Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ;

Page 1

Π αιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ; Αrchaeostoryteller ΘΕΌΔΩΡΌΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΆΦΗΣΗ: LAWRENCE ELWICK

«ΘΥΜΆΣ Ά Ι Τ Ι ΠΟΤΆ για τους προϊστορικούς ανθρώ-

πους από το σχολείο;»

«Πολύ λίγα πράγματα. Φοιτητής του μαθημα-

τικού είμαι εξάλλου. Δεν ήμουν ποτέ λάτρης της

ιστορίας. Τώρα που το λες βέβαια, ίσως θα έπρεπε

να είχα δώσει μία ευκαιρία στην Ιστορία, να την

εξερευνήσω περισσότερο όσο ήμουν μικρός. Εξάλ-

λου, τα μυαλά των παιδιών είναι σαν σφουγγάρια.

Πιο δραστήρια και πιο ικανά να μάθουν εύκολα».

«Δεν πειράζει. Ούτε εγώ θυμάμαι πολλά από τα

μαθηματικά. Εσύ σπουδάζεις τώρα τη δική σου

επιστήμη, εγώ έχω ήδη σπουδάσει τη δική μου, και ο σκοπός μου είναι να σου δείξω πόσο εύκολη, ευ-

3 1. Η Εποχή του Λίθου

να φάνε ή μάζευαν τροφές που έβρισκαν σε δέντρα

και φυτά που φύτρωναν στη φύση. Δεν ήξεραν να

καλλιεργούν τη γη για να βγάλουν σιτάρι και από

κει αλεύρι, κι αυτό να γίνει ψωμί».

«Και είπες ότι αυτό συνέβαινε για πολύ καιρό;

Τον περισσότερο;»

«Από την αρχή που εμφανίστηκαν οι άνθρωποι

και για σχεδόν ολόκληρη την ιστορία τους».

«Μόνο, σε παρακαλώ, πρόσεχε λίγο με τις χρο-

νολογίες, γιατί τις βαριέμαι και μπερδεύομαι…»

Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ; 4 χάριστη και προσιτή είναι. Μιας και ξεκινήσαμε να μιλάμε, έχουμε την ευκαιρία να θυμηθούμε πολλά και να δεις ότι η αρχαιολογία είναι μια επιστήμη που ανήκει σε όλους. Το πρώτο και πιο βασικό που είναι καλό να θυμάσαι είναι ότι η ανθρωπότητα, το μεγαλύτερο διάστημα που υπάρχει στον πλανήτη, δεν ζούσε όπως εμείς. Το μεγαλύτερο διάστημα που υπάρχουμε στον πλανήτη δεν είχαμε τίποτε από όσα έχουμε εμείς σήμερα. Οι άνθρωποι για πάρα πολλές χιλιάδες χρόνια ζούσαν
σε ομάδες που περιφέρονταν από τόπο σε τόπο, κυνηγούσαν για

ότι για το μεγαλύτερο διάστημα

της παρουσίας μας στον πλανήτη ζούσαμε με ελά-

χιστη διαφορά απ’ ό,τι ζουν όλα τα άλλα

κατοικούν στον πλανήτη». «Μα

κά εδώ και πολλά χρόνια!»

«Πολλά φαίνονται σε εμάς, γιατί οι άνθρωποι

βλέπουμε τον χρόνο με βάση τη δική μας ζωή.

Αλλά από τα εκατομμύρια χρόνια που

θεόδωρος Παπακώστας 5 «Δεν θα σε κουράσω ιδιαίτερα με χρονολογίες. Θα λέμε μόνο τις βασικές. Μπορείς να τις ανακαλύψεις αργότερα, και θα σου τις αναφέρω και στο τέλος, αλλά αυτό που με ενδιαφέρει τώρα είναι απλώς να καταλάβεις την ομορφιά του ανθρώπινου πολιτισμού, πώς εξελίχθηκε και πώς άλλαξε μέσα στους αιώνες τόσες φορές, και τι εντυπωσιακό είχε με κάθε αλλαγή του. Προς το παρόν κράτα στο μυαλό σου
ζώα που
τώρα δεν ζούμε έτσι, και ζούμε διαφορετι-
ζούμε στον πλανήτη μόνο τις τελευταίες χιλιάδες ζούμε τελείως διαφορετικά! Όμως ας τα πιάσουμε ένα ένα για να δεις πόσο μαγικό πράγμα και απρόσμενο είναι ο ανθρώπινος πολιτισμός. Όπως λέγαμε, λοιπόν, το

Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ;

μεγαλύτερο διάστημα οι άνθρωποι ζούσαν χωρίς

τίποτε από όσα απολαμβάνουμε εμείς σήμερα».

