Krachtkits-magazine / oktober 2019 by krachtkits

IS AT R G

4-MAANDELIJKS ONLINE MAGAZINE VOOR BETROKKEN OUDERS, LEERKRACHTEN EN COACHES - NUMMER 1 - OKTOBER 2019

MAAK HET VERSCHIL BIJ KINDEREN GA MET DE VELE TIPS & COMMUNICATIETOOLS SAMEN NAAR MEER ZELFVERTROUWEN EN ONTDEK WAT WIJ VAN KINDEREN LEREN EN ZIJ VAN ONS

Thuis Ã©n in de klas!

SAMEN NAAR MEER RUST EN VERBINDENDE COMMUNICATIE

ONTDEK DE SPIEGELKRACHT VAN KINDEREN MEER ZELFVERTROUWEN DOOR MEER KUNST OP SCHOOL EEN GEZONDE RELATIE MET ETEN OPBOUWEN + EXTRA: COMMUNICATIEKAARTJES KINDERYOGAPOSTER - POSTKAART

Krachtkits

ers Ik met mijn twee docht

). Fleur (16) en Aukje (19

â&#x20AC;&#x153;Ik heb zelf ervaren met mijn twee dochters dat ze me de weg toonden naar mijn authentieke zelf.â&#x20AC;? 2

Krachtkits

D R O O W R O O V

GEREEDSCHAP VOOR EEN MOOI LEVEN

Met trots heet ik je welkom in het eerste Krachtkits-magazine. Ik geloof dat kinderen die begeleid worden in het ontwikkelen van hun innerlijke wereld steviger in hun schoenen en in het leven staan. Voel jij ook die behoefte van kinderen om écht zichzelf te kunnen zijn in deze drukke, polariserende tijden vol uitdagingen en problemen? Je eigen weg mogen aanvoelen en volgen, fijne relaties opbouwen, je gevoelens leren uiten, het zijn stuk voor stuk belangrijke dingen die wij als volwassenen vaak gemist hebben in onze eigen kindertijd. Je emoties laten zien en laten zijn, (h)erkenning krijgen in plaats van onderdrukt te worden: het zou een gezonde basis voor elk kind moeten zijn. Zodat ze hun eigen ding kunnen doen in plaats van zich constant aan te moeten passen aan hun omgeving. Het is zo belangrijk dat kinderen hun innerlijke stem leren voelen en uitspreken, in plaats van er onzeker over te zijn. In elk nummer laat ik graag leerkrachten, coaches, opvoeders, ouders én kinderen aan het woord die allemaal op hun eigen manier die weg naar zelfontplooiing gaan. Via hun ervaringen, tips, methodieken en tools bouwen we samen aan meer zelfvertrouwen, veerkracht, verbindende communicatie thuis en in de klas. We helpen pestgedrag te voorkomen, leren op een mooie manier met emoties omgaan en ons potentieel meer te benutten, enzovoort. Als mama van twee dochters heb ik zelf ervaren hoe ze me de weg toonden naar mijn authentieke zelf, door mij een spiegel voor te

“We weten hoe belangrijk jezelf zijn en je gevoelens uiten is omdat we dat zelf soms zo gemist hebben in onze kindertijd.”

houden. Zo herkende ik mij bijvoorbeeld heel fel in de sterke eigen wil en de zelfstandigheid die mijn oudste dochter Aukje al van kleinsaf aan liet zien. Ik voelde al gauw dat ik haar niet echt moest opvoeden, maar wel begeleiden. Niet commanderen, maar gelijkwaardig behandelen en op een verbindende manier communiceren. Tools aanreiken in plaats van haar handje vast te houden, zodat ze het zélf kon proberen. Want ze wou zo graag groot en vrij zijn, en ondertussen is ze ook een krachtige, jonge vrouw. Mijn jongste dochter Fleur liet me door haar hooggevoeligheid inzien hoe ik zelf ook heel gevoelige voelsprieten heb en hoe ik beter met die kwetsbaarheid om kan gaan, door ze te erkennen en omarmen. Door ze in te zetten als een kracht, een kwaliteit. Jezelf beter leren kennen door de ogen van (je) kinderen - thuis, in de klas of in je praktijk - is zo’n waardevol proces om samen door te gaan. Ik wens je veel inspiratie in dit magazine om bij kinderen een groot verschil in hun verdere leven te maken met de handvaten en vele communicatietools die je hen kan geven. Maar ook tegelijk zelf eens in de spiegel kan kijken. Wat komen ze je vertellen? Waar kan jij je koers nog wat bijsturen? Waar kan jij wat liever voor jezelf zijn? Zodat we echt goed voor onszelf zorgen. Dan kunnen we er ook sterker staan voor onze kinderen. En creëren we meer rust en vreugde in ons leven. Daar gaan we samen voor. :-) Veel leesplezier!

Katrien

KRACHTKITS-MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN KRACHTKITS - FORZA BVBA. JAARGANG 1 - NUMMER 1 - 2019 CONTACT: MOLENSTRAAT 35, 2840 REET, BELGIË - KATRIEN@KRACHTKITS.BE - WWW.KRACHTKITS.BE ART DIRECTOR EN HOODREDACTIE: KATRIEN DE KEYZER - FOTOGRAFIE: SARA SMEEKENS, ELS AERTS DIATTA, FLEUR POORTMANS, SHUTTERSTOCK, KATRIEN DE KEYZER - ILLUSTRATIES: THOMAS MAES EINDREDACTIE: LYNN FORMESYN VAN WWW.AVERECHTSE.BE - COVERFOTO: FINKE NALA (9), FOTOGRAFIE: SARA SMEEKENS VERSCHIJNING: DIT NUMMER IS ENKEL GRATIS DIGITAAL VERKRIJGBAAR. KRACHTKITS-MAGAZINE VERSCHIJNT 3 X PER JAAR. ©2019 KRACHTKITS. NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN OVERGENOMEN VOOR COMMERCIËLE DOELEINDEN EN/OF OP ENIGERLEI WIJZE WORDEN GEREPRODUCEERD ZONDER TOESTEMMING VAN DE UITGEVER. ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN. BEN JIJ EEN COACH, OUDER, OPVOEDER OF LEERKRACHT DIE HET VERSCHIL BIJ KINDEREN WIL MAKEN EN GRAAG WIL INSPIREREN MET JOUW BOODSCHAP IN KRACHTKITS? STUUR GERUST EEN MAILTJE NAAR KATRIEN@KRACHTKITS.BE

ALVAST BEDANKT OM KRACHTKITS-MAGAZINE IN JOUW NETWERK MEE TE VERSPREIDEN. MELD JE AAN OP WWW.KRACHTKITS.BE/MAGAZINE EN MIS GEEN ENKEL NUMMER VAN HET MAGAZINE.

Krachtkits

EN M SA

P O

EG W

Methodieken: MEER VERBINDENDE COMMUNICATIE EN RUST Je kan direct aan de slag met deze twee gratis methodieken,

Ik voel me....

Krachtquote voor kids Om te printen en op te hangen

thuis en in de klas!

Ouders van nu: SOPHIE VAN RIEL

START

“Jonge kinderen spiegelen bijna altijd iets van onszelf, ofwel onze kwaliteiten ofwel onze werkpunten.”

Leesvoer: LEKKER LEZEN OM TE LEREN

22 Krachtkids: WAT ALS KINDEREN IN DE SPIEGEL KIJKEN?

Inspirerende lectuur voor het bewust begeleiden van kinderen.

3 wijze kinderen aan het woord over hun zelfbeeld.

Column: KINDEREN EN EMOTIES Oudercoach Susan van Asten

Training: VAN BINNENUIT DE VEERKRACHT VAN KINDEREN VERSTERKEN Op 22 november 2019 kan je je laten

Krachtkits

inspireren door de Krachtspiegelmethode.

INHOUD Creatieve tool: KRACHTBABBELS MET KINDEREN 12 handige kaartjes voor verbindende communicatie

Leer-kracht: MEER ZELFVERTROUWEN DOOR MEER KUNST OP SCHOOL Leraar Jos Maes pleit voor meer kunsteducatie en zelfreflectie.

Beweging: KINDERYOGA OM PRIKKELS TE ONTLADEN 5 yogaoefeningen voor een

+ gratis postkaart!

rustgevend effect.

61 Column: SHINE YOUR LIGHT Psychologe Jessica Hebly

56 48

Speeltijd: 8 HANDVATEN OM KINDEREN BIJ HUN KRACHT TE BRENGEN

Spiegelen: OVER ZELFVERTROUWEN EN ETEN ALS SPIEGEL VAN JEZELF

Via verhaal en spel

Nathalie Theys, mama en experte in het oplossen

hun eigen ‘schip’.

kinderen kapitein laten worden van

van emotioneel eten over hoe je een gezonde relatie met voeding opbouwt van jongsaf aan.

VAN KWETSBAARHEID NAAR IK-KRACHT VOOR JE KIND(EREN) EN JEZELF SOPHIE VAN RIEL, MAMA, KINDER- EN OUDERCOACH EN KINDERYOGALERARES

Krachtkits

S ER D U O

EEN OUDER AAN HET WOORD OVER WAT

U N

SNELLE TIJDEN BEWUST BEGELEIDT

N VA

KINDEREN SPIEGELEN EN HOE ZE HEN IN DEZE

SOPHIE HEEFT TWEE KINDEREN, JULES (12) EN MARIE (10). ZE WAS LEERKRACHT MAAR WERKT NU ALS KINDER- EN OUDERCOACH IN HAAR PRAKTIJK PAPILLON. ZE IS GETROUWD MET LAURENT EN SAMEN WONEN ZE IN MORTSEL. WE VROEGEN HAAR WAT ZIJ VAN KINDEREN KAN LEREN EN WAT KINDEREN VAN HAAR. Hoe ervaar jij kinderen als spiegels zien in je

Dan kijk ik in de spiegel en voel wat me zo raakt,

opvoeding?

en dan zie ik wat er mogelijk zou kunnen werken

Voor ik mama werd was ik er me niet van bewust

door aan mezelf te sleutelen of door anders te

dat mijn kinderen me iets zouden spiegelen.

reageren op de situatie.

Dankzij hun gedrag, spel, klachten, maar ook via hun

Ik denk dat wij als ouders er bewust moeten van

succeservaringen zag ik duidelijk dat ze van alles

zijn dat jonge kinderen bijna altijd iets spiegelen

aan mij toonden, spiegelden en soms echt naboots-

van onszelf, ofwel onze kracht en kwaliteiten,

ten. Zo maken ze mij duidelijk wat er goed loopt én

maar bij moeilijkheden onze werkpunten. Bij ons

wat bijgestuurd mag worden in mijn leven, relatie of

gaat dat concreet over bepaalde onzekerheden

gezin. En ben ik steeds beter gaan luisteren naar wat

waar we zelf nog mee kampen. Uiteraard is niet

”

“Jonge kinderen spiegelen bijna altijd iets van onszelf, ofwel onze kwaliteiten ofwel onze werkpunten.” ze over mijn leven te vertellen hebben.

alles spiegelen. Het is belangrijk een onder-

Ik ben me er nu veel bewuster van. Niet zozeer in

scheid te maken in wat van jou is en wat van

het alledaagse, ik heb het meestal sneller door als

je kind. Je moet proberen niet in de valkuil te

er iets wringt. Dan ga ik de situatie vervolgens van

stappen van alles op jou te nemen. Als je jezelf

op een afstand bekijken. Dan vraag ik me af wat er

goed kent, weet je wat wel en niet in je leeft, en

gaande is. Is dat iets van mij, van een ander of van

wat dus wel of niet gespiegeld wordt.

het kind? Wat maakt dat mijn dochter of zoon dit

Het is belangrijk dat je woorden geeft aan wat er

gedrag vertoont? En luister ik. Dan kijk ik of ik er iets

is. Wij hebben soms wel last van ochtendstress

mee kan of het beter is een stap terug te nemen.

en op tijd komen op school. In het begin kon dat escaleren en was iedereen gestresst en kwamen

Hoe doe jij dat dan?

we toch nog te laat. Nu kan ik zeggen hoeveel

In crisissituaties ben ik me er meer bewust van. Ik

tijd we nog hebben en als we in tijdsnood komen,

moet dan eerst eens goed ademen en de situatie

spreek ik uit dat ik zenuwachtiger word en zeg ik

dan van op een afstand bekijken. Want als ik er in

dat ik nood heb aan dat iedereen rustig mee-

mee gezogen wordt, lukt het me niet en escaleert

werkt en voortdoet. Dan weten ze hoe het bij me

de situatie verder.

werkt en gaan ze niet mee in die stress. Krachtkits

N U VA N O U D ER S

Heb je nog een voorbeeld waar je merkte dat iets

Voor kinderen is het sowieso fijn dat je benoemt

niet escaleerde door het te benoemen?

hoe jij je voelt. Een voorbeeld. Als je als juf de vorige

Jules heeft het soms moeilijk om naar school te gaan

avond een moeilijk gesprek had en daarover nog

en vooral om de overgang ‘s morgens te maken. Als

verdrietig bent, kan je ze dat ook beter vertellen.

hij er is gaat het na een tijdje wel over. Op zo’n mo-

Gevoelige kinderen die sferen en emoties aanvoe-

menten houdt hij me een spiegel voor en helpt hij mij

len, kunnen soms niet thuisbrengen wat er in de klas

onbewust uit te zoeken wat ik nodig heb om in mijn

hangt. En vanwaar dat gevoel van verdriet komt. Ze

kracht te kunnen blijven staan. Om niet mee te gaan in

gaan zelfs soms dat verdriet overnemen. Of ze gaan

zijn angst en twijfel. Eigenlijk geeft hij me op die mo-

spiegelen door of verdrietig of net druk te doen.

menten onbewust de kans om te oefenen in het stevig

Uiteraard benoem je op hun maat wat er bij je leeft.

staan, vanuit mijn ik-kracht en zelfvertrouwen. In het

Transparant zijn is belangrijk. Je hoeft niet te zeg-

begin lukte me dat niet en werd ik zelf zenuwachtig,

gen wat er juist is gebeurd. Je kan zeggen: “Ik ben

onzeker en angstig om wat er zou gebeuren. Ik mag

wat verdrietig door een gesprek gisteren. Het heeft

zijn angst niet spiegelen. Ik heb zijn angst zonder oor-

wat tijd nodig maar daarom ben ik wat stiller.”

”

“Voor kinderen is het fijn dat je benoemt hoe jij je voelt. Ze houden van duidelijkheid.” deel te ontvangen en in een open houding te blijven.

Is dat niet moeilijk voor leerkrachten?

Als ik mee in zijn kramp schiet - wat soms nog gebeurt

Bij je eigen kinderen of familieleden zal je dat mak-

- is het veel moeilijker dan dat ik zelf rustig blijf en blijf

kelijker doen. Maar zelfs wanneer je emotionele be-

door ademen want als het mij lukt om goed bij mezelf

trokkenheid minder is - zoals in een klas - benoem

te blijven, gaat het voor hem ook veel vlotter.

je deze gevoeligheden best ook. Kinderen houden

Hoe ervaarde je dat spiegelen vroeger in je klas

van duidelijkheid. Ze pikken het toch direct op. Je kan dus beter zeggen wat er is dan hoeven ze zich

als juf?

geen zorgen te maken. Ook dat je aangeeft dat je

Als je je als klasjuf of leraar bewust bent dat er

er zelf mee aan de slag gaat, kan hen rustiger ma-

gespiegeld wordt en je hebt een dag dat ze enorm

ken. Hooggevoelige kinderen die willen dat iedereen

druk zijn, kan je gaan kijken hoe je jezelf voelt en

zich goed voelt, zouden zich anders zorgen over

wat je zelf kan veranderen. Als je als leraar terug rust

jou kunnen maken en het willen oplossen. Je kan

vindt en er taal aan kan geven en gaat benoemen

zeggen dat je het even lastig hebt. Maar je leeft het

wat er is, voel je verandering. Ik heb dat zelf als juf

ook voor als je zegt dat je de keuze hebt gemaakt

dikwijls ervaren. In plaats van te roepen dat ze stil

om te doen wat je nodig had om er niet in te blijven

moeten zijn, benoemde ik wat het met me deed: “Ik

hangen en hebt gezorgd dat het verdrietige gevoel

merk dat er veel drukte is. Wat maakt dat het hier

kan veranderen. Authentiek communiceren en een

zo druk is? Ik voel dat dit me zenuwachtig maakt en

goede verbinding met jezelf is belangrijk.

dat vind ik niet fijn.” Er dus woorden aan geven is belangrijk. Dat brengt direct ook rust en betrokkenheid in de groep. Maar het is geen toverformule, de ene dag is de andere niet. (lacht)

Krachtkits

Dat is een héle evolutie met vroeger. Thuis of

in de klas zouden opvoeders zich nooit kwetsbaar opstellen.

Ja, kwetsbaarheid tonen is niet makkelijk maar voor

kwaliteiten maar ook hun moeilijkheden. Marie kan

gevoelige kinderen zo herkenbaar en rustgevend. En

bijvoorbeeld in crisis gaan omdat ze honger heeft

omdat die toch voelen hoe jij je voelt, kan je dat niet

en onmiddellijk wil eten of omdat ze niet weet wat

meer zo makkelijk wegstoppen als vroeger. Daarom

aan doen. Dan is het ook belangrijk dat jij rustig bent

ben ik zo open. Als ik voor mezelf authentiek een

en in je centrum. En niet mee gaat in die crisis maar

eerlijk ben dan komt dat aan en is er direct rust bij

duidelijke afspraken afbakent.

de andere. Soms twijfel ik wel hoe ik het op hun maat

Je wil het beste voor je kinderen maar duidelijkheid

ga formuleren. Maar als het klopt, komt het binnen.

en rechtlijnigheid zijn wel fijn voor hen. Daar worden

Voor hen is het soms nog moeilijker om te benoemen

ze ook terug rustig van. Ook daarbij benoem ik weer

hoe ze zich voelen maar als jij open en eerlijk bent

hoe ik me erbij voel.

dan leren zij dat al doende ook. De aard van het beestje maakt wel een verschil.

Zekerheid, vertrouwen van binnenuit voeden.

Sommigen zijn nu eenmaal introverter, anderen

Hoe doe jij dat?

extraverter.

