Resultatenonderzoekonderscholen, intermediairsenaanbieders overCmK3
Korte versie rapport
Resultatenonderzoekonderscholen, intermediairsenaanbieders overCmK3
Korte versie rapport
B.vanDalenMSc
Drs.M.vanDuren
S.deJongMScMA
Colofon
HetPON&TelosheeftditonderzoekverrichtinopdrachtvanKunstlocBrabant,als penvoerdervanhetCmK3Brabantstad-consortiumdatbestaatuitDeNieuweVeste (Breda),CiST(Tilburg),CultuurContact(Helmond),Huis73(’s-Hertogenbosch),De Muzelinck(Oss),ErfgoedBrabantenKunstlocBrabant.
Auteur(s)
BrittevanDalenMSc
Drs.MadelonvanDuren
SophiedeJongMScMA
Publicatienummer 23173-02
Datum juni2025
© 2025 Het PON & Telos
Hetauteursrechtvandezepublicatieberustbij HetPON&Telos.Geheleofgedeeltelijke overnamevantekstenistoegestaan,mitsdaarbijdebronwordtvermeld. Vermenigvuldigingenpublicatieineenanderevormdanditrapportisslechtstoegestaan naschriftelijketoestemmingvanHetPON&Telos.Hoeweldezepublicatiemetdegrootst mogelijkezorgissamengesteld,kan HetPON&Telosgeenenkeleaansprakelijkheid aanvaardenvooreventuelefouten.
Meer informatie www.hetpon-telos.nl
Het PON & Telos |
1 Inleiding
Aanleiding
VoordederdeperiodevanCultuureducatiemetKwaliteit2021-2024(CmK3)hebben Brabantsepenvoerdersuitdeeerstetweeperiodeshunkrachtengebundeld:Kunstloc Brabant,ErfgoedBrabantenvijfgrotegemeenteninBrabant(Tilburg,’s-Hertogenbosch, Breda,HelmondenOss)hebbensamenéénaanvraagingediend.Hiermeeisvoorheteerst gekozenvooreengezamenlijkeregionaleaanpakvoorCultuureducatiemetKwaliteit binnendeprovincieNoord-Brabant.Ditvraagtookomeengezamenlijke monitoringsaanpak.HetPON&TelosheeftdeBrabantsemonitorCultuureducatiein opdrachtvandeBrabantsepenvoerderontwikkeld.IndeCmK3-periodeisoptwee momenteneenmetinguitgevoerd;deeerstemeting2022endetweedemetingin2024.Op basisvanderesultatenvandezetweemetingenreflecterenweopdedoelenvanCmK3 Brabantstad.
Inhoud van de monitor
DemonitorisgerichtopdehoofddoelenvandeCmK3-aanvraag:curriculumvernieuwingen visievorming,kansengelijkheid(toegangtotcultuurvooriedereen)enprofessionalisering. Naastdehoofddoelenzijnverschillendesubdoelenopgesteldmetbijbehorende activiteitenenbetrokkenactoren.Omdeimpactvandezeactiviteitentebeschrijvenis gekekennaardebeoogdeeffectenvandeactiviteitenopkorteenlangetermijn.Opbasis vandieactiviteitendieinBrabantinCmK3wordenuitgevoerdendeprioritering van beoogdeeffectenopkorteenlangetermijn,hebbenwevastgesteldwelkeinformatienodig isomdeimpactvanCmK3inBrabantinbeeldtebrengen.
Doorverschillendedatabronnentecombineren,waarindeervaringenvanverschillende doelgroepenzijnvertegenwoordigd,proberenweeenzocompleetengedegenmogelijk beeldteschetsen.Eenbelangrijkuitgangspuntbijonzeaanpakisdatscholenzomin mogelijkadministratievelastvandemonitoringhebben.
Zodoendemakenweindezemonitorgebruikvandevolgendeonderzoeksmethodieken:
1. Kwantitatievedataopbasisvaneenvragenlijstonderscholen inNoord-Brabant, diehetzelfevaluatieprogrammaEviniethebbeningevuld.Devragenlijstisin2024 door268scholeningevuld.In2022wasdevragenlijstdoor313scholeningevuld.
2. Kwantitatievedataopbasisvaneenvragenlijstonderintermediairs diewerkzaam zijninBrabantsegemeenten.Devragenlijstisin2024door33intermediairs, werkzaamin37Brabantsegemeenten,ingevuld.In2022wasdevragenlijstdoor 47intermediairsingevuld,werkzaamin48gemeenten.
