6 minute read
We zijn allemaal anders maar wel allemaal oké
Tekst: Mireille David in samenwerking met Mehrnaz Tajik Foto: Yan Krukov via Pexels
Hoe zou het zijn als we leven in een wereld waarin iedereen gelijkwaardig is? Een wereld waarin we weten dat we op veel gebieden van elkaar verschillen maar ook overeenkomsten hebben en respect hebben voor al die verschillen. In de kinderopvang en het onderwijs wordt hier steeds vaker bij stilgestaan. Het nadenken over deze wereld. Maar dat is alleen mogelijk als we met elkaar in gesprek gaan en we ons bewust worden van onze eigen vooroordelen en ons handelen.
DIVERSITEIT EN INCLUSIE
De begrippen diversiteit en inclusie worden vaak in één adem genoemd maar deze begrippen zijn niet hetzelfde. Diversiteit gaat over verschillen tussen individuen en groepen en over overeenkomsten. Diversiteit heeft met jezelf te maken, met jouw identiteit en met alle aspecten van jouw identiteit. We verschillen allemaal van elkaar en dat maakt ons uniek. Verschillen kunnen zichtbaar zijn, zoals bijvoorbeeld haarkleur, huidskleur, lengte en gewicht. En verschillen kunnen onzichtbaar zijn, zoals karakter en talenten. Bij een inclusieve samenleving of organisatie gaat het erom dat iedereen zich gewaardeerd en gerespecteerd voelt zoals je bent. En dat je toegang krijgt tot dezelfde mogelijkheden, ongeacht jouw afkomst, sekse, leeftijd, geaardheid of beperking. Een mooie uitspraak om de begrippen diversiteit en inclusie te omschrijven is: diversiteit is een feit en inclusie is een actie. Je zal actie moeten ondernemen om iedereen toegang te geven tot dezelfde mogelijkheden.
SPEERPUNT
Kinderpsycholoog en adviseur Mehrnaz Tajik werkt samen met Ana del Barrio Saiz voor Kinderopvang Solidoe. Om diversiteit en inclusie bespreekbaar te maken binnen die organisatie, nemen alle medewerkers deel aan een omvangrijk project van drie jaar. Pedagogisch medewerkers, directie, vestigingsmanagers, coaches en alle medewerkers van kantoor, gaan onder hun toeziend oog met elkaar in gesprek om toe te werken naar een inclusieve organisatie. ‘De populatie bij kinderopvang Solidoe in Aalsmeer is erg divers. Er zijn veel kinderen van expats en het speerpunt van de organisatie is dat alle kinderen en ouders
zich gerespecteerd voelen’, laat Tajik weten. ‘Echt een vooruitstrevende organisatie die serieus wil investeren in gelijkwaardigheid en inclusie. Daar kunnen andere organisaties een voorbeeld aan nemen. Want we denken vaak in Nederland dat we al heel ver zijn op het gebied van inclusie maar de praktijk laat anders zien’.
GELIJKWAARDIGHEID
Als je goed om je heen kijkt, dan zie je inderdaad dat er nog een lange weg te gaan is. Soms met harde uitspraken zoals: ´Ga terug naar je eigen land´ of ´Ze moeten zich maar aanpassen´. En worden uitspraken geplaatst onder de noemer van grapje zoals: ‘Hé bolle, ga eens sporten’. Naar voetbalspelers met een zwarte huidskleur worden aapgeluiden gemaakt, niet overal kunnen twee mannen hand in hand over straat, roodharigen worden geregeld gepest en vrouwen krijgen in veel bedrijven minder betaald voor hetzelfde werk. Verschillen worden in de maatschappij niet gelijkwaardig gewaardeerd. En dat is zichtbaar in de manier waarop we met elkaar omgaan, over een ander praten en ook in de boeken en het materiaal dat we aanbie-
den. Dit heeft effect op het zelfbeeld en de identiteitsontwikkeling van jonge kinderen. Tegen de tijd dat ze 4 jaar zijn hebben ze feilloos opgepikt hoe de machtsverhoudingen in de maatschappij liggen en hebben ze deze eigen gemaakt. We zijn het zelfs normaal gaan vinden en het valt niet meer op. Een witte huidskleur is nog steeds de standaard en superieur aan een zwarte huidskleur. Werp een blik bijvoorbeeld op pleisters. Lange tijd waren die alleen in zalmroze tinten verkrijgbaar. De term huidskleur wordt door veel mensen geassocieerd met zalmroze. Terwijl we om ons heen zien dat niet iedereen dezelfde huidskleur heeft. De bijeenkomsten die Mehrnaz Tajik en Ana del Barrio Saiz verzorgen, richten zich op het bewust worden van je eigen gedachten en je handelen op de groep. Juist met dit onderwerp, diversiteit en inclusie, geven zij aan, is het belangrijk dat je dit onderwerp niet uit de weg gaat, maar met de kinderen erover praat en steeds aangeeft dat die verschillen gelijkwaardig zijn. Soms is het voor professionals in de kinderopvang en het onderwijs moeilijk zich in te leven in het gevoel dat je krijgt, als je te maken hebt met discriminerende opmerkingen en grapjes. Als je geen ervaring hebt met vooroordelen over je rode haarkleur, je gewicht of je buitenlandse roots, dan weet je ook niet hoe kwetsend dit is. Maar als jij constant vergeleken wordt met een vuurtoren of hoort dat je een moeilijke naam hebt, dan kruip je langzaam in jouw schulp en voel je je minder dan anderen. Degene die grapjes maakt of hardop uitspraken doet als: ‘Ga terug naar je eigen land’ of ‘We mogen ook niets meer zeggen’, probeert door dit gedrag hoger in de pikorde te komen. Het is vaak lastig om iets aan die machtsverhouding te veranderen. De centrale vraag is: wat is respectvol en gelijkwaardig?