In onze maatschappij voedt men vaak zekerheid en

Marie heeft haar eigen aandeel sneller door. Het is

vertrouwen buiten zichzelf. Punten bevestigen dat

misschien een raar voorbeeld maar als ze zich tegen

kinderen goed bezig zijn of niet. En een job later

een afwasmachine stoot, blijft ze rustiger en zegt

bepaalt bij vele volwassenen hun identiteit en zeker-

ze dat het niet slim was van haar. Terwijl Jules een

heid. Als dat wegvalt dan weten ze dikwijls niet meer

stamp tegen de afwasmachine zou geven en zich

wie ze zijn en worden ze onzeker.

zou afreageren op de ‘oorzaak’. (lacht) Wat niet

Ik breng kinderen heel dicht bij zichzelf en hun

wil zeggen dat dit gedrag typisch van een jongen

identiteit door hen in connectie te brengen met hun

of meisje is, maar volgens mij is het een verschil in

talenten. Wat maakt dat zij zijn wie ze zijn, wat gaat

karakter.

van nature heel goed en wat niet. En dat al die aspecten er mogen zijn. Ook leer ik ze zichzelf kennen

Wat zijn naast ‘achter het gedrag gaan kijken’ en het ‘spiegelen’ nog jouw tools om het beste

met al hun emoties. Dat boos zijn ook oké is. Die waarheidjes, hé. “Wat

uit kinderen te halen?

past bij mij?” is een cruciale vraag. Dat ze leren wat

Dat ze er met alles erop en eraan mogen zijn. Hun

ze belangrijk vinden en dat ze hun tempo mogen beKrachtkits

N U VA N O U D ER S

palen. Zo kan je er rekening mee houden dat het ene

leuk aan hen vindt, dan weten velen niet wat dat is

kind bijvoorbeeld meer nood aan actie heeft, en het

en kunnen ze hier moeilijk op antwoorden. Terwijl dat

andere aan rust. Zo hoeven ze zich niet te erg aan te

eigenlijk niet zo moeilijk zou moeten zijn.

passen. Daar heb je een goede omgeving voor nodig

Bij positief opvoeden benoem je alles wat je ziet. Bij-

die rekening houdt met wie je bent, je talenten en je

voorbeeld gisteren had Marie een wondje aan haar

noden. Thuis kan je dat zelf creëren maar op school

vinger. Ik kon er niet direct aandacht aan geven.

heb je daar de juiste mensen voor nodig. Je omringen

Achteraf zag ik dat ze het zelf verzorgd had. Ze had

met mensen die door dezelfde bril kunnen kijken naar

haar plan getrokken.

kinderen is belangrijk. Je hebt daarin niet altijd een

Ik heb benoemd dat ik het knap vond dat ze voor

keuze maar zoveel mogelijk toch. En als je dan een

zichzelf had gezorgd. Als ze hulp nodig had, weet ze

leerkracht hebt of een grootouder die nogal streng

dat ze dat altijd mag vragen. Ik leer hen zo ontdek-

is en een kind net niet bekrachtigt, dan zou het mooi

ken wat ze al zelfstandig kunnen en waar ze nog

zijn dat een kind niet meegaat in die negativiteit

hulp bij nodig hebben. Ik had zelf de neiging om

vanuit de omgeving en niet gaat twijfelen aan zichzelf

soms te overzorgen, dus ik heb ook moet leren om

maar bij zichzelf kan blijven en zijn waarheid.

Zelfvertrouwen is dus de basis. Ja, want het is heel belangrijk om dat zelfvertrouwen echt te voelen om bij jezelf te kunnen blijven. Dat doe ik bij mijn coachings en uiteraard ook in mijn opvoeding. De basis is kinderen echt bij hun talenten te

VERHALENTIP De waarheidskoffer is een verhaal uit het boek ‘Verhalen voor gevoelige oortjes’ van Wendy Janssens. (zie ook pagina 58) Het gaat over een

brengen en die te kennen. Als ik bij de talenteninter-

margriet en een kindje dat gepest wordt. Die

views in de scholen vraag wat hun mama of papa zo

komen elkaar tegen. De margriet zegt dat de klaprozen ook altijd lelijke woorden tegen haar zeggen. Dan vraagt ze aan het kind om haar eens uit te schelden. Dat jongetje vindt dat helemaal niet leuk om te doen, maar beseft dan dat het zijn eigen lastig gevoel is dat hij projecteert op de margriet. Want hij merkt dat de bloem mooi blijft rechtstaan en lacht als hij die lelijke woorden tegen haar zegt. De margriet vertelt over haar koffer met al haar waarheidjes in. Ze vertelt dat haar wortels stevig in de grond zitten en alles wat niet bij haar past niet binnenkomt. Ze gooit die weg. Alles wat ze zeggen over haar dat wel klopt laat ze wel in haar koffer toe. Het is goed om heel visueel en creatief te werken met kinderen. Zelfkennis is de essentie en het is heel belangrijk om daar ruimte voor te maken.

Check zeker hier de gratis online training rond meer pestpreventie en zelfvertrouwen bij kinderen met oa. de waarheidskoffer-oefening.

Krachtkits

los te laten, te vertrouwen en te laten groeien. Zodat

Ik nodig hen soms uit om te vertellen over een moment

ze zelf mogen ervaren wat ze allemaal al kunnen

waarop het moeilijk ging met hun kind. Dat moeten ze

door te zijn wie ze zijn en dat het ook helemaal oké

dan opschrijven of opnemen. Eke keer ze de naam van

is om hulp te vragen. Het blijft voor mij soms zoeken

het kind zeggen, moeten ze het vervangen door hun

naar een evenwicht daarin.

eigen naam. Ze waren telkens verwonderd door de gelijkenissen met

Door hun talenten en hun identiteit te benoemen, zorg je er dus mee voor dat ze zichzelf

zichzelf. Deze techniek komt uit het boek “Spiegelkinderen”. Ik citeer even: “Het belangrijkste voor jou als ou-

goed leren kennen

der- & kind-coach is om iedereen die betrokken is bij de

Ja, door te weten “dat is Jules” en “dat is Marie”

hulpvraag weer in zijn eigen kracht te zetten. Belangrijk

begrijpen ze zichzelf beter in het contact met ande-

is ze in contact te brengen met hun eigen wijsheid en

ren. En gaat het makkelijker omdat ze de verschillen

zo nodig vaardigheden te leren of iets nieuws laten

kunnen zien. Dan gaan ze door hun hooggevoeligheid

ervaren. Want het is belangrijk dat je ieder op zijn ei-

niet in de andere persoon zijn of haar stuk mee.

gen verantwoordelijkheid wijst. Dat kan dus zijn dat de

Als je hen hier bewust van maakt, kan je hen zichzelf

oplossing gedeeltelijk of geheel bij de ouders ligt.”

in stukjes goed leren kennen. Deze inzichten zijn van

Ouders hebben wel de tijd nodig voor hun bewust-

“Via je kinderen ga je ook terug naar jouw basis en je identiteit.”

”

cruciaal belang in hun verdere leerproces. Jules hoor-

zijnsproces. Mildheid daarin is héél belangrijk;

de van zijn juf dat er mensen zijn die gevoelig zijn voor

schuldgevoel is daarbij een valkuil. “Het is allemaal

het weer en bij slecht weer zich ook makkelijker slech-

mijn schuld dat mijn kind nu zo is” helpt je niet

ter voelen en omgekeerd. Jules zei me dat hij hierdoor

vooruit. Daarom is het zo belangrijk om jezelf goed

zichzelf beter begreep want hij heeft dat ook. Soms

te kennen. Via je kinderen ga je ook terug naar jouw

moet je natuurlijk opletten dat je wat andere zeggen

basis en je identiteit. Naar het besef, dat hoort bij mij

niet zomaar als een waarheid overneemt. Erkenning

en dat niet. Je leert jezelf echt goed kennen omdat

geeft zoveel rust. Jezelf kennen is wel een proces dat

zoveel ouders dat vroeger net niet geleerd hebben.

niet van vandaag op morgen gaat en tijd vraagt.

Door dat proces ben ik zelf ook gegaan. Omdat ik op de duur niet meer wist wie ik was binnen ons gezin.

Er worden nu makkelijker etiketten geplakt op kinderen zoals hoogsensitiviteit, adhd,…

Daarom was het nodig om in verbinding te gaan met mijn ik-kracht. Dit ben ik en dat ben jij, en die wissel-

Heb jij nog tips om daar mee om te gaan?

werking. Dat onderscheid herkennen is zo mooi en

Als ik tijdens een coachinggesprek het gevoel heb

krachtig tegelijk.

dat er ook iets bij de ouders zit dan vraag ik hen altijd “Herken je hier iets van?” Dat doet hen nadenken en zet iets in beweging.

Een proces van individualisering is een enorme evolutie van vroeger tot nu. Qua emoties,

Een hoogsensitief kind met alle eigenschappen

gedachten zijn we veel bewuster geworden.

en noden benoemen kan een moeder doen besef-

De valkuilen die wij nu ervaren op ons 30ste, die wil je je

fen van “hé, ik ben dat ook.” Dan beginnen ze over

eigen kinderen besparen, toch? Je wil ze nu in verbin-

zichzelf na te denken. Dat is het goede aan al die eti-

ding met zichzelf laten blijven om in deze wereld te kun-

ketjes. Ouders leren hun kind én dikwijls ook zichzelf

nen stappen. Dat is sowieso met vallen en opstaan. In

eindelijk beter begrijpen.

mijn geval met mijn burn-out, ben ik echt moeten gaan Krachtkits

N U VA N O U D ER S

voelen. Wie ben ik? Wat voel ik en wie is Sophie? Wat

voegde ik eraan toe dat het in geldwaarde niet zo

wil ik? Zodat je weer gaat leven in plaats van overleven

goed verdient. “Dan richt ik ook een muziekband op”,

en weet wat je plezier geeft, en wat bij je past. Mijn

zei ze. “Dat moet je doen”, zei ik en samen fantaseer-

kinderen zijn daarin de grootste spiegels geweest.

den we verder.

Mensen hebben een enorme creatiekracht

Is het dikwijls dat ouders pas iets aanpakken

veranderingen te brengen. Bij kinderen zie je

je dat ook in je praktijk?

om dingen te creëren maar ook systemen in

dat ze een grote verbeeldingskracht hebben maar vele volwassenen zijn die terug kwijt

en passen zich aan. Hoe stimuleer jij die eigen

als er al een serieuze crisis is met hun kind. Zie Niet per se, denk ik. Maar je zal altijd pas naar iemand gaan als er een probleem is. Je moet al tegen iets aanbotsen voor je het gaat aanpakken, maar het

creatiekracht bij kinderen?

hoeft geen crisis of probleemkind te zijn. Naar scho-

Ik vraag me af of mijn kinderen zich bewust zijn dat

len toe is het ook interessant dat leerkrachten daar

ze hun wereld scheppen. Ik zeg het hen al wel. Ze

ook mee bezig zijn en problemen echt aanpakken.

zijn nog niet veel bezig met wat ze later willen wor-

Als je met een klas werkt, is het iets moeilijker om

den. Dat is meer omdat het een vraag is in vrienden-

coachingtools toe te passen. Want wie heeft welke

boekjes. Als het gaat over vriendjes, dan zeg ik dat

invloed op wie? Elk kind reageert anders op prik-

ze heel trouw aan zichzelf moeten blijven en dat ze

kels. Als je als juf je onzeker voelt, dan is het ene kind

”

“Vooral is vreugde een belangrijk referentiepunt. Waar word ik blij van? Dit is de tool om te checken of het goed bij je past.” hun eigen beste vriend moeten zijn. En dat ze mogen

daar stil van, de andere heel wiebelig en de derde

worden wat ze willen. Er zit geen grens op. Wat wil

wordt daar boos van of laat het pas thuis zien. Er zijn

jij? Jij gaat je eigen ding doen. Als dat verandert

ook kinderen die uit zichzelf niet meteen reageren,

gedurende de jaren, is dat ook goed. En vooral is

maar de reacties van andere kinderen afwachten

vreugde een belangrijk referentiepunt. Waar word

om zichzelf te uiten. Dat is dan weer een kettingre-

ik blij van? Dit is de tool om te checken of het goed

actie. Belangrijk hierin is om je ook als leerkracht te

bij je past. Hoe kan ik de wereld creëren rondom mij

laten omringen door mensen die je hierin steunen en

zodat ik er nog steeds blij van wordt.

versterken.

Ik was met de kinderen onlangs op een ezelsboerderij met ezels die je ook echt mocht knuffelen. Jules zei dat als hij later groot is en veel geld heeft, hij die

Krachtkits

Heeft in je kracht staan of zelf vanbinnen rust

vinden altijd een positieve invloed op de omge-

boerderij zou kopen. Dan ga ik daarin mee. “Ah leuk,

ving of de sfeer in de groep?

zou jij dat willen?” En dan wil ik dat alles-is-moge-

Het heeft vooral effect op jezelf, op hoe de dingen bij

lijk-gevoel open houden. Als jij dat wilt en je wordt er

jou binnenkomen en dat straalt wel af op de groep.

blij van? Why not?

Het is voor gevoelige kinderen belangrijk om als het

Dan ga ik niet zeggen dat hij dat misschien niet zal

druk is het onderscheid te kunnen maken wat dit

kunnen betalen. (lacht) Marie vroeg me ook als ze

met hen doet en dat ze de keuze hebben hoe ze er

later mama wil worden of dit een leuke job is. Ik zei

mee omgaan. Kinderen kunnen leren de signalen

dat het de beste job ter wereld is, maar al lachend

sneller op te pikken zodat ze niet overspoeld moeten

3 TIPS OM POSITIEVE GEDACHTEN TE STIMULEREN - Een goede tip voor ouders is om te zeggen: Het lukte me vandaag beter om dit of dat te doen. Bijvoorbeeld: Het lukte me vandaag beter om op tijd te zijn. Zo laat je zien dat het leuk is om jezelf positief te bekrachtigen in gedachten. Maar ook dat je altijd kan evolueren en niet perfect moet zijn.

- Een affirmatie zou ook kunnen zijn: “Als ik mezelf goed ken, dan laat ik me niet foppen” of “dan maak ik me niet druk in wat anderen zeggen”. Die zinnen bespreken en hardop zeggen doen we soms samen. Als Marie of Jules thuiskomt en vertelt over minder leuke opmerkingen van klasgenootjes, dan vraag ik: Klopt dat? Hoort dat bij jou? Wat zijn jouw waarheidjes? Ik doe dat niet in een oefening apart maar als iets zich aandient in het dagelijkse leven. Dan kan je als besluit wel een bepaalde zin formuleren over wat hun positieve gedachten dan kunnen zijn.

- Ik heb ook een set emotiekaartjes. (zie ook pag. 57) De kinderen trekken daar soms een kaartje uit. Ik merk dat ze altijd op hun gevoel de juiste trekken. Op de achterkant staat er telkens een affirmatie bij. We lezen die samen en dan komt het bij hen binnen of niet. Ik laat dat voor de rest los. Een kind pikt wel op dat wat het op dat moment nodig heeft.

Krachtkits

kan inzetten. Dat zijn echte handvaten en dan word je weer kapitein van je eigen schip. Je leidt de dans, zoals ze mooi zeggen (lacht). Voor de ene gaat dat vanzelf en voor de andere is dat een heel proces. En soms spiegelt hij of zij mogelijk iets naar zijn ouders. Als het vastzit dan kan je er als ouders en kinderen samen naar gaan kijken. Bij het spiegelen is het vaak dat je achteraf pas helderheid krijgt. En je de linken kan leggen tussen het gedrag van het kind en jezelf. Als het voor mij duidelijk is en ik heb er zicht op en ik ben terug in verbinding met mezelf, dan lossen er vanzelf dingen op voor mijn kinderen. Dan is het geen probleem meer. Dat heeft tijd nodig.

En zoals ze zeggen: “Alles wat je aandacht geeft, groeit!”

Ik zag net een papa zijn dochtertje begeleiden op een speeltuig en bedacht me hoe mooi het was dat

“Voor zorgende mama’s is dat een gouden tip: je hoeft het niet allemaal voor hen op te lossen!” worden. Maar bijvoorbeeld weten dat ze best hun

hij haar liet doen en subtiel aanmoedigde en aan-

koptelefoon even kunnen opzetten om zichzelf af

wijzingen gaf. Want als je het teveel overneemt en

te sluiten van de drukte. Zodat ze er niet in mee-

voordoet dan haal je haar ik-kracht weg. Voor een

gezogen moeten worden. Het is dus belangrijk om

kind is het belangrijk de ik-kracht te blijven behou-

kinderen te leren om te weten wat ze nodig hebben

den. Bij nieuwe dingen kan je de uitdaging altijd ver-

op elk moment.

delen in kleine stukjes. Door ze aan te moedigen en

Zodat je voor jezelf een handleiding hebt voor wat

op hun eigen gevoel leert te vertrouwen om het stap

voor jou helpend is in een bepaalde situatie. Dat je

voor stap zelf te doen. Zo krijgen ze een succeserva-

niet in die overspoeling gaat en die alarmen al op

ring. Als ouders het zelf blijven oplossen of voorkau-

voorhand leert (h)erkennen. Tijdens coachings gaan

wen dan hebben kinderen te weinig succeservarin-

we samen op zoek naar je eigen hulpbronnen en dat

gen. Jules gaf het me al snel aan toen hij me zei: “Ik

is heel persoonlijk. Wat/wie helpt jou? Wat heb jij

ben wel al 5 jaar, ik kan dat wel alleen!” (lacht)

nodig en wie kan je daarbij helpen? Wat kan je zelf

Voor zorgende mama’s is dat een gouden tip: je

al doen? We beginnen tijdens een talentengesprek

hoeft het niet allemaal voor hen op te lossen!

met vragen als “Waar word jij blij van” en “Wat vind

Krachtkits

je leuk om te doen?” Dan gaan we ook eens kijken

Meer info over Sophie haar talentgedreven kinder-en

wanneer het moeilijk gaat en welke talenten je dan

oudercoachingpraktijk, zie www.praktijkpapillon.be

TEKST: KATRIEN DE KEYZER - FOTOGRAFIE: SARA SMEEKENS VAN LUDOVICA.BE

”

Ja, zoals alles tijd nodig heeft om te groeien.

KRACHTQUOTE VOOR KIDS

nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan. Ik heb het

✁

ILLUSTRATIE: THIOMAS MAES

Pippi Langkous

Krachtkits

EN K IE D O H ET M 2 EENVOUDIGE, GRATIS METHODES MÃ&#x2030;T ECHT RESULTAAT

MEER RUST BRENGEN IN JE GEZIN OF JE KLAS

ALS ER VEEL ONRUST EN DISCUSSIE IS, IS ER MEESTAL STRESS OF SPANNING DIE IS OPGESTAPELD. HOOG TIJD DUS OM DIE TE ONTLADEN OF ECHT TE HOREN WAT ER SPEELT. MET DEZE METHODES WORDT DIT MAKKELIJKER.

Krachtkits

EEN GESPREKSMETHODE WAARBIJ IEDEREEN ZICH GEHOORD EN GEZIEN VOELT

Let’s jump! Op een speelse manier te weten komen hoe kinderen zich echt voelen, dat doe je met de Jump Movement methode. Via deze stimulerende gesprekstechniek spring je dieper in elkaars gedachten. Aan de hand van een helder stappenplan ga je op een verbindende manier communiceren, waardoor iedereen zich gehoord en gezien kan voelen en gemotiveerd wordt om te participeren. Zo ontstaat ruimte voor nieuwe inzichten, erkenning, zachtheid en groei. Belangrijk is dat iedereen van binnenuit in beweging komt omdat ze er klaar voor zijn, en niet omdat het van buitenaf wordt opgelegd. Zowel thuis als in een klas- of leefgroep is de Jump breed toepasbaar, bijvoorbeeld voor het oplossen van een conflict of het bereiken van een positief doel (meer harmonie, meer rust, meer openheid).

DE VOORDELEN

DE PRAKTISCHE KANT

› Een Jump is een fijne manier om rust te brengen in je gezin of

› Surf voor het stappenplan naar de

groep. Je voorkomt dat problemen zich opstapelen door tijd te

www.krachtkits.be/gratis.

maken voor elkaars gevoelens en gedachten.

› Werk je liever met een app? Zoek

› Je creëert samen met de kinderen een veilige cirkel waarbinnen

dan zeker in je app store onder ‘Jump

alles gedeeld mag worden.

movement’.

› Je doorbreekt het onevenwicht dat in gewone gesprekken heel

› Kies samen een vast moment in de

vaak zit. Mondige en introverte kinderen krijgen evenveel ruimte

week of de maand om de Jump te

en tijd om te spreken én gehoord te worden. Iedereen luistert op

plannen. Zo is de kans klein dat je het

een respectvolle manier naar elkaar.

in alle drukte vergeet.

