NIEUWE ONTWIKKELINGEN EN TRENDS: DUURZAME SAMENWERKING EN VERBINDING
INTERVIEW STICHTING TECHNASIUM:
‘SkillSforlife’ verbindt diverSe onderwijSpartnerS in één project
Duurzame samenwerking en verbinding...
Beste docent
Het is weer gelukt! WE hEbbEN EEN KENTEq-maGazINE SamENGESTELD WaaR hET ENThOUSIaSmE EN DE paSSIE vaNaf SpaTTEN! hEEL GRaaG LaTEN WE jULLIE KENNISmaKEN mET acTUaLITEITEN EN vaKGENOTEN IN hET TEchNIEKONDERWIjS mET mENSEN DIE ELKE
DaG bEzIELD aaN DE SLaG GaaN Om jONGE mENSEN Op TE LEIDEN Op EEN maNIER DIE bIj hEN paST
We zijn als uitgever altijd op zoek naar duurzame samenwerkingen, het maken van verbindingen tussen het onderwijs, het bedrijfsleven en andere partners. Onze passie is de jouwe: studenten betekenisvol lesmateriaal aanbieden dat een brug slaat naar de beroepspraktijk. content dat aanspreekt, prikkelt en jouw inspirerende lessen ondersteunt. zo is er nieuws over lesmateriaal voor NeN 1010:2024; een update waar de laatste aanpassingen in zijn verwerkt. het resultaat? herziend lesmateriaal voorzien van méér illustraties en te lezen in begrijpelijke taal.
In een ander interview lees je over combinaties van lesmethoden. heel vaak is de content van techniekstad goed te gebruiken met ander lesmateriaal. het verbinden van meerdere lesbronnen geeft docenten nog meer handvatten om hun lessen optimaal te kunnen inrichten.
Er zijn in het afgelopen jaren meerdere verzoeken gekomen van scholen om onze bestaande content te integreren in hun eigen LmS. Een verzoek waar Kenteq een oplossing voor heeft gevonden in de vorm van de lti-standaard. Dankzij deze standaard is er een koppeling mogelijk tussen de content van Techniekstad en het leerplatform van een school. alvast twee voordelen: een gebruiksvriendelijke omgeving voor studenten én het verbinden van goede content met een betere leerervaring. communiceren, informatie uitwisselen, verbinden, het zijn dé kernwoorden waardoor leerlijnen kunnen worden verbeterd en gestroomlijnd. afgestemd op de behoeften van de student. Wij zijn er trots op dat we daarin elke dag een rol mogen spelen!
Nog een laatste nieuwtje: Wij nodigen je uit om deel te nemen aan onze techteams waarin we met elkaar innoveren, inspireren en toekomstbestendige leermiddelen vormgeven. Wil je ook verbinden en meepraten over verbeteringen? We kijken uit naar jouw bijdrage! je kan mij bereiken via suzanna.segenhout@kenteq.nl
We wensen je veel leesplezier met ons magazine. #
Verbinding praktijk en onderwijs houdt kennisniveau vaklui op peil.
WIE
Anton Kerkhofs
WAT
Auteur lesmateriaal
NEN 1010
aNTON KERKhOfS IS aUTEUR vaN DE hERzIENE UITGavE vaN hET LESmaTERIaaL OvER NEN 1010:2024. IN hET LESmaTERIaaL zIjN DE LaaTSTE WIjzIGINGEN vERWERKT. OOK DE mEEST REcENTE aaNpaSSINGEN vaN 1 jULI 2024 zIjN hIERIN NOG NET vERWERKT. DE NEDERLaNDSE vEILIGhEIDSbEpaLINGEN vOOR ELEKTROTEchNISchE LaaGSpaNNINGSINSTaLLaTIES WORDEN bEGRIjpELIjK UITGELEGD. WaT zIjN DE aaNpaSSINGEN IN hET bOEK EN hOE KIjKT aNTON aaN TEGEN ONTWIKKELINGEN IN DE maRKT?
Nadat je even hebt gesproken met de auteur, begrijp je waarom hij de aangewezen persoon is om het lesmateriaal van Kenteq te herzien: anton is een gepassioneerd trainer, auteur en een absolute allesweter over een hele reeks NEN-normeringen waaronder NEN 1010. veiligheid staat bij hem altijd voorop, in de elektrotechniek en natuur- en groenvoorziening. Een andere passie waar hij ook de nodige tijd en energie aan besteedt.
wat is de reden dat het lesmateriaal
NeN 1010:2024 toe was aan een update?
“De herziening naar NEN 1010:2024 omvat de grootste veranderingen ten opzichte van de editie daarvoor. Sinds 1 juli van dit jaar is er nog een kleine actualisering geweest die ik ook in het materiaal heb toegevoegd. verder vond ik dat er in het oude lesmateriaal te veel tekst stond en te weinig afbeeldingen. het lesmateriaal is nu veel ‘leesvriendelijker’ en er staan meer tekeningen en afbeeldingen in om de tekst te verduidelijken. jonge mensen hebben behoefte aan beelden bij wat ze lezen.
‘Goed lesmateriaal is een belangrijk onderdeel van een opleiding. Het moet interessant zijn, uitdagend, maar vooral begrijpelijk’.
Die visuele ondersteuning heb ik aan het lesmateriaal toegevoegd.”
goed lesmateriaal en gedreven docenten
“Om de opleiding tot monteur/installateur elektrotechniek interessant te houden is goed lesmateriaal een belangrijk onderdeel van een opleiding. het moet interessant zijn, uitdagend, maar vooral begrijpelijk. Ik heb
mijn best gedaan om het nieuwe lesmateriaal in begrijpelijke taal te schrijven. maar naast dat lesmateriaal zijn gedreven docenten in de elektrotechniek net zo belangrijk. zíj moeten studenten enthousiasmeren, begeleiden en vooral goed opleiden, ook op het gebied van veiligheid! NEN 1010 is wat mij betreft een heel belangrijk onderdeel van de opleiding elektrotechniek. Net als NEN 3140, ten behoeve van de bedrijfsvoering van elektrische installaties.