«Και ήταν δηλαδή σαν τα υπόλοιπα ζωντανά του

πλανήτη;»

«Πριν γίνουν άνθρωποι, ναι… Αλλά το ανθρώπι-

νο είδος έκανε κάτι συναρπαστικό. Βγήκε από τη

φύση. Και αυτό ακριβώς είναι που μας κάνει δια-

φορετικούς από τα ζώα».

«Πώς βγήκε από τη φύση;»

«Με ένα κρακ!»

«Τι κρακ; Θόρυβο;»

«Ακριβώς! Τον θόρυβο που κάνουν δυο πέτρες

μεταξύ τους όταν τις πιάνουν δυο χέρια και τις χτυ-

πάνε. Και σπάνε. Και αυτό το κρακ που κάνουν αντι-

λαλεί μέσα στους αιώνες και αλλάζει τα πάντα».

«Πώς γίνεται ένα κρακ να αλλάξει τα πάντα;»

«Κάποιος πάρα πολύ αρχαίος άνθρωπος, πριν

από εκατομμύρια χρόνια, πήρε δυο πέτρες, τις

χτύπησε, τις έσπασε και έφτιαξε μία λεπίδα».

«Άντρας ή γυναίκα έφτιαξε αυτό το πρώτο ερ-

γαλείο;»

6
θεόδωρος Παπακώστας 7 «Αυτό δεν το ξέρουμε. Θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε ή οποιαδήποτε. Και δεν έχει μεγάλη σημασία. Σημασία έχει ότι φτιάχτηκε το πρώτο εργαλείο που δεν υπήρχε στη φύση. Αυτό ήταν η αρχή των πάντων. Οι άνθρωποι δεν αρκέστηκαν σε όσα τους έδωσε η φύση και άρχισαν να την πλάθουν μόνοι

«Έχεις δίκιο. Και όπως μας αρέσει εμάς η ζω -

γραφική, το ίδιο άρεσε και στους παλαιολιθικούς

ανθρώπους. Και βρίσκουμε ακόμα ζωγραφιές τους,

καθώς και άλλα έργα τέχνης που έφτιαχναν εκείνοι

οι άνθρωποι».

«Σωστά… ζωγράφιζαν σε σπηλιές».

«Όχι μόνο σε σπηλιές, αλλά όπου έβρισκαν. Ίσως

να ζωγράφιζαν και πάνω σε δέρματα, ή στα σώμα-

τά τους, ή σε ξύλο. Μετά από τόσες χιλιάδες χρόνια

τα μόνα που σώθηκαν και έφτασαν ως εμάς είναι

οι ζωγραφιές που υπάρχουν σε σπήλαια, που γε-

Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ; 8 του. Και επειδή τα πιο αρχαία εργαλεία που σώθηκαν ως τις μέρες μας ήταν από πέτρα, όλη εκείνη την τεράστια περίοδο της ανθρώπινης παρουσίας στον πλανήτη τη λέμε Εποχή του Λίθου. Και την πρώτη περίοδο τη λέμε Παλαιολιθική Εποχή, γιατί ήταν αυτό ακριβώς… η “παλιά εποχή” του λίθου. Και τώρα θα σου αποδείξω πόσο υπέροχο πλάσμα είναι ο άνθρωπος! Σου άρεσε να ζωγραφίζεις όταν ήσουν παιδί;» «Ναι! Πολύ. Ακόμα μου αρέσει. Η ζωγραφική δεν είναι μόνο για παιδιά».

μίζουν τοίχους ολόκληρους με όμορφες παραστά-

σεις. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό αν το

σκεφτείς. Γιατί, όπως είπαμε, εκείνοι οι άνθρωποι

δεν είχαν σχεδόν τίποτα. Εσύ τώρα τι φοράς;»

«Ένα παντελόνι τζιν και μια μπλούζα. Και τα πα-

πούτσια μου. Και τις κάλτσες μου».

