کتابخانهی کوچک من
سازههای ناهمگن نهال نوریان «ام��ا این دو بیشتر مانن��د آینهی یکدیگر عم��ل میکنند ،این بازنمای��ی را تنها وقت��ی میتوانند اجرا کنند که هر ک��دام در زبان دیگری م��ورد داللت قرار گیرد .آنتیگونه در س��خن کرئون «مرد وار» میش��ود یعنی به بیانی خود کرئون از مردی خلع میش��ود و هیچکدام موقعیت جنس��یتی خود را حفظ نمیکنند و آشفتگیهای خویشاوندی به بیثباتی جنسیت از طریق اجرا منجر میشود… . پس همانطور که آنتیگونه عمل در زبان را آغاز میکند ،از خودش هم جدا میشود». وبس��ایت مایندموتور ،پایگاه اینترنتی منتش��رکنندهی «ادعای آنتیگون��ه» ،در توضیحی ب��ر روی کتاب چنین م��یآورد« :کتاب «ادع��ای آنتیگون��ه» را ح��دود دو س��ال پیش انتخ��اب و ترجمه کردیم .چراکه احس��اس هم-دلی میکردیم با جودیت باتلر که در سیاست زنانه را مییافت که «ادعای» آنتیگونه قس��می از اجرای ِ میتوانست ش��کافی در اقتدار حاکم ایجاد کند ».این کتاب پس از آنکه به ارش��اد اسالمی سپرده شد و درنهایت مجوز انتشار نیافت، به سرنوش��تی در قامت یک کتاب الکترونیکی دچار شد .این کتاب
24
در سال 1390در پایگاه اینترنتی مایندموتور قرار گرفت و بعد هم با شرحی از مهدی س��لیمی در وبسایت زغال همراه شد .مهدی س��لیمی زیر عنوان «به مناسبت انتشار کتاب «ادعای آنتیگونه» از جودیت باتلر در س��ایت مایندموتور و در باب فصل سوم این کتاب تحت عنوان «فرمانب��رداری بیقاعده» یا همهآمیز؟» این متن را بهصورت پیدیاف در آن پایگاه اینترنتی قرار داده اس��ت .کتاب «ادعای آنتیگونه» برگردان مشترک امین قضایی ،بابک سلیمیزاده و مهدی سلیمی است که البته حضور یک نمونهخوان یا بهتر از آن، ویراس��تار را در این میان کم دارد .در معرف��ی این کتاب در پایگاه مایندموتور آمده اس��ت که کتاب به تمامی کس��انی تقدیم میشود سیاست نهادینهشده و در شرایطی که کفتارهای که در بحبوحهی ِ جویان نامآشنا به حکم «عقل حسابگر» در پی سیاس��ی و مصالحه ِ «بخش��ش دو طرفه» و آش��تی ملی-اند ،کنش خود را معطوف به هیچک��دام از ای��ن هنجارهای موجود نمییابند .این کتاب در س��ه فصل با عنوانهای «ادعای آنتیگونه»« ،قوانین نانوشته ،انتقالهای منحرافه» و «فرمانبرداری بیقاعده» تدوین شده است که در نهایت با یادداشتهایی که البته منظور انگار همان پینوشت مرسوم بوده
است به پایان میرسد .جودیت باتلر فیلسوف پساساختارگرا و منتقد فیمنیست آمریکاییتباری است که دیدگاه-هایش بهویژه در حوزه و یا با رویکرد به مسایل پیرامونی جنسیت چالشبرانگیز بوده است. او در زمینهی فیمنیس��م ،نظریهی فراهنجار ،فلس��فهی سیاسی و علم اخالق کار کرده اس��ت و در رشتهی ادبیات در دانشگاه برکلی کالیفرنیا تدریس میکند .نخستین اثر او با نام «آشفتگی جنسیتی» که در س��ال ۱۹۹۰به چاپ رس��ید ،توسط امین قضایی به فارسی ترجمه شد و در همین وبسایت قرار گرفت. این کتاب به فیگور زنانهی معمول حمله میکند و از رهگذر نظر به آنتیگون��ه ،به بحثی نظری در این زمینه راه مییابد .جودیت باتلر با توجه به پیشینهی کاری و مطالعاتی خود ،در این کتاب هم بهسراغ خوانش-های��ی از هگل و لکان از نمایشنام��هی «آنتیگونه» اثر سوفوکل میرود .او به طرح این پرسش میپردازد که آیا روانکاوی میتواند بهجای اُدیپ ،آنتیگونه را مبدا نظری خود قرار دهد .ش��اید بهتر باش��د رویکرد باتلر نسبت به آنتیگونه را آنطور که خود بیان میکند مطرح کنیم .آنجا که در آغاز چنین میآورد که «اما بگذارید گامهایی که میخواهم بردارم را برای ش��ما یکبهیک برش��مرم. من کالسیس��یت نیستم و سعی هم نمیکنم باشم .من آنتیگونه را مانند خیلی از اومانیستها میخوانم ،چون این نمایشنامه مسایلی را دربارهی خویش��اوندی و دولت مطرح میکند که در هنگامههای تاریخ��ی و فرهنگی متعدد تکرار میش��ود .آنتیگونه و منتقدینش را خوان��دم تا دریابم که آیا میتوان الگویی از جایگاه سیاس��ی او بهعن��وان یک فیگور زنانه که با اعمال فیزیکی و زبانی نیرومندش ب��ا دولت مبارزه کرد ایجاد نم��ود یا که خیر… آنتیگونه نمایندهی خویش��اوندی و انحالل آن بوده و کرئون نمایندهی نظم اخالقی و قدرت سیاسی است که بر اصول عام و کلی استوار است».