De veiligheidsbepalingen hiervan, zoals installaties veiligstellen en veilig meten, moeten voor iedere monteur gesneden koek zijn en dat is niet altijd het geval. het moet hen goed worden aangeleerd om allerlei risico’s bij het werken aan installaties te beperken,” aldus anton.
Hoe is de markt van de elektrotechniek op dit moment? Een enthousiaste anton:
“Daar gebeurt op dit moment van alles! Naar mijn mening heeft een goed opgeleid monteur elektrotechniek een gouden toekomst.
Er zijn veel dingen die nu in de markt spelen, vooral op het gebied van de energietransitie. NEN 1010 speelt daarbij een cruciale rol.
Denk aan de installatie van warmtepompen en zonnepanelen, domotica en camerabewaking. Elektrotechniek is een heel breed vak en de komende tijd zullen er steeds meer innovaties plaatsvinden. het gaat echt in een rap tempo. Dat betekent heel veel werk voor de branche.
Er is dan ook een grote behoefte aan goed
opgeleide mensen in de elektrotechniek. maar die moeten wel elektrische installaties volgens NEN 1010 kunnen aanleggen!”
scholing en bijscholing NeN 1010 volgens anton ligt de grootste verantwoordelijkheid vooral bij werkgevers: “Een bedrijf moet
‘Je kunt van elkaar leren. Hoe goed je ook bent in je vak,’
zich ervan bewust zijn dat elektrische installaties volgens NEN 1010 ontworpen en gebouwd dienen te worden. het houdt automatisch in dat het personeel dat hieraan werkt kennis moet hebben van de veiligheidsbepalingen in de norm en dat het kennisniveau hiervan op peil moet blijven.
Scholing en bijscholing zijn belangrijk. het kan niet anders dan dat je de verbinding tussen opleiden en de praktijk als een noodzakelijke combinatie ziet. Die conclusie is voor de vakmensen zelf ook geen enkel probleem.
Ik geef zelf trainingen NEN 1010 en cursisten zijn altijd enthousiast over de materie. het zijn gemotiveerde mensen die graag iets willen (bij)leren!”
NeN 1010 vertalen naar de dagelijkse praktijk “Kennis is macht, én leidt tot een grotere mate van veiligheid! Ik kom er steeds opnieuw achter dat hoe meer je weet, je ook ontdekt dat er nog heel veel is wat je níet weet!
Daarom is die verbinding met de praktijk en het onderwijs zo belangrijk. je kunt van elkaar leren. hoe goed je ook bent in je vak, regels in het vakgebied veranderen voortdurend en werkgevers moeten een manier vinden om deze te integreren in de bedrijfsvoering.
NEN 1010 is een doorlopend proces; het dient alleen wel vertaald te worden naar de praktijk van mensen die er elke dag mee werken. het verschil tussen de praktijk en de theorie moet bij goed opgeleide mensen zoveel mogelijk verkleind worden. En dat lukt alleen als je de verbinding tussen die beide blijft opzoeken,” zo meent anton. #
NIEUWS OVER NEN 1010
9789056367725 Werken met de NEN 1010:2024 | € 102,-
Werken met de NEN 1010:2024 het lesmateriaal is gedidactiseerd en beter leesbaar voor studenten.
9789056367466 NEN 1010:2024
Opdrachtenboek 1 | € 65,00
9789056367473 NEN 1010:2024
Opdrachtenboek 2 | € 61,00
9789056367480 NEN 1010:2024
Opdrachtenboek 3 | € 61,00
9789056367343 NEN 1010
Elektrische installaties in bad- en doucheruimten | € 33,-
9789056367534 NEN 1010 PV-panelen | € 43,-
9789056367442 NEN 3140
Opdrachtenboek Niveau 3 | € 31,-
9789056367350 NEN 1010
Elektrische installaties in de keuken | € 33,-
9789056367527 NEN 1010
Laadinrichtingen voor elektrische voertuigen | €32,-
9789056367459 NEN 3140 Opdrachtenboek Niveau 4 | € 47,-
Op hET ROc mONDRIaaN IN DEN haaG zIjN zE mET INGaNG vaN DIT SchOOLjaaR bEGONNEN mET mODULaIR ONDERWIjS. DE SchOOL WERKT SINDS KORT SamEN mET KENTEq Om hET mODULaIR ONDERWIjS vORm TE GEvEN. paUL TOONEN IS DOcENT/ONDERWIjSKUNDIG SpEcIaLIST mETaaLTEchNIEK/mEchaTRONIca Op hET ROc mONDRIaaN. hIj IS EEN KaRTREKKER IN DIT pROjEcT EN vINDT hET “LEUK Om mENSEN mEE TE NEmEN” IN hET ONTWIKKELEN EN SamENSTELLEN vaN hET NIEUWE LESmaTERIaaL. zIjN LINKEDINpROfIEL vERWOORDT WaaR hIj WaRm vaN WORDT: hET ONDERWIjS bETER, aaNSpREKENDER EN
INTERESSaNTER maKEN vOOR DE STUDENT éN DE DOcENT hIj vERTELT hOE DE WIjzIGINGEN IN DE ONDERWIjSvORm Op SchOOL vERLOpEN EN hOE ‘vERbINDEN’ DaaR EEN ROL IN KaN SpELEN
het onderwijs op het ROc mondriaan was tot voor kort op een klassieke manier ingericht. het was, zoals op veel scholen, een mix van klassikaal onderwijs afgewisseld met momenten waarop de student zelfstandig aan de slag gaat. “het liep op deze manier allemaal heel soepel, maar we merkten als team dat we hier steeds gemakkelijk mee omsprongen. We gingen er steeds vrijer mee om en op een gegeven moment lieten we dat klassieke systeem los”, legt paul uit.
