BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:32 Uhr

Seite 2

,MJOJLVN /ÊSOCFSH

*OOPWBUJWF
,SFCTUIFSBQJF

FSGBISFO

JOEJWJEVFMM

NFOTDIMJDI

BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:32 Uhr

Seite 3

%FUBJMMJFSUF
*OGPSNBUJPOFO
[V
GPMHFOEFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
;FOUSFO [V
IjVGJHFO
,SFCTFSLSBOLVOHFO
GJOEFO
4JF
BVG
EFO
4FJUFO #SVTU[FOUSVN





%BSNLSFCT[FOUSVN





)BVUUVNPS[FOUSVN




*OUFSEJT[JQMJOjSFT
0OLPMPHJTDIFT
;FOUSVN ,PQG)BMT5VNPS[FOUSVN




 





-VOHFOUVNPS[FOUSVN




1SPTUBUB[FOUSVN




*NQSFTTVN )FSBVTHFCFS
,MJOJLVN
/SOCFSH
1SPG&SOTU/BUIBO4US


/SOCFSH 7J4E1
1FUFS
1FUSJDI ]$W% #FSOE
4JFHMFS
] 3FEBLUJPO
#FSOE
4JFHMFS
%PSJT
4USBIMFS 'PUPT
3VEJ
0UU ]
(FTUBMUVOH
+P
.FZFS %SVDL
%SVDLFSFJ
3VNQFM
/SOCFSH ]

"VGMBHF 0LUPCFS



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A1

*OIBMU &JOGISVOH

,SFCT
JTU
OJDIU
JSHFOEFJOF
&SLSBOLVOH



,SFCTCFIBOEMVOH
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH

Ã*DI
IBCF
NJDI
IJFS
TFIS
HVU
CFIBOEFMU
H FGIMU²



(SP‡F
;BIMFO
HSP‡F
8JSLVOH

4QF[JBMJTUFO
VOE
4QF[JBMJUjUFO
°
SVOE
VN
EFO
1BUJFOUFO



#FTPOEFSF
&SGBISVOH

Ã*DI
WFSUSBVF
BVG
EJF
'BDIMFVUF
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH²



'BDICFSHSFJGFOEF
,PNQFUFO[

Ã7JFMF
4QF[JBMJTUFO
BSCFJUFO
GS
NJDI
)BOE
JO
)BOE²



0OLPMPHJTDIF
,POGFSFO[FO

*OUFSEJT[JQMJOjSF
5VNPSCPBSET
°
;XFJUNFJOVOH
JOLMVTJWF



*OOPWBUJPOFO

/FVFTUF
.FEJ[JOUFDIOJL
VOE
OFVF
7FSGBISFO



,PNQMFNFOUjSNFEJ[JO

#MJDL
CFS
EFO
5FMMFSSBOE



,MJOJTDIF
4UVEJFO

'PSTDIVOH
BMT
FUIJTDIF
7FSQGMJDIUVOH



&JO
-FCFO
NJU
VOE
OBDI
,SFCT

2VBMJUjU
XFJM
EFS
.FOTDI
JN
.JUU FMQVOLU
TUFIU



,SFCTUFMFGPO
VOE
)PNFQBHF

Ã"O
XFO
LBOO
JDI
NJDI
XFOEFO ²



;FOUSFO
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH



*OUFSEJT[JQMJOjSFT
0OLPMPHJTDIFT
;FOUSVN



*OUFSEJT[JQMJOjSF
0SHBO[FOUSFO



0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO



fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF
1TZDIPPOLPMPHJF
1BMMJBUJWNFEJ[JO





BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A2

,SFCT
JTU
OJDIU
JSHFOEFJOF
&SLSBOLVOH
%JF
%JBHOPTF
,SFCT
JTU
GS
EJF
#FUSPGGFOFO
VOE
JIS
6NGFME
PGU
FJO
4DIPDL +FEFT
+BIS
FSLSBOLFO
JO
%FVUTDIMBOE

.FOTDIFO
OFV
BO
,SFCT
&YQFSUFO
TDIjU[FO
EBTT
EJF
;BIM
EFS
,SFCTFSLSBOLVOHFO
CJT
[VN
+BIS

VN

1S P[FOU
[VOFINFO
XJSE



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A3

,SFCT
JTU
OJDIU
HMFJDI
,SFCT
%BT
4QFLUSVN
SFJDIU
WPO
WFS HMFJDITXFJTF
IBSNMPTFO
(FXFCFXVDIFSVOHFO
CJT
IJO
[V
MF CFOTCFESPIMJDIFO
&SLSBOLVOHFO
+FEFT
0S HBO
EFT
NFOTDIMJ DIFO
,zSQFST
LBOO
CFUSPGGFO
TFJO %BOL
EFT
'PSUTDISJUUT
JO
EFS
.FEJ[JO
LzOOFO
XFJU BVT
NFIS
1B UJFOUFO
NJU
,SFCTFSLSBOLVOHFO
HFIFJMU
PEFS
[VNJOEFTU
XFJUBVT FSGPMHSFJDIFS
BMT
OPDI
WPS
+BISFO
CFIBOEFMU
XFSEFO
4FMCTU
CFJ TDIXFSFO
7FSMjVGFO
LBOO
OPDI
TFIS
WJFM
GS FJOF
IPIF
-FCFOTRVBMJUjU
HFUBO
XFSEFO

%BOL
EFT
'PSUTDISJUUT
JO
EFS
.FEJ[JO LzOOFO
WJFMF
,SFCTFSLSBOLVOHFO HFIFJMU
PEFS
[VNJOEFTU
XFJUBVT
FSGPMHSFJDIFS
BMT
OPDI
WPS
+BISFO CFIBOEFMU
XFSEFO

+FEF
,SFCTFSLSBOLVOH
CFEBSG
FJOFS
FJOH F IFOEFO
%JBHOPTF
VOE
FJOFS
BVG
EFO
1 BUJFO UFO
JOEJWJEVFMM
[VHFTDIOJUUFOFO
#FIBOEMVOH 'S
EJF
CFT UNzHMJDIF
5IFSBQJF
TQJFMFO
FJOF HSP‡F
&SGBISVOH
VOE
EJF
#OEFMVOH
VOU FS TDIJFEMJDITUFS
,PNQFUFO[FO
EJF
FOUTDIFJEFOEF
3PMMF
7FSTDIJF EFOTUF
'BDIEJT[JQMJOFO
NTTFO
EBCFJ
)BOE
JO
)BOE
[VTBN NFOBSCFJUFO
%JF
jS [UMJDIF
;XFJU
PEFS
%SJUUNFJOVOH
H FIzSU BVUPNBUJTDI
EB[V
FCFOTP
EJF
0G GFOIFJU
BVDI
GS
8FHF
BV‡FS IBMC
EFS
4DIVMNFEJ[JO 7PO
EFS
5FJMOBINF
BO
XJTTFOTDIBG UMJDIFO
4UVEJFO
QSPGJUJFSFO OJDIU
OVS
EJF
1BUJFOUFO
WPO
NPSHFO
4DIPO
IFVUF
FSIBMUFO
1B UJFOUFO
EBEVSDI
EFO
;VH BOH
[V
OFVFT UFO
.FEJLBNFOUFO
° TUSFOH
LPOUSPMMJFSU
VOE
CFS XBDIU
%JF
5FJMOBINF
BO
JOUFSOB UJPOBMFO
XJTTFOTDIBGUMJDIFO
,POHSFTTFO
TUFMMU
[VEFN
TJDIFS EBTT
OFVFTUF
.FUIPEFO
CSFJU
EJTLVUJFSU
XFSEFO
VOE
&JOHBOH
JO EJF
1SBYJT
GJOEFO %JF
%JBHOPTF
,SFCT
WFSjOEFSU
EBT
-FCFO
PGU
TDIMBHBSUJH
NFJTU FOUTUFIFO
NBTTJWF
FYJTUFO[JFMMF
`OHTUF
(FSBEF
EB
LPNNU
FT BVG
FJOHFIFOEF
#FSBUVOH
VOE
QTZDIPMPHJTDIF
6OUFSTUU[VOH BO
°
GS
EFO
&SLS BOLUFO
BCFS
BVDI
GS
EJF
"OH FIzSJHFO
VOE EBT
#FIBOEMVOHTUFBN

0C
%JBHOPTF
5IFSBQJF
#FHMFJUVOH
WPS
XjISFOE
VOE
OBDI
EFS #FIBOEMVOH
°
CFJ
,SFCT
JTU
EBT
,MJOJLVN
/SOCFSH
EJF
SJDIUJHF "ESFTTF
*OOPWBUJWF
,SFCTUIFSBQJF
°
FS GBISFO
JOEJWJEVFMM NFOTDIMJDI



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A4

,SFCTCFIBOEMVOH
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH

Ã*DI
IBCF
NJDI
IJFS
TFIS
HVU
CFIBOEFMU
HFGIMU² +FEF
,SFCTFSLSBOLVOH
JTU
FJO
JOEJWJEVFMMFT
4DIJDLTBM
*N
,MJOJLVN
/SOCFSH
QSPGJUJFSFO
KFEFS
1BUJFOU
VOE
TFJOF
"OHFIzSJHFO
HBO[
JOEJWJEVFMM
WPO
&SGBISVOH
,PNQFUFO[
VOE
*OOPWBUJPO
%FOO
EBT
HSz‡UF
,SBOLFOIBVT
EFS
.FUSPQPMSFHJPO
CJFUFU
CFJ
EFS
#FIBOEMVOH
POLPMPHJTDIFS
&SLSBOLVOHFO
°
WPO
EFS
%JBHOPTF
CJT
[VS
5IFSBQJF
WPO
EFS
#FSBUVOH
CFS
EJF
#FHMFJUVOH
XjISFOE
EFS
#FIBOEMVOH
CJT
[VS
/BDITPSHF
°
.FEJ[JO
VOE
1GMFHF
BVG
IzDITUFN
/JWFBV

Ã%JF
%JBHOPTF
,SFCT
XBS
GS
NJDI
FJO
4DIPDL
*DI
EBDIUF
KFU[U
JTU
BMMFT WPSCFJ
[VNBM
NFJO
.BOO
WPS
ESFJ
+BISFO
OBDI
MBOHFN
,BNQG
BO
,SFCT
HFTUPSCFO
JTU
"MT
JDI
#MVU
JO
NFJOFN
4UVIM
TBI
IBUUF
JDI
TDIPO
FJO
TDIMFDIUFT
(FGIM
&JOF
%BSNTQJFHFMVOH
CSBDIUF EBOO
EJF
#FTUjUJHVOH
%JDLEBSNLSFCT
%FS
*OUFSOJTU TDIJDLUF
NJDI
JOT
%BSNLSFCT[FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
%PSU
XjSFO
EJF
4QF[JBMJTUFO
TBHUF
FS
6OE
3FDIU
IBUUF
FS
%JF
`S[UF
XBSFO
TFIS
HVU
EJF
4DIXFTUFSO
VOE
1GMFHFS
TFIS
OFUU
VOE
NJU
EFS
6OUFSCSJOHVOH
XBS
JDI
BVDI
TFIS
[VGSJFEFO
"MMFT
FJOXBOEGSFJ
JDI
GIMUF
NJDI
TFIS
HVU
BVGHF IPCFO
%JF
0QFSBUJPO
EBVFSUF
GBTU
ESFJ
4UVOEFO
VOE BMT
NBO
NJS
TBHUF
JDI
CSjVDIUF
LFJOFO
LOTUMJDIFO
"VTHBOH
VOE
XFEFS
FJOF
#FTUSBIMVOH
OPDI
FJOF
$IFNPUIFSBQJF
XBS
JDI
TP
SJDIUJH
HMDLMJDI
*DI
IjUUF
EJF
8FMU
VNBSNFO
LzOOFO³ &SOB
'DIUFOCVTDI




BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A5

%BT
,MJOJLVN
/SOCFSH
JTU
EBT
HSz‡UF
,SBOLFOIBVT
JO
EFS
.F USPQPMSFHJPO
/SOCFSH
°
NJU

,MJOJL FO
VOE
*OTUJUVUFO
WPO
" XJF
"VHFOLMJOJL
CJT
;
XJF
;FOUS VN
GS
"MUFSTNFEJ[JO
BO
[XFJ 4UBOEPSUFO
JN
4EFO
VOE
/PSEFO
EFS
4UBEU

#FUUFO
VOE NFIS
BMT

.JU BSCFJUFSO
+jISMJDI
TFU[FO
 
TUBUJP OjSF
VOE
FCFOTP
WJFMF
BNCVMBOU F
1BUJFOUFO
SVOE
VN
EJF
6IS JIS
7FSUSBVFO
JO
EJF
NFEJ[JOJTDIFO
VOE
QG MFHFSJTDIFO
-FJTUVO HFO
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
FJOFN
,SBOLFOIBVT
EFS
IzDITUFO -FJTUVOHTTUVGF fCFS
EJF
'BDIHSFO[FO
EFS
,MJOJLFO
IJOXFH
BSCFJUFO
*OUFSOJTUFO VOE
$IJSVSHFO
JO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
NFEJ[JOJTDIFO
/FU[XFSLFO )BOE
JO
)BOE
%JFT
H FTDIJFIU
JO
;FOUS FO
XJF
CFJTQJFMTXFJTF EFN
*OUFSEJT[JQMJOjSFO
0OLPMPHJTDIFO
;FOUSVN
*0;
PEFS ;FOUSFO
[V
IjVGJHFO
,SFCTFSLSBOLVOHFO
FCFOTP
XJF
JO
"SCFJUT LSFJTFO
VOE
TQF[JFMMFO
5VNPSCPBSET ;JFM
JTU
FT
' SIFSLFOOVOH
5IFSBQJF
VOE /BDITPSHF
EVSDI
FJOF
FOHF
7FSGMFDIUVOH
EFS 'BDIEJT[JQMJOFO
[V
PQUJNJFSFO
VOE
FJOF
FOHF ,PPQFSBUJPO
[XJTDIFO
BNCVMBOU FN
VOE
T UB UJPOjSFN
#FSFJDI
[V
H FXjISMFJTUFO
°
[VN 8PIMF
EFT
1BUJFOUFO

+FEF
,SFCTFSLSBOLVOH
JTU
FJO
JOEJWJEVFMMFT
4DIJDLTBM
VOE
CFEBSG EBIFS
BVDI
FJOFS
HBO[
JOEJWJEVFMM BVG
EFO
1BUJFOUFO
[VHFTDIOJUUFOFO 5IFSBQJF



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A6

(SP‡F
;BIMFO
HSP‡F
8JSLVOH

4QF[JBMJTUFO
VOE
4QF[JBMJUjUFO
°
SVOE
VN
EFO
1BUJFOUFO *N
,MJOJLVN
/SOCFSH
XFSEFO
QSP
+BIS
NFIS
BMT

1BUJFOUJOOFO
VOE
1BUJFOUFO
NJU
VOUFSTDIJFEMJDITUFO
,SFCTFSLSBOLVOHFO
TUBUJPOjS
CFIBOEFMU
%JFTF
;BIM
JTU
XFJU
NFIS
BMT
OVS
FJOF
BCTUSBLUF
TUBUJTUJTDIF
(Sz‡F
"VT
JIS
FSHFCFO
TJDI
GS
.FOTDIFO
NJU
5VNPSFSLSBOLVOHFO
FOUTDIFJEFOEF
7PSUFJMF

0OLPMPHJTDI
0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO UjUJHF
,MJOJLFO

*OUFSEJT[JQMJOjSF *OUFSEJT[JQMJOjSF *OUFSEJT[JQMJOjSFT *OUFSEJT[JQMJOjSFT 0SHBO[FOUSFO 0SHBO[FOUSFO 0OLPMPHJTDIFT
0OLPMPHJTDIFT
;FOUSVN ;FOUSVN

fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF
1TZDIPPOLPMPHJF
VOE
*OTUJUVUF
1TZDIPPOLPMPHJF
VOE
1BMMJBUJWNFEJ[JO VOE
1BMMJBUJWNFEJ[JO

)BCFO
4JF
'SBHFO
[VS
#FIBOEMVOH
W PO
POLPMPHJTDIFO
&SLSBOLVOHFO
JN
,MJOJLVN /SOCFSH
4VDIFO
4JF
FJOFO
L PNQFUFOUFO
"OTQSFDIQBSUOFS
#SBVDIFO
4JF
FJOFO #FSBUVOHTUFSNJO
%BOO
SVGFO
4JF
EPDI
FJOGBDI




 BO
%PSU IJMGU
NBO
*IOFO
XFJUFS
8FJUFSF
5FMFGPOOVNNFSO
GJOEFO
4JF
BVG
4FJUF




BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A7

(FCBMMUFT
8JTTFO
VOE
&S GBISVOH ,MJOJLFO
VOE
*OT UJUVUF
COEFMO
JIS
8 JTTFO
VOE JISF
&SGBISVOH
[V
IjVGJHFO
VOE
°
CFTPOEFST
XJDIUJH
°
BVDI
TFMUFOFO
,SFCTFSLSBOLVO HFO
JO
TP
HFOBOOUFO
0SHBO[FOUSFO
VOE
EFN
*OUFSEJT[JQMJOjSFO
0OLPMPHJTDIFO
;FOUSVN *0;
VOE
CJOEFO
EPSU
OJFEFSHFMBTTFOF
`S[UF
NJU
FJO

*OEJWJEVFMMFS
5IFSBQJFQMBO %JF
&YQFSUFO
VOUFSTDIJFEMJDIFS
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF FSBSCFJUFO
JO
EFO
TP
HFOBOOUFO
5VNPSCPBSET
[VTBNNFO
NJU
EFO
FJOXFJTFOEFO
`S[UFO JOEJWJEVFMMF
5IFSBQJFO
GS
EFO
FJO[FMOFO
1BUJFOUFO

*OOPWBUJWF
7FSGBISFO
VOE
OFVFTU F
.FEJ[JOUFDIOJL #FJ
EFS
#FIBOEMVOH
WPO ,SFCTQBUJFOUFO
LPNNFO
JOOPWBUJWF
#FIBOEMVOHTNFUIPEFO
XJF
NJOJNBMJOWBTJWF
&JO HSJGGF
Ã4DIMTTFMMPDI0QFSBUJPOFO²
[VN
;VHF
%BOL
EFS
FOH FO
;VTBNNFOBSCFJU
NJU EFO
HSP‡FO
.FEJ[JOHFSjUFIFSTUFMMFSO
JTU
JN
,MJOJLVN
EJF
OFVFT UF
.FEJ[JOUFDIOJL
JN &JOTBU[

/FVF
.FEJLBNFOUF
VOE
BMUFSOBUJWF
.FUIPEFO fCFS
EJF
5FJMOBINF
BO
XJTTFO TDIBGUMJDIFO
4UVEJFO
IBCFO
EJF
1BUJFOUFO
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
;VHBOH
[V
EFO OFVFTUFO
.FEJLBNFOUFO
%JF
"SCFJUTHSVQQF
#JPMPHJTDIF
,SFCTUIFSBQJF
EFS ,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
CFGBTTU
TJDI
TZTUFNBUJTDI
TFJU
NFIS
BMT

+BISFO
NJU EFN
(FCJFU
EFS
Ã#JPMPHJTDIFO
,S FCTUIFSBQJF²
VOE
EFS
, PNQMFNFOUjS NFEJ[JO
VOE
XJSE
WPO
EFS
%FVUTDIFO
,SFCTIJMGF
HFGzSEFSU

6OUFSTUU[VOH
WPS
XjISFOE
VOE
OBDI
EFS
#FIBOEMVOH 7PS

T

VOE
XjISFOE
EFS
5IFSBQJF
FSIBMUFO
EJF
1BUJFOUFO
NBOOJHGBMUJHF QTZDIPPOLPMPHJTDIF
6OUFSTUU[VOH
VOE
LPNNFO
JO
EFO
(FOVTT WPO
-JBJTPO
VOE
,POTJMJBSEJFOTUFO
#FSFJUT
XjISFOE
EFS
5IFSB QJF
TUFMMFO
EJF
FJO[FMOFO
,MJOJL FO
EFO
,POUBLU
[V
OBDITPSHFO EFO
3FIBCJMJUBUJPOTFJOSJDIUVOHFO
VOE
4FMCTUIJMGFHSVQQFO
IFS

4QF[JBMJTUFO
GS
4QF[JBMGjMMF 6OUFS
EFO
FSGBISFOFO
`S[UJOOFO VOE
`S[UFO
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH
GJOEFO
TJDI
WJFMF
4QF[JBMJTUFO BVDI
GS
HBO[
TFMUFOF
,SFCTFSLSBOLVOHFO

;FSUJGJ[JFSUF
2VBMJUjU %JF
#FIBOEMVOH
JN
,MJOJLVN
PSJFOUJFSU
TJDI
BO EFO
NPEFSOTUFO
-FJUMJOJFO
WJFMF
`S[UF
VOE
1GMFHFLSjGUF
TJOE
TQF[JFMM
GS
EJF #FUSFVVOH
WPO
1BUJFOUFO
NJU
,SFCTFSLSBOLVOHFO
HFTDIVMU
%JF
2VBMJUjU
WJFMFS BO
EFS
,SFCTCFIBOEMVOH
CFUFJMJHUFS
,MJOJLFO
JTU
WPO
EFS
%FVUTDIFO
,SFCTHFTFMM TDIBGU
PEFS
EFO
NFEJ[JOJTDIFO
'BDIHFTFMMTDIBGUFO
[FSUJGJ[JFSU ,MJOJLVN
VOE
6OJWFSTJUjU
)BOE
JO
)BOE *O
FJOFN
$PNQSFIFOTJWF
$BODFS
$FOUFS $$$
BSCFJUFU
EBT
,MJOJLVN
/S OCFSH
NJU
EFN
6 OJWFSTJUjUTLMJOJLVN
&SMBOHFO
FOH
[VTBNNFO
VN
EJF
#FIBOEMVOH
WPO
1BUJFOUFO
NJU
POLPMPHJTDIFO
&SLSBOLVOHFO
XFJUFS [V
PQUJNJFSFO

%FUBJMT
[V
EFO
"OHFCPU FO
VOE
-FJTUVOHFO
EFT
,MJOJLVNT
/S OCFSH
SVOE
VN
EJF
%JBHOPTF
VOE
EJF
#FIBOEMVOH
WPO
,SFCTFSLSBOLVOHFO
"
CJT
;
GJOEFO
4JF
JN
*OUFS OFU
VOUFS
XXXLSFCT[FOUSVNOVFSOCFSHEF



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A8

#FTPOEFSF
&SGBISVOH

Ã*DI
WFSUSBVF
BVG
EJF
'BDIMFVUF
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH² &SGBISVOH
TQJFMU
CFJ
EFS
#FIBOEMVOH
WPO
POLPMPHJTDIFO
&SLSBOLVOHFO
FJOF
FOUTDIFJEFOEF
3PMMF
EFOO
,SFCT
JTU
OJDIU
HMFJDI
,SFCT %BT
GjOHU
TDIPO
CFJ
EFS
%JBHOPTF
BO
W PS
BMMFN
CFJ
EFS
5 ZQJ TJFSVOH
EFT
5VNPST
+BIS
GS
+BIS
OJNNU
EJF
1 BUIPMPHJF
EFT ,MJOJLVNT

(FXFCFQSPCFO
VOUFS
EJF
-VQF
EJF
CFJ
#JPQ TJFO
PEFS
XjIS FOE
EFS
0QFS BUJPO
FOU Ã*DI
IBUUF
#SVTULSFCT
XVSEF OPNNFO
XVSEFO
%JFTF
HSP‡F
;BIM
WPO BO
EFS
SFDIUFO
#SVTU
PQFSJFSU BOBMZTJFSUFO
1SPCFO
CFEFVUFU
FJOFO
FS VOE
CFTUSBIMU

+BISF
TQjUFS IFCMJDIFO
&SGBISVOHTWPSTQSVOH
VOE LBN
EFS
,SFCT
XJFEFS
EJFTFT
.BM
JO
EFS
MJOLFO EJF
,PNQFUFO[
IjVGJHF
BCFS
BVDI
TFM #SVTU
EBT
XBS
FJO
4DIPDL
*DI
WFSUSBVUF
BVG UFOF
VOE
TDIXJFSJH F
'jMMF
NJU
H Sz‡UFS EJF
'BDIMFVUF
JN
#SVTU[FOUSVN
*N
,MJOJLVN
/SOCFSH
XVSEF
JDI
CFSFJUT
4JDIFSIFJU
EJBHOPTUJ[JFSFO
[V
LzOOFO XjISFOE
EFS
0QFSBUJPO
NJU
EFN
HBO[
OFVFO 6OE
EJF
FY BLUF
*EFOUJGJLBUJPO
EFT
5 V *OUSBCFBN7FSGBISFO
[JFMHFOBV
CFTUSBIMU NPSUZQT
JTU
NB‡HFCMJDI
GS
EJF
TQjUFSF 4DIPO
ESFJ
5BHF
OBDI
EFS
01
LPOOUF
JDI
XJFEFS 5IFSBQJF
OBDI
)BVTF
/BDI
WJFS
8PDIFO
/BDICFTUSBI MVOH
XBS
BMMFT
CFSTUBOEFO
+FU[U
LBOO
JDI
NFJO
-FCFO
XJFEFS
SJDIUJH
HFOJF‡FO
°
CFTPOEFST
NJU
NFJOFO
HFMJFCUFO
&OLFMLJOEFSO
%BOL
EJFTFS
OFVFO
4USBIMFO UFDIOJL
XFSEFO
EJF
,MFJOFO
IPGGFOUMJDI
OPDI TFIS
MBOHF
FUXBT
WPO
JISFS
0NB
IBCFO²
4BCJOF
%FDLFS




BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A9

#FJ
EFS
#FIBOEMVOH
W PO
,SFCTFSLSBOLVOH
LPNNU
FT
FCFOGBMMT BVG
&SGBISVOH
BO
8FMDIFS
5VNPS
BVG
XFMDIF
#FIBOEMVOH
PEFS JO
XFMDIFS
,PNCJOBUJPO
VOUFSTDIJFEMJDIFS
5IFSBQJFO
VOUFS
XFM DIFO
7PSBVTTFU[VOHFO
BN
CFT UFO
BOTQSJDIU
EJFTF
&SL FOOUOJT HFXJOOU
NBO
OVS
BVT
EFS
#FIBOEMVOH
WJFMFS
1 BUJFOUFO

6NGBTTFOEF
&YQFSUJTF "MT
FJOFT
EFS
H Sz‡UFO
LPNNVOBMFO
,SBOLFOIjVTFS
JO
&VS PQB WFSGHU
EBT
,MJOJLVN
/S OCFSH
CFJ
EFS
%JBHOPTF
VOE
5IFS BQJF WPO
,SFCTFSLSBOLVOHFO
JOLMVTJWF
EFT
CMVUCJMEFOEFO
VOE
MZN QIBUJTDIFO
(FXFCFT
TPXJF
TFMUFOFS
&SLSBOLVOHFO
CFS
FJOF MBOHKjISJHF
&SGBISVOH
VOE
FJOF
TFIS
VNG BTTFOEF
&YQFSUJTF %BT
HJMU
BVDI
GS
EJF
TZ TUFNJTDIF
5IFSBQJF
$IFNPUIFSBQJF  +BIS
GS
+BIS
FSIBMU FO

1BUJFOUFO
JN
,MJOJLVN
/S OCFSH TUBUJPOjS
VOE
LOBQQ

1BUJFOUFO
BNCVMBOU
FJOF
$IFNP UIFSBQJF
*O
EFS
NJU
6 OUFSTUU[VOH
EFS
%FVUTDIFO
,S FCTIJMGF BVGHFCBVUFO
&JOIFJU
GS
,OPDIFONBSLUS BOTQMBOUBUJPO
XFSEFO TFJU

+BISFO
5SBOTQMBOUBUJPOFO
WPO
,OPDIFONBSL
VOE
#MVU TUBNN[FMMFO
CFSXJFHFOE
CFJ
BLVU FO
-FVLjNJFO
EVS DIHF GISU %PDI
1BUJFOUFO
NJU
,S FCTFSLSBOLVOHFO
CF &T
HJCU
OVS
XFOJHF
,SBOLFOIjVTFS OzUJHFO
OJDIU
OVS
CFT UF
.FEJ[JO
+BIS
GS JO
%FVUTDIMBOE
EJF
CFJ
EFS
#FIBOE +BIS
CFUSFVU
EJF
,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF .FEJ[JO
VOE
1TZDIPUIFSBQJF

1BUJFOUFO MVOH
WPO
,SFCTFSLSBOLVOHFO
BVG JN
,POTJMJBS
VOE
-JBJTPOEJFOTU
QTZDIPPOLP FJOF
TP
HSP‡F
&SGBISVOH
CBVFO MPHJTDI
%JFTF
JOUFOTJWF
,PPQFSBUJPO
NJU
EFO LzOOFO
XJF
EBT
,MJOJLVN
/SOCFSH FJO[FMOFO
TPNBUJTDIFO
,MJOJLFO
XVSEF
JN
,MJ OJLVN
/SOCFSH
WPS

+BISFO
HFHSOEFU
"MT
Ã/SOCFSHFS
.P EFMM
EFS
1TZDIPTPNBUJL²
XBS
VOE
JTU
TJF
7PSCJME
GS
WJFMF
,MJOJ LFO
JO
%FVUTDIMBOE



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A10

'BDICFSHSFJGFOEF
,PNQFUFO[

Ã7JFMF
4QF[JBMJTUFO
BSCFJUFO
GS
NJDI
)BOE
JO
)BOE² 6N
EFN
1BUJFOUFO
EJF
JOEJWJEVFMMF
CFTUF
%JBHOPTF
VOE
5IFSBQJF
TPXJF
QTZDIPPOLPMPHJTDIF
#FUSFVVOH
[VLPNNFO
[V
MBTTFO
NTTFO
BMMF
CFUFJMJHUFO
'BDIEJT[JQMJOFO
FOH
[VTBNNFOBSCFJUFO
"VG
EJF
%JBHOPTF
VOE
5IFSBQJF
WPO
CFTPOEFST
IjVGJHFO
,SFCT FSLSBOLVOHFO
XJF
%BS N
-VOHFO
#SVTU
1SPTUBUB
PEFS )BVULSFCT
TPXJF
5VNPSFO
JN
,PQG)BMT#FSFJDI
IBCFO
TJDI
JN ,MJOJLVN
/SOCFSH
TFDIT
0SHBO[FOUSFO
TQF[JBMJTJFSU
%PSU
XFS EFO
EJF
1BUJFOUFO
WPO
NFISFSFO
,MJOJLFO
GBDICFSHSFJGFOE
CFUSFVU
Ã.JU
MFJDIUFS
(FMCTVDIU
LBN
JDI
JOT
,MJOJLVN
%JF
`S[UF
JO
EFS
(BTUSPFOUFSP MPHJF
GBOEFO
TFIS
TDIOFMM
IFSBVT
EBTT
EJF
#MPDLBEF
EFT
(BMMFOHBOHT
WPO
FJOFN
CzTBSUJ HFO
5VNPS
BO
EFS
#BVDITQFJDIFMESTF
WFSVSTBDIU
XVSEF %BOO
HJOH
BMMFT
HBO[
TDIOFMM
%JF
"MMHFNFJODIJSVSHFO PQFSJFSUFO
NJDI
BDIU
4UVOEFO
MBOH
FT
XBS
FJOF
TP
HFOBOOUF
8IJQQMF0QFSBUJPO
%BCFJ
XVSEFO
NJS
FJO
5FJM
EFS
#BVDITQFJDIFMESTF
EJF
(BMMFOCMBTF
FJO
5FJM
EFT
.BHFOT
VOE
EFS
;XzMGGJOHFSEBSN
FOUGFSOU
&JO
HSP‡FS
&JOHSJGG
NJU
HVUFN
&SHFCOJT
%BOO
LBN
EJF
$IFNPUIFSBQJF
JO
EFS
,MJOJL
GS
0OLP MPHJF
*N
3BINFO
FJOFS
LMJOJTDIFO
4UVEJF
XVSEF
JDI
NJU
FJOFS
TQF[JFMMFO
4ZTUFNUIFSBQJF
CFIBOEFMU
EJF
JDI BVDI
HVU
WFSUSBHFO
IBCF
*DI
NVTT
TBHFO
FT
LMBQQUF BMMFT
XJF
BN
4DIOSDIFO
7JFMF
4QF[JBMJTUFO
BSCFJUFUFO
GS
NJDI
)BOE
JO
)BOE² )FMNVU
1GBEFOIBVFS




%BT
*OUFSEJT[JQMJOjSF
0OLPMP HJTDIF
;FOUSVN
*0;
JN
,MJ OJLVN
/SOCFSH
IBU
FT
TJDI [VS
"VGHBCF
HFTUFMMU
EJF GBDICFSHSFJGFOEF
,PPQFSB UJPO
GS
BMMF
5VNPSFSLSBOLVO HFO
XFJUFS
BVT[VCBVFO

BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A11

,PPSEJOJFSU
XJSE
EJFTFT
*OU FSEJT[JQMJOjSF
0OLPMPHJTDIF
;FOU SVN
WPO
EFS
,MJOJL
GS
0OL PMPHJF
VOE
)jNBU PMPHJF
%JF
TFJU CFS

+BISFO
FJHFOTUjOEJHF
,MJOJL
CFUSFVU
JN
+BIS
EFVUMJDI NFIS
1BUJFOUFO
NJU
,S FCTFSLSBOLVOHFO
BMT
WJFMF
VOJW FSTJUjSF ,SBOLFOIjVTFS
VOE
XFJT U
BVDI
FJOF
JOU FSOBUJPOBM
CFLBOOUF &JOIFJU
GS
4 UBNN[FMMUSBOTQMBOUBUJPO
CFJ
- ZNQILOPUFO
VOE #MVULSFCT
BVG

,VS[F
8FHF *O
EJFTFO
;FOUSFO
LPNNFO
EJF
4QF[JBMJTUFO
[VN
1BUJFOUFO
VOE OJDIU
VNHFLFISU
'S
EFO
1BUJFOUFO
CFEFVUFU
EBT
OFCFO
LVS [FO
8FHFO
VOE
EFS
7 FSNFJEVOH
WPO
%PQQFMVOUFSTVDIVOHFO WPS
BMMFN
EJF
&JOCF[JFIVOH
VOE
#OEFMVOH
EFS
&YQFSUJTF
NFI SFSFS
'BDIEJT[JQMJOFO
%BOL
EFS
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
EFO
OJF EFSHFMBTTFOFO
`S[UFO
JTU
FJOF
R VBMJUBUJW
IPDIXFSUJHF
VOE
M DLFOMPTF
8FJUFSCFIBOEMVOH
VOE
/BDITPSHF
EFS
1BUJFOUFO
HFTJ DIFSU

;FSUJGJ[JFSUF
2VBMJUjU *ISF
GBDIMJDIF
2VBMJUjU
CFLPNNFO
EJFTF
;FOUSFO
SFHFMNj‡JH WPO
EFS
%FVUTDIFO
,S FCTHFTFMMTDIBGU
PEFS
EFS
%FVUTDIFO
(F TFMMTDIBGU
GS
)jNBUPMPHJF
VOE
0OLPMPHJF
CFTDIFJOJHU
7PSBVT TFU[VOH
EBGS
TJOE
FJOF
#FIBOEMVOH
OBDI
OFVFT UFO
-FJUMJOJFO FJOF
HSP‡F
"O[BIM
WPO
CFIBOEFMUFO
1BUJFOUFO
VNGBTTFOEF
%J BHOPTF
VOE
5IFSBQJFNzHMJDILFJUFO
IPIF
"OGPSEFSVOH
BO
EBT 2VBMJGJLBUJPOTQSPGJM
EFS
.JU BSCFJUFS
EJF
&JO CJOEVOH
EFS
1 BUJFOUFO
JO
LMJOJTDIF
4 UVEJFO *N
,MJOJLVN
/SOCFSH
LPNNFO
VOE
FJO
VNGBTTFOEFT
5VNPSEPLVNFOUBUJPOT EJF
4QF[JBMJTUFO
VOE
&YQFSUFO
[VN TZTUFN
%BSCFS
IJOBVT
WFSGHFO
EJF
;FOUSFO 1BUJFOUFO
°
VOE
OJDIU
VNHFLFISU CFS
FJO
[FSUJGJ[JFSUFT
2VBMJUjUTNBOBHFNFOU TZTUFN *OTHFTBNU
TJOE
JN
,MJOJLVN
 
