2.Bölge_2.Mansiyon_8_23197-projekitabı

-23197-

haliçpark

I s tanbul Se nin, Haliç Kıyıları Tasarım Y arısması, Bö lge 2

haliçpark geçmişin izlerinden geleceğe

fener, balat, ayvansaray ve eyüp semtlerinin kendilerine özgü mahalle yapıları, sur kapıları, ve özellikle son yüzyıl içinde değişen sur kıyı hattı ilişkilerine ve işlevlerine ek olarak, haliç’in coğrafyasından kaynaklanan çökme ve bataklık alanların rehabilitasyonu, iklim değişikliği ve sürdürebilirlik

kavramlarına odak, insan ve doğa arasındaki etkileşimin dengesini bulmayı amaç edinen proje, “haliç mirası : geçmiş ve gelecek müzesi” nin de desteklemesiyle geçmişin izlerini geleceğin işlevlerine dönüştüren, her yaştan insanın keyifle vakit geçireceği ve üreteceği bir bölgedir.

hal i çpark1 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

hal i çpark2

24

27

müze basamak

P

ortak çalışma

turbo kavşak

koku bahçesi

P

27

ortak çalışma

müze

3sarmal habitat

köprüaltı metrobüs uçan yaya köprüsü

26

salınan köprü

düşey bağlantı izi

7 uzanan iskele

6 uçan köprü

5 uzayan iskele

4 tırmanan iskele

3 sarmal habitat

2 avare köprü

1 yansıyan iskele

eyüp vapur iskelesi

8diklenen iskele

24 koku bahçesi

25 dinlenme-oyun adası

11 sazlık patikası

10yüzen ada habitat

9 yüzen iskele

mahkemealtı parkı

P

balat hastanesi

rum kilisesi

22 wc

21

50 50 50

0 0

100

100

125

200

20

250

250

bulgar kilisesi

kek

fener vapur iskelesi

10yüzen ada habitat

19 ışıldayan habitat

18 su-delen geçidi

10yüzen ada habitat

17 köşeyi dönen iskele

16 yüzergezer amfi

balat vapur iskelesi

15 damla havuz

kent bahçesi-tarım alanı

üretim-satış birimleri

0

cami

cafe

10yüzen ada habitat

gezinti tepeleri

23 etkinlik sahası

cafe

14 havai köprü

3sarmal habitat

13 dolambaçlı lagün

10yüzen ada habitat

12 kayalık

ayvansaray vapur iskelesi

s

n

zone1 spor ve toplanma adası balat hastanesinin güneyinde kalan, mevcut durumunda, spor sahaları ile sahilin kesintiye uğradığı, yaya ve yeşil sürekliliğinin kaybolduğu bu alanda, küçük spor sahası sınırları kaldırılıp, okul antrenmanlarından konserlere kadar karşılanmak üzre düşük kotta doğal bir etkinlik alanı oluşturulmuş, katılımı artıracak ufak ölçekli spor-oyun ve toplanma alanları çeşitlendirilerek, kullanıcı deneyimi ve alan kullanımının esnekliğini arttırmak hedeflenmiştir zone2 dinlenme adası balat hastanesinin kuzeyini tanımlayan bu alan, projenin en yoğun ağaç stoğu ile birlikte en geniş sahil kesidi yeşil alan kullanımını barındırmaktadır. kuzeyde “geçmiş ve gelecek” müzesi meydanı ile eyüp vapur iskelesi arasında, ince bir kesit eşliğinde sahil kısmında başlayan alan, kullanıcıların sahil ve kıyı kullanım deneyimini arttırmayı amaçlarken, çeşitli kot, zemin ve su ilişkilerini farklı kesitlerle zenginleştirerek kullanıcıyı eşsiz ve rahatlatıcı bir yolculuğa çıkarır.