3. Kwantitatievedataopbasisvaneenvragenlijstonderaanbieders vancultuureducatieveactiviteitenopscholeninNoord-Brabant.Devragenlijstisin2024door 81aanbiedersingevuld.In2022wasdevragenlijstdoor99aanbiedersingevuld.
4. DatauitEvi:hetzelfevaluatieprogrammaEviisin2024door107scholeninNoordBrabantingevuld.DebevindingenuithetonderzoeksrapportvanEvivan20241 , leggenwenaastonzebevindingenvandevragenlijstonderscholen.
5. Kwalitatievedatauiteenduidingsessiemetintermediairs,twaalfintermediairs werkzaamindeverschillenderegio’sinNoord-Brabantwarenhierbijaanwezig.
6. Kwalitatievedatauiteenvragenlijstmetopenvragen dieisvoorgelegdaande stuurgroepmetalsdoeltereflecterenopdezeCmK-periode.
7. Registratiedata:gegevensdiegemeentenenuitvoerendeorganisatiesbijhouden enaanleverenterverantwoording.Wehebbenhiervoordemeesterecent beschikbaredatagebruikt(2023).
Leeswijzer
Vooruligtdeverkorteversievanhetonderzoeksrapport ‘MonitorCultuureducatiein Brabant2021-2024’ WereflecterenopdedoelenuitdeCmK3-aanvraagopbasisvande inzichtenuitdeverschillendedeelonderzoekeninhoofdstuk2ensluitenafmeteen conclusieinhoofdstuk3.
Inhetuitgebreideonderzoeksrapportzijnderesultatenperdeelonderzoekuitgebreid opgenomeninfigurenentabellenenbeschreven.Deonderzoeksverantwoordingistevens terugtevindeninhetuitgebreideonderzoeksrapport.
2 Reflectie resultaten per doel
WereflecterenopdedoelenuitdeCmK3-aanvraag.Wegebruikenhiervoordeinzichtenuit deverschillendedeelonderzoeken.Inveelvandedoelenwordtgesprokenvan‘een verbetering’,‘eenverhoging’enandereprocessenoverdetijdheen. Nadetweedemeting in2022hebbenweineentussentijdserapportagedestandvanzakenopdatmoment weergegeven.Dekrachtvaneenmonitorzitindeherhaling.Opbasisvandeeindmeting blikkenweterugopdegeheleCmK3-periode,medeomtezienwelkeontwikkelingen hebbenplaatsgevonden.Deuitgebreideversievanhetrapportbevateengedetailleerde beschrijvingvandeopgehaaldeinformatie–inditdocumentpresenterenwederesultaten inhoofdlijnen.
Bereik scholen en leerlingen
Dedoelendiegaanoverhetbereikvanscholenenleerlingen,zijnalgemenervanaarden vallennietdirectondereenvandethema’s.Westartendaarommethetbesprekenvan dezedoelen.
• Indeperiode2021-2024bereikenweminstens760scholenen225.000leerlingen
• EriseentoenameindeelnamevannieuweCmK-scholen.
Intotaalzijn775scholeninBrabantbereiktinCmK3 en198.650leerlingen.Indederde CmK-periodezijnintotaal254nieuwescholengestart.
Curriculumvernieuwing & visievorming
CurriculumvernieuwingenvisievormingzijnonderdeelvandedoelenvanCmK3.Inde derdeCmK-periodeligtwatdezeonderdelenbetreftdefocusophetfaciliterenen begeleidenvanBrabantsescholenomcultuureducatieteimplementereninhun onderwijscurriculum.Hierbijwordtsterkrekeninggehoudenmetdevisieendecontextvan deschool.Erzijneenaantaldoelengeformuleerdenindezeparagraafbeschrijvenwehoe dezedoelenzijnuitgewerktindederdeCmK-periode.
CmK-scholen hebben cultuureducatie geïmplementeerd in hun curriculum, passend bij de visie en context van de school
• Nieuwescholenhebbenin2024eenvisieontwikkelddiesturendisinde implementatievancultuureducatiebinnenhetonderwijscurriculumvande school.
• Ervarenscholenzijnin2024klaarvoordekomstvancultuuralsvastonderdeel vanhetcurriculum.
• Scholenhebbendoorlopendeleerlijnenontwikkeldengeïmplementeerd.
Ruimachtopdetienbevraagdescholen(83%)hebbenin2024eenvisieopcultuureducatie en63%heeftdezevisieookvastgelegdineencultuurplanofbeleidsplan.Scholenstreven ernaaromleerlingenkennistelatenmakenmetcultuur,maarookomeigentalentenen interessesteontdekken.70%vandescholenwilhunvisieopcultuureducatienogverder ontwikkelen,wateenpositieveindicatieisvoortoekomstigeverbeteringen.