› Een Jump staat in teken van verbinding en gelijkwaardigheid. Zo

› Het kind en de leeftijd bepalen het

stimuleer je wederzijds begrip en erkenning voor elkaars proces

taalgebruik van het gesprek. Jij ver-

en verhaal.

telt wat er in je leeft op maat van je

› Door als ouder, leerkracht of opvoeder de controle los te laten en

gesprekspartner(s).

op gelijke hoogte te communiceren, zie je de mooie oplossingen

› Is er een conflict? Geef dan ieder-

die spontaan vanuit kinderen kunnen ontstaan. Via deze bewuste

een eerst de tijd om te kalmeren en

gespreksmethode krijg je toegang tot de diepere lagen. Door stil

te bezinnen. De bereidheid om naar

te staan bij wat echt leeft kom je veel vlotter tot oplossingen die

elkaar te luisteren is de basis van een

voor iedereen goed voelen.

geslaagde Jump.

› Samen werken aan een betere communicatie is gezond voor de

› Meer weten over de Jump Move-

relatie.

ment methodiek? Surf dan naar www.jumpmovement.com

LEES OP PAGINA 20 VIA ENKELE GETUIGENISSEN WAT DE POSITIEVE IMPACT IS VAN JUMP Krachtkits

EN K IE D O H ET M EEN DOEMETHODE

WAARBIJ JE IN 5 MINUTEN NAAR EEN RUSTIG EN VERBONDEN HOOFD GAAT

Het ABC van ontstressen Stress stapelt zich razendsnel op in ons lichaam en saboteert zo de verbindingen in onze hersenen. Hoewel we een groot deel van de prikkels wegwerken door sociaal contact, sport, spel en slaap, hebben de restanten vervelende bijwerkingen. Denk maar aan een gespannen sfeer thuis of in de klas, oplopende frustraties, overgevoelige reacties, een rusteloos hoofd of een pijnlijk, verkrampt lichaam. In de dagelijkse drukte is het niet vanzelfsprekend tijd te vinden om bewust te ontladen. Wist je dat het ook in minder dan vijf minuten kan? Met ‘Het ABC van ontstressen’ wordt tot rust komen kinderspel. In vijf eenvoudige stappen breng je weer evenwicht binnenin jezelf en in het contact met anderen.

DE VOORDELEN › De methode is makkelijk toepasbaar, zowel voor kinderen als volwassenen. › Je kan er alle soorten stress mee aanpakken: van zenuwen voor een proefwerk tot gepieker over een probleem of een escalerend conflict. › Met ‘Het ABC van ontstressen’ hoef je van niemand anders afhankelijk te zijn voor het regelen van je stressniveau. Je kan het helemaal zelf.

DNA-streng, de basishouding van het ABC van ontstressen.

› Je gaat makkelijker uit je verdedigings-en vluchtreflexen die je instinctief hebt op problemen of spanningen en krijgt een heldere kijk op de situaties. › Je ontwikkelt een vaardigheid om snel en diepgaand te ontstressen en leert vertrouwen op je eigen systeem. › Ontstressen maakt je productiever, meer ontspannen en toegankelijker voor de mensen om je heen. › Je kan de techniek ook preventief inzetten om te vermijden dat problemen zich thuis of in een klas- of leefgroep opstapelen. Zie het gerust als een rustgevend ritueeltje voor iedereen.

DE PRAKTISCHE KANT › Laat je inspireren door het gratis stappenplan en video’s via deze online pagina https://mailchi.mp/livetheconnection/abc › Wil je meer weten, schrijf je gerust in op de website www.livetheconnection.be of lees het boek van Marina Riemslagh: ‘Jezelf ontstressen in minder dan vijf minuten.

LEES OP DE PAGINA RECHTS WAT DE POSITIEVE

Het ABC van ontstressen’. o.a. te vinden via

IMPACT IS VIA ENKELE GETUIGENISSEN

Bol.com.

Krachtkits

BIJ EEN LEERKRACHT Linde Vanderlinden is leerkracht in het zesde leerjaar. “Ik geef al geruime tijd les aan 11 à 12-jarigen. Voor hen is ‘Het ABC van ontstressen’ een geschenk uit de hemel. Ik breng al heel vlug in september een lessenreeks aan rond breinologie, waarin de hersenontwikkeling van baby tot volwassene, de werking van het tienerbrein en andere interessante hersenweetjes worden aangebracht. In dit kader leg ik dan het verschil uit tussen een verbonden brein en een brein in stress. Daarna leer ik hen stapsgewijs ‘Het ABC van ontstressen’ aan. Samen met hen herhaal ik de techniek op regelmatige basis aan de hand van verschillende situaties, zodat ontstressen een automatisme wordt. Het mooiste voorbeeld kreeg ik op sportklassen, net voor ze moesten optreden voor 100 andere zesdeklassers. Iedereen was gestresseerd tot iemand het initiatief nam om in DNA-streng te gaan staan! Daar stond mijn klas in de coulissen met de armen en benen gekruist, ze voelden zich rustig en vol vertrouwen. Hun optreden was meer dan geslaagd. Een andere leerling speelde haar eindexamen piano voor een jury in alle rust nadat ze ‘Het ABC

”

“Wat kan je als leerkracht meer wensen dan dat je leerlingen deze tool meenemen naar hun verdere leven.”

van ontstressen’ had gedaan. Wat kan je als leerkracht meer wensen dan dat je leerlingen deze tool meenemen naar hun verdere leven en hem altijd bij de hand hebben als het nodig blijkt!”

GETUIGENISSEN

De positieve impact van ‘Het ABC van ontstressen’

BIJ EEN KINDERCOACH Anneke Davids over de begeleiding van Mineke, 11 jaar. “Mineke vertelde dat ze ’s avonds in bed erg veel last van stress heeft en niet kan slapen. En dat ze vaak opziet tegen dingen, zoals bij een vriendin logeren, terwijl die achteraf gezien reuze meevallen. Ze is bang om alleen gelaten te worden, altijd wanneer ze met haar gezin aan het winkelen is of een wandeling maakt. We werkten samen aan de angst met behulp van ‘Het ABC van onstressen’. Onze intentie was om alle angst die ze voelde op te lossen. Ze doet het iedere avond zelf, liggend in bed. Resultaat: ze kan beter ontspannen en makkelijker in slaap vallen.”

BIJ EEN MAMA met haar zoon (anoniem) “Mijn zoon (13 jaar) en ik zaten aan het ontbijt. Al na een paar happen gaf hij aan dat hij weer geen honger had, net zoals de voorbije dagen. Hij begreep zelf ook niet waar het vandaan kwam. Ik vroeg hem of hij misschien gespannen was door wat hem te wachten stond. Hij ging halverwege het schooljaar over naar een nieuwe klas en moest dus opnieuw vrienden maken. De klas bleek ook andere regels te hebben dan zijn huidige. Hij gaf aan dat dat best wel eens zou kunnen. Hij ging in op mijn verzoek om de stress eraf te halen met ‘Het ABC van ontstressen’. Meteen voelde hij het verschil. Daarna at hij elke dag gewoon zijn ontbijt. De dag dat hij moest wennen in de nieuwe klas, zei hij tegen mij: “Ik ben eigenlijk niet gestresseerd. Ik vind het leuk spannend en voel er mij helemaal goed bij”. Wat ben ik dankbaar dat ik mijn kind dit mooie cadeau kon geven. En dat ik dit van hem kreeg!” Krachtkits

GETUIGENISSE

De positieve impact van de Jump-methode BIJ EEN MAMA Sara Smeekens, mama van Lars, 11 jaar en Tibe,9 jaar, fotografe bij www.ludovica.be “Ik had de Jump-sessie lang uitgesteld omdat ik dacht dat ze er lacherig over zouden doen. Maar uiteindelijk hebben we ons toch op een dag met drie rond tafel gezet en gejumpt. Ze waren namelijk de dag ervoor voor de eerste keer naar een gamedag geweest. Ik wou die zondag samen een gezonde boswandeling doen. Het werd een hele discussie waar we door elkaar praatten want ze hadden allerlei argumenten waarom ze niet mee wilden. We vonden geen compromis en het leek me een goed moment om een Jump te doen rond dat thema. Ook dat was niet direct met hun volle goesting (lacht) maar eens gestart, ging het vlot. Ieder was open over hoe hij of zij zich voelde en waar hij of zij graag naartoe wou evolueren. Ik voelde me onder andere een slechte mama omdat ik ze niet tot gezonde dingen kon bewegen. Ik durfde ook mijn verdriet er rond laten zien. Maar ook zij vertelden hoe ze zich voelden en wat ze leuk vonden of wat niet. En ieder praatte op zijn beurt en kreeg dus evenveel tijd. Wat er uiteindelijk vooral uitkwam, was dat ze graag meer actieve dingen met mij zouden willen doen, en dat ik meer interesse zou moeten tonen in wat zij leuk vinden, bijvoorbeeld voetballen en gamen. En dat ze zo meer zin zouden hebben om ook ‘mijn’ dingen te doen, zoals een boswandeling. Ze voelden zich gehoord en ook ik voelde mij gehoord. Ik ben dan met hen gaan voetballen (lacht), ook al doe ik het niet zo graag. Nu hebben we de qualitytime die we alledrie willen en ik zie hoe het ons allemaal deugd doet. Zo apprecieer ik het nu meer als ze met mij iets doen wat ik leuk vind. Het was een positieve ervaring.”

BIJ EEN COACH Glancy van der Elst, mama van Firy, 15 jaar en coach bij www.glancy.nl “Als coach heb ik het afgelopen jaar met pubers van 12 t/m 17 jaar Jumps gedaan in duo’s en het was fantastisch om te zien hoe open de kinderen tegen elkaar waren. Deze pubers vonden dat er echt naar hen geluisterd werd, met oprechte aandacht. Ze waren verrast dat ze zo snel verbinding maakten met de anderen. Ik raad ze aan altijd te gaan zitten bij iemand die ze nog niet zo goed kennen. We hebben een Jump gedaan rond het thema ‘Zelfvertrouwen’. Op voorhand had ik gevraagd wie er wel wat meer zelfvertrouwen zou willen en alle handen gingen omhoog. De basis van Jump is als jij praat is de ander stil en andersom, en dat betekent al veel voor een goed gesprek. Ze vertelden dat het hen opviel dat het beeld dat ze op voorhand van anderen hadden, niet bleek te kloppen. Ze dachten dat enkel zijzelf soms onzeker waren. De erkenning en openheid, het besef dat de andere dat ook soms heeft, maakt dat je meer begrip krijgt voor jezelf en de anderen. Ook mijn dochter van 15 heeft toen ze 12 was in het 6de leerjaar een Jump met

”

“Deze pubers vonden dat er echt naar hen geluisterd werd, met oprechte aandacht.”

haar klasgenoten gedaan. Er was echt een heel mooie verbinding tussen de kinderen en iedereen was daar zelf van onder de indruk.

Hoe fantastisch zou het zijn als alle leerkrachten die tools in handen hebben om op school te inte-

greren zodat kinderen zich gehoord voelen en (h)erkenning het groepsgevoel kan versterken. Ook al mijn coachingsessies met businessvrouwen beginnen altijd met een Jump. Om te zien waar ze

staan, om mensen zelf in actie te zetten en ook om de verbinding met de klant te maken. Je vertrekt zo vanuit gelijkwaardigheid en dan zetten ze mij niet op een voetstuk, want dat is niet gezond bij

Krachtkits

een coaching. Die gelijkwaardigheid ook brengen in klassen is een enorme meerwaarde.”

ONTDEK HET EERSTE KRACHTKITSSPEL

BEDENK MET ‘KANSMAKERS’ SAMEN DE OPLOSSING VOOR ELK PROBLEEM, THUIS EN IN DE KLAS

TEKST: KATRIEN DE KEYZER - ILLUSTRATIE: THOMAS MAES - FOTOGRAFIE: SARA SMEEKENS, GWENDOLYN PIETERS

EEN GESPREKSSPEL WAARIN ELKE STEM TELT! › Problemen oplossen is zelden een koud

DE VOORDELEN

kunstje. Als ouder, leerkracht of opvoeder

• Iedereen krijgt evenveel tijd en ruimte om zijn mening te delen.

moet je de boel draaiende houden, kno-

• De spelvorm stimuleert creativiteit en out of the box ideeën.

pen doorhakken en iedereen gemotiveerd

• Door te co-creëren kunnen jong en oud van elkaars inzichten leren.

krijgen om mee te werken. Tijdsdruk en

• De uiteindelijke oplossing (het actieplan) kan door iedereen naar

stress doen ons al snel grijpen naar oude,

zijn of haar vermogen en talenten worden uitgevoerd.

vertrouwde ‘oplossingen’ die zelden door

• Oude patronen worden verbroken en vervangen door een verbin-

iedereen gedragen worden.

dende vorm van communiceren en probleemoplossend denken.

› Met Kansmakers betrek je het hele gezin of

• Het creatieve potentieel van je gezin / klas / leefgroep groeit.

de hele klas- of leefgroep op een evenwichti-

• Kinderen leren samen beslissingen nemen en merken dat hun

ge manier bij het bedenken van een actie-

stem telt. Zo kunnen ze vertrouwen opbouwen voor later.

plan om eender welk probleem aan te pakken. Hoe maken we de ochtendrush rustiger?

VERWACHTE LANCERING: APRIL 2020

Wat kunnen we doen als daguitstap? Hoe kunnen we beter met elkaar communiceren?

COMMUNICATIEKIT KANSMAKERS:

› Door samen het spel te spelen, kom je tot

- AFWASBAAR SPELBORD 96x96 cm

een oplossing en een actieplan waar ieder-

- SPELREGELBOEK

een aan kan en wil deelnemen.

- KANSENKAARTJES

› Je kan het ook als coach gebruiken in je

- PROBLEEMKAARTJES

praktijk en zelfs met twee spelen.

- ACTIEPLANKAARTEN

BEN JIJ DIE EARLY ADOPTER DIE ALS EERSTE HET SPEL WIL ONTDEKKEN EN STEUNEN?

Meer info op www.kansmakers.be

KANS

MAKERS

VIND SAMEN DE OPLOSSING VOOR ELK PROBLEEM

CO-CRËER MEE EN KOOP HIER IN VOORVERKOOP NU 65 EURO (IPV 75)

Krachtkits

S ID TK H C RA K

Krachtkits

WAT ALS KINDEREN IN DE SPIEGEL KIJKEN? HET ZELFBEELD WEERSPIEGELT HOE WE NAAR ONSZELF KIJKEN. HOE ZIT DAT EIGENLIJK BIJ KINDEREN? IK VROEG 3 KINDEREN OM TE VERTELLEN HOE ZIJ ZICHZELF ZIEN IN DE SPIEGEL. ONTDEK ZELF MAAR EENS HOE WIJS EN INSPIREREND ZE ZIJN!

Luna, 7 jaar Als ik in de spiegel kijk dan vind ik mezelf mooi en

Een kindje zei dat ik een

prachtig. Ik vind het ook leuk dat ik Luna heet. Die

bruine papa heb en een witte

naam past echt bij mij. Ik zeg gewoon “Dat ben je

mama. Ik vroeg: “Hoe weet jij

zelf!” als iemand iets niet fijn zegt tegen mij. En ik

dat?” Ze zei: ”Omdat je lichtbruin

trek het me niet aan. Met kinderen spelen maakt

bent.” Verder heeft nog niemand

me het meest blij. Dan kunnen we samen leuke

iets gezegd over mijn kleur.

dingen doen.

Mijn mama zegt dat ik het

Ik kan heel goed rolschaatsen, zonder bescher-

zonnetje in huis ben. Ik ben

ming, want ik val niet. Ik oefen en daarom heb ik

altijd heel relaxed, dat is een

het zo goed geleerd.

talent. Toen de juf me zei dat ik

FOTOGRAFIE: ELS AERTS DIATTA - WWW.PASSION-FOR-LIFE.BE

me moest haasten, vroeg ik haar

Ik kan ook boos zijn en dat kan ik echt goed,

waarom. Ik snap niet goed dat

want als iemand iets doet dat ik niet leuk vind,

we soms zo veel en zo snel iets

mag ik dat heel goed laten weten.

moeten doen.

Ik wil nog leren tennissen. En ik moet nog leren

Ik wil later een prinses zijn én een dokter. Ik woon

beter luisteren naar wat mama zegt, want soms

dan in een kasteel en daar is ook de doktersprak-

luister ik dan eerder naar een vriendin die iets

tijk. Ik wil graag andere mensen helpen. Daar word

anders zegt en dat vindt mama niet leuk.

ik blij van.

Er zijn buren in onze straat die afval op straat gooien. Dat begrijp ik niet. Ik heb geleerd op school dat je afval in de vuilbak moet gooien.

Ik heb de voeten van mijn papa. En ik begin vlug tegen andere mensen te praten zoals mijn mama. Ik troost andere kinderen vaak, dan vraag ik wat er is als ze pijn hebben. In de klas ben ik nogal een stille omdat ik soms de drukte van de kindjes te veel vind. Als het wat te druk is ga ik een rustig plekje opzoeken.

”

“Ik wil een prinses zijn en een dokter. Ik woon dan in een kasteel en daar is ook de dokterspraktijk. Ik wil graag andere mensen helpen.”

Krachtkits

S ID TK CH A R K

Boris, 10 jaar Als ik in de spiegel kijk, besef ik dat

niet mee plagen, maar het is moeilijk tegen vrienden

ik het fijn vind dat ik gewoon me-

in te gaan.

zelf ben. Dat ik me niets moet aan-

Wat me erg bezighoudt in de wereld is dierenmishan-

trekken van wat anderen zeggen.

deling. Daar zou ik echt iets aan willen veranderen.

Ik vind mezelf goed zoals ik ben.

Mijn bril typeert me. Maar ook mijn sterk ritmisch Als anderen me kwetsen of iets

gevoel, ik doe slagwerk en drum, dat kan ik goed.

zeggen dat ik niet leuk vind

Ik lijk op mijn mama qua uiterlijk, maar ook omdat ze

dan ga ik meestal even alleen

snel boos is en ook de rust opzoekt om te kalmeren.

zitten om erover na te denken.