,MJOJLFO
VOE
*OT UJUVUF
BO
EFS #FIBOEMVOH
WPO
5VNPSFSLSBOLVOHFO
CFUFJMJHU



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A12

0OLPMPHJTDIF
,POGFSFO[FO

*OUFSEJT[JQMJOjSF
5VNPSCPBSET
°
;XFJUNFJOVOH JOLMVTJWF %JF
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSLPOGFSFO[FO
EJF
TP
HFOBOOUFO
5VNPSCPBSET
TQJFMFO
CFJ
EFS
#FIBOEMVOH
WPO
POLPMPHJTDIFO
1BUJFOUFO
EJF
[FOUSBMF
3PMMF "MMF
BO
EFS
#FIBOEMVOH
CFU FJMJHUFO
&YQFSUFO
°
JOUFSOJTUJTDIF 'BDIjS[UF
VOE
$IJSVSHFO
0OLPMPHFO
3BEJPMPHFO
1BUIPMPHFO /VLMFBSNFEJ[JOFS
4USBIMFOUIFSBQFVUFO
°
CFTQSFDIFO
BVG
EJF TFO
POLPMPHJTDIFO
,POGFSFO[FO
%J Ã(FSBEF
CFJ
POLPMPHJTDIFO
BHOPTF
,SBOLIFJUTWFSMjVGF
VOE
#F &SLSBOLVOHFO
LPNNU
FT
BVG
EJF IBOEMVOH
'BDICFSHSFJGFOE
MFHFO HVUF
;VTBNNFOBSCFJU
EFS
BO
EFS #FIBOEMVOH
CFUFJMJHUFO
&YQFSUFO
VOUFSTDIJFEMJDIFS TJF
EBT
XFJUFSF
7PSHFIFO
GFTU
'BDISJDIUVOHFO
BO
*N
,MJOJLBMMUBH
CFEFVUFU
EBT VOUFSTDIJFEMJDIF
5IFSBQJFPQUJPOFO
[V
EJTLVUJFSFO BC[VXjHFO
TJDI
BC[VTUJNNFO
VOE
[V
FJOFS
HFNFJOTBNFO
&OUTDIFJEVOH
CFS
EBT
XFJUFSF
7PS HFIFO
[V
HFMBOHFO
*O
VOTFSFO
BDIU
POLPMPHJTDIFO 5VNPSCPBSET
JN
,MJOJLVN
XFSEFO
8PDIF
GS
8PDIF EJF
%JBHOPTFO
VOE
,SBOLIFJUTWFSMjVGF
EFS
BO
,SFCT FSLSBOLUFO
1BUJFOUFO
EFT
,MJOJLVNT
WPSHFTUFMMU
'S
KFEFO
FJO[FMOFO
WPO
VOT
FSGPSEFSU
EBT
BVDI
EJF 'jIJHLFJU
[VS
4FMCTULSJUJL
EFOO
KFEF
&JOTDIjU[VOH TUFIU
[VS
%JTLVTTJPO
6OE
EBT
JTU
HVU
TP
TDIMJF‡ MJDI
XPMMFO
XJS
EJF
CFTUF
&OUTDIFJEVOH
JN
4JOOF EFT
1BUJFOUFO
USFGGFO²
%S
.JDIBFM
3PUUNBOO
*0;,PPSEJOBUPS
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH



+FEF
'BDIEJT[JQMJO
USjHU
JIS
CFTPO EFSFT
8JTTFO
CFJ
4P
JT U
FJOF
M DLFOMPTF
VOE
VNG BTTFOEF
#FIBOE MVOH
CFJ
KFEFN
FJO[FMOFO
1 BUJFOUFO OBDI
EFO
OFVFTUFO
-FJUMJOJFO
EFS 'BDIHFTFMMTDIBGUFO
HBSBOUJFSU

BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A13

'S
EFO
1BUJFOUFO
CFEFVUFU
EBT
EJF
#OEFMVOH
EFS
&YQFS UJTF
VO UFSTDIJFEMJDIFS
'BDIEJT[JQMJOFO
°
VOE
EBNJU
EJF
;XFJU
PEFS
%SJUU NFJOVOH
JOLMVTJWF
%BT
&S HFCOJT
JTU
FJOF
JOEJWJEVFMMF
5IFS BQJF OBDI
EFN
,POTFOTQSJO[JQ
%BT
JO
EFS
5VNPSLPOGFSFO[
GS
KFEFO 1BUJFOUFO
GFTUHFMFHUF
XFJUFSF
7PSHFIFO
JO
%JBHOPTF
VOE
5IFS BQJF JTU
GS
BMMF
#FUFJMJHUFO
IBOEMVOHTMFJUFOE

3FHFMNj‡JHFS
&YQFSUFOBVTUBVTDI *N
,MJOJLVN
/SOCFSH
GJOEFO
BDIU
JOUFSEJT[JQMJOjSF
POLPMPHJTDIF ,POGFSFO[FO
TUBUU
EBT
5VNPSCPBSE
EFT
#SVTU[FOUSVNT EBT
5VNPSCPBSE
EFT
%BSNLSFCT[FOUSVNT
EBT
5VNPSCPBSE
/FVSPPOLPMPHJF
GS
)JSOUVNPSFO EBT
5VNPSCPBSE
EFT
)BVUUVNPS[FOUSVNT EBT
5VNPSCPBSE
EFT
,PQG)BMT5VNPS[FOUSVNT EBT
5VNPSCPBSE
EFT
-VOHFOUVNPS[FOUSVNT EBT
5VNPSCPBSE
EFT
1SPTUBUB[FOUSVNT EBT
BMMHFNFJOF
JOUFSEJT[JQMJOjSF
5VNPSCPBSE
EFS
0OLPMPHJF "O
EJFTFO
5VNPSCPBSET
LzOOFO
BVDI
OJFEFS HFMBTTFOF
`S[UF
UFJMOFINFO
VN
%JBHOPTFO VOE
5IFSBQJFQMjOF
JISFS
1BUJFOUFO
WPS[V TUFMMFO
%JF
5FJMOBINF
BO
EFO
5 VNPSCPBSET EFT
,MJOJLVNT
JT U
BMT
jS [UMJDIF
'PSUCJMEVOH BOFSLBOOU

"MMF
BO
EFS
#FIBOEMVOH
CFUFJMJHUFO &YQFSUFO
MFHFO
JN
,MJOJLVN
/SO CFSH
GS
KFEFO
1BUJFOUFO
HFNFJOTBN GBDICFSHSFJGFOE
EBT
XFJUFSF
JOEJWJEVFMMF
7PSHFIFO
BMT
5IFSBQJF WPSTDIMBH
GFTU



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A14

*OOPWBUJPOFO

/FVFTUF
.FEJ[JOUFDIOJL
VOE OFVF
7FSGBISFO "MT
HSP‡FT
,SBOLFOIBVT
EFS
.BYJNBMWFSTPSHVOH
OJNNU
EBT
,MJOJLVN
/SOCFSH
TFJOFO
"VGUSBH
FSOTU
OFVF
IPDI
XJSLTBNF
VOE
[VHMFJDI
TDIPOFOEF
%JBHOPTF
VOE
#FIBOEMVOHTNFUIPEFO
BMMFO
1BUJFOUFO
[VHVUF
LPNNFO
[V
MBTTFO
%JF
,MJOJLFO
VOE
*OT UJUVUF
WFSGHFO
CFS
JOOPW BUJWF
.FEJ[JOUFDIOJL VOE
TFU[FO
XFOO
NzH MJDI
BVG
NJOJNBMJOW BTJWF
&JOHSJGGF
VOE
7 FS GBISFO
EJF
HFTVOEFT
(FXFCF
TDIPOFO
EJF
(FOFTVOH
CFTDIMFVOJH FO VOE
/FCFOXJSLVOHFO
SFEV[JFSFO
(FSBEF
JO
EFS
,S FCTUIFSBQJF
QSPGJ UJFSFO
1BUJFOUFO
WPO
TPMDI
OFVFO
7 FSGBISFO
*N
'PMHFOEFO
FJO
QBBS #FJTQJFMF

3FWPMVUJPOjSF
#JMEHFCVOH %FS
NPEFSOTUF
1&5$5
1PTJUSPOFO&NJT TJPOT$PNQVUFSUPNPHSBG
#BZFSOT
NBDIU
EBOL
TFJOFS
FY[FMMFOU FO #JMERVBMJUjU
TFMCTU
TFIS
LMFJOF
.FUBTUBTFO
NJU
CJT
[V
[XFJ
.JMMJNFUFSO %VSDINFTTFS
TJDIUCBS
/FCFO
EFS
QSj[JTFO
%JBHOPT UJL
QSPGJUJFSFO
EJF 1BUJFOUFO
WPO
EFS
HFSJOHFSFO
4USBIMFOCFMBTUVOH
FJOFS
LS[FSFO
6O UFSTVDIVOHT[FJU
VOE
NFIS
,PNGPSU -BTFS
TUBUU
4LBMQFMM &JO
)PDIMFJTUVOHTEJPEFOMBTFS
NBDIU
&JOHSJGGF CFJ
5VNPSFO
VOE
.FUBTUBTFO
JO
-VOHF
VOE
-FCFS
NzHMJDI
EJF
OPDI WPS
LVS[FN
BMT
JOPQFSBCFM
HBMUFO
"VDI
5VNPSFO
JN
)BMT
/BTFO
VOE 3BDIFOSBVN
XFSEFO
NJOJNBMJOWBTJW
NJU
)JMGF
EFS
-BTFSDIJSVSHJF
FOU GFSOU



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A15

*OUSBPQFSBUJWF
#FTUSBIMVOH #FJ
#SVTULSFCT
XJSE
TDIPO
XjISFOE
EFS 0QFSBUJPO
CFTUSBIMU
%BT
TDIPOFOEF
*OUSBCFBN7FSGBISFO
WFSLS[U
EJF ;FJU
EFS
#FTUSBIMVOH
OBDI
EFS
0QFSBUJPO
VN
NFIS
BMT
[XFJ
8PDIFO
.PEVMJFSUF
4USBIMFOJOUFOTJUjU %JF
JOUFOTJUjUTNPEVMJFSUF
4USBIMFO UIFSBQJF
*.35
FSNzHMJDIU
FJOF
[JFMH FSJDIUFUF
#FTUSBIMVOH
TDIPOU EBT
VNMJFHFOEF
(FXFCF
VOE
WFSSJOHFSU
EBNJU
EJF
/FCFOXJSLVOHFO "OUJLzSQFS5IFSBQJFO
VOE
Ã4NBMM
.PMFDVMFT² /FVFTUF
4ZTUFN UIFSBQJFO
HSFJGFO
HBO[
HF[JFMU
JO
EFO
4 UPGGXFDITFM
EFS
,S FCT[FMMFO PEFS
JO
EBT
*NNVOTZ TUFN
FJO
"OUJLzSQFS
EPDL FO
EJSFLU
BO
EJF
5 V NPS[FMMFO
BO
)PDIJOUFOTJWFS
6MUSBTDIBMM #FJ
1SPTUBUBLSFCT
LPNNFO
EFS
TP
H F OBOOUF
IPDIJOUFOTJWF
GPLVTTJFSUF
6MUSBTDIBMM
)*'6
VOE
EJF
#S BDIZ UIFSBQJF
BMTP
EJF
#FTUSBIMVOH
WPO
JOOFO
[VN
&JOTBU[
$PNQVUFSBTTJTUJFSUF
)JSODIJSVSHJF #FJ
EFS
&OUGFSOVOH
WPO
)JSO UVNPSFO
MFJTUFU
EJF
/FVS POBWJHBUJPO
XFSUWPMMF
%JFOTUF
VN
EFO 5VNPS
[JFMHFOBV
[V
FSSFJDIFO
[V
FOUGFSOFO
VOE
EBCFJ
XJDIUJHF
)JSO CFSFJDIF
XJF
4QSBDI
4FI
VOE
#FXFHVOHT[FOUSFO
[V
TDIPOFO &OEPTLPQJTDIFT
)ZCSJENFTTFS .BHFO
%BSN
PEFS
4QFJTFSzISFO LSFCT
EFS
BVG
EJF
4DIMFJNIBVU
CFTDISjOLU
JT U
XJSE
FOEPTLPQJTDI
° BMTP
XjISFOE
FJOFS
4QJFH FMVOH
°
NJU
)JMG F
FJOFT
OFV
FOUXJDL FMUFO
)ZCSJENFTTFST
FOUGFSOU 1IPUPEZOBNJL #FJ
)BVULSFCT
LPNNFO
QIPUPEZOBNJTDIF
5IFSBQJF VOE
NJLSPHSBGJTDI
LPOUSPMMJFSUF
5VNPSDIJSVSHJF
[VN
&JOTBU[



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A16

,PNQMFNFOUjSNFEJ[JO

#MJDL
CFS
EFO
5FMMFSSBOE ,SFCT
JTU
OJDIU
JSHFOEFJOF
,SBOLIFJU
,SFCT
XJSE
JNNFS
BMT
MFCFOTCFESPIFOE
FNQGVOEFO
%FS
8VOTDI
EFS
1BUJFOUFO
OBDI
)FJMVOH
OBDI
4UjSLVOH
EFS
LzSQFSFJHFOFO
,SjGUF
OBDI
#FTTFSVOH
WPO
#FTDIXFSEFO
VOE
.JOEFSVOH
WPO
/FCFOXJSLVOHFO
PEFS
FJOGBDI
EFS
8VOTDI
TFMCTU
JOJUJBUJW
[V
XFSEFO
JTU
EFNFOUTQSFDIFOE
HSP‡
7JFMF
,SFCTQBUJFOUFO
TUFMMFO
TJDI
EJF
'SBHF
XBT
TJF
TPOTU
OPDI
UVO
LzOOFO
VOE
TVDIFO
OBDI
TJOOWPMMFO
ÃFSHjO[FOEFO²
PEFS
ÃVOUFSTUU[FOEFO²
#FIBOEMVOHFO %JF
"SCFJUTHSVQQF
#JPMPHJTDIF
,S FCTUIFSBQJF
BO
EFS
,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBU PMPHJF
JN
,MJOJLVN
/S OCFSH
OJNNU EBT
#FESGOJT
EFS
#FUSPGGFOFO
OBDI
WFSMjTTMJDIFO
*OGPSNBUJP OFO
[V
OBUVSIFJMLVOEMJDIFO Ã7JFMF
,SFCTQBUJFOUFO
NzDIUFO
#FIBOEMVOHFO
/BISVOHTFS TFMCTU
FUXBT
[VS
)FJMVOH
PEFS
#FTTFSVOH HjO[VOHTNJUUFMO
%JjUFO CFJUSBHFO
8JS
OFINFO
EJFTFT
#FES GOJT
VOE
EJF
1GMBO[FOFYUSBLUFO
&OUTQBO 'SBHFO
EFS
#FUSPGGFOFO
[V
LPNQMFNFOUjSNFEJ[JOJTDIFO OVOHTWFSGBISFO
NBOVFMMFO 7FSGBISFO
[VN
"OMBTT
GS
FJO
PG GFOFT
VOE
WFSUSBVFOT WPMMFT
(FTQSjDI
(FSBEF
XFJM
EJF
*OGPSNBUJPOFO
VOE
5IFSBQJFO
PEFS
LzSQFSMJDIFS "OHFCPUF
TP
VOCFSTJDIUMJDI
VOE
IjVGJH
XJEFSTQSDIMJDI "LUJWJUjU
FSOTU
4JF
CJFU FU TJOE
CFEBSG
FT
GBDILVOEJHFS
#FSBUVOH
EB[V
GBDILVOEJHF
#FSBUVOH )JFSEVSDI
LzOOFO
WJFMF
`OHTUF
HFNJOEFSU
VOE
.JTTWFS VOE
6OUFSTUU[VOH
BO TUjOEOJTTF
HFLMjSU
VOE
EBSCFS
IJOBVT
JOEJWJEVFMMF
3FTTPVSDFO
FOUEFDLU
VOE
HFGzSEFSU
XFSEFO
%BT
IJMGU
EJF
'MVU
BO
#FIBVQUVOHFO
VOE
7FSTQSFDIVOHFO BVT
EFO
.FEJFO
VOE
EFN
6NGFME
CFTTFS
FJO[VPSEOFO
VOTFSJzTF
5IFSBQJFBOHFCPUF
[V
FSLFOOFO
GVOEJFSUF
5IFSBQJFBOHFCPUF
[V
GJOEFO
VOE
EBEVSDI
FJO
4UDL
4FMCTUTUjOEJHLFJU
[VSDL[VHFXJOOFO
VOE
EJF
#FIBOEMVOHTRVBMJUjU
[V
WFSCFTTFSO² %S
.BSLVT
)PSOFCFS
-FJUFS
EFS
"SCFJUTHSVQQF
#JPMPHJTDIF
,SFCTUIFSBQJF



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A17

*O
FJOFN
PGU
VOCFSTDIBVCBSFO %JF
"SCFJUTHSVQQF
#JPMPHJTDIF
,S FCTUIFSBQJF .BSLU
EFS
.JUUFM
VOE
7FSTQSFDIVOHFO XJSE
WPO
EFS
%FVUTDIFO
,S FCTIJMGF
HFGzSEFSU CSBVDIU
FT
WFSMjTTMJDIF
*OGPSNB VOE
CFUSFJCU
TFJU
WJFMFO
+BISFO
TZTUFNBUJTDIF UJPOFO
[V
8JSLVOHFO
VOE
/FCFO 'PSTDIVOH
[VS
"MUFSOBUJW
VOE
,PNQMFNFOUjS XJSLVOHFO NFEJ[JO
JO
EFS
0OL PMPHJF
OBDI
EFO
.B‡T Uj CFO
EFS
FWJEFO[CBTJFSUFO
.FEJ[JO
#FJ
EJFTFS
'PSTDIVOH
HFIU
FT
VN
EJF
TBDI MJDIF
1SGVOH
EFS
'SBHFO
[V
8JSLTBNLFJU
VOE
4JDIFSIFJU
)BU
EJF
#FIBOEMVOH EJF
8JSLTBNLFJU
EJF
WPO
JIS
CFIBVQUFU
XJSE
PEFS
XFMDIF
/FCFO
VOE
8FDI TFMXJSLVOHFO
LzOOFO
BVG USFUFO
&T
HFIU
BCFS
BVDI
VN
EJF
W FSTUjOEOJTWPMMF #FSDLTJDIUJHVOH
EFS
4JUVBUJPO
EFS
#FUS PGGFOFO
VOE
EJF
&JOCF[JFIVOH
EFS jS[UMJDIFO
&SGBISVOH
CFJ
EFS
#FVSUFJMVOH
EFT
/VU[FOT
FJOFS
#FIBOEMVOH %VSDI
EJF
JO[XJTDIFO
NFIS
BMT
KjISJHF
5jUJHLFJU
JO
EJFTFN
#FSFJDI
EFS
0O LPMPHJF
VOE
EJF
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
[BIMSFJDIFO
OBUJPOBMFO
VOE
JOUFSOBUJP OBMFO
'PSTDIVOHTJOTUJUVUJPOFO
VOE
' BDIHFTFMMTDIBGUFO
WFSGHU
EJF
"SCFJUT HSVQQF
#JPMPHJTDIF
,SFCTUIFSBQJF
CFS
HSP‡F
&SGBISVOH 4JF
CJFUFU
0SJFOUJFSVOH
JO
FJOFN
PG U
VOCFSTDIBVCBSFO
.BSLU
EFS
.JUUFM
VOE
7FSTQSFDIVOHFO 4JF
MJFGFSU
WFSMjTTMJDIF
*OGPSNBUJPOFO
[V
8JSLTBNLFJU
VOE
4JDIFSIFJU 4JF
JOGPSNJFSU
XJF
NJU
TPMDIFO
7FSGBISFO
CFJ
PEFS
OBDI
,SFCTFSLSBOLVO HFO
TJOOWPMM
VNHFHBOHFO
XFSEFO
LBOO

1FSTzOMJDIF
#FSBUVOH *OGPSNBUJPO
BMMFJO
EJF
OJDIU
JO
#F[JFIVOH
[VS
TQF[JFMMFO
4JUVBUJPO
EFT
1 B UJFOUFO
HFTFU[U
XJSE
IJMGU
KFEPDI
IjVG JH
OJDIU
XFJUFS
#FTPOEFSFT
"OMJFHFO EFS
"SCFJUTHSVQQF
JTU
FT
EBIFS
1BUJFOUFO
VOE
EFSFO
"OHFIzSJHFO
JO #FSB UVOHTHFTQSjDIFO
FJOF
VOWPSFJOHFOPNNFOF
VOE
LPNQFUFOUF
0SJFOUJFSVOHT IJMGF
CFJ
EFS
4VDIF
OBDI
EFN
FJH FOFO
8FH
JN
6NHBOH
NJU
EFS
,SBOLIFJU
[V HFCFO
&JOF
TPMDIF
QFS TzOMJDIF
#FSBUVOH
LBOO
WPS
0SU
VOE
BN
5 FMFGPO
HF GISU
XFSEFO

5FSNJOWFSFJOCBSVOH 5FM




.P
%J
%P

°
 
6IS
VOE

°

6IS
'S

°

6IS
]
&.BJM
BHCLU!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A18

,MJOJTDIF
4UVEJFO

'PSTDIVOH
BMT
FUIJTDIF
7FSQG MJDIUVOH
4FJU
FJO
QBBS
+BISFO
CFTDIMFVOJHU
TJDI
EJF
&OUXJDLMVOH
OFVFS
,SFCT NFEJLBNFOUF
BMMFO
WPSBO
EJF
8FJUFSFOUXJDLMVOH
EFS
TP
HFOBOOUFO
4UPGG XFDITFMIFNNFS
EJF
EJSFLU
JO
EFO
4UPGGXFDITFM
EFS
5VNPS[FMMF
FJOHSFJGFO %JF
EVSDITDIOJUUMJDIF
;FJU
CJT
FJO
OFVFT
,SFCTNFEJLBNFOU
WPO
EFO
FSTUFO
4UVEJFO
CJT
[VS
;VMBTTVOH
BVG
EFN
.BSLU
JTU
IBU
TJD I
[VN
5FJM TDIPO
BVG
[XFJ
CJT
ESFJ
+BISF
WFSLS[U
°
EBOL
EFS
LMJOJTDIFO
'PSTDIVOH %JF
LMJOJTDIF
'PSTDIVOH
CSBVDIU
EJF
/jIF
[VN
1 BUJFOUFO
4JF
FS GPMHU
EBIFS
WPS
BMMFN
JO
H SP‡FO
,SBOLFOIjVTFSO
EFS
.BYJNBMWFS TPSHVOH
°
XJF
[
#
JN
,MJOJLVN
/S OCFSH
%JF
(SVOEMBHFOGPS TDIVOH
HFTDIJFIU
EBHFHFO
JO
%FVUTDIMBOE
JO
FS TUFS
-JOJF
BO
6 OJ WFSTJUjUFO
VOE
H SP‡FO
*OTUJUVUJPOFO
XJF Ã'PSTDIVOH
JTU
EFS
4DIMTTFM
[VN
#FJTQJFM
EFN
.BY1MBODL *OTUJUVU [VS
*OOPWBUJPO
0IOF
LMJOJTDIF #FJEF
[VTBNNFO
TJOE
EJF
#BTJT
EFT
NFEJ 'PSTDIVOH
JTU
EFS
NFEJ[JOJTDIF [JOJTDIFO
'PSUTDISJUUT
VOE
EBNJU
7 PSBVT 'PSUTDISJUU
OJDIU
EFOLCBS
7JFMF
VOTFSFS
,MJOJLFO TFU[VOH
GS
FJOF
XFJUFSF
7FSCFTTFSVOH VOE
*OTUJUVUF
OFINFO
EBIFS
VOUFS
TUSFOH
WPO
%JBHOPTF
VOE
5IFSBQJF
BMTP
EFS
2VB LPOUSPMMJFSUFO
#FEJOHVOHFO
BO
LMJOJTDIFO
MJUjU
EFS
1BUJFOUFOCFUSFVVOH
4UVEJFO
UFJM
°
NJU
HSP‡FO
&SGPMHFO
&JO
[FOUSBMFT
4UVEJFO[FOUSVN
LPPSEJOJFSU
EJF
LMJOJTDIF
'PSTDIVOH
GS
EBT
HFTBNUF
,MJOJLVN ;JFM
JTU
FT
VOTFSFO
1BUJFOUFO
JN
3BINFO
WPO LMJOJTDIFO
4UVEJFO
EJF
.zHMJDILFJU
[V
CJFUFO OFV
FOUXJDLFMUF
.FEJLBNFOUF
PEFS
#FIBOEMVOHTWFSGBISFO
CFSFJUT
[V
FJOFN
;FJU QVOLU
[V
FSIBMUFO
BO
EFN
TJF
BVG
EFN
GS FJFO .BSLU
OPDI
OJDIU
[VS
7FSGHVOH
TUFIFO² %S
%S
(OUFS
/JLMFXTLJ
.JUHMJFE
EFS
,MJOJLVNTMFJUVOH
4USVLUVSFOUXJDLMVOH
VOE
.FEJ[JO



%JF
POLPMPHJTDI
UjUJHFO
,MJOJLFO
JN
,MJOJ LVN
/SOCFSH
CFUSBDIUFO
EJF
5FJMOBINF BO
EFS
LMJOJTDIFO
'PS TDIVOH
BMT
FUIJTDIF 7FSQGMJDIUVOH
4DIMJF‡MJDI
MBTTFO
TJDI
[V WFSMjTTJHF
&SHFCOJTTF
WPS
BMMFO
%JOH FO CFJ
WFSHMFJDIFOEFO
4UVEJFO
OVS
NJU
H SP ‡FO
1BUJFOUFO[BIMFO
HFXJOOFO
%BIFS CFUFJMJHFO
TJDI
EJF
,MJOJLFO
[VTBNNFO NJU
BOEFSFO
HSP‡FO
)jVTFSO
JO
%FVUTDI MBOE
VOE
JN
JOU FSOBUJPOBMFO
7FSCVOE
BO LMJOJTDIFO
4UVEJFO

BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

%JF
5FJMOBINF
EFS
,MJOJL FO
BO
4 UVEJFO
LPNNU CFSFJUT
KFU[U
EFO
1BUJFOUFO
[VHVUF
4JF
FSIBMUFO VOUFS
TUSFOH
LPOUSPMMJFSUFO
#FEJOHVOHFO
TDIPO IFVUF
;VHBOH
[V
.FEJL BNFOUFO
WPO
NPSHFO VOE
[V
OFVFO
5IFS BQJFO
4JF
QSPGJUJFSFO
EBNJU BMT
&STUF
WPN
NFEJ[JOJTDIFO
'PSUTDISJUU

Seite A19

%BOL
EFS
5FJMOBINF
BO
TUSFOH
LPOUSPMMJFSUFO
LMJOJTDIFO
4UVEJFO FSIBMUFO
EJF
1BUJFOUFO
EFT
,MJOJLVNT
TDIPO
IFVUF
;VHBOH
[V EFO
.FEJLBNFOUFO
VOE
7FSGBISFO WPO
NPSHFO

%JF
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
0SHBO[FOUSFO
EFT
,MJOJLVNT
XJF
EBT
%BSNLSFCT EBT
)BVUUVNPS
VOE
EBT
-VOHFOUVNPS[FOUSVN
PEFS
BOEFSF
,MJOJLFO XJF
EJF
/FVSPDIJSVSHJF
TJOE
BO
[BIMS FJDIFO
CFSXJFHFOE
JOUFSOBUJP OBMFO
LMJOJTDIFO
4UVEJFO
CFUFJMJHU
%JF
4UVEJFO
XFSEFO
WPN
4UVEJFO [FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
LPPSEJOJFSU "MT
FJOFT
EFS
H SP‡FO
EFVUTDIFO
5VNPS[FOUSFO
WFSGHU
EJF
,MJOJL
GS 0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF
TDIPO
TFJU
G BTU

+BISFO
NJU
FJOFN
FJ HFOFO
4UVEJFO[FOUSVN
CFS
FJOF
H SP‡F
&SGBISVOH
CFJ
EFS
%VS DIGI SVOH
LMJOJTDIFS
4 UVEJFO
.JU
FS GPMHSFJDIFO
4UVEJFO
IBU
EJF
,MJOJL TDIPO
[BIMSFJDIF
.FEJLBNFOUF
NJU
BVG
EFO
8 FH
HFCSBDIU
EJF
IFVUF XFMUXFJU
BMT
4UBOEBSEUIFSBQJF
WJFMFO
1BUJFOUFO
IFMGFO

1VCMJLBUJPOFO
VOE
JOUFSOBUJPOBMF
,POHSFTTF
`S[UJOOFO
VOE
`S[UF
EFT
,MJOJLVNT
TJOE
S FHFMNj‡JH
BO
EFS
1VCMJLBUJ PO
OFVFTUFS
4UVEJFOEBUFO
JO
JOUFSOBUJPOBM
GISFOEFO
'BDI[FJUTDISJG UFO
CFUFJMJHU
VOE
QSjTFOUJFS FO
JISF
'PSTDIVOHTFSHFCOJTTF
JO
7PSUSj HFO
BVG
JOU FSOBUJPOBMFO
,POHSFTTFO
%JF
%JTLVTTJPO
EFS
TJDI
EBS BVT FSHFCFOEFO
*OOPWBUJPOFO
VOE
OFVFO
&SLFOOUOJTTF
BVG
OBUJPOBMFO
VOE JOUFSOBUJPOBMFO
'BDIUBHVOHFO
JTU
GS
POL PMPHJTDIF
4QF[JBMJTUFO
EFT ,MJOJLVNT
FJOF
4FMCTUWFSTUjOEMJDILFJU
4DIMJF‡MJDI
HJMU
FT
EFO
1BUJFO UFO
FJOF
#FIBOEMVOH
BVG
EFN
OFVFT UFO
4UBOE
EFS
.FEJ[JO
[V
H BSBO UJFSFO
.FISFSF
,SFCTTQF[JBMJTUFO
EFT
,MJOJLVNT
TJOE
BVGHSVOE
JISFS
XJTTFO TDIBGUMJDIFO
VOE
LMJOJTDIFO
2VBMJG JLBUJPOFO
NB‡HFCMJDI
BO
EFS
&S TUFMMVOH
EFS
OBUJPOBMFO
-FJUMJOJFO
[VS
,S FCTUIFSBQJF
CFUFJMJHU
VOE
JN /BUJPOBMFO
,SFCTQMBO
WFSUSFUFO



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A20

&JO
-FCFO
NJU
VOE
OBDI
,SFCT

2VBMJUjU
XFJM
EFS
.FOTDI
JN
.JUUFMQVOLU
TUFIU ,SFCT
JTU
XFJU
NFIS
BMT
OVS
FJOF
,SBOLIFJU
%JF
%JBHOPTF
,SFCT
JTU
GS
KFEFO
.FOTDIFO
OJFEFSTDINFUUFSOE
8BSVN
HFSBEF
JDI
GSBHFO
TJDI
WJFMF
VOE
TVDIFO
OBDI
(SOEFO /JDIU
XFOJHF
NBDIFO
TJDI
TFMCTU
WFSBOUXPSUMJDI
VOE
GISFO
QTZDIJTDIF 'BLUPSFO
XJF
4USFTT
CFMBTUFOEF
-FCFOTFSFJHOJTTF
PEFS
%FQSFTTJPO
BMT
6STBDIF
GS
EJF
,SFCTFOUTUFIVOH
BO 0GU
HFSjU
EBT
HBO[F
-FCFO
BVT
EFO
'VHFO
&T
HJCU
LFJOF
4JDIFSIFJU
NFIS
FT
GFIMU
BO
0SJFOUJFSVOH
VOE
BO
1FSTQFLUJWF
"OHTU
XJSE
[VN
MjINFOEFO
#FHMFJUFS
/JDIU
TFMUFO
HFXJOOFO
CFHMFJUFOEF
4ZNQUPNF
XJF
4DINFS[FO
EJF
0CFSIBOE
VOE
[FSTUzSFO
EFO
-FCFOTNVU 1BUJFOUFO
CSBVDIFO
EBIFS
OJDIU
OVS
EJF
CFTUNzHMJDIF
%JBHOPTF
VOE
5IFSBQJF
4JF
CSBVDIFO
[VWFSMjTTJHF
VOE
LPNQFUFOUF
#FHMFJUFS 7JFMF
"OHFCPUF
SVOEFO
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH
EJF
NFEJ[JOJTDIF
#FUSFVVOH
BC
°
FT
HFIU
TDIMJF‡MJDI
VN
FJO
MFCFOTXFSUFT
-FCFO
NJU
VOE
OBDI
,SFCT



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A21

1TZDIPPOLPMPHJF %JF
QTZDIPMPHJTDIF
#FUS FVVOH
WPO
,SFCTQBUJFOUFO
VOE
JIS FO
"OHFIzSJHFO
PEFS
#F[VHT QFSTPOFO
EVSDI
FJO
5FBN
WPO
1TZDIPMPHFO
4P[JBMQjEBHPHFO
.VTJLUIFSBQFVUFO
VOE
4FFM TPSHFSO
JTU
FJO
XFTFOUMJDIFS
#FTUBOEUFJM
FJOFS
VNGBTTFOEFO
POLPMPHJTDIFO
#FIBOEMVOH
*N ,MJOJLVN
/SOCFSH
CJFUFO
QTZDIPPOLPMPHJTDI
BVTHFCJMEFUF
5IFSBQFVUFO
EFS
,MJOJL
GS
1TZ DIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPUIFSBQJF
EFO
1BUJFOUFO
JO
BMMFO
5VNPS[FOUSFO
VOE
JO
EFS 1BMMJBUJWTUBUJPO
EFT
,MJOJLVNT
JISF
6OUFSTUU[VOH
BO
"MT
7PSSFJUFS
JO
%FVUTDIMBOE
CBVUF
EJF ,MJOJL
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH
FJO
/FU[
WPO
,POTJMJBS
VOE
-JBJTPOEJFOTUFO
BVG

#FUSFVVOH
JO
BMMFO
1IBTFO
EFS
&SLSBOLVOH 4FJUIFS
VNGBTTU
EJF
QTZDIPMPHJTDIF
6OUFSTUU[VOH
BMMF
#FIBOEMVOHTQIBTFO
°
WPO
EFS
%J BHOPTF
CJT
[VS
BNCVMBOUFO
#FUSFVVOH
OBDI
EFN
,SBOLFOIBVTBVGFOUIBMU
%VSDI
*OGPSNBUJ PO
#FSBUVOH
JOUFOTJWF
(FTQSjDIF
VOE
&OUTQBOOVOHTCVOHFO
IFMGFO
EJF
1TZDIPPOLPMPHFO CFJ
EFS
#FXjMUJHVOH
WPO
%JBHOPTF
,SBOLIFJUTWFSMBVG
TPXJF
EFS
#FIBOEMVOH
VOE
EFSFO
/F CFOXJSLVOHFO
-FU[UFOEMJDI
HFIU
FT
EBSVN
EJF
JOEJWJEVFMMFO
3FBLUJPOFO
EFT
1BUJFOUFO
BVG EJF
&SLSBOLVOH
[V
WFSTUFIFO
TJF
FSOTU
[V
OFINFO
VOE
MjOH FS
BOEBVFSOEF
;VTUjOEF
WPO )JMGMPTJHLFJU
)PGGOVOHTMPTJHLFJU
VOE
%FQS FTTJPO
[V
CFIBOEFMO
6 OUFS
&JOCF[JFIVOH
EFS "OHFIzSJHFO
JTU
FT
EBT
;JFM
EJF
FNPUJPOBMF
6 OUFSTUU[VOH
EFT
1BUJFOUFO
[V
GzSEFSO
VOE EBNJU
EJF
-FCFOTRVBMJUjU
GS
JIO
VOE
TFJOF
"OHFIzSJHFO
[V
WFSCFTTFSO

/FVF
-FCFOTQFSTQFLUJWFO
FOUXJDLFMO &JOF
TDIXFSF
&SLSBOLVOH
XJF
,S FCT
CFJOIBMUFU
BVDI
EJF
$IBODF
EBT
CJTIFSJH F
-FCFO
[V CFSEFOLFO
VOE
NBODIFT
[V
WFSjOEFSO
%JFTF
QPTJUJWFO
fCFSMFHVOHFO
TJOE
XJDIUJH
VN TPMDI
FJOF
$IBODF
BVDI
OVU[FO
VOE
USPU[
&JOTDISjOLVOHFO
EVSDI
EJF
&SLSBOLVOH
OFVF
-F CFOTQFSTQFLUJWFO
FOUXJDLFMO
[V
LzOOFO
;VTjU[MJDI
LBOO
EJF
QTZDIPUIFSBQFVUJTDIF
#FHMFJ UVOH
WPO
1BUJFOUFO
VOE
"OHFIzSJHFO
BVDI
EBT
POL PMPHJTDIF
#FIBOEMVOHTUFBN
FOUMBTUFO VOE
JO
JISFS
CFMBTUFOEFO
"SCFJU
VOUFSTUU[FO %JF
4FFMTPSHFSJOOFO
VOE
4FFMTPSHFS
EFS
FWBOHFMJTDIFO
VOE
EFS
LBUIPMJTDIFO
,JSDIF
JN
,MJ OJLVN
/SOCFSH
CJFUFO
1BUJFOUFO
VOE
"OHFIzSJHFO
EBT
(FTQSjDI
VOE
FJOF
TFFMTPSHFSJTDIF #FHMFJUVOH
BO



