روزنگاشت
به بهانه سال‌روز تخریب تندیس‌های بودا در بامیان ،یادگار حاکمیت افراط‌گرایی مذهبی محبوبه شعاع یازدهم مارس برابر با س��ال‌روز تخریب تندیس‌های بودا در بامیان افغانستان توسط رژیم طالبان است .تندیس‌های بودا در بامیان ،تا قبل از آن‌که در زمان حاکمیت طالبان در سال 2001میالدی تخریب شوند ،بزرگ‌ترین تندیس‌های بودا و بلندترین مجسمه‌های سنگی در جهان به شمار می‌آمدند. یازده س��ال پیش در یازدهم مارس س��ال 2001میالدی، تندیس‌ه��ای ب��ودا در بامی��ان افغانس��تان ،ک��ه بیش از هزا‌رو‌ش��ش‌صد س��ال س��ابقه تاریخی داش��تند ،در پی دو شبانه‌روز حمله و آتش‌بازی سنگین گروه بنیادگرای طالبان درهم شکست. تو‌شش��م فوریه سال 2001میالدی ،شورای در تاریخ بیس رهبری ،ش��ورای علما و دیوان عالی طالب��ان ،به پیروی از فرمان «مالمحمد عمر» رهبر این گروه ،دستور تخریب تمام آث��اری را که به تعبیر آن‌ها غیر اس�لامی بود صادر کردند. دو مجس��مه بودا در بامیان و تمامی مجسمه‌های تاریخی که در موزه‌های کابل و دیگر شهرهای افغانستان نگه‌داری می‌شدند نیز بر اساس این فتوا باید نابود می‌شدند. پس از این فرمان ،تالش و تکاپوی جهانی برای بازداش��تن طالبان از تخریب آثار فرهنگی و تاریخی افغانستان به ویژه بت‌ه��ای بودا در بامیان آغاز ش��د .اما این فش��ارها ،تاثیری بر ع��زم طالبان ب��رای تخریب آثار و داش��ته‌های تاریخی و فرهنگی افغانس��تان نگذاش��ت و در حالی که رایزنی‌های جهانی برای متقاعد کردن آن‌ها به صرف نظر کردن از این اقدام ادامه داش��ت ،از نقاط مختلف افغانستان ،توپ ،تانک، مسلسل و مواد منفجره به بامیان ،شهر مجسمه‌های تاریخی بودا منتقل می‌شد.
و س��رانجام نیروهای طالبان در روز نهم مارس سال 2001 میالدی ،بعد از برگزاری نماز جمعه ،به روی مجس��مه‌های بودا ،آتش گشودند و دو شبانه روز به این کار ادامه دادند تا در ش��ام‌گاه یازدهم مارس ،از این دو مجسمه 1600ساله، تنها دو حفره به ارتفاع 53و 35متر باقی ماند. گفته ش��ده که پیش از طالبان نیز ،مجس��مه‌های تاریخی ب��ودا در بامی��ان افغانس��تان ضربه‌های ف��راوان دیده بود، «چنگیزخان مغول» در سال « ،1222اورنگزیب» در سال 1689و «عبدالرحمان خان» در س��ال 1892میالدی ،هر کدام به نوبه خود برای تخریب این دو مجسمه تالش کردند و ب��ر پیکر آن‌ها صدمات��ی وارد کردند .هم‌چنین در جریان جنگ‌های داخلی مجاهدین افغان در آغاز دهه نود میالدی نیز مجسمه‌های بودا ،از آسیب مصون نماند. تندیس‌های بودا در بامیان تندیس‌های بزرگی بودند که در
دل کوه در اس��تان بامیان افغانستان ساخته شده بودند .این دو تندیس به بلندای ۵۳متر و ۳۵متر ،در کنار مجموعه‌ای از بناه��ای تاریخ��ی در این محل برای زمان��ی طوالنی از جاذبه‌های اصلی گردش‌گری در افغانس��تان بودند .تندیس کوچک‌تر به نام «شمامه» در سال ۵۰۷میالدی و تندیس بزرگ‌تر به نام «صلصال» در سال ۵۵۴میالدی ساخته شده است. گفته��ای زیادی در مورد س��اخت مجس��مه‌های بودا در بامیان وجود دارد .باستان‌شناسان می‌گویند :این بناها در بین س��ال‌های 300و 700میالدی ساخته شده است .بعضی‌ها هم با دقت بیش‌تر می‌گویند که مجسمه بزرگ بودا در قرن پنجم میالدی و مجس��مه کوچک در نیمه دوم قرن س��وم میالدی ساخته شده و دکورهای اطراف آن از جمله آشیانه‌ها در قرن بعدی تراشیده شده‌اند. به باور برخی از کارشناسان ،مجسمه‌های بودا در بامیان ،اگر تا دیروز نمادی از دیرینه تاریخی در این سرزمین بود ،امروز یادگار سال‌های حاکمیت افراط‌گرایی مذهبی در این کشور است ،حرکتی که جهان را تکان داد و یونسکو آن را وحشت فرهنگی نامید. تندیس‌های بودا در بامیان ،تا قبل از آن‌که در زمان حاکمیت طالبان تخریب شوند ،بزرگ‌ترین تندیس‌های بودا و بلندترین مجس��مه‌های سنگی در جهان به شمار می‌آمدند و با توجه به یازده س��ال از تخریب مجسمه‌های عظیم بودا در بامیان می‌گذرد اما بر خالف وعده‌هایی که از طرف بعضی کشور‌ها مبنی بر بازسازی مجسمه‌های بودای بامیان داده شده بود تا کنون برای بازسازی این تندیس‌های تاریخی هیچ اقدامی صورت نگرفته است.
65