3

zone3 müze ve sergi adası

2

bölge ile bütünleşen lunaparkın kaldırılması sonucu proje alanında görece sert zeminin fazla olduğu, hafif raylı sistem ve araç trafiği arasında, toplu ulaşım arterlerinin merkezinde kalan bu adada yer alan tarihi feshane yapısı, bölgenin sanayi mirası yapısını sosyal, ekonomik ve kültürel anlamda ön plana çıkaran “geçmiş ve gelecek” müzesine dönüştürülerek iki yanına uzanan, orta bahçeli hafif yapı birimleri ile haliç bölgesi için öngörülen genel kültür-sanat işlevine kullanıcısını da dahil ederek kamusal alanın bir parçası haline getirir.

4

zone4 koku bahçesi

1

hafif raylı sistem ile kesintiye uğrayan sahil hattı ve içe dönük mahalle dokusu arasında yaya akışını bağlayıcı bir filtre görevi gören koku bahçesi, yol boyunca alternatif bir deneyim hattı ve geçiş alanı oluşturur. farklı çeşit ve kokudaki ot, çiçek ve ağaçların belirli bir renk ve mevsim armonisi içinde bir araya gelmesiyle doğrusal ilerleyen bir arboretum oluşturulması, bölgenin bitki ve doğal yaşam çeşitliliğine katkıda bulunur. araç trafiğini yavaşlatır, yol kesitinde yaya alanını genişletir, uzun ve keyifli yürüyüşlerle mahalle kesitine güçlü bir geçiş tanımlar.

zone5 kent bahçesi-tarım üretim ve satış adası

5

balat mahallesi, ve kent surları ile yakın ilişki içerisindeki bu bölge, geçmişte çeşitli üretim ve imalat birimlerine ev sahipliği yapmış, sonrasında geçmişten izler taşıyan bir takım yapılar ile rekreatif işlevini yerine getirmektedir. tarihi yapılardan arda kalan alanlarda tanımlanacak mikro kentsel tarım alanlarında üretimi ve bu üretimin satışını destekleyecek birimler ile mahallenin yeşil alan uzantısı olarak, sahil ara kesidinde farklı bir deneyim üretir.

hal i çpark3 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

yeşil alan katmanları

yaya sürekliliği

aktivite ve işlevler

yoğun mevcut yeşil dokusuna ek olarak, oluşturulan koku bahçesi sahil, raylı sistem, mahalle yapıları arasında bağlayıcı ve yönlendirici bir işleve sahiptir. kent bahçesi tarımsal üretimin yanı sıra özellikle çocuklar için bir eğitim alanı niteliğindedir. sahildeki katmanlaşma doğal yaşamı destekleyecek şekilde öngörülmüştür. yüzen adalar ve sarmal habitatlar kıyı hattına ek olarak su mercimeği ve su sümbülü gibi bitkilerle kıyı temizliği sağlarken canlı yaşam sürdürebilirliğini artırmaya yöneliktir.

keyifli molalarla, eğlenceli, dinamik ve yatay olarak uzatılan sahil kıyı hattı, raylı sistem ve koku bahçesi tarafında daha doğrudan ve sonu yönelik kestirme yollar izler. mahallelerin eski sur kapılarından denize doğru inen sokaklar, koku bahçesi ile filtrelenerek az sayıdaki raylı sistem geçişlerine yönlendirilir. buradan mutlaka denize inen sokaklar zaman zaman bilinçli bir şekilde kesintiye uğratılmıştır. sahil hattından geçmişin izlerini taşıyan alanlar, özellikle dalgalandırılarak vurgulanmış, etkileşim alanı artırılmıştır.

5 ana zona ayrılan bölge, sahil kıyı hattı dahil olmak üzere beden ve akıl sağlığına hizmet eden çeşitli işlevlerle donatılmıştır.