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A22

4DINFS[UIFSBQJF %JF
#FIBOEMVOH
WPO
4DINFS[FO
TQJFMU
JO
EFS
#FIBOEMVOH
WPO
1BUJFOUFO
NJU
POLPMPHJTDIFO &SLSBOLVOHFO
FJOF
XJDIUJHF
3PMMF
(BO[
VOBCIjOHJH
PC
EFS
4DINFS [
FJO
GSIFT
4ZNQUPN EFS
5VNPSFSLSBOLVOH
JTU
PEFS
JN
G PSUHFTDISJUUFOFO
4UBEJVN
BVGUSJUU
&T
JTU
XJDIUJH
EJFTF 4DINFS[FO
HF[JFMU
[V
CFIBOEFMO
" VDI
CFJ
EFS
7 PSCFSFJUVOH
WPO
1BUJFOUFO
BVG
FJOF
5 V NPSPQFSBUJPO
CFJ
EFS
/BSLPTF
VOE
fCFSXBDIVOH
XjISFOE
EFS
01
TPXJF
CFJ
EFS
4UBCJMJTJF SVOH
OBDI
EFN
&JOHSJGG
LPNNU
FT
BVG
FJOF
FG GFLUJWF
4DINFS[UIFSBQJF
OBDI
BLUVFMMFN
XJT TFOTDIBGUMJDIFO
4UBOEBSE
BO
EJF
BVG
EFO
1 BUJFOUFO
JOEJWJEVFMM
[VHFTDIOJUUFO
TFJO
NVTT %FS
"LVUTDINFS[EJFOTU
EFS
,MJOJL
GS
"OjT UIFTJPMPHJF
VOE
PQFS BUJWF
*OUFOTJWNFEJ[JO
CF USFVU
1BUJFOUFO
NJU
4DINFS[FO
OBDI
BVTHFEFIOUFO
5VNPSPQFSBUJPOFO
VOE
1BUJFOUFO
CFJ EFOFO
FT
EVS DI
EFO
5 VNPS
PEFS
CFH MFJUFOEF
&SLSBOLVOHFO
[V
FSIFCMJDIFO
4DINFS [FO LPNNU
%BCFJ
BSCFJUFU
EFS
4DINFS[EJFOTU
FOH
NJU
EFO
KFXFJMJHFO
'BDIBCUFJMVOHFO
[VTBN NFO
&S
HFTUBMUFU
VOE
CFSXBDIU
EJF
5IFSBQJF
NJU
TQF[JFMMFO
TDINFS[UIFSBQFVUJTDIFO
7FS GBISFO
VOE
FS BSCFJUFU
HFNFJOTBN
NJU
EFO
,MJOJL FO
,PO[FQUF
GS
FJOF
XJSLVOHTW PMMF 4DINFS[CFIBOEMVOH
/FCFO
NFEJLBNFOUzTFO
VOE
OJDIUNFEJLBNFOUzTFO
5IFSBQJFWFSGBISFO
JTU
VOT
EBT
(FTQSjDI NJU
EFO
1BUJFOUFO
VOE
EFO
"OHFIzSJHFO
XJDIUJH
%B
EJF
#FIBOEMVOH
W PO
,SFCTTDINFS[FO IjVGJH
CFS
MjOHFSF
;FJU
°
BVDI
OBDI
EFS
,SBOLFOIBVTFOUMBTTVOH
°
FSGPSEFSMJDI
TFJO
LBOO JTU
JO
TDIXJFSJHFO
'jMMFO
BVDI
FJOF
EBVFSIBGUF
BNCVMBOUF
8FJUFSCFUSFVVOH
JO
EFS
4DINFS[ BNCVMBO[
HFXjISMFJTUFU
*O
EFS
4DINFS[BNCVMBO[
XFSEFO
1BUJFOUFO
NJU
DISPOJTDIFO
4DINFS[FO
5VNPSTDINFS[FO VOE
/FSWFOTDINFS[FO
CFIBOEFMU
%JF
#FIBOEMVOH
FS GPMHU
HSVOETjU[MJDI
OVS
OBDI
5FSNJO WFSFJOCBSVOH
#FJ
TUBSLFO
PEFS
TUjSLTUFO
5VNPSTDINFS[FO
XFSEFO
KFEPDI
TFMCTUWFSTUjOE MJDI
LVS[GSJTUJH
5FSNJOF
WFSHFCFO
JO
EFS
3FHFM
.POUBH'SFJUBH
JOOFSIBMC
WPO

4UVOEFO ,POUBLU "LVUTDINFS[EJFOTU
4DINFS[BNCVMBO[
5FM







BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A23

0OLPMPHJTDIF
1GMFHF *N
,SBOLFOIBVT
FSXBSUFO
1BUJFOUFO
EJF
BO
,SFCT
FSLSBOLU
TJOE
OFCFO
FJOFS
HVUFO
NFEJ [JOJTDIFO
7FSTPSHVOH
WJFM
;VXFOEVOH
VNGBTTFOEF
*OGPSNBUJPOFO
TPXJF
#FSBUVOH
VOUFS &JOCF[JFIVOH
EFS
"OHFIzSJHFO
%JF
JOEJWJEVFMMF
#FUS FVVOH
EFT
1BUJFOUFO
CFEFVUFU
TUFUT EBT
TVCKFLUJWF
&NQGJOEFO
EFT
,SBOLTFJOT
EJF
-FCFOTQMBOVOH
EFT
1 BUJFOUFO
TPXJF
EBT
TP [JBMF
6NGFME
FJO[VCF[JFIFO
'S
EJF
1G MFHFOEFO
WPO
1BUJFOUFO
NJU
POLPMPHJTDIFO
&SLSBO LVOHFO
JTU
EBT
FJOF
TUjOEJHF
)FSBVTGPSEFSVOH
*N
,MJOJLVN
/S OCFSH
TJOE
WJFMF
1GMFHFOEF
EJF
POLPMPHJTDIF
1BUJFOUFO
CFUSFVFO
EBIFS CFTPOEFST
HFTDIVMU
#FJ
EFO
SFHFMNj‡JHFO
'PSU
VOE
8FJUFSCJMEVOHFO
HFIU
FT
V
B
VN
1B UJFOUFOCFSBUVOH
VOE
JOGPSNBUJPO
VN
EFO
6 NHBOH
NJU
/FCFOXJSLVOHFO
WPO
$IFNPUIF SBQJFO
VOE
VN
OFVF
1G MFHFNFUIPEFO
PEFS
#FIBOEMVOHTBOTjU[F
,POUBLU 1GMFHFEJFOTUMFJUVOH
)BOOFMPSF
&SC
5FM




&.BJM
FSC!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

1BMMJBUJWNFEJ[JO 1BMMJBUJWF
$BSF
1BMMJBUJWNFEJ[JO
JTU
EJF
#FIBOEMVOH
WPO
1BUJFOUFO
NJU
GPSUHFTDISJUUFOFO OJDIU
IFJMCBSFO
&SLSBOLVOHFO
EVSDI
FJOF
LPOTFRVFOUF
-JOEFSVOH
LzSQFSMJDIFS
#FTDIXFS EFO
TPXJF
FJOF
6 OUFSTUU[VOH
EFT
1 BUJFOUFO
VOE
TFJOFS
"OH FIzSJHFO
JN
QTZDIPTP[JBMFO VOE
TQJSJUVFMMFO
#FSFJDI %BT
,MJOJLVN
/SOCFSH
CJFUFU
FJOF
QBMMJBUJWNFEJ[JOJTDIF
7FSTPSHVOH
JN
TUBUJPOjSFO
#FSFJDI BVG
EFS
1BMMJBUJWTUBUJPO
VOE
BMT
,POTJMEJFOTU
JO
VOUFSTDIJFEMJDIFO
0SHBO[FOUSFO
VOE
,MJOJ LFO
BO
6N
NzHMJDITU
WJFMFO
1BUJFOUFO
VOOzUJHF
VOE
MBOHF
,SBOLFOIBVTBVGFOUIBMUF
[V
FS TQBSFO
VOE
FJO
7FSCMFJCFO
JN
IjVTMJDIFO
6 NGFME
[V
FSNzHMJDIFO
CFUFJMJHFO
TJDI
EBSCFS IJOBVT
`S[UF
EFS
1BMMJBUJWTUBUJPO
VOE
BOEFSF
#FSVGTHSVQQFO
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
BO
EFS TQF[JBMJTJFSUFO
BNCVMBOUFO
1BMMJBUJWWFSTPSHVOH
4"17  &JO
JO
Ã1BMMJBUJWF
$BSF²
BVTHFCJMEFUFT
NVMUJQSPGFTTJPOFMMFT
5FBN
CJFUFU
EBCFJ
OFCFO
FJOFS GBDIMJDI
LPNQFUFOUFO
-JOEFSVOH
WPO
#FTDIXFSEFO
XJF
[
#
"UFNOPU
4DINFS[
"OHTU
%F QSFTTJPO
BVDI
XFJU FSF
6OUFSTUU[VOH
JN
QTZDIPTP[JBMFO
#FS FJDI
BO
#FTPOEFS T
XJDIUJH EBCFJ
JTU
FJOF
#FH FHOVOH
BVG
EFS
NFOTDIMJDIFO
&CFOF
JO
EFS
NzH MJDIF
QFSTzOMJDIF
-F CFOT[JFMF
HFNFJOTBN
SFGMFLUJFSU
XFSEFO 1BMMJBUJWNFEJ[JOJTDIF
6OUFSTUU[VOH
TPMMUF
GSI[FJUJH
CFHJOOFO
VOE
LBOO
EVSDIBVT
QBSBMMFM [VS
QBMMJBUJWFO
$IFNPUIFSBQJF
EFT
5 VNPST
TUBUUGJOEFO
/FVFSF
6OUFSTVDIVOHFO
[FJHFO EBTT
FJO
TPMDI
GSI[FJUJH FS
&JOTBU[
WPO
QBMMJBUJWNFEJ[JOJTDIFS
#FUSFVVOH
NJU
FJOFS
EFVUMJ DIFO
7FSCFTTFSVOH
EFS
-FCFOTRVBMJUjU
FJOIFSHFIU
VOE
4ZNQUPNF
XJF
`OHTUF
VOE
%FQSFT TJPOFO
EFVUMJDI
TFMU FOFS
BVGUSFUFO
;JFM
JT U
FT
EBIFS
1BUJFOUFO
BMMFS
JOU FSEJT[JQMJOjSFO ;FOUSFO
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
EJFTFO
GSI[FJUJHFO
;VHBOH
[VS
1BMMJBUJW$BSF7FSTPSHVOH [V
FSNzHMJDIFO ,POUBLU 1BMMJBUJWTUBUJPO
5FM







BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A24

#FXFHVOH
VOE
4QPSU
)JMGTNJUUFM
VOE
3FIBCJMJUBUJPO
*N
3BINFO
FJOFS
,SFCTFSLSBOLVOH
NJU
0QFSBUJPO
#FTUSBIMVOH
VOE
$IFNPUIFSBQJF
LBOO
FT CFJ
"MMHFNFJOCFGJOEFO
BN
#FXFHVOHTBQQBSBU
VOE
JO
EFS
"MMU BHTCFXjMUJHVOH
[V
WJFMGjMUJ HFO
1SPCMFNFO
VOE
&JOTDISjOLVOHFO
LPNNFO
6N
4DINFS[FO
[V
MJOEFSO
'VOLUJPOFO
XJF EFSIFS[VTUFMMFO
EJF
3DLLFIS
JO
EBT
IjVTMJDIF
6NGFME
[V
FSMFJDIUFSO
PEFS
FWFOUVFMMF
#F IJOEFSVOHFO
[V
LPNQFOTJFSFO
CJFUFU
EJF
,MJOJL
GS
1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ [JO
EFO
1BUJFOUFO
BVG
BMMFO
4UBUJPOFO
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
WJFMGjMUJHF
6OUFSTUU[VOH
BO %BT
HFTDIJFIU
JO
FJOFN
5FBN
BVT
,SBOLFOHZNOBTUFO
&SHPUIFSBQFVUFO
-PHPQjEFO
NFEJ [JOJTDIFO
#BEFNFJTUFSO
TQF[JBMJTJFSUFO
1GMFHFLSjGUFO
TPXJF
'BDIjS[UFO
GS
1IZTJLBMJTDIF VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO
VOE
JN
FOH FO
,POUBLU
NJU
EFO
CFIBOEFMOEFO
`S [UFO
%JF
6O UFSTUU[VOH
SFJDIU
WPO
6OUFSTVDIVOH
#FSBUVOH
)JMGTNJUUFMFSQSPCVOH
VOE
W FSPSEOVOH CFS
fCVOHTCFIBOEMVOHFO
VOE
TDINFS[MJOEFSOEF
5IFSBQJFO
XJF
8jSNF
,jMUF
&MFLUSPUIF SBQJF
5&/4
PEFS
.BTTBH FO
CJT
[V
- ZNQIESBJOBHFO
3FGMFYUIFSBQJF
"MMUBHTUSBJOJOH
EJF 0OLP4QPSUHSVQQF
8BISOFINVOHT
VOE
, PPSEJOBUJPOTUSBJOJOH
OFVSPQTZDIPMPHJTDIFN 5SBJOJOH
PEFS
4QSBDI
VOE
4QSFDIUIFSBQJF
&JOF
BNCVMBOUF
8FJUFSCFUSFVVOH
JTU
FCFOGBMMT NzHMJDI ,POUBLU ,MJOJLVN
/SOCFSH
/PSE
5FM



 ,MJOJLVN
/SOCFSH
4E
5FM



 "NCVMBOUFT
#FIBOEMVOHT$FOUSVN
"#$
5FM





4P[JBMBSCFJU
/BDITPSHF
VOE
3FIBCJMJUBUJPO &JOF
,SFCTFSLSBOLVOH
XJSGU
WJFMF
'SBHFO
BVG
EJF
CFS
EBT
S FJO
.FEJ[JOJTDIF
IJOBVTHFIFO #FJ
TP[JBMFO
QTZDIPTP[JBMFO
VOE
TP[JBMS FDIUMJDIFO
1SPCMFNFO
EJF
JO
;VTBNNFOIBOH
NJU EFS
&SLSBOLVOH
BVGUSFUFO
CFSjU
EBT
5 FBN
EFS
4P[JBMBSCFJU
VOE
1 BUJFOUFOOBDITPSHF
VOE WFSNJUUFMU
CFJ
#FEBSG
BO
FOUTQSFDIFOEF
4UFMMFO
XFJUFS
4DIPO
CFJ
EFS
"VGOBINF
JOT
,MJOJLVN
LNNFSO
TJDI
EJF
.JUBSCFJUFS
EFT
5FBNT
VN
EJF
;FJU OBDI
EFN
TUBUJPOjSFO
"VGFOUIBMU
%BT
CFUSJGGU
BNCVMBOUF
#FUSFVVOHTGPSNFO
QGMFHFSJTDIF VOE
NFEJ[JOJTDIF
)JMGTNJUUFM
GS
;VIBVTF
,VS[[FJUQGMFHF
3FIBCJMJUBUJPOTNB‡OBINFO
"O TDIMVTTIFJMCFIBOEMVOHFO
PEFS
FJOFO
"VGFOUIBMU
JN
)PTQJ[ ,POUBLU ,MJOJLVN
/SOCFSH
/PSE
5FM




,MJOJLVN
/SOCFSH
4E
5FM







BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A25

)JMGF
GS
'BNJMJFO
VOE
"OHFIzSJHF
%JF
%JBHOPTF
,SFCT
GISU
PGU
[V
7FSjOEFSVOHFO
EFT
'BNJMJFOMFCFOT
EJF
OJDIU
OVS
EFO
&S LSBOLUFO
TPOEFSO
BMMF
'BNJMJFONJUHMJFEFS
VOE
JOTCFTPOEFSF
BVDI
EJF
,JOEFS
CFUSFGGFO
%BT 1SPKFLU
Ã'BNJMJFO
MFCFO
NJU
,SFCT²
EFS
,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF
VOE
EFS
1TZ DIPTPNBUJL
VOUFSTUU[U
1BUJFOUFO
CFJ
#FMBTUVOHFO
EFOFO
TJF
BMT
'BNJMJFOBOHFIzSJHF
BVT HFTFU[U
TJOE
&T
HJMU
1BUJFOUFO
VOE
JISF
'BNJMJFO
NJU
NJOEFSKjISJHFO
,JOEFSO
CFJ
JISFN
HF NFJOTBNFO
,BNQG
HFHFO
EFO
,SFCT
[V
TUjSLFO
VOE
FJO
CSFJUFT
4QFLUSVN
BO
;VTBU[MFJTUVO HFO
BO[VCJFUFO
%JFT
H FTDIJFIU
JO
, PPQFSBUJPO
NJU
EFO
4QF[JBMJT UFO
EFS
1TZDIPTPNBUJL 1TZDIPUIFSBQJF
4P[JBMBSCFJU
VOE
1BUJFOUFOOBDITPSHF ,POUBLU 5FM




%P

°

6IS
]
XXXGBNJMJFOMFCFONJULSFCTEF

)JMGF
[VS
4FMCTUIJMGF #FJ
EFS
%JBHOPTF
,SFCT
TFIFO
1BUJFOUFO
VOE
"OHFIzSJHF
PGU
FSTU
FJONBM
LFJO
-JDIU
BN
&OEF EFT
5VOOFMT
6NTP
XJDIUJHFS
JTU
FT
NJU
.FOTDIFO
JO
, POUBLU
[V
LPNNFO
EJF
EJFT
BVT
FJ HFOFS
&SGBISVOH
LFOOFO
VOE
CFSFJUT
FJOFO
8FH
GS
TJDI
TFMCTU
HFGVOEFO
IBCFO
4FMCTUIJMGFHSVQQFO
IBCFO
JN
-FCFO
NJU
VOE
OBDI
FJOFS
,S FCTFSLSBOLVOH
EFTIBMC
FJOFO IPIFO
4UFMMFOXFSU
&T
HFIU
EBCFJ
VN
FJOFO
&S GBISVOHTBVTUBVTDI
BVG
"VHFOIzIF
EBT
HF HFOTFJUJHF
7FSTUjOEOJT
EJF
"UNPTQIjSF
WPO
0GGFOIFJU
7FSUSBVFO
VOE
4PMJEBSJUjU
EJF
&JO CJOEVOH
JO
FJO
TP[JBMFT
/FU[
VOE
EJF
(FT UBMUVOH
HFNFJOTBNFS
"LUJWJUjUFO
"MM
EBT
JTU
IJMG SFJDI
VN
`OHTUF
[V
CFSXJOEFO
OFVFO
-FCFOTNVU
[V
GJOEFO
VOE
FJO
-FCFO
NJU
PEFS
OBDI EFS
&SLSBOLVOH
BO[VHFIFO
%JF
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
4FMCTUIJMGFHSVQQFO
IBU
EBIFS
GS
EBT ,MJOJLVN
/SOCFSH
FJOFO
IPIFO
4UFMMFOXFSU ,POUBLU ,SFCTUFMFGPO








BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A26

,SFCTUFMFGPO
VOE
)PNFQBHF

Ã"O XFO LBOO JDI NJDI XFOEFO ² %JBHOPTF
,SFCT
"N
"OGBOH
TUFIFO
WJFMF
'SBHFO
PGU
XFSGFO
FSTUF
"OUXPSUFO
XJFEFS
OFVF
'SBHFO
BVG 8BT
CFEFVUFU
EJF
%JBHOPTF
HFOBV
8FMDIF
5IFSBQJFNzHMJDILFJUFO
HJCU
FT
8P
CFLPNNF
JDI
FJOF
;XFJUNFJOVOH
IFS
(JCU
FT
BMUFSOBUJWF
7FSGBISFO *N
,MJOJLVN
/SOCFSH
GJOEFO
4JF
FJO
CSFJUFT
#FSBUVOHTBOHFCPU [V
POLPMPHJTDIFO
&SLSBOLVOHFO
7JFMGBDI
TJOE
4JF
CFJ
EFO
JO UFSEJT[JQMJOjSFO
0SHBO[FOUSFO
[V
EFO
CFTPOEFST
IjVGJHFO ,SFCTFSLSBOLVOHFO
XJF
#S VTULSFCT
%BSNLSFCT
)BVULSFCT -VOHFOLSFCT
1SPTUBUBLSFCT
TPXJF
,SFCTFSLSBOLVOHFO
JN
,PQG )BMT#FSFJDI
SJDIUJH
%PS U
GJOEFO
4JF
TQF[JFMMF
4QS FDITUVOEFO NJU
5FSNJOWFSHBCF
PEFS
BVDI
)PUMJOFT
GS
BMM
*IS F
'SBHFO 'S
BMM
*ISF
BOEFSFO
'SBHFO
SVOE
VN
POLPMPHJTDIF
&SLSBOLVO HFO
PEFS
GS
*ISFO
FSTUFO
,POUBLU
NJU
EFN
,MJOJLVN
/SOCFSH TJOE
4JF
VOUFS





 SJDIUJH
%PSU
CFLPNNFO
4JF
[FJUOBI
,POUBLU
[V
FJOFN
4QF[JB MJTUFO
WFSNJUUFMU
EFS
BVG
*IS F
'SBHFO
LPNQFUFOUF
"OUXPSUFO IBU
PEFS
HMFJDI
FJOFO
#FS BUVOHTUFSNJO
.P
CJT
%P

CJT
  6IS
'S

CJT

6IS



BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:33 Uhr

Seite A27

#SVTU[FOUSVN

#SVTUTQSFDITUVOEF




&.BJM
CSVTU[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

%BSNLSFCT[FOUSVN

5FSNJOWFSFJOCBSVOH
CFS
;FOUSBMFT
1BUJFOUFONBOBHFNFOU 


 &.BJM
EBSN[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

)BVUUVNPS[FOUSVN

.FMBOPNTQSFDITUVOEF



 .P
CJT
'S

CJT

6IS
&.BJM
IU[!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF XXXIU[OVFSOCFSHEF

)JSO
VOE
3DLFONBSLTUVNPSFO 5VNPSTQSFDITUVOEF



 "#$
0OLPMPHJF)jNBUPMPHJF





,PQG)BMT5VNPS[FOUSVN

)BMT
/BTFO
0ISFO,MJOJL .VOE ,JFGFS (FTJDIUTDIJSVSHJF /FVSPDIJSVSHJF

5VNPSTQSFDITUVOEF



 5VNPSTQSFDITUVOEF



 5VNPSTQSFDITUVOEF



 &.BJM
OFVSPDIJSVSHJF!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

-VOHFOUVNPS[FOUSVN

-VOHFOLSFCTUFMFGPO




 4QSFDITUVOEF




VOE



&.BJM
MVOHFOUVNPS[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

1SPTUBUB[FOUSVN

1SPTUBUBIPUMJOF




.P

CJT

6IS 1SPTUBUBTQSFDITUVOEF



 &.BJM
QSPTUBUB[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

*OUFSEJT[JQMJOjSFT
0OLPMPHJTDIFT
;FOUSVN

*0;
,PPSEJOBUPS





&.BJM
POLPMPHJF!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

,MJOJL
GS
0OLPMPHJF VOE
)jNBUPMPHJF

4FLSFUBSJBU




"#$
0OLPMPHJF)jNBUPMPHJF



 &.BJM
POLPMPHJF!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF #JPMPHJTDIF
,SFCTUIFSBQJF



 .P
%J
%P

CJT

VOE

CJT

6IS
'S

CJT

6IS &.BJM
BHCLU!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF .FEJ[JO
VOE
1TZDIPUIFSBQJF

"NCVMBO[
"#$ 





"MMF
*OGPSNBUJPOFO
[VS
POLPMPHJTDIFO
,PNQFUFO[
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
[V
%JBHOPTUJL VOE
5IFSBQJFO
[V
POLPMPHJTDI
UjUJHFO
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUFO
VOE
[V
LPOLSFUFO
"O TQSFDIQBSUOFSO
VOE
#FSBUVOHTTUFMMFO
GJOEFO
4JF
VOUFS

XXXLSFCT[FOUSVNOVFSOCFSHEF 

BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 1

0OLPMPHJTDI
0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO UjUJHF
,MJOJLFO

*OUFSEJT[JQMJOjSF *OUFSEJT[JQMJOjSF*OUFSEJT[JQMJOjSFT *OUFSEJT[JQMJOjSFT 0SHBO[FOUSFO 0SHBO[FOUSFO0OLPMPHJTDIFT
0OLPMPHJTDIFT
;FOUSVN ;FOUSVN

fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF
1TZDIPPOLPMPHJF
VOE
*OTUJUVUF
1TZDIPPOLPMPHJF
VOE
1BMMJBUJWNFEJ[JO VOE
1BMMJBUJWNFEJ[JO



BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 2

*OUFSEJT[JQMJOjSFT
0OLPMPHJTDIFT
;FOUSVN
*0;

*OUFSEJT[JQMJOjSF
0SHBO[FOUSFO #SVTU[FOUSVN %BSNLSFCT[FOUSVN )BVUUVNPS[FOUSVN ,PQG)BMT5VNPS[FOUSVN -VOHFOUVNPS[FOUSVN 1SPTUBUB[FOUSVN

0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO "MMHFNFJODIJSVSHJF "VHFOLMJOJL 'SBVFOIFJMLVOEF (BTUSPFOUFSPMPHJF

T

(FSJBUSJF
)BMT/BTFO0ISFO,MJOJL )BVULMJOJL .VOE
,JFGFS
VOE
1MBTUJTDIF
(FTJDIUTDIJSVSHJF /FVSPDIJSVSHJF /FVSPMPHJF 0OLPMPHJF 1MBTUJTDIF
$IJSVSHJF 1OFVNPMPHJF 6OGBMM
VOE
0SUIPQjEJTDIF
$IJSVSHJF 6SPMPHJF

fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF
1TZDIPPOLPMPHJF
1BMMJBUJWNFEJ[JO "NCVMBOUFT
#FIBOEMVOHT$FOUSVN "OjTUIFTJPMPHJF
VOE
PQFSBUJWF
*OUFOTJWNFEJ[JO "QPUIFLF /FVSPSBEJPMPHJF
/VLMFBSNFEJ[JO 1BMMJBUJWNFEJ[JO 1BUIPMPHJF 1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO 1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPUIFSBQJF 3BEJPMPHJF 3BEJPPOLPMPHJF
VOE
4USBIMFOUIFSBQJF 

BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 3

*OUFSEJT[JQMJOjSFT 0OLPMPHJTDIFT ;FOUSVN *0;
°
TZTUFNBUJTDI
VOE
MDLFOMPT
)BOE
JO
)BOE ;VS
4JDIFSTUFMMVOH
VOE
7 FSCFTTFSVOH
FJOFS
JOU FSEJT[JQMJOjSFO
%JBHOPTUJL
5IFSBQJF VOE
/BDITPSHF
GS
BMMF
,SFCTBSUFO
IBU
EBT
,MJOJLVN
/S OCFSH
FJO
*OUFSEJT[JQMJOjSFT 0OLPMPHJTDIFT
;FOUSVN
*0;
HFHSOEFU
"MT
FSTUFT
;FOUSVN
JO
/PSECBZFSO
XVSEF
EBT *0;
EFT
,MJOJLVNT
W PO
EFS
%FVUTDIFO
(FTFMMTDIBG U
GS
)jNBU PMPHJF
VOE
0OL PMPHJF F7
%()0
FSGPMHSFJDI
[FSUJGJ[JFSU
'S
EJF
&SUFJMVOH
EFT
(UFTJFHFMT
QSGFO
FYUFSOF (VUBDIUFS
SFHFMNj‡JH
BLSJCJTDI
NFEJ[JOJTDIF
VOE
QG MFHFSJTDIF
"OHFCPUF
-FJTUVO HFO
4USVLUVS
;VTBNNFOBSCFJU
VOE
"CMjVGF
TPXJF
EJF
.B‡OBINFO
EFS
2VBMJUjUT TJDIFSVOH 6N
BMMFO
1BUJFOUFO
NJU
5VNPSEJBHOPTF
FJOF
JOEJWJEVFMMF
OBDI
XJTTFOTDIBG UMJDI
BO FSLBOOUFO
VOE
EFN
KFXFJMJHFO
4UBOE
EFS
NFEJ[JOJTDIFO
&OUXJDLMVOH
FOUTQS FDIFOEF %JBHOPTUJL
VOE
#FIBOEMVOH
[VLPNNFO
[V
MBTTFO
WFSOFU[U
EBT
*0;
EJF
POLPMPHJTDIF ,PNQFUFO[
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH
%JF
FJO[FMOFO
&YQFSUFO
EFS
'BDIEJT[JQMJOFO
BSCFJ UFO
JOOFSIBMC
EFT
,MJOJLVNT
TZ TUFNBUJTDI
)BOE
JO
)BOE
VOE
TDIBG GFO
EBNJU
GS
EFO 1BUJFOUFO
FJOF
#FIBOEMVOH
EFS
LVS[FO
8FHF 4JF
CJMEFO
BCFS
BVDI
FJO
SFHJPOBMFT
/FU[XFSL
NJU
1SBYFO
EJF
TDIXFSQVOLUNj‡JH
1B UJFOUFO
NJU
POLPMPHJTDIFO
&SLSBOLVOHFO
WFSTPSHFO
;JFM
JT U
FJOF
G MjDIFOEFDLFOEF XPIOPSUOBIF
#FIBOEMVOH
EFS
1BUJFOUFO
%B[V
HFIzSU
EFS
"VG
C[X
"VTCBV
FJOFS
HF NFJOTBNFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
"NCVMBO[
GS
4ZTUFNUIFSBQJF
$IFNPUIFSBQJF
VN EFO
1BUJFOUFO
FJOF
#FIBOEMVOH
VOE
EBNJU
FJO
-FCFO
NJU
EFS
&SLS BOLVOH
JO
EFS
HF XPIOUFO
IjVTMJDIFO
6NHFCVOH
VOE
PIOF
BMM[V
HSP‡F
&JOTDISjOLVOHFO
EFT
HFXPIO UFO
"MMUBHT
[V
FSNzHMJDIFO

6N
BMMFO
1BUJFOUFO
NJU
5VNPS EJBHOPTF
FJOF
JOEJWJEVFMMF
VOE
EFN
KFXFJMJHFO
4UBOE
EFT
NFEJ[JOJTDIFO
'PSUTDISJUUT
FOUTQSFDIFOEF
%JBHOPTUJL
VOE
#FIBOEMVOH
[VLPNNFO
[V
MBTTFO
WFSOFU[U
EBT
*0;
EJF
POLPMPHJTDIF
,PNQFUFO[
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH

;FOUSBMFS
#FTUBOEUFJM
EFS
JOU FSEJT[JQMJOjSFO
;VTBNNFOBS CFJU
TJOE
EJF
XzDIFOUMJDIFO
5VNPSCPBSET
4JF
TUFIFO
BVDI [VXFJTFOEFO
,MJOJLFO
VOE
`S[UFO
PGGFO
%BT
JO
EFS
5VNPS LPOGFSFO[
GS
KFEFO
1 BUJFOUFO
GFTUHFMFHUF
XFJUFSF
7PSHF IFO
JO
%JBHOPT UJL
VOE
5IFS BQJF
JTU
IBOEMVOHTMFJUFOE
GS BMMF
#FUFJMJHUFO

%BT
JOUFSEJT[JQMJOjSF
#FIBOEMVOHTLPO[FQU
GS
KFEFO
FJO[FM OFO
1BUJFOUFO
CFUSJGGU
OJDIU
OVS
EJF
BNCVMBOUF
VOE
TUBUJP OjSF
5VNPSUIFSBQJF
TPOEFSO
BVDI
EJF
QTZDIPPOLPMPHJTDIF #FHMFJUVOH
TPXJF
.B‡OBINFO
EFS
/BDITPS HF
EFS
3FIBCJMJUBUJPO
VOE
EFS
1 BMMJBUJW NFEJ[JO
%JF
#FUFJMJHVOH
BO
XJTTFOTDIBGUMJDIFO
1SPHSBNNFO
JOTCFTPOEFSF
BO
LMJOJ TDIFO
4UVEJFO
IBU
GS
BMMF
*0;.JUHMJFEFS
FJOFO
IPIFO
4UFMMFOXFSU 6N
EJF
2VBMJUjU
[V
TJDIFS O
XVSEF
FJO
TZTUFNBUJTDIFT
2VBMJUjUTTJDIFSVOHTTZTUFN
JO LMVTJWF
EFS
SFHFMNj‡JHFO
fCFSQSGVOH
EVSDI
FYUFSOF
(VUBDIUFS
FSTUFMMU
%B[V
HFIzSU BVDI
EJF
LPOUJOVJFSMJDIF
'PSUCJMEVOH
EFT
jS[UMJDIFO
VOE
QGMFHFSJTDIFO
1FSTPOBMT
;V TjU[MJDI
TPMM
FJOF
FJOIFJUMJDIF
%PLVNFOUBUJPO
EFS
JN
*0;
CFUSFVUFO
1BUJFOUFO
JO
FJOFS HFNFJOTBNFO
%BUFOCBOL
HFXjISMFJTUFU
XFSEFO



BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 4

7JFMF
,SFCTFSLSBOLVOHFO
LzOOFO
EBOL
EFT
NFEJ[JOJTDIFO
'PS UTDISJUUT
HFIFJMU
PEFS [VNJOEFTU
XFJUBVT
FSGPMHSFJDIFS
BMT
OPDI
W PS
+BISFO
CFIBOEFMU
XFSEFO
7PSBVTTFU [VOH
EBGS
JTU
KFEPDI
FJOF
FOHF
GBDICFSHSFJGFOEF
;VTBNNFOBSCFJU
BMMFS
BO
%JBHOP TF
VOE
5IFSBQJF
CFUFJMJHUFS
'BDIEJT[JQMJOFO .JUHMJFEFS
EFT
*OUFSEJT[JQMJOjSFO
0OLPMPHJTDIFO
;FOUSVNT
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH TJOE EJF
,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF EBT
*OTUJUVU
GS
1BUIPMPHJF EJF
,MJOJL
GS
"MMHFNFJO
7JT[FSBM
VOE
5IPSBYDIJSVSHJF
NJU
EFN
%BSNLSFCT [FOUSVN EJF
,MJOJL
GS
3BEJPPOLPMPHJF
VOE
(FNFJOTDIBGUTQSBYJT
GS
4USBIMFOUIFSBQJF EBT
*OTUJUVU
GS
3BEJPMPHJF
/PSE
,MJOJL
VOE
*OTUJUVU
GS
/VLMFBSNFEJ[JO EJF
,MJOJL
GS
1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO EJF
,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPU IFSBQJF
VOE EBT
"NCVMBOUF
#FIBOEMVOHT$FOUSVN
"#$
°
#FSFJDI
0OLPMPHJF)jNBUPMPHJF 1IZTJLBMJTDIF
.FEJ[JO 6N
VNGBTTFOEF
JOUFHSJFSFOEF
#FIBOEMVOHTLPO[FQUF
GS
BMMF
,SFCTFSLSBOLVOHFO
[V
HFXjISMFJTUFO
BSCFJUFU
EBT
*0;
FOH
[VTBNNFO
NJU EFS
,MJOJL
GS
'SBVFOIFJMLVOEF
NJU
EFN
#SVTU[FOUSVN EFS
,MJOJL
GS
(BTUSPFOUFSPMPHJF
VOE
)FQBUPMPHJF EFS
)BMT/BTFO0ISFOLMJOJL EFS
)BVULMJOJL
NJU
EFN
)BVUUVNPS[FOUSVN EFS
,MJOJL
GS
.VOE
,JFGFS
VOE
1MBTUJTDIF
(FTJDIUTDIJSVSHJF EFS
,MJOJL
GS
/FVSPDIJSVSHJF EFS
,MJOJL
GS
/FVSPMPHJF EFS
,MJOJL
GS
1MBTUJTDIF
8JFEFSIFSTUFMMFOEF
VOE
)BOEDIJSVSHJF EFS
,MJOJL
GS
1OFVNPMPHJF
NJU
EFN
- VOHFOUVNPS[FOUSVN EFN
*OTUJUVU
GS
EJBHOPTUJTDIF
3BEJPMPHJF
VOE
/FVSPSBEJPMPHJF EFS
,MJOJL
GS
6OGBMM
VOE
0SUIPQjEJTDIF
$IJSVSHJF
VOE EFS
,MJOJL
GS
6SPMPHJF
NJU
EFN
1SPTUBUB[FOUSVN

