28
ingezonden artikel
Fysiotherapeutische diagnose
De fysiotherapeutische diagnose gediagnosticeerd De fysiotherapeutische diagnose is een beroepsspecifiek oordeel dat zich nadrukkelijk onderscheidt van de medische diagnose. Niet alleen door het gebruik van andere classificatiesystemen, maar ook door de uitkomst van het klinisch redeneren. Sterker dan in de richtlijn Fysiotherapeutische Verslaglegging wordt in dit artikel niet de aandoening centraal gesteld, maar de invloed van belemmerende factoren op herstel. Bovendien ontbreken in richtlijnen handvatten voor het formuleren van een compacte en eenduidige diagnose. Tekst: drs. H. van Enck en dr. P.H.J.A. Nieuwenhuijzen
Met de invoering van de directe toegankelijkheid fysiotherapie is de verantwoordelijkheid van de fysiotherapeut voor de klinische besluitvorming toegenomen. Daarmee samenhangend worden hoge eisen aan de diagnostische vaardigheden van de therapeut gesteld. Dat vereist een valide en betrouwbaar classificatiesysteem ten behoeve van eenduidige communicatie tussen zorgverleners, maar ook een systeem dat klinisch pragmatisch is.1 Met de introductie van de International Classification of Impairments, Disabilities and Handicap (ICIDH) en later de International Classification of Functioning (ICF) is daarin voorzien en zijn de opvattingen met betrekking tot de beschrijving van de fysiotherapeutische diagnose sterk veranderd. Aanvankelijk werd de fysiotherapeutische diagnose uitsluitend beschreven in termen van anatomische functiestoornissen, zoals bijvoorbeeld myalgie of tendinitis. Dit was min of meer vergelijkbaar met de wijze waarop de medische diagnose wordt beschreven waarin de naam van een bij de patiënt geconstateerde aandoening centraal staat. Deze wijze is echter alleen bruikbaar als de functiestoornis geheel of gedeeltelijk bepalend is voor het
‘Daarmee wordt het pad van het uitsluitend formuleren van een gesignaleerde stoornis van een anatomische structuur verlaten’ te hanteren beleid. In de praktijk blijken beperkingen in activiteiten en participatie, maar ook persoonlijke en contextuele factoren vaak een doorslaggevende rol te spelen bij het behandelbeleid. Uit een survey van Miller in 2008 bleek dan ook dat 78 procent van de fysiotherapeuten een andere wijze van diagnosticeren en klasseren hanteert dan de medicus.2 Bovendien gaan fysiotherapeuten in navolging van de World Health Organisation (WHO) bij de beschrijving van de gezondheid uit van ‘volledig lichamelijk, psychisch en sociaal welzijn en niet slechts de
afwezigheid van ziekte’. Overigens zijn critici van mening dat het begrip ‘volledig’ deze definitie onwerkbaar maakt. Niemand bevindt zich immers in een complete staat van welbevinden. Ook het statische karakter stuit op kritiek. Huber et al. stellen dan ook voor om gezondheid te definiëren als ‘The ability to adapt and self manage in the face of social, physical and emotional challenges’. De auteurs stellen dat met deze definitie iemand ook gezond kan zijn terwijl hij een ziekte of aandoening heeft en dat gezondheid een dynamisch proces is waarbij het adaptief vermogen op de voorgrond staat.3 De ICF sluit goed aan bij deze definities en biedt de fysiotherapeut een uitstekende invalshoek voor het klasseren van informatie over de gezondheidstoestand van zijn patiënt. Daarmee wordt het pad van het uitsluitend formuleren van een gesignaleerde stoornis van een anatomische structuur (behandelbare grootheid) verlaten.
Richtlijn Fysiotherapeutische Verslaglegging Al geruime tijd hanteert het Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie (KNGF) de volgende definitie van de fysiotherapeutische diagnose: “Een beroepsspecifiek oordeel over het gezondheidsprofiel van de patiënt als basis voor het in samenspraak met de patiënt of betrokkenen op te stellen behandelplan.”4 Om te komen tot een oordeel met een daaruit volgend behandelplan is niet alleen een beschrijving van het gezondheidsprobleem nodig, maar ook een verklaring. De fysiotherapeutische diagnose dient dan ook beide elementen te bevatten. Met het verklarende deel wordt tevens het onderliggende klinisch redenatieproces verduidelijkt. Mede daardoor krijgt de diagnose een nog centralere rol in de overdracht naar collega’s en verwijzers. In de gewijzigde KNGF-richtlijn Fysiotherapeutische Verslaglegging wordt uitgebreid aandacht besteed aan de inhoud van deze diagnose.5 Hierin worden onder meer de volgende elementen benoemd: • functioneringsproblemen in termen van stoornissen, beperkingen en participatieproblemen • onderliggende medische factoren • onderliggende externe factoren • onderliggende persoonlijke factoren • beloop tot nu toe • verwacht herstel
FysioPraxis | augustus 2013
INGEZONDEN ARTIKEL ENCK.indd 28
07-08-13 15:07