3.zone’da yer alan “haliç mirası: geçmiş ve gelecek” müzesi kapsamında tüm alana aktif olarak kullanıcıları tarafından üretilen olan açık hava müzesi donatıları yerleştirilmiştir. 4. ve 5.bölgelerdeki koku bahçesi, kent bahçesi, tarım alanları ve eğitim seraları ise özellikle gençlere tarımı yeniden sevdirmek ve geçmiş bilgileri gelecek nesillere aktarmak amacıyla mahalle dokusuyla iç içe kurulmuştur. 2. ve 3.bölgeler ise, öncelikle mahalle sakinlerinin istekleri göz önüne alınarak daha çok eğlenme ve dinlenme işlevlerine ev sahipliği yapmaktadır.

mevcut ve ek ağaçlar tasarım sahil bölgesindeki mevcut ağaçları koruyarak öneri programlar getirmiş, ufak tefek revizyonlara ek olarak, özellikle koku bahçesinin görsel sürekliliğini sağlama, kent ısı adalarının oluşumunu engelleme ve trafiği yavaşlatma adına yol boyunca ek ağaç önerisi getirilmiş, görüş mesafesi azaltılarak araçların görece yavaş gitmesi hedeflenmiştir.

ulaşım örgüsü mevcutta gidiş-geliş toplamda dört şeritten oluşan araç yolu, bölgede arzu edilen düşük trafik hız ve yoğunluğu göz önüne alınarak gidiş geliş şeridine dönüştürülerek ayvansaray caddesine alınmış, mürselpaşa caddesi yayalara öncelik veren ve istenildiğinde tamamen trafiğe kapatılabilen paylaşımlı ve üretim alanları ile içiçe ticari bir yol olarak tasarlanmıştır. martı ve turbo kavşaklar düzenlenerek trafikte bekleme süreleri azaltılmış, raylı sistem istasyonları ile ilişki içinde olan otobüs durakları entegre edilmiştir. ara otobüs duraklarına yanaşma için ek şerit eklenmemiş, arkadaki aracın beklemesi öngörülmüş, böylelikle otobüs hatlarının saatlerine riayet etmesi sağlanmıştır. yol boyu ve arasına toplamda yaklaşık 400 araçlık otopark yerleştirilmiştir.

hal i çpark4 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

1453

1913

1946

1982

2020

yüzyıllar içinde haliç su sınırı yabancı askerlerin kıyıya çıkmasını engellemek için inşa edilen haliç surlarının ana yapılış işlevini gerçekleştirmek amacıyla su kıyısı ile denize sıfır sınır oluşturduğu zamanlardan bu yana bölge, başlarda kağıthane ve alibeyköy derelerinin boğaza kadar taşıdığı topraklarla, zayıf dolgulu, göreceli olarak dar, kısıtlı, kullanıma elverişsiz bir ze-

dün, bugün

yarın

geçmişin izlerinden geleceğin işlevlerine minden, sonraları zaman içinde edindiği yeni işlevleri karşılayabilmek için güçlendirilen kıyı alanı çizgisi ile yer yer 250m kadar dışa doğru ilerleyerek belirgin bir şekilde değişmiştir. doğa ve insan arasındaki bu kadim gerilim ve etkileşim, her zaman olumlu sonuçları olmasa da büyüleyici ve ilham verici olmuştur.

normal bir yaşam süresi içinde çok da önemsizmiş gibi duran ve tam da bu yüzden fark edilmesi zor, bu doğal ve yapay bilinçsiz etkileşimlerin yüzyıllar içinde oluşturduğu görünümlerden faydalanarak oluşturduğumuz geçmişin ve şimdinin sentezi projenin şekillenmesinde ana etmenlerden biridir.

