden voor Water & Energie
School & studeren mbo
Top 5 grootste mbo-opleidingen 2008 Noordwest-Holland Water & Energie
De grootste opleidingen in 2008 binnen de
68
economische driver Water & Energie zoals die
49
gegeven worden door de gezamenlijk
21
mbo-instellingen in Noordwest-Holland zijn
19
18
machinebouwer, schipper en koopvaardijofficier.
) ) r r t / st d w ica ig ar ni ie cie tiem cie pen tu sva hi eb ou ron ffi ffi e i k c r b t a rkg jo a jo h er vi ne a di di sc /w zee r/m we hi ech ar (m ar lle n e c a a e a a a m p t pv pv ( M ip erk rm dig o o h u n o o p u K K S c be St ku
> Opleiden voor Stedelijke Economie
Top 5 grootste mbo-opleidingen 2008 Noordwest-Holland 2008 Stedelijke Economie Bron: CFI 2008
mbo-instellingen in Noordwest-Holland richten
836
zich op verzorging, pedagogisch werk en onderwijs.
e nd
-IG
jn lzi
e rg rzo
g or Z e
Ve
&
e W
d
n pe
da Pe
l
He
720
g
isc og
h
er w
k
er
672
655
Pe we dag rk og er isc ( je h ug d)
976
die gegeven worden door de gezamenlijk
w ijs as sis te nt
economische driver Stedelijke Economie zoals
On de r
De grootste opleidingen in 2008 binnen de
WATER & ENERGIE
Binnenvaart
Totaal aanbod mbo-opleidingen
Offshore
J Opleiding Kapitein Binnenvaart mbo 4
Water & Energie NL
J Technicus Offshore Petroleum, gas en
J Opleiding Schipper Binnenvaart mbo 3
Maritieme Waterbouw
J Onderhoudstechnicus Offshore
onderhoudstechniek mbo 4 J Opleiding Matroos Waterbouw mbo 2 J Opleiding Waterbouwer mbo 2 J Opleiding Allround Waterbouwer mbo 3
installaties mbo 4 J Onderhoudsmonteur Offshore installaties mbo 2
J Opleiding Oerverbouwer mbo 3
Top 5 grootste mbo-opleidingen 2008 Noordwest-Holland Agribusiness
Bron: CFI 2008
226
Manager dierverzorging
140
Operator C
> Opleiden voor Agribusiness De grootste opleidingen in 2008 binnen de economische driver Agribusiness zoals die
65 Medewerker dierverzorging
60
gegeven worden door de gezamenlijke
44
zich op dierverzorging, operators, buitenruimte Medewerker buitenruimte
Medewerker gemechaniseerd loonbedrijf
16
mbo-instellingen in Noordwest-Holland richten
en loonwerk.
J Opleiding Matroos Binnenvaart mbo 2
Havenbedrijf J Manager Havenlogistiek mbo 4 J Coördinator Havenlogistiek mbo 3 J Medewerker Havenlogisitiek mbo 2
J Opleiding Stuurman Waterbouw mbo 4
Zeevaart
J Manager Havenoperaties mbo 4
J Opleiding Scheepswerktuigkundige
J Maritiem officier grote zeeschepen mbo 4
J Coördinator Havenoperaties mbo 3
J Waterbouw mbo 4
J Stuurman grote zeeschepen mbo 4
J Medewerker Havenoperaties mbo 2
J Baggermeester mbo 4
J Stuurman kleine zeeschepen mbo 3
J Bootsman mbo 3
J Scheepswerktuigkundige grote
Visserij J Opleiding Stuurman Werktuigkundige Zeevisvaart SW 6 mbo 2 J Stuurman/scheepswerktuigkundige kleine vissersschepen mbo 3 J Stuurman alle vissersschepen mbo 4 J Scheepswerktuigkundige alle vissersschepen mbo 4
Geen reden om te verhuizen
zeeschepen mbo 4 J Scheepswerktuigkundige kleine
Scheepsbouw J Scheeps- en jachtbouwkundige mbo 4
zeeschepen mbo 3 J Stuurmanwerktuigkundige kleine zeeschepen mbo 3 J Machinist Schipper Beperkt Werkgebied (bv. varen naar offshore installaties)
Bron: coördinatiepunt 2009; kwalificaties mbo 2009.
17
School & studeren mbo > Doorstroom vmbo-mbo Noordwest-Holland door jongeren uit NoordwestHolland
School & studeren mbo
Op deze pagina staat de doorstroom beschreven
Let op! Totaal stromen er 1.165 jongeren uit
vanuit vmbo-instellingen in Noordwest-Holland
Noordwest-Holland vanuit het vmbo in Noord-
naar mbo-instellingen in Noordwest-Holland.
west-Holland door naar alle mbo-instellingen;
Het betreft hier jongeren uit Noordwest-Holland.
1.050 van die doorstromers stromen door naar
> Aantallen jongeren Noordwest-Holland in laatste jaar van hun vo-opleiding
Aantal NWH’se vmbo leerlingen 4e leerjaar NWH’se vmbo scholen 2008
een mbo-instelling in Noordwest-Holland.
Economie
of laatstejaars (wonend in Noordwest-Holland) van het voortgezet onderwijs in Noordwest-
Top 5 grootste ‘doorstromers’ vmbo-mbo Noordwest-Holland 2008
Holland in 2008 beschreven.
