Voorjaars aanbieding 2021
Cultuur & Historie
Laten we vooruitkijken, naar boekpresentaties in volle boekhandels en volle zalen, naar concerten en festivals zonder restricties.
December 2020, de laatste maand van één van de meest bizarre jaren van de afgelopen decennia. In maart werden we geconfronteerd met een intelligente lockdown om een nieuw virus de kop in te drukken. Net een week daarvoor was ik bij een concert van de Edwin Evers Band in De Oosterpoort in Groningen geweest. Met nog diverse kaarten voor aanstaande concerten en festivals op zak kon ik toen niet weten dat het concert op 7 maart voorlopig de laatste zou zijn. De zomer leek weer een lichtpuntje, de horeca, musea en theaters konden onder voorwaarden weer open. Een beetje van het normale leven kwam terug. Boekpresentaties konden ook onder voorwaarden weer doorgaan en het voelde enigszins als vanouds. Tot het najaar arriveerde en we opnieuw in een lockdown terechtkwamen. We zagen het aankomen, boekpresentaties werden in allerijl online gehouden of via video’s. Veerkracht in het boekenvak. Want dat is het afgelopen jaar wel gebleken, boeken bieden even een ontsnapping uit het dagelijks leven. Even een moment om in een andere wereld te kijken. Ook voor het voorjaar van 2021 hebben we weer een divers aanbod om mee weg te gaan. De natuur in, met de muziek mee of om van te leren. Boeken over de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog of over het ontstaan van het moderne onderwijs. Hoe leefden de hunebedbouwers eigenlijk, wie was Meent van der Sluis en hoe divers is het landschap van Westerwolde? Het is een kleine selectie in ons aanbod voor het eerste half jaar van 2021. Laten we vooruitkijken, naar boekpresentaties in volle boekhandels en volle zalen, naar concerten en festivals zonder restricties. Naar grote tentoonstellingen en voorstellingen. Maar voor het zover is, blijf genieten van de wereld van het boek.
Sonja Geurts, Uitgever Esther Langelo, Publiciteit
2 | Najaarsaanbieding 2020 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Klantenservice Voor bestellingen en meer informatie kunt u contact opnemen met Hilde Trenning van klantenservice (klantenservice@vangorcum.nl) of met ondergetekenden.
Inhoud
De Hondsrug. Een machtig gebied
5
De redding van het laatste grote natte heideveld van Nederland
7
Landschapsbiografie van Westerwolde
9
Natuur in het landschap van Westerwolde
11
Het leven van boeren die hunebedden bouwden
13
The Who. De ultieme rockband
15
Somebody will know someday 3e herziene druk
17
Kamp Westerbork gefilmd
19
Sprekende stenen
21
Communistisch verzet in Drenthe
23
Van Tranendal tot slagveld
25
De Noorderbegraafplaats Assen
27
Onderweg naar 1832
29
Meent van der Sluis (1944 – 2000)
31
Tales of Veenhuizen
33
Eerder verschenen
34
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Najaarsaanbieding 2020 | 3
DE MOOISTE PLEKKEN OP DE HONDSRUG.
4 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Karin Broekhuijsen
De Hondsrug Een machtig gebied
Na de succesvolle boeken Ode aan het hunebed (2019) en DRENTHE door de lens van Karin Broekhuijsen (2020) verschijnt nu, in samenwerking met het Geopark De Hondsrug, het fotoboek De Hondsrug – Een machtig gebied. In dit nieuwste boek van fotografe Karin Broekhuijsen wordt het machtige gebied De Hondsrug in al zijn rijkdom getoond.
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
ca 168 24 x 24 cm gebonden 9789023258025 € 25,00 mei 2021
De Hondsrug heeft een lange geschiedenis die haar weerga niet kent. Het begon allemaal een paar miljoen jaar geleden in de ijstijden toen ijs, wind en water de Hondsrug zijn vorm gaven. En later toen het metersdikke veenmoeras tegen zijn hellingen omhoog kroop. In dit fotoboek zie je de mooiste plekken op De Hondsrug, ondersteund met verhalen van Bertus Boivin. Deze verhalen worden vertaald in het Engels en Duits zodat ook de buitenlandse bezoeker het als een prachtige herinnering mee naar huis kan nemen en van genieten. Met De Hondsrug, een machtig gebied bewijst Karin Broekhuijsen wederom dat ze behoort tot de beste landschapsfotografen die Nederland rijk is.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 5
DE REDDING VAN HET DRENTSE NATIONAAL PARK DWINGELDERVELD.
6 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Axel Wiewel
De redding van het laatste grote natte heideveld van Nederland
Axel Wiewel
DE REDDING VAN HET LAATSTE GROTE NATTE HEIDEVELD VAN NEDERLAND
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
In dit boek wordt stilgestaan bij de eerste decennia van de natuurbescherming en de redding van wat vandaag de dag het grootste natte heidegebied van Nederland is, in het Drentse Nationaal Park Dwingelderveld. De aanleiding daarvoor is de eerste aankoop in dit gebied, de Dwingelose heide, die in 1930 plaatsvond, nu dus ruim 90 jaar geleden. In de jaren daarna wist Natuurmonumenten steeds andere, aangrenzende percelen in het gebied te verwerven, en op die manier dit aaneengesloten, karakteristieke natte heidegebied voor het nageslacht te bewaren.
ca. 140 16,7 x 24 cm Softcover 9789023257998 € 20,00 maart 2021
Axel Wiewel is professioneel journalist
De moeite die de redding van dit laatste grote natte heidegebied in 1930 kostte, is kenmerkend voor het fenomeen van natuurbescherming in de eerste decennia van de 20e eeuw. Het veiligstellen van natuur voor latere generaties was als vechten tegen de bierkaai, met argumenten die niet iedere grondeigenaar begreep, over waarden die niet als zodanig werden (h)erkend.
en publicist, en sinds 1983 freelancer met als specialisaties natuur en milieu. Eerder verschenen bij Koninklijke Van Gorcum van zijn hand “De schoonheid van het Dwingelderveld” en “Het Oerboek, ontdek de provincie Drenthe”.
