36
wetenschap praktisch
Schouderklachten in de praktijk
Schouderklachten: diagnostiek en prognose Over de diagnostiek en de prognose van patiënten met schouderklachten bestaan onduidelijkheden, zowel in de literatuur als in de praktijk. Wat is de prognose van schouderklachten in de eerstelijnsfysiotherapiepraktijk? Welke prognostische factoren bestaan er voor schouderklachten? Welke fysiotherapeutische diagnose(n) stelt de fysiotherapeut? En verschilt de prognose tussen patiënten met schouderklachten die wel of geen musculoskeletale echografie hebben gekregen? Een beschrijving van de achtergrond en de methode van een cohortonderzoek naar de diagnostiek en prognose bij patiënten met schouderklachten in de fysiotherapiepraktijk. Tekst: Yasmaine Karel, Wendy Scholten-Peeters en Arianne Verhagen
Bij patiënten met schouderklachten heeft de fysiotherapeut de beschikking over de richtlijn KANS (Klachten Arm Nek en Schouder)1 en het Evidence Statement Subacromiale klachten van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF).2 Bij de KNGFrichtlijn KANS wordt beschreven dat een duidelijk onderscheid moet worden gemaakt tussen specifieke en aspecifieke klachten. In het Evidence Statement Subacromiale klachten wordt vervolgens onderscheid gemaakt tussen de klinische beelden: 1. schouderklachten mét passieve bewegingsbeperking, voornamelijk in exorotatie- en/of abductierichting; 2. schouderklachten zónder passieve bewegingsbeperking mét pijnlijk traject in de abductie; 3. overige schouderklachten zónder passieve bewegingsbeperking en zónder pijn in het abductietraject.2 Hoewel naar diagnostische classificatie wordt gestreefd, is het fysiotherapeutisch onderzoek een betrouwbare, noch valide manier om patiënten te classificeren.3-5
‘Afhankelijk van de resultaten van het onderzoek zal echografie mogelijk worden opgenomen in het curriculum fysiotherapie’ Betrouwbaarheid en validiteit Het gebrek aan validiteit van de klinische testen in de eerste lijn staat al langer ter discussie.3 Huisartsen en fysiotherapeuten zijn zich de laatste jaren steeds meer gaan verdiepen in echografie als hulpmiddel bij het vinden van stoornissen in anatomische functies van de schouder. Of het gebruik van echografie consequenties heeft voor het behandelbeleid of de
prognose van de patiënt is nog onduidelijk. Uit de literatuur blijkt dat er een goede betrouwbaarheid en validiteit bestaat voor echografie met name bij de diagnose van volledige en partiële rotatorcuff rupturen6 uitgevoerd door radiologen. Over de betrouwbaarheid en validiteit van echografie uitgevoerd door fysiotherapeuten of huisartsen is niets bekend. Eveneens is er weinig zicht op de redenen waarom fysiotherapeuten een echo uitvoeren. Ook is onduidelijk of een classificatie met bijbehorende behandeling op basis van echografie tot een betere prognose voor patiënten met schouderklachten leidt.
Prognostische factoren Niet alleen kan een accurate classificatie leiden tot een betere prognose. De literatuur beschrijft de volgende prognostische factoren voor aanhoudende schouderklachten: hogere leeftijd, veel pijn, hoge mate van beperkingen bij aanvang van de therapie en langere duur van de klacht.7 Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat de prognose van de patiënt mogelijk wordt beïnvloed door de therapeut-patiëntrelatie, ook wel werkalliantie genoemd. Een systematische review concludeerde dat de werkalliantie een positieve associatie heeft met de bereidheid van de patiënt om de behandeling na te leven en dat het tevens het herstel kan beïnvloeden.8 ShoCoDiP-schouderonderzoek
Het lectoraat Diagnostiek van de Avans Hogeschool in Breda heeft in samenwerking met de afdelingen Huisartsgeneeskunde van de Erasmus Universiteit in Rotterdam, Universiteit Maastricht en de afdelingen Radiologie en Orthopedie van het Amphia Ziekenhuis in Breda het ShoCoDiP-schouderonderzoek (Shoulder Complaints and Diagnostic Ultrasound in Physiotherapy) opgezet. Het onderzoek heeft drie hoofdvragen: 1. Wat zijn voorspellende factoren (inclusief echodiagnostiek en werkalliantie) voor het herstel bij patiënten met schouderklachten in de fysiotherapiepraktijk?
FysioPraxis | augustus 2013
INGEZONDEN ARTIKEL.indd 36
07-08-13 14:52