«Γιατί τα φοράς όλα αυτά;»

«Γιατί, εσύ γυμνός είσαι; Φοράς κι εσύ παντελό-

νι και πουκάμισο και παπούτσια… Πώς θα βγούμε

από το σπίτι μας; Γυμνοί; Θα κρυώσουμε! Εξάλλου

έτσι είναι το φυσιολογικό».

«Όλα αυτά όμως που για σένα και για μένα εί-

ναι φυσιολογικά δεν υπήρχαν από πάντα. Όλα είναι

τεχνητά φτιαγμένα. Εκείνοι οι πρώτοι άνθρωποι δεν

είχαν τα ρούχα που έχουμε εμείς σήμερα. Είχαν μόνο

δέρματα ζώων να τυλιχτούν για να μην κρυώνουν.

Δεν είχαν σπίτια, δεν είχαν κρεβάτια απαλά και ζεστά,

δεν είχαν ηλεκτρισμό… δεν ήξεραν καν ψωμί να φτιά-

ξουν για να φάνε».

«Ήταν τόσο διαφορετικοί από μας;»

«Ναι, η ζωή τους ήταν διαφορετική σε πάρα πολ-

θεόδωρος
9
Παπακώστας

πόνος. Αλλά

ακόμη πιο σίγουρα ήθελαν να ζωγραφίσουν».

«Γιατί επιμένεις τόσο στη ζωγραφική;»

«Γιατί θέλω να καταλάβεις πόσο σημαντική εί-

ναι η τέχνη. Υπάρχει στην ανθρωπότητα από την

αρχή της. Οι άνθρωποι πρώτα έμαθαν να κάνουν

τέχνη και ύστερα να… τρώνε και να ζουν “σαν άνθρω-

ποι”! Καταλαβαίνεις επομένως ότι η τέχνη δεν είναι

κάτι επιπλέον ή περιττό για μας τους ανθρώπους.

Είναι “ανάγκη” της ψυχής μας. Την έχουμε εμείς ανά-

γκη, και την είχαν και οι πρώτοι άνθρωποι, χιλιάδες

Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ; 10 λά πράγματα. Αλλά επίσης, ως άνθρωποι, ήταν σίγουρα πολύ ίδιοι με εμάς σε κάποια άλλα. Πεινούσαν, κρύωναν και ζεσταίνονταν, χαίρονταν και φοβούνταν. Φαντάσου ότι από μια ομάδα ανθρώπων κάποιοι έπρεπε να φύγουν για να κυνηγήσουν. Ίσως το σούρουπο αυτοί που είχαν μείνει πίσω να κοιτούσαν τον ορίζοντα για να δουν τους κυνηγούς να επιστρέφουν. Κι αν αυτοί που επέστρεφαν ήταν λιγότεροι; Αν κάποιοι είχαν χαθεί ή είχαν σκοτωθεί κυνηγώντας άγρια ζώα; Φαντάζεσαι την αγωνία των δικών τους ανθρώπων που δεν έβλεπαν τους συγγενείς τους να
πίσω; Σίγουρα ήξεραν τι θα πει
έρχονται

χρόνια πριν. Ίσως γιατί η τέχνη μάς κάνει να νιώθουμε

καλύτερα. Μπορούμε, μάλιστα, να πούμε ότι η τέχνη

είναι που μας άλλαξε και μας βοήθησε να εξελιχθούμε».

«Εκείνη την εποχή οι άνθρωποι πίστευαν στους

θεούς του Ολύμπου; Στο δωδεκάθεο;»

«Όχι βέβαια! Αυτό έγινε

θεόδωρος
11
Παπακώστας
πολύ πιο μετά. Θα φτάσουμε κι εκεί. Αλλά για να σε ξαφνιάσω λίγο, θα σου πω ότι οι θεοί του Ολύμπου δεν ήταν δώδεκα, αλλά δεκατρείς». «Τι; Πώς γίνεται αυτό;»
σου απαντήσω
επόμενο
ΟΙ ΔΏΔΕΚΑ ΘΕΟ Ι ΤΟΥ ΟΛΥ ΜΠΟΥ ΠΟΥ ΉΤΑΝ ΔΕΚΑΤΡΕ Ι Σ  Οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν έναν μόνο θεό,
Οι σημαντικότεροι από αυτούς κατοικούσαν στην κορυφή του Ολύμπου και συνήθως τους αναφέρουμε ως δωδεκάθεο. Κάποιοι είχαν πιο συγκεκριμένες ιδιότητες, ενώ άλλοι είχαν πολύ περισσότερες. Ο Δίας ήταν ο ισχυρότερος θεός και πατέρας
«Θα
στο
πλαίσιο…»
αλλά πολλούς. Πάρα πολλούς.

Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ;

πολλών άλλων θεών, γι’ αυτό και ήταν ο βασιλιάς. Ήταν θεός του

ουρανού, και πίστευαν ότι εξουσίαζε τα καιρικά φαινόμενα. Έτσι

εμφανίζεται συχνά ως θεός της καταιγίδας και του κεραυνού. Η

Ήρα ήταν η βασίλισσα των θεών και θεά του γάμου. Ο Ποσειδώ-

νας ήταν ο πανίσχυρος θεός της θάλασσας και όλων των νερών.

Η Αφροδίτη ήταν η θεά της αγάπης και του έρωτα, της γέννησης

και της αναγέννησης, καθώς και της ομορφιάς. Ο Απόλλωνας ήταν

θεός του φωτός, της μουσικής, των τεχνών, της ιατρικής και της

Ο Ερμής ήταν θεός των ταξιδιών,

12
μαντείας. Η Άρτεμη ήταν θεά της άγριας φύσης και του κυνηγιού.
του εμπορίου, αλλά και της πονηριάς. Ήταν επίσης ο αγγελιοφόρος των θεών. Η Αθηνά ήταν θεά της σοφίας και του πολέμου. Θεός του σκληρού πολέμου, όμως, και σκληρός ο ίδιος, ήταν ο Άρης. Η Δήμητρα ήταν θεά των δημητριακών και της γεωργίας, τόσο σημαντική για την επιβίωση των ανθρώπων. Ο Ήφαιστος ήταν θεός της μεταλλουργίας και των μαστόρων, εφευρετικός και χρήσιμος. Η Εστία ήταν θεά του σπιτιού και της οικογένειας. Και τέλος, καμιά φορά, έβγαινε
δέκατος
θεός
ωρούνταν
η Εστία από το δωδεκάθεο και έμπαινε ένας άλλος θεός, ο Διόνυσος. Αυτός ο
τρίτος θεός ήταν πολύ αγαπητός και σημαντικός. Ήταν
του κρασιού, του θεάτρου, της διασκέδασης, και άλλοτε θε-
ένας από τους δώδεκα θεούς, άλλοτε όχι.

τόσο πολύ;»

«Ως το 10000 προ Χριστού περίπου…»

«Και τι έγινε και άλλαξε;»

«Η ανθρωπότητα έχει μυαλό. Μπορεί να τους

σκεφτόμαστε καμιά φορά ως πρωτόγονους, αλλά

έτσι μοιάζουν σε εμάς, γιατί εκείνοι δεν μπορού -

σαν να βασιστούν σε όσα βασιζόμαστε

αιώνες. Εκείνοι ζούσαν σε πιο δύσκολους

και έπρεπε να βρουν τρόπους να επιβιώσουν.

Εμείς σήμερα πηγαίνουμε σε ένα κατάστημα και

αγοράζουμε την τροφή μας, και μάλιστα σε τερά-

στια ποικιλία. Και όλο δεν μας αρκεί και ξινίζου -

με τα μούτρα αν το φαγητό της ημέρας δεν είναι

από τα αγαπημένα μας. Δεν ήταν καθόλου έτσι τα

πράγματα στην Παλαιολιθική Εποχή. Αν πεινούσες, έπρεπε να κυνηγήσεις για να φας. Νομίζεις ότι είναι

εύκολο να κυνηγάς για να φας; Έχεις ιδέα πόσο δύ-

σκολο είναι να πρέπει να κυνηγήσεις μεγάλα άγρια

ζώα, όπως βουβάλια, ελάφια και άλλα;»

θεόδωρος Παπακώστας 13
«Αυτή η περίοδος, η Παλαιολιθική, κράτησε
βασιζόμαστε πάνω σε όλα όσα ανακάλυψε, εφηύρε
μέσα
εμείς. Ενώ εμείς
και πέτυχε η ανθρωπότητα
στους
καιρούς

Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ;

«Εγώ μόνο κάτι κότες κυνηγούσα στο χωριό, κι

ούτε αυτές δεν μπορούσα να πιάσω! Καλύτερα να

ανοίξω το ψυγείο. Όλο και κάτι θα βρω να φάω».