Bij(ietsminderdan)dehelftvandescholeniseencultuurvisievastgelegddiewordt gedragenengeëvalueerddoordedirecteurendecultuurcontactpersoon. Bijongeveeréén opdevijfscholeniseencultuurvisieopgenomeninhetschoolplan,dieisontwikkelden wordtgedragendoorhetheleteam.Bijéénopdetienscholenisdevisieop cultuureducatiegeïntegreerdindebredereonderwijsvisie,waarbijhetteamzicheigenaar voeltendezevastonderdeelisvandekwaliteitszorgvandeschool.Eenkwartvande scholenheefthunvisienietbeschreven(zieFiguur1,pagina5). Volgensdeintermediairs heeft77%vandeervarenscholeneenduidelijkevisieopcultuureducatie.Bijnieuwe scholenligtditaandeelmet42%eenstuklager.
Ietsmeerdandehelftvandescholen(54%)ervaartveeldraagvlak voorcultuureducatiein hetteam,42%ervaarteenbeetjedraagvlak.Scholenervarenin2024vakerveeldraagvlak danin2022(toenwasdit49%).
Figuur 1 Kijkend naar jullie visie op cultuureducatie, welke beschrijving past het beste bij jouw school? (%) 2024 (n=268 scholen)
Scenario1 wehebbenonzevisienietbeschreven
Scenario2 wehebbeneeneigenvisievastgelegd,devisiewordtgedragenen geëvalueerddoordirecteuren cultuurcontactpersoon,hetteam wordtdoorhenopdehoogtegehouden
Scenario3 wehebbeneeneigenvisieopgenomeninonsschoolplan,dezeis ontwikkeldengedragendoorhetteamenwordtjaarlijksmethet teamgeëvalueerd
Scenario4 wehebbeneenvisieopcultuuronderwijsgeïntegreerdinonze bredereonderwijsvisie,hetteamvoeltzicheigenaarvandevisieen plannen,endezezijnvastonderdeelvandekwaliteitszorgvande school
In2024iscultuureducatiebijbijnadehelftvandescholenopgenomeninzowelde jaarbegrotingalsdemeerjarenbegroting,meteenlichteverschuivingrichtingstructurele borgingtenopzichtevan2022.Vrijwelallescholen (95%)hebbenfinanciëlemiddelen beschikbaarvoorcultuureducatieenbij90%isheteenvanzelfsprekendonderdeelvanhet curriculum(zieFiguur2,pagina6)
Figuur 2 Is er structureel of incidenteel geld beschikbaar voor cultuureducatie op jouw school? (%) (n=267 scholen)
Structureel
Incidenteel
Zowelstructureelals incidenteel
Erisgeengeldvoor cultuureducatiebeschikbaar
Hetaanbodbestaatvooraluitexcursies,workshopsenprojecten,waarbijjaarlijkse activiteiteninopkomstzijn.Muziekenbeeldendekunstblijvenhetpopulairst,gevolgddoor erfgoed,dansendrama.Doorvieropdetienscholenwordtgezochtnaarsamenhang, bijvoorbeelddoorvakoverstijgendeleerlijnen. Volgensdeintermediairssluitbijervaren scholenhetprogrammavaakaanbijdevisievandeschool(81%), bijnieuwescholennog ietsmindervaak(42%).Dezecijferskomenovereenmetdedoelstellingen:ervarenscholen zoudenhuncultuuronderwijsin2021-2022moetenborgenenprofessionalisering stimuleren,terwijlnieuwescholenzichindezelfdeperiodemoestenrichtenop kwaliteitsverbeteringenhetontwikkelenvaneenvisie.
De lokale context en behoefte van scholen centraal
• IntermediairsenkunstvakdocentenbegeleidenscholenenvoerenCmK3uit.
• Heteigenaarschapligtzoveelmogelijkbijdeschool.
• Scholenwerkensamenmethuncultureleomgevingaanduurzame kwaliteitsverbeteringvancultuureducatie.
InallegemeentendiedeelnemenaanCmKinBrabantzijnintermediairsactiefdiescholen begeleiden.Zeinspirerendescholenomtewerkenaanduurzamekwaliteitsverbetering vancultuureducatie.Bijervarenscholenzienzijvakereenrolvoorzichzelfomteadviseren, bijnieuwescholenomteinformeren.80%vandeintermediairsgeeftaandatde verantwoordelijkheidvoorcultuureducatiemeestalbijdeschoolligt,bijnieuwescholen geeft55%ditaan.Devisievandeschoolstaat volgensdeintermediairsvakercentraalbij ervarenscholen(81%)danbijnieuwescholen(66%).