Bron: CFI 2008
Op deze pagina staan de ´examenkandidaten´
823
Intersectoraal
162
Landbouw
1165
727
Techniek
1050 (90%) 874
Bron: CFI 2008
TL
Let op! Het gaat hier om jongeren die wonen
784 (90%)
in Noordwest-Holland en op school zitten 466
404 (87%)
345
279 (81%)
276
Totaal doorstroom
Doorstoom
Totaal doorstroom
Doorstoom
Totaal doorstroom
Doorstoom
Totaal doorstroom
Doorstoom
Totaal doorstroom
Doorstoom
Gezondheidszorg,
NWH's mbo
Economische
NWH's mbo
Metaal, electro-,
NWH's mbo
Distibutie en groothandel
NWH's mbo
Bouwbedrijf, weg-
NWH's mbo
welzijn en sport
Installatietechniek
administratieve beroepen
834
voortgezet onderwijs.
en waterbouw
Laatstejaars NWH’se leerlingen hav0/vwo op NWH’se instellingen 2008
Doorstroom vmbo-mbo Noordwest-Holland 2008 > Doorstroom vmbo-mbo 5000 Noordwest-Holland door 4000 jongeren 3000 uit Noordwest2000 Holland 1000 Op deze pagina staat de doorstroom naar 0 het mbo (ook naar sector)Totale beschreven vanuitmbo doorstroom
1906
Zorg & welzijn
op een Noordwest-Hollandse school voor 242 (88%)
799
Bron: CFI 2008
1655
853
871
784
Doorstroom NWH's mbo
vmbo-instellingen 4460 Reeks1 in Noordwest-Holland door jongeren uit Noordwest-Holland.
havo
3585
C&M&E
vwo
havo
vwo
N&T&G
Let op! Beide grafieken gaan dus over
3585
Doorstroom vmbo-mbo Noordwest-Holland door jongeren Noordwest-Holland 2008 door jongeren Noordwest-Holland 2008
Bron: CFI 2008
5
f
rij
ie at
n
bi
m Co
18
7
d be
in es c o Pr
d
18
22
el
33
73
107
129
209
219
242
279
404
784
1050
l s k e g g al or en port iek uw nde m stie in ler vin ta p ct n a o g e l o e e i i s r h e c o rb tha c g w ss dt zo m og re en er rro te te id in o ee fom n er a b n en l e n E e i o e j v e Ca r t w i w h t g s e ve lz ut lla rij rt lee er en en en tie , we lijk ta tv n r Ho po a s ld s i e r g e s te h e to n ti rg Ga el , In ist Ui Sc Tra Au eds zo f, w tribu tro- min s j i r c id s Vo ad ed Di he Ele b n , d l e n uw aa zo he et Bo Ge isc M om on c E
tr us
ie
e ss
rie
b eu
> Aantallen mbo-deelnemers mbo-instellingen Noordwest-Holland
Totaal aantal mbo deelnemers bij mbo instellingen in Noordwest-Holland 2008
In 2008 volgen er in totaal 21.477 jongeren een mbo-opleiding bij mbo-instellingen in Noordwest-Holland. Let op! Het gaat hier dus om totalen
Bron: CFI 2008
jongeren in Noordwest-Holland.
5876 2521 2008 11691
deelnemers uit heel Nederland. Dus ook van deelnemers die niet in Noordwest-
1389
Holland wonen. Clusius College
Geen reden om te verhuizen
Horizon College
ROC Kop v Noord-Holland
Regio College
19
Interview
Mark Helder, algemeen directeur HGG Profiling Equipment BV
‘Tekort aan vakmensen remt onze groei’ Consessies doen
te laten lossen. ‘Zo doen de studenten
interne opleiding, specifiek gericht op ons
Met de economische crisis verwachtte
gelijk kennis op van ons bedrijf en bouwen
bedrijf’, aldus Helder.
Mark Helder, algemeen directeur bij HGG
we zowel met hen als met de leraren een
Profiling Equipment in Wieringerwerf, een
langdurige relatie op. Dit zouden meer
stortvloed aan techneuten. ‘Dat valt flink
bedrijven moeten doen. De toekomst ligt
Gat tussen Alkmaar en Noord-Holland Noord
tegen. De markt zit op slot en de vraag naar
immers in handen van de jeugd. Studenten
Volgens Mark Helder trekken veel studen-
hoogopgeleid personeel blijft. Wij zijn een
brengen nieuwe kennis in huis en hebben
ten naar Amsterdam voor een technische
sterk groeiend bedrijf en een tekort aan
geen last van bedrijfsblindheid’, aldus
studie. ‘Er zijn wel initiatieven om de
technische vakmensen remt onze groei.
Helder.
jongeren in de regio te houden, maar die richten zich op Alkmaar. Ook zoeken de
Als we niet de juiste mensen kunnen aantrekken, moeten we concessies doen.
Vraag naar mechatronica
studenten veelal een stage in de stad en
Dan gaat de klant voor en worden ontwik-
‘Landelijk hebben we vooral een tekort
vinden ze de bedrijven in de Kop van
kelingen even uitgesteld.’
aan afgestudeerden in mechatronica.
Noord-Holland vaak te ver. Om studenten
Veel technici hebben een elektrische of
in Noord-Holland Noord te houden, richten
Weinig kennis van bedrijfsproblematiek
mechanische achtergrond, maar wij zoeken
wij met andere bedrijven en de onderwijs-
juist mensen met een combinatie van
instellingen ROC en INHolland een techno-
Over het algemeen vindt Mark Helder het
beide’, vertelt Mark Helder. Deze mening
center op. De technische bedrijven in de
niveau van het onderwijs voldoende, maar
deelt de technische sector en daarom
Kop zitten verspreid, maar bundelen hun
missen de studenten kennis van bedrijfs-
ontwikkelen verschillende bedrijven,
krachten binnen het technocenter. Daar
problematiek. ‘Dat leren studenten alleen
waaronder HGG, de opleiding Mechatronica
bieden we technische scholing met een
in de praktijk. Soms via stages, maar lang
in de regio. ‘De mensen die we aannemen
koppeling naar de regionale bedrijven.
niet altijd.’ Om deze kennis toe te voegen
hebben minimaal een basiskennis van
Na hun opleiding kunnen onze studenten
aan hun lespakket, kwam HGG met het
mechatronica nodig. Daarnaast krijgen
meteen aan de slag bij deze bedrijven.’
initiatief een klas een fysiek probleem op
onze nieuwe medewerkers altijd een
20
Geen reden om te verhuizen
21
School & studeren mbo > Aantallen jongeren uit Noordwest-Holland op mbo-instellingen in Noordwest-Holland
School & studeren mbo > Populairste opleidingen ROC Kop van Noord-Holland
Totaal aantal jongeren uit Noordwest-Holland op mbo-instellingen Noordwest-Holland 2008
De opleidingen van Regionaal Opleidingen Centrum ROC Kop van Noord-Holland waar
ECONOMIE
de meeste jongeren zitten die wonen in Noordwest-Holland, richten zich op Zorg &
600
Welzijn.
DGO
560
ROC Kop van Noord-Holland
Noordwest-Holland. Let op! Het gaat hier dus om jongeren uit Noordwest-Holland op een school in Noordwest-Holland.