5.yüzyılda, bizans döneminde inşa edilmeye başlanılan istanbul surlarının, sur dışı su kıyı hattı ilişkisi ve işlevleri, arşiv haritalarına göre neredeyse 19.yüzyıla kadar çok az değişime uğramıştır. 1840’larda sanayi devriminin ilk yansımalarından 1940’larda iyice pekişen sanayi bölgesi işlevi kıyı hattını genişletmiş, sonrasındaki temi-

zleme çalışmaları ile bugünkü çizgisine ulaşmıştır. Karşılaştırılan kıyı hat çizgileriyle belirginleşen dolgu alanları, insan ve doğa arasındaki çekişmeli etkileşime ve doğaya geri verme adına, kıyı hattı geri katmanlaşma ve adalaşması için su ile etkileşime öncelik veren ve suyu iyileştiren keyifli elemanlar kurgulanmıştır.

hal i çpark5 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

2025

2050

2075

2100

iklim değişikliği ve sürdürebilirlik adapte olma ve direnç oluşturma geçmişin izleri sürülerek tasarımı şekillendirirken dikkate alınan bir diğer nokta da kaçınılmaz olan iklim değişikliği ile birlikte gelen sel ve taşkınlara oluşturulacak çözümlerin gelecek senaryosu içinde işlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması. bu bağlamda +2.00m kotuna çıkarılan kıyı hattı, olası yüzyıllık bir zaman dilimine hazırlıklıdır. kıyı hattının değişimi ise insan doğa arasındaki gerilime dönüşmeden etkileşime girer ve gerekli direnci oluşturur.

hal i çpark6 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

rüzgar tribünü

labirent sulak çalı

23 etkinlik sahası

+2.40

+2.20

+2.00

sarmaşık yol

n

10 yüzen ada habitat

kinetik heykel

-0.40

+2.00

s

sazlık balık tutma +1.50 +1.00 +0.50 ±0.00

büfe

zone1

spor ve toplanma adası 15 damla havuz kafeler taşlık

cami

iç bahçe

oyun alanı

sarma köprü burulaş

22 gezinti tepeleri

otobüs durağı

20kent bahçesi-tarım alanı

dev jenga

kuzeydeki havai köprü sonrasında devam eden doğal kıyı hattı, özellikle deniz ve hava yaşamını destekleyen yüzen ada habitatı ile tamamlanırken, yerini spor, ve oyun alanları ile güçlendirilmiş, hareket etmeye, enerji harcamaya, yorulmaya teşvik eden işlevlere bırakır. güncel durumun aksine kamusal bir alan tanımlamaya çalışan modüler birimler, esnek mekanlar oluştururken, farklı kotlarda farklı deneyimler sunan yeditepe gezinti tepeleriyle ve açık alan etkinliklerinde kullanım alanını zenginleştiren, balat mahallesi tarım-üretim zonunun ve balat raylı sistem durağının hemen önünde yer alan yüzergezer sahneli amfi, açık alan toplanma ihtiyaçlarına ve haliç’te gerçekleştirilebilecek herhangi bir spor müsabakasına ev sahipliği yapmak için projenin güneyindeki yerini almaktadır. kuzeyde yer alan damla havuzlar gerekli durumlarda su toplama ve aktarma havzası ya da kıyıdan yüksek debide su çekip daha yüksek debide kıyıya geri vererek , su akışı yaratılabilr; böylelikle küçük de olsa oluşan döngü temizlik sağlayabilir. zone5 ‘in bir bölümü ile komşu olan bu bölgede, kent bahçelerine yeni kullanıcılar çekmek için küçük bir infohub oluşturulabilir.

P

wc P

21 üretim-satış birimleri

iskele meydanı

balat vapur iskelesi

güneş paneli

otobüs durağı balatdurağı durağı balat raylısistem sistem raylı rum kilisesi rum kilisesi