Aanbiedersvancultuureducatiezijnhieroverenigszinsverdeeld;37%geeftaandatdevisie vandeschoolcentraalstaatalszijbijscholenkomen –bij22%vandeaanbiedersisditniet hetgeval.Hetluktdemeesteaanbieders(87%)welomaantesluitenbijde onderwijsdoelenvandeschool.
We werken vanuit één visie en gemeenschappelijke taal voor cultuureducatie in Brabant
• Implementatievancultuureducatievanuitgemeenschappelijketaalenvisie.
• IntermediairsenkunstvakdocentenbegeleidenenvoerenCmK3uitvanuitéén gemeenschappelijketaalenvisie.
• Scholenkunnengebruik makenvandeverbindingtussenDeCultuurLoperenDe CultureleLadekastenwordenhiertoegestimuleerd.
• Scholenhebbentoegangtoteenleerlingvolgsysteem.
Deteontwikkelenenteimplementerengemeenschappelijketaalenvisievoor cultuureducatieinheelBrabantiseenbelangrijkpuntuitdeCmK3-aanvraag.Ditwordt ondersteunddoorhetplatformwww.cultuurtrajectbrabant.nl,datop15oktober2024werd gelanceerd.Ditplatformhelptbijhetrealiserenvanschaalvergrotingenhetverbindenvan verschillendegebieden.Deintermediairszijnbevraagdvoordathetplatformgelanceerdis DemeesteintermediairswarenopdatmomentvanmeningdaterinBrabant niétvanuit eengemeenschappelijketaalenvisieaancultuureducatiewerdgewerkt.Tochwordt zowel indeduidingsessiemetintermediairsenstuurgroeperkenddaterindeafgelopenperiode belangrijkestappenzijngezet.Delanceringvanhetplatformvolgdenaeenintensieftraject envormtdeeerstestaprichtinghetimplementeren,begeleidenenuitvoerenvan cultuureducatievanuitééngemeenschappelijketaalenvisieinBrabant. Hierbijwordt opgemerktdathetwerkenvanuitééngemeenschappelijketaalnietletterlijkhoeftte wordengenomen.
Aanbiederszijnin2024positieveralshetgaatomsamenwerkingmetintermediairs, scholenentrainersinhettoewerkennaareenzelfdedoel(74%)danin2022(61%).De intermediairszijnhieroververdeeld;29%geeftaandatzijhetzelfdedoelvoorogenlijkente hebben,maareenvergelijkbaaraandeel(32%)geeftaanvanniet.
Watbetreftleerlingvolgsystemenmaaktslechts9%vandescholengebruikvaneen dergelijksysteemenvolgt60%deontwikkelingenvanleerlingenincultuureducatieniet.
Kansengelijkheid
Kansengelijkheidvormtnaastcurriculumvernieuwingenvisievormingeenonderdeelvan dederdeCmk-periode.Dithoudtindatgezamenlijkwordtgewerktaanhetverlagenvan drempelsvoorcultuurdeelnameindeleer-enleefomgevingvanleerlingen.
Een verbreed cultuuraanbod, passend bij alle leefwerelden
• Allescholenhoudenrekeningmetdebelevingswereldenbelangstellingvanal hunleerlingen.
• Scholenleggenverbindingentussenkansengelijkheidsuitdagingenbinnen cultuureducatieenanderevakken.
• Eriseenverbreedcultuuraanbodwaariniedereleerlingzijnleefwereldkan herkennen(zowelbinnen-alsbuitenschools)énwetenwaarzehetaanbod kunnenvinden.
Ongeveereenderdevandescholen(34%)stimuleertleerlingen ingrotemate om cultuurbezoeken-beoefeningviadeschooleigentemaken,terwijl60%ditinbeperkte matedoet.Scholenbiedengesubsidieerdeofgratisnaschoolseprogramma'saan,zoals muziek-,dans-enkunstlessen,eninformerenoudersoverbeschikbareactiviteitenen subsidies.Dehelftvandescholenzetzichingrotemateinomervoortezorgendatalle leerlingenzichinhetaanbodkunnenherkennenenverrastkunnenworden,circadeandere helftdoetditinbeperktemate(zieFiguur3).Demeestescholengevenaanbewust rekeningtehoudenmetdediversiteitvandeleefwereldenvanhunleerlingen(67%)endat leerkrachtendeomgevingvanhunleerlingenenhuntoegangtotcultuureducatiekennen (75%).Minderscholen(40%)bestedenaandachtaancultuur(educatie)indethuisomgeving (zieFiguur4,pagina9).