Van mijn papa heb ik de smaak, we kunnen genieten

Dan ga ik daarna zeggen dat ik het

van lekker eten. Ik ben heel verschillend van mijn

niet leuk vind. Als ze sorry zeggen

broer, dat weten we van elkaar. We weten wat we

dan is het klaar. Als ze zich niet wil-

graag hebben en niet. Soms gebruiken we elkaars

len excuseren en we er met twee

gevoelige plekken als we ruzie stoken. We maken

niet uit geraken, dan ga ik naar de

het wel altijd goed. Als ik ruzie zie tussen kinderen,

juf of meester om ons te helpen. Ik

troost ik gemakkelijker andere kinderen of duw ik

probeer het eerst altijd zelf op te lossen. Het is voor

soms ook de kinderen uit elkaar zodat ze elkaar niet

de andere ook niet leuk als de juf er bij komt want

zouden aanvallen.

die geeft soms straf terwijl we het even goed zelf

In de klas zijn we niet echt bezig met de etiket-

hadden kunnen oplossen. Ik kan al vrij goed opko-

ten van kinderen, we praten er niet over. Tussen

men voor mezelf maar wil daarin wel verder groeien.

jongens en meisjes merk ik niet altijd zo’n verschillen,

Ik ben zorgzaam, ik hou rekening met andere men-

we hebben ook een meisje die heel wild kan doen en

sen. ik ben niet zo egoïstisch, dat weet ik van mezelf.

jongensachtige dingen doet. Er zijn gewoon meer

Ik heb wel niet zoveel geduld. Ik word ook soms

verschillen in karakters.

heel vlug boos. Als ik echt te gekwetst ben of kinderen dagen me uit dan ren ik weg. Anders ontplof

Ik wil later ingenieur worden. Ik wil machines ma-

ik echt. Zeker als ik al met een slecht been uit bed

ken die de wereld beter kunnen maken. Bijvoorbeeld

gestapt ben, dan is de kans groot dat het gebeurt. Ik

een auto die op gras rijdt of zo. Zodat het milieu niet

”

ga naar mijn kamer of een andere ruimte waar het

wordt belast. Ik wil ook machines ontwikkelen die

stil is om rustiger te worden. Als ik het goed maak,

het tussen mensen makkelijker maken. Ik ben wel

heb ik wel behoefte aan een knuffel.

technisch aangelegd, dat is een talent. Als ik kleiner

Soms ga ik te veel met vrienden mee. Als ze ie-

was, speelde ik al veel met Lego en Playmobil en

mand plagen dan doe ik mee. Als het te ver gaat

bouwde ik grote bouwwerken.

dan stop ik wel. Maar ik zou vlugger wil stoppen en

Ik wil later ingenieur worden. Ik wil machines maken die de wereld beter kunnen maken.

Krachtkits

Ik ben niet streng voor mezelf als ik fouten maak. “De volgende keer beter” zeg ik dan tegen mezelf. Als tip aan anderen die zich soms niet goed in hun vel voelen: denk aan alle dingen die je vrolijk maken en zeg dat je goed bent zoals je bent. Als andere kinderen iets doen dat je raakt, negeer het en denk en voel terug alle positieve dingen over jezelf.

Ik vind

mezelf goed zoals ik ben.

Krachtkits

S ID TK CH A R K

Ik ben eigenlijk wel creatief, besef ik.

Krachtkits

Elise, 11 jaar Ik ben wel tevreden met mezelf. Soms kijk ik naar

had gedaan. Ik ben dan wel aan

mijn twee voorste tanden die wat groter zijn en

mezelf beginnen te twijfelen. Het

dat vind ik dan niet zo mooi. De andere tanden

was een moeilijke periode.

moeten nog wel groeien.

Nu voel ik me sterker.

Als ik me niet zo goed voel, zeg ik dat soms

Er was iemand in onze klas die

tegen mijn mama. Maar eigenlijk hou ik het

zich gepest voelde. Maar dat is

ook dikwijls voor mezelf. Als ik ruzie heb met

eigenlijk niet zo. Ze denkt dat.

een vriendin of ze plagen me dan zeg ik het tegen

Wij vragen zelf of ze mee komt

dat kind zelf dat ik het niet fijn vind en probeer ik

spelen en dan wil ze dat niet.

het zelf op te lossen. Sowieso als ik ruzie heb dan

Soms worden er kinderen ge-

probeer ik het zo snel mogelijk goed te maken.

pest om hun uiterlijk of omdat

Ik zie snel of er iets mis is met andere kinderen of

ze te bruut zijn. Jongens dagen

als ze zich niet goed voelen.

elkaar ook dikwijls uit en worden dan ineens heel kwaad en

Ik kan een beetje hockey, en een klein beet-

agressief.

je tekenen. Ik word blij van het te doen, tekenen

Ik heb twee zussen maar ik vind het nog moeilijk

is ook ontspannend. Ik kan het nog niet zo super

om te zeggen hoe verschillend of gelijkend we zijn.

goed. Ik ben wel blij dat ik het een beetje kan en

Daar ben ik nog te jong voor denk ik. De jongste

wil er nog in groeien. Als we met verschillende

is wel de minst stille. En ik kan het gemakkelijkste

kinderen wedstrijdje om ter mooiste doen, dan

een ruzie goed maken. Meestal hebben we met z’n

vergelijken we met elkaar en ben ik wel kritisch

drieën ruzie en dan vinden we wel een manier om

voor mezelf. Knutselen op school vind ik het leukst.

het bij te leggen en toch terug fijn samen te spe-

Ik ben eigenlijk wel creatief, besef ik.

len. Zij komen ook naar mij als ze zich niet goed

TEKST: KATRIEN DE KEYZER - FFOTOGRFAFIE: FLEUR POORTMANS

voelen of zo. Ik ben dan wel fier om de grote zus Als mama iets vraagt dan vergeet ik dat soms en

te zijn. (lacht)

dan wordt ze boos. Meestal doe ik het daarna wel.

Mama zegt dat ik op mijn papa lijk. Qua uiterlijk,

Ik vergeet het gewoon gemakkelijk.

maar ook in ons gedrag. Papa ruimt ook niet zo

Ik droom van minder ruzie, dat we allemaal samen

vaak op en ik ook niet. Mijn middelste zus lijkt dan

kunnen spelen en niemand buiten sluiten.

weer erg op mama.

Ik kijk nog niet echt naar het nieuws op tv.

”

Dat is niet leuk om naar te kijken. Het is toch

Ik wil zeker geen brandweerman of politie

allemaal slecht. Ik ben wel bewust dat we voor

worden. Dat vind ik te gevaarlijk. Voor de rest ben

onze aarde moeten zorgen en geen vuil op straat

ik nog niet bezig met wat ik wil worden.

mogen gooien. Mijn papiertjes in de vuilbak gooi-

Ik wil vooral plezier maken. (lacht)

en, doe ik automatisch. Maar het is nu niet dat ik buiten op straat ga opruimen.

Ik ben zelf gepest geweest in het 2de leerjaar. Er was iemand op school die ik heel goed kende en waar ik wel naartoe kon gaan als ik het moeilijk had. Ik vroeg altijd aan die kinderen of ik mocht mee spelen. Soms mocht het, soms niet. Ze beschuldigden me soms van dingen die ik niet

Ik droom van minder ruzie, dat we allemaal samen kunnen spelen en niemand buiten sluiten.

Krachtkits

G IN IN A TR OP EEN EENVOUDIGE MANIER (JE) KINDEREN ‘COACHEN’ MET DE KRACHTSPIEGEL

Van binnenuit het zelfvertrouwen van kinderen versterken

BOEK EEN TRAINING

Deze ervaringsgerichte training wil ouders, opvoeders, leerkrachten of coaches kennis laten maken met de effectiviteit van de Krachtspiegelmethode van Katrien De Keyzer (meer info over de methode op pag. 57). Je ervaart zelf een boost in je zelfvertrouwen en zelfkennis en je krijgt tips en handvaten aangereikt in het versterken van het zelfvertrouwen, de veerkracht en het zelfbeeld bij kinderen. Ontdek er deze gespreksmethode die je kan toepassen bij kinderen van 5 tot en met 12 jaar om zo van binnenuit wezenlijke verandering te weeg te brengen. Deze live training is voor professionals maar ook voor ouders. Want ook als ouder kan jij zelf veel in handen nemen en op een laagdrempelige, veilige manier je kind innerlijk versterken. Zo werk je ook preventief en zijn ze gegeven door Susan Van Asten (zie ook column hiernaast) met introductie en infostand door Katrien De Keyzer. Dus ben jij een school, een kindercoachopleiding, een groep ouders of een organisatie die met kinderen werkt? Wij komen graag deze live training bij jullie geven op een afgesproken tijd en locatie.

PRAKTISCHE INFORMATIE › Tijdsduur: 3 uur › Locatie: naar keuze in Vlaanderen en Nederland › Inclusief een goodiebag voor elke deelnemer en één krachtspiegel en boek voor de organisator gratis. › Maximaal voor 20personen › Prijzen: zie website Meer info en boeken via www.krachtkits.be/live-training.

FOTOGRFAFIE: KATRIEN DE KEYZER EN ROSANNE VAN DE BERG

meer opgewassen tegen de uitdagingen van de puberteit. De training wordt

Susan Van Asten en Katrien De Keyzer

Kinderen en emoties, hoe ga je daar nu mee om?

CO LU M N

Kinderen en emoties. We hebben er iedere dag mee te maken. En niet alleen met hún emoties. Ook die van onszelf. Gelukkig maar, want emoties zijn een wezenlijk onderdeel van wie we zijn. Ze vertellen ons hoe het met ons gaat. Hoe jammer en vreemd eigenlijk dat wij als volwassenen niet of nauwelijks geleerd hebben hoe we hiermee om moeten gaan. Sterker nog; veelal zijn we vroeger afgewezen op onze emoties. Boos zijn was uit den boze, tranen moesten snel gedroogd worden, bang zijn was voor aanstellers en wanneer je heel blij was, dan moest je een beetje ‘normaal’ doen.

Herkenbaar? Het woord ‘emotie’ komt van het Latijnse woord ‘emovere’ en betekent letterlijk ‘in beweging zetten’ (vrij vertaald). Emoties zetten ons in beweging. De emotie boos helpt ons onze grenzen aangeven. Het geeft kracht en die energie moet er op een of andere manier uit. De emotie verdriet laat ons stil staan, zodat we nare gebeurtenissen kunnen verwerken. De emotie bang waarschuwt ons voor gevaar. Hierdoor zijn we alert en letten we op. En tenslotte zorgt de emotie blij ervoor dat we kunnen opladen. Energie opdoen. Mijn allerbelangrijkste boodschap is dat we mogen beseffen dat kinderen nog te leren hebben hoe om te gaan met hun emoties. Dit kunnen ze niet vanzelf. Net zoals leren lopen, praten, netjes eten, enz. Daarbij helpen we hen ook. We moedigen aan, doen voor hoe het hoort, geven instructies en complimenten. Bij het leren omgaan met emoties zijn we ons hier vaak niet bewust van.

Wat hebben kinderen te leren dan? De 4 leerstappen rondom emoties zijn: herkennen (wat is het dat ik voel?), benoemen (hoe heet dat wat ik voel?), accepteren (het is oké wat ik voel) en uiten op een gezonde manier (ik weet wat ik kan doen als ik me zo voel). En dit is een behoorlijke klus! Kijk maar naar de maatschappij om ons heen en je ziet hoeveel volwassenen hier nog moeite mee hebben.

Mogen onze kinderen deze klus dan ook lastig vinden? En het nog ontwikkelen? Mogen ze daarbij ook fouten maken? Iets leren begint bij het vertrouwen voelen vanuit je omgeving dat je het mág leren. En iets leren gaat

“Ik ben ervan overtuigd dat als kinderen leren omgaan met hun emoties dat hun zelfvertrouwen enorm toeneemt.”

gepaard met fouten maken om van daaruit te ontdekken wat wel en niet werkt. Wees je dus bewust van je eigen emoties, gedragingen en wat jij nog te leren hebt. Benoem bij je/een kind wat je ziet gebeuren en help hem bij het herkennen ervan, biedt hulp aan om ermee te leren omgaan. En daarbij is het ook belangrijk om ongewenst gedrag te begrenzen. Dit kan met respect en mét erkenning voor de emotie die er mag zijn. En tenslotte, accepteer dat je/het kind dit aan het leren is en daarbij fouten maakt. Ik ben ervan overtuigd dat als kinderen leren hun emoties te herkennen, erkennen, accepteren en er op een gezonde manier uiting aan te geven, dat hun zelfvertrouwen enorm toeneemt.

Susan van Asten is coach/trainer, ontwikkelaar van SOS kinderen en emoties en auteur van ‘De gids over emoties bij kids’ en ‘Handboek ontwikkelreis voor ouders’. Voor professionals verzorgt zij trainingen, ook voor teams van scholen en kinderdagverblijven. Voor ouders verzorgt zij een online cursus en online coaching. www.sos-kinderenenemoties.nl Krachtkits

LE ES V O ER

LEKKER

LEZEN OM TE

LEREN ALS OUDER, LEERKRACHT OF COACH LEER JE VOORDUREND BIJ HOE JE KINDEREN NOG BETER KAN BEGELEIDEN OM STEVIG EN AUTHENTIEK IN HET LEVEN TE STAAN. DIT INSPIRERENDE LEESVOER MAAKT HET JOU ALVAST WAT MAKKELIJKER.

Krachtkits

De dromen van kinderen voeden met Raaf Raaf is het eerste boek van Verhalenvertelster Marijke Goossens, met prachtige illustraties van Maartje Coolen. Het verhaal gaat over Raaf, hij is een echte speelvogel. Zijn vriendin wolk piekert veel. Ze droomt de hele dag over een nieuwe, kleurrijke wereld. Want hun woonplek is één zonder kleur. Als wolk een knutseldoos krijgt met daarop ‘Bouw de wereld van jouw dromen’, dan begint voor het tweetal een groots en onbekend avontuur. Hoe willen ze hun droom waarmaken? Zullen ze erin slagen? Het is een prachtig alles-in-één-boek over hoe je samen de wereld meer kleur kan geven. Het voedt kinderen in hun eigen dromen. En extra leuk is dat je mee kan kleuren, knippen en plakken. Leest je kind niet graag? De bijhorende cd met het luisterverhaal doet jullie helemaal wegdromen. Meer info en bestellen op www.goraaf.be

WIN!

Bewust opvoeden van geboorte tot en met pubertijd via Pure Child

Raaf en meer

Like de pagina van Krachtkits hier en maak kans om elke week een boek te winnen.

Omdat we bij Krachtkits niet in concurrentie geloven maar in elkaar aanvullen, geven we hier graag ruimte aan een ander gratis, online magazine voor ouders, leerkrachten en opvoeders. Pure Child biedt een meer holistische en spirituele kijk op het begeleiden van kinderen in actuele thema’s. Elk nummer behandelt een thema zoals: ken jezelf, seksualiteit en opvoeding, pubers, .... Je vindt er inspiratie over omgaan met kinderen van (pre)geboorte tot en met ze thuis hun vleugels uitslaan. De online versie is gratis. Je kan ook een gedrukte versie aanvragen en die kost 10 euro per nummer.

TEKST: KATRIEN DE KEYZER - FOTOGRAFIE: SARA SMEEKENS

Meer info en het magazine lezen via www.purechild.be

Makkelijker begeleiden van het

hooggevoelige kind met een sterke wil Herken je ook dat hooggevoelige kinderen niet allemaal rustig, bedachtzaam en teruggetrokken zijn? Bij een op drie heb je namelijk een combinatie van een hoge mate van gevoeligheid met een enorme wilskracht. En wie weet herken je dat ook bij jezelf? Een pittige combinatie van zoeken naar nieuwe belevenissen ook al druist dat vaak in tegen de gevoelige natuur. Dit leidt geregeld tot vurige uitbarstingen bij kinderen en wanhoop bij ouders. Janneke van Olphen is psycholoog en specialist in hooggevoeligheid. Ze geeft in dit boek ouders en andere opvoeders op zeer toegankelijke wijze inzichten zodat zij beter weten om te gaan met de vurigheid van hun gevoelige kinderen. En dat zal uiteindelijk het hele gezin ten goede komen. Meer info op www.gevoeligheidgrootbrengen.nl/boeken

Krachtkits

LE ER -K R A CH T

KRACHTKITS LAAT GRAAG LEERKRACHTEN AAN HET WOORD

DIE VOELING HEBBEN MET WAT ER

LEEFT IN SCHOLEN EN WAT ER NODIG IS.

Krachtkits

“

MEER ZELFVERTROUWEN DOOR MEER KUNST OP SCHOOL

”

LERAAR JOS MAES ERVAART DE NOOD AAN MEER CREATIVITEIT EN ZELFREFLECTIE OP SCHOOL

JOS MAES IS NAAST LERAAR, COÖRDINATOR VAN MUZES, EEN ORGANISATIE VAN LERAREN KUNST EN MUZISCHE VORMING, EN DE AUTEUR VAN ‘DE LERAAR DIE DE WOLKEN MEET’. HET BOEK IS EEN PLEIDOOI VOOR MEER KUNSTEDUCATIE OP SCHOOL. UIT ONDERZOEK* IS NAMELIJK GEBLEKEN DAT KINDEREN ONZEKER WORDEN DOOR EEN TE GROTE NADRUK OP HET COGNITIEVE EN TE WEINIG RUIMTE VOOR CREATIVITEIT. HIERDOOR WORDT EEN WEZENLIJKE DEEL VAN HET KIND ONDERBELICHT. KUNST STIMULEERT BOVENDIEN HET CREATIEF DENKPROCES ÉN HET IS MEER MAATSCHAPPIJVORMEND DAN MAATSCHAPPIJVOLGEND. IS HET NIET ZINVOLLER OM ONZE KINDEREN MEER TE LATEN NADENKEN OP WELKE MANIEREN ZE VORM KUNNEN GEVEN AAN DE WERELD VAN MORGEN, IN PLAATS VAN HEN ENKEL OP TE LEIDEN OM ZICH IN DE HUIDIGE REALITEIT EN JOBS IN TE PASSEN? * van Professor Anne Bamford, Directeur van The Engine Room aan de University of the Arts, Londen. 2007 en 2011

Krachtkits

LE ER -K R A CH T

LEERKRACHT IDENTIKIT Jos Maes staat in het secundair en hoger onderwijs. Hij is kunstwetenschapper en muziekpedagoog en geef muzische vorming. Zijn expertise ligt voornamelijk bij jongeren van 15 tot 20 jaar, maar hij heeft ook een aanbod van workshops en projecten voor kinderen van de lagere school.

vorm van wiskunde zijn. Ze kunnen op een eigen en veilige manier met die thema’s aan de slag gaan. Dit wordt door jongeren heel erg gewaardeerd. Ze ervaren het als iets heel laagdrempeligs. Ze hebben een voorbeeld, een kunstenaar die vrij recent is. Ze herkennen er dus veel van in plaats van voortdurend te gaan kijken naar oudere kunst uit de 15de tot 18de eeuw, want die staat ver van hun bed. Kiezen voor iemand uit onze tijd is belangrijk. Je kan dat ook transfereren naar jonge kinderen. Ouders kunnen met hun kinderen naar een tentoonstelling of theater gaan of online kunstprojecten bekijken. Ze bespreken dat samen na en nodigen hun kinderen uit er zelf mee aan de slag te gaan. Zonder dat ze het gaan kopiëren. Het is net iets dat ze moeten ervaren en beleven en er op hun eigen

Wat kan meer kunst in het onderwijs

manier iets rond doen.

“Kunst stimuleert persoonlijke ontwikkeling en de

Uiteindelijk kan je dat gaan toepassen op alle moge-

verbondenheid in de samenleving. Een van de voor-

lijke niveaus en leeftijden. De reden waarom wij het

beelden van wat kunst in onderwijs kan betekenen,

gebruiken, is dat we ze laten nadenken over zichzelf

is een project rond Rubens dat we deden. 2018 was

maar ook over de wereld.

namelijk het Rubensjaar, wat heel wat hedendaagse

Stel dat een kunstenaar bezig is rond emotie, verdriet

kunstenaars en musea inspireerde. Wat wij doen is

of rond immigratie. Op het moment dat ze in contact

onderwijsprogramma’s aanbieden waarbij men via

komen met de kunstenaar en zijn thema’s kunnen

betekenen?

”

“Kunst geeft heel wat mogelijkheden om op een veilige manier voor de spiegel te staan en iets over jezelf te zeggen via een vrij gekozen expressievorm.”

