Standpunt DATUM
20 januari 2017
Reflectiedag over jeugdhulp van Jongerenwelzijn en de Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek van de Universiteit Gent
Reflecties bij drie gedachten uit het onderzoek van Karel De Vos Karel De Vos, Voorstructureringen in de zorg. Een sociaal-pedagogisch perspectief op de evoluties in de omgang tussen opvoeders en jongeren in de Bijzondere Jeugdzorg, Gent, Universiteit Gent, 2015
Bruno Vanobbergen
1.
De intrigerende gedachte ‘In de jeugdhulp komt de noodzaak tot ingrijpen in het opvoedingsgebeuren van gezinnen, heel nadrukkelijk op de voorgrond. Tegelijk is het verbazend dat zo weinig belang gehecht wordt aan de communicatieve verantwoording van die ingrepen in het opvoedingsgebeuren. Het is alsof reflectie en uitwisseling met cliënten, met collega-hulpverleners en verwijzers, over de vraag waarom jeugdhulp op een bepaalde manier uitgedrukt en gedaan wordt, eigenlijk niet zoveel ter zake doen.’ (pg. 1)
De aandacht voor ‘het ongeargumenteerde ingrijpen’ als dragend concept voor de jeugdhulp is intrigerend. Het probeert een bepaalde (pedagogische) cultuur te vatten. Karel De Vos is niet de eerste die dat doet. Jeroen Dekker, historisch pedagoog aan de Rijksuniversiteit Groningen, bijvoorbeeld deed hem dat enkele jaren geleden voor. Dekker beschrijft hetzelfde fenomeen – de verschuivende grenzen tussen de private en de publieke opvoedingsruimte – onder de noemer ‘het verlangen naar opvoeden’. Dekker spreekt van een verlangen naar codificatie en rationalisering waarin het gezag van ouders en de zelfstandigheid van gezinnen aan banden werd gelegd. Er kwam een leerplicht voor kinderen en een opvoedingsplicht voor ouders, en er ontstond massaal pedagogisch toezicht door verwaarloosde en criminele kinderen in groten getale in tehuizen te plaatsen. Opvoeding kwam onder toezicht van deskundigen. Dit betekende niet noodzakelijk kommer en kwel. Dekker geeft aan hoe nieuwe pedagogische ruimtes ontstaan waarbij deze zich graag presenteren als een pedagogische arcadia. In de tweede helft van de 19de