Openluchtmuseum Fort Nieuw Amsterdam Fort Nieuw Amsterdam behoort met Fort Zeelandia tot de best bewaarde verdedigingswerken van Suriname.51 In 1734 gesticht op een strategisch punt waar de Commewijnerivier en de Surinamerivier samenvloeien. Het royaal opgezette vijf bastions tellende aarden fort, dat als voorpost voor Zeelandia diende, bood bescherming aan de plantages die aan de benedenloop van de beide rivieren lagen. Fort Nieuw Amsterdam heeft regelmatig een andere bestemming gekregen. De laatste keer is het een openluchtmuseum geworden, dat na een uitgebreide restauratie in 1968-72 opnieuw ernstig in verval is geraakt. Het is een jammerlijk voorbeeld van een onduidelijke bestemming, gebrekkig management en slecht onderhoud. Op de eerdergenoemde A-lijst kwam Fort Nieuw Amsterdam prominent voor. Er werd gesproken over een rehabilitatie- en beheerplan en over de restauratie van de twee kruithuizen52 en de voormalige strafinrichting. De Surinaamse regering wil van Fort Nieuw Amsterdam weer een aantrekkelijke plek maken voor de eigen bewoners en voor toeristen. Daartoe zocht men buitenlandse hulp. In 2007 deed zich een goede gelegenheid voor toen vertegenwoordigers van Herstelling, de gemeente Amsterdam, het Zuiderzeemuseum en Stadsherstel Amsterdam NV in Suriname op werkbezoek waren. Aan het einde van dat bezoek sloot de minister van Onderwijs en Volksontwikkeling, Wolf, een convenant af met het Zuiderzeemuseum met betrekking tot de revitalisering van het openluchtmuseum fort Nieuw Amsterdam voor de duur van drie jaar. Het convenant ging uit van een bestuurlijke verzelfstandiging en van de inschakeling van SAO. Begin 2008 is het museum verzelfstandigd en heeft het een eigen stichtingsbestuur gekregen met vertegenwoordigers uit Suriname en Nederland. De gemeente Amsterdam adviseert het bestuur en levert voor de duur van de overeenkomst een interim-directeur, wiens voornaamste taak het is de fundamenten te leggen voor de revitalisering, een opvolger te zoeken en het werkgelegenheidsaspect vorm te geven. Daarnaast stelt de gemeente een operationeel budget beschikbaar. De eerste resultaten van de samenwerking zijn zichtbaar. Het museumterrein is onder handen genomen en ligt er opgeknapt bij. De blikslagerij Brandon, achterbouw van een monumentaal pand aan de Saramaccastraat 20,
is plank voor plank gedemonteerd en weer opgebouwd op de binnenplaats van de voormalige strafinrichting. Het kleine kruithuis 1740 is gerestaureerd en het pronkstuk van het museum, het bakstenen kruithuis 1778, is na jaren van ernstige verwaarlozing, waarvan de sporen duidelijk zichtbaar zijn, grondig schoongemaakt. De (moderne) planterswoning op het museumterrein wordt met financiële steun van de Nederlandse rijksoverheid omgebouwd tot een conferentiecentrum. Het aantal bezoekers, met name Surinamers en schoolkinderen, stijgt. De renovatie van Fort Nieuw Amsterdam is ingestoken als werkgelegenheidsproject. De SAO werkt met deelnemers op het object. Zij heeft ook de begeleiding op zich genomen van veroordeelde jongeren die in het kader van een experimenteel resocialisatieproject het laatste deel van hun straf al werkend op het fort mogen volbrengen. Dat experiment wordt in Suriname met zeer grote belangstelling gevolgd. De jongeren die hun straf hebben uitgezeten en op het fort hebben gewerkt, krijgen een vervolgopleiding bij SAO. Dit is het begin van hun terugkeer in de maatschappij. In 2009 heeft een begeleidingscommissie met vertegenwoordigers van justitie, politie en de ministeries van MINOV, Defensie en ATM het project geëvalueerd en heeft men besloten op de ingeslagen weg door te gaan.
Draagvlak Zondag 26 oktober 2008 bracht staatssecretaris Timmermans, verantwoordelijk voor het Nederlands internationaal cultuurbeleid een bezoek aan Fort Nieuw Amsterdam, in gezelschap van minister Wolf van MINOV en genodigden. Hij schonk een bedrag aan het stichtingsbestuur van het openluchtmuseum voor de verbouwing van de houten planterswoning. Voor het bestuur van fort Nieuw Amsterdam een steun in de rug. Daarmee krijgt het fort de beschikking over een belangrijke voorziening voor de versterking van de exploitatie. In zijn toespraak legde de staatssecretaris expliciet de nadruk op de renovatie van Fort Nieuw Amsterdam als een werkgelegenheidsproject.
Renovatie Elisabeth-1 kleuterschool
Kruithuis Fort Nieuw Amsterdam. [Stichting Herstelling]
18
Het schooltje is gelegen op het erf van de kanselarij van de bisschop aan de Gravenstraat. Het is waarschijnlijk het oudste schoolgebouwtje van Paramaribo en dateert van omstreeks 1870. De school bestaat uit twee schoolgebouwtjes met een enkele hoofdbouwlaag met steile kap. Het ene gebouwtje heeft één lokaal en was vroeger de kleuterschool. In het andere gebouwtje zijn drie lokalen langs een galerij. De gebouwtjes zijn geheel van hout en hebben een houten vloer met daaronder een kruipruimte. Het idee voor de renovatie is begin 2007 besproken door het bisdom, Herstelling en de gemeente Amsterdam. Aan KDV Architects is toen gevraagd een restauratie rapport te maken. Op basis van dat rapport is men