24
Wandelroute 46 2
Bertus Boivin / Eric van der Bilt
1
Start
Kremboong en Stuifzand Vandaag ziet u een stukje Drenthe dat de meesten van u niet zullen kennen. Een kleinschalig landschap met kleine boerderijen aan een bochtig straatje. Houtwallen trekken rechte lijnen langs de weitjes. U loopt over zandpaden met hoge bomen aan weerszijden. Weiland en akkers worden afgewisseld met stukken bos. U komt door donkere oude productiebossen, u loopt door ruig ‘oerbos’. Onderweg leest u verbazingwekkende namen: Siberië, Kremboong, Stuifzand, Zwartschaap. Om nog maar te zwijgen van het Oma Emmy Pad en het Juf Joke Pad.
losten ze zelf wel op. Desnoods met de vuist...
Siberië Het weggetje volgt met zes haakse bochten de oude perceelgrenzen in het slagenlandschap van Siberië (punt 2 in de route). Taalkundigen hebben het bij zo‘n opmerkelijke naam over een ‘toponymische hernoeming’. Zulke namen gaf je aan plekken waar mensen woonden die je liever een beetje bij je uit de buurt wilde houden: Siberië, Amerika, Petersburg, Moskou, Lombok, Alteveer (‘al te ver’). De armoedige keuterijtjes zijn door hun nieuwe eigenaren verbouwd tot privéparadijsjes.
foto: Joost Dekker
Kremboong (1)
Paadje in het Kremboongbos
Stuifzand Stuifzand (punt 1 in de route) lag in een uithoek van de voormalige gemeente Ruinen. Twee eeuwen geleden trokken er mensen naartoe die zich om wat voor reden dan ook elders minder op hun gemak voelden. Hier hadden de ‘zwarte schapen’ van de dorpen in de buurt het rijk alleen. Op negentiende-eeuwse kaarten staan ten oosten van het Oude Diep de plaggenhutten van Stuifzand en Zwartschaap ingetekend. Hier had niemand last van ze. Onderlinge problemen
Frederik s’Jacob was tussen 1837 en 1847 eigenaar van de suikerplantage Kremboong bij Surabaya. Terug in Nederland werd hij één van de oprichters en vele jaren directeur-generaal van de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen. Een deel van zijn Indische kapitaal gebruikte hij in 1857 om 250 hectare hoogveen op het Drijbersche Veld te kopen. s’Jacob liet de turf er weg spitten om er vervolgens bos aan te laten planten (punt 3 in de route). Hij gaf zijn Drentse ‘plantage’ de naam van de onderneming die hem rijk gemaakt had. Na de dood van s’Jacob in 1901 liet zijn familie de Kremboongbossen voor wat ze waren. Het bos ontwikkelde zich tot een halfnatuurlijk naaldbos waar zeld-
zame soorten als het Linnaeusklokje en de Dennenorchis opdoken. De familie verkocht Kremboong in 1935. Ondanks protesten - onder andere van de dan piepjonge Stichting Het Drentse Landschap - besloten de nieuwe eigena-
Op deze topografische kaart uit circa 1900 hadden de Kremboongbossen hun oorspronkelijke omvang nog. U ziet het huidige Kremboong in het paars ingetekend.