Het zal wel duidelijk zijn dat een dergelijke hiërarchie niet werd toegepast in wijken waaraan geen ‘vaste’ onderneming was verbonden. Pas in de jaren dertig zullen de eerste tuinwijken worden opgetrokken in een veel modernistischer stijl, met platte daken, wit gepleisterde stucgevels en horizontale raampartijen. Overigens werden ook die wijken populair. Vooral Duitsland liep voorop met de ontwikkeling van dergelijke arbeiderswijken in Frankfurt en Berlijn, die romantische namen droegen als Onkel Tom Hutte of Freie Scholle. Maar soms gaven die namen ook meteen aan wie het meest voordeel had bij de aanleg van een dergelijke siedlung, namelijk de grote industrieën. In Berlijn is tussen 1929 en 1931 een hele nieuwe stad aangelegd onder de naam Siemensstadt. De bekende Vlaamse modernist Huib Hoste bouwde in Zelzate zo’n tuinwijk op basis van de moderne principes, al werden alle huizen wel uitgevoerd in schoon metselwerk en niet met een witte pleisterlaag bedekt. Deze wijk, die in opdracht van een corporatie opgericht door de plaatselijke aluminiumfabriek werd gebouwd kreeg de naam Klein Rusland, omdat de uitvoerder een tsaristisch militair was geweest in de strijd tegen de bolsjewieken in Rusland. Wanneer we op deze manier en met deze kennis in ons achterhoofd naar de uitbreidingswijken van Sas van Gent uit de jaren zestig en zeventig kijken, dan valt op hoe weinig is er overgebleven van die oorspronkelijke tuinwijk ideeën. Maar ook zien we ineens enorme kansen voor het grijpen als we de ontwikkelingen van vandaag eens leggen naast de tuinwijk plannen van begin twintigste eeuw. Want ga maar na: er is hier voldoend ruimte om een parkachtige omgeving aan te leggen, die ook nog eens heel goed zou kunnen aansluiten bij de groene conditie van de wat grotere omgeving. In feite zou het gebied rondom de Canisvlietse Kreek en de Molenkreek vanaf Westdorpe zo het kanaal kunnen oversteken en aansluiten op het gebied van de Grote en Rode kreek in de Nicasiuspolder ten zuiden van Philippine. Een grote sprong wellicht, maar geen te grote volgens mij. Heel de zuidelijke grensstreek zou er enorm van opknappen en in een keer op de kaart staan als aantrekkelijk natuur- en woongebied. Want die beide kwaliteiten kunnen er dan hand en gaan. Van begin af aan zou daarmee duidelijk zijn, dat er geen bos hoeft te worden aangelegd en ook geen omvangrijke parken of plantsoenen, maar dat het er juist om zou gaan de reeds bestaande natuurwaarden uit te breiden en het karakteristieke landschap van de streek juist door te zetten tot tussen de bebouwing. Beheer van dit landschap zou niet per definitie hoeven te behoren tot een gemeentelijke aangelegenheid, hetgeen de uitwerking van dit idee realistischer zou maken.
8