P

+2.00

kent bahçesi tarım alanı

kent bahçesi üretim satış

ulaşım

bisiklet, araba, otobüs

koku bahçesi

raylı sistem

gezinti tepeleri

+1.50

16 yüzergezer amfi

+1.00 +0.50

sarma köprü

oyun alanı

kıyı yürüyüş hattı

vapur iskelesi

hal i çpark7 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

hal i çpark8 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

iç bahçe koku bahçesi

n

su izi çalı hattı

s

balık tutma damla havuz su toplama

kafeler +2.50

+2.00

+2.00

+1.00

±0.00

13 dolambaçlı lagün

+1.50

+1.00

acil giriş

oyun alanı balat hastanesi adım taşları

cafe

P

giriş

10 sarmal habitat

piknik alanı

zone2

dinlenme adası_balat mevkii proje arazisinin orta noktasında yer alan balat hastanesi, yeşil alan sürekliliğini bozarken, kullanıcı yoğunluğunun her daim yüksek olduğu bir durum oluşturmaktadır. aynı zamanda dinlenme zonu ile spor zonunun arasında yer alan bu alan kuzeyde dolambaçlı lagün, güneyde tarihi galata köprüsünün kalan son parçalarına eklemlenen yeni ahşap strüktür ile oluşturulan havai köprü ile desteklenerek, projenin iki önemli toplanma ve deneyim alanını tanımlar. su kesitini arttırmayı, kıyı-su ilişkisini uzatmayı ve güçlendirmeyi hedefleyen bu ek strüktürler, kullanıcılar için hem geçiş, hem de durak noktaları oluştururken, olası kano güzergahının ortasında, stratejik bir noktada hız yarışlarını izlemek için de kullanıcılar için farklı kıyı hatları oluşturur. ayrıca karşı kıyıdaki altın pencerelerden yansıyan gün batımını izlerken hayallere dalmak için ideal bir yerdir. hastanenin diğer tarafındaki lagün doğal yaşam için bir habitat tanımlarken özellikle amatör balıkçıların ilgisini çekmesi planlanmıştır. köprü ise bu son kamusal işlevi ile hem haliç, hem İstanbul için yeni bir çekim noktası oluşturmayı hedefler. havuz kısmı özellikle çocukların suyla tanışması için güvenli bir yüzme alanı sağlar.