Krachtkits

die kunstenaars een vertaling op niveau van de jon-

ze ook over die thema’s bij zichzelf gaan nadenken

geren kan maken.

en voelen. Maar dat is niet altijd evident, want soms

Waar wij jongeren aanzetten op een gegeven mo-

gaan ze het gewoon overnemen zonder bij zichzelf te

ment de kunst van de kunstenaar als een vertrekpunt

gaan voelen.

te zien, als een onderzoek naar het concept waar

Welke creatieve mogelijkheden ontdek ik bij mezelf?

bepaalde maatschappelijke en actuele problemen

Wat doet dit thema met mij? Hoe voel ik me erbij? Bij

in vervat zitten. Dan zet je die jongeren zelf aan het

sommigen lukt dat heel goed, anderen zijn zover nog

werk, zodat ze zichzelf binnen een bepaald medium

niet. Dat heeft vooral te maken met de mentaliteit van

gaan uiten. Bijvoorbeeld dans, drama, design, mode,

de maatschappij. Er wordt in het onderwijs en binnen

muziek - zo breed mogelijk. Het mag zelfs ook in de

onze samenleving toch vooral gevraagd dat men

Jos begeleidt een workshop met hun eigen gemaakt instrument dat zo goed klinkt als een professioneel exemplaar.

slaafs overneemt wat gezegd wordt en dat we flink

Via de kunsten, via de muzische talen zijn er mogelijk-

mee volgen. Dat willen we net doorbreken.”

heden om dat te doorbreken. Als we kunst in het algemeen onderwijs zetten, kan je leerlingen op hun eigen

Zo kan kunst en creativiteit in scholen meer

bewustzijn brengen en kinderen contact laten

niveau binnen hun mogelijkheden gaan begeleiden. Het grote probleem binnen onderwijs en gezinnen is

maken met hun innerlijke wereld?

dat de meesten denken dat je voor die begeleiding

“Ja, kunst - maar bijvoorbeeld ook andere vormen

over heel wat vaardigheden moet beschikken. En vele

zoals meditatie en levensbeschouwelijke vakken

mensen denken dat ze zelf niet creatief zijn. Maar dat

- doen vragen oprijzen over de persoon zelf. Kinde-

is een misverstand. Je moet wel een groep kinderen

ren worden erdoor aangezet om na te denken en te

kunnen enthousiasmeren. Je moet je niet blindstaren

voelen wat binnenin leeft. Terwijl kennisvakken eerder

op je creatieve talenten want een keer je de kinde-

leren reproduceren en van buiten leren. Kunst geeft

ren mee hebt, zullen ze zelf hun zoektocht inzetten.

heel wat mogelijkheden om op een veilige manier

Leerkrachten zouden meer zelf het initiatief mogen

voor de spiegel te staan en iets over jezelf te zeggen

nemen in plaats van af te wachten tot het systeem

via een vrij gekozen expressievorm. Het is een manier

verandert.

om je eigenheid uit te drukken en dat is wat kinderen

Kunstfan!

en jongeren heel leuk en belangrijk vinden. Eigenlijk kan je via kunst hun unieke identiteit vormen. In het Wanneer we de beschikbare kennis integreren in

CAROLINE PAUWELS RECTOR VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL

het werken met bijvoorbeeld jonge kinderen en er werkelijk mee aan de slag gaan, zijn zingen, muziek

“Omdat ik twee musicerende kinderen

en beweging de basis voor verdere ontwikkeling. We

heb, kon ik zelf ervaren hoe muzische vorming

stimuleren het immense potentieel dat kinderen

bijdraagt tot de ontwikkeling van de creativiteit

van nature al meegekregen hebben.

en ook van de persoonlijkheid. Ik heb kunnen horen hoe mensen die muziek maken, welk hun

Het samen zingen en musiceren kan op diverse ter-

niveau van technische beheersing ook is, anderen

reinen vruchten afwerpen. Op het gebied van de ont-

kunnen ontroeren of vrolijk maken. Hoe gevoelige

wikkeling van jonge kinderen zien we bijvoorbeeld een

snaren worden geraakt, letterlijk en figuurlijk. En

uitbreiding van de woordenschat, het concentratie-

ik heb mogen meemaken dat samen musiceren

vermogen en de verbeelding, maar jammer genoeg is

verbindend werkt. Kinderen en jongeren die sa-

ons onderwijs meestal een volgzaam systeem waarbij

men musiceren, leren elkaar dingen te vertellen

kinderen heel methodisch worden opgeleid, waardoor

die met woorden niet te vatten zijn.”

Foto: Lies Willaert / VUB

onderwijs is daar heel weinig plaats voor.

bepaalde delen van zichzelf niet aan bod komen. En daar worden ze onzeker van. Krachtkits

LE ER -K R A CH T

VOORBEELD VAN ZELFVERTROUWEN OPBOUWEN VIA KUNST Jo-An Lauwaert, dansen bewegingsdocente, coach en choreografe

In een kleuterschool met parallelklassen werkte ik

te had om muzisch te werken en er amper toe kwam.

met kleuters van 2,5 tot 3 jaar rond het thema ‘plooi-

De juf kreeg de klas moeilijk onder controle, was vaker

en’, gelinkt aan de scharnieren in ons lichaam. Toen

bezig met straffen en belonen dan met spelen en

ik aan de kinderen van de ene klas vroeg wat er kon

enthousiasmeren.

plooien in hun lichaam, kwamen ze spontaan met veel ideeën aan. In een mum van tijd werden armen,

In de eerste klas – waar de kinderen met plezier

benen, knieën, ellebogen, polsen, voeten, de romp in

dansten en zich vrij voelden om hun ideeën naar

tweeën geplooid. Zo ontstond spontaan de plooidans.

voren te brengen – werd daarentegen wel vanuit een

De kinderen lieten hun fantasie de vrije loop – plooien

muzische context gewerkt. De juf bedacht thema’s en

als een pop of een robot, deuren van een auto die

opdrachten die de fantasie van de kinderen prikkel-

open en dicht gingen – en dansten aangedreven door

den. Daarbij kauwde ze hen niet alles voor, maar stelde

hun zelf aangebrachte ideeën verder. In de parallel-

hen vragen zonder zelf met de oplossing te komen, gaf

klas, met dezelfde leeftijdsgroep, maar een andere

hen ruimte om samen te zoeken naar mogelijke ant-

juf, liep deze les helemaal anders. De kinderen waren

woorden. Het verschil tussen deze twee groepen was

zeer bedeesd, het kostte veel moeite om hen zover te

dus opvallend groot. Het

behoefte aan een docent die alles voordeed. Het

viel me op hoezeer het zelfvertrouwen van jonge kinderen slinkt als ze niet de mogelijkheid krijgen om hun creativiteit te ontplooien en hun eigen ideeën te ontwikkelen. Als je de tri-

verbaasde me dat kinderen op zo’n jonge leeftijd niet

al-and-errormethode waarvan kinderen zoveel leren te

tot bij hun fantasie raakten, het leek alsof ze die reeds

vroeg afblokt, krijg je angstige kinderen die niet meer

waren kwijtgeraakt. Hoe kwam dat? Achteraf bleek

in staat zijn om spontaan te spelen, en dat wil zeggen:

dat de juf nooit danste met de kinderen, dat ze moei-

spelend te leren.

krijgen dat ze durfden te dansen, ze kwamen niet zelf met ideeën over de brug. De kinderen leken zich niet veilig te voelen en hadden

Uit het boek: ‘De leraar die de wolken meet’, Jos Maes, Uitgeverij Lannoo

JEF NEVE, MUZIKANT

Kunstfan!

“Je zou kunnen stellen dat ik hierin geen objectief standpunt kan innemen omdat ik al van kindsbeen af met muziek bezig ben, maar toch: hoe langer ik als muzibasis te hebben. En daar is één heel belangrijke reden voor, die alle kleine details of discussiepunten hierover naar de achtergrond doet verdwijnen: Muziek is een taal die iedereen verstaat en iedereen verbindt. Elke persoon in de wereld, ook al ken je die helemaal niet en kom je die voor de eerste keer tegen, zal jou verstaan als je samen muziek speelt, zingt, danst, … Het is een vertolking van emoties, en alle mensen bezitten de capaciteit om die emoties te verstaan (of net te negeren). Daarom is het ontzettend belangrijk dat iedereen de kans krijgt om muziek te leren, want daardoor ga je elkaar als mens beter begrijpen. En dat is in het huidige, vaak onverdraagzame klimaat absoluut noodzakelijk.”

Krachtkits

Foto: Hilde Roelstraete

kant door het leven ga, hoe meer ik denk dat het noodzakelijk is om een muzikale

Zelfvertrouwen ontstaat ook omdat kinderen zich

het denken dan even mag worden stilgelegd. Zich open-

(herkend voelen in hun volledige potentieel. Je wordt

stellen voor het verkennen van de eigen competenties

onzeker omdat je je niet herkent in de wereld rond je

lukt echter veel beter als men daartoe erkenning krijgt.”

heen, eentje die voornamelijk inzet op het cognitieve en andere talenten lijkt te vergeten. Zo ontstaat een

Wat zou hen helpen om het wel te doen?

onevenwicht in het kind dat hem of haar onzeker

“Een leraar leert nog het meest van zijn gebuur. Als hij

kan maken. Zeker als ze ook allerlei etiketten krij-

iets ziet dat werkt bij een collega dan zal hij dat over-

gen omdat ze niet mee kunnen met de gemiddelde

nemen, in plaats van weer heel wat opleidingen te gaan

verwachtingen die te beperkt zijn voor hun volledige

volgen.

potentieel.

We willen interessante ideeën van mensen die heel

”

“Zelfvertrouwen ontstaat ook omdat kinderen zich (h)erkend voelen in hun volledige potentieel.” Zestig procent van de onderwijsmensen zijn cultuur-

geëngageerd zijn en die iets te weeg kunnen brengen

minded: ze gaan graag naar musea, theater en andere

bij leerlingen. Het zou ideaal zijn om filmpjes, ideeën te

culturele activiteiten. Of ook in hun vrije tijd zijn ze

verzamelen op een platform en dat met elkaar te delen.

met creatieve dingen bezig zoals in een koor zingen

Dat werkt veel meer dan weer opleidingen te gaan

of dansen. We hebben eigenlijk de ideale voedingsbo-

geven met Muzes.“

dem. Er zijn dus veel mensen in Vlaamse scholen die we niet moeten overtuigen. Maar het blijkt artificieel

Hoe is de situatie nu in België qua kunsteducatie?

om er effectief mee aan de slag te gaan en sommigen

“In Vlaanderen en uitgebreid in Belgie, hebben we een

ervaren heel wat barrières om bijvoorbeeld vakover-

niet benijdenswaardige plaats. We staan met het aantal

schrijdend te werk te gaan. Ze denken dat ze projec-

uren kunst dat wordt aangeboden op de voorlaatste

ten nooit gaan realiseren, waarschijnlijk door de werk-

plaats bij de OESO landen. 38 landen zijn lid van de

druk, de vele administratie en eindtermen die gehaald

OESO (organisatie voor economische ontwikkeling en

moeten worden. Er is veel weerstand terwijl ze het

samenwerking). De Oeso-studie ‘Art for Art’s Sake. The

sowieso in zich dragen. Nog te veel mensen zien crea-

Impact of Arts Education’ (2013) schatte dat de gemid-

tieve vorming als een apart stuk van de opvoeding. Als

delde Vlaamse leerling tussen 9 en 11 jaar ongeveer 10%

een luxe. Daarom wordt een uur artistieke vorming in

van zijn verplichte lestijd met artistiek werk in contact

de klas vaak beschouwd als tijdverdrijf, vakantie. Alsof

komt. Krachtkits

LE ER -K R A CH T Kinderen knutselen zelf hun instrumenten en genieten van de workshops muzische vorming

In de eerste graad van het secundair onderwijs (12

kijk op de wereld hebben, moeten ze de kans krijgen

tot 14 jaar) is dat nauwelijks nog 4 %. Dat is twee keer

om de hen omringende wereld in al zijn facetten te

onder het Europese gemiddelde en zeker voor

ervaren. Zo zullen ze gestimuleerd worden om deze

het secundair onderwijs ronduit zwak. Ter vergelijking:

wereld beter te leren kennen en vanuit verwondering

Oostenrijk, Finland en Denemarken scoren het dubbe-

te leren – wat zoveel meer betekent dan ‘geschoold

le tot driedubbele. De Vlaamse jeugd verdient beter.

worden’. Kinderen zijn razend nieuwsgierig. Ze willen ontdekken, begrijpen, op een natuurlijke manier

Hoe breng je daar verandering in?

kennis opdoen, en niet zomaar alles met de paplepel

Als we iets moeten veranderen zal het uit de samen-

slikken. Waar verwondering en ontvankelijkheid baas

leving moeten komen in plaats van te verwachten dat

zijn, wordt leren een spel. ‘Maak van het leerproces

de politiek het allemaal gaat oplossen. Dat vergt een

een ontdekkingsreis’, zegt Loris Malaguzzi, de stichter

andere manier van denken. Een belangrijke vraag die

van de Reggio Emiliascholen. ‘Je moet een kind nooit

we ons moeten stellen is daarbij:

aanleren wat het zelf kan ontdekken omdat het wat

“Moet onderwijs maatschappijvolgend of maatschap-

het ontdekt op zijn eigen manier verwerkt, steviger

pijvormend zijn?” Ideaal is maatschappijvormend.

consolideert en dus niet meer vergeet.’ De belang-

Dat wil zeggen dat we dus jongeren aan het denken

rijkste voorwaarde voor deze ontvankelijkheid en

zetten om ideeën te vormen en vanuit die ideeën die

verwondering is dat leerlingen de wereld niet in voor-

daar ontstaan inspiratie bieden om de maatschappij

gekauwde, door ons uitgekozen brokken aangeboden

te vormen en dus de wereld van morgen te creëren.

krijgen en dat ze niet in keurslijven worden gestoken.

Zo voelen kinderen zich ook meer betrokken en gehoord.

Kunst heeft mogelijkheden om jongeren zelf de wereld te laten ontdekken, zichzelf te laten bevragen en

Bij ons is het onderwijs nu maatschappijvolgend. We

geeft hen diverse expressiemogelijkheden om zich op

zijn jongeren echt aan het voorbereiden op arbeid, op

een laagdrempelige manier te gaan uiten. Zo durven

werken en hen aan te passen aan de maatschappij

ze out-of-the-box te denken, waardoor spontaan op-

zoals die nu is. In plaats van jongeren voor te bereiden

lossingen voor maatschappelijke problemen kunnen

om met hun twee voeten in het leven te staan en als

ontstaan.”

mens de juiste eigen beslissingen te nemen en mee

Krachtkits

te denken en te participeren. Bij ons wordt het veel te

Hoe is Muzes ontstaan?

veel gezien als een voorbereiding om enkel jobs in te

“Met Muzes zijn we tiental jaar bezig. Het ontstaan

vullen. Terwijl de steeds veranderende wereld vraagt

heeft te maken met persoonlijke zaken die ik heb

om een nieuwe soort jobs en om andere oplossingen.

meegemaakt in het beroepsveld. Ik ben altijd als

Om meer veerkracht en flexibiliteit. De tijd van zeker-

leraar heel sterk geëngageerd geweest binnen de

heid en een job tot je pensioen is gedaan. Omdat het

school.

belangrijk is dat kinderen vanaf het begin een open

Ik heb altijd geprobeerd mij volledig in te zetten. Als je

op een gegeven moment merkt dat de kunstvakken

Je hebt onderwijskoepels, vakbonden, je hebt vast-

worden afgeschaft. En dat binnen de school geen

benoemde leraren die soms moeilijk in beweging te

platform is dat je daarbij helpt of ondersteunt, dat er

krijgen zijn.

ook vanuit de overheid geen enkel kanaal is, dan voel

Wij werken via 3 verschillende kanalen. Naar overheid

je je daar alleen in. Binnen de school ben je sowieso

zorgen we dat de eindtermen decretaal verankerd

een heel kleine groep van kunstleerkrachten. Op

zijn. Ten tweede werken we naar leraren vooral met

100 leerkrachten heb je een 2 à 3% die kunst geven.

een twee- à drietal evenementen, zoals in Het Smak

Daarom hebben we met een aantal jonge mensen ons

of de Bozar, met veel informatie en inspiratie. Je

verenigd tot Muzes om kunsten creativiteitseducatie

moet met leraren contact hebben en hen impulsen

te promoten in het onderwijs.

gaan geven. Als derde is samenwerking belangrijk,

In de eindtermen van het secundair onderwijs hebben

bijvoorbeeld met de lerarenopleiding, hoge scholen of

we toch wat betekend.

bedrijven.”

We hebben er voor gezorgd dat er genoeg aandacht wordt besteed aan die verschillende artistieke vak-

Wat heeft kunst met bedrijven te maken?

ken. We zaten in de ontwikkelcommissies eindtermen.

“Bedrijven hebben er nood aan om mensen in de

Door het werk dat we hebben geleverd is er geloof-

organisatie te krijgen die out-of-the-box kunnen

waardigheid en luisteren ze naar je stem.

denken, die verder kunnen kijken dan de aangeleerde

Op zich kan je weinig veranderen in de politiek.

vakjes. Onderwijs draait vaak over vakken en weinig

Onderwijs is het moeilijkste dossier voor een minister.

over de onderlinge verbinding tussen die vakken. De

”

“Kinderen zijn razend nieuwsgierig. Ze willen ontdekken, begrijpen, op een natuurlijke manier kennis opdoen, en niet zomaar alles met de paplepel slikken.” BRIONY VAN DEN BUSSCHE, OPRICHTER EN GEWEZEN DIRECTEUR VLINDERWIJZE SCHOOL, SINGER SONGWRITER, ONDERNEEMSTER

“In de universele verklaring van de rechten van de mens vinden we met betrekking tot educatie het

volgende artikel: ‘Educatie zal zich richten op de totale ontwikkeling van de menselijke persoonlijkheid en het versterken van het respect voor menselijke rechten en vrijheden. Educatie zal begrip, tolerantie en vriendschap promoten.’ (Artikel 26.2) Als je alleen maar een vluchtige blik werpt

Kunstfan! op

het weekprogramma van een leerling, dan zie je dat dit sterk gevuld is met het verwerven van kennis en informatie. Aan de sociaal-emotionele ontwikkeling moet weliswaar ook worden gewerkt, maar op een evaluatie of in een rapport zul je ze nooit bovenaan zien staan. In die zin hebben we wel nog werk aan de winkel. Het richten op de totale ontwikkeling van de menselijke persoonlijkheid vraagt nog een groeiproces binnen ons maatschappelijk en educatiesysteem.”

Krachtkits

LE ER -K R A CH T

ingewikkelde problemen in de wereld vragen net dat

terecht zouden komen, gebruikt om kwalitatieve mu-

je verbanden kan leggen.

ziekinstrumenten mee te maken. Zelfs van hetzelfde

Bedrijven van nu willen andere profielen met heel

niveau als een professioneel instrument.

creatieve geesten. Ze staan er geweldig voor open.