grotere overlap creëren tussen opleidingsrichtingen vorig jaar zijn er nieuwe kwalificatiedossiers ingevoerd voor mechatronica en productietechniek. Een reden voor ROc mondriaan om de diverse leerroutes van de school eens grondig onder de loep te nemen. “Wij hadden maar liefst 18 verschillende uitstroomrichtingen. allemaal gespecialiseerde opleidingen waarmee we het bedrijfsleven zoveel mogelijk tegemoet wilden komen. We wilden de markt zo goed mogelijk bedienen. het leverde vooral heel veel versnipperde lessen op. Daar moest iets aan veranderen. We hebben de uitstroomrichtingen van de opleiding productietechniek/mechatronica nu teruggebracht naar vier! het doel was om een grotere overlap binnen opleidingen te creëren in plaats van steeds verder te specialiseren,” licht paul toe.
Bij techniekstad kennis en lesmateriaal verzamelen. “Op het moment dat we besloten te gaan werken met ander lesmateriaal hebben we contact gekregen met Kenteq en gekeken naar wat zij in Techniekstad aanbieden.
het mooie van Techniekstad is dat je hier allemaal kleine blokjes kennis en lesmateriaal aantreft. je kunt zelf ongelimiteerd knippen en plakken, uitzoeken wat bij elkaar past en een grote hoeveelheid lesstof verzamelen.
Dat hebben we allemaal bij elkaar gelegd en we hebben in drie maanden tijd een mooie volgorde gevonden van al dit materiaal.
Het mooie van Techniekstad is dat je hier allemaal kleine blokjes kennis en lesmateriaal aantreft.
paul: “Een groot voordeel van Kenteq is dat je zelf je boeken kunt samenstellen. het is ideaal om het in een vorm te gieten waar wij mee kunnen werken.”
Veelzijdigere studenten opleiden. In het eerste jaar van de opleiding productietechniek/ mechatronica is het programma voor alle studenten hetzelfde. het tweede jaar geeft ruimte voor een specialisatie richting mechatronica of productietechniek. productietechniek kent de uitstroom constructie en machine & apparatenbouw.
voor het lesmateriaal en praktijkopdrachten kunnen studenten online terecht in Techniekstad. “het idee achter deze nieuwe onderwijsvorm is dat we studenten veelzijdiger willen maken. In de techniek verandert alles razendsnel. Innovaties volgen elkaar snel op.
Een grove leerlijn is op die manier ontstaan,” vertelt paul. paul heeft deze grove opzet verder uitgewerkt en teruggebracht naar kleine modules met theorie en praktijk. De module bestaat nu uit acht weken les, met in de negende week een toetsingsmoment. Dat kan theoretisch zijn, of een praktijkopdracht waarbij studiepunten te behalen zijn.
We willen studenten leren verder te kijken dan hun opdracht. Dat ze nadenken over wat er nà mij nodig is. breder leren kijken dan je eigen bedrijfsveld. We denken hiermee bedrijven meer tegemoet te komen omdat we een allround medewerker afleveren die een veel veelzijdigere studie heeft gevolgd,” verklaart paul.
Hoe ervaren studenten het nieuwe lesmateriaal? “Dat is nog een beetje vroeg om te beoordelen en te meten. We werken er pas mee sinds dit nieuwe schooljaar. Ik hoor heel af en toe wel wat losse opmerkingen van studenten en die zijn tot nu toe positief!”
en het team? Hoe kijken andere docenten aan tegen de veranderingen?
“Nou, dat is enorm positief! We hebben als team samengewerkt aan het vormgeven van het lesmateriaal wat zorgt voor een grote betrokkenheid van alle docenten. Iedereen heeft veel inspraak gehad over keuzes die gemaakt zijn. het zijn stuk voor stuk gepassioneerde mensen van verschillende vakgebieden waardoor je veel leert van elkaar. Uiteraard moeten docenten er wel open voor staan en het zien als een gezamenlijk project. maar ik heb sterk de indruk dat dit het geval is,” meent paul.
Verbinding bedrijfsleven en school is soms moeizaam. verbinding maken tussen docenten, binnen de school, lijkt op ROc mondriaan heel goed te gaan. hoe is de verbinding tussen de school en bedrijven in de regio? paul: “Dat is vaak toch wat lastiger. We nodigen regelmatig bedrijven uit voor
Het ontstaan van verbindingen tussen school, student en bedrijf gaat soms moeizaam.
een voorlichtingsmiddag maar de opkomst is vaak heel magertjes. vaak hebben bedrijven geen tijd, zeker in een periode van hoogconjunctuur. We hebben ook de indruk dat bedrijven niet altijd de mensen van de werkvloer sturen. Leidinggevenden of
‘mensen van kantoor’ bezoeken ons. het zijn meestal niet de mensen waar onze studenten mee gaan samenwerken wanneer ze stagelopen. het ontstaan van verbindingen tussen school, student en bedrijf gaat soms moeizaam.
Uiteraard werkt verbinden twee kanten op.
We hopen ook op betrokkenheid van bedrijven en in heel veel gevallen gaat dit ook best goed. We denken met onze nieuwe leervorm het bedrijfsleven uiteindelijk beter te kunnen bedienen en dat ook verbindingen gemakkelijker tot stand zullen komen,” zegt paul.
Mbo-studenten proberen ‘binnen te houden’
De directie van ROc mondriaan steunt het initiatief. paul: “Dat vind ik zo mooi aan het mbo: het team is verantwoordelijk voor de inhoudelijke kant van het gegeven onderwijs. De directeur is verantwoordelijk voor de examenresultaten van de school.