Bron: CFI 2008
mbo-opleiding bij mbo-instellingen in 491
TECHNIEK
806
ECONOMIE DGO
1039
ROC Horizon College Clusius College
LANDBOUW
DGO
Bron: CFI 2008
populairste ROC opleidingen van
Mbo-Verpleegkundige 4
ROC Kop van Noord-Holland onder
Helpende Zorg & Welzijn
jongeren uit Noordwest-Holland.
Pedagogisch Werk 3 22% (n=158) 18% (n=127)
903
Populairste mbo-opleidingen Regio College onder jongeren uit Noordwest-Holland 2008
> Populairste opleidingen AOC Clusius
15% (n=72)
De opleidingen van Agrarisch Opleidingen Centrum Clusius waar de meeste jongeren Dierenhouderij 4
zitten die wonen in Noordwest-Holland,
Natuur en vormgeving 4
richten zich op Dier & Natuur.
Dierverzorging 3 Natuur en groene ruimte 2 Natuur en groene ruimte 3
21% (n=104)
AOC opleidingen van Clusius College onder
De opleidingen van Regionaal Opleidingen Centrum Regio College waar de meeste jongeren
Verzorgende-IG 3
zitten die wonen in Noordwest-Holland richten
Helpende Zorg & Welzijn 2
zich op Zorg & Welzijn, Operator en Marketing. Let op! Het gaat hier dus om de populairste ROC opleidingen van ROC Regio College onder jongeren uit Noordwest-Holland.
22% (n=106)
Populairste mbo-opleidingen Horizon College onder jongeren uit Noordwest-Holland
> Populairste opleidingen Horizon College
16% (n=414) Bron: CFI 2008
De opleidingen van Regionaal Opleidingen
richten zich voornamelijk op Zorg & Welzijn.
> Populairste opleidingen Regio College
Allround operator 3
Medewerker marketing en communicatie 4 Pedagogisch Werk 3
Let op! Het gaat hier dus om de populairste
21% (n=104)
jongeren zitten die wonen in Noordwest-Holland
21% (n=106)
jongeren uit Noordwest-Holland.
19% (n=86)
Centrum Horizon College waar de meeste
Verzorgende-IG 3
3947
34% (n=149)
16% (n=71)
Pedagogisch Werk 4 18% (n=124)
3413
Populairste mbo-opleidingen Clusius College onder jongeren uit Noordwest-Holland 2008 15% (n=64)
26% (n=182)
16% (n=112)
3382
TECHNIEK ECONOMIE
Let op! Het gaat hier dus om de
Bron: CFI 2008
die wonen in Noordwest-Holland een
1027
Bron: CFI 2008
Regio College
TECHNIEK
In 2008 volgen er in totaal 16.168 jongeren
16% (n=71)
Populairste mbo-opleidingen ROC Kop van Noord-Holland onder jongeren uit Noordwest-Holland 2008
27% (n=726)
16% (n= 430)
Pedagogisch Werk 4 Verzorgende-IG 3 Helpende Zorg & Welzijn 2 Onderwijsassistent 4
Let op! Het gaat hier dus om de populairste
Installeren 2
ROC opleidingen van Horizon College onder jongeren uit Noordwest-Holland.
22
20% (n=518)
21% (n=555)
Geen reden om te verhuizen
23
Interview
Bert-Jan Kollmer, waarnemend directeur INHolland en directielid technische opleidingen
‘Studenten weten niet dat regio vol mooie, ambitieuze bedrijven zit’ Aanmeldingen voor technische studies
Keuze voor regio in handen van bedrijfsleven
niet weten dat Noord-Holland Noord vol
INHolland Alkmaar kreeg 12% meer aan-
Bert-Jan Kollmer doet er alles aan om
een grote behoefte aan gekwalificeerd
meldingen voor de technische opleidin-
goede technische opleidingen te verzorgen
technisch personeel, komen ze niet naar
gen die in september 2009 zijn gestart.
en studenten naar Alkmaar te trekken. Wel
Alkmaar.’
‘Dat is mooi, want we hadden een aantal
vindt hij dat het bedrijfsleven ook stappen
lastige jaren achter de rug’, aldus Bert-Jan
moet nemen. ‘Ik verzorg de opleiding,
Kollmer, directielid technische opleidingen
maar kan geen banen bieden’, legt hij uit.
Opleidingen aanpassen aan de wens van bedrijven
aan INHolland. ‘Waar deze stijging precies
‘Als middelbare scholieren niet weten wat
Wel kan de aansluiting van het onderwijs
door komt, is moeilijk meetbaar. Samen
voor mooie banen de regio heeft, kiezen
op de arbeidsmarkt altijd beter volgens
met andere hoger onderwijsinstellingen
zij niet voor een studie in Alkmaar. Ze
Bert-Jan Kollmer. Het liefst biedt hij voor
en middelbare scholen in Noord-Holland
vertrekken dan bijvoorbeeld voor de gezel-
elke bedrijfstak een passende opleiding.
hebben we ons flink ingespannen om een
ligheid naar Amsterdam. Zodra ze de regio
‘Dat heb ik al eens geprobeerd, maar toen
positief beeld van technische opleidingen
uit zijn, komen ze niet meer terug: dat is
was er te weinig animo onder de studen-
te creëren bij middelbare scholieren. Ook
de zogenoemde ‘braindrain’. Vertegen-
ten.’ Gespecialiseerde opleidingen zijn
geven we in het basisonderwijs al informa-
woordigers van bedrijven moeten de
daardoor van de baan, maar in samenwer-
tie over de goede toekomst in de techniek
handen ineenslaan en laten zien wat ze te
king met regionale bedrijven kan Kollmer
en verzorgen onze docenten techniekles-
bieden hebben. Via de clubs die soort-
de afstudeerrichtingen beter afstemmen
sen op middelbare scholen in de regio.
gelijke bedrijven vormen, zoals Seed Val-
op de wensen uit het bedrijfsleven. ‘Zolang
Niet alleen de schoolverlaters uit havo 5 en
ley en Holland Health, kan dit effectiever.’
