De resultaten van twee jaar Regioprofiel BrabantStad Maakt Het

De res ult van tw aten ee jaar Regiop ro Braban fiel tStad maakt het

SAMEN BOUWEN AAN EEN STERK KUNST- EN CULTUURKLIMAAT

VOORWOORD INHOUDSOPGAVE

In Brabant werkten gemeenten, provincie, culturele

Het traject van de voorbije twee jaar heeft van

organisaties en makers, de afgelopen twee jaar

veel mensen enorm veel gevraagd. We bedanken

intensief samen om de topregio die we zijn, te ver-

iedereen die daaraan heeft bijgedragen. Veel in het

stevigen en uit te breiden. Daartoe is eind 2018 in

traject was ook een kwestie van al werkend ont-

co-creatie het Regioprofiel ‘BrabantStad maakt het’

dekken. We hebben geleerd en zullen ook uit de

opgesteld. In 2019 en 2020 hebben we mogelijk-

evaluatie van de harmonisering van de subsidies nog

4

LANDELIJKE ZICHTBAARHEID EN MOOIE SAMENWERKING

heden onderzocht, geëxperimenteerd, kansen

lessen trekken. Dat neemt niet weg dat we trots zijn

7

BRABANTSTAD EN OCW

geboden en successen bereikt. In dit magazine

met de opbrengsten zoals die in dit magazine zijn

zijn de resultaten van twee jaar samenwerken ver-

verwoord.

9

PROGRAMMALIJN INTERNATIONALISERING

21

PROGRAMMALIJN CULTUUREDUCATIE EN -PARTICIPATIE

25

PROGRAMMALIJN PUBLIEKSWERKING

De operationalisering van het regioprofiel ging via

WIL VAN PINXTEREN – GEDEPUTEERDE PROVINCIE

29

PROGRAMMALIJN TALENTONTWIKKELING

vier inhoudelijke programmalijnen – Internatio-

NOORD-BRABANT

nalisering, Cultuureducatie en -participatie,

MARIANNE DE BIE – WETHOUDER BREDA

3

VOORWOORD

zameld.

31

WAARDE VAN CULTUUR

Publiekswerking en Talentontwikkeling - en twee

MONIQUE LIST – WETHOUDER EINDHOVEN

33

SUBSIDIEREGELING PROFESSIONELE KUNSTEN 2021-2024

instrumentele lijnen – Waarde van cultuur en

ANTOINETTE MAAS – WETHOUDER HELMOND

Meerjarenregelingen. Dit waren geen nieuwe aan-

MIKE VAN DER GELD – WETHOUDER ’S-HERTOGENBOSCH

dachtsgebieden, er is gekozen voor continuering

MARCELLE HENDRICKX – WETHOUDER TILBURG

of versterking van thema’s die al prominent op de agenda van BrabantStad stonden.

De samenwerking in de programmalijnen is een stimulans geweest om bestuurlijk steviger met De resultaten van twee jaar Regioprofiel ‘BrabantStad maakt het’ is een uitgave van de werkgroepen en taskforce Regioprofiel Cultuur BrabantStad.

elkaar op te trekken in het cultuurbeleid. Ieder vanuit

COVID-19

eigen kracht en verantwoordelijkheid, samen voor

De maatregelen in het kader van COVID-19

een krachtige regio. Vanzelfsprekend was ook de

raken ons allemaal en zeker ook de culturele

samenwerking in de werkgroepen van de ambte-

sector. De impact is groot. Het heeft direct

projectleiding

naren en de medewerkers van Kunstloc Brabant

consequenties voor allerlei activiteiten en

Allies Swinnen

intensief. Daarnaast is ook de cultuursector regel-

initiatieven. Ook voor de operationalisering

matig betrokken in het proces. Het verheugt ons dat

van het regioprofiel bracht het wijzigingen

we, naast de concrete resultaten, ook in de samen-

met zich mee. Werkbezoeken, netwerkbij-

werking gegroeid zijn.

eenkomsten en publieksactiviteiten zijn in

concept en eindredactie Ilonka de Ridder-Lebon interviews Simone Vos – Schrijfbureau Vos

deze periode niet mogelijk. Online en telefonisch werken bestuurders, ambtenaren, het

ontwerp & vormgeving

projectteam en de werkgroepen in deze tijd

Tessa Hofman – Studio TweeKlank

aan het ondersteunen en ontwikkelen van de

www.studiotweeklank.nl

culturele sector op gebied van internationa-

december 2020

lisering, talentontwikkeling, cultuureducatie,

www.regioprofielbrabant.nl

-participatie en publiekswerking.

VOORWOORD INHOUDSOPGAVE

In Brabant werkten gemeenten, provincie, culturele

Het traject van de voorbije twee jaar heeft van

organisaties en makers, de afgelopen twee jaar

veel mensen enorm veel gevraagd. We bedanken

intensief samen om de topregio die we zijn, te ver-

iedereen die daaraan heeft bijgedragen. Veel in het

stevigen en uit te breiden. Daartoe is eind 2018 in

traject was ook een kwestie van al werkend ont-

co-creatie het Regioprofiel ‘BrabantStad maakt het’

dekken. We hebben geleerd en zullen ook uit de

opgesteld. In 2019 en 2020 hebben we mogelijk-

evaluatie van de harmonisering van de subsidies nog

4

LANDELIJKE ZICHTBAARHEID EN MOOIE SAMENWERKING

heden onderzocht, geëxperimenteerd, kansen

lessen trekken. Dat neemt niet weg dat we trots zijn

7

BRABANTSTAD EN OCW

geboden en successen bereikt. In dit magazine

met de opbrengsten zoals die in dit magazine zijn

zijn de resultaten van twee jaar samenwerken ver-

verwoord.

9

PROGRAMMALIJN INTERNATIONALISERING

21

PROGRAMMALIJN CULTUUREDUCATIE EN -PARTICIPATIE

25

PROGRAMMALIJN PUBLIEKSWERKING

De operationalisering van het regioprofiel ging via

WIL VAN PINXTEREN – GEDEPUTEERDE PROVINCIE

29

PROGRAMMALIJN TALENTONTWIKKELING

vier inhoudelijke programmalijnen – Internatio-

NOORD-BRABANT

nalisering, Cultuureducatie en -participatie,

MARIANNE DE BIE – WETHOUDER BREDA

3

VOORWOORD

zameld.

31

WAARDE VAN CULTUUR

Publiekswerking en Talentontwikkeling - en twee

MONIQUE LIST – WETHOUDER EINDHOVEN

33

SUBSIDIEREGELING PROFESSIONELE KUNSTEN 2021-2024

instrumentele lijnen – Waarde van cultuur en

ANTOINETTE MAAS – WETHOUDER HELMOND

Meerjarenregelingen. Dit waren geen nieuwe aan-

MIKE VAN DER GELD – WETHOUDER ’S-HERTOGENBOSCH

dachtsgebieden, er is gekozen voor continuering

MARCELLE HENDRICKX – WETHOUDER TILBURG

of versterking van thema’s die al prominent op de agenda van BrabantStad stonden.

De samenwerking in de programmalijnen is een stimulans geweest om bestuurlijk steviger met De resultaten van twee jaar Regioprofiel ‘BrabantStad maakt het’ is een uitgave van de werkgroepen en taskforce Regioprofiel Cultuur BrabantStad.

elkaar op te trekken in het cultuurbeleid. Ieder vanuit

COVID-19

eigen kracht en verantwoordelijkheid, samen voor

De maatregelen in het kader van COVID-19

een krachtige regio. Vanzelfsprekend was ook de

raken ons allemaal en zeker ook de culturele

samenwerking in de werkgroepen van de ambte-

sector. De impact is groot. Het heeft direct

projectleiding

naren en de medewerkers van Kunstloc Brabant

consequenties voor allerlei activiteiten en

Allies Swinnen

intensief. Daarnaast is ook de cultuursector regel-

initiatieven. Ook voor de operationalisering

matig betrokken in het proces. Het verheugt ons dat

van het regioprofiel bracht het wijzigingen

we, naast de concrete resultaten, ook in de samen-

met zich mee. Werkbezoeken, netwerkbij-

werking gegroeid zijn.

eenkomsten en publieksactiviteiten zijn in

concept en eindredactie Ilonka de Ridder-Lebon interviews Simone Vos – Schrijfbureau Vos

deze periode niet mogelijk. Online en telefonisch werken bestuurders, ambtenaren, het

ontwerp & vormgeving

projectteam en de werkgroepen in deze tijd

Tessa Hofman – Studio TweeKlank

aan het ondersteunen en ontwikkelen van de

www.studiotweeklank.nl

culturele sector op gebied van internationa-

december 2020

lisering, talentontwikkeling, cultuureducatie,

www.regioprofielbrabant.nl

-participatie en publiekswerking.

REGIOPROFIEL BRABANTSTAD MAAKT HET:

LANDELIJKE ZICHTBAARHEID EN MOOIE SAMENWERKING

“Deze samenwerking tussen de B5-steden en de

Tijdlijn

provincie is er één van veel investeren (tijd en geld).

Gemeenten en provincies zagen het belang ervan,

�

omdat ze er vertrouwen in hebben dat het iets op-

BrabantStad stuurt regioprofiel naar

levert. Per programma moesten we goed afstem-

minister

men en het was fijn dat Kunstloc daarin meedacht”, vertelt Bert. “Elke partner heeft de neiging eerst

�

Taskforce start operationalisering

of haar oplevert. Maar iedereen realiseert zich dat

regioprofiel

er een gezamenlijk én een individueel belang is. De programmaleiders van Kunstloc dachten mee in

�

OCW ondersteunt culturele vernieuwing

de programma’s. Dat maakt dat we sneller konden

in regio’s

handelen.”

Raad voor Cultuur bevestigt koers

“We mogen trots zijn als ik zie wat de resultaten zijn

BrabantStad in brief aan minister

van onze samenwerking. We hebben een gezamenlijke Subsidieregeling Professionele Kunsten 2021-

�

17 mei 2019

2024 opgezet, de Cultuureducatie met Kwaliteit-

OCW ondersteunt Proeftuin Inter-

regeling samen aangevraagd, een heel succesvolle

nationalisering

Proeftuin Internationalisering gerealiseerd én mede daardoor meer landelijke zichtbaarheid gekregen”,

�

11 juni 2019

gaat Chris verder. “De komende vier jaar is er

Minister presenteert Uitgangspunten

meerjarig acht miljoen per jaar meer aan subsidies

Cultuurbeleid 2021–2024

“Daarnaast hebben we met alle grote steden

beschikbaar voor het veld. Dat is uiteraard de ver-

lijk een regioprofiel opgesteld. Daarin hebben we

(met uitzondering van Eindhoven) één aanvraag

dienste van het veld, maar ook het resultaat van

onze gedeelde visie op cultuur vastgesteld. Deze

ingediend bij het Fonds voor Cultuurparticipatie

het regioprofiel.”

regionale visie was de basis voor het verhaal en

voor de nieuwe periode Cultuureducatie met Kwa-

onze lijnen richting de landelijke overheid”, vertelt

liteit. Daardoor zijn we de grootste aanvrager uit

“Het grootste succes is dat we deze samenwerking

Bert Doedens. “Het was de volgende stap in de

Nederland en een belangrijke gesprekspartner. Die

zijn aangegaan. Het was geen overleg om te over-

goede samenwerking die we al jaren hebben in

landelijke invloed is belangrijk voor Brabant”, zegt

leggen, maar we hebben echt wat bereikt. De

BrabantStad-verband. De samenwerking was al

Chris. Ook voor Bert is dat van belang. “We beogen

samenwerking gaat door, maar we moeten wel

eerder opgestart rondom de Culturele Hoofdstad

meer invloed te krijgen op wat er vanuit het Rijk

kijken hoe. We beperken ons niet tot de B5, maar

en die hebben we verder uitgebouwd. Samen-

beschikbaar komt. Als wij als regio laten zien wat we

kijken nadrukkelijk ook naar de overige gemeenten”,

werken heeft meerwaarde en daardoor hebben

belangrijk vinden op cultureel gebied, dan is dat een

zegt Bert. “De volgende stap is om te koesteren wat

we meer bereikt.”

signaal naar de landelijke overheid. Het regioprofiel

we hebben en de uitvoering goed te laten verlopen.”

�

Juni 2019 Start activiteiten met en voor culturele veld

�

3 juli 2019 reactie BrabantStad op uitgangspunten

�

22 januari 2020 Reactiebrief op BIS-aanvragen

�

23 januari 2020 Info- en werksessie werkgroepen en taskforce

Ook voor Chris is de volgende fase vooral moni-

“Brabant is door deze samenwerking naar buiten

Samenwerken en meer bereiken

toren en vasthouden. “We houden de projecten

toe beter zichtbaar geworden. Ik zit in veel landelijke

“De bereidheid tot samenwerking zit in het DNA van

uit de Meerjarensubsidies Professionele Kunsten

overleggen en merk daarin dat ze met bewondering

Brabant. Daarnaast heeft onze provincie niet één

in de gaten en evalueren de regeling komend jaar.

naar Brabant kijken, hoe we hier samenwerken en

grote stad waar alles gebeurt, zoals Amsterdam. Dat

Daarnaast voeren we het Cultuureducatie met Kwa-

wat daarbij tot stand komt”, aldus Chris van Koppen.

zorgt ervoor dat heel Brabant meedoet. Dat gevoel

liteit-programma uit en zijn er samenwerkingen op

“Vanuit het regioprofiel hebben we aangedragen

van collectiviteit en gemeenschappelijkheid heerst

het gebied van cultuurparticipatie ontstaan. En: de

welke instellingen volgens ons in de landelijke BIS

hier sterk”, aldus Chris. Ook helpt het enorm dat we

zichtbaarheid die Brabant op landelijk niveau heeft

horen en die zijn daar nu allemaal in opgenomen.

een sterke provinciale uitvoeringsorganisatie hebben

gekregen, die moeten we koesteren om haar suc-

Dat is geen toeval.”

die Brabant-breed meedenkt”, vult Bert aan.

cesvol in te zetten.”

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

7 mei 2019

Trots op Brabant

is heel instrumenteel daarvoor geweest.”

4

26 april 2019

de organisatie en afstemming van de visie binnen

“De provincie en vijf grote steden hebben gezamen-

Meer landelijke zichtbaarheid

15 maart 2019

naar het eigen belang te kijken en wat het voor hem

�

Brabant is een innovatieve culturele regio. De provincie onderscheidt zich door een stevige makerstraditie waarbij innovatie, samenwerking en cross-overs tussen verschillende disciplines eerder regel dan uitzondering zijn. Om deze positie te versterken en uit te breiden, is het Regioprofiel ‘BrabantStad maakt het’ ingezet. Bert Doedens, Programmamanager Cultuur, Sport en Erfgoed bij Provincie Noord-Brabant en Chris van Koppen, directeur van Kunstloc Brabant, blikken terug op hun samenwerking en de opbrengsten daarvan.

10 oktober 2018

�

23 maart 2020 Reflectiebrief BrabantStad naar minister

�

5 juni 2020 Advies Raad voor Cultuur

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

5

REGIOPROFIEL BRABANTSTAD MAAKT HET:

LANDELIJKE ZICHTBAARHEID EN MOOIE SAMENWERKING

“Deze samenwerking tussen de B5-steden en de

Tijdlijn

provincie is er één van veel investeren (tijd en geld).

Gemeenten en provincies zagen het belang ervan,

�

omdat ze er vertrouwen in hebben dat het iets op-

BrabantStad stuurt regioprofiel naar

levert. Per programma moesten we goed afstem-

minister

men en het was fijn dat Kunstloc daarin meedacht”, vertelt Bert. “Elke partner heeft de neiging eerst

�

Taskforce start operationalisering

of haar oplevert. Maar iedereen realiseert zich dat

regioprofiel

er een gezamenlijk én een individueel belang is. De programmaleiders van Kunstloc dachten mee in

�

OCW ondersteunt culturele vernieuwing

de programma’s. Dat maakt dat we sneller konden

in regio’s

handelen.”

Raad voor Cultuur bevestigt koers

“We mogen trots zijn als ik zie wat de resultaten zijn

BrabantStad in brief aan minister

van onze samenwerking. We hebben een gezamenlijke Subsidieregeling Professionele Kunsten 2021-

�

17 mei 2019

2024 opgezet, de Cultuureducatie met Kwaliteit-

OCW ondersteunt Proeftuin Inter-

regeling samen aangevraagd, een heel succesvolle

nationalisering

Proeftuin Internationalisering gerealiseerd én mede daardoor meer landelijke zichtbaarheid gekregen”,

�

11 juni 2019

gaat Chris verder. “De komende vier jaar is er

Minister presenteert Uitgangspunten

meerjarig acht miljoen per jaar meer aan subsidies

Cultuurbeleid 2021–2024

“Daarnaast hebben we met alle grote steden

beschikbaar voor het veld. Dat is uiteraard de ver-

lijk een regioprofiel opgesteld. Daarin hebben we

(met uitzondering van Eindhoven) één aanvraag

dienste van het veld, maar ook het resultaat van

onze gedeelde visie op cultuur vastgesteld. Deze

ingediend bij het Fonds voor Cultuurparticipatie

het regioprofiel.”

regionale visie was de basis voor het verhaal en

voor de nieuwe periode Cultuureducatie met Kwa-

onze lijnen richting de landelijke overheid”, vertelt

liteit. Daardoor zijn we de grootste aanvrager uit

“Het grootste succes is dat we deze samenwerking

Bert Doedens. “Het was de volgende stap in de

Nederland en een belangrijke gesprekspartner. Die

zijn aangegaan. Het was geen overleg om te over-

goede samenwerking die we al jaren hebben in

landelijke invloed is belangrijk voor Brabant”, zegt

leggen, maar we hebben echt wat bereikt. De

BrabantStad-verband. De samenwerking was al

Chris. Ook voor Bert is dat van belang. “We beogen

samenwerking gaat door, maar we moeten wel

eerder opgestart rondom de Culturele Hoofdstad

meer invloed te krijgen op wat er vanuit het Rijk

kijken hoe. We beperken ons niet tot de B5, maar

en die hebben we verder uitgebouwd. Samen-

beschikbaar komt. Als wij als regio laten zien wat we

kijken nadrukkelijk ook naar de overige gemeenten”,

werken heeft meerwaarde en daardoor hebben

belangrijk vinden op cultureel gebied, dan is dat een

zegt Bert. “De volgende stap is om te koesteren wat

we meer bereikt.”

signaal naar de landelijke overheid. Het regioprofiel

we hebben en de uitvoering goed te laten verlopen.”