We zijn als docenten heel erg vrij in de invulling van lesmateriaal.“
Als de resultaten maar goed zijn!
“Uiteindelijk is de grootste zorg voor het mbo om studenten ‘binnen te houden’. Dat kan alleen als je het onderwijs aantrekkelijk maakt en blijft investeren in de verbinding met het bedrijfsleven.
Goed lesmateriaal is daarbij onmisbaar.“ #
TEUN maLLENS IS TEamcOöRDINaTOR Op hET ROc TILbURG, DaT OpLEIDINGEN vERzORGT Op hET GEbIED vaN mEchaTRONIca, WERKTUIGbOUWKUNDE EN mETaaLTEchNIEK. mET INGaNG vaN
DIT SchOOLjaaR GEbRUIKEN zIj DIvERSE LESmEThODIEKEN NaaST ELKaaR Om hUN STUDENTEN, RUIm 400, aaNTREKKELIjK EN pRaKTIjKGERIchT
STUDIEmaTERIaaL TE KUNNEN aaNbIEDEN.
zO cOmbINEREN zE TEchNIEKSTaD vaN KENTEq mET pROjEcTmaTIG LESmaTERIaaL vaN cONSORTIUm, EN hET LEERpLaTfORm ITSLEaRNING
Nieuwe vaardigheden, nieuwe iCt-systemen
“We zijn als team al een tijdje aan het proefdraaien met deze nieuwe combinatie. We zijn enthousiast over de mogelijkheden die het biedt. Uiteraard vraagt het voorbereiding en aanpassingen.
Niet alleen nieuwe leermiddelen, maar ook nieuwe IcT-systemen
WIE
Teun Mallens
WAT
Teamcoördinator ROC Tilburg
Techniekstad van Kenteq is goed te combineren met projectmatig werken.
moeten worden eigen gemaakt door zowel docenten als studenten. In het begin levert dat nogal wat gepuzzel op voordat alles een beetje soepel verloopt. Ondanks zo’n aanloopperiode, vermoed ik dat hier veel uit te halen is,” licht Teun toe. De school is nieuwsgierig naar de ervaringen en verrichtingen van de studenten. Om daar meer zicht op te krijgen zal er eerst een vol schooljaar gewerkt moeten worden volgens deze nieuwe aanpak.
Het voordeel van verschillende lesbronnen “het mooie van de combinatie Kenteq en consortium is wat mij betreft dat het een samenkomen is van diverse methodes en systemen. Opdrachten zijn online toegankelijk voor studenten en ze krijgen de materie al spelenderwijs in de vingers. ze kunnen er in de praktijk uiteraard ook uitgebreid mee oefenen, maar dan hebben ze
zelf al heel wat kennis bijeen gesprokkeld. het is een boeiende manier om projectmatig voeling te krijgen met de praktijk. Techniekstad van Kenteq biedt wat mij betreft de theoretische basis voor onze studenten. Iets waar ze steeds op terug kunnen vallen. En de lesstof laat zich heel goed combineren met andere methoden. Wat we nu aan onze studenten aanbieden valt ook heel mooi binnen de wens van het gepersonaliseerde leren. het levert maatwerk op voor studenten; ze kunnen leren in hun eigen tempo en op hun eigen manier. het wordt allemaal veel tastbaarder en beter op de praktijk afgestemd,” legt Teun uit.
toekomst van techniekonderwijs. het technisch onderwijs staat de laatste tijd enorm in de belangstelling. Ook in politiek Den haag. De overheid probeert op allerlei manieren met campagnes en subsidiemogelijkheden de keuze voor het beroepsonderwijs te stimuleren en het aanbod te verbeteren. het is iets van de lange adem en er zijn nog heel wat uitdagingen waar scholen mee te maken krijgen. hoe ziet Teun de toekomst van het technisch onderwijs?
Teun: “het blijkt dat er op basisscholen en het vo steeds minder leerlingen bezig zijn met techniek. Ook bij de schoolkeuze is kiezen voor techniek niet erg populair. Wat ik belangrijk vind is dat kinderen al op jonge leeftijd in aanraking komen met techniek. Dat ze zien wat er allemaal mogelijk is en wat je ermee kunt en dat het interessant is en écht niet alleen maar zwaar en vies werk is. Dat imago loopt ons ook nog steeds voor de
voeten; een vak in de techniek roept blijkbaar een bepaald beeld op bij veel kinderen en hun ouders. Om die beeldvorming te veranderen moet er breed worden ingezet. met z’n allen de schouders eronder en zorgen dat we kinderen al op jonge leeftijd enthousiasmeren voor techniek.”
lesstof aanpassen voor verschillende doelgroepen. Een andere ontwikkeling in het beroepsonderwijs is dat doelgroepen veranderen. “We hebben niet alleen te maken met 16-jarigen maar ook met mensen die al een zeker niveau bezitten en bijscholing nodig hebben. Of studenten met een migratieachtergrond die behoefte hebben aan een wat eenvoudigere formulering van lesstof. Ook zijn opleidingen vaak korter of gefaseerd. Dit soort ontwikkelingen vraagt om een aangepaste inhoud van lesmateriaal. Dat gaat vooral over teksten, maar ook over lesstof die afgestemd moet zijn op niveauverschillen,” vertelt Teun.