ik slechts kleine aantallen studenten
ambitieuze, mooie bedrijven zit, met
heb, kan ik niet alles leveren. Maar met
vwo 6 zijn een belangrijke doelgroep, ook leerlingen in de derde klas zijn voor ons
Tekort aan studenten
gevulde klassen ligt dat anders.’ Een
interessant. In dat jaar kiezen ze namelijk
Bert-Jan Kollmer: ‘Dagelijks benaderen
andere mogelijkheid ziet Kollmer in een
hun profiel.’
bedrijven mij met de vraag of ik nog
speciale opleiding om werknemers met
afgestudeerde studenten voor ze heb.
een mbo-diploma te ‘upgraden’ naar een
Er is gewoon continue vraag naar goed
hbo-niveau. ‘Wanneer het aantrekken van
opgeleide mensen, tegelijkertijd is er een
personeel lastig is, kunnen bedrijven zo in
tekort aan studenten. Ik leid graag meer
hun huidige personeel investeren.’
jongeren op. Zolang de studenten echter
24
Geen reden om te verhuizen
25
Studie- & werkmentaliteit Ongediplomeerde uitstroom mbo-deelnemers wonend in Noordwest-Holland cohort analyse 2007-2008
Jongeren uit Noordwest-Holland weten van doorpakken. In de cohortanalyse 2007-2008 van
opleiding zit, 20% een diploma heeft behaald,
heidszorg, welzijn en sport. 17% kiest voor een 20% Gediplomeerde uitstroom
8% gediplomeerd is opgestroomd binnen het
Maar 6% kiest voor een opleiding in vrije tijd en recreatie.
Let op! Het gaat hier om jongeren die wonen in
mbo en 16% ongediplomeerd het mbo is
Noordwest-Holland en die in Noordwest-Holland
uitgestroomd.
een mbo-opleiding volgen.
waar jongeren uit Noordwest-Holland mbo-
Waar volgen jongeren die wonen in Noordwest-Holland in 2008 mbo-onderwijs? 11%
7%
Jongeren uit Noordwest-Holland naar het mbo in Noord-Holland
Economische en administratieve beroepen 17%
> Jongeren op mbo in Noord-Holland (excl. Noordwest-Holland)
In 2008 volgen 23.345 jongeren die wonen in
MBO - buiten NH
Bron: CFI 2008
> Reisbereidheid mbo-jongeren Noordwest-Holland
Overige 18% branches
Noordwest-Holland een mbo-opleiding. Van die 23.345 mbo-deelnemers volgt 69% een mbo-opleiding in Noordwest-Holland.
20%
20% volgt een mbo-opleiding in de provincie
MBO - NH overig
(periferie Amsterdam) en 11% volgt zelfs een mbo-opleiding buiten de provincie.
69%
MBO - binnen de regio
Bron: CFI 2008
ROC Friesland zijn.
Gezondheidszorg, welzijn en sport 33%
Distributie en groothandel
Metaal, Electro-, Installatietechniek 13%
In opleiding 56%
12% Overige branches
Voedsel en leefomgeving 6%
Bouwbedrijf, weg- en waterbouw 7%
Let op! Het betreft hier dus alle mbo-instellingen
onderwijs volgen. Dit kan dus ook bij ROCvA of
Gastvrijheidssector 6%
economisch administratieve opleiding. Bron: CFI 2008
een jaar na 2007 nog steeds in een mbo-
33% van de jongeren die wonen in Noord-
mbo-opleiding volgen, doet dat in gezond-
alle mbo-instellingen blijkt dat 56% van de mbo-deelnemers wonend in Noordwest-Holland
Jongeren uit Noordwest-Holland naar het mbo in Noordwest-Holland naar branche
west-Holland ĂŠn in Noordwest-Holland een
8% Gediplomeerde opstroom
16% Ongediplomeerde uitstroom
> Studiekeuze mbo-jongeren Noordwest-Holland
Bron: CFI 2008
> Ongediplomeerde uitstroom mbo-deelnemers Noordwest-Holland
Studie- & werkmentaliteit
Uiterlijke 5% verzorging
22% van de jongeren die wonen in Noordwest-
22% Gezondheidszorg, welzijn en sport
10% Metaal, Electro-, Installatietechniek
de provincie Noord-Holland (excl. NoordwestHolland) volgt een mbo-opleiding in gezondheidszorg, welzijn & zorg. 13% kiest een mbo-
Distributie en 5% groothandel Economische en 10% administratieve beroepen
Holland en die een mbo-opleiding volgen in
opleiding in de vrije tijd en recreatie.
17% Grafische en communicatie industrie Gastvrijheidssector 13%
Let op! Het gaat hier om jongeren uit Noordwest-Holland die buiten Noordwest-Holland een mbo-opleiding volgen, maar wel binnen de provincie Noord-Holland.
26
Geen reden om te verhuizen
27
Studie- & werkmentaliteit Jongeren uit Noordwest-Holland naar het mbo buiten Noord-Holland naar branche
17% van de jongeren die wonen in NoordwestHolland en die een mbo-opleiding volgen
Noord-Holland een mbo-opleiding volgen.
Bron: CFI 2008
17% Distributie en groothandel
24% Overige branches
mbo-opleiding distributie en groothandel.
Noordwest-Holland die buiten de provincie
Grootste opleidingen INHolland Alkmaar
De top 5 grootste opleidingen bij INHolland is opgebouwd vanuit alle leerjaren. Er is geen
buiten de provincie Noord-Holland volgt een
Let op! Het gaat hier om jongeren uit
> Top 5 grootste opleidingen INHolland Alkmaar Bron: INHolland Alkmaar 2008
> Jongeren op mbo buiten Noord-Holland
School & studeren hbo
onderscheid gemaakt tussen deeltijd- en voltijdopleidingen. In totaal worden in deze top vijf 1.095 studenten opgeleid van de 1.876
15% Economische en administratieve beroepen
6% Voedsel en leefomgeving
studenten in totaal. Dat is 58%.
