แล้วไม่จ�า ต้องทวนใช้เวลาหลายรอบและนาน] จะเกิดความหงุดหงิด ว่าท�าไมบรรเลงไม่ได้สักที แต่ ครูกลับไม่มีปฏิกิริยานี้เลย บางครั้งครูก็จะบอกว่า เหนื่อยแล้ว พักก่อน เดี๋ยวค่อยเริ่มใหม่ เดี๋ยวไป ทานข้าวก่อนนะ ซึ่งทุกมื้อที่อยู่ที่บ้านครู ครูเป็นเจ้ามือตลอด ครูจะให้คนเตรียมข้าวปลาอาหารไว้ เสมอ ผมจะอิม่ ใจและอิม่ ท้องทุกครัง้ ทีไ่ ปบ้านครู มันเป็นความประทับใจทีท่ า� ให้เราจดจ�าและซึมซับ ว่า เราจะต้องน�าแบบอย่างจากครูมาปฏิบัติในชีวิตของเรา ช่วงเวลาในการลงเก็บข้อมูลในการท�า วิทยานิพนธ์เกือบปี แม้เป็นเวลาเพียงน้อยนิด เมื่อเทียบกับศิษย์คนอื่นๆ ที่ได้สัมผัสกับครู แต่ผมก็ สามารถรับรู้ได้ถึงความอ่อนโยน ความมีเมตตา ที่ซ่อนไปด้วยภูมิรู้ทางดนตรีอันล้นเหลือ การจากไปของครูคราวนี้ มันเหมือนกับธารเส้นทางแห่งความรู้ของดนตรีไทย ได้ขาดหาย ได้ ขาดการเชื่อมต่อ ซึ่งถ้าครูอยู่ก็ยังจะมีผลงานและองค์ความรู้อีกมากมายถ่ายทอดให้กับลูกศิษย์ แต่ มันเป็นธรรมดาของชีวิตที่มีเกิดต้องมีดับ ถึงแม้ครูจะไม่ได้อยู่กับพวกเราแล้ว แต่สิ่งที่ครูได้ทิ้งไว้ให้ พวกเรานัน้ คือความรูอ้ นั มหาศาลและทรงคุณค่า ทีไ่ ด้รบั การถ่ายทอดจากครู อันจะเป็นทางเชือ่ มให้ เกิดการสานต่อ เป็นรอยต่อ ในการสร้างความรู้และเรียนรู้ดนตรีไทยสืบไป ผมในฐานะลูกศิษย์คนหนึ่งของคุณครู [แม้จะเพียงช่วงเวลาไม่นาน แต่ผมก็จะเป็นลูกศิษย์ครู ตลอดไป] จะขอน�าความรูท้ ไี่ ด้รบั จากคุณครูไปถ่ายทอดให้กบั คนรุน่ หลังทีส่ นใจเพือ่ เป็นการสืบทอด เจตนารมณ์ของครูต่อไป ขอวิญญาณคุณครูจงไปสู่สุคติ ไปสู่ภพภูมิท่ีดี ซึ่งผมเชื่อว่าตอนนี้ครูคงมี ความสุขอยูบ่ นทิพย์วมิ าน และอวยพรให้กบั พวกเราเหล่าลูกศิษย์และทายาทดนตรีไทยด้วยรอยยิ้ม ที่อบอุ่น ที่ผมได้รับทุกครั้งที่เข้าไปพบครู ขอกราบครูด้วยความระลึกถึงตลอดไป
อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายสำาราญ เกิดผล ศิลปินแห่งชาติ
77