Hoe denk je verbeteringen in lesmateriaal te kunnen realiseren? “verbinding wordt steeds belangrijker voor alle partijen in het beroepsonderwijs. je hebt met verschillende spelers te maken in het technisch onderwijs. We moeten met elkaar in gesprek blijven. En dan niet één keer per jaar, maar op een reguliere basis, een paar keer per jaar. het dient een ‘on-going’-proces te zijn waar overleg en verbinding manieren zijn om tot resultaten te komen. Er zijn zó veel veranderingen en innovaties gaan zó snel waardoor de vraag van de markt verandert. Wij moeten gehoor geven aan die veranderende vraag naar vakmensen.“ #
LEERmIDDELEN WORDEN mEER EN mEER GEDIGITaLISEERD. ONzE
STUDENTEN WORDEN TEGENWOORDIG vOOR hET GROOTSTE GEDEELTE ONLINE
OpGELEID. KENTEq vOLGT DE SNELLE
TEchNOLOGISchE ONTWIKKELINGEN
Op DE vOET. WE zETTEN ONS ELKE DaG maxImaaL IN Om zOvEEL mOGELIjK
KENNIS OvER TEchNIEK TE DELEN EN
DIT TE vERTaLEN NaaR hET bEST mOGELIjKE LESmaTERIaaL.
content moet blijven voldoen aan de verwachtingen en dagelijkse praktijk van docenten en studenten. De lesstof dient actueel en uitnodigend te zijn en moet aansluiten bij de systemen die een school gebruikt. LTI (Learning Tool Interoperability) gaat nog een stapje verder: deze standaard is als het ware een brug waarmee educatieve content wordt gekoppeld aan de LmS (Learning Management Systeem) van een school. Lex van der meer begeleidt de implementatie van LTI bij Kenteq die duidelijk voorziet in een behoefte van scholen.
De ontwikkeling zit nog in een testfase, maar de gebruikerservaringen zijn veelbelovend!
Lex werkt al 31 jaar voor Kenteq (voorheen SOM) en werkt op de IcT-afdeling van de uitgever. hij is als informatieanalist IcT onder andere verantwoordelijk voor beheer en ontwikkeling van de digitale leeromgeving. Sinds het moment dat enkele scholen informeerden naar de mogelijkheden van LTI-verbinding bij Kenteq, is hij bezig met het ontwikkelen van een methode om deze standaard ook voor Techniekstad in te voeren. het doel: dankzij het koppelen en verbinden van systemen een optimale leerervaring voor studenten creëren.
waarom is invoering van lti voor kenteq belangrijk? volgens Lex is het noodzakelijk dat bewegingen in het veld van techniekonderwijs gevolgd worden. “vorig jaar kregen we een vijftal aanvragen van scholen over het gebruik van LTI. het is een heel logisch vervolg op wat we al aanbieden.
WIE
Lex van der Meer WAT
Informatieanalist ICT
Kenteq
LTI is een logisch vervolg op het aanbod van onze leermiddelen.
met LTI kunnen scholen heel eenvoudig een koppeling laten registreren waardoor ze met hun eigen LmS moeiteloos content uit Techniekstad kunnen opvragen. Dat heeft veel voordelen. Uiteraard moet het leerplatform van de school de LTI-standaard wel ondersteunen, maar de meeste doen dat wel. canvas, itslearning en all You can Learn gaan perfect samen met LTI. We willen onze klanten graag blijven bedienen met goed lesmateriaal en dat kan volgens mij alleen als we ingaan op dergelijke verzoeken van scholen. Dan zullen we ons pakket moeten afstemmen op die behoeften. verbindingen maken met scholen, op welke manier dan ook, is cruciaal voor het voortdurend verbeteren van lesmethoden. De gebruiker van de content is hierbij leidend,” vindt Lex.
wat zijn de voordelen van lti voor rOC’s?
“Oh, dat zijn er héél veel! het systeem is veilig, flexibel en betrouwbaar. Wat het vooral zo aantrekkelijk maakt is dat je geen extra inlogcode nodig hebt, omdat studenten content van Techniekstad kunnen opvragen of inzien binnen hun eigen leeromgeving (LMS) het scheelt tijd die docenten nu niet hoeven te besteden aan het uitleggen van een nieuw systeem of een nieuwe omgeving. LTI werkt met OpenID connect, vaak afgekort als OIDc. het houdt in dat je met één enkele sleutel toegang krijgt tot diverse onlineservices, waardoor het niet nodig is om meerdere wachtwoorden te onthouden.
Dit systeem biedt een methode voor het realiseren van Single Sign-on (SSO). In dit geval die van Techniekstad en het eigen LmS. het opvragen en inzien van content is alleen
mogelijk voor lesmateriaal waar de school een koppeling voor heeft aangevraagd. Een docent kan op zijn beurt weer content selecteren en die aan de studenten koppelen. het maakt het systeem veilig en voldoet zo aan allerlei wettelijke bepalingen ten aanzien van avG,” legt Lex uit.
wanneer kunnen scholen deze koppeling afnemen en laten registreren? “Op dit moment zijn we heel druk met het testen van LTI voor Techniekstad. Er loopt een pilot met vijf scholen om te zien of het werkbaar is voor studenten en docenten. het proces van koppeling klinkt heel ingewikkeld, maar in principe gaat dit soepel omdat het een standaard is die al
We willen het graag eerst klein houden en goed testen.
heel lang functioneert. De eerste versie LTI-1.1 is in 2010 gelanceerd. Inmiddels gebruiken we versie 1.3 en ook die dateert al van 2019. Ik vertrouw erop dat dit geen problemen oplevert, ik wéét dat het werkt. maar we willen het graag eerst klein houden en goed testen. Kleine bugs kunnen we dan meteen oplossen zodat we straks een goed product kunnen leveren aan onze afnemers,” licht Lex toe.
Nieuwsgierig geworden naar de mogelijkheden van lti? Geef je op voor de pilot! je kunt je school opgeven om dit lopende schooljaar mee te doen met de pilot. maak vrijblijvend kennis met de mogelijkheden van LTI en ontdek de voordelen van het online verbinden van kennis en praktijk; tools en content in één systeem! #
vaNaf DIT SchOOLjaaR bIEDT KENTEq
NIEUW LESmaTERIaaL aaN IN zES vERSchILLENDE WERKGEbIEDEN: cONSTRUcTIETEchNIEK, machINETEchNIEK, INSTaLLaTIETEchNIEK, aUTOmaTISERINGSTEchNIEK, ELEKTROTEchNIEK EN DUURzamE TEchNIEK.
