N V O F | N E D E R L A N D S E V E R E N I G I N G V O O R O R O FA C I A L E F Y S I O T H E R A P I E
44
S P E C I A L I S T E N K AT E R N
Orofaciale fysiotherapie in de tweede lijn
Overleg en verdieping “In de beroepspraktijk van de orofaciaal fysiotherapeut in de eerste- en tweedelijnszorg zie ik verschillen en overeenkomsten. In het St. Antonius Ziekenhuis werken we direct samen met specialisten die zich bezighouden met het hoofd- en halsgebied. Hierdoor zien we vaker fracturen van het aangezicht, begeleiden we bij osteotomieën en zijn we vaak betrokken bij de voorbereiding van patiënten op kaakoperaties. Zoals bij de bilaterale sagitale splijtingsosteotomie, een ingreep waarbij verlenging of verkorting van de onderkaak aan de orde is.” Tekst: Grace van de Dobbelsteen
Aan het woord is tweedelijns orofaciaal fysiotherapeut Henk Kempkes. “Om tot goede behandelkeuzes te komen hebben we vaak overleg, lopen we gemakkelijk bij elkaar binnen en hebben we één keer per week samen een werkbespreking tijdens de lunch. Voor een deel zijn de aandoeningen die we behandelen direct operatiegerelateerd.” INTERACTIE “Wat frequent voorkomt in zowel de eerste als tweede lijn, is de behandeling van temporomandibulaire disfuncties (TMD) en atypische aangezichtspijn, zoals kiespijn zonder oorzaak”, vertelt Kempkes. In zijn praktijk vindt Kempkes het waardevol om patiëntenbesprekingen te voeren in een multidisciplinair team met een tandarts-gnatoloog, kaakchirurg, tandarts-endodontoloog en de tandartsen van de restauratieve en prothetische tandheelkunde van St. Antonius Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde. De interactie met en gespecialiseerde kennis van alle partijen zorgen voor een vlotte en adequate benadering van de problematiek. “Ook bij acute aandoeningen staan we direct samen klaar. Daarom wordt er bij kaakchirurgie gewerkt met spoedplekken in de agenda. Patiënten met een geblokkeerde kaak kunnen vaak nog dezelfde dag bij ons terecht. Bij de diverse overlegvormen hoort ook een wekelijks avondspreekuur op de kaakpoli. Zo kunnen we ook informeel onderling overleggen over lopende behandelingen en de patiënt samen zien als we dit nodig achten.” VOLGENS PROTOCOL “Werkt men in de eerstelijnspraktijk veel samen met onder meer de huisarts en tandarts, bij ons komt dit minder vaak voor. Vanuit ons vakgebied vragen we indien relevant ook andere specia-
Interdisciplinair overleg met een patiënt (v.l.n.r.): Hendrik Paul Volkers (tandarts-gnatholoog), Henk Kempes (orofaciaal fysiotherapeut) en Joost Frenken (kaakchirurg)
lismen in ons ziekenhuis voor een consult. Dit kan een logopedist zijn of een psycholoog.” Het interdisciplinair werken is breed. Contact met de neuroloog uit het ziekenhuis staat vaak in verband met behandeling van hoofdpijnklachten, facialis parese en duizeligheidsklachten. Kempkes: “Patiënten met een facialis parese en patiënten met oorpijn en oorsuizen in relatie tot TMD zien we vaak via de KNO-arts. Dit soort behandelingen komt ook veel voor in de eerste lijn. De behandelwijzen verschillen niet. We werken allen volgens richtlijnen. Neem het normaliseren van de mondopening en de kauwfunctie na een operatie van een aangezichtsfractuur. Hiervoor doen we metingen en hanteren we een protocol.” SPEERPUNTEN Oncologische patiënten worden naar Kempkes’ praktijk doorgestuurd vanuit het UMC Utrecht. Kempkes en zijn collega’s orofaciaal fysiotherapeuten hebben jaarlijks overleg met de longarts. “Maar ook hier zijn de lijnen kort”, vertelt Kempkes. “We schuiven weleens aan bij het wekelijks overleg voor de bespreking van mensen met slaapapneu met een Mandibulair Repositie Apparaat (MRA). In deze laatste patiëntengroep willen we ons verder specialiseren. Op jaarbasis stellen we in onze vakgroep Orofaciaal twee speerpunten vast. In 2016 zijn dit verbreding en verdieping op het gebied van de MRA-cases en het verder verbeteren van onze informatie aan patiënten en specialisten door middel van foldermateriaal.” Als trend ziet Kempkes een sterke onderlinge samenwerking tussen de eerste- en tweedelijnsbehandelaars. “Dit is mede mogelijk door de participatie in het regionale IOF TMD.”
Henk Kempkes is werkzaam als manueel therapeut, bedrijfsfysiotherapeut en orofaciaal fysiotherapeut in het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht en Nieuwegein.
EPD Omdat men in het St. Antonius Ziekenhuis met een Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) werkt, kunnen alle betrokken behandelaars de voortgang van zorgprocessen volgen. “Dit zie ik als een absolute meerwaarde in de samenwerking, in het belang van de patiënt. We zijn zo steeds op de hoogte van de actuele status van onderzoeken en andere relevante data, en kunnen snel bij de benodigde onderzoeksgegevens, zoals orthopantomogrammen en MRI-scans. Het EPD stelt ons verder in staat snel met elkaar te communiceren. We besparen tijd en doen geen onnodig extra onderzoek, er zijn geen doublures in de behandeling. Een nuttig systeem dat zijn kracht in de dagelijkse praktijk absoluut bewijst.” Grace van den Dobbelsteen is communicatie-adviseur bij Dobbelsteen Communicatie in Tilburg. Ze is bereikbaar via info@dobbelsteencommunicatie.nl.
FysioPraxis | april 2016
FP03_Specialisten_Katern.indd 44
12-04-16 08:43