13
CASUÏSTIEK, DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING
Adem- en ontspanningstherapie bij een niet-westerse patiënt
Of ik beter word? Insjallah! Bij patiënten uit een niet-westerse cultuur wordt vaker een externe locus of control gezien dan bij westerse patiënten.1 Deze externe locus of control blijkt de uitkomst van fysiotherapeutische behandeling negatief te beïnvloeden en kan meer intern worden, wanneer de interne zelfregulatie verbetert.2-5 Een behandelmogelijkheid voor het verbeteren van interne zelfregulatie is adem- en ontspanningstherapie (AOT) naar de methode-Van Dixhoorn.6-8 Dit casereport beschrijft een niet-westerse patiënt bij wie AOT is toegepast.
Insjallah: als Allah het wil, deo volente
Tekst: Jolanda Hooyer en Willemien Fokke
Casus
Een Turkse vrouw van 51 jaar is door haar zoon aangemeld met de vraag of mevrouw twaalf keer gemasseerd kan worden wegens nekpijn. De verwijstekst luidt: ‘Toegenomen spanninggerelateerde nek/ schouderklachten en hyperventilatie.’ Ze werd vanwege de verwijstekst ingepland bij een psychosomatisch fysiotherapeut in opleiding.
Anamnese De anamnese is uitgevoerd in bijzijn van haar zoon. De Nederlandse taal beheerst zij op niveau A1.* Er is gebruikgemaakt van de SCEGS-kapstok.9 Deze kapstok wordt gebruikt voor het verzamelen van gegevens op het gebied van Somatische klachten, Cognitie, Emotie, Gedrag en Sociale omgeving. De belangrijkste uitkomsten hiervan staan in tabel 1.
Onderzoek Bij het onderzoek is de KNGF-richtlijn KANS (2010) gevolgd.11 Daarbij zijn aanvullende testen uitgevoerd vanwege de hypothese dat er sprake was van functionele ademklachten. In navolging van de recente aanbevelingen van Van Dixhoorn en Folgering12 geven wij de voorkeur aan de term functionele ademklachten in plaats van het hyperventilatiesyndroom.
Onderzoeksgegevens • De lichaamshouding werd beoordeeld door inspectie in stand en in zit. • Het ademhalingspatroon werd beoordeeld met behulp van een Manual Assessment of Respiratory Motion (MARM).13 • Spiertonus en eventuele triggerpoints in de nek en schoudergordel werden beoordeeld door middel van palpatie.14,15 Voor de classificatie van spiertonus werd gebruikgemaakt van de schaalverdeling van Amiel Tison: +2 = forse hypertonie, +1 = lichte hypertonie, 0 = normale tonus.16 • De actieve range of motion van de nek en schouders werd onderzocht door middel van visuele inspectie. Het uithoudingsvermogen van de diepe nekflexoren werd beoordeeld door middel van de Neck Flexor Endurance test.17 • De cervicale musculaire stabiliteit werd onderzocht met de test van Lanser en Verhagen.18,19 • De mogelijke aanwezigheid van functionele ademklachten werd beoordeeld met de Nijmeegse Vragenlijst (NVL).12,20 Omdat deze niet in het Turks beschikbaar is, heeft mevrouw deze ingevuld met hulp van een familielid. • De mate van beperkingen in activiteiten werd gemeten
* Dit is het laagste taalniveau. Iemand met niveau A1 begrijpt vertrouwde uitdrukkingen en eenvoudige zinnen als er heel langzaam en duidelijk gesproken wordt en kan zich uitdrukken in losse woorden en in korte, eenvoudige zinnen over concrete zaken uit de eigen leef- of werkomgeving.10
Tabel 1. Anamnestische gegevens SCEGS
Informatie uit anamnese
Somatisch
Dagelijks ervaart mevrouw pijnklachten in nek en schouders, een gespannen gevoel, benauwdheid, trillen, wazig zien, concentratieproblemen, tintelingen in vingers, vermoeidheid en slaapproblemen. Mevrouw voelt zich futloos en depressief.
Cognitie
De oorzaak van de klachten is voor mevrouw onbekend. Ze denkt dat dit waarschijnlijk de wil van Allah is en dat haar klachten nooit meer over kunnen gaan, omdat ze een oude vrouw is.
Emotie
Mevrouw is verdrietig dat haar leven zo moeilijk is.
Gedrag
Mevrouw neemt veel rust en vraagt hulp aan familie of buurvrouw.
Sociale factoren
De kinderen van mevrouw zijn 21 en 23 jaar. Zij wonen bij haar en proberen haar te helpen, maar zij zijn druk met hun eigen zorgen.
>>
FysioPraxis | juli/augustus 2016
FP06_Casui stiek.indd 13
05-07-16 15:28