büfe büfe büfe

24koku

otobüs durağı

bahçesi

amfi iskele +0.50 podyum iskele +0.50 +1.50

çim satranç

+5.50

batık iskele

P P

mahkemealtı parkı

köprü meydan +4.00

+4.00

+0.50

14 havai köprü +4.00

+4.00

+3.50

+3.00

+2.00 +1.00 ±0.00

üst park rampası yüzme havuzu büfe büfe

büfe büfe

kafeler kafeler

otobüs durağı

sazlık balık tutma

kent dokusu

ulaşım bisiklet, araba, otobüs

koku bahçesi

raylı sistem

hastane otopark

köprü meydan

sazlık balık tutma

havai köprü

hal i çpark9 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

hal i çpark10 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

piknik alanı n

26 salınan köprü

s

oyun alanı

+1.00

9 yüzen iskele

24koku

büfe

bahçesi

10 sarmal habitat

iç bahçe büfe +1.00 piknik alanı

balık tutma +2.60

+2.50

+2.00

+1.00

±0.00

8 diklenen iskele +3.00 su jeti

sazlık

P

kinetik heykel

piknik alanı

11 sazlık patikası

24koku

bahçesi

otobüs durağı

kaya bahçesi

zone2

dinlenme adası_ayvansaray mevkii mevcut durumda sahil hattının en güçlü yeşil alanlarından birisi olan bu bölgenin en büyük eksikliği olan çeşitlilik, proje alanı içerisinde fazla sayıdaki mikro alan işlevleri ile bölgenin ihtiyaç duyduğu kıyı ve yeşil alan kullanım olanaklarını arttırırken, kıyı boyunca oluşturulan yeşil alan bantları ile, hem bitkisel ve bio- çeşitlilik arttırılmış hem de bu alanların sahip olduğu farklı kotlanma ile su basma seviyeleri ve farklı zamanlarda kullanıma uygun olabilecek alanlar oluşturulmuştur. aynı zamanda doğal bir su, kıyı ilişkisi oluşturulmaya çalışan bu adada, deniz durgun suyun temizlenmesinde faydası olan kıyı sazlıkları ve kökleri geniş ağaçlar ile toprak desteği oluşturulmuş; bu sazlıkların üzerinde yükselen ahşap bir patika ile doğal kıyı deneyimi güçlendirilmiştir. Çeşitli pavilyonlar, ile yeşil alan kullanımını destekleyen işlevler, büfe, cafe ve yerel restoranlarla alan kullanımında çeşitliliği arttırarak, kullanıcı kullanımını yükseltmeyi hedeflemiştir. metrobüs duraklarının bitiminden kısa bir tünel ile haliç köprüsü’nün altına eklemlenen uçan köprü, otoyol ortasından giden mevcut iniş yoluna alternatif, güvenli ve keyifli bir kestirme yol oluşturur.

+2.00

ayvansaray raylı sistem

otobüs durağı

su jeti

güneş paneli

seyir küresi wc parıltılı yol P büfe

kinetik heykel

ayvansaray vapur iskelesi

kum havuzları labirent çalı alanı +2.60

+2.40

+2.00 oyun alanı

kent dokusu

ulaşım

bisiklet, araba, otobüs

koku bahçesi

raylı sistem

dinlenme oyun adası

sazlık

12 kayalık

balık tutma

sazlık patikası

hal i çpark11 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

hal i çpark12 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

+0.40 giriş

sinema

n

sergi

s

5 uzayan iskele müze meydan restoran

konferans

zone3

müze satış

müze sergi eğitim adası

otobüs durağı

otobüs durağı

koku koridorunun kuzey ucunu içine alan bu alan, aynı zamanda 3 farklı proje alanının tek kesitte buluştuğu bir noktadır. feshane binasının “haliç mirası: geçmiş ve gelecek müzesi” olarak dönüştürülmesi geçmişin ortak bilgisini sosyal, ekonomik ve kültürel olarak yaşatma ve paylaşma adına önemlidir. bu bilgiyi güçlendirip yayacak ortak eğitim alanları, birlikte deneyimlemeyi ve üretmeyi destekleyecek işlikler ve atölyeler, ve tüm bu bilgi ve deneyimin paylaşılacağı geçici ve kalıcı sergiler ile, adada yer alan müzeyi yalnız bırakmayacak, kullanıcıları kültür, sanat ve üretimi etrafında toplayacak bu hafif ek yapılar ile bu ada, gerek mahallelinin, gerek İstanbullu’nun, gerekse yerli yabancı turistlerin deneyimlerini birlikte paylaştığı bir alan olarak öngörülmüştür. etkinlik ve festivaller için de kapalı ve yarı açık alan ihtiyacını gidermeyi amaçlayan bu eklentiler, yeşil alan ve tarihi yapı arasında bir bağ vazifesi görürken, feshane önünde oluşturulan meydan ile bölge denize doğru açılmış, koku bahçesinin bir parçası gibi davranan geniş bir müze meydanı tanımlanmıştır. hafif ek yapıların saçakları güneş panelleri ile donatılarak, parkın tamamının elektrik ihtiyacını karşılayacak şekilde kurgulanmıştır. uzayan iskeleler ise kayıkların su akışına engel olmaması için suya dik yerleştirilmiştir.

24koku

bahçesi

27 ortak çalışma alanları

P

+6.00

6 uçan köprü +3.20

+1.80

+2.00

±0.00

3 sarmal habitat

24koku

bahçesi

27 ortak çalışma alanları

7 uzanan iskele

P

kent dokusu

ulaşım

bisiklet, araba, otobüs

otopark

koku bahçesi

ortak çalışma alanları

koku bahçesi

raylı sistem

kıyı yürüyüş hattı

uçan köprü uzayan iskele

hal i çpark13 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası

hal i çpark14 I s ta nb ul S enin, H a l iç Kıyıları Tasarım Yarısm ası