Management, Economie & Recht Commerciële Economie Technische Bedrijfskunde
8% Schilders en reclame
Bij jongeren die wonen in Noordwest-Holland 800
Het aantal mbo-gediplomeerden dat verder
600
studeert op het hbo (lees: alle hbo-instellingen
2008
Accountancy
School of Technology is opgebouwd vanuit alle leerjaren. Er is geen onderscheid gemaakt
193
tussen deeltijd- en voltijdopleidingen. In totaal
173
Bedrijfseconomie Small Business & Retailmanagement
> 5 grootste opleidingen INHolland naar ‘sector’ De top 5 grootste opleidingen bij INHolland
265
Commerciële Economie
worden in deze top vijf 786 studenten opgeleid van de in totaal 942 studenten van de INHolland
131
School of Technology. In de School of Economics
103
zitten 865 studenten in de grootste vijf opleidingen.
van 2.031 in 2006 tot 2.165 in 2008. Met name
Top 5 INHolland School of Technology
technische en zorgberoepen zijn populaire ‘hbo doorgroeiers’.
18
17
13
mbo eco
796
848
843
mbo landb
49
50
49
Let op! Het gaat hier om jongeren die wonen
mbo tech
538
531
548
in Noordwest-Holland en die naar een hbo-
mbo Z&W
630
676
712
instelling gaan in het hele land. Het kan dus
2031
2122
2165
ook een inwoner van Hoorn zijn die in Utrecht of Maastricht een hbo-opleiding volgt.
28
173
in Nederland) is sinds 2006 gegroeid met 7%
mbo alg
Eindtotaal
Management, Economie & Recht
Bron: INHolland Alkmaar 2008
2007
Bron: CFI 2008
studenten
stopt de leerloopbaan-carrière niet bij het mbo!
Bron: INHolland Alkmaar 2008
> Doorstroom mbo-jongeren Noordwest-Holland naar hbo
1000
2006
181
8% Hout en meubel
Instroom uit mbo-4 (NWH’se deelnemers) in hbo
0
193
Bedrijfseconomie
Top 5 INHolland School of Economics Alkmaar
200
265
14% Gezondheidszorg, welzijn en sport
8% Gastvrijheidssector
400
283
Werktuigbouwkunde
Geen reden om te verhuizen
Werktuigbouwkunde
283
Technische Bedrijfskunde Bouwkunde
181 114
Bedrijfskundige Informatica
111
Elektrotechniek
97
29
Interview
Margreet Westerbeek, regiosecretaris Metaalunie district Noordwest
‘Personeelsprobleem wordt alleen maar groter’ Constant personeelstekort
Als de vraag naar personeel aanhoudt en er
en innovatieve sector dit is. Met baangaran-
Landelijk zijn er zo’n 13.000 bedrijven
niet snel meer studenten komen, zitten we
tie. Straks als de markt weer aantrekt, heb-
aangesloten bij de Koninklijke Metaalunie.
de komende jaren met een groot probleem.’
ben we die jongeren keihard nodig’, aldus
De ondernemersorganisatie richt zich op
Westerbeek.
waaronder machine- en apparatenbouw,
Hbo’ers gevraagd door toenemende eisen
metaalwaren, elektronica, engineering, giet-
De behoefte aan hoger opgeleid personeel
Zichtbaar maken met Techno-event NHN
werk, verspaning, jacht- en scheepsbouw
neemt toe. ‘Onze klanten stellen steeds
Westerbeek: ‘Ons grootste probleem is dat
en staalbouw. Bij de aangesloten bedrijven
hogere eisen en de ontwikkelingen gaan
onze bedrijven en producten te weinig be-
werken in totaal zo’n 155.000 mensen, maar
maar door. Zo neemt de automatisering toe,
kend zijn bij de jongeren. Dit willen we meer
de sector heeft al jaren een personeels-
is er een toename in internationalisering en
promoten en daarom werken we veel samen
probleem volgens Margreet Westerbeek,
vinden er constant productontwikkelingen
met Technocentrum Noord-Holland, de Ka-
regiosecretaris district Noordwest bij de
en andere innovaties plaats waarbij hbo’ers
mer van Koophandel en andere technische
Metaalunie. ‘In de technische sector is altijd
met een technisch diploma nodig zijn.’
branches.’ Er worden veel activiteiten onder-
metaalbedrijven in uiteenlopende sectoren,
nomen om technische bedrijven zichtbaar te
behoefte aan vakmensen. De afgelopen jaren is er een constant tekort aan techni-
Onbekend maakt onbemind
maken, bijvoorbeeld het jaarlijkse Techno-
sche vakmensen geweest, en zelfs tijdens
De oorzaak van het tekort aan techni-
Event in Noord-Holland. Daar presenteren
de economische crisis waren die voor een
sche studenten is volgens Westerbeek de
zo’n veertig regionale bedrijven zich aan
aantal bedrijven nog moeilijk te vinden.’
onbekendheid van de technische sector in
honderden mbo- en hbo-studenten.
de regio. ‘De jongeren hier weten niet wat
Te weinig studenten Techniek
voor een boeiende technische bedrijven
Jongeren in de regio houden
Westerbeek ziet het personeelsprobleem al-
er in de omgeving zitten en wat voor een
‘Kiezen jongeren voor een technische
leen maar groter worden: ‘Ieder jaar verlaten
hoogstaande producten zij maken. Dat komt
studie, dan vertrekken zij veelal naar Delft
er in Noord-Holland zo’n 300 jongeren met
omdat deze bedrijven over het algemeen op
of Enschede en komen zij niet meer terug’,
een technisch diploma de opleiding, terwijl
bedrijventerreinen zitten en op die manier
vertelt Westerbeek. Om jongeren te laten
er jaarlijks door pensionering ongeveer 800
onzichtbaar zijn voor de jongeren.’
zien dat er hier ook genoeg hoogwaardige,
nieuwe vakmensen nodig zijn. Het tekort
innovatieve technische bedrijven zijn waar
Actie ondernemen om studenten te trekken
men kan leren, afstuderen en vervolgens
daardoor ieder jaar, afhankelijk van de economische ontwikkeling, met zo’n 450 tot
Om het personeelstekort te verminderen,
de Metal Tour in het leven geroepen. ‘Een
600 mensen.’
spoort de Metaalunie jongeren aan om voor
stoere bus haalt jongeren tussen de 14
van school komen. Beroepsopleidingen
wel aan bod komen tijdens de studie. Ook
Technische bedrijven uit de omgeving gaan
aan werknemers in Noord-Holland stijgt
werken, heeft de Metaalunie met het OBM
een technische opleiding te kiezen. Hiervoor
en 18 jaar op van school en leidt hen naar
moeten beter aansluiten op de vraag uit het
ondernemers vervullen daar steeds vaker
gastlessen geven en studenten volgen ook
In de problemen door vergrijzing
heeft zij in Noord-Holland OBM Noord-Hol-
technische bedrijven in de regio voor een
bedrijfsleven. Nu is dat nog niet optimaal’,
zelf een rol in.’