�

Juni 2019 Start activiteiten met en voor culturele veld

�

3 juli 2019 reactie BrabantStad op uitgangspunten

�

22 januari 2020 Reactiebrief op BIS-aanvragen

�

23 januari 2020 Info- en werksessie werkgroepen en taskforce

Ook voor Chris is de volgende fase vooral moni-

“Brabant is door deze samenwerking naar buiten

Samenwerken en meer bereiken

toren en vasthouden. “We houden de projecten

toe beter zichtbaar geworden. Ik zit in veel landelijke

“De bereidheid tot samenwerking zit in het DNA van

uit de Meerjarensubsidies Professionele Kunsten

overleggen en merk daarin dat ze met bewondering

Brabant. Daarnaast heeft onze provincie niet één

in de gaten en evalueren de regeling komend jaar.

naar Brabant kijken, hoe we hier samenwerken en

grote stad waar alles gebeurt, zoals Amsterdam. Dat

Daarnaast voeren we het Cultuureducatie met Kwa-

wat daarbij tot stand komt”, aldus Chris van Koppen.

zorgt ervoor dat heel Brabant meedoet. Dat gevoel

liteit-programma uit en zijn er samenwerkingen op

“Vanuit het regioprofiel hebben we aangedragen

van collectiviteit en gemeenschappelijkheid heerst

het gebied van cultuurparticipatie ontstaan. En: de

welke instellingen volgens ons in de landelijke BIS

hier sterk”, aldus Chris. Ook helpt het enorm dat we

zichtbaarheid die Brabant op landelijk niveau heeft

horen en die zijn daar nu allemaal in opgenomen.

een sterke provinciale uitvoeringsorganisatie hebben

gekregen, die moeten we koesteren om haar suc-

Dat is geen toeval.”

die Brabant-breed meedenkt”, vult Bert aan.

cesvol in te zetten.”

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

7 mei 2019

Trots op Brabant

is heel instrumenteel daarvoor geweest.”

4

26 april 2019

de organisatie en afstemming van de visie binnen

“De provincie en vijf grote steden hebben gezamen-

Meer landelijke zichtbaarheid

15 maart 2019

naar het eigen belang te kijken en wat het voor hem

�

Brabant is een innovatieve culturele regio. De provincie onderscheidt zich door een stevige makerstraditie waarbij innovatie, samenwerking en cross-overs tussen verschillende disciplines eerder regel dan uitzondering zijn. Om deze positie te versterken en uit te breiden, is het Regioprofiel ‘BrabantStad maakt het’ ingezet. Bert Doedens, Programmamanager Cultuur, Sport en Erfgoed bij Provincie Noord-Brabant en Chris van Koppen, directeur van Kunstloc Brabant, blikken terug op hun samenwerking en de opbrengsten daarvan.

10 oktober 2018

�

23 maart 2020 Reflectiebrief BrabantStad naar minister

�

5 juni 2020 Advies Raad voor Cultuur

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

5

BRABANTSTAD EN HET MINISTERIE OCW INFORMEREN ELKAAR MEER:

‘DAT IS EEN MOOIE ONTWIKKELING’

“De lijnen zijn kort en de contacten zijn open. Het is goed – zeker in een tijd met zoveel uitdagingen – nauw samen te werken in BrabantStad.”

Van Gogh-Roosegaarde fietspad – foto Brabant Brand Box

Samen met makers van kunst, werkplaatsen, podia en andere culturele organisaties heeft BrabantStad eind 2018 het Regioprofiel ‘BrabantStad maakt het’ opgesteld. Taskforce Regioprofiel Cultuur BrabantStad ging aan de slag met de operationalisering van het regioprofiel. Tanja Mlaker, directeur van Cultuur Eindhoven vertegenwoordigt één van de partners in BrabantStad: Eindhoven. Ze vertelt over de samenwerking en hoe het gesprek ook op landelijk niveau plaatsvindt.

“De samenwerking in de regio BrabantStad bestond

Zelf investeren

al langer, dat was al een bewezen en stabiele band.

“Het is minstens zo belangrijk om naar onze eigen

Sinds we in 2018 het regioprofiel hebben ingediend,

provincie te kijken, bij bijvoorbeeld het openstellen

is het gesprek met de landelijke overheid ook inten-

van subsidies. Als we de landelijke overheid vragen

siever geworden, dat komt doordat het ministerie

om in onze regio te investeren, dan moeten we zelf

regulier overleg heeft met stedelijke cultuurregio’s”,

ook laten zien dat we achter culturele organisaties

vertelt Tanja Mlaker. “We waren altijd al in gesprek,

staan en daar subsidie aan verstrekken”, gaat Tanja

maar ik merk dat er meer in samenspraak gaat

verder. “Die ambities van het regioprofiel hebben we

met het ministerie. We overleggen nu echt aan de

onder meer vertaald in de gezamenlijke Subsidie-

voorkant: het ministerie van OCW en BrabantStad

regeling Professionele Kunsten 2021-2024. Ik denk

informeren elkaar beter en dat is een mooie ontwik-

dat we daarin consistent zijn. Zowel in de ambities

keling.”

als in de honorering laten we zien dat we naar verbreding in samenhang kijken.”

Eigen handelen “Bij het opstellen van het regioprofiel hebben we

“Dat is een belangrijke stap vooruit voor Brabant:

niet alleen gekeken naar het ministerie, maar ook

een uitgesproken ambitie op landelijk niveau laten

naar hoe we zelf handelen en waar we beter konden

zien en aan die boodschap vasthouden”, zegt Tanja.

samenwerken”, zegt Tanja. “Daarnaast hebben we

“De invloed van BrabantStad is duidelijk zichtbaar

ons uitgesproken over een aantal Brabantse instel-

en dat zorgt ervoor dat zowel het Rijk als Brabant

lingen die volgens ons in de landelijke BIS horen.

investeert.”

Achteraf kunnen we zeggen dat ze allemaal succesvol zijn geweest. Maar: de organisaties moeten zelf alsnog een goede aanvraag indienen en positief advies van de Raad voor Cultuur krijgen.”

WIL VAN PINXTEREN – GEDEPUTEERDE VRIJE TIJD, CULTUUR EN SPORT, PROVINCIE NOORD-BRABANT

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

7

BRABANTSTAD EN HET MINISTERIE OCW INFORMEREN ELKAAR MEER:

‘DAT IS EEN MOOIE ONTWIKKELING’

“De lijnen zijn kort en de contacten zijn open. Het is goed – zeker in een tijd met zoveel uitdagingen – nauw samen te werken in BrabantStad.”

Van Gogh-Roosegaarde fietspad – foto Brabant Brand Box

Samen met makers van kunst, werkplaatsen, podia en andere culturele organisaties heeft BrabantStad eind 2018 het Regioprofiel ‘BrabantStad maakt het’ opgesteld. Taskforce Regioprofiel Cultuur BrabantStad ging aan de slag met de operationalisering van het regioprofiel. Tanja Mlaker, directeur van Cultuur Eindhoven vertegenwoordigt één van de partners in BrabantStad: Eindhoven. Ze vertelt over de samenwerking en hoe het gesprek ook op landelijk niveau plaatsvindt.

“De samenwerking in de regio BrabantStad bestond

Zelf investeren

al langer, dat was al een bewezen en stabiele band.

“Het is minstens zo belangrijk om naar onze eigen

Sinds we in 2018 het regioprofiel hebben ingediend,

provincie te kijken, bij bijvoorbeeld het openstellen

is het gesprek met de landelijke overheid ook inten-

van subsidies. Als we de landelijke overheid vragen

siever geworden, dat komt doordat het ministerie

om in onze regio te investeren, dan moeten we zelf

regulier overleg heeft met stedelijke cultuurregio’s”,

ook laten zien dat we achter culturele organisaties

vertelt Tanja Mlaker. “We waren altijd al in gesprek,

staan en daar subsidie aan verstrekken”, gaat Tanja

maar ik merk dat er meer in samenspraak gaat

verder. “Die ambities van het regioprofiel hebben we

met het ministerie. We overleggen nu echt aan de

onder meer vertaald in de gezamenlijke Subsidie-

voorkant: het ministerie van OCW en BrabantStad

regeling Professionele Kunsten 2021-2024. Ik denk

informeren elkaar beter en dat is een mooie ontwik-

dat we daarin consistent zijn. Zowel in de ambities

keling.”

als in de honorering laten we zien dat we naar verbreding in samenhang kijken.”

Eigen handelen “Bij het opstellen van het regioprofiel hebben we

“Dat is een belangrijke stap vooruit voor Brabant:

niet alleen gekeken naar het ministerie, maar ook

een uitgesproken ambitie op landelijk niveau laten

naar hoe we zelf handelen en waar we beter konden

zien en aan die boodschap vasthouden”, zegt Tanja.

samenwerken”, zegt Tanja. “Daarnaast hebben we

“De invloed van BrabantStad is duidelijk zichtbaar

ons uitgesproken over een aantal Brabantse instel-

en dat zorgt ervoor dat zowel het Rijk als Brabant

lingen die volgens ons in de landelijke BIS horen.

investeert.”

Achteraf kunnen we zeggen dat ze allemaal succesvol zijn geweest. Maar: de organisaties moeten zelf alsnog een goede aanvraag indienen en positief advies van de Raad voor Cultuur krijgen.”

WIL VAN PINXTEREN – GEDEPUTEERDE VRIJE TIJD, CULTUUR EN SPORT, PROVINCIE NOORD-BRABANT

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

7

PROGRAMMALIJN

INTERNATIONALISERING

DOEL Verstevigen van de internationale positie van Brabant en de Brabantse culturele sector.

AANPAK • Inzetten op kennisontwikkeling en -uitwisseling, via werkgroep, kenniscafés, uitwisselings- en presentatiemomenten.

• Bereikbaar maken van internationale financiering, via bijdragen uit de proeftuin in het veld.

• Vergroten van internationale netwerken, via bijdragen uit de proeftuin in het veld.

• Aantrekken van meer Brabants publiek bij internationaal aanbod, via bijdragen uit de proeftuin in het veld.

De Proeftuin Internationalisering laat met zijn globale spreiding, 91 gehonoreerde initiatieven en vijftien deelnemers aan de marketingopleiding, zien hoe rijk en veelzijdig het internationaal initiatief in Brabant is. Onder meer door deze resultaten kunnen we vaststellen dat de proeftuin in een grote behoefte bij makers en instellingen voorziet.

instelling positief.

“Door samen te werken hebben we veel meer kunnen bereiken dan als individuele steden. Niet alleen in onze positie naar het Rijk, maar juist ook onderling. We begrijpen elkaar beter en ons gevoel van collectiviteit is versterkt – in Brabant doen we het samen.”

Ook de kennisuitwisseling over internationalisering

BRAM VAN DEN EINDEN – GEMEENTE TILBURG

De aanpak levert positieve geluiden op van BraBredaPhoto – foto Ron Magielse

“We hebben ons de afgelopen periode met veel energie ingezet voor een sterk kunst- en cultuurklimaat. En met ‘we’ bedoel ik gemeenten, Provincie Noord-Brabant en natuurlijk makers en culturele organisaties. Ik zie dat we een plus hebben kunnen zetten op het prachtige cultuurklimaat dat Brabant al heeft. Waar we onder meer trots op mogen zijn, zijn de initiatieven die zijn uitgevoerd in het kader van de Proeftuin Internationalisering en de versterkte samenwerking op het gebied van cultuureducatie. Persoonlijk merk ik ook dat de lijnen tussen alle partners in Brabant kort zijn en er samen een drive is om verder te komen. Gezien de gevolgen van de corona-crisis voor de culturele sector is het bundelen van krachten in BrabantStad-verband meer nodig dan ooit.”

bantse makers en organisaties die er beroep op hebben gedaan. Verschillende proeftuindeelnemers noemen de toegankelijkheid, het laagdrempelig karakter, de ruimte voor eigen signatuur per gemeente en het eigen initiatief per maker of

die tussen de BrabantStad-partners onderling plaats heeft, is waardevol. Het leidt tot groei in kennis,

MARIANNE DE BIE – WETHOUDER GEMEENTE BREDA

afstemming en onderlinge inspiratie voor beleidsontwikkeling.

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

9

PROGRAMMALIJN

INTERNATIONALISERING

DOEL Verstevigen van de internationale positie van Brabant en de Brabantse culturele sector.

AANPAK • Inzetten op kennisontwikkeling en -uitwisseling, via werkgroep, kenniscafés, uitwisselings- en presentatiemomenten.

• Bereikbaar maken van internationale financiering, via bijdragen uit de proeftuin in het veld.

• Vergroten van internationale netwerken, via bijdragen uit de proeftuin in het veld.

• Aantrekken van meer Brabants publiek bij internationaal aanbod, via bijdragen uit de proeftuin in het veld.

De Proeftuin Internationalisering laat met zijn globale spreiding, 91 gehonoreerde initiatieven en vijftien deelnemers aan de marketingopleiding, zien hoe rijk en veelzijdig het internationaal initiatief in Brabant is. Onder meer door deze resultaten kunnen we vaststellen dat de proeftuin in een grote behoefte bij makers en instellingen voorziet.

instelling positief.

“Door samen te werken hebben we veel meer kunnen bereiken dan als individuele steden. Niet alleen in onze positie naar het Rijk, maar juist ook onderling. We begrijpen elkaar beter en ons gevoel van collectiviteit is versterkt – in Brabant doen we het samen.”

Ook de kennisuitwisseling over internationalisering

BRAM VAN DEN EINDEN – GEMEENTE TILBURG

De aanpak levert positieve geluiden op van BraBredaPhoto – foto Ron Magielse

“We hebben ons de afgelopen periode met veel energie ingezet voor een sterk kunst- en cultuurklimaat. En met ‘we’ bedoel ik gemeenten, Provincie Noord-Brabant en natuurlijk makers en culturele organisaties. Ik zie dat we een plus hebben kunnen zetten op het prachtige cultuurklimaat dat Brabant al heeft. Waar we onder meer trots op mogen zijn, zijn de initiatieven die zijn uitgevoerd in het kader van de Proeftuin Internationalisering en de versterkte samenwerking op het gebied van cultuureducatie. Persoonlijk merk ik ook dat de lijnen tussen alle partners in Brabant kort zijn en er samen een drive is om verder te komen. Gezien de gevolgen van de corona-crisis voor de culturele sector is het bundelen van krachten in BrabantStad-verband meer nodig dan ooit.”

bantse makers en organisaties die er beroep op hebben gedaan. Verschillende proeftuindeelnemers noemen de toegankelijkheid, het laagdrempelig karakter, de ruimte voor eigen signatuur per gemeente en het eigen initiatief per maker of

die tussen de BrabantStad-partners onderling plaats heeft, is waardevol. Het leidt tot groei in kennis,

MARIANNE DE BIE – WETHOUDER GEMEENTE BREDA

afstemming en onderlinge inspiratie voor beleidsontwikkeling.

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

9

Tijdlijn

LAAGDREMPELIGE AANPAK VERSTEVIGT EN VERSNELT

Landelijke zichtbaarheid vergroot Brabant heeft zichzelf met de Proeftuin Internatio-

�

�

�

�

Mei 2019

nalisering in de kijker gespeeld. Landelijk wordt onze

De Proeftuin Internationali-

de BrabantStad-partners. Op

Proeftuin-subsidie OCW toegekend

aanpak gevolgd. Zo is er een goede samenwerking

sering toont een positieve

deze manier leidt de inter-

en gematcht

met DutchCulture – de netwerk- en kennisorgani-

werking door haar toeganke-

nationale uitwisseling en

satie voor internationale culturele samenwerking –

lijkheid en laagdrempelige

samenwerking tot een stevi-

Oktober 2019

tot stand gekomen en wordt er gesproken met het

contact met de initiatieven

gere positie van de makers en

Openstelling eerste ronde

Fonds voor Cultuurparticipatie over aansluiting bij de

die een bijdrage hebben

de instellingen en draagt de

nieuwe regeling voor internationalisering.

ontvangen. De proeftuin

proeftuin bij aan een creatieve

December 2019

is gebaseerd op het ver-

en slimme regio.

Resultaten eerste ronde

trouwen in en het versterken

Februari 2020 Openstelling tweede ronde

�

stuurt gericht op partner- en eigenaarschap, aansluitend bij de uitgangspunten van

“Een simpele regeling op basis van vertrouwen werkt in ieders voordeel.

De aanvrager kan snel

BRAM VAN DEN EINDEN – GEMEENTE TILBURG

CEES DE GRAAFF – DIRECTEUR DUTCHCULTURE

Juni 2020 Eerste geslaagde marketeersopleiding

Impact COVID-19 De corona-crisis heeft vanzelfsprekend ook impact

�

van het eigen initiatief en

Maart 2020 Resultaten tweede ronde

�

“Brabant is de meest ambitieuze provincie op het gebied van internationale culturele samenwerking. Sinds jaar en dag gebeurt er ook zoveel, het zit in de genen.”

aan de slag en zijn of haar plannen realiseren. De gemeenten zien daarmee meteen resultaat van hun investering. Want dat is waar internationalisering uiteindelijk over gaat; de resultaten die de makers op internationaal gebied behalen.”