Figuur 3 In hoeverre zet jouw school zich in om…? (%) (n=244 scholen)
…ervoortezorgendatalleleerlingenzichin hetaanbodkunnenherkennenenverrast kunnenworden
...leerlingentestimulerenomzich(detoegang tot)cultuurbezoeken-beoefeningviaschool eigentemakenomkansenteverbreden
...vanuitcultuureducatieopschooltoete bewegennaarcultuurbelevinginhet thuismilieuenanderesocialeomgevingen…
Ingrotemate Inbeperktemate Niet
Figuur 4 In hoeverre ben je het eens of oneens met de volgende stellingen?
(%) (n=239-243 scholen)
Bijhetformulerenvancultuuraanbodhoudt onzeschoolbewustrekeningmetdiversiteit vandeleefwereldenvanonzeleerlingen
Leerkrachtenkennende(sociale)omgevingvan hunleerlingenenhuntoegangtot cultuureducatie
Binnenhetcultuuronderwijsbestedenwe aandachtaancultuur(educatie)inde thuisomgeving
(helemaal)eens Nieteens,nietoneens (Helemaal)oneens
Intermediairswerkensamenmetscholenengemeentenomkansengelijkheidin cultuureducatietebevorderen.Zerichtenzichopbewustwordingentrainingvandocenten enbetrekkenspeciaalonderwijsenbijzonderedoelgroepen. Ookintermediairszijn gevraagdaantegeveninhoeverredescholenwaarmeezijsamenwerken zichinzettenvoor kansengelijkheidincultuureducatie.Overhetalgemeenhebbendeervarenscholen bewusteraandachtvoorkansengelijkheidvandenieuwescholen.Zogeeft68%vande intermediairsaandatdeleerkrachtendesocialeomgevingvandeleerlingenkennen en 54%datdeschoolbewustrekeninghoudtmetdeleefwereldvanleerlingenbijhet formulerenvancultuuraanbod,alshetgaatomervarenscholen Bijnieuwescholenliggen dezepercentagesietslager.Tochgevenintermediairsin2024vakerdanin2022aandat nieuwescholenhiermeebezigzijn.Ditiseenpositieveontwikkeling.
Intermediairsmerkenindeduidingsessieopdatdediversiteitvanhetaanbod,omaante sluitenbijdeleefwereldvanalleleerlingenenervoortezorgendatalleleerlingenverrast worden,bijveelscholennogverbeterdkanworden.Ditheeftdeelstemakendooreen beperktaanbod,maarditkomtookdoordatscholenvaakhetaanbodkiezendatzeal kennen.Ookblijftbereikenvanalledoelgroepeninbuitenschoolsecultuureducatieeen aandachtspunt.
Meer verbinding tussen binnen- en buitenschoolse culturele activiteiten
• Decultuurcoördinatorkentdewegnaarhetbuitenschoolseaanbod.
• Eriseensterkeredoorstroomtussenbinnen-enbuitenschoolseculturele activiteiten.
Opdemeestescholen(85%)kentdecultuurcoördinatordeleefomgevingvandeleerlingen goedenisvaakopdehoogtevanhuntoegangtotbuitenschoolsecultuureducatie.Toch speeltdecoördinatorbijminderdandehelft vandescholeneenbelangrijkerol(40%)als hetgaatomtoegangtotbuitenschoolsecultuureducatie (zieFiguur5)
Figuur 5 In hoeverre ben je het eens of oneens met de volgende stellingen?
(%) (n=180/182 scholen)
Decultuurcoördinatorspeelteenbelangrijke rolbijdetoegangtotbuitenschoolse cultuureducatievandeleerlingen
Decultuurcoördinatorisbekendmetde toegangtotbuitenschoolsecultuureducatie vandeleerlingen
Decultuurcoördinatorkentde(sociale) leefomgevingvandeleerlingen
(Helemaal)eens Nieteens,nietoneens (Helemaal)oneens
Decultuurcoördinatorwerktbijmeerdandehelftvandescholen(61%)vaakofregelmatig samenmetanderecultureleorganisatiesindewijkofstaden34%doetditafentoe.Een groteraandeelwerktin2024vaaksamen(25%)danin2022(14%).