lessen bij deze bedrijven. Ook voor de jacht-
Over anderhalf tot twee jaar verwacht
land (OpleidingsBedrijf Metaal) opgericht.
bedrijfsbezoek.’
vertelt Westerbeek. Om dit gat te dichten,
Westerbeek helemaal een groot tekort aan
‘Deze club richt zich op het bekendmaken
werknemers in de technische sector. ‘Door
van de technische sector en het verbeteren
de vergrijzing’, legt zij uit. ‘De gemiddelde
van het imago hiervan. We willen jongeren
leeftijd ligt hoog en in de periode 2008-2015 gaat 18% van de werknemers met pensioen.
30
en scheepsbouw willen we zoiets gaan ont-
vraagt OBM Noord-Holland aan regionale
Regionale opleiding
wikkelen’, aldus Westerbeek. ‘Waar mogelijk
Aansluiting op de arbeidsmarkt verbeteren
bedrijven om voor bepaalde opleidingen in
Daarnaast ontwikkelt OBM samen met Inhol-
zal hier ook een baangarantie bijhoren. Via de
kaart te brengen welke kennis zij missen bij
land Alkmaar en het ROC Horizon College
scholingspool MetaalTalent kunnen jongeren
tussen de 12 en 18 jaar duidelijk maken wat
‘Ondernemers zijn niet altijd tevreden
de schoolverlaters. ‘In samenwerking met
een hele nieuwe opleiding: Mechatronica.
werkend leren, om daarmee ook jongeren die
een veelbelovende, boeiende, uitdagende
met de vakkennis van jongeren die net
de scholen zorgt het OBM dat deze zaken
‘Deze opleiding is toegespitst op de regio.
gelijk geld willen verdienen aan te spreken.’
Geen reden om te verhuizen
31
School & studeren hbo > Hbo propedeuse studiekeuze jongeren uit Noordwest-Holland
School & studeren hbo
NWH’se hbo propedeuse studenten naar studierichting 2008 18%
eerste propedeusejaar. De vooropleiding van deze propedeuse studenten is verdeeld: 53%
37%
2%
economie gedrag en maatschappij gezondheidszorg landbouw en natuurlijke omgeving
komt van de havo en 31% komt vanuit het mbo.
onderwijs
Hogeschool van Amsterdam
9%
Bron: CFI 2008
zitten op één of andere hbo-instelling in het
Bron: CFI 2008
7.065 jongeren die wonen in Noordwest-Holland
NWH’se propedeuse studenten naar hbo instelling 2008
3%
1%
47%
Hogeschool INHOLLAND
5%
20%
het eerste propedeusejaar zitten, volgt 37% een
Hogeschool Utrecht
techniek
Holland en op één of andere hbo-instelling in 8%
1%
14%
economische opleiding en 19% een technische.
Van de 7.065 jongeren die wonen in NoordwestHolland en in hun hbopropedeusejaar zitten, volgt 46% zijn propedeuse bij de Hogeschool van Amsterdam,
Hs IPabo Amsterdam Alkmaar
taal en cultuur
Van de 7.065 jongeren die wonen in Noordwest-
> Waar volgen jongeren uit Noordwest-Holland een hbo-opleiding
Amst Hs vd Kunsten
9% van deze jongeren kiezen 36 overige hogescholen.
In totaal volgen 13.996 jongeren uit NoordwestHolland een hbo-opleiding. Ongeacht het
35%
Overig (=36)
leerjaar. Daarvan volgt 43% deze aan de Hogeschool van Amsterdam. 35% kiest voor INHolland.
NWH´se propedeuse studenten 2008 vooropleiding
Bron: CFI 2008
3% Overig
5% Onbekend
52% havo
31% mbo
9% vwo
Verleidingskracht INHolland Alkmaar op NWH’se propedeuse studenten 2008
Hbo-studenten alle leerjaren uit Noordwest-Holland hbo-instelling 2008
> Hbo verleidingskracht INHolland Alkmaar
Fontys Hs KL Tilburg 2%
Van de 7.065 jongeren die wonen in NoordwestHolland en die zitten op één of andere Bron: CFI 2008
hbo-instelling in het eerste propedeusejaar, 2575 Bron: CFI 2008
volgt 37% (2.575) een economische hbo-opleiding. INHolland School of Economics weet er 1303
319; 12%
INHolland School of Economics Economie
263; 20%
Totaal
INHolland School of Technology Techniek
daarvan 319 in 2008 te verleiden.
Van de 7.065 jongeren die wonen in NoordwestTotaal
Holland en die zitten op één of andere
Hogeschool Utrecht 4% Hs IPabo Amsterdam Alkmaar 5%
Overige hbo instellingen 10% Hogeschool van Amsterdam 43%
Hogeschool INHOLLAND 36%
hbo-instelling in het eerste propedeusejaar, volgt 19% (1.303) een technische hbo-opleiding. INHolland School of Technology weet er daarvan 263 in 2008 te verleiden.