Dr. Jac. P. Thijsse kan gezien worden als degene die de pilaren van het gebouw van de natuurbescherming heeft opgezet, en dit samen met talloze anderen, onder wie Eli Heimans, heeft uitgebouwd tot een beweging die heel wat volgers telt. Dat heeft in ruim honderd jaar tijd tot veel moois geleid, zoals veel geredde natuur en cultuurbezit. In dit boek wordt deze prestatie van formaat in het kort beschreven. Dit in de hoop en verwachting dat de lezer zich realiseert dat Nederland, dat te boek staat als land met – voor Europese begrippen - maar “weinig natuur”, toch op dat gebied nog aardig wat te bieden heeft. En dat dat komt doordat ruim een eeuw geleden een paar mensen zich grote zorgen maakten over het verloren gaan van steeds meer natuur, en het daar niet bij lieten zitten. Deze publicatie is een eerbetoon aan hen, aan hun volharding, geduld en onverzettelijkheid.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 7
ONTSTAANSGESCHIEDENIS, KWALITEITEN EN TOEKOMSTMOGELIJKHEDEN VAN HET LANDSCHAP IN WESTERWOLDE.
8 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Abbes, Bakker, Roelevink, Spek, Volders e.a.
Landschapsbiografie van Westerwolde
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
ca 512 32 x 24 cm Gebonden 9789023257561 € 39,95 mei 2021
Westerwolde kent een grote variatie aan bijzondere cultuurlandschappen: van het unieke kloosterlandschap van Ter Apel in het zuiden, het nog zeer goed bewaard gebleven esdorpenlandschap langs de Ruiten Aa met zijn oude nederzettingen, essen, heidevelden en beekdalen, de historische verdedigingslinie rond Bourtange en Oudeschans tot aan de weidse veenontginningslandschappen bij Vriescheloo en Bellingwolde. Weinig streken in Noord-Nederland hebben zoveel bijzondere cultuurhistorische relicten en een zo rijk gelaagde geschiedenis met tal van bijzondere historische verhalen. Door de verschillende grondsoorten heeft Westerwolde een sterk gevarieerde agrarische geschiedenis die tot op heden bepalend is voor het landelijk gebied. Ook de waterstaatkundige geschiedenis van Westerwolde heeft een eigen gezicht. Daarnaast is de streek ook rijk aan allerlei soorten natuur: in de beekdalen van Runde, Ruiten Aa, Mussel Aa en Westerwoldse Aa, in de bossen en heidevelden, maar ook in het boerenlandschap met zijn talrijke houtwallen, singels, akkerflora en bosjes. Juist de in eeuwen gegroeide intensieve verbinding tussen natuur en cultuur maken dit gebied zo belangrijk en veelzijdig. De Landschapsbiografie van Westerwolde is tegelijkertijd ook een biografie van mensen. Tientallen generaties bewoners, maar ook voorbijgangers en buitenstaanders, hebben het landschap in de loop der eeuwen gemaakt tot dat wat het nu is, en doen dat ook nu en in de toekomst. Om die reden wordt in deze biografie ook veel aandacht besteed aan hun leven, hun drijfveren, hun activiteiten en hun zichtbare sporen in het huidige landschap. De Landschapsbiografie van Westerwolde is een wetenschappelijk verantwoord, toegankelijk geschreven verhaal over de ontstaansgeschiedenis, kwaliteiten en toekomstmogelijkheden van het landschap in deze regio. De biografie is rijk geïllustreerd met landschapsfoto’s, kaarten en landschapsreconstructies die de verschillende levensfasen van Westerwolde weerspiegelen.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 9
WESTERWOLDE ... EEN BELANGRIJK EN VEELZIJDIG GEBIED.
10 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Brekveld, Langbroek, Roelevink, Uittien (red)
Natuur in het landschap van Westerwolde
Niet eerder is er zo uitvoerig over de fauna en flora van Westerwolde geschreven als in dit boek Natuur in het landschap van Westerwolde.
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
ca. 132 24 x 24 cm Gebonden 9789023257967 â‚Ź 16,50 april 2021
Door de verschillende grondsoorten heeft Westerwolde een sterk gevarieerde agrarische geschiedenis die tot op heden bepalend is voor het landelijk gebied. Ook de waterstaatkundige geschiedenis van Westerwolde heeft een eigen gezicht. Daarnaast is de streek ook rijk aan allerlei soorten natuur: in de beekdalen van Runde, Ruiten Aa, Mussel Aa en Westerwoldse Aa, in de bossen en heidevelden, maar ook in het boerenlandschap met zijn talrijke houtwallen, singels, akkerflora en bosjes. Juist de in eeuwen gegroeide intensieve verbinding tussen natuur en cultuur maken de flora en fauna in dit gebied zo belangrijk en veelzijdig. Dit boek is los te verkrijgen maar het is ook een prachtige combinatie met de Landschapsbiografie van Westerwolde. Informeert u bij ons naar de mogelijkheden als u beide boeken samen besteld.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 11
VERGANE CULTUUR VAN MENSEN, DIEREN, MONUMENTEN EN LANDSCHAPPEN.