«Ε, βλέπεις πόσο τυχεροί είμαστε που έχουμε

και ψυγείο για να κρατήσουμε φαΐ; Φαντάσου

να έπρεπε κάθε φορά να κυνηγάς για να φας και

να μην μπορείς να το κρατήσεις και για μετά. Οι

προϊστορικοί άνθρωποι δεν είχαν τις

τρόπο. Δεν είχαν τη μυϊκή δύναμη των μεγάλων

ζώων, ούτε την ταχύτητά τους, ούτε τα κοφτερά

τους δόντια… Αλλά είχαν το μεγαλύτερο δώρο από

όλα – το μυαλό!»

«Άρα κατέβαζαν ιδέες;»

«Ακριβώς. Έφτιαξαν εργαλεία, όπλα για κυνή -

γι, παγίδες. Για παράδειγμα, αντί να επιτίθενται

κατευθείαν στα κοπάδια μεγάλων ζώων, τα οδη -

γούσαν με τέχνασμα προς κάποιον

14
δικές μας επι-
έπρεπε να μπορούν να κυνηγούν για να τραφούν. Αλλά ήταν έξυπνοι. Δεν θέλει κόπο, θέλει
λογές και
γκρεμό, όπου έπεφταν, και πήγαιναν μετά οι άνθρωποι και μάζευαν το κρέας. Αλλά δεν αρκέστηκαν σε αυτό. Κάποια στιγμή οι άνθρωποι παρατήρησαν ότι αν φυτέψεις τον τάδε σπόρο, θα φυτρώσει… Και θα

σκέφτηκαν, μήπως να βάζαμε πολλούς σπόρους στο

χώμα να βγάλουν καρπούς; Και δες τι μαλακό τρί -

χωμα έχει αυτό το ζώο! Μήπως να το κουρεύα με

και να φτιάχναμε ρούχα; Και μιας και έχουμε έξτρα

φαγητό εδώ που φυτεύουμε και βγαίνει τροφή, μή-

πως να μέναμε μόνιμα κάπου εδώ δίπλα στα χωρά-

φια μας και να μη μετακινούμαστε; Κι έτσι, από τα

πρώτα μόνιμα σπίτια φτιάχτηκαν τα πρώτα χωριά,

που αργότερα έγιναν οι πρώτες πόλεις. Είχε έρθει η

ώρα για μια νέα εποχή. Αυτές οι αλλαγές βέβαια δεν

έγιναν από τη μία μέρα στην άλλη. Κράτησαν πολλά

χρόνια και εκείνη την περίοδο, τη μεσαία Εποχή του

Λίθου δηλαδή, τη λέμε Μεσολιθική Εποχή. Κράτησε

λίγες χιλιάδες χρόνια, αλλά ήταν τα χρόνια που ξεκί -

νησαν οι αλλαγές που οδήγησαν στη νέα Εποχή του

Λίθου, στη Νεολιθική Εποχή».

«Και ήξεραν εκείνοι οι άνθρωποι ότι είναι στη Νε-

ολιθική Εποχή;