Daarmee bereikten we in het begin op 5 maanden

Want de uitdagingen vandaag vragen nieuwe visies

tijd 6.000 jongeren en nu in het voorbije schooljaar

en oplossingen. Momenteel zijn we bezig met enkele

zelfs 20.000. We hebben met dat project ook in de

projecten waaronder het Upcycle project.

vakantie in de Zoo van Planckendael gestaan. We

Daarbij worden materialen die bedrijven in grote

hebben een aantal mensen opgeleid die jonge ouders

getallen weggooien en die anders op de afvalberg

en kinderen aan het werk zetten. Het gaat niet enkel

“Bedrijven hebben nood aan mensen die out-of-the-box kunnen denken, die verder kunnen kijken dan de aangeleerde vakjes.” Kunstfan!

over muziek, maar ook over hoe je beeldend kan gaan bewerken. We krijgen massa’s materialen van

JEROEN OLYSLAEGERS, SCHRIJVER

Foto: Jeroen Hanselaer

“Kunsteducatie ligt me na aan het hart. Jarenlang zag ik wijlen mijn vader Joris Olyslaegers vertrekken naar de Kunstacademie van Kontich om daar les te geven aan zowel volwassenen als kinderen. Jaren later ontmoet ik nog mensen die me vertellen dat mijn vader een verschil heeft gemaakt in hun leven, dat zij zijn kennis en kunde nog steeds meedragen en uitdragen naar weer andere generaties. Kunst overleeft door het doorgeven, door die zo eenvoudige en essentiële taak die generaties met elkaar verbindt en die schoonheid, kritische reflectie en aandacht voor zowel het grote als het kleine in zich draagt. Laat ons daar stevig op inzetten. Kunst is per definitie ongrijpbaar en dat is haar grote kracht: ze kan door alle muren heen, ze verbindt, ze nodigt uit tot een gesprek of een discussie. Kunst en kunsteducatie dragen met andere woorden alles met zich mee wat deze samenleving prikkelend maakt. Wie dat negeert, negeert een stuk van zichzelf.”

bedrijven. We hebben ook een oude fabriek gekregen van de Ovam in Mechelen die we mogen gebruiken als atelier en magazijn. En zo krijgen we geloofwaardigheid en dat is nu belangrijk om die bedrijven aan te spreken. Het is fijn dat er een klik is tussen die verschillende sectoren. Bedrijven moet je niet overtuigen. De meeste CEO’s hebben een artistieke achtergrond. Ik kan je direct 15 CEO’s noemen die een artistieke opleiding hebben gevolgd, zoals aquarel of pianist. Ze voelen de waarde van kunst meer in scholen te brengen, ze gaan mee met dat verhaal. Je moet wel een stevig en concreet plan hebben, en dan willen ze er mee in investeren. Het project dat we nu hebben en waar we dus 50 secundaire scholen mee bereiken en waar professionele mensen aan meewerken, interesseert bedrijven enorm.”

Je werkt zo met verschillende sectoren samen?

“Ja, je kan daarin heel ver gaan en de link leggen met wetenschap, duurzaamheid, milieu, techniek, het artistieke, zoals de materialen met beeldende kunst bewerken. We hebben nu een oefening gemaakt

Krachtkits

VOORBEELDEN VAN KUNSTEDUCATIE IN DE PRAKTIJK 1) Het stenen tijdperk Pierro Sachetto, een Italiaanse pedagoog/filosoof, Hij heeft het niet zo voor het begrip ‘creativiteit’ als

pad mee aanleggen en je kunt er een mes mee scherpen.

‘aangenaam tijdverdrijf, een poging om iets origineels

Sachetto vertelt hoe je samen met de kinderen, gedu-

te verzinnen met een leuk product als eindresultaat’.

rende een week, een maand en zelfs langer, ‘een stenen

Tegenover creativiteit stelt hij ‘het creatieproces’. Dat

tijdperk’ kunt creëren. Bij de start ligt niet vast waar je

begint met ‘het idee’: een reflectie die kan ontstaan

parcours je zal brengen, het hele artistieke proces met

door een bepaalde verwondering of een simpele

kinderen is net gericht op verandering. Daarom is het vol-

zintuiglijke waarneming. Bijvoorbeeld: stenen zijn hard.

gens Sachetto ook belangrijk dat je er de tijd voor neemt,

Door hiermee te spelen en te werken, kunnen kinderen

dat je tijd moet durven te ‘verliezen’ om te kijken, te

nieuwe dingen ontdekken: je kunt in stenen krassen, je

denken, te dromen. Te vaak gaat het artistieke werk met

kunt er gaatjes in boren en de stenen aan een draad

kinderen te snel. Net omdat hij afstapt van een resultaat-

rijgen, je kunt ze bakken en beschilderen, je kunt er een

gerichte benadering, kan Sachetto opvoeders inspireren.

2) De eigen danstaal Jo-An Lauwaert – dansen bewegingsdocente, coach en choreografe “We werkten met kinderen van het vijfde leerjaar. Ze

kinderen verantwoordelijkheid krijgen, worden ze zeer actief

kwamen uit een achtergesteld milieu waar kinderen

en wakker: ze discussiëren, overleggen, vinden elkaar of

nooit sprookjes hoorden, nooit een boek lazen, maar

botsen met elkaar. Een jongen die doorgaans als ‘lastig’ er-

vooral door de computer, de smartphone en de tv op-

varen wordt, neemt plots de leiding, een andere wil zichzelf

geslokt werden. In het begin waren de meeste kinderen

niet op de scène voor een publiek zien en besluit zich mee

terughoudend en kwamen maar moeizaam op ideeën.

in te zetten om de techniek te bedienen – licht en geluid

Bij de dansopdrachten werden de leerlingen uitge-

worden zijn dada. Enzovoort.

daagd om risico’s te nemen. Er werd gevraagd om

Bij aanvang vonden de kinderen het vreemd dat er geen

te communiceren via beweging in plaats van met

verhaal was, dat we geen kant-en-klare teksten opleg-

gesproken taal, om patronen op de vloer uit te teke-

den, slechts een minimum aan woorden en danspatronen

nen en daar bewegingsmateriaal aan te koppelen, en

aanleerden, maar dat prikkelde de nieuwsgierigheid. De kin-

om elkaar in beweging te zetten door middel van een

deren leken te ontdooien en los te komen uit hun verstarde

zelfbedachte ‘afstandsbediening’ – alsof ze in een game

situatie. Vergelijk het met de verrekijkers die je op sommige

rondliepen. We vroegen hen ook om al improviserend

sites aantreft, waarin je eerst geld moet stoppen voor je in

te bewegen, om een woord om te zetten in een gebaar,

alle richtingen kunt kijken en de hele omgeving kunt waar-

om uitvinder van hun eigen danstaal en choreografie

nemen. Voor mij is muzische vorming dat ‘geld’ in de verre-

te worden. Gaandeweg leerden de kinderen plezier

kijker: de investering die je in een school of opleiding stopt

te beleven aan hun eigen creaties. Ook degenen die

om ervoor te zorgen dat kinderen een bredere kijk kunnen

bij aanvang te kennen gaven ‘niet te kunnen dansen’,

krijgen of dieper kunnen inzoomen. Muzische vorming is de

ontdekten dat hun lichaam wel iets te vertellen heeft.

tool waarmee een kind of tiener zich kan ontplooien in een

Bovendien genoten de leerlingen van de vrijheid en ver-

veilig klimaat waar trial-and-error deel uitmaakt van het

antwoordelijkheid die ze toegewezen kregen. Wanneer

leerproces.” (lees verder op pagina 43)

Krachtkits

LE ER -K R A CH T

Ons eigenlijke doel is dat we alle kinderen en jongeren van elke sociale klasse of achtergrond stimuleren tot creatief denken via die weg. ”

Gaat het soms ook om het proces en niet om het product?

“Hier werken we echt aan een product en de leerkrachten en ouders bouwen de instrumenten samen met pvc-buizen en dekzeilen van vrachtwagens. Dat

met de kinderen. We proberen te komen tot een

is onvoorstelbaar kwalitatief materiaal. Ze hebben

mooi, gepersonaliseerd product, anders gooien ze

bijvoorbeeld 4.000 buizen gegeven.

het thuis toch weg. In scholen geven we workshops,

Sommige zijn verschenen door de zon en de klant wil

op het einde van dat uur komen we tot echte muziek

”

dat niet meer, maar ze zijn dus nog goed.

waarbij iedereen actief betrokken is. Het proces is dus

We hebben met geluidsingenieurs en professionele

uiteraard minstens even belangrijk. Door het vallen en

muzikanten daar instrumenten rond gebouwd.

opstaan leer je als leerling het meest van al. Ze zoeken

De dekzeilen en buizen kan je dus perfect bewerken

naar mogelijkheden maar tegelijk is hier toch ook het

en bijvoorbeeld met acrylverf beschilderen of je kan

afgewerkt product belangrijk.

“Veel leraren zijn bezig met interessante dingen, maar er wordt veel te weinig gedeeld. Mijn droom is om daar een platform voor te maken.”

Krachtkits

ze graveren. Het instrument is van dezelfde kwaliteit

We willen dat het structureel wordt ingebed. Scholen

als een instrument uit de muziekwinkel.

klagen over te weinig middelen, geld, en materialen

We willen een logistiek uitbouwen tussen bedrijven en

terwijl die middelen er zijn. Ze moeten breder denken

onderwijs. We willen onderzoeken met lerarenoplei-

dan enkel hun school. En dus co-creaties aan gaan met

dingen en hoge scholen en gaan zien hoe bepaalde

bedrijven of hoge scholen of sociale organisaties. Dat

materialen kunnen worden hergebruikt zodat we het

is creatief denken. Ideeën moeten worden samenge-

aan de kinderen van de scholen kunnen geven.

bracht, kenbaar gemaakt en worden verspreid. We

Belangrijk is dat we het niet zomaar geven maar dat

willen scholen stimuleren om zelf stappen daarin te

we wel een paar creatieve ideeën meegeven.

zetten.

Hoe kunnen mensen er mee aan de slag?

Heel wat leraren zijn bezig met interessante dingen,

Het is een soort IKEA-pakket, zo kom je dus aan het

maar er wordt veel te weinig gedeeld. Mijn droom is

beste resultaat. Je kan het ook online bestellen via

om zo’n platform te maken waar dit kan. Ik voel dat er

onze website. Voor de lagere school is het ook heel

nood aan is. Alsook dat kinderen worden gestimuleerd

leuk dat ze verbinding maken met de andere sectoren

in zich meer uit te drukken, over de wereld van morgen

van de maatschappij. Zo komen in dit project heel

te denken en mee vorm te geven in plaats van enkel

wat vakken samen. Momenteel zijn we ook vluchtelin-

de geschiedenis van buiten te leren. De wereld buiten

gen constructief aan het inzetten in projecten en zo

de klasruimte verbinden met leerlingen zelf. Dat is de

kan je ook daar van betekenis zijn.

toekomst.”

3) Het proces uitwerken van een kunstenaar om tot een kunstwerk te komen Marian Lesage, docent lerarenopleiding lager onderwijs, coach in muzische educatie

Aan de hand van beelden kan je samen met de

op vormen kleurverschillen en leg ik beperkingen op.

leerlingen kijken naar het proces dat een kunstenaar

Mogelijke opdrachten zijn dan bijvoorbeeld:

doorloopt om tot een kunstwerk te komen. Dat kan

‘in de zee zwemmen van iedere vissoort slechts twee

gaan om de varkens van Wim Delvoye, de inpakkunst

identieke vissen, zorg voor veel soorten’ of: ‘vandaag is

van Christo, de opblaaskunst van Erwin Wurm of de

het groen/blauwdag, gebruik alleen die kleurfamilies’.

schilderijen van Bruegel. Als je het werk en de werkwijze van deze kunstenaars verpakt in een boeiend

2) Losse tekentechnieken

visueel en auditief verhaal, dan zijn de kinderen altijd

Blindtekenen of tekenen met de niet-schrijfhand zijn

verwonderd en gefascineerd. Met die verwondering

ideale ‘trucjes’ om de waarneming aan te scherpen, de

ga je dan verder aan de slag. Met behulp van de hier-

controle los te laten en tot een vlotte lijnvoering te ko-

na genoemde methodes probeer je de persoonlijke

men. Het zijn gemakkelijke technieken, die verrassende

verbeelding van de leerlingen te stimuleren.

resultaten opleveren. Een dergelijke methode stimuleert de rechterhersenhelft en is een noodzakelijke aanvulling

1) Het experimenteren met minder bekende mate-

op de voornamelijk cognitieve doelstelling van leerplan-

rialen of technieken: Potloden met een zachte korrel,

nen en leergebieden in ons onderwijs.

houtskool, degelijke oliepastels, bister en inkt worden (her)ontdekt door experiment toe te laten. Een

3) Beeldende opdrachten die aanleunen

eerste direct resultaat dat mooi oogt, is in deze fase

bij de doelen van ‘techniek’

niet belangrijk. Hoe ouder de kinderen, hoe meer ze

Zulke opdrachten genieten de voorkeur van vele leer-

gefocust zijn op dat ‘mooi ogende’, wat dan vaak ge-

lingen. Ze ontdekken nieuwe werktuigen en materia-

lijkstaat aan stereotiepe vormgeving – zoals twintig

len waarmee niet gewerkt wordt in de gewone lessen

gelijke oranje visjes als een soort liggende acht of

muzische vorming. Voorbeelden: weven en sjorren met

identieke vliegende vogeltjes in V-vorm. Om dat te

takken en textiel, constructies maken met kosteloos ma-

voorkomen, richt ik de aandacht van de leerlingen

teriaal en onderzoeken hoe je die kunt hechten.

Meer info: http://www.denotenboom.net/ Meer lezen: ‘De leraar die de wolken meet’, Jos Maes, uitgeverij Lannoo, verkrijgbaar via https://www.lannoo.be/nl/de-leraar-die-dewolken-meet Live muziek horen van Upcycle Project? http://www.denotenboom.net/upcycleinstrumenten/

TEKST: KATRIEN DE KEYZER FOTOGRAFIE: SHUTTERSTOCK, DE NOTENBOOM VZW

Uit het boek: ‘De leraar die de wolken meet’, Jos Maes, Uitgeverij Lannoo

Krachtkits

G IN EG W BE

KINDERYOGA OM PRIKKELS TE ONTLADEN KINDEREN KRIJGEN STEEDS MEER PRIKKELS BINNEN EN MOETEN VAAK OPBOKSEN TEGEN (TE) HOGE VERWACHTINGEN. ZE ZITTEN LANG STIL OP SCHOOL, WERKEN THUIS NOG AAN DE COMPUTER EN KIJKEN TV. ZELFS KINDEREN DIE SPORTEN EN VOLDOENDE BEWEGEN, KUNNEN MEESTAL NIET HELEMAAL ONTLADEN. IK VROEG KINDERYOGALERARES SOPHIE VAN RIEL HOE YOGA KINDEREN HIERBIJ KAN HELPEN.

Krachtkits

“Naast kinderyogalerares werk ik ook als kinderen oudercoach. Ik zie in de praktijk hoe ouders en kinderen zoeken naar manieren om dichter bij zichzelf te kunnen blijven en binnenin rustiger te worden. Toen ik nog lerares was in de lagere school merkte ik al hoe meer en meer kinderen drukker

Dit zijn Sophie’s 5 favoriete yogaoefeningen voor thuis, op vakantie of in de klas:

Houding: de boom - Je staat in de berghouding. Dat wil zeggen: je staat met beide benen stevig op de grond, je voeten op heupbreedte en je armen naast je lijf. Richt je aandacht naar binnen. Concentreer je alleen op jezelf.

werden en last hadden van stress. Zelf ontdekte ik

- Kies een punt waar je naar kunt kijken als je dat wilt.

als hooggevoelige vrouw hoe yoga hielp om me

- Stel je voor dat je een boom bent.

beter in mijn vel te voelen en spanning en prik-

- Je wortels (voeten) zijn stevig verankerd in de aarde.

kels te ontladen. Ik ging vervolgens op zoek hoe

- Adem in en breng je aandacht naar je linkerbeen.

ik die rust ook op kinderen kon overbrengen. De

- Adem in en buig je rechterbeen.

opleiding kinderyoga bracht me enorm veel tools

- Breng je knie omhoog, zodat je je enkel kan vastpak-

om thuis, op school en nu ook in mijn praktijk te gebruiken.

ken. - Zet de onderkant van je rechtervoet tegen de binnenkant van je linkerbeen, waar je kan, boven of onder de

Kinderyoga maakt kinderen op een speelse

knie. Je kan je been ook tegen je onderbeen zetten. Of

manier bewust van hun lichaam en gedachten.

zet je tenen op de grond en je hiel tegen je linkerhiel.

Ze leren dat ze zichzelf mogen zijn, voelen beter

- Zet je handen iets uit elkaar voor de borst.

hun grenzen en noden aan om goed in hun vel te

- Adem in, strek je armen uit en breng je handen zo ver

zitten. Yogaoefeningen worden gecombineerd met spel en beweging. Het gaat er niet om dat je een

naar boven als je kan. - Concentreer je op je evenwicht

perfecte houding leert beheersen, maar vooral

(punt voor je).

dat je er plezier aan beleeft, ontdekt wat je eigen

- Adem rustig door.

mogelijkheden zijn en je eigen lichaam en geest

- Je brengt je handen en je been

bewuster beleeft. Ieder neemt deel op zijn of haar

tegelijkertijd en met rust naar

niveau. Kinderen leren op een heel andere manier

beneden.

van en met elkaar. In een sessie doorlopen kinde-

- Wissel van been. Herhaal oefe-

ren en begeleiders dit proces samen en kunnen zo

ning aan de andere kant.

samen genieten.” Sophie: “Dit is een fijne concen-

De voordelen van kinderyoga

tratie – en evenwichtsoefening. Je leert om je aandacht naar binnen te richten en ervaart hoe je kan aarden.”

• Verhoogde concentratie en creativiteit

• Soepelere spieren en gewrichten • Meer zelfvertrouwen • Een gezond zelfbeeld • Evenwicht • Rust Krachtkits

G IN EG W BE

Houding: de vlinder

Massage: het weerbericht

- Je zit op de grond

Ga achter elkaar zitten of laat diegene die

- Plaats je voetzolen tegen elkaar. - Neem met beide handen je tenen vast. - Hou je rug zo recht mogelijk.

gemasseerd zal worden ontspannen op zijn buik liggen. Wrijf je handen warm en maak zachtjes contact. Vraag of er plekjes zijn waar

- Beweeg je knieën ritmisch op en neer. - De vlinder fladdert rond.

het kind liever niet gemasseerd wordt en respecteer dat. Daar gaan we!

- De vlinder vindt een bloem en rust even uit. - Buig je romp naar voren en duw je ellebogen van je onderbenen weg.

- De zon: met volle hand cirkels over de rug strijken - Wolken: stevig met de handen kneden

Sophie: “Dit is een goede

- Regen: tokkelen met de vingertoppen

houding om het contact met je omgeving te versterken. Door de energie omlaag te laten stromen richting de aarde, zitten

- Hagel: harder tokkelen - Sneeuw: vlinderlicht de vingertoppen neer laten dalen - Ijzel: hand over hand, steeds glijdend een

kinderen minder in hun

stukje opschuiven

hoofd, zijn ze rustiger en

- Bliksem: met de vingers zigzag bewegingen

ervaren ze minder span-

maken

ning en stress.”

- Storm: de hele rug kneden en erbij blazen Aan het einde van de dag gaat de zon weer onder: langzaam met beide handen van boven naar beneden strijken. Voel wat er gebeurd is? Voel de ademhaling van de ontvanger, voel je eigen ademhaling. Los dan langzaam het contact en wissel dan eventueel om.

Kinderyoga bestaat uit

Sophie: “Dit is een ontspannende oefening. Het is goed om niet te vlug te praten of recht te staan, maar om na te voelen wat het met je doet.”