September 2020

op de initiatieven in de proeftuin. Veel van de

DutchCulture on tour – editie Brabant

makers hebben hun project moeten uitstellen of

Samenwerkingsverbanden – De 91 proeftuin-initiatieven hebben wereldwijd 134 samenwerkingsverbanden tot stand gebracht

schakelden om naar een alternatieve opzet. Er werd omgedacht en plannen werden bijgesteld. Daar is uiteraard ruimte voor geboden. Het betekent wel dat de opbrengsten in plaats van in juni 2020 grotendeels hopelijk in 2021 bekend zijn. Zodra de corona-maatregelen het toestaan, worden de geplande resultaatdagen alsnog georganiseerd.

Dan kan bij de initiatieven de kennis en ervaringen worden opgehaald die de proeftuinprojecten hebben opgeleverd.

13

6

89

4

21

1

NOORD AMERIKA

ZUID AMERIKA

EUROPA

AFRIKA

AZIE

OCEANIE

VS (10) Canada Mexico

10

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

Suriname Chili Argentinië Brazilië Colombia

België (15) Italië Spanje Portugal Duitsland (11) Frankrijk (10) Verenigd Koninkrijk (11) Rusland Zweden Griekenland Bosnië Polen Noorwegen Finland Denemarken Hongarije Litouwen Kosovo Bulgarije Servië Ntb

Westelijke Sahara Uganda Somalië Zuid-Afrika

India Indonesië Korea China Taiwan Nepal Japan Turkije Iran Hong Kong

Austrialië

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

11

Tijdlijn

LAAGDREMPELIGE AANPAK VERSTEVIGT EN VERSNELT

Landelijke zichtbaarheid vergroot Brabant heeft zichzelf met de Proeftuin Internatio-

�

�

�

�

Mei 2019

nalisering in de kijker gespeeld. Landelijk wordt onze

De Proeftuin Internationali-

de BrabantStad-partners. Op

Proeftuin-subsidie OCW toegekend

aanpak gevolgd. Zo is er een goede samenwerking

sering toont een positieve

deze manier leidt de inter-

en gematcht

met DutchCulture – de netwerk- en kennisorgani-

werking door haar toeganke-

nationale uitwisseling en

satie voor internationale culturele samenwerking –

lijkheid en laagdrempelige

samenwerking tot een stevi-

Oktober 2019

tot stand gekomen en wordt er gesproken met het

contact met de initiatieven

gere positie van de makers en

Openstelling eerste ronde

Fonds voor Cultuurparticipatie over aansluiting bij de

die een bijdrage hebben

de instellingen en draagt de

nieuwe regeling voor internationalisering.

ontvangen. De proeftuin

proeftuin bij aan een creatieve

December 2019

is gebaseerd op het ver-

en slimme regio.

Resultaten eerste ronde

trouwen in en het versterken

Februari 2020 Openstelling tweede ronde

�

stuurt gericht op partner- en eigenaarschap, aansluitend bij de uitgangspunten van

“Een simpele regeling op basis van vertrouwen werkt in ieders voordeel.

De aanvrager kan snel

BRAM VAN DEN EINDEN – GEMEENTE TILBURG

CEES DE GRAAFF – DIRECTEUR DUTCHCULTURE

Juni 2020 Eerste geslaagde marketeersopleiding

Impact COVID-19 De corona-crisis heeft vanzelfsprekend ook impact

�

van het eigen initiatief en

Maart 2020 Resultaten tweede ronde

�

“Brabant is de meest ambitieuze provincie op het gebied van internationale culturele samenwerking. Sinds jaar en dag gebeurt er ook zoveel, het zit in de genen.”

aan de slag en zijn of haar plannen realiseren. De gemeenten zien daarmee meteen resultaat van hun investering. Want dat is waar internationalisering uiteindelijk over gaat; de resultaten die de makers op internationaal gebied behalen.”

September 2020

op de initiatieven in de proeftuin. Veel van de

DutchCulture on tour – editie Brabant

makers hebben hun project moeten uitstellen of

Samenwerkingsverbanden – De 91 proeftuin-initiatieven hebben wereldwijd 134 samenwerkingsverbanden tot stand gebracht

schakelden om naar een alternatieve opzet. Er werd omgedacht en plannen werden bijgesteld. Daar is uiteraard ruimte voor geboden. Het betekent wel dat de opbrengsten in plaats van in juni 2020 grotendeels hopelijk in 2021 bekend zijn. Zodra de corona-maatregelen het toestaan, worden de geplande resultaatdagen alsnog georganiseerd.

Dan kan bij de initiatieven de kennis en ervaringen worden opgehaald die de proeftuinprojecten hebben opgeleverd.

13

6

89

4

21

1

NOORD AMERIKA

ZUID AMERIKA

EUROPA

AFRIKA

AZIE

OCEANIE

VS (10) Canada Mexico

10

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

Suriname Chili Argentinië Brazilië Colombia

België (15) Italië Spanje Portugal Duitsland (11) Frankrijk (10) Verenigd Koninkrijk (11) Rusland Zweden Griekenland Bosnië Polen Noorwegen Finland Denemarken Hongarije Litouwen Kosovo Bulgarije Servië Ntb

Westelijke Sahara Uganda Somalië Zuid-Afrika

India Indonesië Korea China Taiwan Nepal Japan Turkije Iran Hong Kong

Austrialië

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

11

BEZOEKERSPROGRAMMA’S

INTERVIEWS Voor de Proeftuin Internationalisering konden makers projecten indienen voor zeven verschillende aandachtsgebieden (zie figuur). Per aandachtsgebied is een maker gevraagd iets te vertellen over het project en het effect van de proeftuin. Hun ervaringen staan beschreven op de volgende zeven pagina’s.

PAULIEN MANDOS – MANAGER MARKETING & COMMUNICATION PLAYGROUNDS, EINDHOVEN/BREDA ceerd. Ook voor onze sprekers, allemaal makers, is deze samenwerking interessant. Deze media hebben geen budget om hierheen te komen, maar door hen naar Eindhoven te halen, heb ik waardevolle contacten gelegd. Ik had anders nooit zo’n goede relatie opgebouwd met hen.”

De toekomst Dit project heeft heel goed gewerkt. Het was voor mij een testcase en ik heb gemerkt dat het veel op heeft geleverd. Het was belangrijk voor de mediawaarde en ik heb relaties opgebouwd. Zonder deze subsidie had ik waarschijnlijk niet vier, maar misschien één of twee platforms uitgenodigd.

Aandachtsgebieden

Daarnaast was dit een mooie manier om het team en bestuur te laten zien wat zo’n samenwerking oplevert. Nu nemen we standaard budget op in ons

2

11

programma om ieder jaar platforms en magazines

AANBOD

BEZOEKERSPROGRAMMA’S

uit te nodigen.”

Aanpassingen door corona

24

NETWERKEN

91

27

REIS/WERKBEURZEN

7

PUBLIEKSPILOTS

6

SEED FUNDING

12

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

14

RESIDENTIES

“In Eindhoven verschillende communities en makers

“Het festival vond in oktober 2019 plaats, dus toen

van games, illustratie, animatie en films bij elkaar

had corona geen effect op The Art Department.

brengen, dat is het doel van The Art Department

Maar dit jaar heeft het festival online plaatsge-

van Playgrounds. Voor The Art Department zochten

vonden en dat maakt een groot verschil. Als ik een

we samenwerking met een aantal toonaangevende

fysiek festival had gehad, was er weer een net-

internationale (online) platforms en magazines: Ima-

werkmoment geweest en ook een moment voor

gineFX Magazine, Digital Arts, Firestarter Magazine

de sponsoren van het festival om met de makers te

en ArtStation om ons bezoekersprogramma nog

praten en sparren.”

sterker te maken”, aldus Paulien Mandos.

De proeftuin Grootste winst?

“Ik vond het mooi om te merken dat er ruimte voor

“De lezers van deze platforms en magazines, dat

experiment is binnen de proeftuin. Het voelde als

zijn de mensen die wij willen bereiken. We willen

een gesprek over mogelijk- en onmogelijkheden, vol

graag meer internationale bezoekers naar Eindhoven

flexibiliteit. ‘Kom maar met een plan en dan hebben

krijgen en meer mediapartnerships opzetten. Dat is

we het erover’, dat voelde fijn. De snelheid die erin

met deze samenwerking zeker gelukt. Er was veel

zit, is mooi. Normaal gesproken duurt een subsidie-

aandacht voor Playgrounds op deze platforms en

aanvraag heel lang en dit past veel beter bij hoe het

naderhand zijn er artikelen en interviews gepubli-

culturele veld werkt.

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

13

BEZOEKERSPROGRAMMA’S

INTERVIEWS Voor de Proeftuin Internationalisering konden makers projecten indienen voor zeven verschillende aandachtsgebieden (zie figuur). Per aandachtsgebied is een maker gevraagd iets te vertellen over het project en het effect van de proeftuin. Hun ervaringen staan beschreven op de volgende zeven pagina’s.

PAULIEN MANDOS – MANAGER MARKETING & COMMUNICATION PLAYGROUNDS, EINDHOVEN/BREDA ceerd. Ook voor onze sprekers, allemaal makers, is deze samenwerking interessant. Deze media hebben geen budget om hierheen te komen, maar door hen naar Eindhoven te halen, heb ik waardevolle contacten gelegd. Ik had anders nooit zo’n goede relatie opgebouwd met hen.”

De toekomst Dit project heeft heel goed gewerkt. Het was voor mij een testcase en ik heb gemerkt dat het veel op heeft geleverd. Het was belangrijk voor de mediawaarde en ik heb relaties opgebouwd. Zonder deze subsidie had ik waarschijnlijk niet vier, maar misschien één of twee platforms uitgenodigd.

Aandachtsgebieden

Daarnaast was dit een mooie manier om het team en bestuur te laten zien wat zo’n samenwerking oplevert. Nu nemen we standaard budget op in ons

2

11

programma om ieder jaar platforms en magazines

AANBOD

BEZOEKERSPROGRAMMA’S

uit te nodigen.”

Aanpassingen door corona

24

NETWERKEN

91

27

REIS/WERKBEURZEN

7

PUBLIEKSPILOTS

6

SEED FUNDING

12

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

14

RESIDENTIES

“In Eindhoven verschillende communities en makers

“Het festival vond in oktober 2019 plaats, dus toen

van games, illustratie, animatie en films bij elkaar

had corona geen effect op The Art Department.

brengen, dat is het doel van The Art Department

Maar dit jaar heeft het festival online plaatsge-

van Playgrounds. Voor The Art Department zochten

vonden en dat maakt een groot verschil. Als ik een

we samenwerking met een aantal toonaangevende

fysiek festival had gehad, was er weer een net-

internationale (online) platforms en magazines: Ima-

werkmoment geweest en ook een moment voor

gineFX Magazine, Digital Arts, Firestarter Magazine

de sponsoren van het festival om met de makers te

en ArtStation om ons bezoekersprogramma nog

praten en sparren.”

sterker te maken”, aldus Paulien Mandos.

De proeftuin Grootste winst?

“Ik vond het mooi om te merken dat er ruimte voor

“De lezers van deze platforms en magazines, dat

experiment is binnen de proeftuin. Het voelde als

zijn de mensen die wij willen bereiken. We willen

een gesprek over mogelijk- en onmogelijkheden, vol

graag meer internationale bezoekers naar Eindhoven

flexibiliteit. ‘Kom maar met een plan en dan hebben

krijgen en meer mediapartnerships opzetten. Dat is

we het erover’, dat voelde fijn. De snelheid die erin

met deze samenwerking zeker gelukt. Er was veel

zit, is mooi. Normaal gesproken duurt een subsidie-

aandacht voor Playgrounds op deze platforms en

aanvraag heel lang en dit past veel beter bij hoe het

naderhand zijn er artikelen en interviews gepubli-

culturele veld werkt.

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

13

NETWERKEN

AANBOD

JULIENNE TULLEMANS – PROGRAMMEUR EXPOSITIES BIJ DE CACAOFABRIEK, HELMOND

MARIEKE MACHADO-VEEKENS – ZAKELIJK LEIDER KAMERATA ZUID, TILBURG

“Met Bram Braam hebben we in ons proeftuin-

naar Helmond werd ingewikkelder, maar het is

te leren kennen, de Argentijnen zijn veel relaxter

project de groepsexpositie Berlin Baustelle opge-

gelukt. Niet alle kunstenaars konden bij de opbouw

en minder gehaast. Mooi om daarmee te mogen

zet met kunstenaars uit Berlijn. Bram woont sinds

zijn, ongeveer de helft was er. Daarnaast hebben we

werken en van elkaar te leren.”

2011 in Berlijn en heeft in 2018 een solo-expositie

geen opening gehad en is de randprogrammering

gehad in De Cacaofabriek. We wilden graag een

thema Berlijn erg ingeperkt. Gelukkig konden we

“Daarnaast hebben we voor het concert op 17

expo mét kunstenaars uit zijn netwerk maken en hen

de expositie verlengen tot 20 december, dat maakt

september het IC-personeel van het Elisabeth-

naar Nederland halen. Dat is met dit project gelukt”,

wat goed.”

ziekenhuis in Tilburg uitgenodigd, om ze te bedanken voor al hun werk. Het is troostende muziek,

vertelt Julienne Tullemans.

heel warm en mooi. Nino neemt de hele zaal mee

“Voor mij was de proeftuin zo fijn omdat het laag-

met zijn stem.”

“We hebben met deze expositie het netwerk

drempelig was om een aanvraag in te dienen en het

vergroot, zowel van de kunstenaars als ons eigen

goed is georganiseerd. Echt complimenten daar-

netwerk. Bram is helemaal ondergedompeld in de

voor. Ons plan paste goed in de proeftuin en we

kunstwereld van Berlijn en haalt daardoor andere

konden snel in actie komen. Het voorgesprek dat

kunstenaars naar Nederland dan als we het zelf zou-

ik had over de aanvraag, was heel prettig. Dit was

den doen. Juist doordat de makers hier meewerk-

fijn voor ons: snel indienen, snel antwoord, dat is

ten aan de opbouw, raak je in gesprek en komen er

ideaal voor een organisatie zoals wij, met een snelle

nieuwe ideeën naar boven bij hen en bij De Cacao-

doorloop.”

foto Ron Eskens Soowpictures

De proeftuin Grootste winst?

fabriek. Een van de deelnemende kunstenaars heeft

De toekomst “Het liefst willen wij naar Argentinië om daar met ons orkest op tournee te gaan en samen te werken met andere orkesten. Een uitwisseling opzetten met

contact met het Deense digitale kunstplatform

internationale artiesten, dat is onze droom.”

Artland. Met dit contact is het gelukt om een “Onze aanvraag heeft een samenwerking tussen

3D-registratie te maken van de tentoonstelling.

Kamerata Zuid en twee Argentijnse musici in Til-

Aanpassingen door corona

De toekomst

burg mogelijk gemaakt. Frank Adams, onze artistiek

“Het was in eerste instantie de bedoeling om de

“Ik zou graag een expositie ontwikkelen met de

leider en dirigent, heeft goede contacten in Argen-

hele concertzaal van Theaters Tilburg vol publiek te

buitenlandse groepen die in Helmond goed ver-

tinië en voelt zich verbonden met het land. Het leek

hebben. Helaas kon dat door corona niet en moch-

tegenwoordigd zijn. Een groep Poolse of Turkse

ons mooi om een internationale samenwerking aan

ten we maar 220 kaarten verkopen. Daarnaast was

kunstenaars naar Helmond halen bijvoorbeeld.

te gaan en zo met Tilburg Troost met Chamamé

het heel spannend of Nino en Milagros wel naar

Het zou interessant zijn om in Turkije of Polen

Sinfónico de Argentijnse volksmuziek Chamamé

Nederland konden komen. Gelukkig lukte dat en is

contacten te leggen.”

naar Brabant te halen”, vertelt Marieke Macha-

het optreden heel goed verlopen.”

do-Veekens.

De proeftuin

Aanpassingen door corona Grootste winst?

“Voor mij is de proeftuin geslaagd, omdat de inter-

niveau. Het transport van de werken van Berlijn

“Chamamé zanger Nino Zannoni en bandoneonist

nationale samenwerking gestimuleerd wordt. Die

Milagros Caliva en het Kamerata Zuid-orkest heb-

samensmelting van culturen is zoiets moois. Door

ben samen de Chamamé geïntroduceerd in Neder-

nog meer vanuit je passie te werken en van elkaar

land. Dit genre was niet bekend in Nederland en dat

te leren, wordt je werk alleen maar beter. Daarnaast

maakt dit zo mooi. Bij deze internationale samen-

vind ik het mooi dat we Brabant nieuw cultureel

werking vind ik het bijzonder om een andere cultuur

aanbod hebben gegeven op deze manier.”

foto ED

“Corona heeft veel invloed gehad op het stress-

14

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

15

NETWERKEN

AANBOD

JULIENNE TULLEMANS – PROGRAMMEUR EXPOSITIES BIJ DE CACAOFABRIEK, HELMOND

MARIEKE MACHADO-VEEKENS – ZAKELIJK LEIDER KAMERATA ZUID, TILBURG

“Met Bram Braam hebben we in ons proeftuin-

naar Helmond werd ingewikkelder, maar het is

te leren kennen, de Argentijnen zijn veel relaxter

project de groepsexpositie Berlin Baustelle opge-

gelukt. Niet alle kunstenaars konden bij de opbouw

en minder gehaast. Mooi om daarmee te mogen

zet met kunstenaars uit Berlijn. Bram woont sinds

zijn, ongeveer de helft was er. Daarnaast hebben we

werken en van elkaar te leren.”