15
θεόδωρος Παπακώστας
Αποφάσισαν ότι θα αλλάξουν εποχή;» «Όχι. Αυτά είναι δικές μας κατηγορίες. Οι αρχαιολόγοι χωρίσαμε τις εποχές με αυτόν τον τρόπο». «Γιατί το κάνετε αυτό; Ξέρω ότι σκάβετε. Αλλά τι ακριβώς είναι η αρχαιολογία; Μπορείς να μου το πεις πολύ απλά;»
Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ; 16 16 Τι είναι η αρχαιολογία; Η αρχαιολογία είναι η μελέτη του ανθρώπινου παρελθόντος μέσα από τα υλικά του κατάλοιπα. Οι αρχαιολόγοι χωρίζουν το ανθρώπινο παρελθόν σε περιόδους για να μπορούμε να το βάλουμε σε μια τάξη στο μυαλό μας, να μπορούμε να μελετήσουμε κάθε περίοδο ξεχωριστά και να χρονολογούμε κάθε εύρημα. Μια πολύ βασική τεχνική της αρχαιολο γίας είναι η ανασκαφή, όπου οι αρχαιολόγοι σκάβουν πολύ προσεκτικά και αργά το χώμα για να αποκαλύψουν και να μελετήσουν οτιδήποτε υπάρχει σε έναν αρχαιολογικό χώρο για χιλιάδες χρόνια, είτε πρόκειται για ένα παλαιολιθικό τσεκούρι, ένα νεολιθικό εργαλείο, ένα αρχαίο χωριό, μια αρχαία πόλη, οτιδήποτε άφησαν πίσω τους οι άνθρωποι που έζησαν εκεί, ακόμα και τις στάχτες από τα ξύλινα σπίτια που μπορεί να κάηκαν. Όλα μαζί συνθέτουν το παζλ της αρχαιότητας.
θεόδωρος Παπακώστας 17 «Αυτοί που εμείς αποκαλούμε νεολιθικούς ανθρώπους δεν ήξεραν ότι θα τους λέμε έτσι σήμερα. Εκείνοι οι άνθρωποι απλώς συνέχισαν να ζουν, με τις αλλαγές που είχαν πλέον γίνει στη ζωή τους. Δεν μαζεύτηκαν σε κάποια σπηλιά οι παλαιολιθικοί άνθρωποι να γιορτάσουν την αλλαγή του χρόνου όπως κάνουμε εμείς, με μπαλόνια και πανό “ Ευτυχισμένη η Μεσολιθική Εποχή ”, να μετράνε αντίστροφα τον χρόνο και να τραγουδάνε “ πάει η Πα-

«Γύρω στο 7000 προ Χριστού».

και σημαντική;»

«Εκείνη την περίοδο συνέβησαν όλες οι αλλαγές

που θα καθόριζαν το ανθρώπινο είδος από τότε

και μετά. Κατοικήσαμε σε σπίτια, φορέσαμε ρούχα,

ανακαλύψαμε τη γεωργία αλλά και πώς να χρησι-

μοποιούμε τα ζώα ως βοηθούς, είτε για το γάλα

τους, είτε για το μαλλί τους, είτε για τη δύναμή

τους. Για παράδειγμα, καταλάβαμε ότι τα βόδια

είναι πιο δυνατά και οργώνουν τη γη πιο βαθιά, οπότε φυτρώνουν καλύτερα τα σπαρτά…»

«Άρα άλλαξαν όλα τόσο πολύ; Ενδιαφέρον».

Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ; 18 λαιολιθική Εποχή, ας γιορτάσουμε, παιδιά, και του χωρισμού ο πόνος ας κοιμάται στην καρδιά ”. Οι επιστήμονες χώρισαν το μέτρημα του χρόνου έτσι, ώστε να βάλουμε τάξη στην απέραντη προϊστορία. Έτσι έχουμε μια τεράστια Παλαιολιθική Εποχή, μια μικρή ενδιάμεση Μεσολιθική και στο τέλος την
σημαντική Νεολιθική
ξεκίνησε στην Ελλάδα
πολύ
Εποχή». «Πότε
η Νεολιθική Εποχή;»
Νεολιθική Εποχή διαφορετική
«Και τι κάνει τη

«Γι’ αυτό είναι αστείο που οι άνθρωποι ακόμα

φοβόμαστε την αλλαγή. Τώρα θέλεις το καινούριο

κινητό ή το καινούριο βιντεοπαιχνίδι. Γιατί;»

«Γιατί είναι καλύτερο από το παλιό μου».

«Ακριβώς. Θέλεις και απολαμβάνεις την αλλαγή

που συμβαίνει γύρω σου. Αν δεν είχαμε τολμήσει

την αλλαγή, θα ζούσαμε ακόμα σε σπηλιές. Και ξέ-

ρεις τι άλλο σκέφτομαι; Πράγματα που θεωρούμε

δεδομένα… όλα γύρω μας… δεν ήταν στη ζωή των

ανθρώπων από πάντα».

«Άρα η αλλαγή είναι κάτι που συμβαίνει στην

ανθρωπότητα από τα πολύ παλιά χρόνια;»

«Πολύ σωστά! Τη ζωή μας εμείς τη φτιάξαμε. Γι’

αυτό δεν είναι καλό να χρησιμοποιούμε “τη φύση

μας ” ως δικαιολογία για τίποτα».