,POUBLU
*0;,PPSEJOBUPS





&.BJM
POLPMPHJF!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF



BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 5

*OUFSEJT[JQMJOjSF
0SHBO[FOUSFO #SVTU[FOUSVN #SVTULSFCT
JTU
JO
%FVUTDIMBOE
EJF
IjVGJHTUF
,SFCTFSLSBOLVOH
CFJ
'SBVFO
+jISMJDI
FS LSBOLFO
CFS

'SBVFO
OFV
BO
#SVTULSFCT
%JF
NFJTUFO
1BUJFOUJOOFO
FSLSBOLFO OBDI
EFO
8FDITFMKBISFO
#SVTULSFCT
LBOO
KFEPDI
XFOO
BVDI
TFMU FOFS
TFMCTU
TFIS KVOHF
'SBVFO
CFUSFGGFO

%BT
#SVTU[FOUSVN
,MJOJLVN
/SOCFSH FSGMMU
EJF
TUSFOHFO
3JDIUMJOJFO
EFS %FVUTDIFO
,SFCTHFTFMMTDIBGU
TPXJF
EFS %FVUTDIFO
(FTFMMTDIBGU
GS
4FOPMPHJF 2VBMJUjU
VOE
"CMjVGF
XVSEFO
WPO
EFS -("
*OUFS$FSU
CJT
JOT
%FUBJM
CFSQSGU

*N
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
#SVTU[FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
/S O CFSH
XFSEFO
BMMF
&SLSBOLVOHFO
EFS
XFJCMJDIFO
VOE
NjOO MJDIFO
#SVTU
EJBHOPTUJ[JFSU
VOE
CFIBOEFMU
&JO
CFTPOEFS FS 4UFMMFOXFSU
LPNNU
EBCFJ
EFN
#SVTULSFCT
[V
EFO
7PS
VOE 'SIGPSNFO
BCFS
BVDI
EFO
G PSUHFTDISJUUFOFO
'PSNFO
EJF TFS
,SFCTFSLSBOLVOH
%BT
#SVTU[FOUSVN
XJSE
WPO
EFS
,MJOJL GS
'SBVFOIFJMLVOEF
LPPSEJOJFSU
VOE
JTU
OBDI
EFO
3JDIUMJOJ FO
EFS
%FVUTDIFO
,S FCTHFTFMMTDIBGU
TPXJF
EFS
%FVUTDIFO (FTFMMTDIBGU
GS
4FOPMPHJF
[FSUJGJ[JFSU

*N
#SVTU[FOUSVN
XFSEFO
CFS

1 BUJFOUJOOFO
NJU
QSJNjSFN
.BNNBLBS[JOPN
JN +BIS
CFIBOEFMU
%BGS
BSCFJUFO
EJF
4QF[JBMJTUFO EFS
,MJOJL
GS
'SBVFOIFJMLVOEF EFT
*OTUJUVUT
GS
3BEJPMPHJF
/PSE
,MJOJL
VOE
*OTUJUVU
GS
/VLMFBSNFEJ[JO EFS
,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF EFT
*OTUJUVUT
GS
1BUIPMPHJF EFS
,MJOJL
GS
1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO EFS
,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPU IFSBQJF EFS
,MJOJL
GS
3BEJPPOLPMPHJF
VOE
(FNFJOTDIBGUTQSBYJT
GS
4USBIMFOUIFSBQJF EFS
,MJOJL
GS
1MBTUJTDIF
VOE
8JFEFSIFSTUFMMFOEF
VOE
)BOEDIJSVSHJF
VOE EFS
,MJOJL
GS
"OjTUIFTJPMPHJF
VOE
PQFSBUJWF
*OUFOTJWNFEJ[JO FOH
[VTBNNFO 'S
KFEF
1BUJFOUJO

KFEFO
1BUJFOUFO
JN
#SVTU[FOUSVN
XJSE
FJO
JOEJWJEVFMMFT
#FIBOE MVOHTLPO[FQU
JN
TP
H FOBOOUFO
#SVTU5VNPSCPBSE
EFN
POLPMPHJTDIFO
"SCFJUTLSFJT GFTUHFMFHU
;VS
%JBHOPTF
W PO
#SVTULSFCT
LPNNFO
EJHJUBMF
.BNNPHSBGJF
.BNNBTPOPHSBGJF ,FSOTQJOUPNPHSBGJF
EFS
#SVTU
4UBO[CJPQTJF
PEFS
7BLVVNCJPQTJFO
[VN
&JOTBU[
%JF PQFSBUJWF
#FIBOEMVOH
XJSE
CFWPS[VHU
CSVTUFSIBMUFOE
EVSDIHFGISU
%JFT
JTU
CFJ
FUXB 
1SP[FOU
EFS
&JOHSJGGF
NzHMJDI
VOE
LBOO
CFJ
HSz‡FSFO
5VNPSFO
PGU
OPDI
EBOL
FJOFS WPSBOHFTDIBMUFUFO
OFPBEKVWBOUFO
$IFNPUIFSBQJF
EJF
[V
FJOFS
7FSLMFJOFSVOH
EFT 5VNPST
GISU
FSSFJDIU
XFSEFO
;VN
PQFSBUJWFO
-FJTUVOHTTQFLUSVN
HFIzSFO
BVDI
EJF
8jDIUFS-ZNQILOPUFO5FDIOJL VOE
POLPQMBTUJTDIF
3FLPOTUSVLUJPOFO
8FJUFSF
5IFSBQJFGPSNFO
TJOE
4USBIMFOUIFSB QJF
$IFNPUIFSBQJF
"OUJIPSNPOFMMF
5IFSBQJF
VOE
*NNVOUIFSBQJF
%JF
JOOPWBUJWF .FUIPEF
EFS
TP
HFOBOOUFO
Ã*OUSBPQFSBUJWFO
4USBIMFOUIFSBQJF²
FSNzHMJDIU
FT
[VEFN EBT
VNMJFHFOEF
(FXFCF
EFT
5 VNPST
VONJUUFMCBS
OBDI
TFJOFS
&OUG FSOVOH
VOE
OPDI XjISFOE
EFS
0QFSBUJPO
QVOLUHFOBV
[V
CFTUSBIMFO
"MT
#FHMFJUFSJO
EVSDI
BMMF
1IBTFO
EFS
&SLS BOLVOH
TUFIU
GS
EJF
1 BUJFOUJOOFO
NJU #SVTULSFCT
FJHFOT
FJOF
1G MFHFFYQFSUJO
GS
#S VTUFSLSBOLVOHFO
#$/
#S FBTU
$BSF /VSTF
[VS
7FSGHVOH
4JF
CJFUFU
EFO
1BUJFOUJOOFO
HF[JFMUF
#FSBUVOH
VOE
*OGPSNB UJPOFO
[V
"CMjVGFO
TPXJF
4USVLUVSFO
VOE
*OIBMUFO
WPO
%JBHOPTUJL
VOE
5IFSBQJF
BO *OT
#SVTU[FOUSVN
FJOHFCVOEFO
TJOE
[VEFN
EBT
*OT UJUVU
GS
1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIB CJMJUBUJWF
.FEJ[JO
TPXJF
EJF
4P[JBMBSCFJU
VOE
1 BUJFOUFOOBDITPSHF
%BT
#SVTU[FOUSVN BSCFJUFU
FOH
NJU
4FMCTUIJMGFHSVQQFO
[VTBNNFO

,POUBLU




&.BJM
CSVTU[FOUSVN!LMJOJLVNOVFS OCFSHEF



BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 6

%BSNLSFCT[FOUSVN "O
%BSNLSFCT
FSLSBOLFO
JN
+BIS
FUX B

.jOOFS
VOE
' SBVFO
JO
%FVUTDIMBOE #F[PHFO
BVG
CFJEF
(FTDIMFDIU FS
JTU
%BSNLSFCT
EBT
LPMPSFLUBMF
,BS[JOPN
EJF
IjV GJHTUF
,SFCTGPSN
CFSIBVQU
,SFCTFSLSBOLVOHFO
EFT
%OOEBSNT
TJOE
EBHFHFO
TFIS TFMUFO
VOE
OJDIU
NJU
EFN
XFJU
IjVG JHFSFO
%JDLEBSNLSFCT
[V
WFSXFDITFMO
+jISMJDI
TUFSCFO
JO
%FVUTDIMBOE
FUX B

.FOTDIFO
BO
%BS NLSFCT
%PDI
WJFMF LzOOUFO
HFSFUUFU
XFSEFO
XFOO
JISF
&SLSBOLVOH
GSI[FJUJH
FSLBOOU
VOE
PQUJNBM
CF IBOEFMU
XSEF
%B[V
JTU
EJF
;VTBNNFOBSCFJU
[XJTDIFO
EFO
OJFEFS HFMBTTFOFO
`S[UFO VOE
EFO
4QF[JBMJTUFO
JN
,SBOLFOIBVT
FJOF
XJDIUJHF
7PSBVTTFU[VOH
6N
TPXPIM
EJFTF BMT
BVDI
EJF
JOU FSEJT[JQMJOjSF
;VTBNNFOBSCFJU
JN
,MJOJLVN
[V
PQUJNJFS FO
HSOEFUF EBT
,MJOJLVN
/SOCFSH
[VS
#FIBOEMVOH
WPO
5VNPSFO
EFT
(BTUSPJOUFTUJOBMUSBLUFT
JOT CFTPOEFSF
LPMPSFLUBMFS
,BS[JOPNF
FJO
%BS NLSFCT[FOUSVN
%BT
[FS UJGJ[JFSUF
%BSN LSFCT[FOUSVN
XJSE
WPO
EFS
,MJOJL
GS
"MMHFNFJO
7JT[FSBM
VOE
5IPSBYDIJSVSHJF
LPPS EJOJFSU
VOE
JTU
WPO
EFS
-("*OUFSDFSU
TPXJF
WPO
EFS
%FVUTDIFO
,SFCTHFTFMMTDIBGU
[FS UJGJ[JFSU *N
%BSNLSFCT[FOUSVN
XFSEFO
KjISMJDI
S VOE

1 BUJFOUFO
NJU
FJOFN
, PMPO
C[X 3FLUVNLBS[JOPN
CFIBOEFMU
%BCFJ
BSCFJUFO
4QF[JBMJTUFO EFS
,MJOJL
GS
"MMHFNFJO
7JT[FSBM
VOE
5IPSBYDIJSVSHJF EFS
,MJOJL
GS
(BTUSPFOUFSPMPHJF EFS
,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF EFT
*OTUJUVUT
GS
3BEJPMPHJF
/PSE
,MJOJL
VOE
*OTUJUVU
GS
/VLMFBSNFEJ[JO EFS
,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPU IFSBQJF EFT
*OTUJUVUT
GS
1BUIPMPHJF EFS
,MJOJL
GS
3BEJPPOLPMPHJF
VOE
(FNFJOTDIBGUTQSBYJT
GS
4USBIMFOUIFSBQJF TPXJF
FJOF
7JFM[BIM
WPO
OJFEFSHFMBTTFOFO
(BTUSPFOUFSPMPHFO
FOH
[VTBNNFO
;VTjU[MJDI
XVSEF
FJO
LPNQMFYFT
/FU[XFSL
NJU
XFJUFSFO
XJDIUJHFO
1BSUOFSO
GS
EJF
4J DIFSVOH
EFT
#FIBOEMVOHTFS GPMHFT
BVGHFCBVU
%JFTFT
VNG BTTU
1IZTJPUIFSBQJF
1TZ DIPPOLPMPHJF
4DINFS[UIFSBQJF
&SOjISVOHTUIFSBQJF
4UPNBUIFSBQJF
BNCVMBOUF 1GMFHFEJFOTUF
4FMCTUIJMGFHSVQQFO
HFOFUJTDIF
#FSBUVOHTTUFMMF
VOE
4FFMTPSHF 'S
KFEFO
1 BUJFOUFO
XJSE
JO
FJOFN
XzDIFOUMJDI
T UBUUGJO EFOEFO
5VNPSCPBSE
BO
EFN
BMMF
#FIBOEMVOHTQBS UOFS UFJMOFINFO
FJOF
JOEJWJEVFMMF
%JBHOPTF
VOE
5IFS BQJF
JN ,POTFOT
GFTUHFMFHU
"MMF
#FIBOEMVOHTQBS UOFS
WFSQGMJDI UFO
TJDI
[VS
FJOIFJUMJDIFO
[FJUMJDI
VOE
SjVNMJDI
PQUJNBM BCHFTUJNNUFO
;VTBNNFOBSCFJU
OBDI
EFN
BLUVFMMTUFO 4UBOE
EFS
8JTTFOTDIBGU
(SVOEMBHF
IJFSGS
TJOE
EJF
-FJUMJ OJFO
EFS
NFEJ[JOJTDIFO
' BDIHFTFMMTDIBGUFO
%JF
5FJMOBI NF
BO
LPOUSPMMJFSUFO
NFEJ[JOJTDIFO
4UVEJFO
JTU
TFMCTUWFS TUjOEMJDI

%BT
%BSNLSFCT[FOUSVN
/SOCFSH
JTU
EFS
;VTBNNFOTDIMVTT
BOFSLBOOUFS 'BDIFYQFSUFO
EFT
,MJOJLVNT
TQF[JBMJ TJFSUFS
OJFEFSHFMBTTFOFOFS
(BTUSP FOUFSPMPHFO
VOE
XFJUFSFS
1BSUOFS
[VS NPEFSOFO
5IFSBQJF
WPO
%BSNUVNPSFO

"VDI
JO
GPSUHFTDISJUUFOFO
4UBEJFO
EFS
%BSNLSFCTFSLSBOLVOH
LPOOUF
JN
%BSNLSFCT [FOUSVN
EVSDI
OFV
FOUXJDL FMUF
.FEJLBNFOUF
0QFSBUJPOTNFUIPEFO
VOE
#FT USBI MVOHTUFDIOJLFO
FJOF
7 FSCFTTFSVOH
EFS
fCFSMFCFOT[FJU
VOE
-FCFOTR VBMJUjU
FSSFJDIU XFSEFO
*OTCFTPOEFSF
CFJ
7PSMJFHFO
WPO
-FCFSNFUBTUBTFO
CFTUFIFO
WJFMGjMUJHF
5IF SBQJFPQUJPOFO
JO
FOHFS
,PPQFSBUJPO
WPO
$IJSVSHJF
PQFSBUJWF
&OUGFSOVOH
5IFSNPBC MBUJPO
0OLPMPHJF
$IFNPUIFSBQJF
3BEJPMPHJF
JOUFSWFOUJPOFMMF
QFSLVUBOF
5IFSNP BCMBUJPO
$IFNPFNCPMJTBUJPO
VOE
4USBIMFOUIFSBQJF
%BT
HMFJDIF
HJMU
GS
-VOHFONF UBTUBTFO
EVSDI
EJF
5IPSBYDIJSVSHJF %BT
%BSNLSFCT[FOUSVN
TJFIU
FT
BMT
TFJOF
"VGHBCF
BO
7PSTPSHFNB‡OBINFO
[V
JOUFO TJWJFSFO
VOE
FJOF
FOHNBTDIJHF
/BDITPSHF
EFS
1BUJFOUFO
[V
FUBCMJFSFO

,POUBLU




&.BJM
EBSN[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF



BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 7

*OUFSEJT[JQMJOjSF
0SHBO[FOUSFO )BVUUVNPS[FOUSVN )BVULSFCT
JTU
FJOF
4BNNFMCF[FJDIOVOH
GS
WFSTDIJFEFOF
CzTBSUJHF
&SLSBOLVOHFO
EFS )BVU
*O
EFO
XFT UMJDIFO
*OEVTUSJFOBUJPOFO
XJSE
TFJU
+BIS [FIOUFO
FJO
ES BNBUJTDIFS "OTUJFH
EFS
/FVFSLSBOLVOHFO
WFS[FJDIOFU
"O
EFS
HFGjISMJDIFO
'PSN
EFT
ÃTDIXBS[FO )BVULSFCTFT²
EFT
TP
HFOBOOUFO
NBMJHOFO
.FMBOPNT
FSLSBOLFO
KjISMJDI
FUXB
 .FOTDIFO
JO
%FVUTDIMBOE
#FJ
S VOE

.FOTDIFO
XJS E
ÃXFJ‡FS
)BVULS FCT² BVDI
#BTBM[FMMLBS[JOPN
PEFS
1MBUUFOFQJUIFMLBS[JOPN
HFOBOOU
OFV
GFTUHFTUFMMU
%BT NJUUMFSF
&SLSBOLVOHTBMUFS
MJFHU
CFJ

+BIS FO
GS
EFO
TDIXBS[FO
VOE
CFJ

+BISFO GS
EFO
XFJ‡FO
)BVULSFCT
+F
GSIFS
FJO
)BVULSFCT
FSLBOOU
XJSE
EFTUP
CFTTFS
LBOO FS
HFIFJMU
XFSEFO %BT
)BVUUVNPS[FOUSVN
/SOCFSH
JTU
EBT
FSTUF
WPO
EFS
%FVUTDIFO
,SFCTHFTFMMTDIBGU [FSUJGJ[JFSUF
)BVUUVNPS[FOUSVN
JO
#BZFSO
VOE
CJFUFU
FJO
VNGBOHSFJDIFT
-FJTUVOHT TQFLUSVN
[V
%JBHOPTF
5IFSBQJF
VOE
/BDITPSHF
WPO
)BVUUVNPSFO
BMMFS
"S U
BO
%JF 1BUJFOUFO
CFLPNNFO
EPSU
FJOF
MFJUMJOJFOH FSFDIUF
#FIBOEMVOH
BVG
EFN
BLUVFMMFO 4UBOE
EFS
8JTTFOTDIBGU
JO
EJF
BMMF
CFU FJMJHUFO
'BDIEJT[JQMJOFO
TPXJF
OJFEFSHFMBTTF OF
`S[UF
FJOHFCVOEFO
TJOE *N
)BVUUVNPS[FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
/S OCFSH
XFSEFO
KjISMJDI
SVOE

1BUJFOUFO NJU
OFV
EJBHOPTUJ[JFSUFN
TDIXBS[FO
)BVULSFCT
VOE

1BUJFOUFO
NJU
XFJ‡FN
)BVU LSFCT
CFIBOEFMU
*N
+BIS
XFSEFO
SVOE

5VNPSPQFSBUJPOFO
EVSDIHFGISU
%BCFJ BSCFJUFO
EJF
4QF[JBMJTUFO EFS
)BVULMJOJL EFS
,MJOJL
GS
"MMHFNFJO
7JT[FSBM
VOE
5IPSBYDIJSVSHJF EFS
,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF EFT
*OTUJUVUT
GS
3BEJPMPHJF
/PSE
,MJOJL
VOE
*OTUJUVU
GS
/VLMFBSNFEJ[JO EFT
*OTUJUVUT
GS
1BUIPMPHJF EFS
,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPU IFSBQJF
VOE EFS
,MJOJL
GS
3BEJPPOLPMPHJF
VOE
(FNFJOTDIBGUTQSBYJT
GS
4USBIMFOUIFSBQJF FOH
[VTBNNFO
;V
EFO
XJDIUJHTUFO
,PPQFSBUJPOTQBSUOFSO
EFT
;FOUSVNT
[jIMFO
CFS

OJFEFSHFMBT TFOF
'BDIjS[UF
JO
FSTUFS
-JOJF
)BVUjS[UF
&JO
TFIS
XJDIUJHFS
"TQFLU
JO
EFS
7FSTPSHVOH WPO
)BVUUVNPSQBUJFOUFO
JTU
EJF
QTZDIPPOL PMPHJTDIF
#FUSFVVOH
TPXJF
EJF
TP[JBM SFDIUMJDIF
#FSBUVOH
EFS
1BUJFOUFO
%BSCFSIJOBVT
WFSNJUUFMU
EBT
)BVUUVNPS[FOUSVN CFJ
#FEBSG
EFO
,POUBLU
[V
4FMCTUIJMGFHSVQQFO

%BT
)BVUUVNPS[FOUSVN
/SOCFSH
JTU
EBT
FSTUF
WPO
EFS
%FVUTDIFO
,SFCT HFTFMMTDIBGU
[FSUJGJ[JFSUF
)BVUUVNPS [FOUSVN
JO
#BZFSO
;V
EFO
XJDIUJHTUFO
,PPQFSBUJPOT QBSUOFSO
EFT
;FOUSVNT
[jIMFO
CFS

OJFEFSHFMBTTFOF
'BDIjS[UF
JO
FSTUFS
-JOJF
)BVUjS[UF

%JF
5IFSBQJFFOUTDIFJEVOH
GS
EJF
1BUJFOUFO
XJSE
XzDIFOU MJDI
JN
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSCPBSE
HFUSPGGFO
*O
EFS
%J BHOPTUJL
LPNNFO
$PNQVUFSHFTUU[UF
%FSNBUPTLPQJF 1IPUPEZOBNJTDIF
%JBHOPTUJL
IPDI
BVGMzTFOEFS
6MUSBTDIBMM TPXJF
EJF
HFTBNUF
NPEFSOF
#JMEHFCVOH
JOLMVTJWF
1&5$5 [VN
&JOTBU[

%BT
)BVUUVNPS[FOUSVN
/SOCFSH
IjMU
FJO
CSFJUFT
4QFLUSVN BO
5IFSBQJFNzHMJDILFJUFO
CFSFJU
EB[V
H FIzSFO
%FSNBUP DIJSVSHJF
NJU
QMBTUJTDISFLPOTUSVLUJWFO
.FUIPEFO
*NNVO UIFSBQJF
$IFNPUIFSBQJF
1IPUPEZOBNJTDIF
5IFSBQJF 8jDIUFSMZNQILOPUFO&OUGFSOVOH
VOE
,SZPDIJSVSHJF
%VSDI EJF
5FJMOBINF
BO
[BIMS FJDIFO
JOUFSOBUJPOBMFO
LMJOJTDIFO
4 UVEJFO
FSIBMUFO
EJF
1 B UJFOUFO
;VHBOH
[V
OFVFO
JOOPWBUJWFO
.FEJLBNFOUFO
VOE
7FSGBISFO &JOF
RVBMJUBUJW
IPDIXFSUJHF
VOE
MDLFOMPTF
8FJUFSCFIBOEMVOH
VOE
/BDITPSHF
EFS
1B UJFOUFO
JTU
EBOL
EFS
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
OJFEFSHFMBTTFOFO
'BDIjS[UFO
HFTJDIFSU
%BT JTU
FOUTDIFJEFOE
VN
CFJ
CFSFJUT
FJOHFUSFUFOFS
,SBOLIFJU
FJO
'PSUTDISFJUFO
EFS
&S LSBOLVOH
C[X
FJOFO
3DLGBMM
3F[JEJW
[V
WFSIUFO

,POUBLU
.FMBOPNTQSFDITUVOEF
4QSFDITUVOEF
[VS
5VNPSOBDITPSHF




.P
CJT
'S

CJT

6IS
]
XXXIU[OVFSOCFSHEF



BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 8

,PQG)BMT5VNPS[FOUSVN ,SFCTFSLSBOLVOHFO
EJF
JN
, PQG)BMT#FSFJDI
BVGUSFUFO
FOUTQSFDIFO
FUXB
TFDIT 1SP[FOU
BMMFS
,SFCTFSLSBOLVOHFO
CFJ
.jOOFSO
VOE
FUXB
[XFJ
1SP[FOU
CFJ
'SBVFO
*O %FVUTDIMBOE
FSLSBOLFO
JN
+BIS
SVOE

.jOOFS
VOE

'SBVFO
BO
,FIMLPQGLSFCT VOE
FUXB

'SBVFO
VOE

.jOOFS
BO
5 VNPSFO
JN
.VOE
VOE
3 BDIFOSBVN %B[V
LPNNFO
SVOE

'SBVFO
VOE

.jOOFS
EJF
BO
FJOFN
(FIJS OUVNPS
FS LSBOLFO
5VNPSFO
JN
,PQG)BMT#FSFJDI
LzOOFO
WJUBMF
'VOLUJPOFO XJF
"UNFO
4DIMVDLFO
VOE
4QS FDIFO
HBO[
FSIFCMJDI
CF FJOUSjDIUJHFO
%FS
1 BUJFOU
NJU
EFS
%JBHOPTF
ÃCzTBS UJHFS 5VNPS
JN
, PQG)BMT#FSFJDI²
NVTT
TJDI
EBIFS
JO
KFEFN FJO[FMOFO
.PNFOU
EBSBVG
WFSMBTTFO
LzOOFO
EBTT
FS
NF EJ[JOJTDI
PQUJNBM
WFSTPSHU
XJSE
VOE
NFOTDIMJDI
JO
HVU FO )jOEFO
JTU
%B[V
JTU
EJF
FOHF
;VTBNNFOBSCFJU
WFSTDIJF EFOFS
'BDIEJT[JQMJOFO
FSGPSEFSMJDI

%BT
,PQG)BMT5VNPS[FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
JTU
EBT
FSTUF ;FOUSVN
EJFTFS
"SU
JO
.JUUFMGSBOLFO
VOE
CJFUFU
FJO
VNGBOHSFJDIFT
-FJTUVOHTTQFLUSVN
[V
%JBHOPTF
5IFSBQJF
VOE
/BDITPSHF
WPO
5VNPSFO
JN
,PQG
VOE
)BMTCFSFJDI
BO

%BT
,PQG)BMT5VNPS[FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
/S OCFSH
JTU EBT
FSTUF
;FOUSVN
EJFTFS
"S U
JO
.JUU FMGSBOLFO
VOE
CJFU FU
FJO
VNG BOHSFJDIFT
-FJT UVOHTTQFLUSVN
[V
%JBHOPTF
5IFSBQJF
VOE
/BDITPSHF
WPO
5VNPSFO
JN
,PQG)BMT#F SFJDI
BO
4DIXFSQVOLU
JT U
EJF
#FIBOEMVOH
W PO
1BUJFOUFO
NJU
EFO
IjVG JHFO
/FPQMB TJFO
EFT
-BS ZOY
EFT
1IBS ZOY
EFS
.VOEIzIMF
VOE
EFT
0CFS 
VOE
6OUFSLJFGFS
BCFS BVDI
WPO
1BUJFOUFO
NJU
EFO
TFMUFOFSFO
.BMJHOPNFO
EFS
4QFJDIFMESTF
EFS
/BTF
EFS /BTFOOFCFOIzIMFO
EFS
3IJOPCBTJT
VOE
EFS
0U PCBTJT *N
,PQG)BMT5VNPS[FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
BSCFJUFO
4QF[JBMJTUFO
EFS
)BMT/BTFO0ISFOLMJOJL EFS
,MJOJL
GS
.VOE
,JFGFS
VOE
1MBTUJTDIF
(FTJDIUTDIJSVSHJF EFS
,MJOJL
GS
/FVSPDIJSVSHJF EFS
,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF EFS
,MJOJL
GS
3BEJPPOLPMPHJF
VOE
(FNFJOTDIBGUTQSBYJT
GS
4USBIMFOUIFSBQJF EFT
*OTUJUVUT
GS
1BUIPMPHJF
VOE EJF
*OTUJUVUF
GS
3BEJPMPHJF
VOE
/FVSPSBEJPMPHJF
FOH
[VTBNNFO
8FJUFSF
'BDIHFCJFUF
EFT
,MJOJLVNT
XJF
[
#
EJF
" VHFOIFJMLVOEF
EJF
1TZDIPTPNBUJ TDIF
.FEJ[JO
PEFS
EJF
&SOjISVOHTCFSBUVOH
TJOE
NJU
FJOHFCVOEFO
%BT
,PQG)BMT5V NPS[FOUSVN
XJSE
LPPSEJOJFSU
WPO
EFS
)BMT/BTFO0IS FOLMJOJL
VOE
EFS
,MJOJL
GS .VOE
,JFGFS
VOE
1MBTUJTDIF
(FTJDIUTDIJSVSHJF
VOE
JTU
FOH
NJU
EFN
*OUFSEJT[JQMJOj SFO
0OLPMPHJTDIFO
;FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
*0;
WFSOFU[U
6N
GS
KFEFO
FJO[FMOFO
1 BUJFOUFO
FJO
CFTUNzHMJDIFT
#FIBOEMVOHTFSHFCOJT
FOUTQSF DIFOE
EFO
OFVFTUFO
HFTJDIFSUFO
XJTTFOTDIBGUMJDIFO
&SLFOOUOJTTFO
[V
FSSFJDIFO
GJO EFU
XzDIFOUMJDI
FJO
JOU FSEJT[JQMJOjSFT
5VNPSCPBSE
TUBUU
%PSU
MFHFO
BMMF
BO
EFS
#F IBOEMVOH
CFUFJMJHUFO
4QF[JBMJTUFO
HFNFJOTBN
GS
KFEFO
1 BUJFOUFO
DIJSVSHJTDIF TUSBIMFOUIFSBQFVUJTDIF
PEFS
DIFNPUIFSBQFVUJTDIF
5IFSBQJFLPO[FQUF
GFTU
*N
,PQG)BMT5VNPS[FOUSVN
TJOE
BMMF
NPEFS OFO
%JBHOPTUJL
VOE
5IFSBQJFWFSGBISFO WPSIBOEFO
#FJ
EFS
5IFSBQJF
LPNNFO
JOOPWBUJWF
7FSGBISFO
XJF
[
#
XJF
EJF
NJOJNBM JOWBTJWF
MBTFSDIJSVSHJTDIF
3FTFLUJPO
WPO
5VNPSFO
QMBTUJTDISFLPOTUSVLUJWF
0QFSBUJP OFO
OBDI
EFS
&OUGFSOVOH
FJOFT
5VNPST
TFOUJOFMOPEF
#JPQTJFO
CFJ
LMFJOFS FO
5VNP SFO
PEFS
NJLSPWBTLVMjSF
3FLPOTUSVLUJPOFO
TPXJF
CFJ
(FIJS OUVNPSFO
/FVSPOBWJHBUJ PO
TUFSFPUBLUJTDIF
#FIBOEMVOH
JOUSBPQFSBUJWF
$IFNPUIFSBQJF
C[X
JOUSBPQFSBUJWF #FTUSBIMVOH
NJU
#FUB4USBIMFO
[VN
&JOTBU[

,POUBLU )BMT 0ISFO,MJOJL
"NCVMBO[
VOE
5VNPSTQSFDITUVOEF



 .VOE
,JFGFS
VOE
1MBTUJTDIF
(FTJDIUTDIJSVSHJF
"NCVMBO[
VOE
5VNPSTQSFDI TUVOEF



 /FVSPDIJSVSHJF
"NCVMBO[
VOE
5VNPSTQSFDITUVOEF







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 9

*OUFSEJT[JQMJOjSF
0SHBO[FOUSFO -VOHFOUVNPS[FOUSVN *O
%FVUTDIMBOE
FSLSBOLFO
KFEFT
+BIS
SVOE

.jOOFS
VOE

'SBVFO
BO
-VO HFOLSFCT
%BNJU
JT U
-VOHFOLSFCT
EJF
ESJUU IjVGJHTUF
,SFCTFSLSBOLVOH
%BT
NJUUMFS F &SLSBOLVOHTBMUFS
JO
EFN
EJF
%JBHOPTF
HFTUFMMU
XJSE
MJFHU
CFJ
FUXB

+BISFO
-VOHFOUVNPSFO
[jIMFO
[V
EFO
HFGjISMJDITUFO
,SFCTBSUFO
XFMUXFJU
-VOHFOLSFCT
JTU EJF
IjVGJHTUF
[VN
5PEF
GISFOEF
,SFCTFSLSBOLVOH
XFMUXFJU
%PDI
EJF
#FIBOEMVOHT FSGPMHF
TJOE
EBOL
FJOFS
CFTTFSFO
'SIFSLFOOVOH
VOE
OFVFS
UIFSBQFVUJTDIFS
"OTjU[F HFTUJFHFO
%BNJU
EFS
1 BUJFOU
WPO
EFO
NFEJ[JOJTDIFO
'PS UTDISJUUFO
XJSLMJDI
QSPGJUJF SFO
LBOO
NTTFO
KFEPDI
FJOF
7JFM[BIM
WPO
#FIBOEMVOHTNzHMJDILFJUFO
PQUJNBM
LPN CJOJFSU
VOE
LPPSEJOJFSU
XFSEFO
&JOF
HVUF
-VOHFOLSFCTUIFSBQJF
CSBVDIU
EBIFS
WJFMF FSGBISFOF
4QF[JBMJTUFO
EJF
)BOE
JO
)BOE
[VTBNNFOBSCFJU FO %BT
-VOHFOUVNPS[FOUSVN
/SOCFSH
XBS

EBT
FSTUF
WPO
EFS
%FVUTDIFO
,SFCTHF TFMMTDIBGU
[FSUJGJ[JFSUF
-VOHFOLSFCT[FOUSVN
JO
%FVUTDIMBOE
VOE
JTU
CJT
IFVUF
EBT
FJO [JHF
JO
#BZFSO
;JFM
EFT
- VOHFOUVNPS[FOUSVNT
/SOCFSH
JTU
FJOF
PQUJNBMF
JOU FSEJT [JQMJOjSF
7FSTPSHVOH
BMMFS
1 BUJFOUFO
NJU
FJOFN
- VOHFOLBS[JOPN
PEFS
1MFVS BNFTP UIFMJPN
"VG
EFS
#BTJT
NPEFS OTUFS
XJTTFOTDIBGUMJDIFS
&SLFOOUOJTTF
VOE
BLUVFMMFS -FJUMJOJFO
XJSE
EJF
%JBHOPTUJL
VOE
5IFSBQJF
JN
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5FBN
LPO[JQJFSU
VOE EVSDIHFGISU
%BT
- VOHFOUVNPS[FOUSVN
/SOCFSH
XJSE
WPO
EFS
1OFVNPMPHJTDIFO ,MJOJL
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
LPPSEJOJFSU *N
-VOHFOUVNPS[FOUSVN
XFSEFO
JN
+BIS
NFIS
BMT

1 BUJFOUFO
NJU
OJDIULMFJO[FM MJHFN
VOE
LMFJO[FMMJHFN
-VOHFOLBS[JOPN
CFIBOEFMU
%BCFJ
BSCFJUFO
4QF[JBMJTUFO
EFS
,MJOJL
GS
1OFVNPMPHJF
"MMFSHPMPHJF
VOE
4DIMBGNFEJ[JO EFS
,MJOJL
GS
"MMHFNFJO
7JT[FSBM
VOE
5IPSBYDIJSVSHJF EFS
,MJOJL
GS
3BEJPPOLPMPHJF
VOE
(FNFJOTDIBGUTQSBYJT
GS
4USBIMFOUIFSBQJF EFT
*OTUJUVUT
GS
3BEJPMPHJF
/PSE
,MJOJL
VOE
*OTUJUVU
GS
/VLMFBSNFEJ[JO EFT
*OTUJUVUT
GS
1BUIPMPHJF EFS
,MJOJL
VOE
*OTUJUVU
GS
1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO EFS
,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPU IFSBQJF EFS
,MJOJL
GS
"OjTUIFTJPMPHJF
VOE
PQFSBUJWF
*OUFOTJWNFEJ[JO
VOE FYUFSOF
,MJOJLFO
OJFEFSHFMBTTFOF
0OLPMPHFO
VOE
1OFVNPMPHFO
VOE
WJFMF
BOEFSF
,P PQFSBUJPOTQBSUOFS
FOH
[VTBNNFO
"MMF
, PPQFSBUJPOTQBSUOFS
IBCFO
TJDI
EFO
IPIFO 2VBMJUjUTBOGPSEFSVOHFO
EFS
%FVUTDIFO
,SFCTHFTFMMTDIBGU
%,(
GS
-VOHFOLSFCT[FO USFO
WFSQGMJDIUFU
%FO
,FSO
EJFTFT
VNGBTTFOEFO
/FU[XFSLT
CJMEFU
EBT
XzDIFOUMJDIF
-VOHFOUVNPSCPBSE %PSU
XJSE
KFEF
5IFSBQJFFOUTDIFJEVOH
NJU
EFO
4QF[JBMJT UFO
BVT
BMMFO
'BDIEJT[JQMJOFO CFTQSPDIFO
VOE
FJO
JOEJWJEVFMMFS
#FIBOEMVOHTQMBO
FS BSCFJUFU
%BT
-VOHFOUVNPS[FOUSVN
CJFUFU
BMMF
XFTFOUMJDIFO
EJBH OPTUJTDIFO
VOE
UIFSBQFVUJTDIFO
7FSGBISFO
BVG
EFN
BLUVFM %BT
-VOHFOUVNPS[FOUSVN
/SOCFSH MFO
4UBOE
EFS
8JTTFOTDIBGU
BO
#FJ
EFS
%JBHOPTUJL
TJOE
EJFT XBS