ROb SaRS, aUTEUR EN vOORmaLIG
UITGEvER vaN DEzE LESbOEKEN, hEEfT mET pLEzIER, maaR OOK mET EEN TIKKELTjE haRTzEER, zIjN LEvENSWERK aaN ONS OvERGEDRaGEN. vOLGENS
ROb IS KENTEq EEN UITGEvER DIE “IN IEDER GEvaL SERIEUS bEzIG IS mET TEchNIEKONDERWIjS”. WE zULLEN ER aLLES aaN DOEN Om ROb éN ONzE afNEmERS NIET TELEUR TE STELLEN!
Rob Sars: docent, auteur, uitgever en onderwijspionier. Ruim 35 jaar stond zijn werkzame leven in het teken van het praktische onderwijs en het stimuleren van de intrinsieke motivatie van zijn studenten. als je die motivatie volgens Rob weet te triggeren, dan gaat onderwijs over mee willen doen, doorzetten als het lastig wordt en
gemakkelijker informatie opnemen. Dan vinden studenten het leren leuk én interessant zonder druk van een docent of lesprogramma te voelen.
“eerst de praktijk onder de knie krijgen” zijn eerste jaren in het onderwijs als docent mts-werktuigbouw waren een deceptie. “In het begin kreeg ik boeken en een leerplan aangereikt. Daar moesten de leerlingen en ik het mee doen. Ik stond maar een beetje te ‘oreren’ voor de klas. Ik vond het niks en dacht er zelfs over om te stoppen,” licht Rob toe.
In die tijd bestond deze opleiding uit twee jaar theorie, een jaar stage met een vierde jaar theorie inclusief practicum. Rob: “Dat ging natuurlijk moeizaam. Leerlingen vergeten veel stof van de voorgaande jaren. Ik zocht naar een manier om studenten metéén praktisch aan het werk te zetten zodat ze de stof in hun vingers kregen.
Eerst de praktijk onder de knie krijgen en dan pas theorie. projectgestuurd uiteraard. alleen zó kun je de praktijk dichter bij de student brengen!”
WIE Rob Sars WAT Uitgever en auteur Techniek Compact
Onderwijs kan altijd nóg beter...
Zelfstandig werken in groepen Rob is rond 2003 samen met collega’s gaan werken aan dit concept. Leerlingenaantallen voor werktuigbouw en elektrotechniek liepen terug. Samenvoeging van deze twee disciplines lag voor de hand. “We lieten studenten in groepen van vier personen samenwerken aan praktijkopdrachten. ze konden met elkaar overleggen, werkten zelfstandig en ik liep daar tussendoor voor advies en een beetje sturing. Uiteraard was hun project wel tijdbegrensd en waren er tussendoor ijkpunten om de voortgang te checken. Dankzij deze aanpak kregen zelfstandigheid en praktijkvorming een doorslaggevende rol in het succes van de opleiding,” legt Rob uit.
Minder tekst, meer tekeningen De lesboeken die hij schreef zijn volledig gericht op deze onderwijsvorm. Rob: “Ik wilde graag boeken die korte- en bondige teksten bevatten. Ik denk dat mijn boeken qua hoeveelheid tekst bestaan uit een kwart van wat andere lesboeken bevatten. zo min mogelijk opsommingen van tekst. Liever gebruikte ik tabellen en tekeningen.
Die tekeningen moeten functioneel en inzichtelijk zijn, daar heb ik veel tijd ingestoken. foto’s gebruikte ik niet, dat voegde naar mijn idee niets toe. mijn studenten waren mijn proeftuin; zij waren positief over mijn boeken wat voor mij een bevestiging was dat ik de goede weg was ingeslagen.” vanaf 2010 heeft hij fulltime gewerkt aan het schrijven van lesmateriaal. het resultaat mag er zijn: een serie van zes begrijpelijk geschreven studieboeken voor de wereld van techniek. Klaar om nog heel veel
studenten in de toekomst te inspireren en te ondersteunen.
Het onderwijs is nooit áf met de overdracht houdt zijn werk voor het technisch onderwijs écht op. Inmiddels 71, maar nog zeer actief en genietend van het leven, gaat hij nu alléén nog maar leuke dingen doen. “Ik heb in mijn werk altijd gezocht naar beter en idealer. het onderwijs is nooit áf. voor mijn gevoel was ik nooit klaar. het kan altijd nóg beter. maar met het overdragen van mijn boeken is het nu toch echt klaar. Ik heb er een goed gevoel bij, ik ben blij
Mijn oeuvre is bij Kenteq in goede handen.
dat ik de juiste uitgever heb gevonden om mijn lesmateriaal over te nemen. mijn oeuvre is bij hen in goede handen,” besluit Rob.
Divers aanbod lesmateriaal op niveau 4
Suzanna Segenhout, directeur van Kenteq, is blij met dit materiaal. “Dankzij deze aanwinst kunnen we een nog bredere doelgroep bedienen, en ook op niveau 4 een divers aanbod lesmateriaal aanbieden. Rob heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het techniekonderwijs in de afgelopen decennia. hij heeft dankzij zijn lesmethoden en boeken, waar hij zijn ziel en zaligheid in heeft gelegd, motivatie gegeven aan vele jonge techniekliefhebbers. Wij koesteren zijn ‘kindje’. We hopen met zijn boeken in de toekomst nog vele vakmensen in opleiding te mogen inspireren en motiveren!” #
NIEUW IN DE COLLECTIE
Deze zes boeken worden uitgebracht door Kenteq.