«Μα πολλά πράγματα δεν είναι στη φύση μας;»

«Η μόνη φύση που έχουμε είναι η βιολογία που

μας χαρακτηρίζει ως οργανισμούς. Πεινάμε και

πρέπει να τραφούμε, διψάμε, νυστάζουμε, κάνου-

με… την ανάγκη μας. Αυτά είναι η φύση μας. Και

φυσικά ανήκουμε σε έναν πλανήτη μαζί με εκατομ-

θεόδωρος
19
Παπακώστας

που

εφευρετικό

Τρώγεται να εξερευνήσει, να ανα-

καλύψει και να εφεύρει. Και σιγά σιγά κατάλαβε ότι

μπορεί να λιώσει τα μέταλλα και να τους δώσει ό,τι

σχήμα θέλει! Έτσι εφευρέθηκε η μεταλλουργία! Και

αυτό άλλαξε τα πάντα».

«Γιατί;»

«Γιατί όταν μπορείς να δώσεις όποιο σχήμα θέ-

λεις σε ένα μέταλλο, μπορείς να φτιάξεις καλύτερα

αντικείμενα. Είτε εργαλεία για να κάνεις τη δουλειά

σου, όπως μια τσάπα για να σκαλίζεις καλύτερα,

ένα λεπτό αγκίστρι για να πιάνεις καλύτερα ψάρια,

Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ; 20
άλλα ζώα και φυτά, και πρέπει να σεβόμα-
και αυτά και τη Γη, αυτό το τεράστιο σπίτι μας
μύρια
στε
μας θρέφει όλους. Αλλά πέρα από τη βιολογία
όλα τα άλλα εμείς τα ορίζουμε. Εμείς φτιάξαμε
δική μας φύση. Πού και πώς θα ζήσουμε, πώς
ντυθούμε, πώς θα συμπεριφερόμαστε στους άλλους ανθρώπους, όλα είναι δική μας δημιουργία. Και είναι υπέροχο
«Και η Νεολιθική Εποχή πότε τελείωσε; Και πώς;»
είναι
μας,
τη
θα
αυτό».
«Γύρω στο 3000 προ Χριστού. Ο άνθρωπος
ον.
θεόδωρος Παπακώστας 21 είτε όπλα για να κάνεις πόλεμο, όπως βέλη, ασπίδες, ακόντια. Όταν πια εφευρέθηκαν τα μέταλλα, μπήκαμε σε μια νέα εποχή και της δώσαμε ένα όνομα συμβατικό, απλώς για να την πούμε κάπως. Επειδή το πιο συχνό μέταλλο που χρησιμοποιούσε τότε η ανθρωπότητα ήταν ο χαλκός, τη βαφτίσαμε Εποχή του Χαλκού».

Είναι όμορφος ο αρχαίος κόσμος; Eίναι εύκολο να τον καταλάβουμε;

Μπορούμε να γελάσουμε, να διασκεδάσουμε

και να φλεξάρουμε με όσα θα μάθουμε γιʼ αυτόν; Η απάντηση σε όλα είναι ναι.

Ποιος ήταν ο μεγαλύτερος υπερήρωας του αρχαίου

κόσμου; Ποια τεράστια παλάτια χάθηκαν για αιώ-

νες και ξαναβγήκαν στο φως; Γιατί μας πηγαίνουν

εκδρομή στον Παρθενώνα; Πώς ένα γαϊδουράκι έγι-

νε ήρωας και το δόξασε όλη η αρχαία Αθήνα; Ποιο

ήταν το πιο διάσημο αίνιγμα της αρχαιότητας; Εσύ

μπορείς να το λύσεις;

Αυτό το βιβλίο θα σε ταξιδέψει εύκολα, γρήγορα και

απλά σε κόσμους αρχαίους και θα καταλάβεις γιατί η

αρχαιολογία είναι τόσο συναρπαστική!

Το bestseller του Θεόδωρου Παπακώστα Χωράει

όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ; για πρώτη φορά σε

ειδική έκδοση για παιδιά (και όχι μόνο), με μοναδική

εικονογράφηση.

ISBN 978-618-5724-21-4

9 786185 724214

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.