2011 in Berlijn en heeft in 2018 een solo-expositie

geen opening gehad en is de randprogrammering

gehad in De Cacaofabriek. We wilden graag een

thema Berlijn erg ingeperkt. Gelukkig konden we

“Daarnaast hebben we voor het concert op 17

expo mét kunstenaars uit zijn netwerk maken en hen

de expositie verlengen tot 20 december, dat maakt

september het IC-personeel van het Elisabeth-

naar Nederland halen. Dat is met dit project gelukt”,

wat goed.”

ziekenhuis in Tilburg uitgenodigd, om ze te bedanken voor al hun werk. Het is troostende muziek,

vertelt Julienne Tullemans.

heel warm en mooi. Nino neemt de hele zaal mee

“Voor mij was de proeftuin zo fijn omdat het laag-

met zijn stem.”

“We hebben met deze expositie het netwerk

drempelig was om een aanvraag in te dienen en het

vergroot, zowel van de kunstenaars als ons eigen

goed is georganiseerd. Echt complimenten daar-

netwerk. Bram is helemaal ondergedompeld in de

voor. Ons plan paste goed in de proeftuin en we

kunstwereld van Berlijn en haalt daardoor andere

konden snel in actie komen. Het voorgesprek dat

kunstenaars naar Nederland dan als we het zelf zou-

ik had over de aanvraag, was heel prettig. Dit was

den doen. Juist doordat de makers hier meewerk-

fijn voor ons: snel indienen, snel antwoord, dat is

ten aan de opbouw, raak je in gesprek en komen er

ideaal voor een organisatie zoals wij, met een snelle

nieuwe ideeën naar boven bij hen en bij De Cacao-

doorloop.”

foto Ron Eskens Soowpictures

De proeftuin Grootste winst?

fabriek. Een van de deelnemende kunstenaars heeft

De toekomst “Het liefst willen wij naar Argentinië om daar met ons orkest op tournee te gaan en samen te werken met andere orkesten. Een uitwisseling opzetten met

contact met het Deense digitale kunstplatform

internationale artiesten, dat is onze droom.”

Artland. Met dit contact is het gelukt om een “Onze aanvraag heeft een samenwerking tussen

3D-registratie te maken van de tentoonstelling.

Kamerata Zuid en twee Argentijnse musici in Til-

Aanpassingen door corona

De toekomst

burg mogelijk gemaakt. Frank Adams, onze artistiek

“Het was in eerste instantie de bedoeling om de

“Ik zou graag een expositie ontwikkelen met de

leider en dirigent, heeft goede contacten in Argen-

hele concertzaal van Theaters Tilburg vol publiek te

buitenlandse groepen die in Helmond goed ver-

tinië en voelt zich verbonden met het land. Het leek

hebben. Helaas kon dat door corona niet en moch-

tegenwoordigd zijn. Een groep Poolse of Turkse

ons mooi om een internationale samenwerking aan

ten we maar 220 kaarten verkopen. Daarnaast was

kunstenaars naar Helmond halen bijvoorbeeld.

te gaan en zo met Tilburg Troost met Chamamé

het heel spannend of Nino en Milagros wel naar

Het zou interessant zijn om in Turkije of Polen

Sinfónico de Argentijnse volksmuziek Chamamé

Nederland konden komen. Gelukkig lukte dat en is

contacten te leggen.”

naar Brabant te halen”, vertelt Marieke Macha-

het optreden heel goed verlopen.”

do-Veekens.

De proeftuin

Aanpassingen door corona Grootste winst?

“Voor mij is de proeftuin geslaagd, omdat de inter-

niveau. Het transport van de werken van Berlijn

“Chamamé zanger Nino Zannoni en bandoneonist

nationale samenwerking gestimuleerd wordt. Die

Milagros Caliva en het Kamerata Zuid-orkest heb-

samensmelting van culturen is zoiets moois. Door

ben samen de Chamamé geïntroduceerd in Neder-

nog meer vanuit je passie te werken en van elkaar

land. Dit genre was niet bekend in Nederland en dat

te leren, wordt je werk alleen maar beter. Daarnaast

maakt dit zo mooi. Bij deze internationale samen-

vind ik het mooi dat we Brabant nieuw cultureel

werking vind ik het bijzonder om een andere cultuur

aanbod hebben gegeven op deze manier.”

foto ED

“Corona heeft veel invloed gehad op het stress-

14

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

15

RESIDENTIES

REIS- EN WERKBEURZEN

CORRY SMOLDERS – PROJECTLEIDER EN OPRICHTER STICHTING SCHIP, HELMOND

MONIQUE BROEKMAN – BEELDEND KUNSTENAAR ‘DAT WAT BLIJFT’, ’S-HERTOGENBOSCH

“In Helmond hebben we een artist in residence-

Zo ontmoeten ze toch nieuwe culturen. Daarnaast

“Dat wat blijft wordt een multidisciplinaire tentoon-

kunsthistoricus Alexandra van Dongen onderzoek ik

huisje (AiR Helmond), waarin we elke maand een

houden we er veel contacten aan over, bijna alle

stelling waaraan bewoners en ondernemers die

de diversiteit aan verhalen en objecten die we aan

buitenlandse kunstenaar verwelkomen. We heb-

kunstenaars willen terugkomen of brengen anderen

langs de Zuid-Willemsvaart van Den Bosch tot aan

het kanaal tegenkomen. De kast is een introductie

ben een proefjaar gedraaid met subsidie vanuit de

op ideeën. Ook de gemeente en de woningbouw-

Luik wonen, meewerken met hun kanaalverhalen,

daarop. We leggen nieuwe contacten en fysieke en

gemeente, maar het is een groeiproject waarbij

vereniging reageren enthousiast op het project,

zichtbaar in hun objecten en/of foto’s. Het doel is

inhoudelijke verbanden. Ik woon zelf aan het kanaal

iedere kunstenaar een volgend zaadje plant, dus we

want het brengt de buurt iets unieks.”

om in 2021 en 2022 op een binnenvaartschip over

in Den Bosch, dus ik bezoek mijn buren.”

wilden door. Nu hadden we open calls uitgezet om

de Zuid-Willemsvaart te varen met de expositie en

kunstenaars uit te nodigen hun idee in te sturen.

De toekomst

onderweg verhalen en objecten op te halen. Een

De toekomst

Het idee is dat de kunstenaar de wijk ingaat en met

“In maart 2021 mag er pas weer een kunstenaar

selectie verhalen verfilmen we en de geselecteerden

“In 2021 willen we in de zomer met het schip varen

de bewoners in gesprek gaat. Uit elke werkperiode

fysiek komen, een Italiaanse deze keer. Tot die tijd

krijgen een op hun verhaal gebaseerd kunstwerk.

en het project zo verder uitrollen. In 2022 is het

komt een creatief eindwerk dat de kunstenaar als

willen we verschillende Nederlandse onderzoekers,

Voor het doen van research in België, hebben we bij

tweehonderd jaar geleden dat het kanaal is gegra-

het ware teruggeeft aan de buurt”, aldus Corry

redacteuren van kranten en andere inspirerende

de proeftuin subsidie aangevraagd”, vertelt Monique

ven en varen we in België. Dan komen we terug in

Smolders.

creatievelingen een plekje geven. Het is belangrijk

Broekman.

Nederland met de eindmanifestatie van Dat Wat

om dat creatieve proces te laten zien en dat is een Grootste winst?

grote verdienste.”

“Iedere kunstenaar die in de AiR komt, brengt iets

Blijft. Die maken we met Fabriek Magnifiek in VegGrootste winst?

hel en het Noord-Brabants Museum in Den Bosch.”

“Nu reist er een fysieke kanaalkast met brieven-

teweeg in de wijk. Er komt steeds meer interactie

Aanpassingen door corona

bus naar de verschillende plekken waar wij straks

Aanpassingen door corona

en buren vragen er ook naar: ‘Wanneer komt er

“We hebben veel aangepast vanwege corona.

aanmeren. Die staat vol films die we tijdens ons

“Het is een organisch project, dus wat dat betreft is

weer een nieuwe kunstenaar?’. We wilden graag

Normaal gesproken krijgt een kunstenaar een

pilotproject maakten en verzamelde objecten die

het corona-proof. We kunnen het aanpassen naar

buitenlandse kunstenaars in het huisje, omdat veel

welkomstdiner met twaalf andere Helmonders die

symbool staan voor de diverse steden. Ik merk

alle omstandigheden. Op het dek van het schip is

buurtbewoners zelf niet naar het buitenland gaan.

interessant zijn voor kennismaking met de gast-

nu al zoveel verschil in culturen, dat is mooi. Met

van alles mogelijk, en de expositieruimte in het schip

kunstenaar, dat hebben we kleinschalig gehouden.

is 35 meter diep, dus afstand houden is geen pro-

Daarnaast werden kunstenaars minder uitgenodigd

bleem. We wilden graag een reis naar België maken

om bij mensen binnen te komen en een grote eind-

om daar contacten te leggen met musea en andere

presentatie zat er niet in. In maart hebben we een

geïnteresseerden en om onderzoek te doen, maar

open call gedaan voor een online project. We boden

dat ging helaas niet. Gelukkig kan het onderzoek

een virtuele werkperiode aan kunstenaars aan. Een

deels digitaal.”

jonge Italiaanse kunstenaar bedacht het idee om mensen brieven te laten schrijven naar wildvreem-

De proeftuin

den. In die brief beantwoordden ze dan allemaal drie

“Het experimentele en open karakter van de proef-

vragen over hun situatie in coronatijd.”

tuin spreekt mij aan. Het is laagdrempelig om een aanvraag in te dienen en dit project past er goed

De proeftuin

in. Ons project is een proeftuin op zich. Ik vind het

“Door de proeftuin hebben we een nieuw zaadje

moedig dat beleidsmakers zo’n traject opzetten en

mogen planten in onze eigen proeftuin. We zijn voor

zo nieuwe inzichten opdoen.”

een deel afhankelijk van zulke subsidies en merken dat er mooie resultaten uit het project komen. De kunstenaars zitten zo dicht op de samenleving op deze manier, dat is echt interessant.”

16

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

17

RESIDENTIES

REIS- EN WERKBEURZEN

CORRY SMOLDERS – PROJECTLEIDER EN OPRICHTER STICHTING SCHIP, HELMOND

MONIQUE BROEKMAN – BEELDEND KUNSTENAAR ‘DAT WAT BLIJFT’, ’S-HERTOGENBOSCH

“In Helmond hebben we een artist in residence-

Zo ontmoeten ze toch nieuwe culturen. Daarnaast

“Dat wat blijft wordt een multidisciplinaire tentoon-

kunsthistoricus Alexandra van Dongen onderzoek ik

huisje (AiR Helmond), waarin we elke maand een

houden we er veel contacten aan over, bijna alle

stelling waaraan bewoners en ondernemers die

de diversiteit aan verhalen en objecten die we aan

buitenlandse kunstenaar verwelkomen. We heb-

kunstenaars willen terugkomen of brengen anderen

langs de Zuid-Willemsvaart van Den Bosch tot aan

het kanaal tegenkomen. De kast is een introductie

ben een proefjaar gedraaid met subsidie vanuit de

op ideeën. Ook de gemeente en de woningbouw-

Luik wonen, meewerken met hun kanaalverhalen,

daarop. We leggen nieuwe contacten en fysieke en

gemeente, maar het is een groeiproject waarbij

vereniging reageren enthousiast op het project,

zichtbaar in hun objecten en/of foto’s. Het doel is

inhoudelijke verbanden. Ik woon zelf aan het kanaal

iedere kunstenaar een volgend zaadje plant, dus we

want het brengt de buurt iets unieks.”

om in 2021 en 2022 op een binnenvaartschip over

in Den Bosch, dus ik bezoek mijn buren.”

wilden door. Nu hadden we open calls uitgezet om

de Zuid-Willemsvaart te varen met de expositie en

kunstenaars uit te nodigen hun idee in te sturen.

De toekomst

onderweg verhalen en objecten op te halen. Een

De toekomst

Het idee is dat de kunstenaar de wijk ingaat en met

“In maart 2021 mag er pas weer een kunstenaar

selectie verhalen verfilmen we en de geselecteerden

“In 2021 willen we in de zomer met het schip varen

de bewoners in gesprek gaat. Uit elke werkperiode

fysiek komen, een Italiaanse deze keer. Tot die tijd

krijgen een op hun verhaal gebaseerd kunstwerk.

en het project zo verder uitrollen. In 2022 is het

komt een creatief eindwerk dat de kunstenaar als

willen we verschillende Nederlandse onderzoekers,

Voor het doen van research in België, hebben we bij

tweehonderd jaar geleden dat het kanaal is gegra-

het ware teruggeeft aan de buurt”, aldus Corry

redacteuren van kranten en andere inspirerende

de proeftuin subsidie aangevraagd”, vertelt Monique

ven en varen we in België. Dan komen we terug in

Smolders.

creatievelingen een plekje geven. Het is belangrijk

Broekman.

Nederland met de eindmanifestatie van Dat Wat

om dat creatieve proces te laten zien en dat is een Grootste winst?

grote verdienste.”

“Iedere kunstenaar die in de AiR komt, brengt iets

Blijft. Die maken we met Fabriek Magnifiek in VegGrootste winst?

hel en het Noord-Brabants Museum in Den Bosch.”

“Nu reist er een fysieke kanaalkast met brieven-

teweeg in de wijk. Er komt steeds meer interactie

Aanpassingen door corona

bus naar de verschillende plekken waar wij straks

Aanpassingen door corona

en buren vragen er ook naar: ‘Wanneer komt er

“We hebben veel aangepast vanwege corona.

aanmeren. Die staat vol films die we tijdens ons

“Het is een organisch project, dus wat dat betreft is

weer een nieuwe kunstenaar?’. We wilden graag

Normaal gesproken krijgt een kunstenaar een

pilotproject maakten en verzamelde objecten die

het corona-proof. We kunnen het aanpassen naar

buitenlandse kunstenaars in het huisje, omdat veel

welkomstdiner met twaalf andere Helmonders die

symbool staan voor de diverse steden. Ik merk

alle omstandigheden. Op het dek van het schip is

buurtbewoners zelf niet naar het buitenland gaan.

interessant zijn voor kennismaking met de gast-

nu al zoveel verschil in culturen, dat is mooi. Met

van alles mogelijk, en de expositieruimte in het schip

kunstenaar, dat hebben we kleinschalig gehouden.

is 35 meter diep, dus afstand houden is geen pro-

Daarnaast werden kunstenaars minder uitgenodigd

bleem. We wilden graag een reis naar België maken

om bij mensen binnen te komen en een grote eind-

om daar contacten te leggen met musea en andere

presentatie zat er niet in. In maart hebben we een

geïnteresseerden en om onderzoek te doen, maar

open call gedaan voor een online project. We boden

dat ging helaas niet. Gelukkig kan het onderzoek

een virtuele werkperiode aan kunstenaars aan. Een

deels digitaal.”

jonge Italiaanse kunstenaar bedacht het idee om mensen brieven te laten schrijven naar wildvreem-

De proeftuin

den. In die brief beantwoordden ze dan allemaal drie

“Het experimentele en open karakter van de proef-

vragen over hun situatie in coronatijd.”

tuin spreekt mij aan. Het is laagdrempelig om een aanvraag in te dienen en dit project past er goed

De proeftuin

in. Ons project is een proeftuin op zich. Ik vind het

“Door de proeftuin hebben we een nieuw zaadje

moedig dat beleidsmakers zo’n traject opzetten en

mogen planten in onze eigen proeftuin. We zijn voor

zo nieuwe inzichten opdoen.”

een deel afhankelijk van zulke subsidies en merken dat er mooie resultaten uit het project komen. De kunstenaars zitten zo dicht op de samenleving op deze manier, dat is echt interessant.”

16

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

17

SEED FUNDING

PUBLIEKSPILOTS

MICHIEL VAN DER KLEY – STUDIO MICHIEL VAN DER KLEY, TILBURG

MANJA GEIJSEL – VOORZITTER EN KOORLID STRIJPS KAMERKOOR, EINDHOVEN

“Ik ben een enorme jazzmuziek-liefhebber en ben

De proeftuin

“Met ons project ‘Falling leaves, raising voices!’