EBT
FSTUF
WPO
EFS
%FVUTDIFO 7FSGBISFO
EFS
#SPODIPTLPQJF
/VLMFBSNFEJ[JO
1BUIPMPHJF ,SFCTHFTFMMTDIBGU
[FSUJGJ[JFSUF
-VOHFO 3BEJPMPHJF
VOE
4POPHSBGJF
#FJ
EFS
#FIBOEMVOH
TJOE
EJFT LSFCT[FOUSVN
JO
%FVUTDIMBOE
VOE
JTU UIPSBYDIJSVSHJTDIF
&JOHSJGGF
$IFNPUIFSBQJF
4USBIMFOUIF CJT
IFVUF
EBT
FJO[JHF
JO
#BZFSO SBQJF
PEFS
FJOF
,PNCJOBUJPO
EJFTFS
7FSGBISFO
%JF
5FJMOBI NF
BO
[BIMSFJDIFO
LMJOJTDIFO
4UVEJFO
FSzGGOFU
EFO
1BUJFO UFO
EFT
-VOHFOUVNPS[FOUSVNT
EJF
.zHMJDILFJU
WPO
OFVFTUFO
VOE
XJSLTBNTUFO
5IF SBQJFO
[V
QSPGJUJFSFO +FEFS
1BUJFOU
NJU
EFS
&S TUEJBHOPTF
FJOFT
- VOHFOLBS[JOPNT
FSIjMU
EJF
.zH MJDILFJU FJOFS
QTZDIPPOLPMPHJTDIFO
VOE
TP[JBMNFEJ[JOJTDIFO
#FS BUVOH
#FJ
BMMFO
1 BUJFOUFO FSGPMHU
FJOF
TUSVLUVSJFSUF
/BDITPSHF

,POUBLU




&.BJM
MVOHFOUVNPS[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF
-VOHFOLSFCTUFMFGPO





]
XXXMVOHFOUVNPS[FOUSVNEF 7PSTUBUJPOjSF
4QSFDITUVOEF







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 10

1SPTUBUB[FOUSVN *O
%FVUTDIMBOE
FSLSBOLFO
JN
+BIS
S VOE

.jOOFS
BO
1S PTUBUBLSFCT
%BNJU
JTU 1SPTUBUBLSFCT
EJF
IjVGJHTUF
EJBHOPTUJ[JFSUF
5VNPSFSLSBOLVOH
CFJ
.jOOFSO
+F
GSIFS EJF
&SLFOOVOH
EFTUP
CFTTFS
EJF
)FJMVOHTBVTTJDIUFO
VOE
VNTP
FJOGBDIFS
VOE
TDIP OFOEFS
EJF
NzHMJDIF
#FIBOEMVOH %BT
1SPTUBUB[FOUSVN
JN
,MJOJLVN
/S OCFSH
WFSGHU
CFS NPEFSOTUF
7FSGBISFO
VN
HVU BSUJHF
VOE
CzTBS UJHF
&S LSBOLVOHFO
EFS
1SPTUBUB
HF[JFMU
VOE
TJDIFS
OBDI
EFN
BL UVFMMFO
NFEJ[JOJTDIFO
4UBOEBSE
EJBHOPTUJ[JFSFO
VOE
CF IBOEFMO
[V
LzOOFO
)JFSCFJ
XFS EFO
BMMF
W FSGHCBSFO ,PNQFUFO[FO
JN
,MJOJLVN
/S OCFSH
HFCOEFMU
VN
EFN 1BUJFOUFO
FJOF
VNG BTTFOEF
#FUSFVVOH
ÃBVT
FJOFS
)BOE² [V
FSNzHMJDIFO
%BT
1SPTUBUB[FOUSVN
XJSE
WPO
EFS
,MJOJL GS
6SPMPHJF
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
LPPSEJOJFSU

#VOEFTXFJU
FSGMMFO
OVS
XFOJHF
;FOUSFO
EJF
IPIFO
2VBMJUjUTTUBOEBSET VOE
.JOEFTUGBMM[BIMFO
EFT
%BDI WFSCBOET
EFS
1SPTUBUB[FOUSFO
%FVUTDI MBOET
%71;
°
FJOFT
EBWPO
JTU
EBT
1SPTUBUB[FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH

#VOEFTXFJU
FSGMMFO
OVS
XFOJHF
;FOUSFO
EJF
IPIFO
2VBMJUjUTTUBOEBSET
VOE
.JOEFTU GBMM[BIMFO
EFT
%BDIWFSCBOET
EFS
1SPTUBUB[FOUSFO
%FVUTDIMBOET
%71;
°
FJOFT
EBWPO JTU
EBT
1SPTUBUB[FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
/S OCFSH
&T
USjHU
EBIFS
EBT
2VBMJUjUTTJFH FM Ã;FOUSVN
GS
&YDFMMFO[
JN
%71;
F7² *N
1SPTUBUB[FOUSVN
XFSEFO
JN
+BIS

1BUJFOUFO
NJU
FJOFN
1SPTUBUBLBS[JOPN
PQF SJFSU
%BCFJ
BSCFJUFO
4QF[JBMJTUFO
EFS
,MJOJL
GS
6SPMPHJF EFS
,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF EFS
,MJOJL
GS
3BEJPPOLPMPHJF
VOE
(FNFJOTDIBGUTQSBYJT
GS
4USBIMFOUIFSBQJF EFT
*OTUJUVUT
GS
3BEJPMPHJF
/PSE
,MJOJL
VOE
*OTUJUVU
GS
/VLMFBSNFEJ[JO EFT
*OTUJUVUT
GS
1BUIPMPHJF EFS
,MJOJL
VOE
*OTUJUVU
GS
1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO EFS
,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPU IFSBQJF
VOE OJFEFSHFMBTTFOF
'BDIjS[UF
GS
6SPMPHJF
FOH
[VTBNNFO
%JF
,PPQFSBUJPO
NJU
EFO
OJFEFS HFMBTTFOFO
'BDIjS[UFO
FSNzHMJDIU
EFN
1 BUJFOUFO FJOFO
OBIUMPTFO
fCFSHBOH
WPO
BV‡FSLMJOJTDIFS
VOE
T UBUJPOjSFS
#FUSFVVOH
VOE
IJMG U WPS
BMMFN
VOBOHFOFINF
%PQQFMVOUFSTVDIVOHFO
[V
WFSNFJEFO
%BT
1SPTUBUB[FOUSVN QGMFHU
[VEFN
FJOF
FOHF
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
4FMCTUIJMGFHSVQQFO #FJ
EFS
%JBHOPTUJL
TFU[U
EBT
1SPTUBUB[FOUSVN
BVG
FJOF
TDINFS [GSFJF
VOE
OVS
XFOJHF .JOVUFO
EBVFSOEF
,PNCJOBUJPO
WPO
#MVUVOUFSTVDIVOH
14"5FTU
5BTUVOUFSTVDIVOH VOE
FWFOUVFMM
FJOFS
TQF[JFMMFO
6OUFSTVDIVOH
QFS
6MUSBTDIBMM
EVSDI
EFO
&OEEBSN
PEFS EBT
TP
HFOBOOUF
)JTUPTDBOOJOH
#FJ
7FSEBDIU
FJOFS
,SFCTFSLSBOLVOH
FSGPMHU
EJF
&OU OBINF
WPO
(FXFCFQSPCFO
NJU
)JMGF
EFS
1SPTUBUB#JPQTJF #FJ
EFS
5IFSBQJF
TFU[U
EBT
1SPTUBUB[FOUSVN
XFOO
NzHMJDI
BVG
NJOJNBMJOWBTJWF
$IJ SVSHJF
VOE
JOOPWBUJWF
.FUIPEFO
#FJ
EFS
#FIBOEMVOH
WPO
HVUBSUJHFO
1SPTUBUBUVNP SFO
LPNNU
EBT
Ã" CIPCFMO²
FOEPTLPQJTDIF
USBOTVSFUISBMF
3FTFLUJPO
563
EFS (SFFOMJHIU-BTFS
VOE
CFJ
TFIS
HSP‡FO
%STFO
TFMUFO
EJF
DIJSVSHJTDIF
&OUGFSOVOH
[VN &JOTBU[
%JF
0QFSBUJPO
WPO
CzTBSUJHFO
5VNPSFO
HFTDIJFIU
FOUXFEFS
FOEPTLPQJTDI
NJ OJNBMJOWBTJW
PEFS
LMBTTJTDI
TDIOJUUPQFSBUJW
SFUSPQVCJTDI
PEFS
QFSJOFBM 
*O
TQF[JFM MFO
'jMMFO
LPNNU
EJF
#SBDIZUIFSBQJF
PEFS
EFS
IPDIJOUFOTJWF
GPLVTTJFSUF
6MUSBTDIBMM )*'6
[VN
&JOTBU[

,POUBLU
5FSNJOWFSHBCF
GS
EJF
1SPTUBUBTQSFDITUVOEF



 1SPTUBUB#FSBUVOHTIPUMJOF




.POUBH

°

6IS

&.BJM
QSPTUBUB[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF



BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 11

0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO "MMHFNFJO 7JT[FSBM VOE
5IPSBYDIJSVSHJF %JF
,MJOJL
GS
"MMHFNFJO
7JT[FSBM
VOE
5IPSBYDIJSVSHJF
WFSGHU
CFS

#FUUFO
VOE CFIBOEFMU
JN
+BIS
CFS

1 BUJFOUFO
TUBUJPOjS
%JF
4DIXFSQVOLUF
EFS
,MJOJL
MJF HFO
JO
EFS
POLPMPHJTDIFO
VOE
NJOJNBMJOWBTJWFO
$IJSVSHJF
EFS
#BVDI
VOE
5IPSBYPS HBOF
EFS
FOEPLSJOFO
$IJSVSHJF
TPXJF
JO
EFS
1SPLUPMPHJF
%JF
,MJOJL
WFSGHU
CFS
FJOF QSPLUPMPHJTDIF
"NCVMBO[
JO
EFS
EJF
BNCVMBOU F
%JBHOPTUJL
VOE
5IFS BQJF
WPO
&OE EBSNFSLSBOLVOHFO
V
B
NJUU FMT
-BTFSUIFSBQJF
EVSDIHFGISU
XJSE
%BSCFS
IJOBVT XFSEFO
BNCVMBOUF
0QFSBUJPOFO
1PSUJNQMBOUBUJPOFO
-ZNQILOPUFOFOUGFSOVOHFO #SVDIPQFSBUJPOFO
EVSDIHFGISU
8FJUFSIJO
XFSEFO
&OUFSPTUPNB5IFSBQJF
VOE 8VOEUIFSBQJF
WPSHFIBMUFO
%JF
HFTBNUF
,MJOJL
JTU
OBDI
%*/
&/
*40

[FSUJGJ[JFSU
%JF
#FIBOEMVOH
WPO
1BUJFOUFO
NJU
PQFSBUJPOTQGMJDIUJHFO
,SBOLIFJUFO
EFS
-VOHF
VOE 5IPSBYPSHBOF
FSGPMHU
BVG
FJOFS
FJH FOT
HFHSOEFUFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
&JOIFJU
BVG EFS
TPXPIM
$IJSVSHFO
BMT
BVDI
-VOHFOGBDIjS[UF
EJF
1BUJFOUFO
CFUSFVFO
1BUJFOUFO NJU
,SBOLIFJUFO
EFT
7FSEBVVOHTUSBLUFT
XFSEFO
BVG
FJOFS
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
WJT[FSBM NFEJ[JOJTDIFO
4UBUJPO
HFNFJOTBN
WPO
7JT[FSBMDIJSVSHFO
VOE
(BT USPFOUFSMPHFO
CF USFVU
%JF
#FIBOEMVOH
WPO
jMUFSFO
1BUJFOUFO
FSGPMHU
JO
FOHFS
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
"M UFSTNFEJ[JOFSO
*N
3BINFO
EFT
,POUJOFO[[FOUSVNT
LPPQFSJFSU
EJF
"MMHFNFJODIJSVS HJF
NJU
EFS
'SBVFOLMJOJL
EFS
/FVSPMPHJF
EFS
(FSJBUSJF
EFS
1IZTJLBMJTDIFO
VOE
3FIB CJMJUBUJWFO
.FEJ[JO
TPXJF
EFS
6SPMPHJF Ã'SIFS
HBC
FT
FOUXFEFS OVS
4UBIM
4USBIM
PEFS $IFNJF
IFVUF
LPNCJOJF SFO
XJS
NJU
&SGPMH
0QF SBUJPO
NJU
#FTUSBIMVOH VOE
4ZTUFNUIFSBQJF²
$IFGBS[U
1SPG
%S
)VCFSU
4UFJO

%JF
,MJOJL
LPPSEJOJFSU
EBT
[FSUJGJ[JFSUF
%BSNLSFCT[FOUSVN
[VS
#FIBOE MVOH
WPO
5VNPSFO
EFT
(BT USPJOUFTUJOBMUSBLUFT
JOTCFTPOEFSF
LPMPSFL UBMFS
,BS[JOPNF
*OTHFTBNU
CFIBOEFMU
EJF
,MJOJL

5VNPSQBUJFOUFO JN
+BIS
TUBUJPOjS
%B[V
HFIzSFO
SVOE

1BUJFOUFO
NJU
FJOFN
,PMPO C[X
3FLUVNLBS[JOPN

1 BUJFOUFO
NJU
FJOFN
#S PODIJBMLBS[JOPN KFXFJMT

1BUJFOUFO
NJU
.BHFO
#BVDITQFJDIFMESTFO
VOE
4DIJME ESTFOLBS[JOPN
TPXJF

1 BUJFOUFO
NJU
.FU BTUBTFO
%JF
,MJOJL
CF IBOEFMU
BMMF
TFMUFOFO
5VNPSFO
;VN
&JOTBU[
LPNNFO
EBCFJ
NPEFSOTUF 7FSGBISFO
XJF
EJF
NJOJNBMJOWBTJWF
$IJSVSHJF
EJF
.FUBTUBTFODIJSVSHJF EJF
"CMBUJPOTUIFSBQJF
PEFS
EJF
[ZUPSFEVLUJWF
$IJSVSHJF

%JF
,MJOJL
JTU
.JUHMJFE
EFT
*OUFSEJT[JQMJOjSFO
0OLPMPHJTDIFO
;FOUSVNT EFT
,MJOJLVNT
%JF
`S [UJOOFO
VOE
`S [UF
OFINFO
BN
BMMH FNFJOFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO 5VNPSCPBSE
TPXJF
BO
EFO
5 VNPSLPOGFSFO[FO
EFT
%BSNLSFCT
)BVUUVNPS
VOE
-VO HFOUVNPS[FOUSVNT
UFJM

-FJUVOH $IFGBS[U
1SPG
%S
)VCFSU
4UFJO ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
%PSJT
-BVCFS ,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 ;FOU
1BUJFOUFONBOBHFNFOU



 1SPLUPMPHJTDIF
"NCVMBO[







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 12

"VHFOLMJOJL %JF
,MJOJL
GS
"VHFOIFJMLVOEF
WFSGHU
CFS

#FUUFO
VOE
CFIBO EFMU
JN
+BIS

1BUJFOUFO
TUBUJPOjS
0QFSBUJW
XJSE
EBT
LPNQMFU UF
4QFLUSVN
EFS
BVH FOjS[UMJDIFO
0QFSBUJPOFO
BOHFCPUFO
JOTCF TPOEFSF
BMMF
"S UFO
EFS
$BU BSBDU$IJSVSHJF
TPXJF
BMMF
'PS NFO
EFS 0QFSBUJPO
EFT
(MBVLPNT
HSOFS
4UBS
VOE
BMMF
'PS NFO
EFS
/FU[ IBVUHMBTLzSQFS$IJSVSHJF
QMBTUJTDISFLPOTUSVLUJWF
-JE$IJSVSHJF
0SCJUB $IJSVSHJF
TPXJF
4DIJFMPQFSBUJPOFO %JF
"VHFOLMJOJL
CFIBOEFMU
IjVGJHF
5VNPSFO
BN
"VHF
XJF
#BTBMJPNF
VOE 1BQJMMPNF
BCFS
BVDI
TFMUFOF
XJF
#JOEFIBVULBS[JOPNF
PEFS
"EFSIBVUNF MBOPNF
*OTHFTBNU
XFSEFO
JN
+BIS
DB

5VNPSPQFSBUJPOFO
BN
VOE
JN "VHF
EVSDIHFGISU

Ã5VNPSFO
EFT "VHFT
TJOE
[XBS
TFMUFO
BCFS
GS
EFO
#FIBOEMFS
FJOF
CFTPOEFSF )FSBVTGPSEFSVOH
°
EFS
XJS
VOT
TUFMMFO²
$IFGBS[U
1%
%S
+PTFG
4DINJECBVFS

-FJUVOH $IFGBS[U
1%
%S
+PTFG
4DINJECBVFS ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
%PSJT
-BVCFS ,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 "VHFOBNCVMBO[









BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 13

0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO 'SBVFOIFJMLVOEF ° 4DIXFSQVOLU (ZOjLPMPHJF %JF
,MJOJL
GS
' SBVFOIFJMLVOEF
WFSGHU
CFS

#FUU FO
VOE
CFIBOEFMU
JN
+BIS
S VOE 
1BUJFOUJOOFO
TUBUJPOjS
%JF
,MJOJL
CFIBOEFMU
BMMF
HVU
VOE
CzTBS UJHFO
HZOjLP MPHJTDIFO
,SBOLIFJUTCJMEFS
VOE
CJFUFU
EBT
HFTBNUF
5IFSBQJFTQFLUSVN
EFS
5VNPSCF IBOEMVOH
BVT
FJOFS
)BOE
%JBHOPTF
0QFS BUJPO
NFEJLBNFOUzTF
5IFSBQJF
VOE
$IF NPUIFSBQJF
%JF
,MJOJL
JT U
[FSUJGJ[JFSU
VOE
LPPQFSJFSU
JN
3BINFO
EFT
,POUJOFO[[FO USVNT
NJU
EFS
"MMH FNFJODIJSVSHJF
EFS
(FSJBUSJF
EFS
/FVS PMPHJF
EFS
1IZTJLBMJTDIFO VOE
3FIBCJMJUBUJWFO
.FEJ[JO
TPXJF
EFS
6SPMPHJF %JF
,MJOJL
LPPSEJOJFSU
EBT
[FSUJGJ[JFSUF
JOUFSEJT[JQMJOjSF
#SVTU[FOUSVN
TPXJF
EFO
#F IBOEMVOHTTDIXFSQVOLU
(ZOjLPMPHJTDIF
0OLPMPHJF
VOE
OJNNU
BO
[BIMSFJDIFO
4UVEJFO [
#
[VN
.BNNB, BS[JOPN
VOE
[V
(FOJU BMNBMJHOPNFO
UFJM
%JF
,MJOJL
CJFU FU
TQF [JFMMF
5VNPSTQSFDITUVOEFO
GS
#S VTULSFCT
HZOjLPMPHJTDIF
.BMJHOPNF
VOE
$IFNP UIFSBQJF
BO
"MMF
5VNPSQBUJFOUJOOFO
XFSEFO
JN
5VNPSCPBSE
WPSHFTUFMMU
%JF
,MJOJL
CFIBOEFMU
JN
+BIS
CFS

5 VNPSQBUJFOUJOOFO
TUBUJPOjS
%JFT
CFUSJG GU IjVGJHF
5VNPSFO
XJF
EBT
.BNNB
EBT
&OEPNFUSJVN
TPXJF
EBT
0W BSJBMLBS[JOPN BCFS
BVDI
TFMUFOF
,SFCTFSLSBOLVOHFO
XJF
(FOJUBMTBSLPNF
7BHJOBMLBS[JOPNF
PEFS 4DIXBOHFSTDIBGUTBTTP[JJFSUF
5VNPSFO %BCFJ
LPNNFO
JOOPWBUJWF
7FSGBISFO
XJF
EJF
NJOJNBMJOW BTJWF 0QFSBUJPO
QFS
#BVDITQJFH FMVOH
EJF
JOUS BPQFSBUJWF
#FTUSBI MVOH
CFJN
.BNNBLBS[JOPN
EJF
8jDIUFSMZNQILOPUFO5FDIOJL PEFS
EJF
NVMUJWJT[FS BMF
$IJSVSHJF
CFJ
G PSUHFTDISJUUFOFO
(FOJ UBMNBMJHOPNFO
[VN
&JOTBU[
%JF
`S [UJOOFO
VOE
`S[UF
EFS
,MJ OJL
OFINFO
BN
BMMH FNFJOFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSCPBSE $IFGjS[UJO
VOE
BN
5 VNPSCPBSE
EFT
#S VTU[FOUSVNT
UFJM
.FEJLBNFOUzTF 1SPG
%S
$PTJNB
#SVDLFS 5VNPSUIFSBQJFO
FJOTDIM
BNCVMBOU F
$IFNPUIFSBQJFO
XFSEFO JO
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
EFS
(ZOjLPMPHJTDIFO
0OLPMPHJF
JN
"N CVMBOUFO
#FIBOEMVOHT$FOUSVN
JN
,MJOJLVN
/S OCFSH
/PSE
EVSDIHFGISU
"NCVMBOU XFSEFO
EPSU
QSP
2VBSUBM
CFS

1BUJFOUJOOFO
CFUSFVU
+jISMJDI
XFSEFO
EPSU
 $IFNPBQQMJLBUJPOFO
WFSBCSFJDIU
%JF
,MJOJL
BSCFJU FU
FOH
NJU
EFS
Ã' SBVFOTFMCTUIJMGF OBDI
,SFCT²
[VTBNNFO Ã8FOO
FT
JSHFOEXJF
HFIU
PQFSJFSFO
XJS
NJOJNBMJOWBTJW EBT
JTU
GS
VOTFSF
1BUJFO UJOOFO
BN
TDIPOFOETUFO²

-FJUVOH $IFGjS[UJO
1SPG
%S
$PTJNB
#SVDLFS ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
3FOBUF
8FHFSFS ,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 "NCVMBO[
"VGOBINF



 #SVTUTQSFDITUVOEF







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 14

(BTUSPFOUFSPMPHJF )FQBUPMPHJF &SOjISVOH
&OEPLSJOPMPHJF
VOE
%JBCFUPMPHJF %JF
.FEJ[JOJTDIF
,MJOJL

4DIXFSQVOLU
(BT USPFOUFSPMPHJF
)FQBUPMPHJF
&SOjISVOH &OEPLSJOPMPHJF
VOE
%JBCFUPMPHJF
WFSGHU
CFS

#FUUFO
VOE
CFIBOEFMU

1 B UJFOUFO
TUBUJPOjS
JN
+BIS 
%JF
,MJOJL
CFIBOEFMU
TDIXFSQVOLUNj‡JH
1 BUJFOUFO
NJU BMMFO
&SLSBOLVOHFO
EFS
7 FSEBVVOHTPSHBOF
NJU
FOEPLSJOPMPHJTDIFO
&SLS BOLVOHFO VOE
4UPGGXFDITFMTUzSVOHFO
JOTCFTPOEFSF
%JBCFUFT
NFMMJUVT
%JF ,MJOJL
CJFUFU
BMMF
HBTUSPFOUFSPMPHJTDIFO
VOE
IFQBUPMPHJTDIFO
EJBH OPTUJTDIFO
VOE
UIFSBQFVUJTDIFO
7FSGBISFO
BO
XJF
[
#
(BTUSPTLP QJF
$PMPTLPQJF
&3$1
4POPHSBQIJF
-BQBSPTLPQJF
#BMMPOFOUFSP TLPQJF
%JF
,MJOJL
W FSGHU
CFS
FJO
H BTUSPFOUFSPMPHJTDIFT
'VOLUJ Ã8JS
GISFO
POTMBCPS
VOE
GIS U
NJU
NPEFS OTUFO
(FSjUFO
EJF
IzDIT UF
"O[BIM JO
VOTFSFN
'VOL WPO
6OUFSTVDIVOHFO
JO
%FVUTDIMBOE
EVS DI
%JF
,MJOJL
JT U
[FSUJGJ UJPOTMBCPS
NJU
NPEFSOFO [JFSU
OBDI
%*/
&/
*40

(FSjUFO
EJF
NFJTUFO
%JF
,MJOJL
CFIBOEFMU
JN
+BIS

1BUJFOUFO
NJU
5VNPSEJBHOPTF
TUBUJPOjS FOEPTLPQJTDIFO
&JOHSJGGF
;VS
#FIBOEMVOH
W PO
5VNPSFO
EFT
(BT USPJOUFTUJOBMUSBLUFT
JOTCFTPOEFSF JO
%FVUTDIMBOE
EVSDI²
LPMPSFLUBMFS
,BS[JOPNF
JN
3BINFO
EFT
%BSNLSFCT[FOUSVNT
FSGPMHU
FJOF $IFGBS[U
FOHF
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
TQF[JBMJTJFS UFO
OJFEFSHFMBTTFOFO
(BTUSPFOUF %S
)FSCFSU
.VTDIXFDL SPMPHFO
VOE
BOEFSFO
JOUFSOFO
VOE
FYUFSOFO
,PPQFSBUJPOTQBSUOFSO
"VDI TFMUFOF
,SFCTFSLSBOLVOHFO
XJF
OFVSPFOEPLSJOF
5VNPSFO
XFSEFO
JO
EFS ,MJOJL
CFIBOEFMU
#FJ
EFS
5VNPSUIFSBQJF
LPNNFO
JOOPWBUJWF
7FSGBISFO
XJF
EJF
&NCPMJTBUJPO
PEFS
EJF 3BEJPGSFRVFO[BCMBUJPO
[VN
&JOTBU[
%JF
`S [UJOOFO
VOE
`S[UF
EFS
,MJOJL
OFINFO
BN BMMHFNFJOFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSCPBSE
VOE
BN
5VNPSCPBSE
EFT
%BSNLSFCT[FOU SVNT
UFJM
%JF
,MJOJL
BSCFJU FU
CFTPOEFST
JOUFOTJW
NJU
EFS
1 BOLSFBUFLUPNJF4FMCTUIJM GFHSVQQF
[VTBNNFO

-FJUVOH $IFGBS[U
%S
)FSCFSU
.VTDIXFDL ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
%PSJT
-BVCFS ,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 "NCVMBOUF
7FSTPSHVOH







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 15

0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO (FSJBUSJF %JF
.FEJ[JOJTDIF
,MJOJL

(FSJBUSJF
W FSGHU
CFS

#FUUFO
VOE

U BHFTLMJOJTDIF 1MjU[F
VOE
CFIBOEFMU
JN
+BIS

1 BUJFOUFO
TUBUJPOjS
VOE
XFJUFSF

UFJMTUBUJP OjS
%JF
,MJOJL
CFIBOEFMU
1 BUJFOUFO
NJU
&SLSBOLVOHFO
BVT
EFN
HFTBNUFO
JOUFSOJTUJ TDIFO
'BDIHFCJFU
JOTCFTPOEFSF
4UzSVOHFO
EFS
"UFNXFHF
EFT
#FXFHVOHTBQQBSBUFT EFT
)FS[,SFJTMBVG4ZTUFNT
EFT
7FSEBVVOHTUSBLUFT
FJOTDIMJF‡MJDI
%JBCFUFT
NFMMJUVT NJU
CFTPOEFSFS
#FSDLTJDIUJHVOH
EFT
IzIFSFO
-FCFOTBMUFST
VOE
EFS
PG U
EBNJU
WFS CVOEFOFO
.VMUJNPSCJEJUjU
&JO
4QF[JG JLVN
EFS
(FSJBUSJF
JT U
EJF
' SISFIBCJMJUBUJPO [VN
&SIBMU
PEFS
[VS
8 JFEFSIFSTUFMMVOH
EFS
'VOLUJPOBMJUjU
VOE
EBNJU
EFS
4FMCT UTUjO EJHLFJU
%JF
(FSJBUSJF
WFSGHU
CFS
FJOF
(FSJBUSJTDIF
5 BHFTLMJOJL
VOE
LPPSEJOJFSU
NJU
EFS
6 O GBMM
VOE
0SUIPQjEJTDIFO
$IJSVSHJF
EJF
BMUFSTUSBVNBUPMPHJTDIF
4UBUJPO
/"LUJW
JN
,MJ OJLVN
/SOCFSH
4E
*N
3BINFO
EFT
,POUJOFO[[FOUSVNT
LPPQF Ã'S
jMUFSF
SJFSU
EJF
,MJOJL
NJU
EFS
' SBVFOLMJOJL
EFS
"MMHFNFJODIJSVSHJF
EFS 5VNPSQBUJFOUFO /FVSPMPHJF
EFS
1IZTJLBMJTDIFO
VOE
3FIBCJMJUBUJWFO
.FEJ[JO
TPXJF CJFUFO
XJS
FSHjO[FOE
[VS EFS
6SPMPHJF
%JF
,MJOJL
CJMEFU
[VEFN
FJOF
&JOIFJU
NJU
EFN
-FIS TUBUJPOjSFO
#FIBOEMVOH TUVIM
GS
*OOFS F
.FEJ[JO
(FSJBUSJF
BO
EFS
' SJFESJDI"MFYBOEFS 6OJWFSTJUjU
&SMBOHFO/SOCFSH
TPXJF
EFN
*OTUJUVU
GS
#JPNFEJ[JO BVDI
EJF
5IFSBQJF
JO
EFS EFT
"MUFSOT
JO
/SOCFSH HFSJBUSJTDIFO
5BHFTLMJOJL BO
VN
XJFEFS
GJU
GS
FJO *O
EFS
(FSJBUSJF
XFSEFO
jMUFSF
1BUJFOUFO
NJU
#SVTULSFCT
1SPTUBUB -FCFO
JO
EFS
4FMCTUTUjO LSFCT
VOE
,S FCTFSLSBOLVOHFO
EFS
7FSEBVVOHTPSHBOF
CFIBOEFMU EJHLFJU
[V
XFSEFO²
%JF
`S[UJOOFO
VOE
`S[UF
EFS
,MJOJL
OFINFO
CFJ
#FEBS G
BN
BMMHF NFJOFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSCPBSE
UFJM
&SHjO[FOE
[VS
TUBUJP $IFGBS[U
1SPG
%S
$PSOFM
4JFCFS OjSFO
#FIBOEMVOH
W PO
5VNPSQBUJFOUFO
CJFUFU
EJF
(FSJBUSJF
EJF UFJMTUBUJPOjSF
#FIBOEMVOH
JO
EFS
(FSJBUSJTDIFO
5 BHFTLMJOJL
TPXJF EJF
TUBUJPOjSF
VOE
BNCVMBOUF
HFSJBUSJTDIF
3FIBCJMJUBUJPO
JN
/SOCFSH4UJGU
EJF
VOUFS NFEJ[JOJTDIFS
-FJUVOH
EFS
(FSJBUSJF
TUBUUGJOEFU
BO

-FJUVOH $IFGBS[U
1SPG
%S
$PSOFM
4JFCFS ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
#FSOIBSE
4[FSCJOTLJ ,POUBLU
4FLSFUBSJBU







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 16

)BMT/BTFO0ISFOLMJOJL %JF
)BMT/BTFO0ISFOLMJOJL
WFSGHU
CFS

#FUU FO
VOE
[FIO
U BHFTLMJOJTDIF
1MjU[F VOE
CFIBOEFMU
JN
+BIS
CFS

1BUJFOUFO
TUBUJPOjS
%BNJU
JTU
EJF
)/0,MJOJL
EFT ,MJOJLVNT
/SOCFSH
FJOF
EFS
HSz‡UFO
)/0,MJOJLFO
%FVUTDIMBOET /FCFO
EFS
LPOTFSWBUJWFO
#FIBOEMVOH
WPO
)zSTUVS[
5JOOJUVT
"M MFSHJFO
VOE
4DIXJOEFMFSLSBOLVOHFO
TQJFMFO
JO
EFS
)/0,MJOJL
W PS BMMFN
PQFSBUJWF
&JOHSJGGF
FJOF
HSP‡F
3PMMF
%B[V
[jIMFO
0QFS BUJP Ã6OT
JTU
TFIS OFO
[VS
7FSCFTTFSVOH
EFS
)zSGjIJHLFJU
PEFS
QMBTUJTDIF
VOE
FOEP TLPQJTDIF
0QFSBUJPOFO
JN
#FSFJDI
EFS
/BTF
VOE
EFS
/BTFOOFCFO XJDIUJH
EBTT
IzIMFO EFS
1BUJFOU
EFS
NJU
EFS
%JBHOPTF
,SFCT
[V
VOT &JO
XJDIUJHFS
4DIXFSQVOLU
JTU
EJF
PQFSBUJWF
5IFSBQJF
WPO
1BUJFOUFO
NJU LPNNU
TJDI
JO
KFEFN
FJO ,PQG)BMT5VNPSFO
JOTCFTPOEFSF
EJF
-BTFSUVNPSDIJSVSHJF
EJF
$IJSVSHJF [FMOFO
.PNFOU
EBSBVG
EFS
HSP‡FO
4QFJDIFMESTFO
VOE
QMBT UJTDISFLPOTUSVLUJWF
.B‡OBINFO WFSMBTTFO
LBOO
EBTT
FS
1SP
+BIS
XFSEFO

1BUJFOUFO
NJU
5VNPSEJBHOPTF
TUBUJPOjS
CFIBOEFMU %JFT
CFUSJGGU
IjVGJHF
,SFCTFSLSBOLVOHFO
XJF
5VNPSFO
EFS
HSP‡FO
4QFJ NFEJ[JOJTDI
PQUJNBM
WFS DIFMESTFO
EFT
, FIMLPQGFT
EFT
.VOE
VOE
/BTFOS BDIFOSBVNFT
TPXJF TPSHU
XJSE
VOE
NFOTDIMJDI EFS
/BTFOOFCFOIzIMFO
VOE
)ZQPQIZ TF
BCFS
BVDI
TFMU FOF
5VNPSFO
XJF JO
HVUFO
)jOEFO
JTU²
FYUSBDSBOJFMMF
5VNPSFO
EFS
)JS OOFSWFO
PEFS
- ZNQIBOHJPNF
JN
, PQG $IFGBS[U
)BMT#FSFJDI 1SPG
%S
7JLUPS
#POLPXTLZ %JF
)/0,MJOJL
OJNNU
BN
, PQG)BMT5VNPS[FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
U FJM VOE
CJFUFU
FJOF
TQF[JFMMF
5 VNPSTQSFDITUVOEF
BO
*N
3 BINFO
EFT
JOUFSEJT[JQMJOjSFO )/05VNPSCPBSET
XFSEFO
JOEJWJEVFMMF
(FTBNUIFSBQJFLPO[FQUF
FSTUFMMU
VOE
FJOHFMFJ UFU
%JF
PQFS BUJWF
#FIBOEMVOH
FS GPMHU
JO
EFS
)/0,MJOJL
BMMF
$IFNPU IFSBQJFO
VOE 3BEJP$IFNPUIFSBQJFO
FSGPMHFO
JO
EFO
POL PMPHJTDIFO
VOE
TUSBIMFOUIFSBQFVUJTDIFO ,MJOJLFO
EFT
,MJOJLVNT
C[X
JN
"NCVMBOUFO
#FIBOEMVOHT$FOUSVN
"#$  #FJ
EFO
&JOHSJGGFO
JO
EFS
)/0,MJOJL
LPNNFO
JOOPWBUJWF
7FSGBISFO
XJF
EJF
NJOJNBM JOWBTJWF
MBTFSDIJSVSHJTDIF
3FTFLUJPO
WPO
5VNPSFO
QMBTUJTDISFLPOTUSVLUJWF
0QFSBUJP OFO
OBDI
EFS
&OUGFSOVOH
FJOFT
5VNPST
JN
)BMT/BTFO0ISFOCFSFJDI
TPXJF
JOUFSEJT[J QMJOjSF
&JOHSJGGF
NJU
EFS
/FVSPDIJSVSHJF
CFJ
/FCFOIzIMFO
VOE
)ZQPQIZ TFOUVNPSFO TPXJF
NJU
EFS
(FGj‡DIJSVSHJF
CFJ
TQF[JFMMFO
"SUFO
WPO
)BMTUVNPSFO
[VN
&JOTBU[
%JF ,MJOJL
BSCFJUFU
NJU
EFS
7FSFJOJHVOH
EFT
,FIMLPQGMPTFO
F7
[VTBNNFO

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
7JLUPS
#POLPXTLZ ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
3FOBUF
8FHFSFS ,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 "NCVMBO[
VOE
5VNPSTQSFDITUVOEF