12 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Hein Klompmaker
Het leven van boeren die hunebedden bouwden
Hein Klompmaker
Een collectieve biografie
HET LEVEN VAN BOEREN DIE HUNEBEDDEN BOUWDEN
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
ca. 300 16,7 x 24 cm Gebonden 9789023257899 € 28,50 april 2021
Hein Klompmaker is historicus en
publicist. Hij wilde aanvankelijk journalist worden maar besloot later zich te richten op geschiedenis. Na de havo volgde hij een lerarenopleiding en studeerde vervolgens geschiedenis aan de Rijksuniversiteit in Groningen. Klompmaker was van 1988 tot 2018 directeur van het Hunebedcentrum in Borger.
Tussen 5.000 en 10.000 jaar geleden vond de Neolithische landbouwrevolutie plaats en werd de jager-verzamelaar meer en meer boer die van een nomadisch bestaan overging naar een vaste nederzetting. Het zijn ‘vluchtige gestaltes’ waar we weinig van weten. Zo’n ‘vluchtige gestalte’ is voor auteur Hein Klompmaker de groep boeren die meer dan 5000 jaar geleden besloten hunebedden te bouwen. De vraag of je deze groep boeren als het ware ‘tot leven zou kunnen wekken’ heeft hem niet meer losgelaten. Hoe leefden deze mensen en waarin verschilt onze tijd wezenlijk van die van de hunebedbouwers? In dit boek gaat Klompmaker als een moderne detective op zoek naar het leven van de boeren die hunebedden bouwden. De ontdekking van het Neolithicum wordt in de huidige tijd vooral beschreven als een ‘grand narratif’, waarbij grote lijnen en lange processen de boventoon voeren. Mede door de dominante plaats van archeologie in dit verhaal zijn het gedrag en de normen en waarden van de hunebedbouwende boeren vrijwel buiten beschouwing gebleven. Juist de cultureel-mentale ontwikkeling van de landbouwtransitie verdient nadere bestudering, onderzoek en belangstelling. Deze collectieve biografie voert niet alleen mensen van vlees en bloed op in het historische verhaal, maar laat ook monumenten, voorwerpen en landschappen als quasi-personages optreden en verbindt deze met het leven van alledag. Dat levert niet alleen een wetenschappelijk verantwoorde visie op, maar toont het Neolithicum in al zijn verscheidenheid en diversiteit als een vergane cultuur van mensen, dieren, monumenten en landschappen. Van mensen die net als wij, een verleden hadden, keuzes maakten in het hier en nu en nadachten over de toekomst. De multidisciplinaire aanpak die Hein Klompmaker in dit boek hanteert, biedt een verrassend nieuwe kijk op het wereldbeeld van de boeren, die hunebedden bouwden.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 13
THE WHO, DE ULTIEME ROCKBAND ... EEN MUST-HAVE VOOR DE FAN.
14 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Loek Dekker
The Who De ultieme rockband
Loek Dekker
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze
ca. 300 16,7 x 24 cm Softcover met binnenflappen ISBN 9789023258063 Prijs € 28,50 Verschijnt mei 2021 Loek Dekker (1957) is historicus. Eerder verschenen van zijn hand twee muziek biografieën in de reeks Rockklassiekers: Livin’ Blues, bluesrock met internationale allure (2016) en Crosby, Stills, Nash & Young, de Woodstock-generatie (2019). De eerste werd door Robert Haagsma lovend besproken in het gerenommeerde Nederlandse muziekblad Lust For Life. En Flip Vuijsje gaf het boek drie sterren in de boekenbijlage van de Volkskrant. Zijn tweede boek werd door Lust For Life redacteur Dominique van der Geld als een van de betere afleveringen uit de reeks betiteld.
The Who behoort samen met The Beatles, The Kinks en The Rolling Stones onbetwist tot de grootste van de Engelse bands uit de jaren zestig. Hun bekendste hit uit die jaren, My Generation, is een icoon van de popmuziek geworden. Door het grote succes van de rockopera Tommy (1969), Who’s Next (1971) en Quadrophenia (1973) wist de groep zijn populariteit in de jaren zeventig te continueren. Dan behoort The Who - met Led Zeppelin, Deep Purple, Pink Floyd en opnieuw The Rolling Stones - tot de absolute top. The Who maakt dankzij het creatieve brein van gitarist Pete Townshend rock met inhoud, zodat zowel ‘arbeider als intellectueel’ van de muziek van The Who kan genieten. Maar Townshend kon zijn composities alleen goed vormgeven dankzij de uitzonderlijke muzikale kwaliteiten van zanger Roger Daltrey, bassist John Entwhistle en drummer Keith Moon. Niet alleen op de albums, maar zeker ook live. Het boek besteedt dan ook veel aandacht aan hun befaamde optredens, zoals die op de festivals van Monterey (1967), Woodstock (1969) en Wight (1969/ 1970). De in Nederland gegeven concerten, het laatste in 2015 in het Ziggo Dome, komen eveneens aan bod. In augustus 2021 zal het 50 jaar geleden zijn dat het album Who’s Next (1971) verscheen en voor dat jubileum zal zeker aandacht komen in de popbladen. Want Who’s Next is een klassiek rockalbum bij uitstek, met drie grote hits: ‘Won’t Get Fooled Again’, ‘Baba O’Riley’ en ‘Behind Blue Eyes’. The Who, de ultieme rockband wordt rijk geïllustreerd en is een must-have voor de fan maar ook voor iedere lezer die geïnteresseerd is in de geschiedenis van de (rock) muziek.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 15
DIT BOEK WON DE PUBLIEKSPRIJS VAN DE DRENTSE HISTORISCHE VERENIGING IN 2016 EN BELEEFT NU EEN SPECIALE, GEACTUALISEERDE DERDE DRUK, INCLUSIEF EEN EXTRA INTERVIEW MET JOHAN DERKSEN!