De hoofdstukken zullen ook als leerobjecten in Techniekstad worden geplaatst, als aanvulling op ons huidige aanbod niveau 4 engineering Een docent die zowel de aanpak van Rob als ons lesmateriaal goed kent, heeft dit mogelijk gemaakt. Dit lesmateriaal zal met de mei update in 2025 beschikbaar zijn. 9789056367756
WIE
Henk Lukken
WAT
Netwerkregisseur Stichting Technasium
‘SkillsforLife’ verbindt diverse onderwijspartners in één project.
hENK LUKKEN IS NETWERKREGISSEUR bIj STIchTING TEchNaSIUm vOOR NOORD-NEDERLaND, WaaR 18 TEchNaSIUmSchOLEN SamENWERKEN. DE STIchTING facILITEERT acTUEEL EN EchT pROjEcTONDERWIjS vOOR havOEN vWO-LEERLINGEN. REcENTELIjK IS ER EEN pROjEcT OpGESTaRT WaaR vIjf TEchNaSIUmSchOLEN aaN DEELNEmEN. Op hET STELLINGWERf cOLLEGE IN OOSTERWOLDE WERKEN vmbO, - havO- EN vWO-LEERLINGEN SamEN aaN EEN SERIEUzE OpDRachT. DE OpDRachTGEvER IS EEN LOKaaL bOUWbEDRIjf DaT aaN DE LEERLINGEN GEvRaaGD hEEfT Om EEN DUURzamE, mObIELE KLEEDKamER vOOR EEN vOETbaLvERENIGING TE ONTWERpEN hET ONDERSTEUNENDE LESmaTERIaaL WORDT aaNGEREIKT DOOR KENTEq.
Deze opdracht past binnen het “SkillsforLife”-programma dat zich onder andere richt op bètatechnische talentontwikkeling van jongeren in het voortgezet onderwijs. het stellingwerf College in Oosterwolde is één van de vijf deelnemende scholen van dit programma.
Dit keer zijn het niet alleen de leerlingen van havo en vwo die meedoen; ook vmbo-leerlingen doen mee in deze opdracht. volgens henk is dit waar onderwijs in kan uitblinken: “het vuur dat ik zie bij docenten en leerlingen …. Daar wordt toch iedereen warm van!
Leerlingen, ongeacht hun niveau, werken samen aan een echte opdracht en docenten die lesmateriaal uitwisselen: een beter voorbeeld van verbinding binnen het onderwijs kan ik niet verzinnen. En dan is er ook nog Kenteq die het project co-financiert door lesmateriaal ter beschikking te stellen. Leerlingen krijgen hierdoor gemakkelijk toegang tot lesboeken die ze als naslagwerk kunnen gebruiken voor deze praktijkopdracht!”
De leerlingen hoeven geen complete kleedkamer te maken, maar een onderdeel ervan, en gaan dit als prototype bouwen.
“Een dergelijk project kun je niet alleen doen. Er zijn doeners en denkers en alle deelnemers dragen een deel van de oplossing aan. En dat motiveert.
De een maakt een tekening, een ander maakt een constructie waarop de kleedkamer moet komen te staan en weer andere leerlingen houden zich bezig met de inrichting,” licht henk toe.
Er ontstaat een chemie die ik nooit eerder heb gezien!
Een beter voorbeeld van verbinding binnen het onderwijs kan ik niet verzinnen.
leren samenwerken De opdrachtgever van het project, de friso bouwgroep, heeft gevraagd een mobiele kleedkamer te ontwerpen van duurzaam materiaal. Dit op verzoek van een lokale voetbalvereniging.
Hoe ervaren docenten de verbindingen in dit project? Docenten harke hilboezen (havo, O&O) en Eddy van den bosch (vmbo, BWI) zijn er superenthousiast over. Eddy: “Dankzij dit project is er tussen havo/vwo en vmbo een brug geslagen. Technasium was er al voor havo/vwo-leerlingen, maar nu wordt vmbo er ook bij betrokken. Er ontstaat een chemie tussen kinderen die ik nog nooit eerder heb gezien! Echt heel mooi.
ze denken zélf na over welke stappen ze moeten nemen en alleen als ze er écht niet uitkomen, dan kan ik als coach sturing geven. Ik raak door zo’n heterogene groepsvorm enorm geïnspireerd. voor het vmbo is dit heel
goed. Leerlingen leren samenwerken, een taakverdeling te maken en te overleggen. En het mooiste is dat ze al werkende aan de opdracht, uitkomen bij de dingen die ze moeten leren. volgens mij is dit de beste voorbereiding op hun werkzame leven straks.”
Ook harke ziet mooie dingen gebeuren: “havoleerlingen hebben het ontwerp gemaakt voor de kleedkamer. Daarmee gaan ze naar de ‘doeners’. ze bekijken het ontwerp samen en dan blijkt dat iets wat op de tekentafel heel mooi leek, in de praktijk niet uitvoerbaar is. Daar moeten ze samen mee aan de slag.
zo dagen ze elkaar constant uit om het beter te doen, elkaar daarbij te helpen en aanpassingen
Projectmatig lesgeven heeft een zekere gedrevenheid en passie nodig. Vaak moet een docent daar ook zijn eigen tijd in willen steken.
“intrinsieke motivatie verbindt leerlingen en docenten” Uiteraard vraagt deze aanpak het nodige van docenten. projectmatig lesgeven heeft een zekere gedrevenheid en passie nodig. vaak moet een docent daar ook zijn eigen tijd in willen steken.
henk: “De kracht is dat het gewoon lukt. het is mogelijk leerlingen samen iets te laten doen of te laten maken. Dan komt datgene wat je daarvoor moet leren of kunnen automatisch aan bod. ze hebben een reden om te leren, en ze doen het helemaal zelf. Deze intrinsieke motivatie verbindt leerlingen én hun docenten.
je ziet dat docenten ermee aan de slag willen. ze zoeken elkaar op en gaan bij elkaar zitten.
