Noten
Suriname. Ministerie van Planning en Ontwikkelingssamenwerking, Raamprogramma sectoren Cultuur en Welzijn, 11 januari 1995.
1
Van Dun en Van Oers 1994, p. 4.
25
2
Ozinga 1961, p. 1.
onderkend. De bezwaren hadden in hoofdzaak betrekking op de
3
De eerste druk verscheen in 1966, waarin mr. H.L. de Vries, destijds
eigendomsverhoudingen, de onduidelijkheid over de vermogens-
gouveneur van Suriname, in zijn voorwoord de hoop uitsprak dat
De voordelen van een NV en een commerciële benadering werden
vorming en verdeling van de aandelen.
met het verschijnen van dit boek de monumentenzorg in Suriname
26
ICAD, Haalbaarheidsonderzoek N.V. Stadsbeheer Paramaribo, 1998.
daadwerkelijk een aanvang mocht nemen.
27
Dit vanwege het besluit van Nederlandse zijde om het Raampro-
4
Beschikking no. 8327 van 24 november 1987.
gramma Cultuur en Welzijn niet meer te verlengen. Het Raampro-
5
Staatsblad 1987 no. 117.
gramma kende een looptijd van 1 oktober 1995 tot 1 oktober 1998
6
De commissie bestond uit de architect E. Mac-Nack (voorzitter), ir.
en omvatte 50 projecten. Aan het eind van de looptijd was een be-
L.C. Johanns, mevrouw I. Labadie †, ir. H. Martinus, dhr. J. Pinas, ir.
perkte budgetneutrale verlenging van het Raamprogramma aan de
A.R. Tjin A Djie, ir. R. Emanuels † en dhr. F. Harryson.
orde gesteld. Uit rapportages bleek dat de doelstellingen van het
7
De Ware Tijd, 15 februari 1995, ‘Monumentenzorg weer aangepakt’.
Raamprogramma slechts in beperkte mate waren gerealiseerd. Van-
8
Advertentieblad van de Republiek Suriname 1999 no. 65.
daar dat de minister voor Ontwikkelingssamenwerking vanuit haar
9
Frederiksdorp ligt aan de rechteroever van de Commewijnerivier.
verantwoordelijkheid voor een transparante, doelmatige en
10
Om een halt toe te roepen aan de toenemende gronduitgiften van
duurzame besteding van de gelden voor Ontwikkelingssamenwer-
het fortterrein aan derden, werd in 2005 besloten Fort Nieuw-
king had besloten om het Raamprogramma Welzijn en Cultuur niet
Amsterdam een beschermde status bij wet te geven.
te verlengen. Bron: Tweede Kamer, vergaderjaar 1999-2000, aanhang-
11 12
Temminck Groll et al. 1973, Ten Geleide. Ozinga merkte de ‘uitstekende wetstechnische redactie’ van deze
sel van de handelingen nr. 973. 28
verordening op en ‘het feit dat zij is aangepast aan het Zuid-
Surinaamse Monumenten Beheer Maatschappij (SMBM), maart
Amerikaanse geestelijk klimaat, waarin veel meer dan in Europa het geval is, het eigendomsrecht als geheiligd geldt’. 13
Gouvernementsblad 1963 no. 23.
14
Op 8 februari 1960 bereikte de ontwerplandsverordening de Staten van Suriname. Daarna kwam er een Nota van Wijzigingen met Ge-
1999. 29
Het onderzoek was getiteld ‘Study for a Strategy and Sustainable Development of the Built Heritage of Paramaribo, GHK Consulting for ARS Progetti’.
30
Tjong A Hung Accountants stelde voor dit ondernemingsplan geheel pro deo voor de SGES te schrijven.
wijzigd Ontwerp op 3 november 1960, waarna op 29 juni 1962 een nieuwe Nota van Wijzigingen uitkwam met een Nader gewijzigd
CESWO, Ontwerp voor de oprichting en inbedrijfstelling van de
31
De resolutie was ondertekend door de toenmalige directeur cultuur, Elfriede Alexander-Vanenburg, en werd ondersteund door de
Ontwerp. De openbare behandeling van het ontwerp ving aan op 10
Nederlandse delegatie.
september 1962 en eindigde op 27 september 1962. 15
Staatsblad 2002 no. 72.