• Yogahoudingen gericht op concentratie, ontlading van emoties en relaxatie

• Tekenen • Dansen • Zingen • Relaxatieoefeningen • Groepsoefeningen om op elkaar te durven vertrouwen en het groepsgevoel te versterken

• Massage (studies wijzen uit dat hierdoor pestgedrag enorm vermindert)

Krachtkits

De zonnegroet Start vooraan je mat en zeg me na: 1) Ik maak een zon, groot en rond

Start Basishouding

2) Ik stamp met mijn voeten op de grond 3) Ik ga nu lopen hand na hand 11) Ik ben te gek!

4) Als een grote olifant

1) Ik maak een zon, groot en rond

2) Ik stamp met mijn voeten op de grond

5) Ik maak me lang 6) Ik ben niet bang

10) Ik draai

7) Ik maak me klein en dat vind ik fijn 8) Ik buig 9) Ik strek

9) ... en ik strek

10) Ik draai

3) Ik ga nu lopen hand na hand...

11) Ik ben te gek! Sophie: “Dit is een activerende oefening. Kinderen 8) Ik buig...

krijgen ook een veilig gevoel en zelfvertrouwen. Ze

(via driehoekshouding)

komen terug bij hun eigen veilige plek, hun lichaam. Ze vervloeien niet meer met de buitenwereld. De scheiding binnen /buiten herkennen ze gemakkelijker en daardoor weten ze beter wat van henzelf is en wat niet.” EXTRA: Download hier de Zonnegroet op poster-

4) zoals een grote olifant!

7) Ik maak me klein en dat vind ik fijn

formaat om op te hangen in de kinderkamer of in de klas.

6) Ik ben niet bang

5) Ik maak me lang

Meditatie: Bodyscan en je armen naast je lichaam, handpalmen naar boven.

Sophie: “Dit is een fantastische oefening om tot rust te komen,

- Voel dat je lichaam zwaar op de grond ligt.

dicht bij jezelf. Als je voelt dat

- Breng je aandacht naar je linkervoet en voel daar een zonnetje.

je kind eerst nog wat emoties of

- Het zonnetje reist omhoog, door je enkel, je onderbeen, je knie, je bovenbeen,

energie van zich af moet spelen,

tot aan je linkerheup.

kan je hem ook eerst wat op

- Breng nu de aandacht naar je rechtervoet en voel ook daar een zonnetje.

de trampoline laten springen of

- Het zonnetje reist omhoog, door je enkel, je onderbeen, je knie, je bovenbeen,

krassen op een vel papier. Ook

tot aan je rechterheup.

voor mama’s en papa’s zeer

- Dan breng je je aandacht naar je buik, laat de zon daar een paar keer circuleren.

nuttig om mee te doen na een

- Breng dan het zonnetje naar je borst.. Vervolgens reist de zon naar je rug.

misschien wel stressvolle dag.”

- Dan gaat de zon omhoog, langs je hals en nek, tot in je hoofd. - Je hele lichaam is nu vervuld van het heldere, warme zonlicht. Geniet van dit gevoel. Blijf rustig liggen en ontspan.

Meer info over de praktijk van Sophie: www.praktijkpapillon.be

TEKST: SOPHIE VAN RIEL - ILLUSTRATIES: THOMAS MAES

- Lig op je rug op een matje op de grond, met je voetjes lichtjes uit elkaar

- Beweeg nu zachtjes je tenen, je vingers, je armen en benen, en als je eraan toe bent, kom je terug recht. 

Krachtkits

SP IE G EL EN

ALLES IN DE BUITENWERELD ZEGT OOK ALTIJD IETS OVER ONZE INNERLJKE BELEVING. IN DEZE RUBRIEK BEKIJKEN WE

DIT KEER WAT DE RELATIE MET ETEN ONS VERTELT.

Krachtkits

NATHALIE THEYS (38), MAMA VAN EVELIEN (10) EN EXPERTE IN HET OPLOSSEN VAN EMOTIONEEL ETEN

OVER ZELFVERTROUWEN EN ETEN ALS SPIEGEL VAN JEZELF NATHALIE VERLOST MENSEN VAN HUN (EMOTIONELE) EETBUIEN EN SNOEPVERSLAVINGEN. ZE WERKT VOORNAMELIJK MET VROUWEN. DE KIEM VAN EETPROBLEMEN ZIT BIJNA ALTIJD IN DE KINDERTIJD. EEN GEMIS OF ONDERDRUKTE EMOTIE WORDT GESUST MET ETEN EN DRINKEN. KOM TE WETEN HOE ETEN EIGENLIJK EEN SPIEGEL IS VAN JE BINNENWERELD EN HOE JE SAMEN MET JE KIND(EREN) EEN GEZONDE RELATIE OPBOUWT MET VOEDING.

Krachtkits

SP IE G EL EN

Van een ongezonde naar een gezonde relatie

afvallen” te vervangen door “ik ben goed zoals ik

met eten en mezelf

ben.” En vanaf dat moment veranderde mijn leven.

Toen ik een jaar of zestien was, wilde ik net zo zijn

Ik overwon stap voor stap boulimie en heb nu al

als de andere meisjes in mijn klas: slank en mooi.

heel lang een gezonde relatie met eten. Ik voel me

Maar telkens ik in de spiegel keek, kon ik niets

goed in mijn vel. Vanuit mijn expertise help ik nu

anders zien dan een onaantrekkelijk, mollig meisje.

andere vrouwen om zichzelf te aanvaarden.”

Ik was heel ontevreden. Als ik nu naar foto’s uit die tijd kijk, zie ik een atletisch meisje, helemaal niet

Wat triggers van buitenaf over jezelf

dik of mollig. Maar ik vergeleek me met die magere

vertellen

meisjes uit de klas. Dat was het schoonheidsideaal

Het proces van aanvaarding en zelfvertrouwen blijf

waaraan ik wou voldoen – omdat ik bang was dat

ik verdiepen. Hoe meer ik onderneem en me toon

ik anders niet zou meetellen.

zoals ik echt ben, hoe meer lagen ik tegenkom. We

Ik had weinig zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld.

zijn hier als mens om te ontdekken wie we echt zijn

Ik was ervan overtuigd dat ik alleen gelukkig kon

door onze beschermlagen af te gooien. Je ervaart

zijn als ik ook superslank was. Dus begon ik met

pas echt wat er in je binnenwereld leeft door trig-

diëten. Eigenlijk was ik alleen maar met eten bezig.

gers van buitenaf te bevragen. Dus als iets je raakt,

Het zat constant in mijn hoofd. De schaamte en

als iets je heel blij maakt of net heel verdrietig, dan

de schuldgevoelens die bij overeten en stiekem

vertelt dat altijd iets over jezelf.

snoepen horen, ken ik maar al te goed. Uiteindelijk

Om kinderen stevig in het leven te helpen staan,

kreeg ik zelfs boulimie.

is het belangrijk dat ze die kracht en dat zelfvertrouwen al vroeg ontwikkelen en blijven behouden.

Ik weet nog goed dat ik op een dag naar het getal

Onze generatie heeft dat meestal niet geleerd en

staarde op mijn weegschaal. Ik voelde frustratie en

werd dikwijls afgewezen op wie ze echt zijn.

boosheid omdat ik weer gefaald had. Plots begreep ik het. Want wat zei dat getal eigenlijk over mij?

Eten als spiegel van jezelf

Waarom was ik boos op mezelf? Waarom accep-

Ik ben gespecialiseerd in eetgewoontes en de

teerde ik mezelf pas als ik weinig woog? Waar-

connectie tussen een gezond gewicht en zelfliefde.

om kon ik mezelf niet aanvaarden zoals ik was?

In onze maatschappij staan afvallen en gezonder

Ik besloot om “ik ben niet goed genoeg, ik moet

zijn gelijk aan wilskracht en discipline. Je snoept

“Als kind was ik ervan overtuigd dat ik alleen

”

gelukkig kon zijn als ik ook superslank was.”

Krachtkits

minder en je valt af. Je gaat sporten en je valt af.

we innerlijk opgeruimd hebben, terug in evenwicht

Dat werkt lang niet voor iedereen.

zijn en gezond eten, dan houden we dat natuurlijk gewicht. Dat betekent niet per se slank zijn. Sommi-

Eten is namelijk ook een spiegel van onze binnen-

ge volwassenen en kinderen hebben een natuurlijk

wereld. Het heeft niet enkel met discipline te maken.

gewicht dat nu eenmaal hoger ligt dan gemiddeld.

Als je je als volwassene of als kind volpropt, spelen

Zelfaanvaarding is daarbij heel belangrijk. Je moet

er heel vaak onderdrukte emoties. De manier waar-

naar je lichaam leren kijken en luisteren wat het ver-

op je eet zegt heel veel over jezelf. Gewicht is soms

telt. Met mildheid, zonder oordeel. Dikwijls zit er een

ook letterlijk een bescherming tegen iets, een fysiek

belangrijke kwetsuur onder. Als dat innerlijk verandert,

schild om iets niet te voelen. Jouw systeem kan bij-

weerspiegelt zich dat direct aan de buitenkant en val

voorbeeld overtuigd zijn dat als je slanker wordt, je

je vanzelf af. Het innerlijk opruimen is wel een trager

in de belangstelling gaat staan en dat die aandacht

proces waar je wat geduld voor moet hebben. Je kan

onveilig is. Dan kan je nog zoveel diëten volgen, je

het zien als de laagjes van een ui pellen. Het staat

gaat elke keer terug jojoën. Je gaat onbewust altijd

dan ook in schril contrast met de vele crashdiëten.

terug naar dat punt van veiligheid en het bijhoren-

Kinderen en snoep

de gewicht keren. Uiteraard speelt discipline wel een rol. Je kan niet in je zetel blijven liggen, vanbin-

We waren op vakantie. Evelien die na 5

nen opruimen en wachten tot je afvalt. Eten en je

minuten al uit het water komt, vraagt naar

lichaam spiegelen veel, en dat is de invalshoek van

een ijsje. Ik zeg haar dat het bijna lunchtijd

mijn praktijk.

is en krijg een zeurderig antwoord terug. “Eve-

Soms is de plek waar je veel vet hebt zelfs een

lien, verveel je je mischien?” vraag ik haar. Ze

spiegel voor het thema dat rond die zone hangt.

antwoordt bevestigend. “Als je je verveelt moet je niet vragen achter een ijsje. Daar zijn ande-

Harthonger leren kennen

re oplossingen voor.” “O ja, dat is waar” zegt

Harthonger is bij heel wat van mijn cliënten een be-

ze. Op dat moment komt er een vriendinnetje

langrijke valkuil. Suiker en chocolade werken rust-

langs om te gaan zwemmen. Ze stuiven weg en

gevend terwijl iets krakends als chips stress doet

het ijsje is vergeten. Door je kind te bevragen

afnemen. Niet verwonderlijk dat emo-eters daar het

kan het zich bewust worden waarom het een

vaakst naar grijpen. Emotionele eters verdoven hun

ijsje wil. (zie ook de oefening op pagina 53)

harthonger tijdelijk door hun focus van gevoelens naar eten te verschuiven. Maar van zodra de laatste

Mijn dochter als spiegel

hap doorgeslikt is, komen de emoties weer naar de

Ook ik ervaar dat kinderen

oppervlakte omdat die simpelweg niet te stillen zijn

spiegels zijn van hun ouders. Als mijn

met eten. Durf op zoek te gaan naar waar jij of het

dochter heel druk is, merk ik dat ik

kind écht behoefte aan heeft: troost, gezelschap,

zelf ook onrustig ben. Ik kan haar pas

een gesprek, vriendschap, liefde of intimiteit. Wees

kalmeren als ik zelf terug rustig ben. Zij

je er met mildheid van bewust dat als jij je lichaam

reageert heel sterk op mij. Of als ik haar

niet aanvaardt en last hebt van emo-eten, de kans

snel in slaap wil krijgen omdat ik nog iets wil

groot is dat je kind dat ook bij jou gaat spiegelen.

afwerken, lukt dat meestal niet. Zij voelt dat

Blijf alert op wat jij en je kind écht nodig hebben.

en gaat spontaan tegendraads doen. Als ik dan in overgave en in rust ga, wordt zij ook

Je natuurlijk gewicht houden

kalm en gaat alles vanzelf. Zo kan ik uitein-

We hebben allemaal een natuurlijk gewicht, een-

delijk toch nog doorwerken.

tje dat perfect bij onze aangeboren vorm past. Als Krachtkits

SP IE G EL EN

”

“Als je iemand bewondert en

dend te communiceren en minder te vingerwijzen.

een bepaalde kwaliteit raakt

niet wilt zien, het steeds erger wordt. Als je geen

je diep vanbinnen, besef dan

dan kom je in situaties terecht waarin men meer en

dat jij die ook hebt.”

echt met je neus opzit en niets anders kan zien dan

Ik merk zelf in persoonlijke situaties dat als je iets grenzen kan trekken en je verandert daar niets aan, meer over je grenzen gaat. Tot het zo erg is dat je er dat jij moet veranderen. Ik heb gemerkt dat je heel veel drama voorkomt door spontaan aan jezelf te werken, door persoonlijke groei als een levenslange

De valkuilen van spiegelen.

missie te zien. Zo leerde ik uit mijn slachtofferrol te

Als mens ben je vlug geneigd om naar de bui-

komen, mijn verantwoordelijkheid te nemen en zo

tenwereld te wijzen en daar ‘de schuld’ te leggen

preventief meer drama te voorkomen.

als er bijvoorbeeld conflict is. En dan zien we

ons eigen aandeel niet in waarom iets gebeurt

Je kan spiegelen ook gebruiken voor al het positie-

of hebben geen inzicht in waarom we bepaalde

ve in je leven. Als je iemand bewondert en een be-

situaties altijd aantrekken. Ik daarentegen, ga nu

paalde kwaliteit raakt je diep vanbinnen, besef dan

soms te vlug naar mezelf wijzen en leg soms alle

dat jij die ook hebt. Dat is jouw wezenlijke zelf die je

verantwoordelijkheid bij mezelf. Dat klopt ook niet.

weerspiegeld ziet in de ander, ook al kan je het nog

Het zou de middenweg moeten zijn. Je hoeft niet

niet altijd manifesteren in jouw leven. Door te kijken

bezig zijn met oorzaken die niet van jou zijn. Niet

naar mensen met bepaalde de kwaliteiten, heb ik

alles is een spiegel, niet alles is een teken.

beseft dat het precies die eigenschappen zijn die ik in mezelf nog (verder) wil ontwikkelen.

De voordelen van spiegelen

De spiegelneuronen in je brein helpen je die kwa-

Ik heb ervaren dat als je meer aan introspectie

liteiten ook echt te voeden. Mijn tip is om bewust

doet en beseft wat de andere je spiegelt, je sneller

naar de schoonheid in anderen te kijken en zo je

de kern van problemen ziet en tegelijk ook je

eigen schoonheid te ontplooien. Dan wordt het ook

talenten ontdekt. Het helpt echt om meer verbin-

jouw realiteit.

In een klas is het mooi om de

Klas-tip!

verschillende kwaliteiten te benoemen, om kinderen te stimuleren van elkaars talenten te leren, in plaats van er jaloers op te zijn of ergernis te voelen. Als opvoeder of leerkracht kan je aan kinderen vragen wie ze bewonderen en waarom. En ze dan uitnodigen om die kwaliteiten in zichzelf te gaan ontdekken en zien. Via kleine actiestapjes kan je hen stimuleren die kwaliteiten te gaan ontwikkelen.

Meer weten over Nathalie en haar aanpak zie www.nooitmeeropdieet.be

Krachtkits

BEWUST LEREN ETEN 3 OEFENINGEN VAN NATHALIE OM SAMEN MET JE KIND OF OP JEZELF TE DOEN

Stop en relax Jij of je kind staat nu misschien voor de koelkast

gestopt? Laat het gewoon zijn, zonder oordeel.

of met een zakje snoep in je hand. De oefening

Voel even waar je het in je lijf voelt. Observeer

bestaat er in om even afstand te nemen. Doe het

zonder ze te willen veranderen.

voor jezelf of begeleidt je kind er in. • Voor je die snack of dat snoepje neemt, wil ik je

• Veranderen de gevoelens? Verminderen ze? Wil

vragen om eerst vijf minuten even helemaal niets

je iets vertellen? Ja? Dan is de kans groot dat ook

te doen. Ga gewoon even zitten. Leg wat je in

je zoete goesting wegebt. (Te veel) snoepen voelt

je mond wil stoppen weg. Dat komt straks -

heel even lekker, maar kort erna volgen meestal

misschien.

de schuldgevoelens en de boosheid op jezelf.

• Ga rustig zitten op een comfortabele stoel en

• Probeer bewust afstand te nemen van je snoep-

volg je ademhaling. Merk op hoe je in- en uit-

drang. Las vijf minuten relaxtijd in wanneer de

ademt. Ervaar wat je voelt: de enorme zin in die

zoete (of hartige) goesting de kop opsteekt. Zo

snoepjes, of een gevoel van boosheid of verdriet?

leer je gezonder omgaan met die moeilijke mo-

Verveel je je? Wil je iets vertellen dat je hebt weg-

menten.

Krachtkits

Alle kikkers aan de kant! Ik noem saboteurs ook wel eens ‘kikkers’. Die kwaken zo hard dat je er last van hebt en soms afleiding gaat zoeken in eten. Het volgende verhaaltje kan je aan je kind voorlezen om het belang te leren van niet naar die negatieve kikkers te luisteren. Drie kikkers wilden een wedstrijdje doen, ze besloten de hoogste berg van de wereld te beklimmen. De hele kikkergemeenschap liep uit om dit te gaan zien. En allemaal riepen ze: “Dat lukt ze nooit! Wat onwetend van hen en wat dom”, schreeuwden ze in koor. “Dat kunnen jullie niet!” De eerste kikker die dit allemaal aanhoorde, stopte al voordat het startschot klonk, want als iedereen dat riep, moest het toch wel waar zijn. De andere twee kikkers begonnen te klimmen. En nog steeds schreeuwden alle kikkers: “Dat lukt jullie nooit, jullie zijn echt dom bezig. Dat kunnen jullie niet!” De tweede kikker begon nu ook te twijfelen. Zoveel kikkers bij elkaar zouden toch meer weten dan hij in zijn eentje, en ook hij haakte af. De derde kikker zette zijn klimtocht door en na een tijdje stond hij aan de top. Iedereen keek elkaar verbaasd aan. Bovenop de berg stond de kikker in stilte te genieten van het uitzicht. Hoe kwam het dat deze kikker het kon en de andere twee niet? De kikker die de top had bereikt, was doof …

Leer zelf je saboteurs (her)kennen via deze aanvullende oefening. Download hier een oefenblad. Bevraag jezelf en je kind over welke kritische stemmetjes in je hoofd komen en noteer ze links op een blad papier. Buig ze samen om naar een positieve gedachte en schrijf die er naast.

Krachtkits

Je kan kinderen niet vroeg genoeg leren om

van je kind, waarop kom je dan uit? 50/50 of

respect te hebben voor hun lichaam. Als opvoeder

60/40?

leef je het dus maar beter voor.

- Begin ermee om vanaf deze week zo natuurlijk

Waardeer wat je lijf allemaal mogelijk maakt en

mogelijk te eten.

hoe het je ondersteunt in je leven.

- Vermijd industrieel gefabriceerd voedsel met

Dat respect maakt dat je kunt gaan kiezen voor

allerlei mogelijke toevoegsels.

gezonde en zuivere voeding.

- Verander je eetpatroon, kleur je bord gezond.