Verbinding tussen stad en omliggende gemeenten
• Stadengemeentenmakendeeluitvanelkaarsbredecultureleomgeving.
• Decultureleinfrastructuurennetwerkenwordenmetelkaarverbonden.
Overhetalgemeenisermeercultuuraanbodindestaddaninkleineenmiddelgrote gemeenten.InBrabantistijdensdezeCmK-periodemeeraandachtgekomenvoor kansengelijkheid,metnamevanuitgeografischperspectief.Vanuitkleinerekernenishet nietaltijdeveneenvoudigom bijvoorbeeldeenheleschoolklasnaareentheaterof museumtevervoeren,vanwegedekostenofomdatoudersnietkunnenofwillenrijden themagroepKansengelijkheidsignaleerdeditalseenurgentprobleem opbasisvaneen inventarisatieinderegio.Ditbelemmertnamelijkdeambitiedatstedenengemeentendeel uitmakenvanelkaarsbredereomgevingendatdecultureleinfrastructuurennetwerken metelkaarverbondenworden.Zijhebbenditonderdeaandachtgebrachtmiddelseen manifestvoorbestuurdersenbeleidsmakerswaarinvervoersarmoedenaarculturele activiteitenzichtbaarwordtgemaaktenwaarbijbeleidsmakersopgeroepenwordenomin hetkadervankansengelijkheidhetvervoerbijcultuureducatiemogelijktemaken. Het manifestheefthetprobleemonderdeaandachtgebrachtbijbeleidsmakers.
Meer kennis en kunde over kansengelijkheid en inzicht in hiaten
• InzichtindestatusvankansenongelijkheidbinnencultuureducatieinBrabant.
• Kansengelijkheidiseenstructureelaandachtspuntbinnencultuureducatie.
• Versterktesamenwerkingenkennisdelingtussenuitvoeringsorganisatiesin cultuurenandereorganisaties.
DethemagroepKansengelijkheidheeftinBrabantactiefgewerktaanhetinkaartbrengen vankansenongelijkheidbinnencultuureducatie.Ingesprekkenmetdeskundigenenvia regionaledialoogtafelsishetbredebegripkansengelijkheidverderafgebakendtot concretethema’szoalsvervoer,aanbodenspeciaalonderwijs.Degedeeldeinzichtenzijn vastgelegdenverspreid,watdesamenwerkingtussencultureleenandereorganisaties heeftversterkt.Opbasisvanhetonderzoekonderscholenkunnenweconstaterendat scholenzichenerzijdsbewustzijnvanuitdagingenophetgebiedvankansengelijkheid maardaterooknogveeltewinnenvalt.Dematewaarinkansengelijkheidonderde aandachtkomtbijscholenvarieertsterk.Ervarenscholenhebbenoverhetalgemeenvaker aandachtvoorkansengelijkheidbinnencultuureducatiedannieuwescholen.De opgehaaldeinzichtenoverkansengelijkheidincultuureducatieinBrabantengedeelde kenniszorgenvoormeeraandachtvoorengripophetonderwerp.
Professionalisering
ProfessionaliseringishetlaatsteonderdeeldatcentraalstondindederdeCmK-periode. Hierinligtdenadrukophetoppassendewijzeadviserenenbegeleidenvanzowelnieuwe alsoudeCmK-scholenbijhunCmK-trajecten.Hierbijwordeneveneenstrainers, kunstvakdocentenenhethogeronderwijsaangehaaktomookhiereen professionaliseringsslagtemaken.
Gezamenlijk ontwikkelen, organiseren en uitzetten van professionaliseringsaanbod in Brabant
• Ervarenscholenlerencultuureducatieteborgeninhetcurriculum,doormiddel vanscholing.
• Nieuwescholen,ervarenscholenenhetcultureleveldhebbentoegangtot scholing.
• Ontwikkelingvanscholingsaanbodingemeenschappelijkevisieentaal.Het scholingsaanbodwordtviaeencentraalplatformontsloten.
• Erwordtmeergebruikgemaaktvanscholingsaanboddoorscholenen aanbieders.
HetmerendeelvandescholenheeftéénofmeerderegecertificeerdeICC’ers(63%)of leerkrachtenophetgebiedvankunstencultuur(60%)inhuis.Vieropdetienscholen hebbenéénofmeerderekunstvakleerkrachtenindienst.Omhetcultuuronderwijsoppeil tehoudenorganiserenscholenworkshopsofstudiedagen. Intermediairsziendatervaren scholenvakervoldoendedeskundigheidinhuishebbendannieuwescholen.Ze constaterendatscholentegenwoordigbewusterkiezenvoorgerichteprofessionalisering, vaakgerichtopindividueleleerkrachtenmetinteresse.Tegelijkblijftduurzame kennisontwikkelingeenuitdaging,mededoorpersoneelswisselingenenhetfeitdatveel kennisbijoudereleerkrachtenzit.Scholenzijnblijmetdeondersteuningdiezeontvangen vanintermediairsbijdeprofessionaliseringvanhetcultuuronderwijsophunschool.
