„Bóg daje ludziom możliwość dobrowolnego uczestniczenia w swojej Opatrzności [a zatem, ludzka wolna wola i Opatrzność Boża nie są ze sobą sprzeczne, lecz stanowią komplementarne części tego samego, Boskiego planu], powierzając im odpowiedzialność za czynienie sobie ziemi ‘poddaną’ i za panowanie nad nią4. Bóg pozwala więc ludziom być rozumnymi i wolnymi przyczynami w celu dopełniania dzieła stworzenia, w doskonałej harmonii dla dobra własnego i dobra innych. Ludzie, często nieświadomi współpracownicy woli Bożej, mogą wejść w sposób dobrowolny w Boży zamysł przez swoje działania, przez swoje modlitwy, a także przez swoje cierpienia5” (KKK 307). „Bóg jest niezależnym Władcą swego zamysłu. W jego realizacji posługuje się jednak współudziałem stworzeń. Nie jest to znakiem słabości, lecz wielkości i dobroci Boga wszechmogącego” (KKK 306). Prawdziwie wielki król wywyższa swych poddanych. Nie czyni tego jedynie król słaby i samolubny. Katolicy potwierdzają absolutną niezależność Boga równie mocno, jak czynią to kalwini czy muzułmanie, ale jednocześnie znacznie mocniej, niż tamci podkreślają rolę przyczyn wtórych, takich jak na przykład widzialny Kościół, materialne sakramenty, święci, Najświętsza Maria Panna. Nie-katolicy często martwią się, iż miłość i szacunek, które żywimy do tych spraw, pomniejszą chwałę Bożą. Jednakże, duch katolicyzmu odrzuca jakiekolwiek współzawodnictwo pomiędzy naturą a łaską. „Łaska udoskonala naturę”. Natura zaś wskazuje na łaskę. Na 4 5
Por. Rdz 1, 26-28 (nr przyp. w KKK: 140). Por. Kol 1, 24 (nr przyp. w KKK: 141).
-18-