Aminata Cairo: ‘Aan de basis van inclusie ligt… het eren en waarderen van de rijkdom van ieders verhaal’.
BEWUSTWORDING
Als jonge kinderen in het openbaar een opmerking maken over bijvoorbeeld iemand in een rolstoel, een zwarte huidskleur of iemand die dik is, voel je je misschien ongemakkelijk en weet je niet hoe te reageren. Maar uit onderzoek blijkt dat als je vanuit ongemak het kind terecht wijst, zwijgt of het gesprek uit de weg gaat, je kinderen het signaal geeft dat dit onderwerp taboe is. En die persoon heel anders is. Ga juist met jonge kinderen het gesprek aan en licht toe wat een rolstoel is of waarom sommige mensen niet kunnen lopen. Kinderen zien ook veel in andere situaties. Zoals reclames op televisie, kinderfilms en prentenboeken waarin vaak een eenzijdig beeld van onze samenleving zichtbaar is. Juist daarom is het belangrijk als professional om te praten over overeenkomsten en verschillen, te werken aan inclusie en alert te zijn op signalen
van uitsluiting. Wijs kinderen niet zomaar terecht in die situatie maar ga het gesprek aan. ‘Vertel dat er bijvoorbeeld verschillende huidskleuren zijn en dat dat oké is’, vult Tajik aan. ‘Zorg ook voor een variatie aan kleurpotloden als zij zichzelf mogen tekenen en voor diversiteit in prentenboeken.’ Op die manier zorg je voor bewustwording bij kinderen. Zodat zij van jongs af aan leren dat we niet allemaal hetzelfde zijn maar dat we wel allemaal oké zijn.
MEER INFORMATIE
Podcast:
Podje Opvoeden #20 Opvoeden met respect voor diversiteit in de kinderopvang & alle kinderen mogen er zijn.
Blog:
https://earlyyearsblog.nl/2021/09/03/ aan-de-slag-met-diversiteit-en-inclusie-met-de-diversiteitskaarten/
BOEKENTIPS
https://boekwijzer.com/2020/06/05/culturele-diversiteit-in-kinderboeken-is-actueler-dan-ooit/
OVER DE AUTEURS
Mireille David is trainer en coach in het onderwijs, de kinderopvang en het welzijnswerk. Bij KindVak is zij betrokken als lid van de Adviesraad en redacteur voor
KindVak Magazine. Voor dit artikel ging zij in gesprek met Kinderpsychoog en adviseur Mehrnaz Tajik (mehrnaztajik@gmail.com).
KindVak Magazine is een digitaal vakblad dat het gesprek aangaat met jou als professional.
Openhartige verhalen uit de praktijk, prikkelende columns van deskundigen en inzichtelijke interviews over actuele zaken binnen de kinderopvang, het primair onderwijs en de jeugdzorg, brengen de transitie binnen deze branche in beeld.
KindVak Magazine wordt gratis verspreid onder ruim 22.000 jonge kind professionals in Nederland en België. In het nieuwe jaar komen wij terug met weer drie inspirerende magazines.
Publicatiedatum Thema
06-04-2023 Spelen en inrichting 22-06-2023 Ontwikkeling
05-10-2023 Activiteiten
Interesse in adverteren of een redactioneel artikel in één van de magazines?
Stuur een mail naar info@kindvak.nl en wij informeren jou graag over de mogelijkheden.