16 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Koert Broersma
Somebody will know someday Herinneringen aan Cuby & The Blizzards 3e herziene druk
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
Zeg je blues in Nederland, dan zeg je Cuby & the Blizzards. Opgericht in de jaren zestig, met Harry Muskee, Eelco Gelling en Herman Brood als boegbeelden. Vanuit het Drentse bluesdorp Grolloo scoort de groep hits met nummers als Window Of My Eyes en Appleknockers Flophouse. Tot het overlijden van Harry Muskee in 2011 speelt de band met veel succes voor volle zalen.
304 16,7 x 24 cm gebonden 9789023257974 € 22,00 10 januari 2021
Auteur Koert Broersma, werkzaam bij het in 2011 opgerichte C+B Museum in Grolloo, interviewde voor Somebody Will Know Someday ex-bandleden, collega’s en fans over hun belevenissen met deze legendarische bluesgroep. Dat de blues ook vaak rock ’n roll is, blijkt uit zijn opgetekende gesprekken met onder meer Boudewijn de Groot, Erwin Java, Jan Akkerman, Eelco Gelling, manager Jan Venhuizen en Herman Deinum.
Reacties van lezers
“Een prachtige, nuchtere weergave van een kritisch interviewer en uitstekend schrijver. Eerbetoon aan C+B en Grolloo.”
Veel van het unieke fotomateriaal is afkomstig van fotograaf Rudy Leukfeldt en van Eelco Gelling, de sologitarist van de band. Een aanzienlijk deel van deze foto’s is niet eerder gepubliceerd. Jan Douwe Kroeske, onder meer bekend van zijn 2 Meter Sessies, schreef het voorwoord van deze bijzondere bluesbundel.
“Liefde voor de Nederblues kon niet beter tot uitdrukking komen. Koester deze historische erfenis. Chapeau!”
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 17
NIEUWE, HERZIENE UITGAVE VAN AUTEURS ROSSING EN BROERSMA.
18 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Koert Broersma en Gerard Rossing
Kamp Westerbork gefilmd Het verhaal over een unieke film uit 1944
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
ca 120 16,7 x 24 cm gebonden 9789023257622 € 20,00 19 mei 2021
Koert Broersma (1955) was als vrijwillig onderzoekmedewerker enkele jaren verbonden aan Herinneringscentrum Kamp Westerbork. In 1993 zag zijn biografie Buigen onder de storm, over de Amsterdamse journalist Philip Mechanicus het licht. In 2019 verscheen hiervan een herziene en aangevulde druk. In 1997 publiceerden Gerard Rossing en hij de eerste editie van Kamp Westerbork gefilmd. In 2016 publiceerde Broersma een interviewbundel over de Drentse bluesband Cuby & the Blizzards (Publieksprijs Drentse Historische Vereniging)
In 1944 werden in Durchgangslager Westerbork op uitgebreide schaal filmopnamen gemaakt. Dit materiaal is bewaard gebleven en is uniek; het zijn de enige filmopnamen uit de nazi-concentratiekampen. Wereldbekend zijn dan ook de beelden geworden van het angstig uit een veewagon kijkende meisje of van de vertrekkende deportatietrein. Hoewel velen deze beelden kennen, was er decennialang weinig bekend over de film. Onderzoekers Koert Broersma en Gerard Rossing beschrijven in Kamp Westerbork gefilmd de resultaten van hun diepgaande research naar de achtergronden van deze film, die in 2017 werd opgenomen in het Unesco Memory of the World Register. Hiermee zijn de film en het bestaande filmscript officieel erkend als documentair werelderfgoed. In deze uitgebreide en geheel herziene uitgave zijn eerdere onderzoeksresultaten opnieuw tegen het licht gehouden en zijn verder alle recente ontwikkelingen en uitkomsten verwerkt. Vele onbekende en opmerkelijke feiten kwamen naar boven. Nauwgezet onderzoek van de recent gerestaureerde (en gedeeltelijk ingekleurde) beelden gaf bovendien nieuwe geheimen prijs. Deze leveren een boeiende reconstructie op van het hoe en waarom van de Westerbork-film en voegen een nieuwe dimensie toe aan één van de belangrijkste visuele documenten van de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog.
