Piaskowiec szydłowiecki

Paweł Szambelan

Piaskowce szydłowieckie są znane od bardzo dawna. Cały Szydłowiec położony jest na złożu piaskowca i już w XV wieku budowano z tego kamienia. Wydobywano go i nadal się wydobywa z różnych wyrobisk. Kamienie z różnych złóż mogą się minimalnie różnić użyleniem lub odcieniem, jednak parametry i właściwości fizykomechaniczne są niemalże bliźniacze.

Historię zastosowania piaskowca szydłowieckiego doskonale widać w architekturze choćby Warszawy. Wiele budowli było zbudowanych z tego kamienia, a w okresie powojennym wiele z nich było odbudowywanych, remontowanych, odrestaurowywanych i rewitalizowanych przy jego zastosowaniu. W tę historię wpisuje się kopalnia „Szydłówek – Saspol”, w której wydobycie rozpoczęto w 2016 roku. Kamień z tego wyrobiska jest typowym przykładem piaskowca szydłowieckiego. W zależności od głębokości wydobycia można pozyskać piaskowiec o barwie białej i beżowej. Oba mają te same parametry fizykomechaniczne. Cechują się drobnym, nawet bardzo drobnym ziarnem z lepiszczem krzemionkowym. Warto zaznaczyć, że można go wyselekcjonować w taki sposób, by był on w 100% czysto biały. Natomiast ciężko jest wyselekcjonować materiał idealnie beżowy – kolor beżowy należy raczej potraktować jako przebarwienia, smugi lub przeżylenia. W dużym formacie trudno będzie uzyskać jednolitą beżową barwę. Z odmiany białej natomiast można ułożyć duże powierzchnie z zachowaniem jednolitej kolorystyki. Przy czym czystość koloru jest ewenementem na skalę światową – trudno znaleźć inny piaskowiec o tak jednolitej i jasnej barwie. Piaskowiec szydłowiecki nadaje się do zastosowań zewnętrznych. Badania laboratoryjne potwierdzają odporność na warunki atmosferyczne, w tym niską nasiąkliwość i całkowitą mrozoodporność. Z czasem pokrywa się patyną i jeszcze bardziej się utwardza. Impregnacja nie jest konieczna, ale jest zalecana. Jak każdy piaskowiec, wystawiony na działanie czynników zewnętrznych może szarzeć i patynowieć. Impregnacja pozwala dłużej cieszyć się naturalnym kolorem i wyglądem jak tuż po zamontowaniu. 18

Jest doskonałym materiałem rzeźbiarskim. Rzeźbiarze pracujący w różnych piaskowcach podkreślają, że to materiał niesamowicie wdzięczny i łatwy w obróbce. Dzięki drobnemu ziarnu i zwięzłości doskonale oddający szczegóły i umożliwiający dokładne wyciągnięcie detali. Piaskowiec szydłowiecki ma bardzo dobrą podatność na obróbkę mechaniczną. Jednak biorąc pod uwagę zużycie narzędzi jest wymagający i trzeba do niego dobrać odpowiednie narzędzia. Na pewno wszystkie narzędzia go przetną, ale niektóre będą miały niską żywotność – cechuje się dużą abrazyjnością, czyli dużym zużyciem ściernym narzędzi. Przez to nadaje się do ostrzenia narzędzi diamentowych. Przyjmuje różne wykończenia powierzchni. Standardowo dostarczany jest z powierzchnią szlifowaną, groszkowaną, łupaną i szpicowaną. Na życzenie architektów wykonywane były również powierzchnie ryflowane, nacinane, odbijane. Można go zastosować praktycznie wszędzie. Ze względu na fakturę raczej nie jest polecany na okładziny wewnętrzne poziome. Tam może sprawiać problemy z utrzymaniem czystości, a pomimo zaimpregnowania powierzchni może nie oprzeć się plamom z wina czy kawy. Wspaniale natomiast prezentuje się na ściankach dekoracyjnych – w fakturze szlifowanej lub łupanej. Jedną z ciekawszych takich realizacji jest wykonanie szafy – łącznie z frontami – na zamówienie jednego z architektów.

dane fizykomechaniczne:

Gęstość objęt.: 2120 kg/m3

Nasiąkliwość: 6,9 %

Wytrzymałość na ściskanie: - w stanie suchym 64 MPa - nasycony wodą 48 MPa - po badaniu mrozoodporności 41 MPa Mrozoodporność - 25 cykli - ocena wizualna: próbki po badaniu nieuszkodzone

opis

barwa biała lub beżowa drobnoziarnisty, zwięzły, pełna mrozoodporność

cechy wyróżniające

biały kolor – czysto biały, unikalny na skalę światową drobnoziarnista struktura, wdzięczny materiał rzeźbiarski łatwość obróbki narzędziami mechanicznymi i ręcznymi

Dostępny jest w bardzo szerokim asortymencie produktów i półproduktów: płyty szlifowane różnych formatów – fasadowe i posadzkowe, okładziny schodowe, płytki elewacyjne itd. Zwykle są to wymiary najczęściej używane na elewacjach, czyli 100 x 50, 120 x 60 i 140 x 70 cm. Planowanie rozkroju płyt może być dostosowane do każdego obiektu czy budynku, a wymiar może być dowolny. Właściciel złoża, Szydłowieckie Kopalnie Kamienia Budowlanego, dostarcza półprodukty, produkty i surowy kamień w blokach. Obsługuje rynek deweloperski i klientów indywidualnych. Oferta skierowana do zakładów kamieniarskich to przede wszystkim slaby w grubościach od 4 do 12 cm przeznaczone do wykonania nagrobków, schodów okładzinowych, a także gotowe stopnie schodów blokowych i pełna gama płyt okładzinowych poziomych i pionowych oraz dowolne elementy cięte, łupane i toczone. Materiał uzyskał dopuszczenia konserwatorskie i zrealizowano z niego wiele pomników na Cmentarzu Powązkowskim.

Największy element gotowy, jaki wykonała z tego piaskowca firma SKKB, to płyty balkonów do starej kamienicy na ulicy Próżnej 7/9 w Warszawie – płyty o wymiarach 340 x 140 cm i grubości 20 cm, od spodu podrzeźbiane pięknym profilem i dostarczane wraz z balustradami. Jak każdy piaskowiec, który jest wykorzystywany w budowlance, wydobywany jest bez użycia metod strzałowych. Dzięki temu materiał nie ma wewnętrznych spękań, które mogą objawiać się w trakcie użytkowania. Na współczesnych realizacjach piaskowiec szydłowiecki będzie lepszą alternatywą dla betonu architektonicznego i importowanych wapieni. Ze względu na parametry, cenę, tradycję zastosowania i ponadczasowość niewrażliwą na trendy modowe. 

Więcej informacji: Szydłowieckie Kopalnie Kamienia Budowlanego tel. 48 629 04 31, 604 499 699, www.szydlowieckiekopalnie.pl

Kopalnia Szydłówek – Saspol

Elewacja ryflowana