Aanpassingen door corona

ontwerper. Ik maak onder meer werk met 3D-

“Ik vind het een goed traject, zonder de proeftuin

organiseren we drie kennismakingssessies rondom

“In eerste instantie wilden we de sessies in het

printing en zo kwam ik op het idee voor mijn pro-

was ik nooit zo ver gekomen. Ze zagen de kracht

zang voor expats in Eindhoven. Ze kennen vaak nog

voorjaar houden, onder de noemer ‘A new spring,

ject. Ik wil graag een ruimte 3D-printen, de cocon

ervan en honoreerden het. Dat is fijn, dat de door-

niet zoveel mensen en zitten misschien alleen thuis.

a new sound’. Dat is niet doorgegaan, maar we

noem ik het, waarin je achtstemmige muziek hoort

looptijd niet lang is en niet alles al dichtgetimmerd

Voor expats is dit een laagdrempelige manier om

hebben het dus verplaatst naar het najaar. De

en waarbij iedere stem of elk instrument uit een

is voordat je een aanvraag doet. Het is een soepele

nieuwe mensen te ontmoeten en voor ons is het een

kennismaking hebben we wel in februari gehou-

andere speaker komt. Je staat in een landschap van

samenwerking.”

kans om potentiële nieuwe zangers te ontdekken.

den, daarvoor zijn we bij Carola Eijsenring van

muziek en wordt helemaal weggeblazen. Hierbij

Letterlijk je stem laten horen en expats samen-

Indigo-Wereld aangehaakt. Zij verzorgt een tour

werk ik samen met twee jazzmusici die ik al lang

brengen met zangsessies: dat is ons doel”, vertelt

door Eindhoven voor expats op donderdagen en wij

ken: Jeroen van Vliet en Erik van der Westen. Ik

Manja Geijsel.

kregen een plekje in die tour om kennis te maken en

houd van hun muziek. Gekoppeld aan dit project,

wat zangoefeningen te doen met de aanwezigen.”

wil ik een reis langs zes landen in Europa maken en

Grootste winst?

daar een musicus uitnodigen om een nieuw stuk te

“De eerste sessie heeft pas plaatsgevonden en het

De proeftuin

componeren dat ook in de cocon zal klinken”, vertelt

viel mij op dat de mensen meteen na de zangsessie

“Ik voelde me heel welkom met ons idee. Het is een

Michiel van der Kley.

met elkaar in gesprek gingen. De expats hadden

fijne stimulans voor ons als koor om een financiële

samen muziek gemaakt, met onze dirigent en een

impuls te krijgen. Het project paste goed bij de

Grootste winst?

aantal leden van ons koor en daarna ontstond er

proeftuin internationalisering en ik vind het mooi dat

“Ik ben in januari naar Århus in Denemarken gegaan,

iets. Het is mooi om te zien dat mensen uit verschil-

het een plekje heeft gekregen in de culturele sector.”

om daar mensen te spreken over dit project en een

lende windstreken bij elkaar komen en muziek zo’n

goede locatie te zoeken. Daar was veel enthousi-

invloed heeft. De meesten hadden weinig ervaring

asme voor mijn project, ik merkte dat het idee veel

met zingen en juist daardoor is zo bijzonder dat er

potentie heeft. Ik ontmoette daar een ziekenhuis-

dan iets nieuws ontstaat. Binnen no time stonden ze

directeur die mijn project geschikt vond voor de

meerstemmig te zingen.”

wachtkamer op de oncologie-afdeling. Dat is een groot compliment.”

Aanpassingen door corona

18

“Om dit project uit te kunnen voeren, ben ik ook

De toekomst

afhankelijk van de financiering van Brabant C en

“Met dit project komen wij in contact met nieuwe

die aanvraag ligt nu stil door corona. Daarnaast kan

culturen en mensen en verbinden we expats onder-

ik niet naar andere landen om daar onderzoek te

De toekomst

ling met elkaar. Die invloed van verschillende cultu-

doen en te netwerken, dus het project is even

“Ik weet dat het idee werkt, maar het is nu wachten

ren is goed in te zetten in ons koor. Zo krijgen we

stilgelegd. Het ontwerp voor de cocon is klaar.

tot de grenzen opengaan. En: ik kijk naar opties om

andere muziekinvloeden en dat is voor ons fijn. We

Door een 3D-print-techniek te gebruiken kan ik

het werk zo te maken dat er één persoon per keer

hopen een voicepool op te zetten uiteindelijk, waarin

een ruimte creëren die er voor zorgt dat er geen

in kan, corona-proof, in plaats van een gezamen-

mensen met elkaar zingen en wanneer mogelijk

nagalm ontstaat en het geluid optimaal is in de

lijke ervaring die ik voor ogen had. Daarnaast kijk ik

doorstromen naar het Strijps Kamerkoor. We heb-

cocon. Het duurt een jaar voordat de ruimte af is,

naar partners en financieringsmogelijkheden om het

ben relatief veel jonge mensen in het koor en dat

dus mijn project loopt zeker uit.”

werk te printen.”

willen we graag zo houden, mede door dit project.”

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

19

SEED FUNDING

PUBLIEKSPILOTS

MICHIEL VAN DER KLEY – STUDIO MICHIEL VAN DER KLEY, TILBURG

MANJA GEIJSEL – VOORZITTER EN KOORLID STRIJPS KAMERKOOR, EINDHOVEN

“Ik ben een enorme jazzmuziek-liefhebber en ben

De proeftuin

“Met ons project ‘Falling leaves, raising voices!’

Aanpassingen door corona

ontwerper. Ik maak onder meer werk met 3D-

“Ik vind het een goed traject, zonder de proeftuin

organiseren we drie kennismakingssessies rondom

“In eerste instantie wilden we de sessies in het

printing en zo kwam ik op het idee voor mijn pro-

was ik nooit zo ver gekomen. Ze zagen de kracht

zang voor expats in Eindhoven. Ze kennen vaak nog

voorjaar houden, onder de noemer ‘A new spring,

ject. Ik wil graag een ruimte 3D-printen, de cocon

ervan en honoreerden het. Dat is fijn, dat de door-

niet zoveel mensen en zitten misschien alleen thuis.

a new sound’. Dat is niet doorgegaan, maar we

noem ik het, waarin je achtstemmige muziek hoort

looptijd niet lang is en niet alles al dichtgetimmerd

Voor expats is dit een laagdrempelige manier om

hebben het dus verplaatst naar het najaar. De

en waarbij iedere stem of elk instrument uit een

is voordat je een aanvraag doet. Het is een soepele

nieuwe mensen te ontmoeten en voor ons is het een

kennismaking hebben we wel in februari gehou-

andere speaker komt. Je staat in een landschap van

samenwerking.”

kans om potentiële nieuwe zangers te ontdekken.

den, daarvoor zijn we bij Carola Eijsenring van

muziek en wordt helemaal weggeblazen. Hierbij

Letterlijk je stem laten horen en expats samen-

Indigo-Wereld aangehaakt. Zij verzorgt een tour

werk ik samen met twee jazzmusici die ik al lang

brengen met zangsessies: dat is ons doel”, vertelt

door Eindhoven voor expats op donderdagen en wij

ken: Jeroen van Vliet en Erik van der Westen. Ik

Manja Geijsel.

kregen een plekje in die tour om kennis te maken en

houd van hun muziek. Gekoppeld aan dit project,

wat zangoefeningen te doen met de aanwezigen.”

wil ik een reis langs zes landen in Europa maken en

Grootste winst?

daar een musicus uitnodigen om een nieuw stuk te

“De eerste sessie heeft pas plaatsgevonden en het

De proeftuin

componeren dat ook in de cocon zal klinken”, vertelt

viel mij op dat de mensen meteen na de zangsessie

“Ik voelde me heel welkom met ons idee. Het is een

Michiel van der Kley.

met elkaar in gesprek gingen. De expats hadden

fijne stimulans voor ons als koor om een financiële

samen muziek gemaakt, met onze dirigent en een

impuls te krijgen. Het project paste goed bij de

Grootste winst?

aantal leden van ons koor en daarna ontstond er

proeftuin internationalisering en ik vind het mooi dat

“Ik ben in januari naar Århus in Denemarken gegaan,

iets. Het is mooi om te zien dat mensen uit verschil-

het een plekje heeft gekregen in de culturele sector.”

om daar mensen te spreken over dit project en een

lende windstreken bij elkaar komen en muziek zo’n

goede locatie te zoeken. Daar was veel enthousi-

invloed heeft. De meesten hadden weinig ervaring

asme voor mijn project, ik merkte dat het idee veel

met zingen en juist daardoor is zo bijzonder dat er

potentie heeft. Ik ontmoette daar een ziekenhuis-

dan iets nieuws ontstaat. Binnen no time stonden ze

directeur die mijn project geschikt vond voor de

meerstemmig te zingen.”

wachtkamer op de oncologie-afdeling. Dat is een groot compliment.”

Aanpassingen door corona

18

“Om dit project uit te kunnen voeren, ben ik ook

De toekomst

afhankelijk van de financiering van Brabant C en

“Met dit project komen wij in contact met nieuwe

die aanvraag ligt nu stil door corona. Daarnaast kan

culturen en mensen en verbinden we expats onder-

ik niet naar andere landen om daar onderzoek te

De toekomst

ling met elkaar. Die invloed van verschillende cultu-

doen en te netwerken, dus het project is even

“Ik weet dat het idee werkt, maar het is nu wachten

ren is goed in te zetten in ons koor. Zo krijgen we

stilgelegd. Het ontwerp voor de cocon is klaar.

tot de grenzen opengaan. En: ik kijk naar opties om

andere muziekinvloeden en dat is voor ons fijn. We

Door een 3D-print-techniek te gebruiken kan ik

het werk zo te maken dat er één persoon per keer

hopen een voicepool op te zetten uiteindelijk, waarin

een ruimte creëren die er voor zorgt dat er geen

in kan, corona-proof, in plaats van een gezamen-

mensen met elkaar zingen en wanneer mogelijk

nagalm ontstaat en het geluid optimaal is in de

lijke ervaring die ik voor ogen had. Daarnaast kijk ik

doorstromen naar het Strijps Kamerkoor. We heb-

cocon. Het duurt een jaar voordat de ruimte af is,

naar partners en financieringsmogelijkheden om het

ben relatief veel jonge mensen in het koor en dat

dus mijn project loopt zeker uit.”

werk te printen.”

willen we graag zo houden, mede door dit project.”

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

19

PROGRAMMALIJN

CULTUUREDUCATIE EN -PARTICIPATIE

DOEL

“Met de samenwerking in BrabantStad hebben we Brabant veel beter op de kaart gekregen in Den Haag en in de rest van het land. Het knappe is dat we daarbij de kracht van iedere partner hebben kunnen inzetten en profileren.

Dat komt de provincie, de steden, maar ook onze culturele organisaties ten goede. En uiteindelijk natuurlijk de kunstenaars en het publiek.”

Kings of Colors Festival – foto Studio Giftig – artists Studio Giftig, David Mr.June Loef, Bart Smeets, TelmoMiel

Bewerkstelligen dat iedereen in Brabant een leven lang toegang heeft tot cultuur.

AANPAK • Voorbereiden BrabantStad-aanvraag voor regeling Cultuureducatie met Kwaliteit.

• Verkenning mogelijkheden en kansen van de nieuwe landelijke regeling cultuurparticipatie.

Eind oktober diende Brabant een gezamenlijke aanvraag in voor de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2021-2024 (CmK). Aangevuld met de adhesieverklaringen van de gedeputeerde van Provincie Noord-Brabant en wethouders van de gemeenten Breda, Helmond, ’s-Hertogenbosch, Oss en Tilburg is het voor het eerst dat voor CmK zo’n breed gedragen samenwerkingsaanpak – die uitgaat van lokale autonomie – is ontwikkeld. De gezamenlijke aanpak maakt Brabant de grootste speler onder de penvoerders van de regeling en geeft de provincie bij landelijke ontwikkelingen een grotere stem.

De uitvoerende organisaties Nieuwe Veste in Breda,

voering. De Stuurgroep CmK3 BrabantStad, met

CultuurContact in Helmond, Huis73 in ’s-Herto-

daarin de zeven uitvoerende organisaties, geeft

genbosch, CiST in Tilburg, De Muzelinck in Oss,

sturing aan de gezamenlijke Brabantse aanpak.

Kunstloc en Erfgoed Brabant gaan de komende jaren samenwerken om de kwaliteit van cultuureducatie

Voor 1 februari 2021 is bekend of de aanvraag is

in Brabant te versterken en de positie ervan beter

gehonoreerd en of er stevig doorgebouwd kan

te borgen binnen het onderwijs. De zeven partijen

worden op de fundamenten voor goed cultuur-

versterken elkaar in inhoud, expertise, instrumenten,

onderwijs die de afgelopen jaren zijn gelegd. De

netwerken en slagkracht.

samenwerkende organisaties willen in de periode 2021-2024 tenminste 750 scholen en daarmee

De samenwerking vergroot de efficiëntie door de MIKE VAN DE GELD – WETHOUDER GEMEENTE ’S-HERTOGENBOSCH

225.000 leerlingen bereiken.

centralisering van de administratieve penvoering door één penvoerder – Kunstloc Brabant – en creëert zo meer ruimte voor de inhoudelijke uit-

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

21

PROGRAMMALIJN

CULTUUREDUCATIE EN -PARTICIPATIE

DOEL

“Met de samenwerking in BrabantStad hebben we Brabant veel beter op de kaart gekregen in Den Haag en in de rest van het land. Het knappe is dat we daarbij de kracht van iedere partner hebben kunnen inzetten en profileren.

Dat komt de provincie, de steden, maar ook onze culturele organisaties ten goede. En uiteindelijk natuurlijk de kunstenaars en het publiek.”

Kings of Colors Festival – foto Studio Giftig – artists Studio Giftig, David Mr.June Loef, Bart Smeets, TelmoMiel

Bewerkstelligen dat iedereen in Brabant een leven lang toegang heeft tot cultuur.

AANPAK • Voorbereiden BrabantStad-aanvraag voor regeling Cultuureducatie met Kwaliteit.

• Verkenning mogelijkheden en kansen van de nieuwe landelijke regeling cultuurparticipatie.

Eind oktober diende Brabant een gezamenlijke aanvraag in voor de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2021-2024 (CmK). Aangevuld met de adhesieverklaringen van de gedeputeerde van Provincie Noord-Brabant en wethouders van de gemeenten Breda, Helmond, ’s-Hertogenbosch, Oss en Tilburg is het voor het eerst dat voor CmK zo’n breed gedragen samenwerkingsaanpak – die uitgaat van lokale autonomie – is ontwikkeld. De gezamenlijke aanpak maakt Brabant de grootste speler onder de penvoerders van de regeling en geeft de provincie bij landelijke ontwikkelingen een grotere stem.

De uitvoerende organisaties Nieuwe Veste in Breda,

voering. De Stuurgroep CmK3 BrabantStad, met

CultuurContact in Helmond, Huis73 in ’s-Herto-

daarin de zeven uitvoerende organisaties, geeft

genbosch, CiST in Tilburg, De Muzelinck in Oss,

sturing aan de gezamenlijke Brabantse aanpak.

Kunstloc en Erfgoed Brabant gaan de komende jaren samenwerken om de kwaliteit van cultuureducatie

Voor 1 februari 2021 is bekend of de aanvraag is

in Brabant te versterken en de positie ervan beter

gehonoreerd en of er stevig doorgebouwd kan

te borgen binnen het onderwijs. De zeven partijen

worden op de fundamenten voor goed cultuur-

versterken elkaar in inhoud, expertise, instrumenten,

onderwijs die de afgelopen jaren zijn gelegd. De

netwerken en slagkracht.

samenwerkende organisaties willen in de periode 2021-2024 tenminste 750 scholen en daarmee

De samenwerking vergroot de efficiëntie door de MIKE VAN DE GELD – WETHOUDER GEMEENTE ’S-HERTOGENBOSCH

225.000 leerlingen bereiken.

centralisering van de administratieve penvoering door één penvoerder – Kunstloc Brabant – en creëert zo meer ruimte voor de inhoudelijke uit-

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

21

DE KRACHT VAN SAMENWERKING

Kinderen zijn onze toekomst.

We willen dat ze zich ontwikkelen tot creatieve en kritische volwassenen met een brede blik. Met cultuur prikkelen we de fantasie op jonge leeftijd en wakkeren we de nieuwsgierigheid aan. Zo leren kinderen om zich staande te houden in een steeds veranderende samenleving.

TEKST AFKOMSTIG UIT DE GEZAMENLIJKE AANVRAAG

“Binnen de werkgroep Cultuureducatie hebben zowel beleidsmakers als uitvoerende organisaties zoals centra voor de kunsten en bemiddelingsorganisaties samengewerkt aan een plan om cultuureducatie te verstevigen in Brabant. Het op deze manier verdiepen van een onderwerp als beleidsmaker, die toch vaak in hoofdlijnen denkt, sámen met projectleiders uit verschillende Brabantse culturele instellingen vond

Deelnemende gemeenten aanvraag CmK3 door BrabantStad

ik verfrissend en krachtig.

Het zijn de centra voor de kunsten en de bemiddelingsorganisaties die dagelijks ‘met hun poten in de klei staan’. Zij zien wat er wel werkt en niet werkt. Zij weten waar scholen tegenaan lopen in hun afweging om wel of niet energie te stoppen in het volwaardig verankeren van cultuureducatie in hun curriculum.”

“Eindhoven diende wegens zijn eigen lokale situatie zelfstandig een aanvraag voor CmK3 in, maar zal op verschillende thema’s wel de inhoudelijke samenwerking met BrabantStad aangaan in de nieuwe CmK-periode.”

SERIFE CETIN – CULTUUR EINDHOVEN

“Het is heel bijzonder hoe alle partijen in Brabant samen deze aanvraag hebben geschreven. Wij hebben

steeds de vraag gesteld hoe we door samen te werken, lokaal cultuureducatie kunnen versterken.

Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van professionaliseringstrajecten voor leerkrachten en cultuuraanbieders. De aanvraag is op basis van gelijkwaardigheid in co-creatie tot stand gekomen. Ons uitgangspunt daarbij was dat men lokaal het beste op de

hoogte is van wat scholen nodig hebben. Dit leidde tot de hoofdvraag hoe we gezamenlijk lokale autonomie en activiteiten konden ondersteunen. Dit heeft van iedereen openheid gevraagd rond de eigen wensen en een bereidheid om tegemoet te komen aan de wensen van anderen.”

MATTHIJS LEENDERTSE – ADVISEUR EN INHOUDELIJK REDACTIE VAN DE AANVRAAG

MARLEEN HUIJBREGTS – WERKGROEP CULTUUREDUCATIE

CULTUURPARTICIPATIE In het regioprofiel vormen

de samenwerking tussen het

samen inspelen op alle ontwik-

cultuureducatie en cultuur-

sociaal domein en de culturele

kelingen die er zijn’ en ‘welke

participatie een programmalijn.

sector.

ontwikkelingen zijn er’. In juni

Een logische combinatie die in

ben ik gaan kijken hoe we

veel beleidslijnen voorkomt.