Gerard Rossing (1959) werkt als documentalist bij Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Hij hielp Broersma bij de herziene versie van de Mechanicus-biografie Buigen onder de storm en was intensief betrokken bij het oorspronkelijke onderzoek naar de Westerbork-films. Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 19
HET VERHAAL ACHTER DE STOLPERSTEINE IN DE SCHILDERSWIJK IN GRONINGEN.
20 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Marleen Dohle en Peter Vroege (eindredactie)
Sprekende stenen Stolpersteine in de Schilderswijk Groningen
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
ca 240 28 x 23 cm staand Gebonden 9789023257646 â‚Ź 25,00 april 2021
Redactie
Marleen Dohle, Peter Vroege, Mart Coenders, Jan van Maanen en Matteke Winkel
Stichting Stolpersteine Schilderswijk Groningen is opgericht in 2014. Doel van
de stichting is om Stolpersteine te plaatsen voor de wijkgenoten die in de Tweede Wereldoorlog slachtoffer zijn geworden van het naziregime. De verwachting is dat het project in 2021 wordt voltooid. De steentjes vormen - samen met dit boek - een duurzame herinnering aan de slachtoffers.
In de Groningse Schilderswijk zijn in de Tweede Wereldoorlog 263 wijkgenoten omgekomen door nazigeweld. Zij worden herdacht met het plaatsen van een Stolperstein: een messing steentje in het trottoir, voor hun toenmalige woonhuis, met daarop hun naam, geboorteen sterfdatum. Het boek Sprekende stenen. Stolpersteine in de Schilderswijk Groningen vertelt de verhalen bij de steentjes. Bijzondere verhalen waarmee de schrijvers niet alleen de dood, maar ook en vooral het leven van de mensen memoreren. Verhalen over huwelijken en geboortes, over het oprichten van bedrijven en verhuizen naar nieuwe woon- en werkomgevingen. Verhalen die duidelijk maken hoe mensen ondanks moeilijke omstandigheden veerkrachtig blijven: de behangwinkelier die in de oorlogsjaren verduisteringspapier gaat verkopen, de hoteleigenaar die gedwongen wordt te stoppen met zijn werk en vervolgens een pension begint. Daarnaast laat het boek zien hoe vrijwel alle aspecten van de Tweede Wereldoorlog op microniveau binnen de grenzen van een wijk terug te vinden zijn: vluchtelingenproblematiek, collaboratie en verzet, het doorgaan van het dagelijks leven, Arbeitseinsatz, Jodenvervolging, onderduiken, een vergissingsbombardement, zware gevechten bij de bevrijding. Dat geeft het boek een extra dimensie.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 21
WIE WAREN ER BETROKKEN BIJ DIT VERZET? HOE MANIFESTEERDE HET ZICH? WAAR WAS HET COMMUNISME STERK EN WAAR NIET IN DRENTHE?
22 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Wim Ensing
Communistisch verzet in Drenthe 1935 - 1945 Vanaf 1935 blijkt er bij de verkiezingen een steeds grotere rol weggelegd voor de Communistische Partij Nederland (CPN). Na de bezetting door de Duitsers in mei 1940 werd de partij verboden maar het communistisch verzet stopte niet. Dit boek geeft antwoord op vragen als: Wie waren er betrokken bij dit verzet? Hoe manifesteerde het zich? Waar was het communisme sterk en waar niet in Drenthe? Welk lot trof de bij dit verzet betrokkenen?
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
Meerdere Drentse kaderleden van de CPN werden gearresteerd en afgevoerd naar Nederlandse en Duitse kampen. Hun lot was zeer verschillend. Communistisch verzet in Drenthe beschrijft de periode voorafgaand aan de arrestaties van de verzetsmensen en vervolgens worden de individuele wederwaardigheden van de Drentse communisten tijdens hun gevangenschap beschreven.
ca 160 16,7 x 24 cm Paperback 9789023257509 € 22,00 maart 2021
Wim Ensing (Peize 1959) studeerde geschiedenis aan de RUG en werkte 20 jaar als leraar geschiedenis. In 2014 verscheen van zijn hand ‘Het drama van Justina Abelina’, een boek over de dood van een adellijke dame in de eerste helft van de achttiende eeuw. Dit boek is bewerkt tot een historische talkshow waarmee meer dan 25 keer is opgetreden door de provincie Drenthe. De laatste jaren is de auteur actief als vrijwilliger bij het Drents Archief.
De auteur maakt in dit boek gebruik van bijzondere bronnen waaronder de dochter van verzetsman Piet Beuker, Corien Heersema-Beuker, die zeer nauwgezet verslag kon doen van haar jeugd in een streng communistisch gezin. Verder is er het egodocument van Sjerp Weima, communistisch raadslid in Assen 1935-1939, die na de oorlog zijn ervaringen in onder andere Amersfoort en Neuengamme beschreef. Een uniek document door zijn omvang, het aantal namen dat Weima noemde en de bizarre inhoud. Met dit boek wordt eer betoond aan een groep verzetsmensen waarvan de meerderheid de hoogste prijs betaalde. Degenen die terugkeerden waren allen in meer of mindere mate getraumatiseerd. Na hun thuiskomst werden ze aanvankelijk nog wel gewaardeerd maar al heel snel werden communisten gewantrouwd en weggezet als gevaarlijk voor de stabiliteit van de samenleving.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 23
ALTIJD EEN ACHTERLIJKE JONGEN GEWEEST.