Dan kun je je lichaam gaan ‘voeden’ en ophouden

Zoals hieronder bij de opdracht staat, is het

met het louter te ‘vullen’.

goed om je bewust te zijn van hoe natuurlijk en vers je meestal eet. Kleur deze week samen met

Verander je eetpatroon

je kind(eren) dagelijks de verhouding tussen

- Een goede stelregel is: 70 à 80% natuurlijk voed-

‘natuurlijk, vers voedsel’ en ‘comfortfood’ in je

sel, 20 à 30% comfortfood.

eetpatroon. Ga zoveel mogelijk voor kwaliteit.

- Als jij nu naar je eigen eetpatroon kijkt en dat

Neem je eetpatroon onder de loep! Print deze pagina en kleur de verhouding tussen kwaliteitsvol, vers voedsel (bijvoorbeeld in het groen) en industrieel gefabriceerde voeding (bijvoorbeeld in het oranje) in op je ‘bord’.

Maandag

Dinsdag

Vrijdag

Zaterdag

Woensdag

Aan de slag!

TEKST & FOTOGRAFIE: KATRIEN DE KEYZER

Vul jij je lichaam of voed je het?

Donderdag

Zondag oede stelrege l is ng Ee

70 à 80% natuurlijk voedsel, 20 à 30% comfortfood.

Krachtkits

SP EE LT IJ D

8 HANDVATEN OM KINDEREN BIJ HUN KRACHT TE BRENGEN KINDEREN VERLIEZEN ZICHZELF SOMS IN DE ANDEREN. DE OPLOSSING OM TERUG BIJ HUN EIGEN KRACHT TE KOMEN, ZIT BIJNA ALTIJD AL IN HET KIND ZELF. ZE HEBBEN ENKEL NOOD AAN IEMAND DIE HEN DE HANDVATEN AANREIKT OM DAAR TE KOMEN. MET DEZE BOEKEN, TRAJECTEN EN SPELLETJES HELP JE KINDEREN ZOWEL THUIS ALS IN DE KLAS OM TERUG KAPITEIN TE WORDEN VAN HUN EIGEN SCHIP.

Krachtkits

VIA GESPREKSMETHODES

Krachtspiegel

Kinderen groeien op hun eigen manier en aan een tempo dat ze best zelf bepalen. Relaties met anderen, thuis en op school, zorgen daarbij voor de nodige uitdagingen. Hoe beter ze zichzelf kennen en hoe meer zelfvertrouwen ze hebben, hoe weerbaarder ze zijn. Via de Krachtspiegel-methode bouw je qualitytime in met kinderen én vergroot je hun weerbaarheid. Met een krachtspiegel als anker ga je via een keuze uit 8 gespreksoefeningen steeds naar hun essentie en worden ze bewuster van wie ze zijn en wat hen uniek maakt. Zo breng je zelfkennis op een speelse manier binnen in de leefwereld van kinderen. Door het inzicht daarna op de spiegel te verankeren, creëren jullie samen een houvast. Dit proces stimuleert succesmomenten in het leven zelf.

WIN!

Het Krachtspiegelboek en meer

Meer info en bestellen via www.krachtkits.be/krachtspiegel

Like de pagina van Krachtkits hier en maak kans om elke week een boek of spel te winnen.

VIA TALENT

Talentgesprekken Het boek ‘Iedereen talent!’ met bijbehorende talentenkaarten geven je de tools in handen om samen op zoek te gaan naar waar kinderen blij van worden. Alsook wat het met je doet om gezien te worden in je talenten. Het is een leuke manier om in de klas of thuis kinderen bij hun kracht te brengen. Bij de talentenkaarten krijgt elk talent een leuke naam, zoals het groepsdier, de vertrouwelinge, de ontrafelaar en de herkauwer. Jouw kind kan zich in een of meerdere leren herkennen. De bijbehorende omschrijvingen en tips geven inzicht om met hun talenten, maar ook met de bijhorende valkuilen om

”

te gaan. Er is ook een box, die bundelt voorbeelden, een handig illustrerend verhaal, de talentenkaarten en inspirerende werkvormen om meteen mee aan de slag te gaan. Meer info en bestellen bij Uitgeverij Lannoo Iedereen talent! - het boek via deze link of in een Talenten toolbox via deze link.

Spelenderwijs kan je ook successen ervaren. Zo’n succesmoment kunnen ze meenemen en opnieuw bovenhalen op moeilijke momenten.

Krachtkits

JD I LT E E SP

VIA VERHAAL

Voor gevoelige oortjes Deze twee unieke voorleesboeken van Wendy Janssens bevatten telkens tien hel(p)ende verhalen voor gevoelige kinderen rond thema’s als hooggevoeligheid, faalangst, pesten, perfectionisme, omgaan met nieuwe situaties, rouw en talenten. Je vindt alvast een uitgebreide inhoud en een filmpje per boek op haar website. Na elk verhaal zijn er leuke opdrachten in de vorm van vraagjes, tekeningen, het verzinnen van een dansje of liedje. Als ouder, (yoga)leerkracht of hulpverlener kom je heel wat te weten over de beleving van het kind en kan je samen aan de slag. De verhalen werken vaak nog diep door en laten het kind de ruimte om eigen oplossingen te bedenken voor bepaalde situaties. Er horen ook krachtkaartjes en liedjes bij elk verhaal. De muziek kan je gratis beluisteren op de site. Het verhaal ‘De Waarheidskof-

VIA EEN SPEL

Schatgraversspel

rond pestpreventie met onder andere de Waarheidskofferoefening.

en verstevigt het zelfbeeld. Kinderen worden er

be/gratis-online-training-krachtspiegel/

bovendien heel blij van omdat het zo leuk is om

De boeken van Wendy Janssens vind je via

te spelen. Het spel bestaat uit schatkaarten en

www.verhalenvoorgevoeligeoortjes.com

de thema’s, zoals dromen, genieten, hier & nu. Ze nodigen kinderen uit om het leven en zichzelf weer te omarmen. Kijk zeker ook eens op hun website www.schatgravers.com. Extra: voor jongeren vanaf 14 en volwassenen is er ook het spel De kompasvinder. De tool om tot reflectie te komen en de wijsheid in jezelf te vinden. zie www.kompasvinder.com

Krachtkits

voor de gratis online training

Ontdek ze via www.krachtkits.

zijn verdeeld in prikkelende en levensomhelzen-

en is ook de inspiratie geweest

Dit avontuurlijke kaartspel verbindt, inspireert

karweikaarten met opdrachten en vragen. Ze

fer’ is mijn persoonlijke favoriet

VIA NATUUR EN CREATIVITEIT

Creatieve activiteiten zoals het maken van een krachtstok of krachtsteen Het maken van krachtstokken is afkomstig uit het sjamanisme. De kracht en de betekenis van de stok worden bepaald door de gekozen bomen, planten en dierensymboliek. Door materialen te combineren, ontstaat een uniek krachtvoorwerp. Kies bij het maken van je eigen krachtstok voor karaktereigenschappen die je belangrijk vindt. Zet hem neer op je favoriete plek in huis. Wanneer je een bepaalde kracht nodig hebt, kan je naar de krachtstok kijken, ermee spelen of hem vasthouden en stilstaan bij alle kracht die jij in de stok hebt gestopt. Bij jonge kinderen zit de magie vooral in het ver-

VIA GEVOEL

Emoties beter leren begrijpen Met deze kaarten pikken zelfs de jongste kinderen er intuĂŻtief het juiste kaartje uit voor zichzelf. Het is een fijne manier om kinderen op een laagdrempelige manier bewust te maken van hun emoties en stemmingen.

sieren van de stok. Het gaat er om dat ze er plezier aan beleven. Het eindresultaat is eigenlijk niet belangrijk en sowieso goed, want iedereen maakt zijn eigen unieke krachtstok. Met iets oudere kinderen kan je eerst een leuke denkoefening doen: Welke krachten hebben ze al? Welke krachten kunnen ze nog goed gebruiken? Welke beelden en materialen passen hier goed bij? Zo gaan ze bewuster te werk en geven ze echt betekenis aan hun krachtstok.

Pas als je je gevoelens kent, kun je er op gepaste wijze op reageren. Met andere woorden: hoe beter je begrijpt wat je voelt, hoe zelfbewuster je wordt en hoe verder je op het pad naar positieve groei komt. Je hoeft hier ook niet veel op te zeggen. Een beeld zegt soms meer dan duizend woorden. De inzichtkaarten zijn ook aangenaam voor kinderen die er nog niet de juiste taal voor hebben. Op de achterkant kan je vragen vinden om samen zo eerlijk mogelijk te beantwoorden, gevolgd door een leuke affirmatie. Je kan bewust kiezen voor de vraag die het beste past bij het moment of bijvoorbeeld elk een andere vraag kiezen. Niets moet, alles mag. Emoties beter begrijpen, Andrea Harnn, Uitgeverij Deltas Krachtkits

VIA MEDITATIE

Mindfulness op een speelse manier Deze bestseller is al meer dan 500.000 keer verkocht. In dit boek met bijbehorende cd, maken kinderen van 5 tot 12 jaar op een eenvoudige en speelse manier kennis met de basis van mindfulness. Het boek leert kinderen hoe ze volledig aanwezig kunnen zijn: met hun hoofd, hart en lichaam. De wereld is tegenwoordig heel druk en snel. Daarom is het een noodzaak dat je weet hoe je bij jezelf kan blijven in het nu. Als ouder of opvoeder is het leuk én gezond om zelf mee te doen. De rust die kinderen hierdoor in zichzelf leren oproepen, helpt hen stevig op te groeien en hun unieke bijdrage te blijven leveren. Stil zitten als een kikker, Eline Snel, Kosmos uitgevers

VIA JEZELF ALS OPVOEDER

Leren luisteren naar wat je kind over jouw leven te vertellen heeft De PresentChild® methode’ maakt duidelijk dat jouw kind zich net zo intens en actief inzet voor jouw levensgeluk als jij voor dat van je kind. Maar op een andere manier. Je kind gebruikt zijn gedrag, spel, ontwikkeling of klachten als taal om duidelijk te maken wat er bijgestuurd mag worden in jouw leven, relatie of gezin. Daar gehoor aan geven betekent niet alleen een verrijking voor jezelf, je zal ook merken dat het positief doorwerkt op het gedrag en de gezondheid van je kind. In dit werkboek worden handvaten geboden om hiermee praktisch aan de slag te gaan. Janita beschrijft verder ook helder en recht uit het hart voorvallen uit haar leven die voor iedere ouder herkenbaar zijn en de methodiek illustreren. Het fluisterkind, Janita Venema, www.presentchild.com.

Krachtkits

TEKST IN SAMENWERKING MET SOPHIE VAN RIEL. WWW.PRAKTIJKPAPILLON.BE - FOTOGRAFIE: KATRIEN DE KEYZER, SOPHIE VAN RIEL EN SARA SMEEKENS

JD I LT E E SP

”

“De wereld is tegenwoordig heel druk en snel. Daarom is het een noodzaak dat je weet hoe je bij jezelf kan blijven in het nu.”

Shine Your Light!

CO LU M N

“Ik zie mijn professor Ontwikkelingspsychologie Ingleby nog voor me, ruim 25 jaar geleden in de mooie collegezaal in hartje Utrecht. Hij stelde ons als eerstejaars psychologiestudenten de vraag wat wij onder ‘Ontwikkeling’ verstonden. Daarop hadden we als jonge idealistische studentjes natuurlijk allemaal wel onze eigen mooie antwoorden. Hij zei vervolgens op zijn bevlogen manier: ‘We zijn als mens in wezen al een prachtige gouden kern met daarin ieder zijn of haar eigen prachtige en unieke kwaliteiten en talenten; we hoeven ze alleen maar tot ont-wikkeling te laten komen gedurende ons leven’. En daarbij maakte hij met zijn handen de beweging alsof er steeds meer wikkels losraakten om uiteindelijk bij die kern uit te komen. Dat beeld maakte destijds zo ’n indruk op mij en ik geloof nu, zelf inmiddels moeder en heel wat levenswijsheid en (werk)ervaring rijker, dat dat ook echt zo is. Misschien kan dit beeld jou als ouder van opgroeiende kinderen in de huidige veeleisende prestatiemaatschappij helpen en wat geruststellen. We hebben allemaal het beste met onze kinderen voor en het liefste zien we ze dan ook gelukkig. En daar trekken we alles voor uit de kast. We zijn als ouders elke dag zo druk met alles perfect te organiseren en te plannen voor onze kinderen. Maar daarmee creëren we een grote druk. Kinderen krijgen al jong het gevoel dat ze aan een bepaald ideaalbeeld moeten voldoen. Maar stel dat jij zou weten dat jouw kind perfect is uitgerust voor zijn of haar eigen ontwikkeling en dat wij als ouders alleen maar de juiste voorwaarden hoeven te scheppen om die ont-wikkeling zo natuurlijk en optimaal mogelijk te kunnen laten plaatsvinden. Dat we alleen maar hoeven te zorgen voor vruchtbare grond. Wat heeft jouw kind nodig? Wat zijn zijn behoeften? Waar wordt hij blij van? Wat geeft hem energie? Waar gaan zijn of haar ogen van stralen? Ik geloof namelijk dat dat belangrijke graadmeters zijn voor echt Geluk. Niemand is gelijk en dat is maar goed ook. Dat maakt het leven nu juist zo boeiend. Niet gelijk maar wel gelijkwaardig in onze uniciteit. Als we gaan ontdekken waar we goed in zijn, krijg je niet alleen extra energie, het bezorgt je ook meer veerkracht en zelfvertrouwen. Ik geloof dat we in deze tijd mogen gaan ontdekken wat onze kwaliteiten en talenten zijn. Die zijn namelijk meer dan ooit nodig. Als we die gaan ontdekken en in gaan zetten, kunnen we de wereld samen een stukje mooier maken en ik geloof ook dat we er ons geld mee kunnen verdienen. Kinderen krijgen de eerste keer dat ze bij mij komen een

“Als je ontdekt waar je goed in bent, krijg je niet alleen extra energie, het bezorgt je ook meer veerkracht en zelfvertrouwen.”

Gelukssteen mee met daarop de tekst: ‘Shine Your Light!’ Ik geloof namelijk dat dat de bedoeling is. Onze kwaliteiten en talenten ontdekken en gaan inzetten, dan gaat het namelijk stromen. Daar waar jouw talenten en de behoefte van de wereld elkaar kruisen ligt jouw roeping. Aristoteles zei het al heel lang geleden en die was zo gek nog niet. En als we dat allemaal gaan doen…krijgen we volgens mij een stralende(re) wereld!”

Drs. Jessica Hebly (1969) is psycholoog en moeder van Julie (2005). Ze heeft jarenlange ervaring in het werken met kinderen en hun ouders. In maart van dit jaar kwam haar boek ‘Het Perfecte Kind; wat hebben kinderen in deze tijd en maatschappij nodig om gelukkig te zijn?’ uit. Het boek biedt ouders en mede-opvoeders nieuwe inzichten, handvaten en een hart onder de riem in deze veeleisende maatschappij. www.praktijkhebly.nl Krachtkits

TO O L

CR EA TI EV E LEUKE KAARTENSET VOOR VERBINDENDE COMMUNICATIE

KRACHTBABBELS MET KINDEREN IN DE DRUKTE VAN ELKE DAG KOMT HET ER SOMS NIET VAN OM STIL TE STAAN BIJ WAT KINDEREN BEZIGHOUDT. MET DEZE KAARTENSET MAAK JE ER SAMEN BEWUST TIJD VOOR. EEN GOED GESPREK IS FIJN EN VERBINDEND. DE VRAGEN BEVORDEREN BOVENDIEN ZELFEXPRESSIE EN ZELFKENNIS. ZO CREËER JE

HOE GA JE TE WERK?

SAMEN QUALITYTIME, IN JE GEZIN OF IN DE KLAS.

dik papier of kleef twee A4’s tegen elkaar. › Maak het jezelf gemakkelijk en laat de kaartjes knippen of snijden door je kind(eren). :-) › Steek de kaartjes in een leuk potje. › Kies een rustig moment uit en zet je knus samen voor een goed gesprek. › Je duidt een timekeeper aan: die houdt de tijd in het oog want ieder krijgt evenveel tijd. Zo kom je vlugger tot de kern en krijgt ieder even veel aandacht. Wanneer iemand spreekt, luisteren de anderen met volle aandacht. › Trek om beurten een vragenkaartje en deel telkens je antwoord. Door mee te doen als ouder of leerkracht ontstaat herkenning en verbinding. › Veel plezier!

Krachtkits

› Print deze kaartjes recto/verso op

WAAR BEN JIJ ZELF HEEL TROTS OP?

WAAR BEN JIJ DANKBAAR VOOR IN JE LEVEN?

WANNEER HEB JE LAATST IEMAND GEHOLPEN? HOE VOELDE DAT?

WELKE 3 WENSEN HEB JE ALS JE HELEMAAL VRIJ MAG KIEZEN?

WAT IS JOUW BESTE VAKANTIEHERINNERING? EN WAAROM?

ALS JE EEN SUPERKRACHT ZOU HEBBEN, WELKE ZOU DAT DAN ZIJN? EN WAAROM?

WAT MAAKT JOU BOOS? EN HOE WORD JE WEER RUSTIG?

ALS JE IN DE SPIEGEL KIJKT NAAR JEZELF, WAT DENK JE DAN?

ALS JE EEN DAG BAAS VAN JE SCHOOL MAG ZIJN, WAT ZOU JE DAN VERANDEREN?

WAT VIND JE SPANNEND? EN WAT BRENGT JOU DAN TOT RUST?

WELK DIER ZOU JE WILLEN ZIJN EN WAAROM?

WAAROVER ZOU JE NOG VEEL WILLEN LEREN EN WETEN?

Krachtkits

MAAK IEMAND BLIJ MET DEZE

KRACHTKAART We staan er soms niet genoeg bij stil hoe bijzonder sommige kinderen of volwassenen voor ons zijn. Met deze kaart kan je hen bedanken voor wie ze zijn. Dat is het mooiste compliment dat je hen kan geven. Hoe ga je te werk? Print ze op dik papier, snij ze uit op de buitenste stippelijn, doe lijm op de achterkant en plooi ze op de middelste lijn.

BEDANKT VOOR WIE JIJ BENT

in hun kracht en zelfvertrouwen? Surf naar www.krachtkits.be Wil je ook het verschil maken bij kinderen en hen ondersteunen

Mijn krachtboodschap voor jou:

LAAT JOUW UNIEKE KLEUREN STRALEN!

FOTOGRAFIE: SARA SMEEKENS

Deze kracht-postkaart is een cadeau van Krachtkits-magazine. Krachtkits

Wil je meer tools, inspiratie en herkenbare verhalen van ouders, leerkrachten en coaches om kinderen te ondersteunen in hun zelfvertrouwen?

MELD JE AAN EN MIS HET GRATIS

VOLGENDE MAGAZINE VAN KRACHTKITS NIET!

Surf naar www.krachtkits. be/magazine en meld je aan. Ontvang als extraatje leuke kinderyogakaartjes!

Krachtkits-magazine / oktober 2019

Articles inside

VAN KWETSBAARHEID NAAR IK-KRACHT VOOR JE KIND(EREN) EN JEZELF

Meer rust in je gezin en in de klas: Leer ontstressen met deze makkelijke methodes

Wat vertellen kinderen over zichzelf

Handvaten om kinderen bij hun kracht te brengen - In de kijker: Kaartenset om emoties beter te begrijpen

Meer zelfvertrouwen door meer creativiteit en kunst op school