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 17

0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO )BVULMJOJL %JF
)BVULMJOJL
WFSGHU
CFS

#FUU FO

EBWPO
TJOE
UFJMTUBUJPOjSF
1MjU[F
VOE
CF IBOEFMU
JN
+BIS

1 BUJFOUFO
TUBUJPOjS
%JF
,MJOJL
CJFU FU
EBT
HFTBNUF
4QFLUSVN EFS
NPEFSOFO
%JBHOPTUJL
VOE
#FIBOEMVOH
WPO
,SBOLIFJUFO
EFS
)BVU
EFS
)BBSF
VOE /jHFM
TPXJF
EFS
IBVUOBIFO
4DIMFJNIjVUF
BO
4DIXFSQVOLUF
TJOE
V
B
PQFSBUJWF
&JOHSJGGF
BO
EFS
)BVU
VOE
6OUFSIBVU
CFJ
CzTBSUJ HFO
)BVUUVNPSFO
TQF[JFMMF
UVNPS DIJSVSHJTDIF
015FDIOJLFO
[
#
8jDIU FSMZNQI LOPUFO&OUGFSOVOH
CFJN
.FMBOPN
TPXJF
%JBHOPTUJL
VOE
5IFSBQJF
EFT
.FMBOPNT
VOE BOEFSFS
CzTBSUJHFS
)BVUUVNPSFO
8FJUFSF
4DIXFSQVOLUF
TJOE
EJF
%JBHOPTUJL
VOE
#F IBOEMVOH
WPO
"MMFSHJFO
JOLM
EFT
"VGCBVT
EFT
/SOCFSHFS
*OUFSEJT[JQMJOjSFO
;FOUSVNT GS
"MMFSHPMPHJF
/*;"
EJF
%JBHOPTF
VOE
#FIBOEMVOH
WPO
&L[FNFO
[
#
/FVSPEFS NJUJT,POUBLU
PEFS
#FS VGTFL[FNF
VOE
EFS
4DIVQQFOG MFDIUF
1TPSJBTJT
TPXJF
W PO DISPOJTDIFO
8VOEFO
XJF
6 OUFSTDIFOLFMHFTDIXSF
6MDVT
DS VSJT
VOE
%JBCFUJTDIFT 'V‡TZOESPN
Ã*O
VOTFSFN
[FSUJGJ[JFSUFO )BVUUVNPS[FOUSVN
FSIjMU KFEFS
1BUJFOU
FJOF
MFJUMJOJFO HFSFDIUF
#FIBOEMVOH
OBDI EFN
BLUVFMMFO
4UBOE
EFS 8JTTFOTDIBGU²
$IFGBS[U
1SPG
%S
&SXJO
4DIVMU[

%JF
)BVULMJOJL
L PPSEJOJFSU
EBT
[FS UJGJ[JFSUF
)BVUUVNPS[FOUSVN *OTHFTBNU
XFSEFO
JN
+BIS

1BUJFOUFO
NJU
5VNPSEJBHOPTF
TUB UJPOjS
CFIBOEFMU
%JF
IjVG JHTUFO
CFIBOEFMUFO
5VNPSFO
TJOE
#B TBM[FMM
VOE
1MBUU FOFQJUIFM,BS[JOPNF
TPXJF
.FMBOPNF
*O
EFS )BVULMJOJL
XFSEFO
BCFS
BVDI
TFMUFOF
5VNPSFO
XJF
.FSLFM[FMM,BS [JOPNF
LVUBOF
-ZNQIPNF
PEFS
4BSLPNF
EFS
)BVU
CFIBOEFMU
#FJ EFS
5IFSBQJF
WPO
)BVUUVNPSFO
TFU[U
EJF
)BVULMJOJL
BVG
JOOPWBUJWF 7FSGBISFO
XJF
EJF
QIPU PEZOBNJTDIF
5IFSBQJF
PEFS
EJF
NJLS PHSB GJTDI
LPOUSPMMJFSUF
5VNPSDIJSVSHJF

%JF
`S[UJOOFO
VOE
`S [UF
OFINFO
BN
JOU FSEJT[JQMJOjSFO
)BVUUV NPSCPBSE
UFJM
%JF
,MJOJL
JTU
BO
[BIMSFJDIFO
LMJOJTDIFO
4UVEJFO
CF UFJMJHU
VOE
BSCFJUFU
NJU
EFS
1TZDIPTP[JBMFO
#FSBUVOHTTUFMMF
EFS
#BZFSJTDIFO
,SFCTHF TFMMTDIBGU
TPXJF
NJU
EFN
3 FHJPOBM[FOUSVN
GS
4FMCTUIJMGFHSVQQFO
.JUUFMGSBOLFO
F7 [VTBNNFO

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
&SXJO
4DIVMU[ ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
)BOOFMPSF
&SC ,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 "NCVMBO[



 XXXIBVULMJOJLOVFSOCFSHEF
XXXIU[OVFSOCFSHEF



BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 18

.VOE
,JFGFS
VOE
1MBTUJTDIF
(FTJDIUT DIJSVSHJF %JF
,MJOJL
GS
.VOE
,JFGFS
VOE
1MBTUJTDIF
(FTJDIUTDIJSVSHJF
WFSGHU
CFS

#FUUFO VOE
CFIBOEFMU
JN
+BIS

1BUJFOUFO
TUBUJPOjS
%JF
,MJOJL
CJFUFU
BMMF
BLUVFMMFO
.F UIPEFO
EFS
%JBHOPTUJL
VOE
5IFSBQJF
WPO
&SLSBOLVOHFO
JN
.VOE,JFGFS(FTJDIUTCF SFJDI
%B[V
HFIzSFO
EJF
8 JFEFSIFSTUFMMVOH
EFS
, BVGVOLUJPO
OBDI
;BIO WFSMVTU
EVSDI
,JFGFSBVGCBV
VOE
*N QMBOUBUF
EJF
1SJNjS 
VOE
4F LVOEjSCFIBOEMVOH
WPO
-JQQFO
,JFG FS
VOE
(BVNFOTQBMU FO
EJF ,PSSFLUVS
WPO
,JFGFSGFIMTUFMMVOHFO
EJF
8JFEFSIFSTUFMMVOH
WPO
7FS MFU[VOHFO
JN
(FTJDIU
.VOE
VOE
BO
EFO
4DIjEFMLOPDIFO
EJF
,PS SFLUVS
WPO
4DIjEFMNJTTCJMEVOHFO
NJU
EFS
,MJOJL
GS
/FVSPDIJSVSHJF
EJF [BIOjS[UMJDIF
$IJSVSHJF
CFJ
3JTJLPQBUJFOUFO
EJF
1MBTUJTDISFLPOTUSVLUJWF TPXJF
`TUIFUJTDIF
$IJSVSHJF
JN
(FTJDIUT
VOE
, PQGCFSFJDI
TPXJF
EJF
#F IBOEMVOH
WPO
5VNPSFO
JN
.VOE
VOE
(FTJDIUTCFSFJDI

Ã#FJ
EFS
5IFSBQJF
WPO ,SFCTFSLSBOLVOHFO
LPNNU FT
BVG
FJOF
FOHF
VOE
LPMMFHJBMF
;VTBNNFOBSCFJU EFS
4QF[JBMJTUFO
WJFMFS
'BDIHFCJFUF
BO
EBT
JTU
GS VOT
TFMCTUWFSTUjOEMJDI²

%JF
,MJOJL
OJNNU
BN
, PQG)BMT5VNPS[FOUSVN
UFJM
*O
EFS
,MJOJL
XFS EFO JN
+BIS

1BUJFOUFO
NJU
5VNPSEJBHOPTF
TUBUJPOjS
CFIBOEFMU
%BT
4QFL $IFGBS[U
USVN
VNGBTTU
IjVGJHF
5VNPSFO
XJF
1MBUU FOFQJUIFMLBS[JOPNF
EFS
.VOE 1SPG
%S
.BSL
'BSNBOE IzIMF
TPXJF
#BTBM[FMM
C[X 
1MBUUFOFQJUIFMLBS[JOPNF
EFS
(FTJDIUTIBVU BCFS
BVDI
TFMUFOF
XJF
4QFJDIFMESTFO,BS[JOPNF
PEFS
4BSLPNF
#FJ
EFS 5IFSBQJF
LPNNFO
JOOPWBUJWF
7FSGBISFO
XJF
TFOUJOFMOPEF
#JPQTJFO
CFJ
LMFJOFS FO
5VNPSFO
PEFS
NJLSPWBTLVMjSF
3FLPOTUSVLUJPOFO
[VN
&JOTBU[ %JF
`S[UJOOFO
VOE
`S [UF
OFINFO
BN
JOU FSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSCPBSE
EFT
,MJOJLVNT VOE
BN
5VNPSCPBSE
EFT
, PQG)BMT5VNPS[FOUSVNT
UFJM
%JF
,MJOJL
CJFU FU
FJOF
TQF [JFMMF
5VNPSTQSFDITUVOEF
BO

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
%S
.BSL
'BSNBOE ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
)BOOFMPSF
4FJGFSU ,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 "NCVMBO[
5VNPSTQSFDITUVOEF







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 19

0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO /FVSPDIJSVSHJF %JF
,MJOJL
GS
/FVSPDIJSVSHJF
WFSGHU
CFS

#FUUFO
TPXJF
CJT
[V

*OUFOTJWCF IBOEMVOHTQMjU[F
JOLMVTJWF
EFS
*OU FSNFEJBUF$BSF4UBUJPO
VOE
CFIBOEFMU
JN
+BIS BOOjIFSOE

TUBUJPOjSF
1BUJFOUFO
%JF
,MJOJL
CFGBTTU
TJDI
NJU
EFS
PQFSBUJWFO
#F IBOEMVOH
WPO
&SLSBOLVOHFO
EFT
QFSJQIFSFO
VOE
[FOUS BMFO
/FSWFOTZTUFNT
VOE
EFS CFOBDICBSUFO
0SHBOF
XJF
EFT
LOzDIFSOFO
4DIjEFMT
VOE
EFS
8JSCFMTjVMF
;V
EFO
7FS TPSHVOHTBVGHBCFO
EFS
,MJOJL
[jIMFO
OFCFO
EFO
7 FSMFU[VOHFO
JN
,PQG
VOE
8 JSCFM TjVMFOCFSFJDI
BVDI
EJF
#FIBOEMVOH
L PNQMFYFS
.JTTCJMEVOHTTZOESPNFO
EFT
;FOUSBM OFSWFOTZTUFNT
TPXJF
EJF
.JLSPDIJSVSHJF
CFJ
EFHFOFSBUJWFO
&SLSBOLVOHFO
EFS
8JSCFM TjVMF ,FSOLPNQFUFO[FO
EFS
,MJOJL
MJFH FO
JO
NJOJNBMJOWBTJWFO
VOE
$PNQVUFSBTTJTUJFSUFO 0QFSBUJPOTWFSGBISFO
XJF
&JOHSJGGFO
VOUFS
/BWJHBUJPOTCFEJOHVOHFO
NJU
JOUSBPQFSBUJ WFS
#JMEHFCVOH
VOE
VOUFS
FOEPTLPQJTDIFO
#FEJOHVOHFO
%B[V
HFIzSFO
JOTCFTPOEF SF
EJF
TDIPOFOEF
&OUG FSOVOH
EFS
)JSO
VOE
3DLFONBSLTUVNPSFO
WPO
5VNPSFO
EFS 4DIjEFMCBTJT
VOE
EFS
LOzDIFSOFO
8JSCFMTjVMF
NJU
IPIFN
UFDIOJTDIFO
"VGXBOE
XJF [
#
EFN
&JOTBU[
WPO
6MUSBTDIBMMBTQJSBUPSFO
VOE
FJOFN
PGU
BVTHFEFIOUFO
/FVSPNP OJUPSJOH
EFS
/FSWFOGVOLUJPOFO
Ã%JF
/FVSPOBWJ HBUJPO
IJMGU
VOT /FVSPDIJSVSHFO
EFO
5VNPS [JFMHFOBV
[V
FSSFJDIFO
VOE
[V
FOUGFSOFO
VOE
EBCFJ XJDIUJHF
)JSOCFSFJDIF
XJF 4QSBDI
4FI
VOE
#FXF HVOHT[FOUSFO
[V
TDIPOFO³

4P
XFSEFO
QSP
+BIS

1BUJFOUFO
NJU
5VNPSEJBHOPTF
CFIBOEFMU EBSVOUFS

5VNPSFO
EFT
4DIjEFMJOOFOSBVNT
VOE
BOTDIMJF‡FOE JO
FJOFN
H FNFJOTBNFO
5VNPSCPBSE
/FVSPPOLPMPHJF
VNGBTTFOE XFJUFS
CFUSFVU
&JO
XFJUFSFS
4DIXFSQVOLU
JTU
EJF
#FIBOEMVOH
W PO OFVSPWBTLVMjSFO
&SLSBOLVOHFO
"OFVSZTNFO
VOE
"OHJPNF
JO FJOFN
CSFJUHFGjDIFSUFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
6NGFME
[VTBNNFO
NJU EFS
,MJOJL
GS
/FVS PMPHJF
VOE
EFN
*OT UJUVU
GS
EJBHOPTUJTDIF
3B EJPMPHJF
VOE
/FVSPSBEJPMPHJF

%JF
,MJOJL
OJNNU
BN
, PQG)BMT5VNPS[FOUSVN
UFJM
4P
LzOOFO LPNQMFYF
POLPMPHJTDIF
'SBHFTUFMMVOHFO
JO
EFS
;VTBNNFOBSCFJU BMMFS
CFUFJMJHUFO
'BDIEJT[JQMJOFO
HFMzTU
XFSEFO
%BCFJ
LPNNFO
JO OPWBUJWF
7FSGBISFO
XJF
EJF
/FVSPOBWJHBUJPO
PEFS
EJF
TUFSFPUBLUJ TDIF
/FVSPDIJSVSHJF
BCFS
BVDI
JOUSBPQFSBUJWF
"OXFOEVOHFO
CJT
IJO
[VS
#FTUSBIMVOH [VN
&JOTBU[

$IFGBS[U
1SPG
%S
)BOT)FSCFSU
4UFJOFS

*O
EFS
LMJOJTDIFO
'PSTDIVOH
JTU
EJF
,MJOJL
BO
[BIMSFJDIFO
4UVEJFO
TPXPIM
JN
JOUFOTJW NFEJ[JOJTDIFO
#FSFJDI
/FVSPWBTLVMjSF
&SLSBOLVOHFO
VOE
/FVSPUSBVNBUPMPHJF
XJF BVDI
JO
EFS
)JSOUVNPSGPSTDIVOH
[#
$JMFOHJUJEF4UVEJF
CFUFJMJHU

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
)BOT)FSCFSU
4UFJOFS ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
)BOOFMPSF
4FJGFSU
,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 "NCVMBO[
5VNPSTQSFDITUVOEF







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 20

/FVSPMPHJF %JF
,MJOJL
GS
/FVS PMPHJF
WFSGHU
CFS

OFVS PMPHJTDIF
"LVUCFU UFO
FJOTDIMJF‡MJDI
 
4DIMBHBOGBMM.POJUPSfCFSXBDIVOHTCFUUFO JO
EFS
Ã4USPLF
6OJU²
VOE
CFIBOEFMU
CFS

1 BUJFOUFO
TUBUJP OjS
;V
EFO
" VGHBCFOCFSFJDIFO
EFS
,MJOJL
H FIzSFO
EJF
%JBHOPTUJL VOE
5IFSBQJF
WPO
&SLSBOLVOHFO
EFT
(FIJSOT
EFT
3DLFONBSLT
EFS
WF HFUBUJWFO
VOE
QFSJQIFSFO
/FSWFO
JOTCFTPOEFSF
&OU[OEVOHT
VOE
*OGFL UJPOTFSLSBOLVOHFO
4DIMBHBOGjMMF
)JSOUVNPSFO
%FHFOFSBUJPOTFSLSBO LVOHFO
EFT
(FIJSOT
VOE
EFS
/FSWFO
#FXFHVOHTTUzSVOHFO
[
#
1BSLJO TPO
VOE
%ZTUPOJFO
TPXJF
"OGBMMTFSLSBOLVOHFO
VOE
EJF
OFVSPMPHJTDIF
*O UFOTJWNFEJ[JO
*N
3BINFO
EFT
,POUJOFO[[FOUSVNT
LPPQFSJFSU
EJF
/FVSP MPHJF
NJU
EFS
"MMHFNFJODIJSVSHJF
EFS
'SBVFOLMJOJL
EFS
(FSJBUSJF
EFS
1IZ TJLBMJTDIFO
VOE
3FIBCJMJUBUJWFO
.FEJ[JO
TPXJF
EFS
6SPMPHJF %JF
,MJOJL
CFIBOEFMU
JN
+BIS

1 BUJFOUFO
NJU
5VNPSEJBHOPTF
%BSVOUFS TJOE
IjVGJHF
5VNPSFO
XJF
QSJNjS F
)JSOUVNPSFO
VOE
.FU BTUBTFO
BCFS BVDI
TFMUFOF
XJF
OFVSPMPHJTDIF
QBSBOFPQMBTUJTDIF
4ZOESPNF
CFJ
VOUFS TDIJFEMJDIFO
0SHBOUVNPSFO
%BCFJ
L PNNFO
JOOPWBUJWF
7FSGBISFO
XJF
[
#
EJF
JOUS BUIFLBMF
$IFNPUIFSBQJF
BMTP
EJF
&JOCSJOHVOH
JO
EFO
-J RVPSSBVN
[VN
&JOTBU[
%JF
`S [UJOOFO
VOE
`S [UF
EFS
,MJOJL
OFINFO
BN 5VNPSCPBSE
/FVSPPOLPMPHJF
GS
)JSOUVNPSFO
UFJM

Ã#FJ
EFS
'FTU MFHVOH
EFS
;JFMF FJOFS
,SFCTUIFSBQJF
TUFIFO 1BUJFOUFO
VOE
5IFSBQFVUFO PGU
WPS
EFS
'SBHF
-FCFOT WFSMjOHFSVOH
VN
KFEFO 1SFJT
PEFS
&SIBMU
WPO
-FCFOTRVBMJUjU
VOE
8SEF 6N
HFNFJOTBN
"OUXPSUFO [V
GJOEFO
CSBVDIFO
TJF
6OUFSTUU[VOH
[
#
EVSDI
EJF
&UIJLCFSBUVOH
JN
,MJOJLVN²
$IFGBS[U
1SPG
%S
'SBOL
&SCHVUI

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
'SBOL
&SCHVUI ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
)BOOFMPSF
4FJGFSU
,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 "NCVMBO[







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 21

0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO 0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF %JF
.FEJ[JOJTDIF
,MJOJL

4DIXFSQVOLU
*OU FSOJTUJTDIF
0OLPMPHJF
VOE
)jNBU PMPHJF FJOTDIMJF‡MJDI
)jNPTUBTFPMPHJF
WFSGHU
CFS
JOTHFTBNU

#FUUFO
VOE
CFIBOEFMU JN
+BIS

JOU FSOJTUJTDIF
1BUJFOUFO
EBWPO

1 BUJFOUFO
NJU
EFS
%JBHOPTF ,SFCT
%JF
WPO
EFO
'BDIWFSCjOEFO
%()0"%)0,#/)0
[FSUJGJ[JFSUF
,MJOJL
JTU
EBNJU FJOFS
EFS
HSz‡UFO
POLPMPHJTDIFO
,MJOJLFO
JO
%FVUTDIMBOE
.JU
CFS
 
TUBUJPOj SFO
4ZTUFNUIFSBQJFO
WFSGHU
TJF
CFS
FJOF
KBIS [FIOUFMBOHF
&SGBISVOH
CFJ
EFS
#F USFVVOH
WPO
1BUJFOUFO
NJU
,SFCTFSLSBOLVOHFO
7JFMF
'BDIjS[UF
VOE
1GMFHFLSjGUF
CF TJU[FO
FJOF
TQF[JFMMF
POLPMPHJTDIF
;VTBU[RVBMJGJLBUJPO ;VS
#FIBOEMVOH
EFT
H FTBNUFO
4QFLUSVNT
CzTBSUJHFS
&SLSBOLVOHFO
CJFUFU
EJF
,MJOJL EJF
LPNQMFUUF
#BOECSFJUF
NFEJLBNFOUzTFS
5IFSBQJFO
JOLM
EFS Ã%JF
%JBHOPTF 4UBNN[FMMUSBOTQMBOUBUJPO
BO
%JF
FOHF
,PPQFSBUJPO
NJU
EFS
,MJOJL ,SFCT
CFEFVUFU GS
1TZDIPTPNBUJL
VOE
1TZDIPU IFSBQJF
HFXjISMFJTUFU
[VTjU[MJDI JNNFS
BVDI
FJOFO
TFIS
CF FJOF
XFJUSFJDIFOEF
QTZDIPMPHJTDIF
6OUFSTUU[VOH
"VG
EFS
1BMMJB ESPIMJDIFO
&JOTDIOJUU
JN UJWTUBUJPO
CFIBOEFMU
FJO
NVMUJQSPGFTTJPOFMMFT
5FBN
1BUJFOUFO
EJF -FCFO
EFS
#FUSPGGFOFO BO
FJOFS
XFJU
G PSUHFTDISJUUFOFO
&SLSBOLVOH
VOE
BO
L PNQMFYFO 4ZNQUPNFO
MFJEFO %BIFS
JTU
VOT
OFCFO
EFS &OUXJDLMVOH
VOE
6NTFU[VOH 4FJU

+BISFO
WFSGHU
EJF
,MJOJL
CFS
FJOF
FJHFOF
4UVEJFO[FOUSB OFVFS
5IFSBQJFO
BVDI
FJOF MF
%FS[FJU
OJNNU
TJF
BO

LMJOJTDIFO
4UVEJFO
BVT
EFN
HFTBNUFO NzHMJDITU
VNGBTTFOEF
(FCJFU
EFS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF
UFJM
VOE
FSNzHMJDIU
EBNJU #FUSFVVOH
VOTFSFS
1BUJFO EFO
#FUSPGGFOFO
EFO
;VHBOH
[V
JOOPWBUJWFO
5IFSBQJFO
.FISFSF UJOOFO
VOE
1BUJFOUFO
1VCMJLBUJPOFO
FSTDIJFOFO
JO
EFO
XFMUXFJU
BOH FTFIFOTUFO
NFEJ[J OJTDIFO
'BDI[FJUTDISJGUFO
XJF
[
#
Ã#MPPE²
Ã+PVS OBM
PG
$MJOJDBM CFTPOEFST
XJDIUJH² 0ODPMPHZ²
Ã$PDISBOF
3FWJFXT²
PEFS
Ã/FX
&OHMBOE
+PVSOBM
PG
.F $IFGBS[U
EJDJOF² 1SPG
%S
.BSUJO
8JMIFMN 6N
'BNJMJFO
VOE
"OHFIzSJHF
WPO
1BUJFOUFO
NJU
5VNPSFSLSBOLVO HFO
[V
VOUFSTUU[FO
IBU
EJF
,MJOJL
EBT
1S PKFLU
Ã'BNJMJFO
MFCFO
NJU
,S FCT²
BVT
EFS 5BVGF
HFIPCFO
%BSCFS
IJOBVT
CFTDIjG UJHFO
TJDI
4QF[JBMJT UFO
EFS
,MJOJL
TZ TUFNB UJTDI
NJU
EFN
(FCJFU
EFS
ÃCJPMPHJTDIFO
,S FCTUIFSBQJF²
VOE
EFS
,PNQMFNFOUjSNFEJ [JO
%JFTF
"SCFJU
XJSE
TFJU
CFS

+BISFO
WPO
EFS
%FVUTDIFO
,SFCTIJMGF
HFGzSEFSU
VOE JTU
JO
EJFTFS
'PSN
FJO[JHBSUJH
"MT
5FJM
FJOFS
NPEFSOFO
QBUJFOUFO[FOUSJFSUFO
0OLPMP HJF
HFIU
FT
EBCFJ
VN
EJF
1SGVOH
WPO
8JSLTBNLFJU
VOE
4JDIFSIFJU
OBDI
EFO
.B‡TUj CFO
EFS
FWJEFO[CBTJFSUFO
.FEJ[JO
VOE
VN
EJF
WFSTUjOEOJTWPMMF
#FSDLTJDIUJHVOH
EFS 4JUVBUJPO
VOE
"OMJFHFO
EFS
#FUSPGGFOFO %JF
,MJOJL
LPPSEJOJFSU
EBT
[FSUJGJ[JFSUF
*OUFSEJT[JQMJOjSF
0OLPMPHJTDIF
;FOUSVN
*0;

VOE
JTU
.JUHMJFE
JN
%BSNLSFCT
)BVUUVNPS
,PQG)BMT5VNPS[FOUSVN
VOE
1SPTUBUB [FOUSVN
%JF
`S[UJOOFO
VOE
`S[UF
OFINFO
BN
BMMHFNFJOFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPS CPBSE
TPXJF
BO
EFO
5VNPSCPBSET
BVT
EFO
#FSFJDIFO
)BMT/BTFO0ISFO
%BSN
)BVU 1SPTUBUB
VOE
(FIJSO
UFJM %JF
,MJOJL
JTU
JO
[BIMSFJDIFO
OBUJPOBMFO
VOE
JOUFSOBUJPOBMFO
'BDIHFTFMMTDIBGUFO
WFS USFUFO
VOE
BSCFJUFU
[VEFN
NJU
EFS
#BZFSJTDIFO
,SFCTHFTFMMTDIBGU
VOE
NFISFSFO 4FMCTUIJMGFHSVQQFO
XJF
[
#
EFS
Ã'SBVFOTFMCTUIJMGF
OBDI
,SFCT²
VOE
EFO
4FMCTUIJMGF HSVQQFO
GS
-FVLjNJFO
-ZNQIPNF
VOE
.VMUJQMF
.ZFMPNF
[VTBNNFO
%JF
%FVUTDIF ,SFCTIJMGF
VOE
EFS
7 FSFJO
Ã)JMGF
GS
,SFCTLSBOLF
/SOCFSH²
VOUFSTUU[FO
EJF
,MJOJL TFJU
WJFMFO
+BISFO %JF
)jNBUP0OLPMPHJTDIF
"NCVMBO[
JN
"NCVMBOUFO
#FIBOEMVOHT$FOUSVN
"#$
CF USFVU
5VNPSQBUJFOUFO
JO
FOHFS
7FSOFU[VOH
NJU
EFS
TUBUJPOjSFO
7FSTPSHVOH
%BT
-FJT UVOHTTQFLUSVN
VNGBTTU
EJF
4QF[JBMEJBHOPTUJL
TPXJF
BMMF
4Z TUFNUIFSBQJFO
.JU
CFS 
5IFSBQJFO
QSP
+BIS
WFSGHU
EJFTF
"NCVMBO[
CFS
FJOF
TFIS
H SP‡F
&YQFSUJTF

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
.BSUJO
8JMIFMN ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
)BOOFMPSF
&SC ,POUBLU
4FLSFUBSJBU







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 22

&JOIFJU
GS
,OPDIFONBSLUSBOTQMBOUBUJPO %JF
NJU
6OUFSTUU[VOH
EFS
%FVUTDIFO
,SFCTIJMGF
BVGHFCBVUF
&JOIFJU
GS
,OPDIFO NBSLUSBOTQMBOUBUJPO
EFS
,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBU PMPHJF
FSNzHMJDIU
CFJ
EFS #FIBOEMVOH
WPO
-ZNQILOPUFO
VOE
#MVULSFCT
BVUPMPHF
VOE
BMMPHFOF
,OPDIFONBSL VOE
#MVUTUBNN[FMMUSBOTQMBOUBUJPOFO
OBDI
BLUVFMMFO
JOU FSOBUJPOBMFO
4UBOEBSET
'S EJF
LPNQMFYFO
#FIBOEMVOHFO
EJF
BVDI
EJF
' BNJMJFO
C[X
/JDIUWFSXBOEUFO5SBOT QMBOUBUJPO
VNGBTTU
TUFIU
FJOF
FJH FOF
IjNBUPMPHJTDIPOLPMPHJTDIF
*OUFOTJWTUBUJPO [VS
7FSGHVOH
%FS
4UBNN[FMMCFSFJDI
JTU
WPO
EFS
FVSPQjJTDIFO
0SHBOJTBUJPO
GS
#MVU VOE
,OPDIFONBSLUSBOTQMBOUBUJPO
BMT
FJOFT
EFS
FSTUFO
EFVUTDIFO
;FOUSFO
[FSUJGJ[JFSU +"$*& 
%JF
&JOIFJU
GS
,OPDIFONBSLUSBOTQMBOUBUJPO
CFUSFVU
1BUJFOUFO
WPS
VOE
OBDI EFN
TUBUJPOjSFO
"VGFOUIBMU
JO
FJOFS
FJHFOFO
"NCVMBO[

-FJUVOH
1SPG
%S
)BOOFT
8BOEU
]
%S
,FSTUJO
4DIjGFS&DLBSU ,POUBLU "NCVMBO[





1MBTUJTDIF
8JFEFSIFSTUFMMFOEF
VOE
)BOEDIJSVSHJF %JF
,MJOJL
GS
1MBTUJTDIF
8JFEFSIFSTUFMMFOEF
VOE
)BOEDIJSVSHJF
;FOUSVN
GS
4DIXFS CSBOEWFSMFU[UF
HFIzSU
[V
EFO
HSz‡UFO
JISFS
"SU
JO
%FVUTDIMBOE
4JF
WFSGHU
CFS
 #FUUFO
VOE
CFIBOEFMU
JN
+BIS
 
1BUJFOUFO
TUBUJPOjS
%JF
,MJOJL
CJFU FU
EBT
HF TBNUF
-FJTUVOHTTQFLUSVN
WPO
EFS
S FLPOTUSVLUJWFO
$IJSVSHJF
CFS EJF
)BOEDIJSVSHJF
VOE
EJF
`T UIFUJTDIF
$IJSVSHJF
CJT
[VS
7 FSCSFO OVOHTDIJSVSHJF
BO
.JU
NPEFSOTUFO
NJLSPDIJSVSHJTDIFO
7FSGBISFO XFSEFO
EJF
'PMH FO
WPO
6OGjMMFO
5VNPSPQFSBUJPOFO
PEFS
'FIMCJM Ã/BDI
FJOFS
EVOHFO
LPSSJHJFSU
%FS
TDIPOFOEF
6NHBOH
NJU
EFN
(FXFCF
T UFIU &OUGFSOVOH
EFS EBCFJ
TUFUT
JN
.JUUFMQVOLU
FSLSBOLUFO
#SVTU
LPNNU
4DIXFSQVOLUF
EFS
,MJOJL
TJOE
EJF
DIJSVSHJTDIF
&OUGFSOVOH
WPO
CzTBSUJHFO FT
VOT
CFJ
EFS
8JFEFS 5VNPSFO
BO
EFO
&YUSFNJUjUFO
FCFOTP
XJF
EJF
OBDIG PMHFOEF
3FLPOTUSVL IFSTUFMMVOH
EFS
,POUVS
EFS UJPO
VOE
EJF
8 JFEFSIFSTUFMMVOH
EFS
XFJCMJDIFO
#S VTU
OBDI
"N QVUBUJPO XFJCMJDIFO
#SVTU
NJU
)JMGF XFHFO
FJOFS
,SFCTFSLSBOLVOH
WPS[VHTXFJTF
BVT
LzSQFSFJHFOFN
(FXFCF WPO
&JHFOHFXFCF
EBSBVG
BO %JF
,MJOJL
CFIBOEFMU
JN
+BIS

TUBUJPOjSF
1BUJFOUFO
NJU
5VNPSEJBHOPTF EFS
PQUJNBMFO
VOE
OBUS %JF
IjVGJHTUFO
CFIBOEFMUFO
5VNPSFO
TJOE
#BTBM[FMM
1MBUUFOFQJUIFM
VOE MJDIFO
'PSN
NzHMJDITU
.BNNBLBS[JOPNF
"CFS
BVDI
TFMU FOF
5VNPSFO
XJF
4QJOBMJPNF
PEFS 8FJDIUFJMTBSLPNF
XFSEFO
UIFSBQJFSU
4QF[JBMJUjU
EFS
,MJOJL
JT U
EJF
&YUSF OBIF
[V
LPNNFO²
NJUjUFOFSIBMUFOEF
3FTFLUJPO
CFJ
8FJDIUFJMTBSLPNFO
$IFGBS[U
%JF
,MJOJL
JTU
,PPQFSBUJPOTQBSUOFS
EFT
#SVTU[FOUSVNT
JN
,MJOJLVN
/SO CFSH
%JF
`S[UJOOFO
VOE
`S[UF
OFINFO
BN
BMMHFNFJOFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO 5VNPSCPBSE
VOE
BN
5VNPSCPBSE
EFT
#SVTU[FOUSVNT
UFJM

1%
%S
#FSU
3FJDIFSU

-FJUVOH
$IFGBS[U
1%
%S
#FSU
3FJDIFSU ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
)BOOFMPSF
4FJGFSU
,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 "NCVMBO[







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 23

0OLPMPHJTDI
UjUJHF
,MJOJLFO 1OFVNPMPHJF %JF
.FEJ[JOJTDIF
,MJOJL

4DIXFSQVOLU
1OFVNPMPHJF
"MMFSHPMPHJF
4DIMBGNFEJ[JO
JTU FJOF
EFS
HSz‡UFO
QOFVNPMPHJTDIFO
,MJOJLFO
%FVUTDIMBOET
4JF
WFSGHU
CFS

#FU UFO
VOE
CFIBOEFMU
JN
+BIS

1BUJFOUFO
TUBUJPOjS
%JF
,MJOJL
CJFUFU
EBT
HFTBNUF 4QFLUSVN
EFS
QOFVNPMPHJTDIFO
BMMFSHPMPHJTDIFO
VOE
TDIMBGNFEJ[JOJTDIFO
%JBHOPT UJL
VOE
5IFSBQJF
BVG
NPEFSOTUFN
/JWFBV
BO
/FCFO
EFO
PCT USVLUJWFO
"UFNXFHTFS LSBOLVOHFO
"TUINB
$01%
&NQIZTFN
CJMEFO
EJF
TP
HFOBOOUFO
JOUFSTUJUJFMMFO
-VO HFOFSLSBOLVOHFO
EJF
QVMNPOBMF
)ZQFS UPOJF
VOE
JOG FLUJzTF
&SLSBOLVOHFO
XJF
5V CFSLVMPTF
XFJUFSF
4DIXFSQVOLUF
EFT
-FJTUVOHTBOHFCPUFT *O
FOHFS
,PPQFSBUJPO
NJU
EFS
5IPSBYDIJSVSHJF
VOE
EFS
,MJOJL
GS
4USBIMFOUIFSBQJF
LP PSEJOJFSU
EJF
,MJOJL
EJF
JOU FSEJT[JQMJOjSF
%JBHOPTUJL
VOE
5IFSBQJF
CFJN
-VOHFOLBS[J OPN
JN
[FSUJGJ[JFSUFO
-VOHFOUVNPS[FOUSVN
*OTHFTBNU
CFIBOEFMU
EBT
-VOHFOUVNPS [FOUSVN
KjISMJDI
DJSLB

1BUJFOUFO
NJU
EFS
%JBHOPTF
-VOHFOLBS[JOPN
+BIS
GS +BIS
MBTTFO
TJDI
NFIS
BMT

1BUJFOUFO
NJU
/FVEJBHOPTF
-VOHFOLBS[JOPN
JO
EFS
,MJ OJL
CFIBOEFMO Ã*N
/FU[XFSL
.JU
CFS

&OEPTL PQJFO
[
#
#S PODIPTLPQJFO
VOE
5IPS B EFS
&YQFSUFO
FJOFT LPTLPQJFO
TPXJF
NFIS
BMT

4ZTUFNUIFSBQJFO
JN
+BIS
WFSGHU [FSUJGJ[JFSUFO
-VOHFOLSFCT EJF
,MJOJL
CFS
FJOF
IPIF
&YQFSUJTF
/FCFO
EFN
OJDIULMFJO[FMMJ [FOUSVNT
LzOOFO
EJF
NPEFS HFO
VOE
EFN
LMFJO[FMMJHFO
-VOHFOLBS[JOPN
CFIBOEFMU
EJF
,MJOJL OFO
.FUIPEFO
EFS
)PDI BVDI
TFMUFOF
5VNPSFO
XJF
EBT
NBMJHOF
1MFVS BNFTPUIFMJPN
PEFS MFJTUVOHTNFEJ[JO
PQUJNBM
GS ,BS[JOPJEF
%JF
POLPMPHJTDIFO
'BDIQGMFHFLSjGUF
EFS
,MJOJL
XVS EJF
#FESGOJTTF
EFT
FJO[FM EFO
WPO
EFS
%FVUTDIFO
,S FCTHFTFMMTDIBGU