24 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Igor Wijnker
Van Tranendal ToT slagVeld
Van Tranendal tot slagveld Hoe een Drentse jongen bij de SS kwam
In het voorjaar van 1945 stierf de 25-jarige Albert Aalders uit het Drentse Alteveer roemloos op een slagveld in het Oostenrijkse Rechnitz. Net als vijftig Nederlandse jongens van zestien jaar die tot zijn eenheid behoorden. Hij werd begraven als onbekende Duitse soldaat. Waarschijnlijk, want hij is nooit gevonden. Albert Aalders groeide op in armoede in de laatste plaggenhut in het Steenbergerveld (Het Tranendal, in de volksmond) en was volgens zijn huisarts “altijd een achterlijke jongen was geweest”.
Hoe een drentse jongen bij de ss kwam Igor Wijnker
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
ca 204 16,7 x 24 cm Softcover 9789023257431 € 25,00 mei 2021
Igor Wijnker (1972) is sinds 1997 werkzaam als professioneel journalist/schrijver. Hij publiceerde verhalen in o.a. Dagblad van het Noorden, NRC, de Volkskrant, Trouw, Het Parool en Vrij Nederland. Hij was een aantal jaar actief als radiomaker en treedt nog regelmatig op voor publiek. Wijnker schreef de non-fictieboeken Onder Marokkanen (2006), Bezeten (2009) en Rock City (2017), waarvan de eerste twee op de shortlist van Sportboek van het jaar stonden. In 2014 won hij de Groninger Persprijs met een reconstructie van de laatste jaren van schrijver Nanne Tepper. Tegenwoordig schrijft Igor Wijnker ook boeken in opdracht en is hij werkzaam als schrijfdocent bij de Schrijversvakschool Groningen en Schrijven Online.
Hij werd fietsenmaker in Groningen en was in 1942 wanhopig op zoek naar een inkomen voor zijn gezin en meldde zich daarom aanmeldde bij het NSKK (Nationalsozialistische Kraftfahrkorps) om chauffeur te worden. Albert belandde in Duitsland en raakte spoedig de regie over zijn leven kwijt: hij kwam in de gevangenis en tenslotte –hoogstwaarschijnlijk onder dwang- bij de SS, die in de laatste fase van de oorlog elke jongeman rekruteerde voor het front. Dit is een individueel maar ook universeel verhaal van een jongeman die de verkeerde keus maakte, maar de implicaties van zijn keus –door zijn beperkte scholing en verstandelijke vermogens- niet goed kon inschatten. Een keus die tot op de dag van vandaag wordt gevoeld door de kinderen die zijn achternaam kregen, maar niet door hem zijn verwekt. Dit is ook een verhaal van alle tijden. Van jonge mannen en vrouwen die, gelokt door geld, avontuur of ideologie, afreizen naar een oorlogsgebied en dikwijls niet beseffen waar ze in verzeild raken.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 25
DE BEGRAAFPLAATS IS EEN WEERGAVE VAN DE SOCIAAL-ECONOMISCHE ONTWIKKELING VAN ASSEN
26 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Bertus Boivin, Lukas Kwant en Jan Lagendijk
De Noorderbegraafplaats in Assen DE NOORDERBEGRAAFPLAATS IN ASSEN Bertus Boivin | Lukas Kwant | Jan Lagendijk
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
ca 176 17 x 24 cm gebonden 9789023257400 € 22,00 mei 2021
Aan de rand van het Asserbos ligt al twee eeuwen de Noorderbegraafplaats. In gebruik sinds 1823 is het de oudste algemene begraafplaats van Assen. Destijds was de aanleg een van de opvallende bewijzen van de snelle groei die de Drentse hoofdstad in de negentiende eeuw doormaakte. Het inwoneraantal groeide van 600 naar 11.000 aan het eind van de eeuw. Duizenden Assenaren kregen in loop van de jaren hun laatste rustplaats op de Noorderbegraafplaats. De Noorderbegraafplaats in Assen vertelt de geschiedenis van deze monumentale begraafplaats met prachtige beelden, oude documenten en tal van verhalen. Het boek is meer dan een beschrijving van de monumenten en de families die er begraven liggen. Op de Noorderbegraafplaats ben je getuige van de opvallende sociaaleconomische en culturele ontwikkeling van het negentiende-eeuwse Assen. Een geschiedenis van arm en rijk, van nauwe onderlinge banden en opvallende nieuwkomers. Het boek neemt de lezer mee in deze ‘geschiedenis gebeiteld in steen’. Ook brengt De Noorderbegraafplaats in Assen in beeld hoe de ‘tekens van de tijd’, zoals landschapsarchitectuur van begraafplaatsen en vormgeving van grafmonumenten, zich in twee eeuwen ontwikkelden. De Noorderbegraafplaats in Assen verschijnt in de nieuwe Asser Historische Reeks.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 27
EEN HISTORISCHE RECONSTRUCTIE, GECOMBINEERD MET VERBEELDE MOMENTOPNAMEN VAN ZES ONDERWIJSVERNIEUWERS
28 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Mineke van Essen m.m.v. Boukje Tanja
Onderweg naar 1832 Een groepsbiografie uit de Groningse school Twee eeuwen geleden waren zes jonge leraren op weg naar een groots jubileumfeest ter ere van een bekende onderwijsinspecteur. Vier mannen, van wie één met joodse migrantenwortels, en twee vrouwen. Ze werden geboren in heel eenvoudige milieus. Het verhaal volgt hen vanaf hun tienertijd tot ze als dertigers in 1832 op dat legendarische feest arriveerden.
