Informazio-Konpetentziak ikasgaia Ikus-Entzunezko Komunikazioa Gradua
Irudiak bilatzeko testuingurua ulertzen Izenak, binaka: Kepa Matxain eta Mikel Blasco de Imaz
1 Mesedez irakurri hurrengo testua eta erantzun hiru galderei: Codina, L. (2007). Obtención, edición y gestión de imágenes mediante recursos de libre acceso. El profesional de la información, 15,5 512-517.
(…) Obtención de imágenes en entornos profesionales La forma habitual de obtener imágenes para un proyecto editorial o multimedia no puede descansar en el uso de los motores de búsqueda convencionales, como Google, por ejemplo. El motivo es doble: por un lado, la calidad de las imágenes que se obtienen mediante un buscador suele dejar mucho que desear en cuanto a su uso profesional. Pero, aún así lo más importante, con mucha diferencia, es la cuestión de los derechos de autor. Los motores de búsqueda pueden localizar información basándose en algún elemento contextual, por ejemplo, el nombre del fichero de imagen. Pero, como es lógico lo ignoran todo sobre lo que atañe a los derechos de autor: quién es el propietario de los mismos o a quién dirigirse en caso de estar interesados en su uso, si la imagen es susceptible de uso comercial, etc. Para proyectos profesionales que disponen de financiación, la vía más eficiente, con mucha diferencia, consiste en recurrir a bancos de imágenes como AGE Fotostock, Corbis o Getty Images, por mencionar solamente tres de los más conocidos. No obstante, como solemos argumentar en esta serie de trabajos, en ocasiones algunos proyectos vinculados a actividades culturales ni disponen de financiación específica ni están destinados a una explotación comercial. En ese caso, de no disponer de fuentes alternativas, probablemente, el proyecto simplemente no se llevaría a cabo. Aquí presentaremos 3 fuentes de obtención de imágenes (Everystockphoto, Wikimedia Commons, Flickr) que, al mismo tiempo que disponen de licencias bien especificadas de cesión de derechos, son de coste cero, y usan las licencias Creative Commons.
Informazio-Konpetentziak ikasgaia Ikus-Entzunezko Komunikazioa Gradua
1.1 Ingurune profesionaletan zergatik ez da Google Images bilatzailea erabiltzen? Google
Images
ez
erabiltzeko
bi
arrazoi
nagusi
daude:
hasteko, bilatzaileek topatzen dituzten irudien kalitatea ez da oso maila handikoa izaten normalean. Bestetik, eta arazo
potoloena
arlo
honetakoa
inguruan ez dute ulertzen irudi
bilatzen
dituzte
da,
egile-eskubideen
bilatzaile hauek. Hala, edozein eta
horrek
gerora
arazoak
sor
ditzake. Horregatik da egokiagoa irudi-bankuetara jotzea.
1.2
Ze ezberdintasun dago irudi-banku eta irudi-bilatzaileen artean?
Irudi
bankuetako
egile-eskubideen
argazkiak inguruko
kalitatezkoak informazioa
izateaz
argi
eta
gain, garbi
azaltzen dute. Irudi bilatzaileek, ordea, sareko irudien artean
arakatzen
ezaugarriei
dute,
arretarik
eta
ez
diete
ipintzen.
Esan
lehen
aipaturiko
daiteke,
beraz,
irudi-bankuak askoz ere profesionalagoak direla.
1.3
Egile-eskubideak kontuan izaten dituzten irudi-bankuen artean zein dira
bereizketak? Hau da, ze ezberdintasun dago “Komertzialak” eta “Sarbide irekiko” bankuen artean? Adimen–mapako oharrak lagungarri izango zaizkizuei. Irudi-banku komertzialak eta sarbide irekikoak bereizten dira.
Lehen
beharrezkoa
kasuan, izango
irudi da
diru
jakin
baten
kantitate
erabilpenerako bat
ordaintzea.
Bigarren kasuan, berriz, irudien erabilpena guztiz doakoa da baina egile-eskubide batzuk errespetatu beharko dira: irudien
iturria
aipatu
beharko
da,
ezingo
dira
irudiak
Informazio-Konpetentziak ikasgaia Ikus-Entzunezko Komunikazioa Gradua
irabazi ekonomikoak lortzekoa erabili, jatorrizko irudia ezingo
da
eraldatu
eta
jatorrizko
lizentzia
berdinaren
erabili beharko da.