NJU
EFN
, 0, OFO
-VOHFOLSFCT1BUJFOUFO 1GMFHFQSFJT
BVTHF[FJDIOFU HFOVU[U
XFSEFO²
%JF
,MJOJL
OVU[U
OFVFTUF
.FUIPEFO
EFS
#SPODIPTLPQJF
[VS
'SI $IFGBS[U
1SPG
%S
+PBDIJN
'JDLFS

FSLFOOVOH
WPO
,BS[JOPNFO
VOE
CJFUFU
BMMF
NPEFSOFO
5IFSBQJF GPSNFO
JOLM
OFCFOXJSLVOHTBSNFS
$IFNPUIFSBQJFO
CFJ
-VOHFO UVNPSFO
BO
%B[V
HFIzSFO
VOUFSTDIJFEMJDIF
FOEPTLPQJTDIF
7FS GBISFO
VOE
EJF
TJNVMUBOF
3BEJPDIFNPUIFSBQJF
%JF
`S[UJOOFO
VOE
`S[UF
OFINFO
BN -VOHFOUVNPSCPBSE
TPXJF
BN
BMMH FNFJOFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSCPBSE
EFT
,MJOJ LVNT
UFJM
%VSDI
EJF
5FJMOBINF
BO
[BIMSFJDIFO
LMJOJTDIFO
4UVEJFO
V
B
[VN
NFUBTUB TJFSFOEFO
-VOHFOLBS[JOPN
PEFS
[VS
3BEJPDIFNPUIFSBQJF
LBOO
EJF
,MJOJL
GSI[FJUJH JISFO
1BUJFOUFO
JOOPWBUJWF
NFEJLBNFOUzTF
5IFSBQJFO
[VS
7FSGHVOH
TUFMMFO &JO
-VOHFOLSFCTUFMFGPO
CJFUFU
*OGPSNBUJPOFO
GS
1 BUJFOUFO
VOE
`S [UF
[VN
5IFNB -VOHFOLSFCT
XFSLUBHT
WPO

CJT

6IS 

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
+PBDIJN
'JDLFS ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
%PSJT
-BVCFS ,POUBLU
4FLSFUBSJBU




-VOHFOLSFCTUFMFGPO




 XXXMVOHFO[FOUSVNEF



BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 24

6OGBMM
VOE
0SUIPQjEJTDIF
$IJSVSHJF %JF
,MJOJL
GS
6OGBMM
VOE
0SUIPQjEJTDIF
$IJSVSHJF
WFSGHU
CFS
 #FUUFO
VOE
CFIBOEFMU
JN
+BIS

1 BUJFOUFO
TUBUJPOjS
%JF
,MJ OJL
GISU
KFHMJDIF
"SU
BLVUFS
6OGBMMCFIBOEMVOH
EVSDI
%JFT
VNGBTTU EBT
HFTBNUF
4QFLUSVN
EFS
5SBVNBUPMPHJF
4QPSUUSBVNBUPMPHJF
VOE &OEPQSPUIFUJL
WPO
4DIVMUFS
)GUF
VOE
,OJF *O
EFS
,MJOJL
XFSEFO
JN
+BIS

1BUJFOUFO
NJU
5VNPSEJBHOPTF
PQFSJFSU *O
EFS
.FIS[BIM
TJOE
EJFT
,OPDIFONFU BTUBTFO
CFJ
.BNNB
/JFSFO[FMM VOE
#SPODIJBMLBS[JOPN
BCFS
BVDI
TFMUFOF
5VNPSFO
XJF
EBT
NBMJHOF
G J CSzTF
)JTUJP[ZUPN
EBT
$IPOESP
4ZOPWJBM
PEFS
-JQPTBSLPN
#FJ
8JS CFMLzSQFSNFUBTUBTFO
LPNNFO
JOOPWBUJWF
7FSGBISFO
XJF
[
#
EJF
,ZQIP QMBTUJF
[VN
&JOTBU[
%JF
`S [UJOOFO
VOE
`S[UF
EFS
,MJOJL
OFINFO
BN
BMM HFNFJOFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSCPBSE
EFT
,MJOJLVNT
UFJM
&JO
[VLOGUJ HFS
POLPMPHJTDIFS
4DIXFSQVOLU
EFS
,MJOJL
XJSE
EJF
JOUFSEJT[JQMJOjSF
#F IBOEMVOH
WPO
,OPDIFO
VOE
8FJDIUFJMUVNPSFO
TFJO

Ã,SFCT[FMMFO
HSFJGFO
EFO
,OPDIFO
OJDIU
BO
BCFS
TJF HFCFO
4VCTUBO[FO
BC
EJF EJF
GS
EFO
,OPDIFOBCCBV [VTUjOEJHFO
;FMMFO
BOSFHFO ,PNNU
FT
[V
8JSCFMCSDIFO TUBCJMJTJFSFO
XJS
EFO
8JSCFM NJU
,OPDIFO[FNFOU² $IFGBS[U
1%
%S
)FSNBOO+PTFG
#BJM

-FJUVOH
$IFGBS[U
1%
%S
)FSNBOO+PTFG
#BJM ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
)BOOFMPSF
4FJGFSU
,POUBLU
4FLSFUBSJBU



 ]
;FOUS
"VGOBINFQMBOVOH





6SPMPHJF %JF
6SPMPHJTDIF
,MJOJL
WFSGHU
CFS

#FUUFO
VOE
CFIBOEFMU
JN
+BIS
CFS

1B UJFOUFO
TUBUJPOjS
%JF
,MJOJL
CJFUFU
BMMF
EJBHOPTUJTDIFO
VOE
UIFSBQFVUJTDIFO
7FSGBI SFO
EFS
&S XBDITFOFO6SPMPHJF
NJU
" VTOBINF
EFS
/JFS FOUSBOTQMBOUBUJPO
"VGHSVOE EFS
CFSSFHJPOBMFO
;FOUSVNTGVOLUJPO
FSHJCU
TJDI
FJO
CFS EVSDITDIOJUUMJDIFS
"OUFJM TDIXFSLSBOLFS
1BUJFOUFO
NJU
TFIS
L PNQMFYFO
,SBOLIFJUTCJMEFSO
TPXJF
VS PMPHJTDIFS /PUGBMMQBUJFOUFO
*N
3 BINFO
EFT
, POUJOFO[[FOUSVNT
LPPQFSJFSU
EJF
,MJOJL
NJU
EFS "MMHFNFJODIJSVSHJF
EFS
'SBVFOLMJOJL
EFS
(FSJBUSJF
EFS
/FVSPMPHJF
VOE
EFS
1IZTJLB MJTDIFO
VOE
3FIBCJMJUBUJWFO
.FEJ[JO ;V
EFO
CFTPOEFS FO
4DIXFSQVOLUFO
HFIzSFO
EBT
1S PTUBUB[FOUSVN TPXJF
EJF
%JBHOPTUJL
VOE
5IFSBQJF
WPO
CzTBSUJHFO
5VNPSFO
WPO
/JF SFO
#MBTF
VOE
NjOOMJDIFO
(FTDIMFDIUTPSHBOFO
*N
+BIS
CFIBOEFMU EJF
,MJOJL

1BUJFOUFO
TUBUJPOjS
NJU
5VNPSEJBHOPTF
*O
EFS
.FIS [BIM
TJOE
EBT
5VNPSFO
BO
1SPTUBUB
)BSOCMBTF
VOE
/JFSF
BCFS
BVDI TFMUFOF
5VNPSFO
XJF
)PEFO
1FOJT
PEFS
/JFSFOCFDLFOUVNPSFO %JF
,MJOJL
OJNNU
JN
+BIS

5VNPSPQFSBUJPOFO
WPS
#FJ
EFS
5IFS BQJF LPNNFO
JOOPWBUJWF
7FSGBISFO
XJF
MBQBSPTLPQJTDIF
0QFSBUJPOFO
JOLMVTJWF EFS
SBEJLBMFO
MBQBSPTLPQJTDIFO
1SPTUBUFLUPNJF
EJF
-BTFSCFIBOEMVOH EJF
1FSNBOFOUF
*OUFSTUJUJFMMF
#SBDIZUIFSBQJF
EFS
IPDIJOU FOTJWF
GPLVT TJFSUF
6MUSBTDIBMM
)*'6
EJF
3 BEJPGSFRVFO[BCMBUJPO
CFJ
/JFS FOLSFCT PEFS
EJF
'MVPSFT[FO[HFTUU[UF
%JBHOPTUJL
VOE
5IFSBQJF
WPO
#MBTFOUVNP SFO
[VN
&JOTBU[

Ã*O
VOTFSFN 1SPTUBUB[FOUSVN FSXBSUFU
EFO
1BUJFOUFO
WPO
EFS
'SIFSLFOOVOH
CJT [VS
/BDITPSHF
FJOF
MFJU MJOJFOHFSFDIUF
#FIBOEMVOH BVT
FJOFS
)BOE
8JS
TFU[FO EBCFJ
BVG
FJOF
FOHF
;V TBNNFOBSCFJU
NJU
OJFEFS HFMBTTFOFO
6SPMPHFO²

%JF
,MJOJL
JTU
[FSUJGJ[JFSU
VOE
LPPSEJOJFSU
EBT
FCFOGBMMT
[FSUJGJ[JFSUF
1SPT $IFGBS[U
1SPG
%S
$ISJTUJBO
#PSOIPG UBUB[FOUSVN
%JF
`S[UJOOFO
VOE
`S[UF
OFINFO
BO
EFS
NPOBUMJDIFO
*OEJ LBUJPOTLPOGFSFO[
EFT
1SPTUBUB[FOUSVNT
VOE
BN
XzDIFOUMJDIFO
BMMHFNFJ OFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSCPBSE
EFT
,MJOJLVNT
U FJM
%JF
,MJOJL
BSCFJU FU
NJU
EFS 1SPTUBUBLSFCT
VOE
NJU
EFS
#MBTFOLSFCT4FMCTUIJMGFHSVQQF
[VTBNNFO

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
$ISJTUJBO
#PSOIPG ]
,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
3FOBUF
8FHFSFS
,POUBLU
6SPMPHJTDIFT
1BUJFOUFONBOBHFNFOU



 1SPTUBUB[FOUSVN



 1SPTUBUB#FSBUVOHTIPUMJOF




.POUBH

CJT

6IS



BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 25

fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF "NCVMBOUFT
#FIBOEMVOHT$FOUSVN
"#$

.JU
EFN
"NCVMBOUFO
#FIBOEMVOHT$FOUSVN
CJFUFU
EBT
,MJOJLVN
/S OCFSH
OFCFO
EFS HFXPIOUFO
TUBUJPOjSFO
7FSTPSHVOH
JO
TQF[JFMMFO
'jMMFO
FJOF
BNCVMBOU F
7FSTPSHVOH BO
%BCFJ
BSCFJUFO
`S[UF
BVT
EFO
VOU FSTDIJFEMJDIFO
NFEJ[JOJ TDIFO
"CUFJMVOHFO
GBDICFSHSFJGFOE
[VTBNNFO
Ã.JU
BNCVMBOUFO $IFNPUIFSBQJFO
(SP‡F
&SGBISVOH
CFTUFIU
WPS
BMMFO
%JOHFO
JO
EFS
BNCVMBOU FO FSNzHMJDIFO
XJS
FT
1BUJFOUFO 4ZTUFNUIFSBQJF
4P
XFSEFO
JN
#FSFJDI
0OLPMPHJF)jNBUPMPHJF XFJUFS
[V
)BVTF
PEFS
BVDI
JN
+BIS
CFS
 
$IFNPBQQMJLBUJPOFO
VOE
JN
#FS FJDI
(Z JN
#FSVG
BN
-FCFO
UFJMOFINFO OjLPMPHJTDIF
0OLPMPHJF
XFJUFSF

WFSBCSFJDIU [V
LzOOFO²
*N
#FSFJDI
EFS
0OLPMPHJF
CJFUFU
EBT
"#$
BO
VOUFSTDIJFEMJDIFO 0CFSjS[UJO
%S
$ISJTUJBOF
'BMHF

4UBOEPSUFO
GPMHFOEF
BNCVMBOUF
"OHFCPUF
BO

*N
"#$
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH
/PSE "MMHFNFJODIJSVSHJF
1SPLUPMPHJF

(ZOjLPMPHJTDIF
0OLPMPHJF /VLMFBSNFEJ[JO
OVLMFBSNFEJ[JOJTDIF
6OUFSTVDIVOHFO
VOE
QBMMJBUJWF
4DINFS[UIFSBQJF
CFJ
4LFMFUUNFUBTUBTFO

0OLPMPHJF

)jNBUPMPHJF 1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO 1OFVNPMPHJF 1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPUIFSBQJF
1TZDIPPOLPMPHJF

6SPMPHJF
VSPMPHJTDIF
5VNPSFSLSBOLVOHFO

*N
"#$
BN
,MJOJLVN
/SOCFSH
4E /FVSPDIJSVSHJF
V
B
/FVSPPOLPMPHJF
JOUSBDSBOJFMMF
5VNPSFO

/VLMFBSNFEJ[JO
OVLMFBSNFEJ[JOJTDIF
6OUFSTVDIVOHFO

*N
.FEJ[JOJTDIFO
7FSTPSHVOHT[FOUSVN
JO
'FVDIU )BMT/BTFO0ISFOIFJMLVOEF
7PS
VOE
/BDITPSHF
WPO
,FIMLPQGLSFCT

/FVSPDIJSVSHJF
V
B
/FVSPPOLPMPHJF
JOUSBDSBOJFMMF
5VNPSFO

6SPMPHJF
VSPMPHJTDIF
5VNPSFSLSBOLVOHFO

,POUBLU "#$
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH
/PSE



 "#$
BN
,MJOJLVN
/SOCFSH
4E



 .FEJ[JOJTDIFT
7FSTPSHVOHT[FOUSVN
JO
'FVDIU






BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 26

1TZDIPPOLPMPHJF
1BMMJBUJWNFEJ[JO ,MJOJL
GS
"OjTUIFTJPMPHJF
VOE
PQFSBUJWF
*OUFOTJWNFEJ[JO %JF
,MJOJL
GS
"OjTUIFTJPMPHJF
VOE
PQFSBUJWF
*OUFOTJWNFEJ[JO
WFSGHU
CFS

*OUFO TJWCFUUFO
JOLMVTJWF
BDIU
#FUUFO
GS
4DIXFSCSBOEWFSMFU[UF
FJOF
*OUFSNFEJBUF
$BSF 4UBUJPO
JN
,MJOJLVN
4E
NJU

#FUUFO
VOE
[FIO
#FIBOEMVOHTQMjU[F
JO
EFS
JOU FSEJT [JQMJOjSFO
4DINFS[UBHFTLMJOJL
.JU
JISFO
JOTHFTBNU

.JU BSCFJUFSO
JN
jS[UMJDIFO QGMFHFSJTDIFO
VOE
JN
7FSXBMUVOHTCFSFJDI
GISU
EJF
,MJOJL
JN
+BIS
BO
CFS

"OjT UIFTJFBSCFJUTQMjU[FO
VOE
JO
NFIS FSFO
HSP‡FO
"VGXBDISBVNFJOIFJUFO
FUXB
 /BSLPTFO
NJU
BMMFO
"OjT UIFTJFWFSGBISFO
"MMHFNFJOBOjTUIFTJF
3FHJPOBMBOjTUIFTJF

EVSDI
*N
+BIS
XFS EFO
[VEFN
FUXB

1FSJEVSBMBOjTUIFTJFO
[VS
(FCVS UTFSMFJDIUF SVOH
EVSDIHFGISU %FS
,MJOJL
PCMJFHU
EJF
PQFS BUJWF
*OUFOTJWNFEJ[JO
JN
,MJOJLVN
/PSE VOE
4E
VOE
EJF
010SHBOJTBUJPO
BMTP
EBT
01 .BOBHFNFOU
JN ;FOUSBM01
BO
CFJEFO
4 UBOEPSUFO
TPXJF
[VTBNNFO
NJU
EFS
,MJOJL GS
1MBTUJTDIF
$IJSVSHJF
EJF
4DIXFSCS BOEWFSMFU[UFO*OUFOTJWTUBUJ PO
%JF
,MJOJL
H FXjISMFJTUFU
EJF
" VGXBDISBVNWFSTPSHVOH
EJF
JO OFSLMJOJTDIF
/PUGBMMWFSTPSHVOH
TPXJF
EJF
4DIPDLS BVNWFSTPSHVOH SVOE
VN
EJF
6IS
%JF
,MJOJL
JT U
WFSBOUXPSUMJDI
GS
EFO
"LVUTDINFS [EJFOTU
VOE
EJF
T UBUJP OjSF
TPXJF
BNCVMBOU F
4DINFS[UIFSBQJF
.JU
JIS FN
,POTJMJBSEJFOTU
CF USFVU
EJF
,MJOJL
JN
+BIS
SVOE

1BUJFOUFO
NJU

7JTJUFO
TDINFS[ NFEJ[JOJTDI
EBWPO

1BUJFOUFO
NJU
POLPMPHJTDIFO
&SLSBOLVOHFO
%JF ,MJOJL
CFUSFJCU
[VTBNNFO
NJU
EFS
/FVSPMPHJF
EFS
,MJOJL
GS
1TZDIPTPNB UJTDIF
VOE
1TZDIPUIFSBQFVUJTDIF
.FEJ[JO
TPXJF
EFS
,MJOJL
GS
1IZ TJLBMJ TDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO
EJF
*OUFSEJT[JQMJOjSF
4DINFS[UBHFTLMJOJL %PSU
XJSE
CFS
FJOFO
;FJUSBVN
WPO
WJFS
8PDIFO
FJO
DVSSJDVMBSFT
NVMUJNP EBMFT
#FIBOEMVOHTLPO[FQU
°
FJO
Ã4DINFS[CFXjMUJHVOHTQSPHSBNN²
°
GS 1BUJFOUFO
NJU
DISPOJTDIFO
4DINFS[FO
BOHFCPUFO

Ã&JOF
HSP‡F
0QFSBUJPO
LBOO GS
EFO
,zSQFS
EFT
1BUJFOUFO NBTTJWFO
4USFTT
CFEFVUFO 6OTFSF
"VGHBCF
JTU
FT
NJU
VOTFSFO
.JUUFMO
EJFTFO 4USFTT
[V
NJOJNJFSFO
VOE EBGS
[V
TPSHFO
EBTT
EFS 1BUJFOU
EJF
0QFSBUJPO
VOCFTDIBEFU
VOE
TJDIFS CFSTUFIU² $IFGBS[U
1SPG
%S
"YFM
+VOHFS

*N
3BINFO
EFS
"OjTUIFTJF
TPSHU
EJF
,MJOJL
EBGS
EBTT
TJDI
jMUFSF
NVMUJNPSCJEF
1B UJFOUFO
NJU
[BIMS FJDIFO
#FHMFJUFSLSBOLVOHFO
XJF
%JBCFU FT
PEFS
)FS [,SFJTMBVGFS LSBOLVOHFO
CFSIBVQU
FJOFN
L PNQMFYFO
5VNPSFJOHSJGG
VOUFS[JFIFO
MBTTFO
LzOOFO %BCFJ
WFSGHU
EJF
,MJOJL
CFS
EBT
H FTBNUF
4QFLUSVN
EFS
NPEFS OFO
"OjTUIFTJF
NJU EJGGFSFO[JFSUFO
/BSLPTFNJUUFMO
VOE
WFSGBISFO
%JF
,MJOJL
QMBOU
EFO
H FTBNUFO
&JO HSJGG
%JFT
CFJOIBMU FU
EJF
7 PSCFSFJUVOH
EFT
1 BUJFOUFO
BVG
EJF
01
EJF
/BSL PTF
VOE fCFSXBDIVOH
XjISFOE
EFS
01
TPXJF
EJF
4UBCJMJTJFSVOH
OBDI
EFN
&JOHSJGG
*O
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
'BMMCFTQSFDIVOHFO
MFHFO
EJF
.JUBSCFJUFS
EFS
,MJOJL
NJU
EFO
BO EFSFO
CFUFJMJHUFO
'BDIEJT[JQMJOFO
GS
1BUJFOUFO
FJO
JOEJWJEVFMMFT
TDINFS[UIFSBQFVUJ TDIFT
,PO[FQU
GFTU
7JFMF
.JUBSCFJUFS
EFS
,MJOJL
TJOE
FJH FOT
RVBMJGJ[JFSU
JO
TQF[JFMMFS 4DINFS[UIFSBQJF
1BMMJBUJWNFEJ[JO
VOE
&UIJL %JF
4DINFS[BNCVMBO[
EFS
,MJOJL
W FSTPSHU
1BUJFOUFO
NJU
4DINFS[FO
OBDI
0QFSBUJP OFO
4DINFS[FO
CFJ
5 VNPSFSLSBOLVOHFO
VOE
DIS POJTDIFO
OJDIUUVNPSCFEJOHUFO 4DINFS[FO

-FJUVOH $IFGBS[U
1SPG
%S
"YFM
+VOHFS ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
*OUFOTJWTUBUJPOFO
6XF
4UBEFMNFZFS ,POUBLU 4FLSFUBSJBU





 "OjTUIFTJF
V
4DINFS[BNCVMBO[
,MJOJLVN
/SOCFSH
4E  


 "OjTUIFTJF
V
4DINFS[BNCVMBO[
,MJOJLVN
/SOCFSH
/PSE 



 *OUFSEJT[JQMJOjSF
4DINFS[UBHFTLMJOJL







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 27

fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF "QPUIFLF %JF
"QPUIFLF
JN
,MJOJLVN
/S OCFSH
JTU
NJU
JIS FO
CFJEFO
4 UBOEPSUFO
JN
,MJOJLVN /PSE
VOE
JN
,MJOJLVN
4E
FJOF
EFS
H Sz‡UFO
,SBOLFOIBVTBQPUIFLFO
&VSPQBT
%JF
 .JUBSCFJUFS
EBWPO

"QPUIFLFS
LNNFSO
TJDI
OJDIU
OVS
VN
EFO
&JOLBVG
-BHFSVOH VOE
7FSUFJMVOH
WPO
"S[OFJNJUUFMO
TPOEFSO
BVDI
VN
EJF
)FS TUFMMVOH
&JO
4DIXFS QVOLU
EBCFJ
JTU
EJF
)FSTUFMMVOH
WPO
;ZUPTUBUJLB &JO
XFTFOUMJDIFS
#FTUBOEUFJM
EFS
,SFCTUIFSBQJF
JTU
EJF
NFEJLBNFOUzTF
#FIBOEMVOH EJF
IjVGJH
FSHjO[FOE
[V
0QFS BUJPOFO
C[X
#FTUSBIMVOHFO
EVSDIHFGISU
XJSE
7JFMF EFS
EBCFJ
FJOHFTFU[UFO
.FEJLBNFOUF
XFSEFO
GS
KFEFO
1BUJFOUFO
JOEJWJEVFMM
VOE
UB HFTBLUVFMM
EPTJFSU
VOE
BOXFOEVOHTGFSUJH
IFSHFTUFMMU
%JFT
HJMU
OJDIU
OVS
GS
BMMF
LMBT TJTDIFO
;ZUPTUBUJLB
EJF
JO
EFS
$IFNPU IFSBQJF
[VN
&JOTBU[
L PNNFO
TPOEFSO
BVDI GS
OFVF
8JSLTUPGGHSVQQFO
XJF
[#
EJF
TP
H FOBOOUFO
NPOPLMPOBMFO
"OUJLzSQFS
EJF JO
EFS
,SFCTUIFSBQJF
BMT
*NNVONPEVMBUPS
FJOHFTFU[U
XFSEFO
%JF
)FSTUFMMVOH
EJFTFS
"S[OFJNJUUFM
PCMJFHU
JN
,MJOJLVN
/S OCFSH
[FOUSBM
EFS
IBVT FJHFOFO
,SBOLFOIBVTBQPUIFLF
)JFS
XFSEFO
EJF
.FEJLBNFOUF
GS
EFO
KFXFJMJHFO
#F IBOEMVOHTUBH
FOUTQSFDIFOE
EFS
"OGPSEFSVOH
JOEJWJEVFMM
EPTJFSU
VOE
BQQMJLBUJPOTCF SFJU
IFSHFTUFMMU
BMT
4QSJU[F
*OGVTJPOTCFVUFM
PEFS
&JONBMQVNQF
%JF
%PTJFSVOH
SJDI UFU
TJDI
EBCFJ
OJDIU
OVS
OBDI
EFS
5 VNPSBSU
VOE
EFN
KFXFJMJH FO
,SBOLIFJUTWFSMBVG TPOEFSO
BVDI
OBDI
,SJU FSJFO
XJF
,zSQFS HFXJDIU
,zSQFSHSz‡F
PEFS
EFO
BLUVFMMFO #MVUXFSUFO Ã0C
LMBTTJTDIF
;ZUPTUBUJLB
PEFS OFVF
8JSLTUPGGHSVQQFO
°
XJS
CFSFJUFO
KFEF
3F[FQUVS
JOEJWJEVFMM
[V
GS
KFEFO
1BUJFOUFO
GS
KFEFO
FJO[FMOFO #FIBOEMVOHTUBH²

fCFS

BOXFOEVOHTGFSUJHF
;ZUPTUBUJLB
WFSMBTTFO
EJF
"QP UIFLF
JN
+BIS 
%JF
)FS TUFMMVOH
FSGPMHU
VOUFS
TUFSJMFO
#FEJO HVOHFO
BO
TQF[JFMMFO
4JDIFSIFJUTXFSLCjOL FO
JO
FJOFN
3 FJO SBVN
5jHMJDI
XFSEFO
IJFS
WPO
FJOFN
POLPMPHJTDI
HFTDIVMUFO 5FBN
BVT
1IBS NB[FVUJTDIUFDIOJTDIFO
"TTJTUFOUJOOFO
15"

VOUFS
"VGTJDIU
FJOFT
"QPUIFLFST
[XJTDIFO

VOE
 
BOXFO EVOHTCFSFJUF
"QQMJLBUJPOFO
IFSHFTUFMMU

%JF
"QPUIFLF
BSCFJUFU
FOH
NJU
BMMFO
'BDIBCUFJMVOHFO
EFT
,MJOJ LVNT
[VTBNNFO
VOE
JTU
OBUSMJDI
OJDIU
OVS
GS
EJF
)FSTUFMMVOH EFS
,SFCTNFEJLBNFOUF
[VTUjOEJH
7JFMNFIS
MJFGFSU
TJF
VOU FS BOEFSFN
TQF[JFMMF
1SjQBS BUF
EJF
EJF
$IFNPU IFSBQJF
GS
EFO 1BUJFOUFO
WFSUSjHMJDIFS
NBDIFO
°
VOE
TFMCTUWFSTUjOEMJDI
BVDI
EJF
JN
,MJOJLVN
CFOz UJHUFO
ÃHBO[
OPSNBMFO²
"S[OFJNJUUFM

$IFGBQPUIFLFSJO
%S
"OOFUUF
4BUUMFS

fCFS
EJF
#FSFJUTUFMMVOH
EFS
.FEJLBNFOUF
IJOBVT
CFSjU
TJF
`S[UF
VOE
1GMFHFLSjGUF
EFS VOUFSTDIJFEMJDIFO
'BDISJDIUVOHFO
[VN
&JOTBU[
WPO
.FEJLBNFOUFO
.FISFSF
"QPUIF LFSJOOFO
VOE
"QPUIFLFS
TUFIFO
BMT
,MJOJTDIFS
%JFOTU
EFO
4UBUJPOFO
VOE
"NCVMBO[FO SFHFMNj‡JH
WPS
0SU
[VS
7FSGHVOH
%BNJU
EJF
"S[OFJNJUUFMWFSTPSHVOH
JN
,MJOJLVN
JNNFS
VQ
UP
EBUF
JTU
QSGU
EJF
"QP UIFLF
JO
"CTUJNNVOH
NJU
EFO
'BDIBCUFJMVOHFO
VOE
WFSTDIJFEFOFO
(SFNJFO
LPOUJOV JFSMJDI
EBT
4PS UJNFOU
EFS
1SjQBSBUF
EJF
[VS
7FSTPSHVOH
EFS
1BUJFOUFO
CFSFJU
HFIBM UFO
XFSEFO
6N
IzDITUF
2VBMJUjU
VOE
4JDIFSIFJU
CFJ
EFS
7FSTPSHVOH
EFS
1BUJFOUFO
[V HFXjISMFJTUFO
IBU
EJF
"QPU IFLF
FJO
2VBMJUjUTNBOBHFNFOU4ZTUFN
FJOHFGISU
EBT WPO
EFS
-("
*OUFSDFSU
OBDI
%*/
&/
*40

[FSUJGJ[JFSU
JTU

-FJUVOH $IFGBQPUIFLFSJO
%S
"OOFUUF
4BUUMFS ,POUBLU
4FLSFUBSJBU







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 28

1TZDIPPOLPMPHJF
1BMMJBUJWNFEJ[JO ,MJOJL
VOE
*OTUJUVU
GS
/VLMFBSNFEJ[JO %JF
,MJOJL
VOE
EBT
*OTUJUVU
GS
/VLMFBSNFEJ[JO
WFSGHU
CFS

#FUUFO
VOE
CFIBOEFMU JN
+BIS

1 BUJFOUFO
TUBUJPOjS
%JF
,MJOJL
CJMEFU
NJU
EFN
*OT UJUVU
GS
3 BEJPMPHJF /PSE
FJOF
&JOIFJU
VOE
CFSOJNNU
EJF
OVLMFBSNFEJ[JOJTDIF
7FSTPSHVOH
EFS
1BUJFOUFO EFT
,MJOJLVNT
/S OCFSH
%BT
CFJOIBMUFU
TjNUMJDIF
OVLMFBS NFEJ[JOJTDIFO
6OUFSTV DIVOHTWFSGBISFO
JOTCFTPOEFSF
JO
EFS
4DIJMEESTFOEJBHOPTUJL
5VNPST[JOUJHSBGJF
OV LMFBSNFEJ[JOJTDIFO
)FS[EJBHOPTUJL
VOE
EFS
4FOUJOFM-ZNQILOPUFOEJBHOPTUJL
TPXJF .ZPDBSET[JOUJHSBGJFO
EJF
OVLMFBSNFEJ[JOJTDIFO
6OUFSTVDIVOHFO
CFJ
,JOEFSO
VOE
EJF OFVSPMPHJTDIF
%JBHOPTUJL
WPO
%FNFO[FO
VOE
1BSLJOTPOFSLSBOLVOHFO
%JF
,MJOJL
WFS GHU
CFS
FJOFT
EFS
NPEFSOTUFO
1&5$5(FSjUF
JO
#BZFSO %JF
IjVGJHTUFO
5IFSBQJFO
TJOE
3 BEJPJPEUIFSBQJFO
CFJ
4DIJMEES TFOFSLSBOLVOHFO
XJF
"VUPOPNJF
.PSCVT
#BTFEPX
4USVNB
VOE EJGGFSFO[JFSUFT
4DIJMEESTFOLBS[JOPN
%VSDIHFGISU
XFSEFO
BVDI 3BEJPJNNVOUIFSBQJFO
VOE
EJF
QBMMJBUJWF
4DINFS[UIFSBQJF
#FJ
-F CFSNFUBTUBTFO
LPNNU
EBT
JOOPWBUJWF
7FSGBISFO
EFS
4FMFLUJWFO
*O UFSOFO
3BEJPUIFSBQJF
4*35
JO
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
EFS
3 BEJPMPHJF
[VN &JOTBU[ %JF
,MJOJL
CFIBOEFMU
JN
+BIS

1BUJFOUFO
NJU
5VNPSEJBHOPTF
TUBUJPOjS %JFT
CFUSJGGU
WPS
BMMFN
EJG GFSFO[JFSUF
4DIJMEESTFOLBS[JOPNF
%JF
,MJOJL JTU
BN
*OU FSEJT[JQMJOjSFO
0OLPMPHJTDIFO
;FOUSVN
EFT
,MJOJLVNT
BN #SVTU
-VOHFO
VOE
)BVUUVNPS [FOUSVN
CFUFJMJHU
%JF
`S [UJOOFO
VOE `S[UF
OFINFO
BN
BMMH FNFJOFO
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSCPBSE
EFT
,MJOJ LVNT
TPXJF
BN
5VNPSCPBSE
EFT
#SVTU
%BSNLSFCT
)BVU
VOE
- VOHFO UVNPS[FOUSVNT
UFJM %JF
OVLMFBSNFEJ[JOJTDIF
"NCVMBO[
JN
"NCVMBOUFO
#FIBOEMVOHT$FOUSVN "#$
CFUSFVU
4DIJMEESTFOQBUJFOUFO
JO
FOHFS
,PPQFSBUJPO
NJU
EFS
T UB UJPOjSFO
7FSTPSHVOH
CFJ
3 BEJPJPEUIFSBQJFO
VOE
4DIJMEESTFOPQFS BUJP OFO
TPXJF
5 VNPSQBUJFOUFO
NJU
,OPDIFONFU BTUBTFO
1SJO[JQJFMM
LzOOFO TjNUMJDIF
OVLMFBSNFEJ[JOJTDIFO
7FSGBISFO
BVDI
BNCVMBOU
EVS DIHFGISU XFSEFO

Ã*OOPWBUJWF
7FSGBISFO
JO
%JBHOPTUJL
VOE
5IFSBQJF
TUFIFO
CFJ
VOT
JO
EFS
/VLMFBSNFEJ[JO
HBO[
PCFO .JU
EFN
1&5$5
TQSFO
XJS LMFJOTUF
5VNPSFO
BVG
VOE NJU
EFS
4FMFLUJWFO
JOUFSOFO 3BEJPUIFSBQJF
HFIFO
XJS
NJU
XJO[JHFO
SBEJPBLUJWFO ,HFMDIFO
EJSFLU
JO
EFS -FCFS
HFHFO
.FUBTUBTFO WPS² #FSFJDITMFJUVOH
0CFSjS[UJO
%S
*SFOF
(SFJM

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
%S
3FJOIBSE
-PPTF ,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
)BOOFMPUF
&SC ,POUBLU
4FLSFUBSJBU







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 29

fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF 1BMMJBUJWNFEJ[JO "VG
EFS
1BMMJBUJWTUBUJPO
EFS
,MJOJL
GS
0OLPMPHJF
VOE
)jNBUPMPHJF
NJU

#FUUFO
CF IBOEFMU
FJO
NVMUJQSPGFTTJPOFMMFT
5FBN
TDIXFSTULSBOLF
1BUJFOUFO
EJF
BO
FJOFS
XFJU GPSUHFTDISJUUFOFO
&SLSBOLVOH
VOE
BO
LPNQMFYFO
4ZNQUPNFO
MFJEFO Ã8FOO
VOT
EJF FJHFOF
&OEMJDI LFJU
CFXVTTU
XJSE
WFSEJDIUFU
TJDI
EBT
-FCFO .JU
VOTFSFN
NVMUJQSPGFTTJP OFMMFO
5FBN
NzDIUFO
XJS VOTFSFO
1BUJFOUFO
USPU[
EFS TDIXFSFO
&SLSBOLVOH
FJO
XSEFWPMMFT
-FCFO
CJT [VMFU[U
FSNzHMJDIFO²

%B
CFJ
EJFTFO
1 BUJFOUFO
FJOF
)FJMVOH
EFS
,S BOLIFJU
VOE
FJOF
BVG EFSFO
6STBDIFO
HFSJDIUFUF
5IFSBQJF
OJDIU
NFIS
NzHMJDI
JTU
JTU
FT EBT
;JFM
EFS
#FIBOEMVOH
EJF
-FCFOTR VBMJUjU
[V
TUBCJMJTJFSFO
VOE [V
WFSCFTTFSO
VN
FJO
XS EFWPMMFT
-FCFO
CJT
[VMFU[U
[V
FS NzHMJ DIFO
BN
CFT UFO
XJFEFS
JO
EFS
CFL BOOUFO
6NHFCVOH
[V
)BVTF PEFS
JN
1G MFHFIFJN
*O
1 BMMJBUJWF
$BSF
BVTHFCJMEFUF
`S[UF
VOE 1GMFHFLSjGUF
BSCFJUFO
EBCFJ
FOH
NJU
EFS
4DINFS[UIFSBQJF
EFS
1TZ DIPPOLPMPHJF
EFS
1IZ TJLBMJTDIFO
5IFSBQJF
TPXJF
EFS
4FFMTPS HF VOE
EFS
/BDITPSHF
[VTBNNFO