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
ca 256 16,7 x 24 cm Gebonden 9789023257424 € 22,50 februari 2021
Mineke van Essen is historisch pedagoge en emeritus-hoogleraar van de Rijksuniversiteit Groningen.
Hun jonge levens speelden zich af in het decor van de schoolwereld uit hun tijd. Onder invloed van de onderwijswet van 1806 werd vernieuwing het sleutelwoord. De inhoud van de vakken, de lesmethoden, de pedagogische aanpak, het moest allemaal anders dan in de voorbije eeuw. Beter opgeleide onderwijzers vormden de beste waarborg voor het slagen van die vernieuwing. Dat lukte allemaal natuurlijk niet zonder slag of stoot, maar geleidelijk aan was het eenvoudige beroep van schoolmeester toch in aanzien gaan stijgen. De onderwijzers op het feest zagen deze ontwikkeling gepersonifieerd in de onderwijsinspecteur. Dat hij veel voor ‘zijn’ onderwijzers wist te bereiken, valt niet te ontkennen. Bij zijn huldiging gaf hij zelf een uitgebreide weergave van alles wat er dankzij hem ‘onderweg naar 1832’ op onderwijsgebied allemaal was bereikt. De rol van de onderwijzers noemde hij niet. Toch waren zij, als uitvoerders van al die mooie ambities, de eigenlijke pioniers van de nieuwe school die gaandeweg vorm had gekregen. Wie waren deze onmisbare actoren en wat maakten zij ‘onderweg naar 1832’ mee? Onderweg naar 1832 haalt een groep vergeten pioniers uit die begintijd voor het voetlicht en vertelt de nauw met elkaar verweven verhalen van deze inspirerende baanbrekers. Een historische reconstructie, gecombineerd met verbeelde momentopnamen uit hun jonge levens.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 29
OVER DE MARKANTE PERSOONLIJKHEID MEENT VAN DER SLUIS.
30 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Lukas Koops
Meent van der Sluis (1944 – 2000) Luis in de pels
MEENT Lukas Koops VAN DER (1944-2000) SLUIS LUIS IN DE PELS
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
Meent van der Sluis was de eerste die een verband zag tussen de gaswinning in het Noorden van het land en de aardbevingen in het gebied. Zoals Van der Sluis met ongekend veel doorzettingsvermogen en energie jarenlang bezig is geweest met aardbevingen en bodemdaling door de gaswinning heeft hij zich als lid van provinciale staten nadrukkelijk ook bemoeid met grote thema’s als de vuilverbranding in Wijster en de gasopslag in Langelo en was hij ook erg geïnteresseerd in en betrokken bij de armoede in Drenthe. Ook zijn opvattingen over de mate waarin Drenthe arm was waren sterk omstreden.
ca 256 16,7 x 24 cm Gebonden 9789023257530 € 25,00 mei 2021
Lukas Koops studeerde in Leeuwarden aan de lerarenopleiding. Hij werkte geruime tijd als docent Frans en Nederlands in het voortgezet onderwijs en kwam daarna als programmamaker in dienst van RTV-Drenthe. Van 1987 tot en met 1995 was hij (voor Groen Links) lid van de Provinciale Staten van Drenthe. Hij was voorzitter van de Drentse Schrieverskring en schreef columns en artikelen voor het maandblad Drenthe, de Asser Courant, de Hoogeveensche Courant, Drenthe Totaal, Noorderbreedte en Radio Drenthe. Van zijn hand verschenen o.a. ook de biografieën over Relus ter Beek en Gerard Nijenhuis.
Net als bij de gaswinning vraagt auteur Lukas Koops zich af waar de sterke betrokkenheid van Meent van der Sluis op is gebaseerd. Waarom bijt hij zich zo vast in deze thema’s? Welke rol speelt zijn eigen achtergrond daarbij? Zijn de activiteiten van de NAM volgens hem misschien in zekere zin vergelijkbaar met de bezigheden van de Drentse veenbazen? Is er zowel bij de gas – als de turfwinning sprake van uitbuiting? Zag Van der Sluis een verband? Is dat de rode draad in zijn bezigheden? Vragen waar Lukas Koops antwoord op probeert te geven. Maar ook laat dit boek zien wat de strijd van Meent van der Sluis met hemzelf en zijn gezin deed. De kern van het boek vormt het levensverhaal van Meent van der Sluis opgetekend in een serie gesprekken met mensen uit zijn directe omgeving, waaronder natuurlijk zijn weduwe Trijni van der Sluis. Lukas Koops heeft gesproken met mensen uit alle fases uit het leven van Van der Sluis over zijn leven, werk en overige activiteiten. Meent van der Sluis was een markante man. In dit boek worden zijn drijfveren uiteengezet en wordt een beeld geschetst van de man die eerst belachelijk werd gemaakt maar die postuum toch gelijk heeft gekregen.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 31
ABOUT THE UNIQUE HISTORY OF THE HERITAGE AND CULTIVATION OF EVERY ASPECT OF VEENHUIZEN.