2. Irudien adimen-mapako wikipediako estekak kontuan hartuta, zein da Stock eta Microstock irudi-bankuen arteko ezberdintasuna? Microstocka
Stockaren
nabarmenenak
honakoak
guztiak
internet
adar
bat
lirateke:
bidez
da.
Desberdintasun
microstockak
zabaltzen
ditu,
irudi
ia
argazkilari
amateurren lanak errazago onartzen ditu, eta nabarmenena, prezio askoz merkeagoetan saltzen ditu argazkiak. Stockean prezio altuagoak dira nagusi.
3. Nola egiten duten lan irudi-banku komertzialak (Stock Photography)? Bideo hau ikusi (1:25 minutura arte) eta erantzun galdera hau: 3.1 Zer egiten dute irudi-banku komertzialek? Non dago beren negozioa? Banaketa erosteko
argia
egiten
prest
profesionalean argazkilariak normalean
alde
daudenak
dituzte,
dabiltzanak.
Beste
eurak.
Stock
dute:
Hauek
batetik,
argazkiak
normalean alde
batean
argazkigintzatik
konpainietara
jotzen
inguru
dute,
daude
bizitzeko ez
baitute
euren kabuz negozio bat egiteko adinako gaitasunik. Beraz, konpainia hauek, zubi lan gisakoarekin,
negozioa egiten
dute, argazkilari hauen lanei oihartzun handiagoa emanez merkatura
gerturatzen
fidagarriak eskaintzen.
eta
erosleei
argazki
on
eta
Informazio-Konpetentziak ikasgaia Ikus-Entzunezko Komunikazioa Gradua
4. Irudi-banku komertzialak nola elikatzen dira? Noren argazkiak dira? Bideo hau ikusi, ondoren irakurri ekarpen hau eta galdera honi erantzun: 4.1 Argazkilarientzat zertan dira lagungarriak irudi-bankuak? Argazkilari batek argazkigintzatik bizi nahi badu edota diru pixka bat lortu nahi badu bederen, beharrezkoa du jendeak
bere
argazkiak
ikustea.
Kontua
da,
hori
dela
askotan misio zailena. Aukera bat izan daiteke norberaren webgune
propioa
sartzea
eta
ipintzea?
Hor
egitea,
argazkiak sartzen
baina
nola
ordaintzeko dira
lortu
jendea
bertan
sistema
bat
martxan
irudi-bankuak:
argazkilariak
bertara bidaltzen ditu bere lanak eta behin banku hauetan daudela,
jendeak
deskargatzeko
aukera
du,
ordainduta
noski. Zati bat, irudi-bankuen enpresarentzat da, noski, eta beste bat argazkilariarentzat. 5.- Sartu adimen-mapako Stock-eko bost irudi-bankuetan eta bilatu ze ezberdintasun dagoen Rights-managed (RM) (edo Derechos Protegidos) lizentzia eta Royalty-free (RF) lizentziaren artean. Noiz erabiliko zenuke bat eta noiz bestea? (Idatzi adibide konkretuak) Webgune hauek aztertzen aritu ostean, RF eta RMren arteko desberdintasunak hauek direla ondorioztatu dugu: Rights managed delakoan, irudien erabilpena eta denbora murriztua dago eta behin hori igarota, ezin da berriro erabili irudia, baldin eta ordaintzen ez bada. Iragarkien kasuan hau erabiltzea dela egokiena iruditzen zaigu, izan ere, bestela gerta daiteke bi konpainiak batera argazki bera erabiltzea iragarki baterako. Telefonicak, adibidez, kanpaina baterako argazkia beharko balu, Rights-managed erabilita esklusibitatea izango luke. Royalty free-ri dagokionez, berriz, behin irudia erosita, aukera dago hainbat aldiz erabiltzeko, gehiago ordaindu beharrik gabe. Hauen prezioa ez dago erabilpenekin lotuta, argazkiaren
Informazio-Konpetentziak ikasgaia Ikus-Entzunezko Komunikazioa Gradua
tamainarekin baino. Hau erabiliko genuke, adibidez, enpresa bateko katalogoan behin baino gehiagotan agertuko den argazki batean. Decathlon enpresan, adibidez, neska bat tenisean ageri den argazkia behin baino gehiagotan erabiltzea ez legoke gaizki.