Volgensdescholenleverenintermediairsdeskundigeinbreng(84%),inspirerenzehenom cultuurmeerintebeddenindepraktijk (74%)enomhetprogrammabetervormtegeven (68%).
DestuurgroepsignaleertdaterbinnenCmK3stappenzijngezetomhetscholingsaanbod beterinbeeldtebrengenenaftestemmenopdecompetentiesvanverschillende cultuurprofessionals.Ditaanbodistevindenvia www.cultuurtrajectbrabant.nl,alverwijst ditplatformmomenteelnognaardewebsitevanKunstlocBrabant.
Schaalvergroting van het CmK-aanbod
• Professionaliseringvanderestvandeketen.
• Kunstvakonderwijsenpabo’szijnstevigeraangehaaktbijCmK.
IndetweedehelftvandezeCmK-periodeblijktdathetopschalenvansamenwerkingenmet kunstvakopleidingenenpabo’smoeizaamverloopt.Structurelesamenwerkingkomtnog nietoveralvandegrond;hetinitiatiefhangtvaakafvantoevalofvanbevlogenindividuele docenten.Deambitieomhieralsstuurgroepgezamenlijkstappenintezettenis(nog)niet gelukt.Ookintermediairservarendatcultuuronderwijsonvoldoendeverankerdisinde lerarenopleidingen,zogavenzijaantijdensdeduidingsessie.
3 Conclusie
Methetopleverenvanderesultatenvandezeeindmetingonderintermediairs,scholen, aanbiedersendestuurgroepisereeneindgekomenaanhetmonitorenvandezederde periodevanCmKinBrabant.
KijkenweterugopdederdeperiodevanCmK,danzienwedateropdedriehoofddoelen (curriculumvernieuwingenvisievorming,kansengelijkheidenprofessionalisering)stappen zijngezet.Daarbijdienttewordenopgemerkterzowelstappeningezamenlijkheidzijn gezet,maardaterookoplokaalniveauallerleiinitiatievenzijngeweestdieaandezedoelen bijdragen.
Watcurriculumvernieuwingenvisievormingbetreftzienwedatdeelnemendescholen hebbengewerktaanhetverdervormgevenvanhunvisieenaanimplementatievan cultuureducatieinhuncurriculum.Delokalecontextvandeschoolstaathierinveelal centraalendeintermediairskijkenperschoolhoezijviamaatwerkcultuureducatieopde scholenopeenhogerniveaukunnenbrengen.EenanderdoelvanCmK3wasomtewerken aancultuureducatievanuitéénvisieengemeenschappelijketaal.Hierinzijnbelangrijke stappengezet.Naeenintensieftrajectisinoktober2024hetplatform cultuurtrajectbrabant.nlgelanceerd,waarinonderanderedeinstrumentenCulturele LadekastenCultuurLopersamenkomen. Degezamenlijkeaanpakdiehierinisontstaanin Brabantwordtgewaardeerd.Hetimplementerenvancultuureducatievanuitdie gemeenschappelijketaalenvisieisietsdatvoortgangzalvindenindetoekomst."
Kansengelijkheidbinnencultuureducatiewasdeelseenzoektochtnaardeinvullingvanhet begrip.DezoektochtindeafgelopenCmK-periodeheeftmeerkennisenafbakeningvandit begripopgeleverd.Uitdemonitorblijktdatintermediairs,scholenenookaanbieders bewustrekeningproberentehoudenmetdeleefwereldenvandeleerlingen,alwordener ookuitdagingenervarenzoalshetvervoernaarcultureelaanbodenhetontwikkelenvan cultuuraanbodvoorleerlingeninhetspeciaalonderwijs.Activiteitendie ontplooidzijnin hetkadervankansengelijkheidtijdensdezederdeperiodevanCmKhaddenveelaleen lokaleinsteek.Scholenzijnzicherbewustvandateruitdagingenliggenophetgebiedvan kansengelijkheid.OokindekomendeCmKperiodezalingezetblijvenwordenophet vergrotenvankansengelijkheidbinnencultuureducatie.