32 | Voorjaarsaanbieding 2021 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Minsung Wang, Paul Stümpel en Kees Timmerman
Tales of Veenhuizen A long history in short stories
Aantal pagina’s Formaat Bindwijze ISBN Prijs Verschijnt
64 15,5 x 22,9 cm paperback 9789023258100 € 15,00 januari 2021
Voor iedere niet Nederlands sprekende bezoeker blijft Veenhuizen met haar bijzondere geschiedenis een gesloten boek. Daar kwam de uit Zuid-Korea afkomstige ontwerper Minsung Wang achter toen hij een bezoek bracht aan het dorp. Ondanks de internationale ambities is alles, van folder tot bijschriften op museumbordjes, in het Nederlands. Speciaal voor buitenlandse bezoekers maakte Minsung het Engelstalige boek, Tales of Veenhuizen. Tales of Veenhuizen is een geïllustreerd boek over de unieke historie van het erfgoed en de cultivering van elk aspect van Veenhuizen. In zeventien korte verhalen, wordt de geschiedenis verteld aan de hand van de moralistische gevelteksten uit de periode van de Maatschappij van Weldadigheid, zoals Orde en Tucht, Werk en Bid en Rust Roest, die overal in Veenhuizen te zien zijn. Veenhuizen and its specific history can easily remain a closed book to the non-Dutch speaking visitor. This became clear to the South-Korean Minseong Wang when he visited the village. Despite the international ambitions of village, almost everything from brochure to the explanatory texts in the museum, is written in Dutch. So in order to cater to the foreign visitors, Minseong created the book Tales of Veenhuizen, written in English. Tales of Veenhuizen is an illustrated book about the unique history of the heritage and cultivation of every aspect of Veenhuizen. In seventeen short stories, the history becomes more apparent on the basis of the moralist texts originating from the age of the Maatschappij van Weldadigheid (the Benevolent Society). Examples of these texts are Orde en Tucht (Order and Discipline), Werk en Bid (Work and Pray), and Rust Roest (Rest makes Rusty), that can be found everywhere on the house façades in Veenhuizen.
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Voorjaarsaanbieding 2021 | 33
TERUGBLADEREN
Uiteraard zijn er nog veel meer mooie en interessante boeken om aandachtig door te bladeren. Een terugblik naar de titels die eerder zijn verschenen in 2020. Marcel Niekus en Evert van Ginkel Neanderthalers in Noord-Nederland
Dick van Veelen The Kinks
Hans Waterman Drumsolo
ISBN: 9789023257639 Aantal pagina’s: 200 Formaat: 26 x 26 cm Prijs: € 24,50
ISBN: 9789023257615 Aantal pagina’s: 272 Formaat: 16,7 x 24 cm Prijs: € 27,50
ISBN: 9789023257455 Aantal pagina’s: 224 Formaat: 13 x 21 cm Prijs: € 22,50
Charles Vlek Aardgas, risico’s en besluiten
Jan Bouke Hingstman Status Quo
Karin Broekhuijsen DRENTHE
ISBN: 9789023257479 Aantal pagina’s: 176 Formaat: 16,7 x 24 cm Prijs: € 21,50
ISBN: 9789023257687 Aantal pagina’s: 168 Formaat: 30 x 20 cm Prijs: € 24,95
ISBN: Aantal Formaat: Prijs:
9789023257516 pagina’s: 176 14,8 x 21 cm € 18,50
34 | Najaarsaanbieding 2020 | Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie
Abel Darwinkel en Henk Nijkeuter Midwintertradities in Drenthe
Piet van Dijken Piet’s Big City
Martijn de Groot en Joost van Kasteren Wageningers
ISBN: 9789023257547 Aantal pagina’s: 200 Formaat: 20,5 x 26,5 cm Prijs: € 24,00
ISBN: 9789023257448 Aantal pagina’s: 208 Formaat: 14,8 x 21 cm Prijs: € 15,00
ISBN: 9789023257554 Aantal pagina’s: 300 Formaat: 17 x 24 cm Prijs: € 29,95
Bloemhoff, Bloemhoff-de Bruijn e.a. Introduction to Dutch Low Saxon Language & Literature
Kitty Janssen en Jaap Koeling Dwars door Assen
Yvonne Brill Davids Droom
ISBN: 9789023257462 Aantal pagina’s: 184 Formaat: 17 x 20 cm Prijs: € 26,50
ISBN: 9789023257486 Aantal pagina’s: 120 Formaat: 20 x 20 cm Prijs: € 15,00
ISBN: 9789023257592 Aantal pagina’s: 120 Formaat: 24 x 16,7 cm Prijs: € 16,95
Koninklijke van Gorcum | Cultuur & Historie | Najaarsaanbieding 2020 | 35
Colofon Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum
Oostersingel 11, 9401 JX Assen Postbus 43, 9400 AA Assen 0592 379 555
Uitgever
Omslag
Sonja Geurts s.geurts@vangorcum.nl
Johan Herman Isings Foto pagina 2
Publiciteit
Arjen Snijder
Esther Langelo e.langelo@vangorcum.nl
Foto pagina 8
Mark Schuurman dronefoto Voor meer informatie en bestellingen
Neem contact op met Hilde Trenning via klantenservice@vangorcum.nl 0592-379557
Tekening pagina 12
Jouke Nijman Foto pagina 12 midden en onder
Arjen Snijder Foto pagina 16
Rudy Leukfeldt Foto pagina 26
Lukas Kwant Foto pagina 30
Sake Elzinga Vormgeving
arjensnijder.design