'S
JIS
JOU FHSJFSUFT
#FIBOEMVOHTLPO[FQU
VOE
JIS F
VNGBTTFOEF QBMMJBUJWNFEJ[JOJTDIF
#FUSFVVOH
XVSEF
EJF
,MJOJL
GS
0OL PMPHJF 0CFSjS[UJO
%S
VOE
)jNBUPMPHJF
WPO
EFS
&VSPQjJTDIFO
(FTFMMTDIBGU
GS
.FEJ[JOJ (FSEB
)PGNBOO8BDLFSTSFVUIFS TDIF
0OLPMPHJF
&4.0
BMT
Ã%FTJHOBUFE
$FOUFS
GPS
*OUFHSBUJWF
0O DPMPHZ
BOE
1BMMJBUJWF
$BSF²
BVTHF[FJDIOFU
"MT
XFMUXFJU
HSz‡UF
PO LPMPHJTDIF
'BDIHFTFMMTDIBGU
XSEJHU
EJF
&4.0
EBNJU
CFTPOEFSF
HBO[IFJUMJDIF
5IFSB QJFLPO[FQUF
JO
EFS
#FIBOEMVOH
W PO
,SFCTQBUJFOUFO
VOE
"OTUSFOHVOHFO
JO
EFS
QBM MJBUJWNFEJ[JOJTDIFO
#FUSFVVOH

-FJUVOH
0CFSjS[UJO
%S
(FSEB
)PGNBOO8BDLFSTSFVUIFS 1GMFHFSJTDIF
4UBUJPOTMFJUVOH
)FMHB
#FZFSMFJO ,POUBLU
1BMMJBUJWTUBUJPO







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 30

1TZDIPPOLPMPHJF
1BMMJBUJWNFEJ[JO *OTUJUVU
GS
1BUIPMPHJF %BT
*OTUJUVU
GS
1BUIPMPHJF
WFSGHU
CFS
EBT
H FTBNUF
.FUIPEFOTQFLUSVN
EFS
LMJOJ TDIFO
1BUIPMPHJF
FJOTDIMJF‡MJDI
EFS
OPUXFOEJHFO
7FSGBISFO
GS
EJF
/FVSPQBUIPMPHJF VOE
EJF
,JOEFSQBUIPMPHJF
1SP
+BIS
BOBMZTJFSU
EBT
*OTUJUVU
JOTHFTBNU

(FXF CFQSPCFO
;VS
JOUSBPQFSBUJWFO
(FXFCFCFTUJNNVOH
XFSEFO

4DIOFMMTDIOJUUVO UFSTVDIVOHFO
WPSHFOPNNFO
VOE
BVTHFXFSUFU
4DIXFSQVOLUF
EFT
*OTUJUVUT
TJOE
EJF
BMMH FNFJOF
VOE
TQF[JFMMF
5VNPSQBUIPMPHJF
VOE 5VNPSEJBHOPTUJL
BMMFS
0SHBOF
VOE
0SHBOTZTUFNF
EJF
*NNVOIJTUPMPHJF[ZUPMPHJF EJF
&O[ZNIJTUPDIFNJF[ZUPDIFNJF
EJF
.PMFLVMBSQBUIPMPHJF
EJF 4DIOFMMTDIOJUUEJBHOPTUJL
&SLSBOLVOHFO
WPO
.BHFO
VOE
%BSN %BSNLSFCT[FOUSVN
WPO
-FCFS
VOE
1BOLSFBT
EFT
,OPDIFONBSLT EFS
-ZNQILOPUFO
VOE
EFT
#MVU FT
EFS
#S VTU
#SVTU[FOUSVN
EFS Ã"VGHSVOE
EFS )BVU
)BVUUVNPS[FOUSVN
EFT
8FJDIHFXFCFT
VOE
EFT
,OPDIFO TZTUFNT
EFS
1SPTUBUB
1SPTUBUB[FOUSVN
EFS
/JFSF
VOE
EFT
[FO IPIFO
'BMM[BIMFO USBMFO
/FSWFOTZTUFNT
VOE
EFS
MBOHKjISJHFO
&SGBISVOH
IBCFO
XJS
EJF
%BT
*OTUJUVU
JTU
.JUHMJFE
EFT
[FSUJGJ[JFSUFO
*OUFSEJT[JQMJOjSFO
0OLPMPHJ &YQFSUJTF
IjVGJHF
BCFS TDIFO
;FOUSVNT
TPXJF
BMMFS
JOU FSEJT[JQMJOjSFS
0SHBO[FOUSFO
EFT
,MJOJ BVDI
HBO[
TFMUFOF
,SFCT LVNT
%JF
`S [UJOOFO
VOE
`S [UF
OFINFO
BO
BMMFO
BDIU
5 VNPSCPBSET
EFT BSUFO
NJU
HSz‡UFS
4JDIFSIFJU ,MJOJLVNT
UFJM
%BT
*OTUJUVU
JTU
[VEFN
.JUHMJFE
JN
5VNPS[FOUSVN
EFS
6OJ WFSTJUjU
&SMBOHFO/SOCFSH
VOE
OJNNU
JN
3 BINFO
EFS
" VGHBCFO
FJOFT [V
EJBHOPTUJ[JFSFO² -FISLSBOLFOIBVTFT
EFS
6 OJWFSTJUjU
&SMBOHFO/SOCFSH
EBT
' BDIHFCJFU $IFGBS[U
1SPG
%S
5IPNBT
1BQBEPQPVMPT 1BUIPMPHJF
XBIS
"N
*OTUJUVU
GS
1BUIPMPHJF
JTU
EJF
7FSUSBVFOTTUFMMF
EFT #FWzMLFSVOHTCF[PHFOFO
,SFCTSFHJTUFST
#BZFSO
FJOHFSJDIUFU

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
5IPNBT
1BQBEPQPVMPT
,POUBLU
4FLSFUBSJBU







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 31

fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF ,MJOJL
VOE
*OTUJUVU
GS
1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO %JF
,MJOJL
GS
1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO
CJFUFU
EJF
TUBUJPOjSF
VOE
BN CVMBOUF
#FIBOEMVOH
EVSDI
FJO
5FBN
WPO
`S[UFO
1IZTJPUIFSBQFVUFO
&SHPUIFSBQFV UFO
-PHPQjEFO
.BTTFVSFO
VOE
(FTVOEIFJUT
VOE
,S BOLFOQGMFHFSO
4PXPIM
JN
,MJ OJLVN
/PSE
BMT
BVDI
JN
,MJOJLVN
4E
TJOE
5IFSBQJFO
FJO[FMO
PEFS
JO
EFS
(SVQQF
NzH MJDI
*N
,MJOJLVN
4E
HJCU
FT
FJOF
FJH FOF
#FUUFOTUBUJPO
NJU

#FUU FO
%JF
G BDI CFSHSFJGFOEF
'SISFIBCJMJUBUJPO
VOE
4DINFS[CFIBOEMVOH
CFJ
&SLSBOLVOHFO
EFT
#F XFHVOHTBQQBSBUFT
CJMEFO
EPSU
EJF
4DIXFSQVOLUF
EFS
TUBUJPOjSFO
#FIBOEMVOH 'S
1BUJFOUFO
CFJ
EFOFO
FT
OBDI
FJOFS
5VNPSPQFSBUJPO
FJOFS
#FTUSBIMVOH
PEFS
FJOFS $IFNPUIFSBQJF
[V
1SPCMFNFO
CFJ
"MMHFNFJOCFGJOEFO
BN
#FXFHVOHTBQQBSBU
VOE
JO EFS
"MMUBHTCFXjMUJHVOH
LPNNU
IBU
EJF
,MJOJL
WJFMGjMUJHF
"OHFCPUF
%FSFO
;JFM
JTU
FT 4DINFS[FO
[V
MJOEFSO
'VOLUJPOFO
XJFEFSIFS[VTUFMMFO
EJF
3DLLFIS
JO
EBT
IjVTMJDIF 6NGFME
[V
FSMFJDIUFSO
PEFS
FWFOUVFMMF
#FIJOEFSVOHFO
[V
LPNQFOTJFSFO 4JF
SFJDIFO
WPO
EFS
6OUFSTVDIVOH
VOE
)JMGTNJUUFMFSQSPCVOH
CFS
fCVOHTCFIBOEMVO HFO
TDINFS[MJOEFSOEF
5IFSBQJFO
PEFS
.BTTBHFO
CJT
[V
- ZNQIESBJOBHFO
"MMUBHT USBJOJOH
TPXJF
4QSBDI
PEFS
4QSFDIUIFSBQJF
%BT
5FBN
BVT
,SBOLFOHZNOBTUFO
&S HPUIFSBQFVUFO
-PHPQjEFO
NFEJ[JOJTDIFO
#BEFNFJTUFSO
TQF[JBMJTJFSUFO
1GMFHFLSjG UFO
TPXJF
' BDIjS[UFO
GS
1IZ TJLBMJTDIF
VOE
3 FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO
T UFIU
EB[V
JN FOHFO
,POUBLU
NJU
EFO
CFIBOEFMOEFO
`S[UFO
BVG
BMMFO
4UBUJPOFO
EFS
,MJOJLFO Ã8JS
XPMMFO
EFO 1BUJFOUFO
IFMGFO USPU[
PEFS
OBDI
JISFS
&S LSBOLVOH
SBTDI
XJFEFS
JISFO HFXPIOUFO
"MMUBH
CFXjM UJHFO
[V
LzOOFO²

&JOF
BNCVMBOUF
8FJUFSCFUSFVVOH
EVSDI
FJOF
'BDIjS[UJO
GS
1IZTJ LBMJTDIF
VOE
3 FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO
JT U
CFS
EBT
"NCVMBOU F
#F IBOEMVOHT$FOUSVN
"#$
JN
,MJOJLVN
/SOCFSH
/PSE
VOE
EBT
.F EJ[JOJTDIF
7FSTPSHVOHT[FOUSVN
JO
'FVDIU
NzHMJDI

%JF
,MJOJL
GS
1IZTJLBMJTDIF
VOE
3FIBCJMJUBUJWF
.FEJ[JO
JTU
1BSUOFS EFT
#SVTU[FOUSVNT
EFT
%BS NLSFCT[FOUSVNT
EFT
- VOHFOUVNPS [FOUSVNT
VOE
EFT
1S PTUBUB[FOUSVNT
TPXJF
EFT
, POUJOFO[[FOU $IFGBS[U
1SPG
SVNT
EFS
(FSJBUSJTDIFO
5 BHFTLMJOJL
EFS
4DINFS [UBHFTLMJOJL
EFT %S
)PSTU
)JSTDIGFMEFS 1FSJOBUBM[FOUSVNT
EFT
.FEJ[JOJTDIFO
7 FSTPSHVOHT[FOUSVNT
VOE EFT
"NCVMBOUFO
3FIBCJMJUBUJPOT[FOUSVNT
"3; 
%JF
,MJOJL
CJF UFU
BMT
%JFOTUMFJTUFS
5IFSBQJFO
GS
BMMF
,MJOJLFO
EFT
,MJOJLVNT
BO
VOE
CFUSFJCU
KF
FJOF 5IFSBQJF"NCVMBO[
BO
CFJEFO
4UBOEPSUFO

-FJUVOH $IFGBS[U
1SPG
%S
)PSTU
)JSTDIGFMEFS
,MJOJLQGMFHFEJFOTUMFJUVOH
)BOOFMPSF
4FJGFSU ,POUBLU "ONFMEVOH
,MJOJLVN
/PSE



 "ONFMEVOH
,MJOJLVN
4E



 "#$
,MJOJLVN
/SOCFSH
/PSE



 .FEJ[JOJTDIFT
7FSTPSHVOHT[FOUSVN
JO
'FVDIU






BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 32

1TZDIPPOLPMPHJF
1BMMJBUJWNFEJ[JO ,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPUIFSBQJF %JF
,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPUIFSBQJF
WFSGHU
CFS

#FUUFO EBWPO
BDIU
QTZDIPTPNBUJTDIF
#FUU FO
JO
EFS
,MJOJL
GS
0OL PMPHJF

U BHFTLMJOJTDIF 1MjU[F
VOE
[FIO
1MjU[F
JO
EFS
*OU FSEJT[JQMJOjSFO
4DINFS[UBHFTLMJOJL
%JF
,MJOJL
CF IBOEFMU
JN
+BIS

TUBUJPOjSF
VOE
UBHFTLMJOJTDIF
1BUJFOUFO
%B[V
LPNNFO
 1BUJFOUFO
JN
,POTJMJBS-JBJTPOEJFOTU
GS
EJF
BOEFSFO
,MJOJLFO
EFT
,MJOJLVNT *O
EFS
,MJOJL
XFSEFO
1BUJFOUFO
NJU
QTZDIPTPNBUJTDIFO
4UzSVO HFO
BLVUFO
#FMBTUVOHTSFBLUJPOFO
QPTUUSBVNBUJTDIFO
#FMBT UVOHTTUzSVOHFO
"OQBTTVOHTTUzSVOHFO
CFJ
LzSQFSMJDIFO
&S LSBOLVOHFO
"OHTUTUzSVOHFO
EFQSFTTJWFO
4UzSVOHFO
VOE
1FS TzOMJDILFJUTTUzSVOHFO
TUBUJPOjS
VOE
U BHFTLMJOJTDI
CFIBOEFMU #FTPOEFSF
4DIXFSQVOLUF
MJFHFO
JO
EFS
#FIBOEMVOH
WPO
4Uz SVOHFO
EFS
,S BOLIFJUTWFSBSCFJUVOH
CFJ
TDIXFS FO
LzSQFSMJDIFO
&S LSBOLVOHFO
5SBVNBGPMHFTUzSVOHFO
TPNBUPGPSNFO
4UzSVOHFO
DISP OJTDIFO
4DINFS[FSLSBOLVOHFO
TPXJF
JO
EFS
1TZDIPUIFSBQJF
NJU
jMUF SFO
.FOTDIFO &JOFO
XFJUFSFO
4DIXFSQVOLU
CJMEFU
EJF
1TZDIPPOL PMPHJF
%JFT
H F TDIJFIU
JN
3BINFO
EFT
QTZDIPTPNBUJTDIFO
,POTJMJBS-JBJTPOEJFOTUFT *N
+BIS
CFUS FVU
EJF
,MJOJL
S VOE

TUBUJPOjSF
1BUJFOUFO
NJU
5V NPSEJBHOPTF
QTZDIPPOLPMPHJTDI
VOE
XFJUFSF

BNCVMBOU
#FTPO EFSF
7FSGBISFO
EBCFJ
TJOE
EJF
QTZDIPPOL PMPHJTDIF
&JO[FMUIFSBQJF 1BBS
VOE
'BNJMJFOHFTQSjDIF
&OUTQBOOVOHTUSBJOJOH
VOE
*NBHJOBUJ POTWFSGBISFO
"VDI
EJF
"OHFIzSJHFO
WPO
,SFCTQBUJFOUFO
XFSEFO
NJU CFUSFVU
'S
POLPMPHJTDI
UjUJHF
`S[UF
VOE
1GMFHFOEF
CJFUFU
EJF
,MJOJL 6OUFSTUU[VOH
CFS
&JO[FMHFTQSjDIF
4VQFSWJTJPO
,PNNVOJLBUJPOT USBJOJOH
VOE
#BMJOUHSVQQFO
BO

Ã8JS
1TZDIPPOLP MPHFO
NTTFO
EJF 'jIJHLFJU
CFTJU[FO
VOT
JO EFO
1BUJFOUFO
IJOFJO[VWFS TFU[FO
VOE
JIO
CFGjIJHFO TJDI
WPS
EFN
)JOUFSHSVOE TFJOFS
BLUVFMMFO
-FCFOTTJ UVBUJPO
EJF
SJDIUJHFO
'SBHFO [V
TUFMMFO
VOE
EJF
,SBOLIFJU OJDIU
OVS
BMT
,SJTF
TPOEFSO XFOO
NzHMJDI
BVDI
BMT $IBODF
[V
CFHSFJGFO² $IFGBS[U
1SPG
%S
8PMGHBOH
4zMMOFS

%JF
,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF
.FEJ[JO
VOE
1TZDIPUIFSBQJF
JTU
.JUHMJFE
EFT
*OUFS EJT[JQMJOjSFO
0OLPMPHJTDIFO
;FOUSVNT
TPXJF
BN
#FIBOEMVOHTQS PHSBNN
EFT
#SVTU %BSNLSFCT
)BVUUVNPS
-VOHFOUVNPS
VOE
1S PTUBUB[FOUSVNT
TPXJF
EFS
1 BMMJBUJW TUBUJPO
CFUFJMJHU
%JF
,MJOJL
OJNNU
[VEFN
BO
[BIMSFJDIFO
4UVEJFO
V
B
[VS
1TZDIPPO LPMPHJF
UFJM "NCVMBOUF
QTZDIPPOLPMPHJTDIF
4QSFDITUVOEFO
TPXJF
QSj
VOE
QPTUTUBUJPOjSF
#F IBOEMVOHFO
TJOE
OBDI
7FSFJOCBSVOH
JN
"NCVMBOU FO
#FIBOEMVOHT$FOUSVN
"#$

NzHMJDI

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
8PMGHBOH
4zMMOFS 1GMFHFEJFOTUMFJUVOH
#SJHJUUF
4DIVMUIFJT ,POUBLU
4FLSFUBSJBU




"NCVMBO[
"#$ 







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 33

fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF *OTUJUVU
GS
3BEJPMPHJF
/PSE %BT
*OTUJUVU
GS
3BEJPMPHJF
/PSE
EJBHOPTUJ[JFSU
VOE
CFIBOEFMU
JN
+BIS

1B UJFOUFO
TUBUJPOjS
%BT
*OTUJUVU
CJFUFU
TPXPIM
FMFLUJW
BMT
BVDI
JO
/PUGBMMTJUVBUJPOFO
EBT HFTBNUF
-FJTUVOHTTQFLUSVN
SBEJPMPHJTDIFS
VOE
JOU FSWFOUJPOFMMFS
7FSGBISFO
GS
1 B UJFOUFO
EFT
,MJOJLVNT
BO
%B[V
LPNNU
5FMFSBEJPMPHJF
NJU
GFTUFO
1BSUOFSO
PEFS
OBDI "CTQSBDIF
%JF
%JBHOPTF
VOE
JOU FSWFOUJPOFMMF
5IFSBQJF
BVDI
W PO
POLPMPHJ TDIFO
&SLSBOLVOHFO
HFTDIJFIU
NJU
)JMGF
EFS
$PNQVUFSUPNPHSBGJF NJU
.VMUJEFUFLUPS$5
EFS
1 PTJUSPOFO&NJTTJPOT$PNQVUFSUPNP HSBGJF
1&5$5
EFS
%JHJU BMFO
3BEJPHSBGJF
BMMFS
0SHBOF
VOE
,zS QFSSFHJPOFO
EFS
*OU FSWFOUJPOFMMFO
3BEJPMPHJF
BSUFSJFMM
WFOzT -FCFS
VOE
(BMMFOXFH F
-VOHF
EFS
.BHOFUS FTPOBO[UPNPHSBGJF BMMFS
0SHBOF
VOE
"OXFOEVOHTCFSFJDIF
EFS
%JHJUBMFO
.BNNPHSB GJF
TPXJF
.BNNBTPOPH SBGJF
NJU
JOU FSWFOUJPOFMMFO
&JOHSJGGFO
BO EFS
#SVTU
TUFSFPUBLUJTDIF
7BLVVNTUBO[CJPQTJF
VOE
/BEFMNBSLJF SVOHFO
TPOPHSBGJTDIF
4UBO[CJPQTJF
VOE
/BEFMNBSLJFSVOH
(BMBL $IFGBS[U UPHSBGJF
VOE
W PO
6MUSBTDIBMM
FJOTDIMJF‡MJDI
4 UBO[CJPQTJFO
EFS 1SPG
%S
%S
3FJOIBSE
-PPTF BSUFSJFMMFO
VOE
WFOzTFO
%PQQMFSTPOPHSBGJF
%B[V
LPNNFO
3BEJP GSFRVFO[BCMBUJPOFO
TPXJF
EJF
3FEVLUJPO
EFS
%VSDICMVUVOH
HVUBS UJHFS
VOE
CzTBSUJHFS
5VNPSFO
PEFS
.FUBTUBTFO
CFTPOEFST
EFS
-FCFS
EVSDI
&NCPMJ TBUJPO
4FMFLUJWF
*OUFSOF
3BEJPUIFSBQJF
4*35
JO
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
EFS
/VLMFBS NFEJ[JO
C[X
HF[JFMUF
MPLBMF
$IFNPUIFSBQJF
VOE
$IFNPFNCPMJTBUJPO
NJU
.JLS PLB UIFUFSO
Ã8JS
TFU[FO
OFVFTUF
ESFJ EJNFOTJPOBMF
#JMEHFCVOHT WFSGBISFO
OJDIU
OVS
CFJ
EFS
%JBHOPTF
TPOEFSO
BVDI
CFJ
EFS
,POUSPMMF
EFT
7FSMBVGT
FJOFS
5IFSBQJF
VOE
CFJ
EFS
5IFSBQJF
TFMCTU
FJO²

%BT
*OTUJUVU
JTU
.JUHMJFE
EFT
*OUFSEJT[JQMJOjSFO
0OLPMPHJTDIFO
;FOUSVNT
VOE
,PPQF SBUJPOTQBSUOFS
EFT
#SVTU
%BSNLSFCT
-VOHFOUVNPS
)BVUUVNPS
VOE
1SPTUBUB[FO USVNT
EFT
,MJOJLVNT
%JF
`S[UJOOFO
VOE
`S[UF
EFT
*OTUJUVUT
OFINFO
BN
BMMHFNFJOFO JOUFSEJT[JQMJOjSFO
5VNPSCPBSE
TPXJF
BO
EFO
5 VNPSLPOGFSFO[FO
EFT
#S VTU
%BSN LSFCT
-VOHFOUVNPS
VOE
)BVUUVNPS[FOUSVNT
VOE
BN
)/05VNPSCPBSE
UFJM
%BT
*O TUJUVU
JTU
CFUFJMJHU
BO
4UVEJFO
EFT
4UVEJFO[FOUSVNT
EFT
,MJOJLVNT
EFS
)BVULMJOJL
EFS 1OFVNPMPHJF
VOE
EFS
0OLPMPHJF

-FJUVOH
$IFGBS[U
1SPG
%S
%S
3FJOIBSE
-PPTF ,POUBLU 4FLSFUBSJBU 






BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 34

1TZDIPPOLPMPHJF
1BMMJBUJWNFEJ[JO *OTUJUVU
GS
EJBHOPTUJTDIF
3BEJPMPHJF
VOE
/FVSPSBEJPMPHJF %BT
*OTUJUVU
GS
3BEJPMPHJF
VOE
/FVSPSBEJPMPHJF
JN
,MJOJLVN
4E
EJBHOPT UJ[JFSU
VOE CFIBOEFMU
JN
+BIS
NJU
LOBQQ

6OUFSTVDIVOHFO
DB

1BUJFOUFO
EBWPO TJOE

1SP[FOU
/PUGjMMF
VOE
BNCVMBOUF
6OUFSTVDIVOHFO
%BT
*OTUJUVU
CJFUFU
EBT
HF TBNUF
4QFLUSVN
EFS
S BEJPMPHJTDIEJBHOPTUJTDIFO
VOE
JOU FSWFOUJPOFMMUIFSBQFVUJ TDIFO
7FSGBISFO
GS
BMMF
TUBUJPOjSFO
1BUJFOUFO
EFT
,MJOJLVNT
BO
JOTCFTPOEFSF
BVDI GS
OFVSPSBEJPMPHJTDIF
'SBHFTUFMMVOHFO
'S
BNCVMBOUF
1SJWBUQBUJFOUFO
TUFIFO
FCFO GBMMT
TjNUMJDIF
EJBHOPTUJTDIF
7FSGBISFO
EFS
3BEJPMPHJF
VOE
/FVSPSBEJPMPHJF
[VS
7FS GHVOH %BT
*OTUJUVU
VOUFSTVDIU
BMMF
1BUJFOUFO
NJU
EFS
%JBHOPTF
)JSOUVNPS XJF
BVDI
BOEFSFS
&SLSBOLVOHFO
EFT
(FIJSOT
VOE
EFT
3DLFONBSLT JN
,MJOJLVN
NJU
)JMG F
EFS
.BHOFUSFTPOBO[
EFS
$PNQVUFSUPNP HSBGJF
.35
$5
VOE
FWFOUVFMM
EFS
EJHJUBMFO
4VCUSBLUJPOTBOHJPHSB GJF
%BT
*OTUJUVU
JTU
,PPQFSBUJPOTQBSUOFS
EFT
,PQG)BMT5VNPS[FOUSVNT
VOE BO
EFO
S FHFMNj‡JH
TUBUUGJOEFOEFO
5VNPSLPOGFSFO[FO
/FVSPPOLPMPHJF CFUFJMJHU
/FCFO
.35
VOE
$5
T UFIFO
GS
JOU FSWFOUJPOFMMF
5IFSBQJFO
WPS
BMMFN
EJF ;XFJ&CFOFO"OHJPHSBGJF
TQF[JFMM
CFJ
&SLS BOLVOHFO
TPXPIM
JN
, PQG )BMT#FSFJDI
OFVSPMPHJTDIF
&SLSBOLVOHFO
JO
(FIJS O
VOE
8 JSCFMTjVMF BMT
BVDI
GS
EJF
5IFSBQJF
DFSFCSBMFS
(FGj‡FSLSBOLVOHFO
[
#
&NCPMJTB UJPO
"OFVSZTNB$PJMJOH
[VS
7FSGHVOH
%JFTF
XJSE
BVDI
[VS
5IFSBQJF
CFJ &SLSBOLVOHFO
BN
,zSQFSTUBNN
VOE
EFO
&YUSFNJUjUFO
CFJN
&SXBDITFOFO XJF
BVDI
CFJN
,JOE
WFSXFOEFU

Ã6N
)JSOUVNP SFO
FYBLU
[V
MPLBMJTJFSFO
JISF
(Sz‡F
[V
CFTUJNNFO
VOE
EJF
5IFSB QJF
[V
QMBOFO
TUFIFO
VOT /FVSPSBEJPMPHFO
NPEFSOTUF #JMEHFCVOHTWFSGBISFO
XJF MFJTUVOHTGjIJHF
 
5FTMB .BHOFUSFTPOBO[
VOE
.FIS [FJMFO$PNQVUFSUPNPHSBGJF TPXJF
BVDI
EJF
EJHJUBMF
4VCUSBLUJPOTBOHJPHSBGJF
[VS
7FSGHVOH²

8FJUFSF
4DIXFSQVOLUF
EFT
*OTUJUVUT
TJOE
EJF
VNG BTTFOEF
%JBHOPTUJL
WPO $IFGjS[UJO
%S
*OHSJE
#jS 5SBVNB1BUJFOUFO
6OGBMM
VOE
4QPSUWFSMFU[VOHFO
FUD
NJUUFMT
NPEFSOT UFS
#JMEHFCVOH
VOE
UFJMXFJTF
EFSFO
5IFSBQJF
7FSUFCSPQMBTUJF
[VS
4UBCJMJTJFSVOH
CFJ 8JSCFMLzSQFSWFSMFU[VOHFO
EJF
5IFS BQJF
WPO
(FGj‡WFSjOEFSVOHFO
4DIBVGFOTUFS LSBOLIFJU
3BVDIFSCFJO
6OUFSTVDIVOHFO
EFT
)FS [FOT
NJUUFMT
,FSOTQJOUPNPHSBGJF TPXJF
EJF
%JBHOPTUJL
WPO
QjEJBUSJTDIFO
&SLSBOLVOHFO
NJU
BMMFO
LJOEFSSBEJPMPHJTDIFO 7FSGBISFO

-FJUVOH
$IFGjS[UJO
%S
*OHSJE
#jS ,POUBLU 4FLSFUBSJBU 






BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 35

fCFSHSFJGFOE
UjUJHF
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUF ,MJOJL
GS
3BEJPPOLPMPHJF
VOE
(FNFJOTDIBGUTQSBYJT GS 4USBIMFOUIFSBQJF %JF
,MJOJL
GS
3BEJPPOLPMPHJF
VOE
(FNFJOTDIBG UTQSBYJT
GS
4USBIMFOUIFSBQJF
WFSGHU CFS

#FUU FO
VOE
CFIBOEFMU
 
TUBUJPOjSF
1BUJFOUFO
JN
+BIS 
%JF
#FIBOE MVOHTTDIXFSQVOLUF
TJOE
EJF
TUSBIMFOUIFSBQFVUJTDIF
#FIBOEMVOH
WPO
HVU
VOE
CzTBS UJHFO
&SLSBOLVOHFO
BVDI
JO
, PNCJOBUJPO
NJU
$IFNPUIFSBQJF
VOE
"G UFSMPBEJOHUIF SBQJF
TPXJF
)ZQFSUIFSNJF
TUFSFPUBLUJTDIF
#FTUSBIMVOHFO
VOUFSTUU[FOEF
.B‡OBI NFO
[VS
4UBCJMJTJFSVOH
XjISFOE
VOE
OBDI
4USBIMFOCFIBOEMVOH
VOE
EJF
TUSBIMFOUIF SBQFVUJTDIF
/BDICFUSFVVOH
JO
;VTBNNFOBSCFJU
NJU
EFO
KFXFJMJH FO
)BVT
VOE
' BDI jS[UFO Ã%JF
TP
HF OBOOUF
JOUFOTJ UjUTNPEVMJFSUF
4USBIMFO UIFSBQJF
*.35
FSNzHMJDIU VOT
FJOF
[JFMHFSJDIUFUF
#FTUSBIMVOH
TDIPOU
EBT EFO
5VNPS
VNMJFHFOEF
(F XFCF
VOE
WFSSJOHFSU
EBNJU EJF
/FCFOXJSLVOHFO² $IFGBS[U
%S
$MFNFOT
"MCSFDIU

'S
EJF
5IFSBQJF
TUFIFO
V
B
IPDINPEFSOF
$PNQVUFSHFTUFVFSUF -JOFBSCFTDIMFVOJHFS
GS
)PDIW PMUUIFSBQJF
FJO
"G UFSMPBEJOHHFSjU GS
JOUSBDBWJUjSF
JOUSBMVNJOBMF
VOE
JOU FSTUJUJFMMF
5IFSBQJF
JN )%37FSGBISFO
FJO
)ZQFSUIFSNJFHFSjU
TPXJF
FJO
$PNQVUFSTZTUFN GS
EJF
LPOWFOUJPOFMMF
ESFJEJNFOTJPOBMF
#FTUSBIMVOHTQMBOVOH
[VS 7FSGHVOH
%JF
,MJOJL
TFU[U
EBCFJ
JOOPW BUJWF
.FUIPEFO
FJO
XJF
[ #
EBT
*OUS BCFBN7FSGBISFO
CFJ
#S VTULSFCT
BMTP
EJF
FS TUNBMJHF #FTUSBIMVOH
OPDI
XjISFOE
EFS
0QFSBUJPO
VOE
EJF
JOUFOTJUjUTNP EVMJFSUF
4USBIMFOUIFSBQJF
[
#
GS
1SPTUBUBLBS[JOPNF
PEFS
5VNP SFO
EFT
,PQG)BMT#FSFJDIFT
[VS
CFTTFSFO
4DIPOVOH
EFS
3JTJLPPS HBOF %JF
,MJOJL
JTU
.JUHMJFE
EFT
*OUFSEJT[JQMJOjSFO
0OLPMPHJTDIFO
;FOU SVNT
TPXJF
BMMFS
JOUFSEJT[JQMJOjSFO
0SHBO[FOUSFO
EFT
,MJOJLVNT

%BT
"OHFCPU
EFS
,MJOJL
VNG BTTU
#FSBUVOHFO
GS
1 BUJFOUFO
VOE
"OHFIzSJHF
JO
BMMFO 'SBHFO
CFJ
,SFCTFSLSBOLVOHFO
JOTCFTPOEFSF
BVDI
CFS
#FIBOEMVOHTNzH MJDILFJUFO CFJ
,SFCTFSLSBOLVOHFO
VOE
EJF
8JSLTBNLFJU
FJOFS
3BEJP
C[X
3BEJPDIFNPUIFSBQJF &JOF
BMMFJOJHF
4USBIMFOUIFSBQJF
JTU
WPSXJFHFOE
BNCVMBOU
NzHMJDI
%JF
,MJOJL
TFU[U
BVG FJOF
MDLFOMPTF
7FS[BIOVOH
WPO
BNCVMBOUFS
VOE
TUBUJPOjSFS
#FIBOEMVOH
4JF
BSCFJ UFU
NJU
BMMFO
' BDIEJT[JQMJOFO
EFT
,MJOJLVNT
VOE
NJU
[BIMS FJDIFO
OJFEFSHFMBTTFOFO `S[UFO
FOH
[VTBNNFO

-FJUVOH
$IFGjS[UF
%S
$MFNFOT
"MCSFDIU
]
%S
4UFGBO
#JSLFOIBLF
1GMFHFEJFOTUMFJUVOH
3FOBUF
8FHFSFS ,POUBLU 4FLSFUBSJBU







BroschKrebs_Kliniken_11_10

30.09.2011

13:34 Uhr

Seite 36

1TZDIPPOLPMPHJF
1BMMJBUJWNFEJ[JO

"MMF
;BIMFO
WPO




BroschKrebs_Redaktion_11_10

30.09.2011

13:32 Uhr

Seite 1

8JDIUJHF
5FMFGPOOVNNFSO #SVTU[FOUSVN

#SVTUTQSFDITUVOEF




&.BJM
CSVTU[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

%BSNLSFCT[FOUSVN

5FSNJOWFSFJOCBSVOH
CFS
;FOUSBMFT
1BUJFOUFONBOBHFNFOU 


 &.BJM
EBSN[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

)BVUUVNPS[FOUSVN

.FMBOPNTQSFDITUVOEF



 .P
CJT
'S

CJT

6IS
&.BJM
IU[!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF XXXIU[OVFSOCFSHEF

)JSO
VOE
3DLFONBSLTUVNPSFO 5VNPSTQSFDITUVOEF



 "#$
0OLPMPHJF)jNBUPMPHJF





,PQG)BMT5VNPS[FOUSVN

)BMT
/BTFO
0ISFO,MJOJL .VOE ,JFGFS (FTJDIUTDIJSVSHJF /FVSPDIJSVSHJF

5VNPSTQSFDITUVOEF



 5VNPSTQSFDITUVOEF



 5VNPSTQSFDITUVOEF



 &.BJM
OFVSPDIJSVSHJF!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

-VOHFOUVNPS[FOUSVN

-VOHFOLSFCTUFMFGPO




 4QSFDITUVOEF




VOE



&.BJM
MVOHFOUVNPS[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

1SPTUBUB[FOUSVN

1SPTUBUBIPUMJOF




.P

CJT

6IS 1SPTUBUBTQSFDITUVOEF



 &.BJM
QSPTUBUB[FOUSVN!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

*OUFSEJT[JQMJOjSFT
0OLPMPHJTDIFT
;FOUSVN

*0;
,PPSEJOBUPS





&.BJM
POLPMPHJF!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

,MJOJL
GS
0OLPMPHJF VOE
)jNBUPMPHJF

4FLSFUBSJBU




"#$
0OLPMPHJF)jNBUPMPHJF



 &.BJM
POLPMPHJF!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF #JPMPHJTDIF
,SFCTUIFSBQJF



 .P
%J
%P

CJT

VOE

CJT

6IS
'S

CJT

6IS &.BJM
BHCLU!LMJOJLVNOVFSOCFSHEF

,MJOJL
GS
1TZDIPTPNBUJTDIF .FEJ[JO
VOE
1TZDIPUIFSBQJF

"NCVMBO[
"#$ 





'S
BMM
*ISF
BOEFSFO
'SBHFO
SVOE
VN
POLPMPHJTDIF
&SLSBOLVOHFO
PEFS
GS
*ISFO
FSTUFO
,POUBLU
NJU
EFN
,MJOJLVN
/SOCFSH
TJOE
4JF
VOUFS





 SJDIUJH .P
CJT
%P

CJT

6IS
'S

CJT

6IS

"MMF
*OGPSNBUJPOFO
[VS
POLPMPHJTDIFO
,PNQFUFO[
EFT
,MJOJLVNT
/SOCFSH
[V
%JBHOPTUJL VOE
5IFSBQJFO
[V
POLPMPHJTDI
UjUJHFO
,MJOJLFO
VOE
*OTUJUVUFO
VOE
[V
LPOLSFUFO
"O TQSFDIQBSUOFSO
VOE
#FSBUVOHTTUFMMFO
GJOEFO
4JF
VOUFS

XXXLSFCT[FOUSVNOVFSOCFSHEF