De werkgroep verkende de

landelijke, provinciale en lokale

Het ministerie van Onderwijs,

gemeenschappelijke delers

beleidslijnen zo optimaal op

Cultuur en Wetenschap, Fonds

uit het lokale cultuurpartici-

elkaar kunnen aansluiten. Een

voor Cultuurparticipatie en

patiebeleid van de Brabant-

heel boeiend proces! Want hoe

het Landelijk Kennisinstituut

Stad-partners en voerde

zorg je ervoor dat ieder zijn of

Cultuureducatie en Amateur-

veldgesprekken. Met de opge-

haar rol kan pakken? Afspraken

kunst kondigden begin 2020

haalde kennis zijn uitdagingen

maken en verwachtingen chec-

een nieuwe regeling voor

en ambities benoemd.

ken staan bij mij hoog in het

cultuurparticipatie aan. De

vaandel. Als we elkaar goed ver-

focus in dat programma lag

Na deze verkenning van het

staan, kunnen we samen mooie

echter niet in het verlengde van

beleid en de ruimte en het per-

dingen voor elkaar krijgen.

cultuureducatie, maar geheel

spectief die de nieuwe regeling

Daar ben ik van overtuigd. Ik

op de samenwerking tussen de

van FCP biedt, is besloten dat

kijk uit naar het vervolg van de

culturele sector en het sociaal

cultuurparticipatie een eigen

samenwerking in BrabantStad.

domein.

aanpak en werkgroep kreeg.

Daarbij houden we ook pro-

In Brabant gebeurt er op dit

Samenwerken in BrabantStad

buiten de B5. Want ook daar

front al veel. De provincie kent

“Ik ben in juni 2020 begonnen

gebeuren op het vlak van cul-

sterke, landelijk toonaange-

als projectleider Cultuurpartici-

tuurparticipatie mooie dingen.”

vende en vernieuwende initia-

patie, toen er een aparte werk-

tieven. Creatieve professionals

groep werd opgestart voor dit

EVELIEN NELEMANS –

experimenteren, pakken kansen

thema. Er was al veel nagedacht

PROJECTLEIDER PROGRAMMALIJN

en bedenken oplossingen in

over vragen als ‘hoe kunnen we

CULTUURPARTICIPATIE

jecten en initiatieven in het oog

22

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

23

DE KRACHT VAN SAMENWERKING

Kinderen zijn onze toekomst.

We willen dat ze zich ontwikkelen tot creatieve en kritische volwassenen met een brede blik. Met cultuur prikkelen we de fantasie op jonge leeftijd en wakkeren we de nieuwsgierigheid aan. Zo leren kinderen om zich staande te houden in een steeds veranderende samenleving.

TEKST AFKOMSTIG UIT DE GEZAMENLIJKE AANVRAAG

“Binnen de werkgroep Cultuureducatie hebben zowel beleidsmakers als uitvoerende organisaties zoals centra voor de kunsten en bemiddelingsorganisaties samengewerkt aan een plan om cultuureducatie te verstevigen in Brabant. Het op deze manier verdiepen van een onderwerp als beleidsmaker, die toch vaak in hoofdlijnen denkt, sámen met projectleiders uit verschillende Brabantse culturele instellingen vond

Deelnemende gemeenten aanvraag CmK3 door BrabantStad

ik verfrissend en krachtig.

Het zijn de centra voor de kunsten en de bemiddelingsorganisaties die dagelijks ‘met hun poten in de klei staan’. Zij zien wat er wel werkt en niet werkt. Zij weten waar scholen tegenaan lopen in hun afweging om wel of niet energie te stoppen in het volwaardig verankeren van cultuureducatie in hun curriculum.”

“Eindhoven diende wegens zijn eigen lokale situatie zelfstandig een aanvraag voor CmK3 in, maar zal op verschillende thema’s wel de inhoudelijke samenwerking met BrabantStad aangaan in de nieuwe CmK-periode.”

SERIFE CETIN – CULTUUR EINDHOVEN

“Het is heel bijzonder hoe alle partijen in Brabant samen deze aanvraag hebben geschreven. Wij hebben

steeds de vraag gesteld hoe we door samen te werken, lokaal cultuureducatie kunnen versterken.

Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van professionaliseringstrajecten voor leerkrachten en cultuuraanbieders. De aanvraag is op basis van gelijkwaardigheid in co-creatie tot stand gekomen. Ons uitgangspunt daarbij was dat men lokaal het beste op de

hoogte is van wat scholen nodig hebben. Dit leidde tot de hoofdvraag hoe we gezamenlijk lokale autonomie en activiteiten konden ondersteunen. Dit heeft van iedereen openheid gevraagd rond de eigen wensen en een bereidheid om tegemoet te komen aan de wensen van anderen.”

MATTHIJS LEENDERTSE – ADVISEUR EN INHOUDELIJK REDACTIE VAN DE AANVRAAG

MARLEEN HUIJBREGTS – WERKGROEP CULTUUREDUCATIE

CULTUURPARTICIPATIE In het regioprofiel vormen

de samenwerking tussen het

samen inspelen op alle ontwik-

cultuureducatie en cultuur-

sociaal domein en de culturele

kelingen die er zijn’ en ‘welke

participatie een programmalijn.

sector.

ontwikkelingen zijn er’. In juni

Een logische combinatie die in

ben ik gaan kijken hoe we

veel beleidslijnen voorkomt.

De werkgroep verkende de

landelijke, provinciale en lokale

Het ministerie van Onderwijs,

gemeenschappelijke delers

beleidslijnen zo optimaal op

Cultuur en Wetenschap, Fonds

uit het lokale cultuurpartici-

elkaar kunnen aansluiten. Een

voor Cultuurparticipatie en

patiebeleid van de Brabant-

heel boeiend proces! Want hoe

het Landelijk Kennisinstituut

Stad-partners en voerde

zorg je ervoor dat ieder zijn of

Cultuureducatie en Amateur-

veldgesprekken. Met de opge-

haar rol kan pakken? Afspraken

kunst kondigden begin 2020

haalde kennis zijn uitdagingen

maken en verwachtingen chec-

een nieuwe regeling voor

en ambities benoemd.

ken staan bij mij hoog in het

cultuurparticipatie aan. De

vaandel. Als we elkaar goed ver-

focus in dat programma lag

Na deze verkenning van het

staan, kunnen we samen mooie

echter niet in het verlengde van

beleid en de ruimte en het per-

dingen voor elkaar krijgen.

cultuureducatie, maar geheel

spectief die de nieuwe regeling

Daar ben ik van overtuigd. Ik

op de samenwerking tussen de

van FCP biedt, is besloten dat

kijk uit naar het vervolg van de

culturele sector en het sociaal

cultuurparticipatie een eigen

samenwerking in BrabantStad.

domein.

aanpak en werkgroep kreeg.

Daarbij houden we ook pro-

In Brabant gebeurt er op dit

Samenwerken in BrabantStad

buiten de B5. Want ook daar

front al veel. De provincie kent

“Ik ben in juni 2020 begonnen

gebeuren op het vlak van cul-

sterke, landelijk toonaange-

als projectleider Cultuurpartici-

tuurparticipatie mooie dingen.”

vende en vernieuwende initia-

patie, toen er een aparte werk-

tieven. Creatieve professionals

groep werd opgestart voor dit

EVELIEN NELEMANS –

experimenteren, pakken kansen

thema. Er was al veel nagedacht

PROJECTLEIDER PROGRAMMALIJN

en bedenken oplossingen in

over vragen als ‘hoe kunnen we

CULTUURPARTICIPATIE

jecten en initiatieven in het oog

22

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

23

PROGRAMMALIJN

PUBLIEKSWERKING

DOEL Toewerken naar een voor alle Brabanders passend cultureel aanbod.

AANPAK • Kennis ontwikkelen over publiekswerking bij Brabantse culturele organisaties en instellingen.

• Zorgen voor inzicht in doelgroepen en voor manieren/instrumenten om dat inzicht blijvend te verkrijgen.

LocHal – foto Arjen Veldt Fotografie

“Door de samenwerking in BrabantStad hebben we onze positie als regio naar het Rijk versterkt: de verscheidenheid en kwaliteit van kunst en cultuur in Brabant is landelijk erkend en herkend.

Dat blijkt onder meer uit de groei van het aantal instellingen dat is opgenomen in de landelijke Basisinfrastructuur.

Voor Tilburg is het bijzonder dat nu Het Zuidelijk Toneel én het Textielmuseum/ Textiellab landelijke erkenning hebben.

De kracht van dit gezamenlijke traject is ook dat we elkaar als partners in BrabantStad steunen en nu veel beter van elkaar weten wat er toe doet op cultureel gebied in onze steden en in de provincie.”

Bij het Brabantse culturele ecosysteem dat BrabantStad nastreeft, behoort een inclusief aanbod. Oftewel een cultureel aanbod voor iedere Brabander.

Dat is een uitdaging in een samenleving die steeds pluriformer wordt.

Publiekswerking kan worden ingezet door culturele instellingen die nieuwe doelgroepen willen bereiken. Het is meer dan marketing. Het is een vorm van samenwerken met specifieke doelgroepen. Door in dialoog te treden, ruimte te bieden aan nieuwe verhalen en aan een andere beleving, ontstaat een betere afstemming tussen vraag en aanbod, een meer inclusief aanbod en uiteindelijk een groter publiek.

De werkgroep Publiekswerking richt zich op de

2019 een inspiratiebijeenkomst over publiekswer-

kansen die publiekswerking biedt om publiek te

king. Marketingcommunicatieprofessionals van Bra-

binden aan instellingen en organisaties. Het gaat

bantse kunst- en cultuurorganisaties spraken over

hierbij om het verhogen van de kwaliteit van contact

de meerwaarde die publiekswerking kan creëren in

met bestaande bezoekers en het binden van nieuwe

de Nederlandse cultuursector. Ze leerden daarbij

doelgroepen. Om de resultaten hiervan inzichtelijk

van culturele instellingen die hebben ervaren wat

te maken, wordt ook gewerkt aan instrumenten die

publiekswerking kan betekenen voor (potentieel)

instellingen en overheden in staat stellen inzicht te

publiek, makers en de culturele instelling zelf.

krijgen in het publieksbereik.

Landelijke presentatie Culturele smaak van Braban­

MARCELLE HENDRICKX – WETHOUDER GEMEENTE TILBURG

Inspiratiebijeenkomst

ders 2020

In het kader van het regioprofiel organiseerden

In februari presenteerden Het PON en Kunstloc

Cultuurmarketing en Kunstloc Brabant in november

Brabant de Culturele Smaak van Brabanders 2020.

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

25

PROGRAMMALIJN

PUBLIEKSWERKING

DOEL Toewerken naar een voor alle Brabanders passend cultureel aanbod.

AANPAK • Kennis ontwikkelen over publiekswerking bij Brabantse culturele organisaties en instellingen.

• Zorgen voor inzicht in doelgroepen en voor manieren/instrumenten om dat inzicht blijvend te verkrijgen.

LocHal – foto Arjen Veldt Fotografie

“Door de samenwerking in BrabantStad hebben we onze positie als regio naar het Rijk versterkt: de verscheidenheid en kwaliteit van kunst en cultuur in Brabant is landelijk erkend en herkend.

Dat blijkt onder meer uit de groei van het aantal instellingen dat is opgenomen in de landelijke Basisinfrastructuur.

Voor Tilburg is het bijzonder dat nu Het Zuidelijk Toneel én het Textielmuseum/ Textiellab landelijke erkenning hebben.

De kracht van dit gezamenlijke traject is ook dat we elkaar als partners in BrabantStad steunen en nu veel beter van elkaar weten wat er toe doet op cultureel gebied in onze steden en in de provincie.”

Bij het Brabantse culturele ecosysteem dat BrabantStad nastreeft, behoort een inclusief aanbod. Oftewel een cultureel aanbod voor iedere Brabander.

Dat is een uitdaging in een samenleving die steeds pluriformer wordt.

Publiekswerking kan worden ingezet door culturele instellingen die nieuwe doelgroepen willen bereiken. Het is meer dan marketing. Het is een vorm van samenwerken met specifieke doelgroepen. Door in dialoog te treden, ruimte te bieden aan nieuwe verhalen en aan een andere beleving, ontstaat een betere afstemming tussen vraag en aanbod, een meer inclusief aanbod en uiteindelijk een groter publiek.

De werkgroep Publiekswerking richt zich op de

2019 een inspiratiebijeenkomst over publiekswer-

kansen die publiekswerking biedt om publiek te

king. Marketingcommunicatieprofessionals van Bra-

binden aan instellingen en organisaties. Het gaat

bantse kunst- en cultuurorganisaties spraken over

hierbij om het verhogen van de kwaliteit van contact

de meerwaarde die publiekswerking kan creëren in

met bestaande bezoekers en het binden van nieuwe

de Nederlandse cultuursector. Ze leerden daarbij

doelgroepen. Om de resultaten hiervan inzichtelijk

van culturele instellingen die hebben ervaren wat

te maken, wordt ook gewerkt aan instrumenten die

publiekswerking kan betekenen voor (potentieel)

instellingen en overheden in staat stellen inzicht te

publiek, makers en de culturele instelling zelf.

krijgen in het publieksbereik.

Landelijke presentatie Culturele smaak van Braban­

MARCELLE HENDRICKX – WETHOUDER GEMEENTE TILBURG

Inspiratiebijeenkomst

ders 2020

In het kader van het regioprofiel organiseerden

In februari presenteerden Het PON en Kunstloc

Cultuurmarketing en Kunstloc Brabant in november

Brabant de Culturele Smaak van Brabanders 2020.

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

25

ZONDER PUBLIEK GEEN KUNST TEUN VAN IRSEL – ADVISEUR FINANCIERING & MUZIEK BIJ KUNSTLOC MARC EYSINK SMEETS – DIRECTEUR FESTIVAL CIRCOLO TILBURG “Zonder publiek heeft kunst geen zin. Uiteindelijk

Dashboard

is een voorstelling of werk er om het met publiek

Teun: “De werkgroep Publiekswerking heeft beslo-

te delen”, vertelt Teun van Irsel. “Voor ons is het

ten een online tool te ontwikkelen waarmee culturele

belangrijk een relatie op te bouwen met het publiek

organisaties hun doelgroep beter kunnen bepalen.

van Festival Circolo. Het gaat niet alleen om de

We hebben Marc gevraagd of we zijn klanten-

kaartverkoop, maar ik wil het publiek meenemen in

bestand mochten analyseren. Samen met het PON

het hele product”, zegt Marc Eysink Smeets. “We

heeft Kunstloc die tool, een dashboard publieks-

zijn bezig met publiekswerking en betrekken de

bereik, gemaakt. Helaas, drie weken voordat Festival

bezoekers in het proces door te laten zien hoe pro-

Circolo zou starten, gooide corona roet in het eten.

ducties in elkaar zitten en een dialoog tussen makers

Daardoor waren er te weinig data om een goede

en het publiek te faciliteren.”

pilot uit te voeren.”

Het rapport is een update van de in 2013 versche-

Impact COVID-19

nen publicatie De Culturele Smaak van Brabant.

De corona-maatregelen beperkten de werkgroep

Marketing of publiekswerking?

Naast het ontwikkelen van de tool, wilden Teun en

Er is onderzocht welke veranderingen de afgelo-

en culturele partners in hun aanpak. Het organiseren

“Publiekswerking is iets anders dan marketing.

Marc in gesprek met die nieuwe doelgroepen. “Dat

pen jaren zijn opgetreden in het cultuurgedrag van

van pilots en experimenten met publiekswerking

Kaartverkoop is gemakkelijk meetbaar, maar de

is nog niet gelukt. Ook wilden we kennisuitwisseling

publieksgroepen. Dit heeft geleid tot een gewijzigde

moest worden uitgesteld. Het testen van de nieuw

impact van cultuur op mensen is veel lastiger te

faciliteren. Gelukkig gebeurt dat al veel. Festival

segmentatie met persona’s die beter aansluiten op

te ontwikkelen tool is eveneens uitgesteld.

meten”, zegt Teun. Marc beaamt: “Laten zien dat

Circolo heeft een eigen netwerk waarin ze hun ken-

de manier waarop mensen tegenwoordig cultuur

het bezoek aan een culturele activiteit meer biedt

nis delen bijvoorbeeld”, vertelt Teun.

consumeren.

dan vermaak, laat zich lastiger uitdrukken in cijfers.

Met het rapport startte de werkgroep PubliekswerTijdlijn

king de fase waarin instellingen met de persona’s aan de slag gaan en op basis van de gegevens meer data gedreven gaan werken aan publiekswerking.

�

November 2019

Door corona moet het culturele veld een grote groep

Onderzoek naar coronabeleving in culturele sector

mensen opnieuw aan zich zien te binden. Het is een

“In deze coronatijd doet het PON een onderzoek

herstelproces. Ik heb liever 5.000 intensief betrokken

naar de cultuurbeleving van mensen. Hoe verandert

bezoekers op het festival dan 10.000 mensen die

die beleving tijdens corona? We onderzoeken dit,

maar even blijven. Die vluchtigheid willen we niet.”

zodat we weten hoe we het in de toekomst moeten

Bijeenkomst voor cultureel marketeers uit Nederland en Vlaanderen

Dashboard publieksbereik Ook is een begin gemaakt met de ontwikkeling van

voor Brabanders, is belangrijk. Dat levert winst op

heeft Festival Circolo geholpen bij het maken van

lange termijn op.”

