58 Wykres nr 4 | Porównanie dynamiki ceny rynkowej oraz kosztu produkcji energii elektrycznej w latach 2006–2014 [eurocent/kWh]
Wykres nr 5 | Porównanie dynamiki cen energii elektrycznej na rynku oraz wartości podatków w latach 2006–2014 [eurocent/kWh]
Źródło: Strom Report, Strompreise & Erzeugerpreise.
Źródło: Strom Report, Strompreise & Steuern.
Warto zauważyć, że choć od 2011 r. koszt produkcji energii elektrycznej wykazuje tendencję spadkową, to jednak cena na rynku wzrosła o 3,9 eurocenta/kWh. Aby zrozumieć skalę tej podwyżki warto przyjrzeć się przeciętnemu rachunkowi za energię elektryczną, opłacanemu w 3-osobowym gospodarstwie domowym. Na potrzeby porównania można przyjąć, że przeciętne 3-osobowe gospodarstwo domowe zużywa miesięcznie ok. 3,5 tys. kWh energii elektrycznej. W porównaniu z 2011 r. ( 73,59 EUR ) wydatki na prąd wzrosły w takim gospodarstwie domowym o 10,43 EUR i w 2014 r. wyniosły 84,02 EUR14. Należy zadać pytanie: co wpływa na wzrost ceny energii elektrycznej na rynku, skoro koszt jej produkcji systematycznie spada? Spośród wielu czynników, wyróżnić należy rosnącą wartość podatków, którymi obłożona jest energia elektryczna ( por. wykres nr 5 ). Jak można dostrzec na powyższym wykresie, przyspieszenie realizacji programu Energiewende po katastrofie w elektrowni atomowej Fukushima I, pokrywa się chronologicznie z dużym wzrostem opodatkowania energii elektrycznej w 2011 r. ( o 1,63 eurocenta/kWh w porównaniu z 2010 r. ). W kolejnych latach wartość podatku od energii elektrycznej systematycznie wzrastała, osiągając w 2014 r. poziom 15,26 eurocenta/kWh. Odpowiadało to wówczas 52% ceny energii elektrycznej na rynku. Warto zauważyć, że społeczne poparcie dla proekologicznych działań rządu ( przykładowo, w 2012 r. aż 73% Niemców popierało decyzję kanclerz Angeli Merkel o całkowitej denuklearyzacji Niemiec15 ) nie oznacza wprost zgody na wzrost cen energii ( w 2012 r. zaledwie 32% Niemców akceptowało ten skutek Energiewende16 ). Obserwując nastroje społeczne, można jednak pokusić się o stwierdzenie, że to nie podwyżki cen energii elektrycznej są najważniejszym czynnikiem, który negatywnie oddziałuje na wizerunek Energiewende.
Czy rynek energetyczny RFN jest gotowy na transformację? Nawet najbardziej zagorzali zwolennicy wydłużenia pracy elektrowni atomowych postrzegają dziś Energiewende nie tylko jako ogromne wyzwanie, ale przede wszystkim nieunikniony proces. Próbując odnaleźć odpowiedź na pytanie o gotowość rynku energetycznego RFN do transformacji, należy zidentyfikować najsłabsze ogniwo systemu, które może przesądzić o powodzeniu całego projektu. Poszukiwania warto rozpocząć od analizy dziesięciopunktowego planu Energiewende, zaprezentowanego w dniu 16 sierpnia 2012 r. Jedna z podstawowych konkluzji tego dokumentu wskazuje na konieczność spowolnienia ( ! ) tempa rozwoju technologii pozyskiwania energii elektrycznej z OZE. Stojący na czele BMUB minister Peter Altmaier ( CDU ) rozwinął to stwierdzenie podczas konferencji prasowej towarzyszącej publikacji rzeczonego dokumentu: „infrastruktura przesyłowa jest niedostosowana do tempa produkcji energii elektrycznej przy użyciu OZE”17. Spojrzenie na stan infrastruktury elektroenergetycznej w okresie bezpośrednio poprzedzającym opublikowanie wspomnianego planu może prowadzić do wniosku, że obawy ministra Altmaiera były ze wszechmiar uzasadnione. Na szczególną uwagę zasługuje struktura wiekowa sieci przesyłowej. W 2010 r. średni wiek słupów sieci o napięciu 220 kV wynosił ok. 53 lata, a słupów sieci o napięciu 380 kV – ok. 37 lat, przy czym w użyciu pozostawały słupy 70i 85-letnie. Średni wiek transformatorów wynosił wówczas, w zależności od napięcia, ok. 30 lat18. Wprawdzie niemiecka sieć elektroenergetyczna pozostaje jedną z najbezpieczniejszych na świecie ( czas trwania niezaplanowanych przerw w dostawie energii elektrycznej wynosi przeciętnie mniej niż pół godziny w skali roku19 ), jednak uchwalona w 2013 r. Magazyn ARENA. Sprawy międzynarodowe