Alswekijkennaarhetthemaprofessionaliseringdanzienwedatscholentevredenzijnmet deondersteuningdiezeontvangenvanintermediairs.Nieuwescholenhebbenmindervaak danervarenscholenvoldoendedeskundigheidinhuisophetgebiedvancultuureducatie. Intermediairsconstaterendatscholengerichterekeuzesmakenalshetgaatom professionaliseren.Duurzamekennisontwikkelingblijftechtereenaandachtspuntdoor wisselingeninhetteamenkennisbijdewatoudereleerkrachten.Deinventarisatie vanhet professionaliseringsaanbodinNoord-Brabantleiddetoteencompetentielijstvan verschillendecultuurprofessionals.Hetscholingsaanbodiscentraaltevindenviahet platformwww.cultuurtrajectbrabant.nl.SchaalvergrotingvanhetCmK-aanbodblijfteen aandachtspunt Totslotwordtdesamenwerkingmetkunstvakonderwijsenpabo’sals lastigervaren.
IndederdeperiodevanCmKisvoorheteerstgekozenvooreengezamenlijkeregionale aanpakvoorCmKbinnendeprovincieNoord-Brabant.VanuitBrabantstadwerken KunstlocBrabant,ErfgoedBrabant,NieuweVeste(Breda),CiST(Tilburg),CultuurContact (Helmond),Huis73(DenBosch)enMuzelinck(Oss)aanCmK3.Desamenwerkingwordt vanuitdestuurgroepalseenleerzaamprocesgezienenalswaardevolervaren.Departners hebbenelkaarbeterlerenkennenenwetenelkaarnubetertevinden.Hetproceswerdniet altijdalsgemakkelijkervarenenheldereafsprakenoverdedoelen,inzeten verantwoordelijkhedenwerdengemist.Ookwerddelokalecontextsomsgemist.Toch constateertdestuurgroepdater‘gaandewegietsconstructiefsisontstaan’1 endatzeinde toekomstelkaarwillenblijvenopzoekenenbetrekkenbijontwikkelingen.Doorde samenwerkingdiebinnendezeCmK-periodeisontstaan,zalditnaarverwachting gemakkelijkergaan.
InmiddelszijndeaanvragenvoordevierdeCmK-periodeingediendenzijndeze gehonoreerd.ErisgekozenomnietverdertegaanmetéénregionaleaanpakvoorCmK binnendeprovincieNoord-Brabant.KunstlocBrabantispenvoerdernamens52 gemeentenenErfgoedBrabant.DeviergrotestedenEindhoven,Tilburg,DenBoschen Bredahebbeneeneigenaanvraagingediend.
1 De Jong, S. et al. Monitor Cultuureducatie in Brabant 2021-2024, Het PON & Telos, Tilburg 2023, p. 72
OverHetPON&Telos
Maatschappelijkebesluitvormingverbeteren
Wijzijneensocialekennisonderneminginhethartvandesamenleving.Webeschouwenhetalsonze opdrachtommaatschappelijkebesluitvormingteverbeteren.Datdoenwedoorwetenschappelijkekennis metkennisvandepraktijkteverbinden.Wezijnvandata,feitenencijfers,maargevendiealtijdeen gezicht.Waarbijiederestemtelt.Voorkeurenenmeningenhalenweop,onderzoekenwe,analyserenwe enduidenwe.Metprikkelendeaanpakkeneninnovatievemethoden.Daarbijzijnwealtijdgerichtop duurzaamheid:deharmonieuzeverbindingtussensociale,ecologischeeneconomischedoelstellingen. Zodragenwebijaandekwaliteitvansamenleven,nuenindetoekomst.
Meteenmultidisciplinairencreatiefteamvanbijna35adviseursenonderzoekerswerkenwevooralvoor lokaleenregionaleoverhedeninNederland(meteensterkekennispositieinNoord-Brabant),maarook voorcorporaties,banken,zorg-enwelzijnsinstellingen,fondsenenmaatschappelijkeorganisaties.We werkendaarbijintensiefsamenmetuniversiteitenenanderekennisinstellingenenzijnofficieelpartner vanTilburgUniversity.Metonzekenniseninzichtenadviserenwebeleidsmakersenbestuurders.Zodatze afgewogenkeuzeskunnenmaken.Zodatzebestuurlijkkunnenvernieuwen.Enzodatzeeenpositieve impulskunnengevenaandesamenlevingvanmorgen.
Stationsstraat20c
5038EDTilburg
+31(0)135351535
info@hetpon-telos.nl
hetpon-telos.nl