November 2019

een doelgroepenanalyse. Daardoor konden we

aan een inclusiever aanbod werken. Hierbij wordt

Sessie publiekswerking werkconferentie

onze voorstellingen koppelen aan de diverse groe-

samengewerkt met gespecialiseerde marketeers

amateurkunst

pen in Brabant. De grootste winst is dat we beter

een online tool, een dashboard, voor organisaties die

�

aanpakken”, aldus Teun. “Die waarde van cultuur “Het rapport Culturele Smaak van Brabanders 2020

en partijen uit het culturele veld. Festival Circolo, poppodium Mezz in Breda en Theater De Lievekamp

toespitsen op bepaalde groepen. Dat maakt de �

Maart 2020

in Oss zijn pilots gestart met het dashboard, die de

Publicatie De culturele smaak van Bra-

komende periode verder getest en eventueel aan-

bander 2020

publiekswerking beter.”

gepast worden. �

Mei 2020 Start testfase dashboard

26

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

27

ZONDER PUBLIEK GEEN KUNST TEUN VAN IRSEL – ADVISEUR FINANCIERING & MUZIEK BIJ KUNSTLOC MARC EYSINK SMEETS – DIRECTEUR FESTIVAL CIRCOLO TILBURG “Zonder publiek heeft kunst geen zin. Uiteindelijk

Dashboard

is een voorstelling of werk er om het met publiek

Teun: “De werkgroep Publiekswerking heeft beslo-

te delen”, vertelt Teun van Irsel. “Voor ons is het

ten een online tool te ontwikkelen waarmee culturele

belangrijk een relatie op te bouwen met het publiek

organisaties hun doelgroep beter kunnen bepalen.

van Festival Circolo. Het gaat niet alleen om de

We hebben Marc gevraagd of we zijn klanten-

kaartverkoop, maar ik wil het publiek meenemen in

bestand mochten analyseren. Samen met het PON

het hele product”, zegt Marc Eysink Smeets. “We

heeft Kunstloc die tool, een dashboard publieks-

zijn bezig met publiekswerking en betrekken de

bereik, gemaakt. Helaas, drie weken voordat Festival

bezoekers in het proces door te laten zien hoe pro-

Circolo zou starten, gooide corona roet in het eten.

ducties in elkaar zitten en een dialoog tussen makers

Daardoor waren er te weinig data om een goede

en het publiek te faciliteren.”

pilot uit te voeren.”

Het rapport is een update van de in 2013 versche-

Impact COVID-19

nen publicatie De Culturele Smaak van Brabant.

De corona-maatregelen beperkten de werkgroep

Marketing of publiekswerking?

Naast het ontwikkelen van de tool, wilden Teun en

Er is onderzocht welke veranderingen de afgelo-

en culturele partners in hun aanpak. Het organiseren

“Publiekswerking is iets anders dan marketing.

Marc in gesprek met die nieuwe doelgroepen. “Dat

pen jaren zijn opgetreden in het cultuurgedrag van

van pilots en experimenten met publiekswerking

Kaartverkoop is gemakkelijk meetbaar, maar de

is nog niet gelukt. Ook wilden we kennisuitwisseling

publieksgroepen. Dit heeft geleid tot een gewijzigde

moest worden uitgesteld. Het testen van de nieuw

impact van cultuur op mensen is veel lastiger te

faciliteren. Gelukkig gebeurt dat al veel. Festival

segmentatie met persona’s die beter aansluiten op

te ontwikkelen tool is eveneens uitgesteld.

meten”, zegt Teun. Marc beaamt: “Laten zien dat

Circolo heeft een eigen netwerk waarin ze hun ken-

de manier waarop mensen tegenwoordig cultuur

het bezoek aan een culturele activiteit meer biedt

nis delen bijvoorbeeld”, vertelt Teun.

consumeren.

dan vermaak, laat zich lastiger uitdrukken in cijfers.

Met het rapport startte de werkgroep PubliekswerTijdlijn

king de fase waarin instellingen met de persona’s aan de slag gaan en op basis van de gegevens meer data gedreven gaan werken aan publiekswerking.

�

November 2019

Door corona moet het culturele veld een grote groep

Onderzoek naar coronabeleving in culturele sector

mensen opnieuw aan zich zien te binden. Het is een

“In deze coronatijd doet het PON een onderzoek

herstelproces. Ik heb liever 5.000 intensief betrokken

naar de cultuurbeleving van mensen. Hoe verandert

bezoekers op het festival dan 10.000 mensen die

die beleving tijdens corona? We onderzoeken dit,

maar even blijven. Die vluchtigheid willen we niet.”

zodat we weten hoe we het in de toekomst moeten

Bijeenkomst voor cultureel marketeers uit Nederland en Vlaanderen

Dashboard publieksbereik Ook is een begin gemaakt met de ontwikkeling van

voor Brabanders, is belangrijk. Dat levert winst op

heeft Festival Circolo geholpen bij het maken van

lange termijn op.”

November 2019

een doelgroepenanalyse. Daardoor konden we

aan een inclusiever aanbod werken. Hierbij wordt

Sessie publiekswerking werkconferentie

onze voorstellingen koppelen aan de diverse groe-

samengewerkt met gespecialiseerde marketeers

amateurkunst

pen in Brabant. De grootste winst is dat we beter

een online tool, een dashboard, voor organisaties die

�

aanpakken”, aldus Teun. “Die waarde van cultuur “Het rapport Culturele Smaak van Brabanders 2020

en partijen uit het culturele veld. Festival Circolo, poppodium Mezz in Breda en Theater De Lievekamp

toespitsen op bepaalde groepen. Dat maakt de �

Maart 2020

in Oss zijn pilots gestart met het dashboard, die de

Publicatie De culturele smaak van Bra-

komende periode verder getest en eventueel aan-

bander 2020

publiekswerking beter.”

gepast worden. �

Mei 2020 Start testfase dashboard

26

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

27

PROGRAMMALIJN

TALENTONTWIKKELING

DOEL De innovatiekracht van de regio versterken door makers de mogelijkheid te bieden zich op artistiek en zakelijk vlak door te ontwikkelen.

AANPAK • Doorontwikkeling en verduurzaming van het multidisciplinair talentontwikkelingsprogramma TalentHub Brabant, met aandacht voor de in- en uitstroom bij de

“In BrabantStad hebben we de afgelopen twee jaar hard gewerkt aan een sterker kunst- en cultuurklimaat.

Dit hebben we gedaan door onze kennis en netwerken te verbinden en door onze ambities te vertalen in acties. De grote gevolgen van de corona-pandemie voor de culturele en creatieve sector onderstreept het belang van onze samenwerking, zowel voor de makers van nu als de makers van de toekomst.

Samen laten we zien wat er kan in Brabant.”

ANTOINETTE MAAS – WETHOUDER

Cacaofabriek in Helmond – framed by Dave van Hout

talenthubs.

De werkgroep Talentontwikkeling heeft onderzocht hoe de B5 – vanuit bestaand gemeentelijk beleid voor talentontwikkeling in de professionele kunsten – aansluiting kan vinden bij de TalentHub Brabant. Dit met als doel het provinciale programma te versterken en te verduurzamen. Elke partner verricht inspanningen om jonge professionals en talenten ruimte voor ontwikkeling te bieden. In de werkgroep is informatie hierover uitgewisseld en is gezocht naar betere synergie.

Urban

Broedplaatsen

De werkgroep heeft zich georiënteerd op de ont-

De werkgroep heeft besproken in hoeverre de

wikkeling van urban talent binnen de professionele

gemeenten een grotere rol kunnen spelen bij de

kunsten. Het beleid van de verschillende gemeen-

instroom van talenten in het TalentHub Brabant-

ten richt zich namelijk met name op urban partijen

programma. In dat kader is er voor de monitor

binnen amateurkunst. Om te stimuleren dat urban

Waarde van cultuur 2020 een verkennend onder-

talent binnen de professionele kunsten aansluiting

zoek uitgevoerd naar de betekenis van broedplaat-

vindt bij TalentHub Brabant is er een begripsbe-

sen in de provincie. Dit heeft een beschrijving van

paling vastgesteld voor urban in relatie tot talent-

de verschillende typen broedplaatsen opgeleverd.

ontwikkeling in de professionele kunsten. Deze is

Ook is duidelijk gemaakt hoe bijvoorbeeld beleids-

toegepast in de nieuwe provinciale regeling 2020-

makers kunnen bijdragen aan de betekenis van

2022 die ten grondslag ligt aan het TalentHub

broedplaatsen. Het onderzoek is als onderdeel van

Brabant-programma.

de publicatie Waarde van cultuur opgeleverd.

IN HELMOND

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

29

PROGRAMMALIJN

TALENTONTWIKKELING

DOEL De innovatiekracht van de regio versterken door makers de mogelijkheid te bieden zich op artistiek en zakelijk vlak door te ontwikkelen.

AANPAK • Doorontwikkeling en verduurzaming van het multidisciplinair talentontwikkelingsprogramma TalentHub Brabant, met aandacht voor de in- en uitstroom bij de

“In BrabantStad hebben we de afgelopen twee jaar hard gewerkt aan een sterker kunst- en cultuurklimaat.

Dit hebben we gedaan door onze kennis en netwerken te verbinden en door onze ambities te vertalen in acties. De grote gevolgen van de corona-pandemie voor de culturele en creatieve sector onderstreept het belang van onze samenwerking, zowel voor de makers van nu als de makers van de toekomst.

Samen laten we zien wat er kan in Brabant.”

ANTOINETTE MAAS – WETHOUDER

Cacaofabriek in Helmond – framed by Dave van Hout

talenthubs.

De werkgroep Talentontwikkeling heeft onderzocht hoe de B5 – vanuit bestaand gemeentelijk beleid voor talentontwikkeling in de professionele kunsten – aansluiting kan vinden bij de TalentHub Brabant. Dit met als doel het provinciale programma te versterken en te verduurzamen. Elke partner verricht inspanningen om jonge professionals en talenten ruimte voor ontwikkeling te bieden. In de werkgroep is informatie hierover uitgewisseld en is gezocht naar betere synergie.

Urban

Broedplaatsen

De werkgroep heeft zich georiënteerd op de ont-

De werkgroep heeft besproken in hoeverre de

wikkeling van urban talent binnen de professionele

gemeenten een grotere rol kunnen spelen bij de

kunsten. Het beleid van de verschillende gemeen-

instroom van talenten in het TalentHub Brabant-

ten richt zich namelijk met name op urban partijen

programma. In dat kader is er voor de monitor

binnen amateurkunst. Om te stimuleren dat urban

Waarde van cultuur 2020 een verkennend onder-

talent binnen de professionele kunsten aansluiting

zoek uitgevoerd naar de betekenis van broedplaat-

vindt bij TalentHub Brabant is er een begripsbe-

sen in de provincie. Dit heeft een beschrijving van

paling vastgesteld voor urban in relatie tot talent-

de verschillende typen broedplaatsen opgeleverd.

ontwikkeling in de professionele kunsten. Deze is

Ook is duidelijk gemaakt hoe bijvoorbeeld beleids-

toegepast in de nieuwe provinciale regeling 2020-

makers kunnen bijdragen aan de betekenis van

2022 die ten grondslag ligt aan het TalentHub

broedplaatsen. Het onderzoek is als onderdeel van

Brabant-programma.

de publicatie Waarde van cultuur opgeleverd.

IN HELMOND

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

29

WAARDE VAN CULTUUR DOEL The Ruggeds, Between Us – foto Little Shao

Inzicht in trends en ontwikkelingen op basis van diverse deelonderzoeken die samen

“De snelheid waarmee broedplaatsen mogelijkheden bieden voor presentatie, wordt sterk gewaardeerd. Dat geldt ook voor de mogelijkheid om niet direct een eindresultaat te moeten tonen maar in presentaties het proces te kunnen testen.”

leiden tot Waarde van cultuur 2020.

AANPAK • Monitor herhalen uit 2018 om een beeld door de tijd heen te creëren.

• Bij elkaar brengen van vooraf afgestemde onderzoeken binnen één publicatie.

• Meer afstemming tussen onderzoekspartners t.b.v. publicatie en presentatie cijfers in juni 2020.

• Samenwerken met B5 bij datalevering.

• Samenwerking met M7 vormgeven.

BrabantStad is de eerste regio in Nederland die in

Tegelijkertijd blijkt uit de onderzoeksresultaten

2018 breed onderzoek naar de waarde van cultuur

dat Brabant op dit moment een bescheiden

uitvoerde. In 2020 is de tweede editie gepubliceerd:

culturele infrastructuur heeft met een lage positie

Waarde van cultuur 2020. Met het onderzoeks-

ten opzichte van andere provincies als het gaat om

en monitoringsinstrument houdt BrabantStad zich

het aantal culturele voorzieningen en het culturele

een spiegel voor over actuele ontwikkelingen en

aanbod per hoofd van de bevolking. We staan

implementeert ze reflectie en feitelijke onderbou-

gemiddeld op plaats 7 van de twaalf provincies.

wing in de beleidscyclus.

Hoewel Brabant een bescheiden positie heeft met betrekking tot het aanbod van culturele voorzie-

Waarde van cultuur 2020 biedt bestuurders,

ningen ten opzichte van andere provincies, bezoekt

beleidsmakers en professionals in het culturele veld

men er relatief veel cultuur.

waardevolle inzichten. De monitor geeft hun handHENK VINKEN – PYRRHULA RESEARCH

vatten die beleidsontwikkeling en planvorming hel-

Cijfers van 53 Brabantse instellingen laten zien dat in

CONSULTANTS

pen vorm te geven. Juist wanneer het stelsel stevig

de periode 2013–2016 deze instellingen gemiddeld

onder druk staat, zoals nu met de maatregelen rond

bijna 2,3 miljoen bezoeken krijgen. In 2017 en 2018

COVID-19, is het belangrijk een goed overzicht te

is dat opgelopen naar respectievelijk 3,6 en 4,3 mil-

hebben van de sterke en zwakkere punten ervan. In

joen bezoeken.

“Binnen de werkgroep vonden de leden het waardevol om van elkaar te zien hoe zij met talentontwikkeling omgaan. Het was meer een proces dan dat het direct resultaat opleverde.

Dat komt ook doordat de werkgroep is gewisseld van samenstelling. Maar dat proces heeft wel iets in gang gezet.”

Waarde van cultuur 2020 zijn op basis van feiten en cijfers tot eind 2019 de actuele trends en ontwikke-

Impact COVID­19

lingen in de (Brabantse) cultuursector beschreven.

Ook de werkgroep Waarde van cultuur ondervond problemen door de corona-maatregelen. Een

Bevindingen

grootse lancering van de nieuwe monitor kon niet

Waarde van cultuur 2020 laat bijvoorbeeld zien dat

worden georganiseerd. Via diverse online kanalen

de sociale functie van kunst en cultuur steeds vaker

zijn bestuurders, beleidsmakers en professionals

wordt erkend en fungeert als belangrijk vehikel om

op de hoogte gesteld van de publicatie. Op 30 juni

IDUNA VAN DE VEN – PROJECTLEIDER

de samenleving te versterken. Steeds meer Braban-

hebben de onderzoekers via een livestream vragen

WERKGROEP TALENTONTWIKKELING

ders vinden dat cultuur bijdraagt aan het welzijn van

over de onderzoeksresultaten beantwoord.

mensen: van 58% in 2015 naar 68% in 2019.

30

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

31

WAARDE VAN CULTUUR DOEL The Ruggeds, Between Us – foto Little Shao

Inzicht in trends en ontwikkelingen op basis van diverse deelonderzoeken die samen

“De snelheid waarmee broedplaatsen mogelijkheden bieden voor presentatie, wordt sterk gewaardeerd. Dat geldt ook voor de mogelijkheid om niet direct een eindresultaat te moeten tonen maar in presentaties het proces te kunnen testen.”

leiden tot Waarde van cultuur 2020.

AANPAK • Monitor herhalen uit 2018 om een beeld door de tijd heen te creëren.

• Bij elkaar brengen van vooraf afgestemde onderzoeken binnen één publicatie.

• Meer afstemming tussen onderzoekspartners t.b.v. publicatie en presentatie cijfers in juni 2020.

• Samenwerken met B5 bij datalevering.

• Samenwerking met M7 vormgeven.

BrabantStad is de eerste regio in Nederland die in

Tegelijkertijd blijkt uit de onderzoeksresultaten

2018 breed onderzoek naar de waarde van cultuur

dat Brabant op dit moment een bescheiden

uitvoerde. In 2020 is de tweede editie gepubliceerd:

culturele infrastructuur heeft met een lage positie

Waarde van cultuur 2020. Met het onderzoeks-

ten opzichte van andere provincies als het gaat om

en monitoringsinstrument houdt BrabantStad zich

het aantal culturele voorzieningen en het culturele

een spiegel voor over actuele ontwikkelingen en

aanbod per hoofd van de bevolking. We staan

implementeert ze reflectie en feitelijke onderbou-

gemiddeld op plaats 7 van de twaalf provincies.

wing in de beleidscyclus.

Hoewel Brabant een bescheiden positie heeft met betrekking tot het aanbod van culturele voorzie-

Waarde van cultuur 2020 biedt bestuurders,

ningen ten opzichte van andere provincies, bezoekt

beleidsmakers en professionals in het culturele veld

men er relatief veel cultuur.

waardevolle inzichten. De monitor geeft hun handHENK VINKEN – PYRRHULA RESEARCH

vatten die beleidsontwikkeling en planvorming hel-

Cijfers van 53 Brabantse instellingen laten zien dat in

CONSULTANTS

pen vorm te geven. Juist wanneer het stelsel stevig

de periode 2013–2016 deze instellingen gemiddeld

onder druk staat, zoals nu met de maatregelen rond

bijna 2,3 miljoen bezoeken krijgen. In 2017 en 2018

COVID-19, is het belangrijk een goed overzicht te

is dat opgelopen naar respectievelijk 3,6 en 4,3 mil-

hebben van de sterke en zwakkere punten ervan. In

joen bezoeken.

“Binnen de werkgroep vonden de leden het waardevol om van elkaar te zien hoe zij met talentontwikkeling omgaan. Het was meer een proces dan dat het direct resultaat opleverde.