32
Geen reden om te verhuizen
33
School & studeren VRIJETIJDSINDUSTRIE Totaal aanbod mbo-opleidingen Vrijetijdsindustrie NL
School & studeren
Tenten & Trekpleisters
Zee & Zwemmen
J Medewerker Recreatiebedrijf mbo 2
J Medewerker watersportindustrie mbo 2
J Vakbekwaam medewerker recreatiebedrijf
J Allround medewerker watersportindustrie
mbo 3 J Manager natuur en recreatie mbo 4
mbo 3 J Meewerkend voorman watersportindustrie
Groen & Gras
J Leisure & Hospitality assistant mbo 3
J Assistent natuur en leefomgeving mbo 1
J Leisure & Hospitality host mbo 3
J Aqua & Leisure assistant mbo 2
J Medewerker Buitenruimte 2
J Leisure & Hospitality executive mbo 4
J Aqua& Leisure host mbo 3 J Aqua & Leisure executive mbo 4
J Vakbekwaam medewerker groenvoorziening mbo 3
mbo 4
Stappen & Snacken J Horeca assistent mbo 1
Gapen & Gidsen
J Gastheer/gastvrouw mbo 2
J Receptionist mbo 3
J Zelfstandig gastheer/gastvrouw mbo 3
J Informatiemedewerker mbo 3
J Barman/barvrouw mbo 3
J Frontofficemanager mbo 4
J Milieufunctionaris mbo 4
J Leidinggevende bediening mbo 4
J Manager/Ondernemer Horeca
J Toezichthouder Milieu en Ruimte mbo 4
J Manager/Ondernemer Bar/Café mbo 4
J Vakbekwaam medewerker bos en natuurbeheer mbo 3 J Vakbekwaam medewerker land, water en milieu mbo 3
J Medewerker fastservice mbo 2 J 1e medewerker fastservice mbo3 J Bedrijfsleider fastservice mbo 4
Bron: coördinatiepunt 2009; kwalificaties mbo 2009
AGRIBUSINESS Totaal aanbod mbo-opleidingen Agribusiness NL
J Operator C mbo 4
‘Boeren’ met Big Stuff
J Productiemedewerker versindustrie mbo 2
J Medewerker Gemechaniseerd
J Productievakkracht mbo 3
‘Boeren’ met Bollen & Bladgroente
J Meewerkend voorman versindustrie mbo 3
J Assistant plantenteelt mbo 1
J Productieleider versindustrie mbo 4
J Medewerker Binnenteelt mbo 2
Gemechaniseerd loonbedrijf mbo 3 J Manager Gemechaniseerd
J Medewerker Buitenteelt mbo 2
‘Boeren’ met beesten
J Vakbekwaam medewerker Binnenteelt mbo 3
J Medewerker dierverzorging mbo 2
J Vakbekwaam medewerker Buitenteelt mbo 3
J Dierverzorger Melkvee mbo 3
Voeding
J Manager Binnenteelt mbo 4
J Melkveehouder mbo 4
J Kwaliteitscoördinator voeding mbo 4
J Manager Buitenteelt mbo 4
J Dierverzorger Hokdieren mbo 3
J Manager voeding mbo 4
J Dierenhouder Hokdieren mbo 4
J Voedingsspecialist mbo 4
Versproductie
J Dierverzorger Graasdieren mbo 3
J Assistant voedingsindustrie mbo 1
J Dierenhouder Graasdieren mbo 4
J Assistant operator mbo 1
J Manager dierverzorging mbo 4
J Voedingsoperator mbo 2
J Rundveepedicure mbo 3
J Allround voedingsoperator mbo 3
34
loonbedrijf mbo 2 J Vakbekwaam Medewerker
Geen reden om te verhuizen
loonbedrijf mbo 4
Bron: coördinatiepunt 2009; kwalificaties mbo 2009.
35
Interview
Jan Schaar, sectordirecteur Horizon College
‘We moeten bedrijven nog beter informeren’ Opleiding op basis van competenties
Verbeteringen in contacten
den. ‘Dat is niet nodig, want 70 tot 90% van
‘Het Horizon College heeft goede contacten
de mbo’ers geeft hier zelf de voorkeur aan’,
Sectordirecteur Jan Schaar van het Horizon
met bedrijven in de regio, maar dit kan
legt Jan Schaar uit. ‘Hbo- en wo-studenten
College vindt dat de algemene relatie tus-
altijd beter’, vindt Jan Schaar. En hij weet
zijn veel mobieler en laten meerdere mo-
sen het mbo-onderwijs en het bedrijfsleven
al hoe: ‘Wij moeten de bedrijven nog beter
tieven meespelen bij hun keuzes. Mbo’ers
behoorlijk geborgd is. ‘Onze opleidingen
informeren over de werkzaamheden van de
zoeken het liever dicht bij huis. Ook stages
zijn op de praktijk gericht. Het examenpro-
leerlingen en onze verwachtingen daarbij.
lopen zij het liefst in de directe omgeving.’
gramma wordt dan ook landelijk vastge-
Ook is onze terugkoppeling naar de be-
steld door onze sociale partners. Deze ko-
drijven van de behaalde resultaten van de
Golfbeweging in de vraag
men uit onderwijsinstellingen, kenniscentra
leerling niet optimaal.’ Vanuit de bedrijven
Jan Schaar: ‘Om de tien jaar zie je een golf-
en het bedrijfsleven. De laatste vijf jaar is
krijgt Schaar graag meer informatie over
beweging in de wens van het bedrijfsleven.
het mbo competentiegericht vormgegeven:
de orderportefeuille en de geplande werk-
De ene periode vraagt men meer algemene
landelijk zijn 25 competenties vastgesteld
zaamheden. ‘Als we weten wat bedrijven
kennis en de periode erna ligt de nadruk
waarover de leerlingen moeten beschikken.
gaan doen, kunnen wij onze leerlingen
weer op de vakkennis. Wij bieden nu een
Deze competenties zijn gericht op kennis,
beter plaatsen. Gaat een bepaald bedrijf
verantwoorde mix tussen vaardigheden,
vaardigheden en houding’, aldus Schaar.
volgende maand kozijnen stellen, dan zoe-
kennis en beroepshouding en zijn daar
ken wij een student die dat wil leren.’
tevreden mee. We kunnen goed inspelen
Nauwe band met het bedrijfsleven
op de veranderende vraag door in de genoemde mix accenten leggen op bepaalde
arbeidsmarkt te zorgen, onderhouden de
Verwachtingspatroon bedrijfsleven soms te hoog
opleidingen aan het Horizon College nauwe
‘Gemiddeld heeft een afgestudeerde
invulling van de opleidingen ziet Schaar
banden met het bedrijfsleven. ‘Onze leer-
mbo’er binnen drie maanden tot een half
mogelijkheden tot aanvulling. ‘Kleinere be-
lingen lopen veel stage: zo’n 30 tot 45% van
jaar een baan’, stelt Jan Schaar. ‘Na de
drijven krijgen steeds vaker internationale
het curriculum voor volledig dagonderwijs
opleiding heeft de mbo’er de status van
contacten. Met onze opleidingen kunnen
en 70-80% voor de zogenaamde leren &
beginnend beroepsbeoefenaar. Veel stu-
we daarop inspelen door meer aandacht te
werken opleidingen. Tijdens het stagelopen
denten krijgen een baan op hun stageadres
besteden aan talen en cultuurverschillen.
