De historie van Suriname in jaartallen Tot 1630: Precolumbiaanse periode 1499/1500: Spanjaarden onder aanvoering van Alonzo de Ojeda ‘ ontdekken’ de zogeheten Wilde Kust. 1598: Eerste bekende Nederlandse reis van Cabeliau naar Suriname. 1621: Oprichting West-Indische Compagnie (WIC). 1639: Eerste Joden vestigen zich bij Thorarica. 1640 (omstreeks): Eerste slaventransporten WIC. 1630-1865: Slavenkolonie 1650/52: Francis Willoughby, graaf van Parham, sticht een Engelse kolonie in Suriname. 1665: Paramaribo wordt hoofdstad. 1667: Abraham Crijnssen verovert de kolonie op de Engelsen. Suriname in Nederlandse handen met Vredesverdrag van Breda. Fort Willoughby herdoopt in Fort Zeelandia. 1669: Een resolutie aangenomen dat suiker als wettig betaalmiddel mag gelden tegen twee stuivers per pond. 1682: De kolonie gaat van Zeeland over op de Geoctroyeerde West-Indische Compagnie. 1683: Oprichting van de Geoctroyeerde Sociëteit van Suriname (deelnemers: WIC, de stad Amsterdam en Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck). 1689: Naast het bestaande Hof van Politie en Criminele Justitie (het Rode Hof opgericht in 1682) wordt het Hof van Civiele Justitie (het Zwarte Hof) opgericht. 1695: Oprichting van een handelsmarkt in Paramaribo voor de verkoop van landbouwproducten. 1712: Overval door de Franse admiraal Jacques Cassard. Paramaribo heeft dan ongeveer vijfhonderd huizen. 1728: Aanvang met het aanleggen van de Combé. 1730: Op de door Lavaux getekende kaart van Suriname staan 402 plantages. 1745 en 1763: Grote branden te Paramaribo. 1750: Uitleg van Paramaribo tot aan de Steenbakkersgracht. 1774: Uitgave eerste krant, De Weekelijksche Woensdagsche Surinaamsche Courant, door mr. W.J. Beeldsnijder Matroos. 1793: Er zijn 614 plantages. 1795: Sociëteit van Suriname wordt opgeheven. 1799-1802: Suriname valt onder Brits protectoraat. 1800: In Suriname zijn 641 plantages. 1802: Suriname onder het gezag van de Bataafse Republiek (Vrede van Amiens). 1804-1816: Engels tussenbestuur. 1808: Afschaffing slavenhandel; bij Koninklijk Besluit in 1814 slavenhandel verboden aan Nederlandse onderdanen; eerste bebouwing in district Coronie. 1809: Voltooiing Saramaccakanaal. 1816: Suriname onder het gezag van het Koninkrijk der Nederlanden. 1820: Aanleg van een dorp aan de Nickeriepunt: De Punt; vanaf 1850 Nieuw-Rotterdam; in 1879 verplaatst naar een terrein tussen Margarethenburg en Waterloo, het huidige Nieuw-Nickerie. 1821 en 1832: Grote branden te Paramaribo. 1837: Oprichting schouwburg Thalia. 1840: Eerste toneelopvoering in Thalia. 1846: August Kappler sticht Albina aan de Marowijne. 1853: Immigratie van Chinezen; Europese kolonisatie aan de Saramacca ontbonden. 1862: Wet op de Emancipatie; aanleg Totness te Coronie. 1863: Afschaffing slavernij; kolonie Suriname verdeeld in vijftien districten, de stad Paramaribo afzonderlijk. 1865: Instelling Regeringsreglement; Koloniale Raad ontbonden. 1866-1954: Koloniale periode 1866: Instelling Koloniale Staten en invoering beperkt kiesrecht. 1872: Het immigratiedepartement wordt ingesteld. Opgeheven in 1932. 1873: Immigratie van Hindostanen (1873-1917); einde staatstoezicht op voormalige slaven; er waren nog 121 plantages. 1875: Brand te Paramaribo. 1876: Invoering leerplicht. 1886: Petroleumverlichting in Paramaribo. 1888: Eerste telefoonverkeer in Paramaribo. 1890: Eerste immigranten uit het toenmalige Nederlands-Indië (Indonesië/Java) (1890-1939).