Dat komt ook doordat de werkgroep is gewisseld van samenstelling. Maar dat proces heeft wel iets in gang gezet.”

Waarde van cultuur 2020 zijn op basis van feiten en cijfers tot eind 2019 de actuele trends en ontwikke-

Impact COVID­19

lingen in de (Brabantse) cultuursector beschreven.

Ook de werkgroep Waarde van cultuur ondervond problemen door de corona-maatregelen. Een

Bevindingen

grootse lancering van de nieuwe monitor kon niet

Waarde van cultuur 2020 laat bijvoorbeeld zien dat

worden georganiseerd. Via diverse online kanalen

de sociale functie van kunst en cultuur steeds vaker

zijn bestuurders, beleidsmakers en professionals

wordt erkend en fungeert als belangrijk vehikel om

op de hoogte gesteld van de publicatie. Op 30 juni

IDUNA VAN DE VEN – PROJECTLEIDER

de samenleving te versterken. Steeds meer Braban-

hebben de onderzoekers via een livestream vragen

WERKGROEP TALENTONTWIKKELING

ders vinden dat cultuur bijdraagt aan het welzijn van

over de onderzoeksresultaten beantwoord.

mensen: van 58% in 2015 naar 68% in 2019.

30

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

31

SUBSIDIEREGELING PROFESSIONELE KUNSTEN 2021-2024 DOELEN • Harmonisatie en vereenvoudiging van bestaande regelingen.

• Versterken van het cultureel aanbod van regionale en (inter)nationale betekenis.

AANPAK • Afstemmen subsidie- en adviestrajecten BrabantStad-partners.

“In Brabant hebben we een divers en onderscheidend cultuuraanbod. Met het gezamenlijk regioprofiel werken we meer samen en pakken we extra kansen om te komen tot versterking en verbreding van het cultuuraanbod” MONIQUE LIST-DE ROOS – WETHOUDER GEMEENTE EINDHOVEN

GLOW – foto Brabant Brand Box

• Werken met één aanvraagprocedure en een integrale beoordeling.

In 2019–2020 is in BrabantStad-verband gewerkt aan het harmoniseren van de verschillende regelingen voor de professionele kunsten. Breda, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch, Tilburg en Provincie Noord-Brabant hebben hun meerjarige subsidieregelingen op elkaar afgestemd en er is gekozen voor één aanvraagprocedure en een integrale beoordeling door de Adviescommissie BrabantStad Cultuur. Het doel van de harmonisatieslag was meer effectiviteit: een eenvoudige aanvraagprocedure en sneller duidelijkheid bieden over de subsidieaanvragen. Met de afstemming beoogde de BrabantStad-partners tevens het culturele aanbod van bovenlokale en bovenregionale waarde te versterken en een impuls te geven aan het culturele ecosysteem in Brabant.

In juni ontvingen de aanvragers van de geharmoni-

Tilburg. ’s-Hertogenbosch besliste in november bij

seerde regelingen uitsluitsel. 53 Brabantse instellin-

de begrotingsbehandeling over vijf aanvragen.

gen krijgen per jaar ruim 9,9 miljoen euro subsidie van BrabantStad, 39 instellingen ontvangen subsidie

Met de toekenningen bieden provincie en gemeen-

van de provincie Noord-Brabant. Op drie instel-

ten de organisaties met een (boven)regionale functie

lingen na, ontvangen zij ook allemaal subsidie van

voor de professionele kunsten de mogelijkheid lang-

Breda, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch of Tilburg. Een

jarig activiteiten te realiseren. Hierdoor zorgen deze

aantal wordt alleen door één van de steden gesub-

instellingen voor een basis van het culturele leven in

sidieerd: één in Breda, acht in Eindhoven en vijf in

heel Brabant en verbinden zij zich aan de Brabantse

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

33

SUBSIDIEREGELING PROFESSIONELE KUNSTEN 2021-2024 DOELEN • Harmonisatie en vereenvoudiging van bestaande regelingen.

• Versterken van het cultureel aanbod van regionale en (inter)nationale betekenis.

AANPAK • Afstemmen subsidie- en adviestrajecten BrabantStad-partners.

“In Brabant hebben we een divers en onderscheidend cultuuraanbod. Met het gezamenlijk regioprofiel werken we meer samen en pakken we extra kansen om te komen tot versterking en verbreding van het cultuuraanbod” – WETHOUDER GEMEENTE EINDHOVEN

GLOW – foto Brabant Brand Box

• Werken met één aanvraagprocedure en een integrale beoordeling.

In 2019–2020 is in BrabantStad-verband gewerkt aan het harmoniseren van de verschillende regelingen voor de professionele kunsten. Breda, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch, Tilburg en Provincie Noord-Brabant hebben hun meerjarige subsidieregelingen op elkaar afgestemd en er is gekozen voor één aanvraagprocedure en een integrale beoordeling door de Adviescommissie BrabantStad Cultuur. Het doel van de harmonisatieslag was meer effectiviteit: een eenvoudige aanvraagprocedure en sneller duidelijkheid bieden over de subsidieaanvragen. Met de afstemming beoogde de BrabantStad-partners tevens het culturele aanbod van bovenlokale en bovenregionale waarde te versterken en een impuls te geven aan het culturele ecosysteem in Brabant.

In juni ontvingen de aanvragers van de geharmoni-

Tilburg. ’s-Hertogenbosch besliste in november bij

seerde regelingen uitsluitsel. 53 Brabantse instellin-

de begrotingsbehandeling over vijf aanvragen.

gen krijgen per jaar ruim 9,9 miljoen euro subsidie van BrabantStad, 39 instellingen ontvangen subsidie

Met de toekenningen bieden provincie en gemeen-

van de provincie Noord-Brabant. Op drie instel-

ten de organisaties met een (boven)regionale functie

lingen na, ontvangen zij ook allemaal subsidie van

voor de professionele kunsten de mogelijkheid lang-

Breda, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch of Tilburg. Een

jarig activiteiten te realiseren. Hierdoor zorgen deze

aantal wordt alleen door één van de steden gesub-

instellingen voor een basis van het culturele leven in

sidieerd: één in Breda, acht in Eindhoven en vijf in

heel Brabant en verbinden zij zich aan de Brabantse

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

33

Tijdlijn samenleving én aan de maatschappelijke opgaven

�

Maart 2019 Start werkgroep Harmonisatie Meer-

die hier actueel zijn.

jarenregeling De werkgroep heeft zich gebogen over de opzet van de monitoring van de projecten die een bijdrage

�

September ’19

‘MEER IN SAMENHANG NAAR HET CULTURELE VELD KIJKEN’

Start van informatietraject voor het veld

hebben ontvangen vanuit de Subsidieregeling Professionele Kunsten 2021-2024. �

November 2019 Presentatie subsidieregeling aan het veld

Evaluatie

MAAIKE VAN STEENIS – VOORZITTER ADVIESCOMMISSIE BRABANTSTAD CULTUUR VOOR SUBSIDIEREGELING PROFESSIONELE KUNSTEN 2021-2024

In het eerste kwartaal van 2021 evalueert de werkgroep de regeling en het adviestraject. Voor de

�

December 2019 “Een adviescommissie die de provinciale en

Onder de zaaglijn

gemeentelijke aanvragen gezamenlijk beoordeelt,

“Er is altijd minder budget dan dat er goede aan-

Februari 2020

zie je niet zoveel in Nederland. Terwijl het voor de

vragen zijn. Dat is voor sommige instellingen

Start Adviescommissie BrabantStad

aanvragende organisaties in beginsel veel makkelij-

schrijnend. Al is een aanvraag goed, als je net onder

Cultuur

ker en minder onzeker is”, vertelt Maaike.

de ‘zaaglijn’ zit, daar waar het geld op is, dan houdt

Aanvraagtermijn geopend

evaluatie worden aanvragers bevraagd. De komende jaren worden de uitgangspunten en strategie voor de subsidieregelingen 2025-2028 ontworpen.

�

het op. En: we beoordelen niet de instelling, maar �

Juni 2020

“Ik ben heel trots dat het op zo’n goede manier

de aanvraag. Dat is een belangrijk verschil, want we

Toekenningen

is verlopen. Het is echt Brabant-breed opgezet.

trekken het belang van de instelling niet in twijfel.”

De commissieleden zijn geselecteerd op basis van

TERUGBLIK OP SAMENWERKING

Maaike: “Voor Aline Knip, de coördinerend secre-

disciplines die er voorkomen. Voor sommige rege-

taris, en voor mijzelf, was het een intensief voorbe-

lingen zijn er subcommissies per discipline, maar

reidingstraject. Vooral in praktische zin. Maar ook

delijk eigenlijk al heel erg

dat hebben wij niet gedaan. We hebben naar de

tijdens de vergaderingen, want wij waren

op één lijn zaten. De meer-

samenhang in het culturele veld gekeken en niet alle

bij alle online vergaderingen aanwezig”, aldus

De afgelopen twee jaar heeft

organisaties uit andere steden,

jarige financiering in de

disciplines zijn zo zwart-wit te onderscheiden, dans

Maaike. “Dat moet ook, want er moet een continu-

de werkgroep Harmonisatie

waar je normaal gesproken

diverse steden en provincie

en theater zijn bijvoorbeeld al moeilijk in te delen”,

iteit in de beoordeling van de aanvragen zitten en

Meerjaren Subsidieregeling

minder contact mee hebt.

verschilde inhoudelijk niet

aldus Maaike. “Zo hebben we met dertien men-

dat waarborg je alleen, als je heel scherp bent en

zoveel van elkaar. Criteria

sen met verschillende achtergronden de aanvragen

alles meekrijgt. Soms had de online versie voorde-

bekeken.”

len. Mensen laten elkaar beter uitpraten en daardoor

Cultuur BrabantStad vorm en uitvoering gegeven aan de

Door de samenwerking:

zoals artistieke en orga-

programmalijn. Om aansluiting

• leerden de partners elkaars

nisatorische kwaliteit en

met het veld te houden, orga-

werkwijzen kennen. Het

publieksbereik staan bij elke

Het beoordelingsproces viel precies in de eerste lock

niseerde de werkgroep vijf

‘dwong’ hen kritisch naar de

partner centraal, wellicht in

down-periode. Maaike: “We zijn direct overgescha-

Rond de zomer overhandigde de commissie haar

bijeenkomsten voor en met

eigen patronen te kijken en

andere bewoordingen;

keld op online vergaderingen. Het belang voor de

adviezen voor besluitvorming aan Gedeputeerde

het culturele veld. De werk-

zich af te vragen of het ook

• is er een netwerk ontstaan

aanvragers was immers groot”.

Staten en de Colleges van Burgemeesters en Wet-

groep blikt kort terug.

anders kan. Dit betekent ook

van ambtenaren. Zij weten

dat de samenwerking inspi-

nu beter van elkaar wat ze

Gedurende het proces is het

rerend was in de zin dat het

doen in hun eigen stad, waar-

brede culturele veld betrokken

nieuwe ideeën kan opleveren

door het makkelijker is om

voor de eigen organisatie;

met elkaar contact op te ne-

geweest. We hebben feedback en reacties opgehaald, en deze

• is met een scherpe bril gekeken naar de instrumenten

wordt niet alleen uitgebreid

in de verdere ontwikkeling van

die er zijn voor de onder-

door deze directe contacten,

de regeling. Daarnaast waren

steuning van professionele

maar ook via de werkgroep

deze sessies belangrijk, omdat

kunsten;

naar andere collega’s in de

• bleek dat de partners inhou-

komt er nieuwe informatie naar boven.”

houders die meededen aan de regeling.

men bij vragen. Het netwerk

zoveel als mogelijk meegenomen

je hier ook de input hoort van

34

hun kennis van de culturele sector in Brabant en de

gemeente of bij de provincie.

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

35

Tijdlijn samenleving én aan de maatschappelijke opgaven

�

Maart 2019 Start werkgroep Harmonisatie Meer-

die hier actueel zijn.

jarenregeling De werkgroep heeft zich gebogen over de opzet van de monitoring van de projecten die een bijdrage

�

September ’19

‘MEER IN SAMENHANG NAAR HET CULTURELE VELD KIJKEN’

Start van informatietraject voor het veld

hebben ontvangen vanuit de Subsidieregeling Professionele Kunsten 2021-2024. �

November 2019 Presentatie subsidieregeling aan het veld

Evaluatie

MAAIKE VAN STEENIS – VOORZITTER ADVIESCOMMISSIE BRABANTSTAD CULTUUR VOOR SUBSIDIEREGELING PROFESSIONELE KUNSTEN 2021-2024

In het eerste kwartaal van 2021 evalueert de werkgroep de regeling en het adviestraject. Voor de

�

December 2019 “Een adviescommissie die de provinciale en

Onder de zaaglijn

gemeentelijke aanvragen gezamenlijk beoordeelt,

“Er is altijd minder budget dan dat er goede aan-

Februari 2020

zie je niet zoveel in Nederland. Terwijl het voor de

vragen zijn. Dat is voor sommige instellingen

Start Adviescommissie BrabantStad

aanvragende organisaties in beginsel veel makkelij-

schrijnend. Al is een aanvraag goed, als je net onder

Cultuur

ker en minder onzeker is”, vertelt Maaike.

de ‘zaaglijn’ zit, daar waar het geld op is, dan houdt

Aanvraagtermijn geopend

evaluatie worden aanvragers bevraagd. De komende jaren worden de uitgangspunten en strategie voor de subsidieregelingen 2025-2028 ontworpen.

�

het op. En: we beoordelen niet de instelling, maar �

Juni 2020

“Ik ben heel trots dat het op zo’n goede manier

de aanvraag. Dat is een belangrijk verschil, want we

Toekenningen

is verlopen. Het is echt Brabant-breed opgezet.

trekken het belang van de instelling niet in twijfel.”

De commissieleden zijn geselecteerd op basis van

TERUGBLIK OP SAMENWERKING

Maaike: “Voor Aline Knip, de coördinerend secre-

disciplines die er voorkomen. Voor sommige rege-

taris, en voor mijzelf, was het een intensief voorbe-

lingen zijn er subcommissies per discipline, maar

reidingstraject. Vooral in praktische zin. Maar ook

delijk eigenlijk al heel erg

dat hebben wij niet gedaan. We hebben naar de

tijdens de vergaderingen, want wij waren

op één lijn zaten. De meer-

samenhang in het culturele veld gekeken en niet alle

bij alle online vergaderingen aanwezig”, aldus

De afgelopen twee jaar heeft

organisaties uit andere steden,

jarige financiering in de

disciplines zijn zo zwart-wit te onderscheiden, dans

Maaike. “Dat moet ook, want er moet een continu-

de werkgroep Harmonisatie

waar je normaal gesproken

diverse steden en provincie

en theater zijn bijvoorbeeld al moeilijk in te delen”,

iteit in de beoordeling van de aanvragen zitten en

Meerjaren Subsidieregeling

minder contact mee hebt.

verschilde inhoudelijk niet

aldus Maaike. “Zo hebben we met dertien men-

dat waarborg je alleen, als je heel scherp bent en

zoveel van elkaar. Criteria

sen met verschillende achtergronden de aanvragen

alles meekrijgt. Soms had de online versie voorde-

bekeken.”

len. Mensen laten elkaar beter uitpraten en daardoor

Cultuur BrabantStad vorm en uitvoering gegeven aan de

Door de samenwerking:

zoals artistieke en orga-

programmalijn. Om aansluiting

• leerden de partners elkaars

nisatorische kwaliteit en

met het veld te houden, orga-

werkwijzen kennen. Het

publieksbereik staan bij elke

Het beoordelingsproces viel precies in de eerste lock

niseerde de werkgroep vijf

‘dwong’ hen kritisch naar de

partner centraal, wellicht in

down-periode. Maaike: “We zijn direct overgescha-

Rond de zomer overhandigde de commissie haar

bijeenkomsten voor en met

eigen patronen te kijken en

andere bewoordingen;

keld op online vergaderingen. Het belang voor de

adviezen voor besluitvorming aan Gedeputeerde

het culturele veld. De werk-

zich af te vragen of het ook

• is er een netwerk ontstaan

aanvragers was immers groot”.

Staten en de Colleges van Burgemeesters en Wet-

groep blikt kort terug.

anders kan. Dit betekent ook

van ambtenaren. Zij weten

dat de samenwerking inspi-

nu beter van elkaar wat ze

Gedurende het proces is het

rerend was in de zin dat het

doen in hun eigen stad, waar-

brede culturele veld betrokken

nieuwe ideeën kan opleveren

door het makkelijker is om

voor de eigen organisatie;

met elkaar contact op te ne-

geweest. We hebben feedback en reacties opgehaald, en deze

• is met een scherpe bril gekeken naar de instrumenten

wordt niet alleen uitgebreid

in de verdere ontwikkeling van

die er zijn voor de onder-

door deze directe contacten,

de regeling. Daarnaast waren

steuning van professionele

maar ook via de werkgroep

deze sessies belangrijk, omdat

kunsten;

naar andere collega’s in de

• bleek dat de partners inhou-

komt er nieuwe informatie naar boven.”

houders die meededen aan de regeling.

men bij vragen. Het netwerk

zoveel als mogelijk meegenomen

je hier ook de input hoort van

34

hun kennis van de culturele sector in Brabant en de

gemeente of bij de provincie.

Opbrengsten Regioprofiel BrabantStad maakt het

35

BrabantStad is een samenwerking tussen Provincie Noord-Brabant en de vijf grote Brabantse steden Breda, Eindhoven, Helmond, ’s-Hertogenbosch en Tilburg. Samen met het culturele veld heeft BrabantStad eind 2018 het Regioprofiel ‘BrabantStad maakt het’ opgesteld. www.regioprofielbrabant.nl