434
W. Jędrychowski i wsp.
respondentów na wykonywanie różnych czynności w okresie 24 godzin. Niestety, autorzy nie podjęli próby oszacowania aktywności fizycznej na przestrzeni całego życia respondentów. Brak korzystnego wpływu aktywności fizycznej na występowanie raka żołądka jest rezultatem raczej niespodziewanym, gdyż istnieją doniesienia, że w raku żołądka wysiłek fizyczny jest czynnikiem ochronnym (36-57). Brak istotnego pozytywnego wpływu aktywności fizycznej w naszym badaniu może być wynikiem stosunkowo małej liczebnie próby i stosunkowo małej rozpiętości wydatku energetycznego wśród respondentów. Interesującym wynikiem naszych badań jest obserwowana tendencja do nadwyżki ryzyka raka żołądka w miarę zwiększania wydatku energetycznego mierzonego w MET-h/tydzień. Ujemny wpływ aktywności fizycznej na występowanie raka żołądka byłby jednak w zgodzie z wieloma badaniami epidemiologicznymi, które dowodzą, że robotnicy wykonujący ciężką pracę fizyczną (górnictwo, praca w kamieniołomie, budownictwie i odlewnictwie) mają wyższe ryzyko zachorowania na ten nowotwór (58-62). Można przypuszczać, że aktywność fizyczna determinuje ryzyko raka żołądka pośrednio poprzez inne skorelowane z nią czynniki albo poprzez bliżej nieznany mechanizm biologiczny. Do tej pory nie ma wiarygodnego wytłumaczenia biologicznej roli aktywności fizycznej w karcynogenezie, ponieważ aktywność fizyczna jest między innymi wyznacznikiem stylu życia. Potencjalny mechanizm biologiczny forsownego wysiłku fizycznego sprzyjający rozwojowi raka żołądka nie jest znany. Możliwym jest, że duża podaż składników odżywczych potrzebna do wykonania dużego wysiłku fizycznego sprzyja powstaniu raka żołądka, zwłaszcza u osób podatnych. Osoby ciężko pracujące fizycznie przy dużej podaży produktów żywnościowych mogą być bardziej eksponowane na karcynogeny zawarte w żywności. Badania eksperymentalne prowadzone podczas uprawiania intensywnych wysiłków fizycznych (biegi długodystansowe) dowodzą, że objawy ze strony układu pokarmowego (nudności, zgaga, biegunka oraz krwawienie z przewodu pokarmowego) są bardzo częste (18-26). Związek raka żołądka z dużym obciążeniem ustroju długotrwałym wysiłkiem fizycznym – jeżeli zostanie potwierdzony w innych badaniach – wyjaśnia zjawisko obniżania się poziomu wysiłku fizycznego i malejącej równolegle
cer by about 50% (OR=1.45; 95% CI: 1.07-1.97). The moderate or heavy physical activity in occupational settings increased the risk of stomach cancer by about 70% (OR=1.74; 95% CI: 1.08 – 2.81). In this study physical activity assessment was based on the weighted sum of the usual amount of time the subject spent per 24 hours in various types of activities, but the authors did not make any attempt to obtain a complete history of physical activity over lifetime. The lack of a beneficial effect of physical activity on the occurrence of stomach cancer is rather unexpected, as there is a good body of evidence that physical effort is consistently protective in colon cancer (36-57). It is interesting to note that the study showed a tendency of increased risk estimates for stomach cancer associated with higher energy expenditure measured in MET-hours/week. Insignificant effect of physical activity could result from the relatively small size of the study sample and relatively narrow range of energy expenditures across study subjects. A potential harmful effect of physical activity on the occurrence of stomach cancer would be in agreement with epidemiologic studies which showed that occupations demanding permanent and huge physical effort such as jobs of miners, quarrymen, construction and foundry workers were related to a higher risk of this cancer (58-62). The reported difference in incidence of stomach cancer between social classes, or education levels as a proxy of socio-economic status, represents to a great extent differences in energy expenditure. Stomach cancer is far more frequent in the lower social classes, consisting predominantly of hard working people. Physical activity can affect cancer risk either indirectly through other correlated factors or through real biological mechanisms. Up to now there is no good understanding of biological role of physical activity in cancer as physical activity may be a marker of a lifestyle. Biological mechanism, which could eventually promote the occurrence of stomach cancer through strenuous physical effort, is not known as yet. One can postulate, however, that mucosal blood flow is altered by physical work, thus producing vascular damage. It is also possible that nutrient intake resulting in increased energy demands could promote a tendency to stomach cancer in susceptible individuals. In fact, the experimental studies performed during vigorous efforts in sports such as long distance run-