Atomiści do atomów, roboty do roboty. Jutrzejszy rynek pracy w zwierciadle science fiction | Szymon Kukulak
będzie jedynie elektryczna koza lub
mało bezpieczny, więc lepiej się nań nie
policje tajne, widne i dwupłciowe
(prawdziwy) pies, lepiej poszukać in-
wpychać). Niestety, statusem władcy
Służby mundurowe to oczywiście nie
nego zawodu.
marionetek nie będziesz mógł cieszyć
tylko wojsko. Jeżeli pragniesz służyć
Realia dystopijne stwarzają dość inte-
się bez końca – kiedyś musi nastąpić
społeczeństwu bez korzystania z broni
resującą alternatywę dla policji jawnej
ta jedna, niewytłumaczalnie udana re-
długiej, a przy tym łakniesz wyzwań
w postaci policji tajnej – uprzednio
belia, która ostatecznie pozostawi cię
intelektualnych na równi z kondycyj-
dobrze jest jednak naprawdę uwie-
bez pracy.
nymi, zawsze możesz zdecydować się
rzyć w dobroczynny charakter reżimu,
na pracę w policji (oczywiście w rea-
gdyż to zajęcie może wymagać znacz-
Czucie i wiara czy szkiełko i oko, czyli
liach demokratycznych, gdyż gwiezd-
nie poważniejszego stępienia instynktu
o intelektualistach jutra
ne ekwiwalenty Volkspolizei jedynie
moralnego niż służba w imperialnym
Przyjmijmy, że chciałbyś przysłużyć się
mundur odróżnia od omówionego już
wojsku. Przynajmniej nie będzie prob-
bliźnim w jakiś inny sposób, niż strze-
powyżej wojska).
lemów z rekrutacją – fantastyka uczy,
lając do nich, ale nie masz ochoty pra-
Wyzwanie wydaje się kuszące, acz-
że żaden projekt państwowy w du-
cować w kopalni – właściwie to byłeś
kolwiek ma swoje wady. Agatha Chri-
chu nowoczesnym nie może obejść
dobry w szkole, podobały ci się studia,
stie i Arthur Conan Doyle mogli wyrobić
się bez swojego ekwiwalentu
myślałeś o doktoracie. Czy znajdzie się
u ciebie złudne przekonanie, że robota
czy
detektywa to w większości koniak, kar-
Gene’a Roddenberry’ego agendy tego
Kariera naukowa możliwa jest w każ-
ty, gra na skrzypcach i leniwe rejsy stat-
typu posiadają wszystkie liczące się
dym miejscu i czasie, chociaż wiele
kami wycieczkowymi – w międzyczasie
mocarstwa Kwadrantu Alfa, poczynając
zależy od dziedziny. Kanon
dowody same wpadają w ręce, a zde-
od kosmicznych karykatur zsrr (romu-
łuje jednoznaczne prognozy (prawdo-
maskowani zabójcy potulnie przyznają
lańska Tal Shiar, cardassiański Zakon
podobnie boleśnie trafne) na temat
się do winy przy pierwszej konfrontacji
Obsydianowy), a kończąc na zameryka-
całkowitego zaniku badań podstawo-
z resztą podejrzanych, czyniąc proces
nizowanej Federacji (ziemska Sekcja 31,
wych: rezultatem każdego projektu
zbędną formalnością. Niestety, zawód
wulkańska V’Shar). Zazwyczaj twórcy sf
musi być perpetuum mobile, mikstura
detektywa w literaturze science fiction
nie kłopoczą się precyzowaniem zakre-
niewidzialności lub przynajmniej ge-
opisują raczej fabuły Chandlera (zajrzyj
su kompetencji takich organizacji, więc
nerator promieni śmierci, wszystko to
do Pozytronowego detektywa lub Czy an-
możesz spokojnie założyć, że będą one
najlepiej skręcone we własnym garażu
droidy marzą o elektrycznych owcach?), co
nieograniczone: jeżeli znuży cię mozol-
(lub pod auspicjami wojska – to dwa
nie tylko oznacza wyposażenie twoich
ne rozpracowywanie opozycji, zawsze
najczęstsze przypadki). Hierarchia na-
przeciwników w instynkt samozacho-
możesz zająć się kontrwywiadem lub
ukowa (szczególnie w naszej rodzimej,
wawczy, ale też skazuje cię na alkoho-
samemu zostać szpiegiem w mocar-
bizantyjskiej formie) prawdopodobnie
lizm, obowiązkowy rozpad małżeństwa
stwie ościennym – większe ryzyko,
ulegnie symplifikacji, gdyż rozpozna-
oraz liczne dylematy moralne (szcze-
większe emocje i szansa na karierę
walne pozostaną tylko dwa stopnie
gólnie, jeżeli ścigasz nie prawdziwych
literacką dwadzieścia lat później (jeśli
naukowe: stary badacz i młody badacz
przestępców, tylko – na przykład – an-
spojrzeć na Wiktora Suworowa czy Ma-
(zazwyczaj pracują parami). Jako mło-
droidy). Awans na komisarza niczego
riana Zacharskiego). Największą zaletą
dy badacz będziesz mógł robić mniej
nie poprawia, za to wiąże się z koniecz-
tej profesji jest jednak szansa wdrapa-
więcej to, co dziś wielu rzeczywistych
nością przytycia, wyrobieniem w sobie
nia się na sam szczyt szpiegowskiej hie-
doktorantów – czyli harować w labo-
nawyku niedostrzegania oczywistości
rarchii, co pozwala nie tylko wkradać się
ratorium od świtu do zmierzchu, poga-
i rutynowym podcinaniem skrzydeł
w łaski imperatorów, ale też manipulo-
niany przez roztargnionego profesora,
młodym funkcjonariuszom, radzącym
wać nimi wedle własnego widzimisię
który nie odpowiada na żadne twoje
sobie lepiej od ciebie we wszystkim
(dodatkowymi instruktażami powinny
pytania, nie interesuje go twój indeks
oprócz przybijania pieczątek. Jeżeli nie
być tutaj biografie Francisa Walsingha-
Hirscha i twoje wnioski grantowe. Star-
pociąga cię włóczęga po mokrych od
ma, Edgara Hoovera czy kardynała Ri-
szy badacz, którym będziesz się starał
deszczu ulicach metropolii skąpanych
chelieu; sowiecka historia przestrzega
zostać, to oczywiście zawsze geniusz,
w świetle neonów ani ponure powroty
jednie, że fotel zwierzchnika aparatu
osiągnięcie tego statusu wiąże się nie-
do ciasnego mieszkania, gdzie czekać
bezpieczeństwa bywa, wbrew nazwie,
stety z koniecznością przyjęcia choć
fbi
kgb
– w samym tylko uniwersum
27
dla ciebie praca? Oczywiście!
sf
formu-
HA!ART. POSTDYSCYPLINARNY MAGAZYN O KULTURZE WSPÓŁCZESNEJ | NR 49 | O PRACY
Chronić, służyć, podsłuchiwać, czyli