verrichten de leerlingen werkzaamheden,
aangeboden. In dat geval weten beide
Om te kijken of hier vraag naar is, wil ik dit
maar worden zij ook opgeleid. Het stagebe-
partijen wat ze aan elkaar hebben. Kennen
idee met bedrijven bespreken.’
drijf heeft dan ook een opleidingsverplich-
de partijen elkaar nog niet, dan liggen de
ting en wordt hier op geaccrediteerd door
verwachtingen van het bedrijf wel eens
Verandering door de economie
een landelijk kenniscentrum. De leerbedrij-
hoger. De student heeft voldoende kennis
Volgens Jan Schaar heeft de economi-
ven van werkend lerende studenten krijgen
en vaardigheden, maar is nog niet gewend
sche recessie weinig tot geen invloed op
eenzelfde keuring. Daarnaast hebben bijna
aan het tempo van het bedrijfsleven. Het is
het totaal aantal aanmeldingen voor het
alle opleidingen een bedrijfsadviescom-
belangrijk dat bedrijven daar rekening mee
Horizon College. ‘Maar wel op de lesvorm’,
missie, bestaande uit mensen uit het be-
houden.’
zegt Schaar. ‘Het schooljaar 2009/2010
Om voor een goede aansluiting op de
aspecten.’ Hoewel hij tevreden is met de
hadden we duidelijk meer inschrijvingen
drijfsleven en de opleidingsmanager. Deze commissie adviseert over het aanbod, de
In de buurt blijven
voor het dagonderwijs dan voor de leren &
met een leerbedrijf. Voor het leren & wer-
in werkgelegenheid kregen velen dit niet
inhoud en kwaliteit van de opleiding’, legt
Het Horizon College onderneemt geen
werkentrajecten, doordat minder leerlingen
kentraject moet een leerling minimaal 24
voor elkaar. Gelukkig kunnen de leerlingen
Jan Schaar uit.
acties om zijn leerlingen in de regio te hou-
een arbeidsovereenkomst konden krijgen
uur per week werken, maar door de afname
dan nog altijd kiezen om de studie in een
36
Geen reden om te verhuizen
volledig dagverband te volgen.’
37
Aanzet tot een actieprogramma 2010-2014
Jongeren/ouders
Herfst
Winter
Lente
Zomer
ArbeidsmarktKansenwijzer
Economische kracht NWH
Leerbanen actieplan
Van bijbaan naar leerbaan
Met deze opleidingen
Uitdragen tijdens studie-
Wat is er?
Toolbox met
heb je in Noordwest-
en beroepskeuzeactiviteiten.
• Wat is er nodig?
instrumentjes, waarmee
Holland gegarandeerd een baan. Vooral de
Ophalen bij de partners welke activiteiten onder-
• Zorgen voor voldoende
ondernemer geholpen
techniek heeft dit in huis. De 40 koplopers zijn
nomen kunnen worden
leerwerkbanen
benutten, uitreiken bij
daarvan een voorbeeld.
voor de groepen jongeren,
diploma-uitreiking en
die op het punt staan
• Aansluiting bij plannen
een keuze te maken.
jeugdwerkloosheid
Succesvol vervolg
Economic drivers.
Werk in zicht Inzicht in werk
Versterk je zelf met een
Begin je loopbaan met
Topbedrijven per driver
Met de juiste opleiding
vervolgopleiding.
een zomerbaan bij een
in beeld. Fysiek zoals
altijd werk. Leer het werk
Kenniscarrousels
van NWH-top-bedrijven.
op het Techno-event,
in deze opleiding door
organiseren op roc,
Uitgave van een
Succesvol in NWH
Thema
Bedrijven
jongere en worden kansen te
bedrijvencontactdagen.
Carrière kick-off
virtueel of door
bedrijfsbezoeken,
samenwerkingsverband
job-krant, beschikbaar
bedrijfsbezoeken.
snuffelstages vmbo.
en hbo; meet and greet.
op de opleiding.
TOP-stages
U wenst
U biedt
Investeer in de jeugd en
Formuleer uw scholings-
Creëer stageplaatsen en
Van leerbedrijf naar topbedrijf
uw bedrijf met een hbo-
behoefte. Digitaal
meld ze bij het centrale
Versterk uw bedrijf met
stagiair. Organiseren van
onderzoek naar de
meldpunt (Stagekamer
zomerbanen/leerbanen
speeddates, waarbij de
scholingsbehoefte
Noordwest-Holland).
voor topstudenten.
aankomende talenten
van bedrijven langs de
Landelijke werving van
(=studenten) zich
4 economische drivers.
topstudenten voor
presenteren aan het
Noordwest-Holland,
bedrijfsleven
waarbij het zomers leven (zon, zee, strand en
(omgekeerde speeddate).
stappen) de trekker is.
Onderwijs
Optimaal door
Wij beantwoorden
Wij vragen
Scholen rusten leerlingen
Scholen stemmen
Scholen vragen bedrijven
Scholen zijn het hele
maximaal toe voor
assortiment af op
om leerwerkbanen voor
jaar open om jongeren
vervolg-opleiding/werk
scholingsbehoefte
nieuwe leerlingen.
in te schrijven in het
door bedrijven meer te
bedrijven (w.o. leisure).
Via het portal
kader van de bestrijding
betrekken bij
Starten van nieuwe
Stagekamer maken
jeugdwerkloosheid.
het onderwijs.
opleidingen, waaronder
scholen hun
Vooronderzoek oprichting
Oktober=kennismaand
Associate Degree-
behoefte aan stage en
Talent@academy, het
benutten voor uitwisseling
programma’s.
leerbanen kenbaar.
multimediale online
en voorlichting.
38
24/7/12
beroepscollege.
Geen reden om te verhuizen
39
Dit bidboek is opgesteld door de Kamer van koophandel Noordwest-Holland
in samenwerking met
Kamer van Koophandel Noordwest-Holland Postbus 63, 1800 AB Alkmaar (072) 519 57 57 www.kvk.nl/mijnregio
TASKFORCE TECHNOLOGIE ONDER WIJS ARBEIDSMARKT NOORD-HOLLAND NOORD