Een manier om je netwerk uit te breiden, met het bedrijfsleven maar ook met scholen om verbindingen te blijven zoeken.
En om de cirkel nog ietsje groter te maken is er een aardige uitgever van lesmateriaal die deze samenwerking wil sponsoren.
Leerlingen kunnen bij Kenteq/Techniekstad terecht om te onderzoeken ‘wat heb ik hiervoor nodig?’, en krijgen hierdoor toegang tot een uitgebreid naslagwerk.
te maken. Dít is mooi onderwijs en we vinden het fijn dat we het mogen doen,” legt harke uit.
Een mooier voorbeeld van verbinden in het onderwijs kan ik niet geven!” #
ONZE FONDSLIJST 2025
9789056365660 Aanleg van buis- en kabelinstallaties | €51,-
9789056365530 Handboek voor de elektromonteur 1 | €69,-
9789056365547 Handboek voor de elektromonteur 2 | €71,-
9789056365554 Handboek voor de elektromonteur 3 | €67,-
9789056366636 Handboek voor de elektromonteur 4 | €60,-
9789056365912 Handboek voor de elektromonteur 5 | €67,-
9789056362935 Hardsolderen | €41,-
9789056367428 Hijsmiddelen en -gereedschappen | €32,.............................................................................................................................................
9789056366162 Hydrauliek Hydrauliek en pneumatiek | €72,.............................................................................................................................................
9789056363048 Hydraulisch schakelen | €81,-
9789056365578 Installatietechniek | €92,-
9789056367749 Installatietechniek 2 | €51,-
9789056366926 Installeren communicatieen signaalinstallaties in gebouwen | €92,-
9789056362140 Integratie gebogen plaat- en profielconstructies | €18,-
9789056366247 Klantgericht handelen | €45,-
9789056363628 Kleintje Asbest | €31,-
9789056367206 Knippen, buigen en zetten | €67,-
9789056366728 Koudbuigen Buisbewerking | €42,-
9789056366216 Kwaliteit, Arbo en Milieu | €60,-
9789056367541 Laadstations voor elektrische voertuigen | €16,.............................................................................................................................................
9789056364090 Leidingsystemen gas en water BM/I 2 | €80,.............................................................................................................................................
9789056364557 Luchtbehandelingstechniek 4 Luchtkanalen, ontwerp en dimensionering | €71,-
9789056364564 Luchtbehandelingstechniek 5 Warmte-terugwinning uit afvoerlucht | €31,-
9789056363352 Luchtbehandelingstechniek 6
Koellastberekening voor gebouwen | €60,-
9789056363369 Luchtbehandelingstechniek 7
Inleiding comfortkoeling en luchtbehandeling | €60,-
9789056365943 Luchtzijdig regelen | €58,-
9789056367763 Machinetechniek | €51,-
9789056366131 Materialenleer Materialenkennis niveau 2 | €47,-
9789056366490 Materialenleer Materialenkennis niveau 3 | €68,-
9789065253392 Meetopdrachten aandrijftechniek - deel 2 | €108,-
9789056362997 Meettechniek | €46,-
9789056366896 Metaalbewerken De elektromonteur aan het werk | €44,-
9789056366698 Meten en storingzoeken algemeen energie | €32,-
9789056366902 Monteren, bedraden en installeren schakelen verdeelinrichtingen | €79,-
9789056367343 NEN 1010 Elektrische installaties in baden doucheruimten | €33,-
9789056367350 NEN 1010 Elektrische installaties in de keuken | €33,9789056367527 NEN 1010 Laadinrichtingen voor elektrische voertuigen | € 32,-
9789056367534 NEN 1010 PV-panelen | €43,-
9789056365721 NEN 1010:2015 Ontwerpen van elektrotechnische industriële installaties | €104,-
9789056366681 NEN 1010:2015 Opdrachtenboek 1 | €80,-
9789056366865 NEN 1010:2015 Opdrachtenboek 2 | €82,.............................................................................................................................................
9789056366872 NEN 1010:2015 Opdrachtenboek 3 | €76,.............................................................................................................................................
9789056366940 NEN 1010:2015 Werken met de NEN 1010 | €106,-
9789056366889 NEN 1010:2015 Werken met de NEN 1010 Pluspakket | €108,-
9789056367466 NEN 1010:2024 Opdrachtenboek 1 | €65,-
9789056367473 NEN 1010:2024 Opdrachtenboek 2 | €61,-
9789056367480 NEN 1010:2024 Opdrachtenboek 3 | €61,-
9789056367442 NEN 3140 Opdrachtenboek niveau 3 | €31,-
9789056367459 NEN 3140 Opdrachtenboek niveau 4 | €47,.............................................................................................................................................
9789056367046 Onderhoud en storingzoeken | €57,.............................................................................................................................................
9789056365738 Ontwerpen van elektrische utiliteitsinstallaties | €104,-
9789056366957 Ontwerpen van elektrische woningen kleine bedrijfsinstallaties | €104,.............................................................................................................................................
9789056365615 Plaat- en profielconstructies | €28,-
9789056365691 Pneumatiek Hydrauliek en pneumatiek | €80,-
9789056367619 Polytechniek 1 | €73,-
9789056367626 Polytechniek 2 | €73,-
9789056367633 Polytechniek 3 | €73,-
9789065253491 Praktijkopdrachten veiligheid en materiaalbewerken | € 46,-
9789056363000 Praktisch meten | €47,-
9789056367497 PV-installaties | €16,-
9789056365998 Regeltechniek voor de installatietechniek | €60,.............................................................................................................................................
9789056363307 Sanitaire techniek 7 - Ontwerp van een rioleringsinstallatie | € 54,-