4
1892: 1897: 1898: 1899: 1901: 1903: 1905: 1909: 1917: 1921: 1922:
Invoering eerste rijwiel in Suriname. Eerste rit met een omnibus. Aanvang aanleg Cultuurtuin. Brand te Paramaribo. Scheepvaartverkeer door de sluizen van Beekhuizen en Uitkijk. Nog 82 plantages bebouwd. Aanleg spoortraject Paramaribo-Republiek. Gasverlichting in Paramaribo. Vestiging Alcoa (Aluminium Company of America) in Suriname. Huisnummering in Paramaribo gewijzigd. Verscheping bauxiet naar de Verenigde Staten; eerste vliegtuig landt in Suriname. 1926: Elektrisch licht in Suriname. 1931 en 1933: Werklozenopstanden. 1933: Aanleg waterleiding te Paramaribo. 1935: Eerste radio-omroep in Suriname (AVROS). 1940: Staat van Beleg. 1941: Legering Amerikaanse troepen in Suriname. 1942: Bauxietproductie door Billiton. 1946: Vaste vliegverbinding Zanderij-Schiphol. 1946: Oprichting eerste politieke partijen. 1947: Oprichting Welvaartsfonds voor de ontwikkeling van ‘economische welvaartsbronnen en de verbetering der sociale omstandigheden’. 1948: Invoering algemeen kiesrecht. 1949: Eerste vrije algemene verkiezingen en oprichting van de Nederlandse Stichting voor de Ontwikkeling van de Machinale Landbouw (Wageningenproject). 1954: Totstandkoming Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden, binnenlands zelfbestuur; uitvoering van het Tienjarenplan, ter bevordering en verbetering van de economie, verlengd tot 1963, gevolgd door twee Vijfjarenplannen. 1954: Oprichting Cultureel Centrum Suriname. 1959: Introductie vlag, wapen en volkslied van Suriname. 1955-1975: Postkoloniale periode 1965: Voltooiing Van Blommesteinmeer en Afobakastuwdam. 1965: Realisatie aluminiumsmelter. 1965: Eerste televisiestation (STVS). 1975: Suriname onafhankelijk. 1975-: Periode na de onafhankelijkheid 1980: Militaire staatsgreep. 1982: Decembermoorden. 1982: Eerste olieproductie Staatsolie. 1987: Herdemocratisering. 1988: Anthony Nesty wint gouden medaille op de honderd meter vlinderslag bij de Olympische Spelen in Seoel. 1989: SLM-vliegramp te Zanderij met 176 slachtoffers. 1990: Telefooncoup. 1991: Tweede herdemocratisering. 1995: Suriname lid van de Caricom (Caribische economische gemeenschap). 1997: Oprichting Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname. 2000: Plaatsing Centraal Suriname Natuurreservaat (CSNR) op UNESCO’s Werelderfgoedlijst. 2002: Plaatsing historische binnenstad Paramaribo op UNESCO’s Werelderfgoedlijst. 2003: Lid van de Nederlandse Taalunie.
Bij het samenstellen van deze korte historische schets in jaartallen is dankbaar gebruikgemaakt van de ‘tijdlijn’ die Hans Ramsoedh ons ter beschikking heeft gesteld. Verder werden gegevens ontleend aan de Geschiedkundige Tijdtafel van Suriname door J.A. Bueno de Mesquita en Fred. Oudschans Dentz, Paramaribo 1925; C.L. Temminck Groll, A. Tjin-A-Djie et al., De architectuur van Suriname 1667-1930, Zutphen 1973, p. 363; L. Dalhuizen, M. Hassankahn en F. Steegh (red.), Geschiedenis van Suriname, Zutphen 2007, p. 143; H. Buddingh, Geschiedenis van Suriname, Utrecht 1995, p. 303; P.J. Benoit, Voyage à Surinam, bezorgd door Ch. Schriks, Reis door Suriname, Beschrijving van de Nederlandse bezittingen in Guyana, Zutphen 1980, p. 7.