16
De stichting werd hierin bijgestaan door mr. R. Lala, juridisch
Centraal Suriname Natuurreservaat (CSNR), dat in 2000 geplaatst
coördinator van het ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling.
werd op de Werelderfgoedlijst, en de historische binnenstad van
Tevens leverde de Commissie Monumentenzorg, onder voorzitter-
Paramaribo, die in 2002 de status van werelderfgoed verwierf. Twee
schap van de oud-rechter mr. M. de Miranda, een belangrijke
andere properties zijn potentiële werelderfgoedsites, namelijk de
bijdrage aan latere versies van het ontwerp.
voormalige Joodse nederzetting Jodensavanne en de Cassiporabe-
Ofschoon de Monumentenwet 2002 voldoende mogelijkheden
graafplaats in het district Para, en de petroglyphen van Werephai in
17
32
biedt voor onder meer de bescherming van het Surinaams gebouwd erfgoed, dient een aantal zaken nader geoperationaliseerd te
Inmiddels heeft Suriname twee werelderfgoedsites, te weten het
Zuid-Suriname. 33
worden waaronder het slaan van een uitvoeringsbesluit voor de
Het zogenaamde Binnenstadsplan Paramaribo – raamwerk voor de revitalisering van de historische binnenstad.
toekenning van subsidies (in de wet ‘uitkering’ genoemd) aan
34
Statuten SGES 1997.
monumenteneigenaren en de aanwijzing van historisch Paramaribo
35
Criterium (ii): Paramaribo is an exceptional example of the gradual
als ‘beschermd stadsgezicht’.
fusion of European architecture and construction techniques with
18
Staatsbesluit Monumentenregistratie, Staatsblad 2000 no. 41.
indigenous South America materials and crafts to create a new
19
De Commissie Monumentenzorg is het wettelijke adviesorgaan van
architectural idiom. Criterium (iv): Paramaribo is a unique example
de minister van Onderwijs en Volksontwikkeling. Haar werking is
of the contact between the European culture of the Netherlands and
vastgelegd in artikel 2 van de Monumentenwet 2002.
the indigenous cultures and environment of South America in the
Voor het beheer van de historische Palmentuin zal een speciale
years of intensive colonization of this region in the 16th and 17th
20
centuries.
stichting in het leven worden geroepen, waarvan de exacte naam nog niet bekend is. 21
De terms of reference waren getiteld ‘Bijstand bij de opstelling van een programma voor de monumentenzorg in Suriname met een
22
24
Staatsbesluit instelling Bouwcommissie en aanwijzing historische binnenstad, Staatsblad 2001 no. 74.
37
De beschikking en bijbehorende bijzondere eisen voor nieuwbouw
onderzoek met betrekking tot een beheerinstituut monumenten-
en verbouwingen in de historische binnenstad en aangrenzende
zorg’.
bufferzones werden gepubliceerd in het Advertentieblad van de Re-
‘Monumenten van Suriname, Basis voor een Monumentenprogramma’. Rijksdienst voor de Monumentenzorg, 29 maart 1994.
23
36
publiek Suriname (ARS 2003 no. 34). 38
Carel van Hest, Terms of Reference voor de oprichting van een inte-
Het opstellen van het managementplan wordt gefinancierd door het Netherlands Fund-in-Trust bij de UNESCO.
rim-beheerinstituut monumentenzorg in Suriname, 4 juli 1996.
39
Zie artikel 108 tot met 118 van de Operational Guidelines.
300.000 gulden was bestemd voor het opzetten van het beheer-
40
Dit rapport geeft een beschrijving van het planproces en een in-
instiuut en 700.000 gulden was bedoeld als bijdrage voor de ontwik-
houdsopgave van het te formuleren managementplan. Het rapport
keling van een revolverend fonds voor de monumentenzorg van
is opgesteld door consultant Christina Iamandi in opdracht van de
20